Tài liệu Kc198 không có tên ^^

1 Môc lôc Më ®Çu.................................................................................................... 2 Ch¬ng I: Quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ .................................................................................... 3 1.1. Quy luËt gi¸ trÞ.................................................................................. 3 1.1.1. Néi dung cña Quy luËt gi¸ trÞ.........................................................3 1.1.2. H×nh thøc cña Quy luËt gi¸ trÞ........................................................4 1.2. Vai trß cña Quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸.....................4 1.2.1. §iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ lu thong hµng ho¸ .........................................4 1.2.2. KÝch thÝch c¶i tiÕn kü thuËt............................................................6 1.2.3. Ph©n ho¸ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ ........................................6 Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng viÖc vËn dông Quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ níc ta thêi gian qua vµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n Quy luËt gi¸ trÞ ë níc ta trong thêi gian tíi..................................................8 2.1. Thùc tr¹ng vµ vai trß.......................................................................... 8 2.1.1. Thùc tr¹ng viÖc vËn dông Quy luËt gi¸ trÞ ë níc ta thêi gian qua.8 2.1.2. Vai trß cña Quy luËt gi¸ trÞ...........................................................14 2.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n Quy luËt gi¸ trÞ ë níc trong thêi gian tíi............................................................................................ 14 2.2.1. §iÒu tiÕt khèng chÕ vµ qu¶n lý vÜ m«..........................................14 2.2.2. N©ng cao søc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp........................15 2.2.3. Gi¶m bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi..................................................17 2.2.4. Quan t©m ®Çu t h¬n n÷a vµo nÒn gi¸o dôc....................................18 KÕt luËn................................................................................................. 19 Tµi liÖu tham kh¶o............................................................................... 20 2 Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, cã nh÷ng quy luËt kinh tÕ chi phèi ho¹t ®éng cña nh÷ng ngêi qu¶n lý s¶n xuÊt hµng ho¸. Quy luËt kinh tÕ ho¹t ®éng ë mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt hîp thµnh hÖ thèng t¸c ®éng chi phèi ho¹t ®éng cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã. V× vËy, viÖc t×m hiÓu vµ n¾m b¾t c¸c quy luËt kinh tÕ cã ý nghÜa hÕt søc to lín. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi ®Êt níc ta ®ang x©y dùng m« h×nh kinh tÕ lµ: "NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa". Trong ®Ò ¸n nµy, t«i xin ®îc ®i s©u ph©n tÝch quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 3 B. Néi dung Ch¬ng 1 Quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ 1.1. Quy luËt gi¸ trÞ 1.1.1. Néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, hµng ho¸ vµ dÞchvô do c¸c doanh nghiÖp, nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ t nh©n, riªng lÎ s¶n xuÊt ra. Nh÷ng chñ thÓ s¶n xuÊt hµng ho¸ c¹nh tranh víi nhau. Mçi ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Òu nghÜ ®Õn c¸ch chen lÊn ngêi kh¸c, ®Òu muèn gi÷ v÷ng vµ më réng thªm ®Þa vÞ cña m×nh trªn thÞ trêng. Mçi ngêi ®Òu tù m×nh s¶n xuÊt kh«ng phô thuéc vµo ngêi kh¸c, nhng trªn thÞ trêng nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ b×nh ®¼ng víi nhau. S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn th× quyÒn lùc cña thÞ trêng ®èi víi ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ cµng m¹nh. Nã nh thÕ cã nghÜa lµ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cã nh÷ng quy luËt kinh tÕ rµng buéc vµ chi phèi ho¹t ®éng cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸. Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. Quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh viÖc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i c¨n cø vµo hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Qui ®Þnh Êy lµ kh¸ch quan, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng hîp lý, b×nh ®¼ng gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. Quy luËt gi¸ trÞ buéc nh÷ng ngêi s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i tu©n theo "mÖnh lÖnh" cña gi¸ c¶thÞ trêng. Th«ng qua sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng sÏ thÊy ®îc sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. Gi¸ c¶ thÞ trêng lªn xuèng mét c¸ch tù ph¸t xoay quanh gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ biÓu hiÖn sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. 1.1.2. H×nh thøc cña quy luËt gi¸ trÞ 4 Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n: s¶n phÈm lµm ra, trao ®æi víi môc ®Ých lµ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu c¸ nh©n.V× vËy, lu th«ng vµ bu«n b¸n kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých chÝnh cña ngêi s¶n xuÊt. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ TBCN: Hµng ho¸ ®îc lµm ra kh«ng ®¬n thuÇn ®Ó trao ®æi mµ cßn ®Ó bu«n b¸n vµ lu th«ng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ biÓu hiÖn ra b»ng tiÒn ®îc gäi lµ gi¸ c¶ hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ XHCN, tiÒn tÖ còng dïng lµm tiªu chuÈn gi¸ c¶. Tuú vµo tõng giai ®o¹n mµ quy luËt gi¸ trÞ cã c¸c h×nh thøc chuyÓn ho¸ kh¸c nhau. Trong giai ®o¹n CNTB tù do c¹nh tranh, quy luËt gi¸ trÞ chuyÓn ho¸ thµnh quy luËt gi¸ c¶ s¶n xuÊt. Trong giai ®o¹n CNTB ®éc quyÒn, quy luËt gi¸ trÞ chuyÓn ho¸ thµnh quy luËt gi¸ c¶ ®éc quyÒn cao. 1.2. Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Nh ®· biÕt quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ quy luËt gi¸ trÞ cã nh÷ng t¸c dông sau ®©y: 1.2.1. §iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®é t h÷u thêng x¶y ra t×nh h×nh: ngêi s¶n xuÊt bá ngµnh nµy, ®æ x« vµo ngµnh kh¸c; t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng x· héi ®îc chuyÓn tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c, quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh nµy thu hÑp l¹i th× ngµnh kia l¹i më réng ra víi tèc ®é nhanh chãng. ChÝnh quy luËt gi¸ trÞ ®· g©y ra nh÷ng hiÖn tîng ®ã, ®· ®iÒu tiÕt viÖc s¶n xuÊt trong x· héi. Muèn hiÓu râ vÊn ®Ò nµy, cÇn xem xÐt nh÷ng trêng hîp th¬nõg x¶y ra trªn thÞ trêng hµng ho¸: - Gi¸ c¶ nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ; - Gi¸ c¶ cao h¬n gi¸ trÞ; - Gi¸ c¶ thÊp h¬n gi¸ trÞ. Trêng hîp thø nhÊt nãi lªn cung vµ cÇu trªn thÞ trêng nhÊt trÝ víi nhau, s¶n xuÊt võa khíp víi nhu cÇu cña x· héi. Do dùa trªn chÕ ®é t h÷u, s¶n xuÊt hµng ho¸ tiÕn hµnh mét c¸ch tù ph¸t, v« chÝnh phñ, nªn trêng hîp nµy hÕt søc hiÕm vµ ngÉu nhiªn. 5 Trêng hîp thø hai nãi lªn cung Ýt h¬n cÇu, s¶n xuÊt kh«ng tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña x· héi nªn hµng ho¸ b¸n ch¹y vµ l·i cao. Do ®ã, nh÷ng ngêi s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ ®ã sÏ më réng s¶n xuÊt; nhiÒu ngêi tríc kia s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ kh¸c còng chuyÓn sang s¶n xuÊt lo¹i nµy. T×nh h×nh ®ã lµm cho t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ®îc chuyÓn vµo ngµnh nµy nhiÒu h¬n c¸c ngµnh kh¸c. Trêng hîp thø ba chØ râ cung cao h¬n cÇu, s¶n phÈm lµm ra qu¸ nhiÒu so víi nhu cÇu x· héi, hµng ho¸ b¸n kh«ng ch¹y vµ bÞ lç vèn. T×nh h×nh ®ã buéc mét sè ngêi s¶n xuÊt ë ngµnh nµy ph¶i rót bít vèn chuyÓn sang ngµnh kh¸c, lµm cho t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng gi¶m ®i ë ngµnh nµy. Nh vËy lµ theo "mÖnh lÖnh" cña gi¸ c¶ thÞ trêng lóc lªn, lóc xuèng xoay quanh gi¸ trÞ mµ cã sù di chuyÓn t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c, do ®ã quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh ®ã më réng. ViÖc ®iÒu tiÕt t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng trong tõng lóc cã xu híng phï hîp víi yªu cÇu cña x· héi, t¹o nªn nh÷ng tû lÖ c©n ®èi nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt. §ã lµ biÓu hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt cña quy luËt gi¸ trÞ. Nhng s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn chÕ ®é t h÷u, c¹nh tranh, v« chÝnh phñ nªn nh÷ng tû lÖ c©n ®èi h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t ®ã chØ lµ hiÖn tîng t¹m thêi vµ thêng xuyªn bÞ ph¸ vì, g©y ra nh÷ng l·ng phÝ to lín vÒ cña c¶i x· héi. Quy luËt gi¸ trÞ kh«ng chØ ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt mµ ®iÒu tiÕt c¶ lu th«ng hµng ho¸. Gi¸ c¶ cña hµng ho¸ h×nh thµnh mét c¸ch tù ph¸t theo quan hÖ cung cÇu. Cung vµ cÇu cã ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶, nhng gi¸ c¶ còng cã t¸c dông kh¬i thªm luång hµng, thu hót luång hµng tõ n¬i gi¸ thÊp ®Õn n¬i gi¸ cao. V× thÕ, lu th«ng hµng ho¸ còng do quy luËt gi¸ trÞ ®iÒu tiÕt th«ng qua sù lªn xuèng cña gi¸ c¶ xoay quanh gi¸ trÞ. 1.2.2. KÝch thÝch c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. C¸c hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nªn cã gi¸ trÞ c¸ biÖt kh¸c nhau, nhng trªn thÞ trêng ®Òu ph¶i trao ®æi theo gi¸ trÞ x· héi. Ngêi s¶n xuÊt nµo cã gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ x· héi th× cã lîi; tr¸i l¹i, ngêi cã gi¸ trÞ c¸ biÖt cao h¬n gi¸ trÞ x· héi sÏ ë 6 thÕ bÊt lîi, cã thÓ bÞ ph¸ s¶n. §Ó tr¸nh bÞ ph¸ s¶n vµ giµnh u thÕ trong c¹nh tranh, mçi ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Òu t×m c¸ch gi¶m gi¸ trÞ c¸ biÖt hµng ho¸ cña m×nh xuèng díi møc gi¸ trÞ x· héi b»ng c¸ch c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Lóc ®Çu, chØ cã kü thuËt cña mét sè c¸ nh©n ®îc c¶i tiÕn, vÒ sau do c¹nh tranh nªn kü thuËt cña toµn x· héi ®îc c¶i tiÕn. Nh thÕ lµ quy luËt gi¸ trÞ ®· thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt ph¸t triÓn. 1.2.3. Ph©n ho¸ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, lµm n¶y sinh quan hÖ kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa. Trªn thÞ trêng, c¸c hµng ho¸ cã gi¸ trÞ c¸ biÖt kh¸c nhau ®Òu ph¶i trao ®æi theo gi¸ trÞ x· héi. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ kh«ng tr¸nh khái t×nh tr¹ng mét sè ngêi s¶n xuÊt ph¸t tµi, lµm giµu, cßn sè ngêi kh¸c bÞ ph¸ s¶n. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n, sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ mét sè Ýt ngêi më réng dÇn kinh doanh, thuª nh©n c«ng vµ trë thµnh nhµ t b¶n, cßn mét sè lín ngêi kh¸c bÞ ph¸ s¶n dÇn, trë thµnh nh÷ng ngêi lao ®éng lµm thuª. ThÕ lµ sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ dÉn tíi hÖ ph©n ho¸ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸, lµm cho quan hÔ t b¶n chñ nghÜa ph¸t sinh. Lªnin nãi "… nÒn tiÓu s¶n xuÊt th× tõng ngµy, tõng giê, lu«n lu«n ®Î ra chñ nghÜa t b¶n vµ giai cÊp t s¶n, mét c¸ch tù ph¸t vµ trªn quy m« réng lín". Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ t b¶n chñ nghÜa, quy luËt gi¸ trÞ còng t¸c ®éng hoµn toµn tù ph¸t "sau lng" ngêi s¶n xuÊt, hoµn toµn ngoµi ý muèn cña nhµ t b¶n. ChØ trong nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, do chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ, con ngêi míi cã thÓ nhËn thøc vµ vËn dông quy luËt gi¸ trÞ mét c¸ch cã ý thøc ®Ó phôc vô lîi Ých cña m×nh. Nghiªn cøu quy luËt gi¸ trÞ kh«ng chØ ®Ó hiÓu biÕt sù vËn ®éng cña s¶n xuÊt hµng ho¸, trªn c¬ së ®ã nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò kh¸c trong x· héi t b¶n chñ nghÜa, mµ cßn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi thùc tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. C¸c ®¶ng céng s¶n vµ nhµ níc x· héi chñ nghÜa coi träng viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ trong viÖc qui ®Þnh chÝnh s¸ch gi¸ c¶, kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ v.v.. 7 Ch¬ng 2 Thùc tr¹ng viÖc vËn dông qui luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ níc ta thêi gian qua vµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n quy luËt ë níc ta trong thêi gian tíi. 2.1. Thùc tr¹ng viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ ë níc ta thêi gian qua Níc ta ®ang thùc hiÖn chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸. M« h×nh kinh tÕ cña níc ta ®îc x¸c ®Þnh lµ: NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng XHCN. 2.1.1. Thùc tr¹ng viÖc vËn dông qui luËt gi¸ trÞ ë níc ta thêi gian qua Tríc khi ®æi míi, c¬ chÕ kinh tÕ níc ta ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tËp trung bao cÊp. Nhµ níc l·nh ®¹o nÒn kinh tÕ mét c¸ch cã kÕt ho¹ch mang nhiÒu yÕu tè chñ quan. §iÒu nµy ®· phñ nhËn tÝnh kh¸ch quan cña quy luËt gi¸ trÞ lµm triÖt tiªu nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, n¨ng ®éng cña x· héi. NÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn. Sau khi ®æi míi quy luËt gi¸ trÞ ®îc nhµ níc vËn dông vµo kÕ ho¹ch ho¸ mang tÝnh ®Þnh híng. Nhµ níc ph¶i dùa trªn t×nh h×nh ®Þnh híng gi¸ c¶ thÞ trêng ®Ó tÝnh to¸n vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch. Do gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn riªng cña gi¸ trÞ, nhng nã cßn chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸c nh quy luËt cung cÇu. 8 2.1.1.1. T×nh h×nh kinh tÕ níc ta trong thêi gian qua a) T¨ng trëng kinh tÕ vµ ®ãng gãp vµo t¨ng trëng GDP Nhê thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ, vËn dông ®óng c¸c quy luËt kinh tÕ. Tõ n¨m 1991 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®¹t t¨ng trëng víi tèc ®é kh¸ cao, trung b×nh 7,67% hµng n¨m tõ 1991-1999, møc kû lôc lµ 9,54% n¨m 1995. Tõ n¨m 1998, t¨ng trëng kinh tÕ cã xu híng gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã chñ yÕu lµ yÕu kÐm vÒ c¬ cÊu vµ thÓ chÕ còng nh t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸. C¬ cÊu GDP theo ngµnh kinh tÕ ®· cã chuyÓn dÞch tÝch cùc theo híng gi¶m tû träng khu vùc n«ng - l©m - ng nghiÖp vµ t¨ng tû träng cña khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng vµ dÞch vô. Tuy nhiªn tèc ®é dÞch chuyÓn c¬ cÊu GDP cßn rÊt chËm. N¨m 2000, khu vùc n«ng - l©m - ng nghiÖp trong GDP vÉn cßn chiÕm 24,3%. Trong khi ®ã khu vùc c«ng nghiÖp x©y dùng lµ 36,6% vµ khu vùc dÞch vô lµ 39,1% tõ møc 23,5% vµ 36% t¬ng øng cña n¨m 1991. C¬ cÊu GDP theo thµnh phÇn kinh tÕ, còng cã nh÷ng chuyÓn dÞch ®¸ng lu ý lµ: Sau thêi kú suy gi¶m tõ n¨m 1986-1991 tû träng cña khu vùc kinh tÕ nhµ níc t¨ng nhanh tõ 29,25% n¨m 1991 lªn 39,2% n¨m 1993. Sau ®ã gi÷ æn ®Þnh kho¶ng trªn 40% tõ 1994-1999. Trong khi ®ã tû träng cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong níc trong GDP liªn tôc gi¶m tõ 70,75% n¨m 1991 xuèng cßn 49,4% n¨m 1999. TiÒm n¨ng cña khu vùc kinh tÕ t nh©n vÉn cßn lín vµ cha ®îc khai th¸c cao cho t¨ng trëng kinh tÕ, khu vùc kinh tÕ t nh©n tËp trung chñ yÕu ë s¶n xuÊt n«ng l©m - ng nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ cung cÊp dÞch vô víi quy m« nhá vµ rÊt nhá. Tõ n¨m 1994 khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· cã vai trß ngµy cµng t¨ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. MÆc dï tõ n¨m 1997, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam gi¶m m¹nh, tû träng cña khu vùc nµy trong n¨m GDP vÉn t¨ng, chiÕm 9,82% n¨m 1998 vµ 10,4% n¨m 1999. b) XuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ 9 Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ n¨m 2002 ®¹t 16,706 tû USD, t¨ng 11,2% so víi n¨m 2001, ®¹t ®îc môc tiªu t¨ng xuÊt khÈu n¨m 2002 lµ tõ 10 ®Õn 12% vµ cao h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng 3,8% cña n¨m 2001. §iÒu ®Æc biÖt lµ sau 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 liªn tôc gi¶m xuÊt khÈu b¾t ®Çu t¨ng nhanh dÇn sau nh÷ng th¸ng tiÕp theo xuÊt khÈu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp trong níc ®¹t 8,834 tû USD b»ng 52,9% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¨ng 7,4% xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ®¹t 7,87 tû USD, b»ng 47,1% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 15,8%. Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸ n¨m 2002 íc ®¹t 19,73 tû USD t¨ng 22,1% so víi n¨m 2001. T¬ng tù nh xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ liªn tôc t¨ng vµ nhanh dÇn vµo c¸c th¸ng cuèi n¨m. NhËp khÈu hµng ho¸ trong níc íc ®¹t 13,11 tû USD, b»ng 66,5% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu, t¨ng 17,3%. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi nhËp 6,62 tû USD, b»ng 33,5%. Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu t¨ng 32,8%. Trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu nguyªn liÖu, vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, « t« xe m¸y chiÕm 97,5% t¨ng 0,1% hµng tiªu dïng chØ chiÕm 2,5%, gi¶m 0,1%. c) L¹m ph¸t Cïng víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ t¬ng ®èi cao trong nh÷ng n¨m 1990, ViÖt Nam ®· kh¸ thµnh c«ng trong viÖc kiÒm chÕ vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t. ChØ sè gi¸ tiªu dïng gi¶m tõ 67,5% n¨m 1991 xuèng cßn 0,1% n¨m 1996. Sau ba n¨m liÒn gÇn nh kh«ng t¨ng chØ sè gi¸ tiªu dïng n¨m 2002 t¨ng 4% so víi n¨m 2001. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh møc cÇu gia t¨ng kh¸ m¹nh ®ång thêi thÊy ®îc sù æn ®Þnh vÒ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta. Trªn thùc tÕ, tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ b¸n lÎ vµ doanh thu dÞch vô n¨m 2002 t¨ng tíi 12,85 so víi n¨m 2001. Tuy nhiªn cã sù kh¸c biÖt kh¸ râ rÖt trong diÔn biÕn gi¸ c¶ gi÷a c¸c nhãm mÆt hµng. Gi¸ hµng ho¸ phi l¬ng thùc thùc phÈm t¬ng ®èi æn ®Þnh. Møc t¨ng gi¸ cña c¸c mÆt hµng nµy lµ thÊp nhÊt so víi gi¸ c¶ cña c¸c nhãm mÆt hµng kh¸c, ®ang ®îc coi lµ dÊu hiÖu tèt trong mèi quan hÖ gi÷a hµng c«ng nghiÖp vµ n«ng s¶n vèn bÊt lîi cho ngêi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m qua. 10 d) §Çu t vµ tiÕt kiÖm Tæng vèn ®Çu t toµn x· héi giai ®o¹n 1999 - 2000 ®¹t kho¶ng 682.880 tØ ®ång, t¨ng liªn tôc tõ 6.747 tû ®ång n¨m 1990 lªn 68.018 tû ®ång n¨m 1995 vµ 120.600 tû ®ång n¨m 2000 (gi¸ hiÖn hµnh). Tæng ®Çu t x· héi so víi GDP còng t¨ng nhanh, tõ 15,1% n¨m 1991 lªn 28,3% n¨m 1997 lµ møc cao nhÊt trong c¶ giai ®o¹n. Tõ n¨m 1998 khi khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸ næ ra, tû lÖ nµy cã xu híng gi¶m chØ cßn 26,3% n¨m 1999, lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm gi¶m tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ trong 2 n¨m 1998 vµ 1999. N¨m 2000 mÆc dï tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cã dÊu hiÖu t¨ng trë l¹i víi møc 6,7% so víi møc 4,8% cña n¨m 1999, nhng tæng ®Çu t x· héi íc tÝnh chØ ®¹t kho¶ng 27,2% so víi GDP. Trong c¬ cÊu vèn ®Çu t, vèn cña t nh©n vµ vèn ®Çu t níc ngoµi ngµy cµng chiÕm tØ träng lín n¨m 1990 vèn nhµ níc chiÕm 43,8%, vèn cña t nh©n vµ vèn cña d©n c chiÕm 41,5% vµ vèn GDI chiÕm 14,7%. N¨m 1995 tû lÖ t¬ng øng cña vèn GDI cã chiÒu híng gi¶m m¹nh, n¨m 2000 mÆc dï cã dÊu hiÖu t¨ng trë l¹i còng chØ ®¹t kho¶ng 18,6% cña tæng d©n c x· héi. §Çu t cña t nh©n trong níc kh«ng cßn ë møc thÊp mµ cßn t¨ng chËm, kÕt hîp víi xu híng gi¶m cña FDI ®· ¶nh hëng xÊu tíi viÖc t¨ng trëng kinh tÕ. Tõ ®ã g©y søc Ðp cho ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc. TiÕt kiÖm trong níc trªn GDP t¨ng tõ 2,9% n¨m 1990 lªn 18,25 n¨m 1995, n¨m 1996 cã gi¶m nhÑ vµ tõ 1997 trë ®i t¨ng liªn tôc, ®¹t 23,6% n¨m 1999. Trong c¶ thËp kû 90, tØ lÖ tiÕt kiÖm/GDP t¨ng liªn tôc, kÝch thÝch ®Çu t, tõ ®ã thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. §iÒu nµy cßn thÓ hiÖn râ h¬n qua tû lÖ trong ®Çu t t¨ng so víi tæng vèn sö dông dµnh cho tiªu dïng, tÝch luü t¨ng nhanh tõ 12,9% n¨m 1990 lªn 24,95 n¨m 1995 vµ íc kho¶ng 27,95 n¨m 2000. TiÕt kiÖm trong níc t¨ng nhanh ®· gi¶m søc Ðp, phô thuéc vµo vèn ®Çu t tõ bªn ngoµi, gãp phÇn quan träng cho t¨ng tronög kinh tÕ bÒn v÷ng h¬n. e) D©n sè, lao ®éng, viÖc lµm vµ thu nhËp Mét trong nh÷ng t¸c ®éng quan träng nhÊt cña chuyÓn ®èi nãi chung vµ cña t¨ng trëng kinh tÕ nãi riªng lµ c¶i thiÖn chØ sè GDP b×nh 11 qu©n ®Çu ngêi. Theo gi¸ hiÖn hµnh, GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi cña ViÖt Nam ®· t¨ng tõ 222 USD n¨m 1991 lªn 400 USD n¨m 2000. Thu nhËp cña nhãm d©n c t¨ng ®· lµm thay ®æi c¬ cÊu chi tiªu theo híng tÝch cùc. TØ lÖ chi tiªu dµnh cho ¨n uèng gi¶m tõ møc 665 n¨m 1993 xuèng cßn 53% n¨m 1998, ®ång thêi chi cho sinh ho¹t t¨ng tõ 34% n¨m 1993 lªn 47% n¨m 1998. So s¸nh møc thu nhËp gi÷a thµnh thÞ n«ng th«n vµ c¸c vïng cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ, møc thu nhËp ë thµnh thÞ ®¹t 832,5 ngh×n ®ång/th¸ng n¨m 1999 t¨ng 17,8% n¨m so víi n¨m 1996, nÕu lo¹i trõ l¹m ph¸t th× møc t¨ng lµ 13,1%/n¨m (theo kÕt qu¶ cña ®iÒu tra møc sèng d©n c n¨m 1999 cña Tæng côc Thèng kª). Møc thu nhËp ë n«ng th«n ®¹t 225 ngh×n ®ång/th¸ng t¨ng 6,2% so víi cïng kú nÕu lo¹i trõ yÕu tè gi¸ chØ cßn t¨ng 1,9%. Nh vËy møc thu nhËp ë khu vùc thµnh thÞ gÊp 3 lÇn møc thu nhËp ë khu vùc n«ng th«n. Møc t¨ng thu nhËp ë khu vùc thµnh thÞ cã xu híng ngµy cµng do·ng ra so víi møc t¨ng thu nhËp ë n«ng th«n (17,8%/n¨m so víi 6,2%/n¨m). NÕu lo¹i trõ møc t¨ng gi¸ th× møc thu nhËp ë n«ng th«n trong 4 n¨m 1996-1999 hÇu nh kh«ng t¨ng. N¨m 1999, d©n sè ViÖt Nam lµ 76,76 triÖu ngêi ®øng thø 12 trªn thÕ giíi. Trong suèt thËp kû 90 chÝnh phñ ®· thµnh c«ng thùc hiÖn ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, nhê vËy tØ lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn ®· gi¶m liªn tôc, tõ 2,33% n¨m 1991 xuèng cßn 1,75% n¨m 1998. Tæng sè lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh kinh tÕ t¨ng tõ 30,2 triÖu ngêi n¨m 1990 lªn kho¶ng 40 triÖu ngêi vµo n¨m 2000, trung b×nh mçi n¨m t¨ng trªn 1 triÖu lao ®éng. MÆc dï c¬ cÊu lao ®éng trong khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng vµ dÞch vô gi¶m tû träng lao ®éng n«ng - l©m ng nghiÖp nhng chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng diÔn ra víi tèc ®é rÊt chËm. N¨m 2000 khu vùc n«ng nghiÖp vÉn chiÕm 62,5% tæng lùc lîng lao ®éng so víi tû lÖ 73,26% vµo n¨m 1991. Trong giai ®o¹n võa qua, viÖc lµm ®îc t¹o ra trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ chÝnh. Tû lÖ lao ®éng trong khu vùc nµy t¨ng liªn tôc tõ 89,5% n¨m 1991 lªn 91,72% n¨m 1998, nhng n¨m 1999 l¹i gi¶m cßn 90,96%, tøc bµng møc cña n¨m 1993. Tû lÖ lao ®éng trong khu vùc nhµ níc t¨ng lªn chñ yÕu trong ngµnh gi¸o dôc, y tÕ. 12 T¨ng trëng kinh tÕ trong thËp kû qua ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vùc thµnh thÞ, tõ 9-10% n¨m 1990 xuèng cßn 5,8% n¨m 1996. Tõ n¨m 1997, gi¶m sót vÒ t¨ng trëng kinh tÕ lµm cho sè ngêi mÊt viÖc lµm vµ kh«ng t×m ®îc viÖc lµm t¨ng lªn, ®¹t møc cao nhÊt 6,85% n¨m 1998 vµ 6,74% n¨m 1999. N¨m 2000, t×nh h×nh kinh tÕ cã dÊu hiÖu kh¶ quan h¬n, nªn tÝnh tû lÖ thÊt nghiÖp sÏ gi¶m cßn kho¶ng 6,5%. 2.1.2. Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ Quy luËt gi¸ trÞ, cïng víi sù t¸c ®éng cña cung, cÇu quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ cã ý nghÜa quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nã ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸, thóc ®Èy sù tiÕn bé kü thuËt. Nh vËy nã ®· gãp phÇn gióp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh. Quy luËt gi¸ trÞ t¹o ra mét m«i trêng c¹nh tranh khèc liÖt. NÕu kh«ng cã c¹nh tranh th× kh«ng cã kinh tÕ thÞ trêng nªn nã dÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ trêng ®ang ®îc x©y dùng ë níc ta. Tuy nhiªn quy luËt gi¸ trÞ cã t¸c dông ph©n ho¸ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nhá, ph©n ho¸ giµu nghÌo, dÉn dÕn bÊt c«ng b»ng trong x· héi. Tõ ®ã h×nh thµnh nªn m©u thuÉn gi÷a hiÖu qu¶ vµ c«ng b»ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta. 2.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n quy luËt gi¸ trÞ ë níc ta trong thêi gian tíi 2.2.1. §iÒu tiÕt khèng chÕ qu¶n lý vÜ m« ®ång thêi cã sù gi¸m s¸t cña x· héi, nh»m kh¾c phôc nhîc ®iÓm vµ mÆt tiªu cùc cña thÞ trêng. Muèn thÕ nhµ níc cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh: Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ngµnh nghÒ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thùc hiÖn qu¶n lý, gi¸m s¸t vµ b¶o vÖ trËt tù thÞ trêng. Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thu nhËp, ®iÒu tiÕt ph©n phèi thu nhËp v.v.. 13 2.2.2. N©ng cao søc c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp, tham gia tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ WTO. Trong thêi gian tíi níc ta sÏ b¾t ®Çu tiÕn tr×nh héi nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi. V× vËy cÇn ph¶i n©ng cao søc c¹nh tranh trªn mäi lÜnh vùc. Bao gåm 3 yÕu tè: kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña tõng mÆt hµng dÞch vô, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña quèc gia vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. Muèn n©ng cao søc c¹nh tranh cÇn ®Çu t vµo nghiªn cøu, øng dông vµ triÓn khai khoa häc c«ng nghÖ (KHCN). Bëi v× ®Çu t vµo KHCN lµm gi¶m chi phÝ c¸ biÖt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tõ ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. MÆt kh¸ch kÝch thÝch viÖc nghiªn cøu KHCN b»ng nhiÒu c¸ch nh: ®Çu t vÒ trang thiÕt bÞ, x©y dùng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ "b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ" v.v.. HiÖn nay ®Êt níc ta ®ang cè g¾ng hoµn thiÖn nÒn kinh tÕ tiÕn tíi tham gia tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO. WTO lµ tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi ®iÒu chØnh nh÷ng ho¹t ®éng bu«n b¸n ®a ph¬ng mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi tù do, c«ng b»ng vµ tu©n thñ nh÷ng luËt lÖ râ rµng. Gia nhËp WTO, ViÖt Nam sÏ ®îc hëng nhng còng kh«ng Ýt th¸ch thøc ph¶i ®Æt ra khi gia nhËp tæ chøc nµy. Trong qu¸ tr×nh gia nhËp tæ chøc nµy chóng ta ®ang gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n. Gia nhËp WTO cã thÓ lµ cuéc tr¾c nghiÖm khã kh¨n nhÊt ®èi víi hÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam. ViÖt Nam ph¶i cam kÕt thùc hiÖn nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ sù minh b¹ch, tÝnh ®ång bé, tÝnh c«ng b»ng vµ tÝnh hîp lý. C«ng bè c«ng khai: c¸c luËt, qui ®Þnh vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n liªn quan ®Õn th¬ng m¹i cÇn ph¶i ®îc c«ng bè c«ng khai ®Ó cho c«ng chóng vµ thÕ giíi biÕt tríc khi chóng cã hiÖu lùc. Mäi yªu cÇu vÒ th«ng tin, th¾c m¾c vµ b×nh luËn ®Òu cã thÓ ®îc gi¶i ®¸p. TÝnh ®ång bé: cã nghÜa lµ c¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng kh«ng ®îc ®a ra nh÷ng ®¹o luËt riªng kh«ng thèng nhÊt víi nh÷ng nguyªn t¾c cu¶ WTO, tøc lµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c cña WTO. TÝnh c«ng b»ng yªu cÇu kh«ng chÊp nhËn bÊt cø sù thiªn vÞ nµo trong viÖc thùc hiÖn luËt 14 ph¸p. §Ó tu©n thñ tÝnh ®ång bé vµ tÝnh c«ng b»g c¸c ®¹o luËt còng ph¶i mang tÝnh chÊt hîp lý, phï hîp. So víi nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ th× hÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt Nam cßn nhiÒu yÕu kÐm. Ngoµi ra, ViÖt Nam ®· cã luËt th¬ng m¹i vµ LuËt ®Çu t níc ngoµi, nhng chóng ta cßn thiÕu nhiÒu luËt trong nh÷ng lÜnh vùc th¬ng m¹i cô thÓ. §iÒu ®ã sÏ g©y khã kh¨n ®¸ng kÓ cho ViÖt Nam khi lµm viÖc víi c¸c c«ng ty níc ngoµi. ChÝnh v× vËy ViÖt Nam cÇn nhanh chãng x©y dùng, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ®Æc biÖt lµ luËt th¬ng m¹i vµ luËt ®Çu t níc ngoµi. §Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh gia nhËp WTO. Ngoµi ra, cßn kh«ng Ýt c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p kh¸c khi ViÖt Nam gia nhËp WTO. Ch¼ng h¹n nh viÖc h¹ thÊ møc thuÕ vµ gi¶m sù b¶o hé ®èi víi c«ng nghiÖp trong níc. Tham gia WTO ViÖt Nam kh«ng chØ ®îc lîi tõ møc thuÕ quan thÊp vµ viÖc gi¶m bít c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan kh¸c ®èi víi hµng c«ng nghiÖp tõ c¸c níc c«ng nghiÖp, mµ ngîc l¹i ViÖt Nam còng ph¶i thÓ hiÖn sù s½n sµng ®¸p l¹i t¬ng xøng vµ cam kÕt gi¶m bít c¸c rµo c¶n thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®èi víi c¸c c«ng ty níc ngoµi. Tuy nhiªn, ViÖt Nam lu«n ®øng tríc mét thùc tÕ kh¸ch quan lµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm h¬n cña c¸c c«ng ty trong níc so víi c«ng ty cña c¸c níc thµnh viªn. ChÝnh phñ ViÖt Nam v× vËy vÉn muèn duy tr× sù b¶o hé nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o nguån thu ng©n s¸ch tríc m¾t vµ cuèi cïng lµ x©y dùng mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp hîp lý. VÒ thñ tôc gia nhËp WTO, hiÖn nay cßn rÊt phøc t¹p vµ qu¸ tr×nh gia nhËp cßn qu¸ kÐo dµi. H¬n thÕ n÷a, nh÷ng môc ®Ých gia nhËp thêng xuyªn thay ®æi, trong khi ®ã nh÷ng cuéc ®µm ph¸n kÐo dµi vµ nh÷ng lîi Ých míi trong mçi thµnh viªn l¹i ®¹t ra nh÷ng vÊn ®Ò míi. V× vËy cÇn ph¶i duy tr× c¸c tiªu chuÈn vµ kh«ng lµm mÊt hiÖu lùc c¸c luËt lÖ cña WTO. Nh vËy vÉn tån t¹i mét m©u thuÉn gi÷a viÖc kÕt n¹p thªm nhiÒu níc vµo WTO vµ nhu cÇu duy tr× ®Æc tÝnh cña nã. 2.2.3. Gi¶m bÊt b×nh ®¼ng x· héi, gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a hiÖu qu¶ vµ c«ng b»ng VÒ mÆt kh¸ch quan bé phËn d©n c cÇn ®îc hç trî cña c¸c chÝnh s¸ch x· héi ®îc chia thµnh hai phÇn. PhÇn d©n c chÞu sù thiÖt thßi tù nhiªn so víi phÇn cßn l¹i do hä bÞ khiÕm khuyÕt mÆt nµo ®ã trong n¨ng 15 lùc c¸ nh©n vµ do ®ã thêng xuyªn cã thu nhËp thÊp. §ã chñ yÕu lµ ngêi tµn tËt, th¬ng binh, gia ®×nh chÝnh s¸ch, c¸c d©n téc thiÓu sè cã tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp. PhÇn cßn l¹i bao gåm nh÷ng c¸ nh©n gÆp khã kh¨n vÒ thu nhËp kh«ng thêng xuyªn do biÕn ®éng cña kinh tÕ, chÝnh trÞ, chiÕn tranh vµ thiªn tai. Bé phËn nµy lu«n thay ®æi theo t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Nh×n chung g¸nh nÆng phóc lîi x· héi cña níc ta kh¸ lín do hËu qu¶ chiÕn tranh kÐo dµi do ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi qu¸ thÊp vµ do tèc ®é t¨ng d©n sè qu¸ nhanh trong khi ®Êt ®ai, tµi nguyªn cña níc ta kh«ng giµu cã l¾m. ChÝnh phñ kh«ng thÓ kh«ng g¸nh v¸c vÊn ®Ò nµy. §Ó gi¶i quyÕt nã chÝnh phñ cÇn x©y dùng ph¸t huy c¸c chÝnh s¸ch nh: t¹o ra c¬ héi cã viÖc lµm, më c¸c trêng d¹y nghÒ, gióp ®ì gia ®×nh neo ®¬n khã kh¨n. §ãng thuÕ thu nhËp c¸ nh©n, g©y dùng quü phóc lîi x· héi. HiÖn nay viÖc gi¶i quyÕt chÕ ®é cho ngêi thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam cßn kh¸ tù ph¸t vµ lén xén tuú thuéc chñ yÕu vµo n¨ng lùc ta× chÝnh cña doanh nghiÖp, vµo chÕ ®é l¬ng vµ viÖc lµm cña nhµ níc trong tõng thêi kú, vµo chÝnh s¸ch ®µo t¹o cña nhµ níc còng nh nhiÒu yÕu tè kh¸c. ChÝnh v× cha cã ®êng híng râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy, nªn c«ng t¸c xö lý lao ®éng d«i d ë c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. VÒ l©u dµi, nhµ níc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch râ rµng, nh»m võa t¹o ®iÒu kiÖn vËn hµnh kinh tÕ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, võa æn ®Þnh x· héi. Tãm l¹i, kinh tÕ thÞ trêng tÊt yÕu dÉn ®Õn ph©n ho¸ giµu nghÌo. Song sù ph©n ho¸ ®ã kh«ng ®¸ng sî ®Õn møc ph¶i g¹t bá kinh tÕ thÞ trêng trong chñ nghÜa x· héi. Ngµy nay nh©n lo¹i ®· t×m ra c¬ chÕ kh¾c phôc vµ kiÓm so¸t sù ph©n ho¸ giµu nghÌo cña kinh tÕ thÞ trêng. Trung t©m cña c¬ chÕ ®ã lµ c¸c gi¶i ph¸p thùc thi c«ng b»ng trong thu nhËp cña nhµ níc cïng víi c¸c phong trµo x· héi díi ¶nh hëng cña c¸c tæ chøc kh¸c nhau. Thµnh c«ng vµ hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ thùc thi c«ng b»ng phô thuéc vµo ®êng lèi, chñ tr¬ng, thùc lùc kinh tÕ vµ tµi n¨ng cña giíi l·nh ®¹o x· héi. 2.2.4. Quan t©m, ®Çu t h¬n n÷a vµo nÒn gi¸o dôc Gi¸o dôc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é, kiÕn thøc cho toµn d©n nãi chung, cho lùc lîng lao ®éng nãi riªng. KHi ®ã ngêi s¶n xuÊt sÏ dÔ dµng h¬n 16 trong viÖc gi¶m gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ so víi gi¸ trÞ x· héi, cã kh¶ n¨ng giµnh u thÕ trong c¹nh tranh. Gi¸o dôc t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o dôc sÏ gióp cho n¨ng lùc lao ®éng cña toµn x· héi t¨ng vät. Muèn thÕ cÇn ph¶i ®a ra c¸c gi¶i ph¸p nh: T¹o ra 1 sù tiÕp cËn c«ng b»ng h¬n ®Õn dÞch vô gi¸o dôc, n©ng cao chÊt lîng vµ tÝnh thiÕt thùc cña dÞch vô gi¸o dôc, n©ng cao hiÖu qu¶ trong chi tiªu cho gi¸o dôc ®ång thêi ng¨n chÆn n¹n "ch¶y m¸u chÊt x¸m". 17 KÕt luËn Trªn c¬ së ph©n tÝch quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. Chóng ta cã thÓ thÊy ®îc vai trß vµ ph¹m vi ¶nh hëng cña quy luËt gi¸ trÞ ®èi víi nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Qua ®©y chóng ta còng cã thÓ thÊy viÖc vËn dông chóng vµo c¸c quy luËt kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ quy luËt gi¸ trÞ vµo viÖc x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch cña nhµ níc lµ rÊt quan träng. §Ò ¸n còng ®· ®a ra ®îc mét sè gi¶i ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong giai ®o¹n tíi. 18 Tµi liÖu tham kh¶o 1. B¸o V¨n nghÖ sè 29 ngµy 20/7/1991 2. C. M¸c T b¶n quyÓn III tËp 2, NXB Sù thËt Hµ Néi - 1978 3. C. M¸c T b¶n quyÓn thø nhÊt tËp III, NXB Sù thËt - Hµ Néi 4. C¸c ph¬ng ph¸p tµi chÝnh vÒ liªn quan ®Õn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn. 5. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin - NXB Gi¸o dôc. 6. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin vÒ ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa - NXB ChÝnh trÞ quèc gia. 7. Lý luËn chÝnh trÞ sè 1/2002 8. Sè liÖu nguån b¸o c¸o ph¸t triÓn kinh tÕ, con ngêi cña Tæng côc thèng kª. 19