Tài liệu Kc188 llsx và qhsx

PhÇn A: Giíi thiÖu ®Ò tµi LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt loµi ng-êi lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c PTSX kÕ tiÕp nhau. PTSX lµ sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a LLSX vµ QHSX ®ã lµ c¸ch thøc s¶n xuÊt ra cña c¶I vËt chÊt mµ trong ®ã LLSX ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh , thèng nhÊt víi QHSX t-¬ng øng víi nã . Theo ®Þnh nghÜa cña phÐp biÖn chøng duy vËt : Lµ khoa häc vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn vµ sù ph¸t triÓn, khoa häc vÒ nh÷ng quy luËt phæ biÕn nhÊt cña sù vËn ®éng vµ sù ph¸t triÕn cu¶ tù nhiªn ,x· héi vµ t- duy trªn c¬ së duy vËt . Theo ®Þnh nghÜa trªn x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn th× mèi qu©n hÑ gi÷a QHSX va LLSX lµ kh«ng thÓ t¸ch rêi , ®©y lµ quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn vµ lµ mét trong nh÷ng quy luËt quan träng quy ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn vµ tiÕn bé x· héi. MÆc dï vËy trong thùc tÕ, hai nh©n tè QHSX vµ LLSX ®· lµm n¶y sinh nh÷ng m©u thuÉn gi÷a chóng . Vµ sù m©u thuÉn nµy ngµy cµng trë nªn gay g¾t lµm cho nÒn kinh tÕ 1 n-íc ta ë trong t×nh tr¹ng khñng ho¶ng nghiªm träng trong mét thêi gian dµi .M©u thuÉn nµy gi¶i quyÕt ra sao?, nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò sÏ ®-îc ®Ò cËp ®Õn trong bµi viÕt d-íi ®©y. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn viÕt tiÓu luËn nªn trong qu¸ tr×nh viÕt kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng sai sãt, Xin nhËn ®-îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó c¸c bµi viÕt kh¸c sÏ tèt h¬n. PhÇn B: c¬ së cña ®Ò tµi I. C¬ së lý luËn chung C¸c d¹ng nµy khiÕn chóng ta khi nghiªn cøu vÊn ®Ò cÇn nh×n nhËn M¸c va Ph.¡ng-ghen ®· s¸ng lËp ra chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµo gi÷a thÕ kû XIX vµ d-îc Lªnin ph¸t triÓn lªn vµo gi÷a thÕ kû XX ®· ®em l¹i cho phÐp biªn chøng 2 duy vËt sù thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a thÕ giíi quan duy vËt vµ ph-¬ng ph¸p luËn biÖn chøng . PhÐp biÖn chøng ®· thùc sù trë thµnh khoa häc trong ®ã mèi liªn hÖ gi÷a QHSX ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt tr×nh ®é cña LLSX lµ mèi liªn hÖ giµng buéc vµ chi phèi lÉn nhau .Mèi liªn hÖ t¹o ra sù chuyÓn ho¸ ®a d¹ng , phong phó c ña mçi sù vËt hiÖn t-îng .ChÝnh v× sù ®a mét c¸ch toµn diÖn .Cã nh- thÕ míi n¾m b¾t ®-îc b¶n chÊt , c¸i cèt lâi cña sù vËt mµ kh«ng bÞ r¬i vaß nguþ biÖn trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng. luËt nµy. Trong qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn c¸c mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi Mét trong nh÷ng quy luËt quan träng nhÊt cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng lµ quy luËt m©u thuÉn .Theo quy luËt nµy th× trong kÕt cÊu cña mäi sù vËt hiÖn t-îng kh«ng ph¶i bao giê còng bao gåm c¸c nh©n tè ®ång nhÊt,thèng nhÊt víi nhau mµ mäi sù vËt hiÖn t-îng ®Òu ®-îc cÊu t¹o nªn bëi mét thÓ thèng nhÊt bao gåm nhiÒu mÆt kh¸c 3 nhau, trong ®ã cã nh÷ng mÆt ®èi lËp.C¸c mÆt ®èi lËp t¸c ®äng víi nhau sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng m©u thuÉn.M©u thuÉn xuÊt hiÖn khi c¸c mÆt ®èi lËp ®ã t¸c ®éng ,liªn hÖ vµ chi phèi lÉn nhau.§Êu tranh nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn gi÷a chóng lµm cho sù vËt míi ra ®êi,thay thÕ sù vËt cò ®· cho thÊy s- vËn ®éng kh«ng ngõng cña s- vËt,PTSX còng tu©n theo quy íi tù nhiªn,gi-a con ng-êi voi con ng-êi còng lu«n lu«n biÕn ®æi thèng nhÊt víi nhau.LLSX biÓu thÞ mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi víi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,lµ mÆt tù nhiªn cña s¶n xuÊt x· héi.QHSX lµ mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi víi con ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,nã lµ mÆt x· héi cña s¶n xuÊt.LLSX gåm nh÷ng c«ng cô lao®éng mµ con ng-êi dïng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt nhê kinh nghiÖm vµ thãi quen lao ®éng ®· ®-îc tÝch luü l¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. QHSX ®-îc hiÎu lµ nh÷ng quan hÖ vËt chÊt,quan hÖ kinh tÕ cña ®êi sèng x· héi trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn. Mèi quan hÖ gi÷a LLSX vµ QHSX®· ®-îc C.M¸c viÕt: 4 " Nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau kh«ng ph¶i ë chç chóng s¶n xuÊt ra c¸i g× ,mµ lµ ë chç chóng s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo, víi nh÷ng t- liÖu lao ®éng nµo". Khi QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt tr×nh ®é LLSX nã sÏ trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy, t¹o ®iÒu kiÖn cho LLSX ph¸t triÓn vµ ng-îc l¹i khi QHSX l¹c hËu h¬n hay ë møc ®é cao h¬n so víi tÝnh chÊt tr×nh ®é LLSX th× nã sÏ trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX, m©u thuÉn n¶y sinh vµ viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn t¹o ra ®éng lùc ph¸t triÓn cña PTSX, theo ®óng víi néi dung cña quy luËt m©u thuÉn. Vµ cø nh- vËy lÞch sö cña s¶n xuÊt ®· vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh lÖch pha ®Õn c©n b»ng råi l¹i lÖch pha míi... ChØ cã kh¸i niÖm m©u thuÉn míi cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó v¹ch ra ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn, míi cã thÓ thùc tiÔn cho ta nhËn thøc ®-îc quy luËt cña s- v©n ®éng kinh tÕ. II . C¬ së 5 M©u thuÉn gi-a LLSX vµ QHSX trong giai ®o¹n ®i lªn CNXH ë n-íc ta thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. 1. Thùc tr¹ng . a. ViÖt Nam trong thêi kú ®Çu ®i lªn chñ nghÜa x· héi . Sau 30/4/1975 n-íc ta hoµn toµn gi¶i phãng, chóng ta ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu trong viÖc hµn g¾n vÕt th-¬ng chiÕn tranh .Tuy nhien nÒn kinh tÕ n-íc ta vÉn lµ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn mang nÆng tÝnh tù cÊp, tù tóc .Trang bÞ kü thuËt vµ kÕt cÊu x· héi yÕu kÐm, c¬ cÊu kinh tÕ mÊt c©n ®èi, c¬ cÊu kinh tÕ tËp chung quan liªu bao cÊp ®Ó l¹i nhiÒu hËu qu¶ nÆng nÒ . NÒn kinh tÐ kÐm hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, khñng ho¶ng kinh tÕ kÐo dµi, c¸c tÖ n¹n tham nhòng... lan réng, §¶ng céng s¶n cßn non, ®éi ngò c¸n bé cßn yÕu vÒ n¨ng lùc...c¸c thÕ lùc ®Õ quèc vµ ph¶n ®éng r¸o riÕt thùc hiÖn chiÕn l-îc diÔn biÕn hoµ b×nh, ph¸ ho¹i vµ bao v©y kinh tÕ...NÕp sèng v¨n ho¸ , ®¹o ®øc bÞ xãi mßn, lßng tin vµo §¶ng vµ Nhµ n-íc bÞ gi¶m sót. 6 Thùc tr¹ng trªn cã nguån gèc s©u xa do lÞch sö ®Ó l¹i vµ hËu qu¶ cña nhiÒu n¨m chiÕn tranh, song chñ yÕu lµ chóng ta ®· vi ph¹m sai lÇm chñ quan duy ý chÝ, vi ph¹m c¸c quy luËt kh¸ch quan trong c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, trong tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®Æc biÖt lµ sù phï hîp gi÷a LLSX vµ QHSX. Chóng ta ®· sai lÇm khi tiÕn hµnh x©y dùng QHSX tiªn tiÕn råi míi thóc ®Èy lùa chän LLSX ph¸t triÓn, biÕn ®æi. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña LLSX. LLSX biÕn ®æi dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi QHSX hiÖn cã vµ xuÊt hiÖn mét ®ßi hái kh¸ch quan lµ xo¸ bá QHSX cò, thay b»ng kiÓu QHSX míi thÝch øng víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña LLSX. C.M¸c viÕt :"Tíi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã c¸c LLSX vËt chÊt x· héi sÏ m©u thuÉn víi QHSX hiÖn cã ... mµ trong ®ã tõ tr-íc ®Õn nay c¸c LLSX vÉn ph¸t triÓn. Tõ chç lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña c¸c LLSX, nh÷ng QHSX Êy trë thµnh xiÒng xÝch cña c¸c LLSX . Khi ®ã b¾t 7 ®Çu thêi ®¹i cña mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi1". KÕt qu¶ lµ d· t¹o ra cho chóng ta mét nhËn thøc b¶n chÊt cña phÐp biÖn chøng gi÷a LLSX vµ QHSX trong ph¹m vi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi sÏ kh«ng chøa ®ùng sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, kh«ng cßn tån t¹i m©u thuÉn biÖn chøng gi÷a chóng mµ sù lùa chän dÇn dÇn LLSX cho phï hîp víi kho¶ng kh«ng gian réng lín cña QHSX. b.ViÖt Nam chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ kinh tÕ míi Tr-íc t×nh h×nh trªn ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· ®Ò ra viÖc tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ lµ ®óng ®¾n:"ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ ngay tõ ®Çu ®æi míi kinh tÕ víi ®æi míi chÝnh trÞ, lÊy ®æi míi kinh tÕ lµm träng t©m, ®ång thêi tõng b-íc ®æi míi chÝnh trÞ"2 ChÝnh nhê ®-êng lèi ®æi míi vµ lùa chän c¸c b-íc ®i thÝch hîp mµ n-íc ta ®· tõng b-íc tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ vµ ®øng v÷ng tr-íc sù sôp ®æ cña hÖ thèng x· héi 1 C.M¸c -Ph.Ang-ghen:TuyÓn tËp..t.1,NXB Sù thËt,HN,1970,tr438 8 chñ nghÜa thÕ giíi. C«ng cuéc ®æi míi ®Ò ra cho chóng ta nhiÖm vô ph¶i xem xÐt l¹i ph-¬ng thøc vµ con ®-êng ®-a ®Êt n-íc ta tiÕn lªn. Sai lÇm cña ta lµ ®· ®Èy nhiÒu mÆt cña QHSX lªn qu¸ cao, t¸ch rêi tr¹ng th¸i cßn thÊp kÐm cña LLSX lµm cho hai nh©n tè nµy m©u thuÉn víi nhau dÉn ®Õn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt x· héi. §¹i héi §¶ng lÇn thø VI ®· nhËn ra sai lÇm vµ còng ®· thÊy r»ng viÖc c¶i t¹o QHSX x· héi lµ cÇn thiÕt nh-ng kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch chñ quan nãng véi nh- tr-íc ®©y, nghÜa lµ c¶i t¹o vµ cñng cè QHSX nh-ng g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña LLSX. §¹i héi VII cña §¶ng còng chØ râ:"...phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña LLSX, thiÕt lËp tõng b-íc QHSX x· héi chñ nghÜa tõ thÊp ®Õn cao víi sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h-íng 2 V.I.Lenin Toµn tËp ,tËp 2 9 x· héi chñ nghÜa, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc"3 C¶i t¹o vµ cñng cè QHSX nh-ng bao giê còng ph¶i g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña LLSX, vµ ®-îc ®¶m b¶o b»ng sù ph¸t triÓn cña LLSX. §ã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho cuéc c¸ch m¹ng QHSX ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Víi tr×nh ®é cña m×nh LLSX yªu cÇu ph¶i cã nh÷ng QHSXphï hîp víi nã míi cã thÓ béc lé hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh vµ míi cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh chãng. T-¬ng øng víi mçi tr×nh ®é LLSX ®ßi hái mét QHSX, mét thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt ®Þnh nhPh.¡ng-ghen viÕt :"...giai cÊp T- s¶n kh«ng thÓ biÕn nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt h¹n chÕ Êy thµnh nh÷ng LLSX m¹nh mÏ ®-îc nÕu kh«ng biÕn nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt cña c¸ nh©n thµnh nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi, mµ chØ mét sè ®«ng ng-êi cïng lµm míi cã thÓ s- dông ®-îc"4. 3 C-¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n-íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH,NXB Sù thËt,HN,1991,tr9-10 4 Ph.¡ng-ghen Chèng ®uy rinh,NXB Sù thËt,HN,1971,tr 455 10 KÕt hîp tõng -u thÕ riªng cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ th«ng qua ph©n c«nglao ®éng x· héi lµ con ®-êng hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ph¸t triÓn LLSX, qua ®©y ta còng thÊy râ vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ lÇm thÕ nµo ®Ó QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n-íc ta lu«n lu«n ®-îc tiÕn hµnh ®ång thêi víi viÖc kh«ng ngõng ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nh»m b¶o ®¶m cho s- ph¸t triÓn ®ã kh«ng xa rêi ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. HiÖn nay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña ta ®ang vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng víi sù ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Nhµ n-íc qu¶n lý thÞ tr-êng b»ng ph¸p luËt, b»ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ,vµ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn ®Ó s¶n xuÊt phôc vô mäi nhu cÇu cña x· héi. c.Nh÷ng -u ®iÓm vµ h¹n chÕ trong c¬ chÕ kinh tÕmíi * ¦u ®iÓm: 11 Trong c¬ chÐ kinh tÕ míi, sù c¹nh tranh diÔn ra m¹nh mÏ. Do ®ã tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o ®-¬c ph¸t huy, ng-êi lao ®éng ®· kh«ng cßn tÝnh û l¹i vµo nhµ n-íc nh- trong c¬ chÐ tËp trung quan liªu bao cÊp mµ kh«ng biÕt chñ ®éng t×m viÖc vµ t¨ng thu nhËp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp b-íc ®Çu ®æi míi ph©n phèi lîi nhuËn, thùc hiÖn c¬ chÕ gi¸ tiªu thô s¶n phÈm theo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng vµ ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ . Do ®-îc b×nh ®¼ng tr-íc ph¸p luËt nªn quan hÖ c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng ngµy cµng t¨ng, ph¹m vi ®éc quyÒn nµ n-íc g¾n víi c¸c mÆt hµng thuéc diÖn cÊm hay h¹n chÕ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®· thu hÑp râ rÖt. C¸c thµnh phµn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn t×m tßi s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn .VÝ dô vÒ nghµnh B-u ®iÖn hay §iÖn lùc ®©y lµ hai ngµnh ®éc quyÒn vÒ kinh doanh ë n-íc ta hiÖn nay . * H¹n chÕ: 12 Bªn c¹nh nh÷ng -u ®iÓm lµ nh÷ng h¹n chÕ ®ã lµ viªc chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng cßn cã nhiÒu mÆt thiÕu nhÊt qu¸n ®Æc biÖt trong tµi chÝnh tiÒn tÖ , qu¶n lý cßn láng lÎo , ®éi ngò c¸n bé ch-a theo kÞp víi yªu cÇu cña thÞ tr-êng míi , vai trß cña Nhµ n-íc trong qu¶n lý ho¹t ®éng ®êi sèng kinh tÕ x· héi cßn yÕu .Trong lÜnh vùc kinh doanh. Nhµ n-íc ch-a t¹o ®-îc ®éng lùc khuyÕn khÝch n©ng cao n¨ng suÊt kinh doanh . Ng-êi lao ®éng ch-a cã ®éng lùc th-êng xuyªn vµ ch-a c¶m thÊy cã sù g¾n bã ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.T×nh tr¹ng l¹m dông kinh doanh cßn nhiÒu , thÞ tr-êng vèn cßn chËm ph¸t triÓn, l·i xuÊt, ch-a phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr-êng dÉn ®Õn h¹n chÕ ®Çu t- ph¸t triÓn. 2. Gi¶i ph¸p viÖc vËn dông qu¶n lý s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt tr×nh ®é cña LLSX ë n-íc ta cÇn tËp chung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau. a, Ph¸t triÕn LLSX ë n-íc ta hiÖn nay. 13 YÕu tè qu©n träng nhÊt cóa LLSX chÝnh lµ con ng-êi,tr×nh ®é LLSX thÕ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn côa con ng-êi trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Cho dï t- liÖu lao ®éng t¹o ra tõ tr-íc cã søc m¹nh ®Õn ®©u vµ yÕu tè ®èi t-îng lao ®éng cã phong phó nh- thÕ nµo nh-ng nÕu con ng-êi kh«ng cã kü n¨ng , kü s¶o th× còng trë nªn v« t¸c dông. lª nin viÕt "LLSX hµng ®µu cña toµn nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n , lµ ng-êi lao ®éng"5. LÞch sö loµi ng-êi ®· ®anh dÊu b»ng nh÷ng møc quan träng trong sù ph¸t triÓn cña LLSX C.Mac vµ Ph.Ang ghen ®· tõng nãi:"LLSX lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng-êi, nh-ng b¶n th©n n¨ng lùc thùc tiÔn nµy bÞ quyÕt ®Þnh bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn trong ®ã ng-êi ta sèng boöi nhiÒu LLSX ®· ®¹t ®-îc bëi h×nh th¸i x· héi ®· cã tr-íc hä, kh«ng ph¶i do hä t¹o ra mµ do thÕ hÖ tr-íc t¹o ra"6. Vµ hiÖn nay chóng ta ®ang chøng kiÕn sù bïng næ vÒ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc Kü thuËt .NhiÖm vô 5 V.I.Lªnin :Toµn tËp, t 38 NXB TiÕn bé 1977, tr 430. 14 cña chóng ta lµ x¸c ®Þnh ®-îc nh÷ng lÜnh vùc vÇn -u tiªn dùa trªn thÕ m¹nh cña m×nh vµ dô b¸o ®óng xu h-íng ph¸t triÓn cña Khoa häc kÜ thuËt hiÖn ®¹i.Lµm nh- vËy míi cã b-íc tiÕn lín vÒ sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo kÞp tr×nh ®é cña c¸c n-íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. b,Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµ vÊn ®Ò yÕu tè con ng-êi trong LLSX . Khoa häc kü thuËt cã mét søc m¹nh kú diÖu vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triªnr s¶n xuÊt, nh-ng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cua LLSX. C«ng nghÖ hiÖn ®¹i chØ lµm t¨ng søc m¹nh chinh phôc tù nhiªn cña con ng-êi chø kh«ng lµm thay thÕ hoµn toµn ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi.Khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn ph¸t triÓn ®Õn ®©u th× con ng-êi còng kh«ng bao giê bÞ ®Èy ra ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. M¸y mãc dï th«ng minh ®Õn mÊy còng do con ng-êi t¹o ra vµ phô thuéc vµo con ng-êi. §iÒu cèt yÕu lµ chóng ta biÕt 6 C.Mac- Ph Ang-ghen TuyÓn tËp ,t2 NXB Sù thËt , Hµ néi 1977, tr 541 15 lôa chän nh÷ng c«ng nghÖ thÝch hîp víi yÕu tè con ng-êi vµ tµi nguyªn ®Êt n-íc .V× thÕ M¸c ®· nhËn xÐt "Trong tÊt c¶ nh÷ng LLSX lín nhÊt lµ b¶n th©n giai cÊp C¸ch m¹ng". c, Ph¸t huy yÕu tè con ng-êi trong lùc l-îng s¶n xuÊt. Trong lÞch sö ®· vµ sÏ kh«ng tån t¹i mét h×nh thøc s¶n xuÊt vËt chÊt nµo mµ l¹i kh«ng cã nh©n tè con ng-êi. C.M¸cvµ Ph.¡ng-ghen viÕt :"B¶n th©n con ng-êi b¾t ®Çu tõ ph©n biÑt víi sóc vËt ngay khi con ng-êi b¾t ®Çu s¶n xuÊt ra nh÷ng t- liÖu sinh ho¹t ..."7. §Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy, chóng ta cÇn ph©n tÝch ®Æc®iÓm hiÖn tr¹ng cña lùc l-îng lao ®éng n-íc ta nh»m v¹ch ra nh÷ng tiÒm n¨ng vµ h¹n chÕ.Qua ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung ®ång thêi ph¸t huy kh¶ n¨ng lao ®éng s¶n xuÊt vµ s¸ng t¹o cña con ng-êi . N-íc ta lµ mét n-íc ®«ng d©n ,d©n sè n¨m 2000 gÇn 77 triÖu víi 40 triÖu lao ®éng .Lùc l-îng lao ®éng ®«ng ®¶o nµy 7 C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen:tuûªn tËp ,t1, NXB Sù thËt,HN, 1980,tr268 16 ®· tiÕp nhËn vµ ph¸t huy truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï , kh¶ n¨ng n¾m b¾t kü thuËt vµ n©ng cao nghÒ nhanh tuy cßn nhiÒu h¹n chÕ :T×nhtr¹ng d- thõa lao ®éng do s¶n xuÊt ch-a ph¸t triÓn .Trong nhËn thøc cña ng-êi lao ®éng vÒ thang bËc nghÒ nghiÖp còng cã nhiÒu quan niÖm ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. T©m lý "ë trong biªn chÕ nhµ n-íc"vÉn næi tréi h¬n so víi t©m lý "gi¶i quyÕt nhu cÇu viÖc lµm".Quan niÖm trªn ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù lùa chän viÖc lµm , do ®ã còng lµ lùc c¶n sù cèng hiÕn cho x· héi . Chóng ta ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn trªn c¸c lÜnh vùc. §Ó ph¸t huy nh©n tè con ng-êi nhlµ"LLSX s¶n xuÊt hµng ®Çu cña nh©n lo¹i" kh«ng thÓ ®Æt ngoµi mèi quan hÖ biÖn chøng gi-· LLSX vµ QHSX. Xu¸t ph¸t trªn c¬ së nhËn thøc l¹i vai trß, vÞ trÝ vµ yÕu tè con ng-êi trong LLSX ,§¶ng vµ Nhµ n-íc ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh ®óng ®¾n trong ®-êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ trong chiÐn l-îc vÒ con ng-êi nãi riªng. 17 Con ng-êi lµ tæng hoµ cña nh÷ng mèi quan hÖ x· héi. §Ó ph¸t triÓn toµn diÖn con ng-êi cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc, ®ång bé , nh÷ng chÝnh s¸ch Kinh tÕ ®óng ®¾n. NhvËy th× yÕu tè con ng-êi míi ®-îc ph¸t huy mét c¸ch triÖt ®Ó trong LLSX . d, §Ó Khoa häc nhanh chãng trë thµnh LLSX trùc tiÕp ë n-íc ta. ViÖc Khoa häc trë thµnh LLSX trùc tiÕp lµ mét quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi. Ngµy nay dù ®o¸n Êy ®ang trë thµnh hiÖn thùc trong nhiÒu n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Trong thùc tÕ,sù ph¸t triÓn cña Khoa häc ®· gióp con ng-êi t¨ng c-êng søc m¹nh trong qu¸ tr×nh chinh phôc tù nhiªn, sö dông nh÷ng søc m¹nh cña nã. Kh«ng cã khoa häc lµm sao con ng-êi cã thÓ t¹o ra n¨ng l-îng h¹t nh©n, phãng tÇu vò trô lªn th¸m hiÓm c¸c hµnh tinh hay s¶n xuÊt ra m¸y ®iÖn tö vµ ng-êi m¸y c«ng nghiªpj thay thÕ nhiÒu ho¹t ®éng 18 phøc t¹p cña m×nh. M¸c viÕt" cïng víi s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa, nh©n tè khoa häc lÇn ®Çu tiªn ®-îc ph¸t triÓn, vËn dông vµ t¹o ra mét c¸ch cã ý thøc trong ph¹m vi mµ c¸c thêi ®¹i tr-íc ®ã ch-a hÒ cã ý thøc ®-îc"8. Khoa häc lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi ,tù nã cã thÓ g©y nªn mét biÕn ®æi nµo cho LLSX khoa häc vèn b¾t ®Çu ho¹t®éng lao ®éng S¶n xuÊt vµ lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng nhËn nhËn thøc cña con ng-êi ,g¾n liÒn vµ phô thuéc vµo con ng-êi ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi ,khoa häc míi cã thÓ trë thµnh lùc l-îng trùc tiÕp ®-îc.Ng-êi cã tri thøc khoa häc sÏ cã kü n¨ng lao ®éng vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng ng-êi kh«ng kh«ng n¾m ®-îc tri thøc khoa häc. NH- vËy khoa häc trë thµnh LLSX kh«ng ph¶i víi t- c¸ch lµ mét yÕu tè ®éc lËp mµ nã th©m nhËp vµo tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña LLSX .Ngµy nay kh«ng chØ cã 8 trÝch thea t¹p chÝ "ng-êi céng s¶n"(liªn x«), sè7,1958,tr 23 19 khoa hoc tù nhiªn mµ c¶ khoa häc x· héi còng tham gia m¹nh mÏ trë thµnh LLSX trùc tiÕp. Do vËy,chóng ta nghiªn cøu LLSX vµ c¸c yÕu tè hîp thµnh LLSX kh«ng ngoµi môc ®Ých trªn, c¬ së lý luËn ®· t¸c®éng ®óng tíi LLSX, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n-íc ph¸t triÓn ®-a ®Êt n-íc ta tíi phån vinh h¹nh phóc. e,X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt vµ hoµn thiÖn mèi quan hÖ nµy ë n-íc ta hiÖn nay. TÇm vãc trÝ tuÖ cña §¶ng vµ nh©n d©n ta trong qu¸ tr×nh t×m tßi s¸ng t¹o,®-a ®Êt n-íc tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu , tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ngµy cµng ®-îc kh¼ng ®Þnh nhÊt lµ sau 10 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ,b¾t ®Çu tõ §¹i héi VI cña §¶ng . Tõ ®ã ®Õn nay quan ®iÓm cña chóng ta vÒCNXH ®· ®-îc x¸c ®Þnh ngµy cµng râ h¬n. Nãi nh- vËy kh«ng cã nghÜa lµ ®iÒu mµ cuéc sèng ®Æt ra chóng ta ®Òu ®· lµm xong cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc gi¶i quyÕt. Mét trong 20