Tài liệu Kc184 tư tưởng pháp trị của hàn phi tử

Lêi më ®Çu Kinh tÕ lµ mét thÕ giíi ®éng lu«n ph¸t triÓn vµ kh«ng ngõng thay ®æi, nhÊt lµ vµo thêi ®¹i ngµy nay khi ch¹m ngâ thÕ kû XXI, trªn thÕ giíi chu tr×nh toµn cÇu ho¸ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan cña t¨ng tr-ëng, nã t¹o ra nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc míi cho c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam nãi riªng vµ thÕ giíi nãi chung. ViÖc qu¶n lý tèt hay kh«ng, lu«n lµ vÊn ®Ò cã ¶nh h-ëng ®Õn sù tån vong cña mét doanh nghiÖp. Nh-ng ®Ó qu¶n lý tèt cÇn ph¶i cã nh÷ng yÕu tè nµo? yÕu tè kinh doanh hiÖn ®¹i hay yÕu tè qu¶n lý truyÒn thèng. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c häc thuyÕt qu¶n lý tr¶i qua hµng ngh×n n¨m nh÷ng g× tÝch luü cña qu¸ khø lµ cña c¶i cho t-¬ng lai. §Æc biÖt víi phong th¸i qu¶n lý ph-¬ng §«ng - mét phong th¸i gÇn gòi víi ViÖt Nam vÉn ®÷ng trong kinh doanh thêi ®³i “viÔn th«ng - tªn lõa”. Næi bËt nhÊt l¯ t- t-ëng ph¸p trÞ vang bãng mét thêi cña Hµn Phi Tö. Em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: Tt­ëng “Ph²p trÞ” cða H¯n Phi Tõ v¯ vËn dóng trong qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, nh»m môc ®Ých gi¶i thÝch, giíi thiÖu t×m hiÓu liÖu trong giai ®o¹n nµy nã cßn ®óng ®¾n hay kh«ng hay ®· lçi thêi. Do t- liÖu Ýt, Ýt ng-êi ®Ò cËp hay quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. §Ò tµi qu¸ réng ng-êi viÕt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t hoÆc ®-a ra nhËn xÐt hîp lý khi kinh nghiÖm thùc tiÔn kh«ng nhiÒu. MÆt kh¸c do thêi gian gÊp rót ®· lµm cho ng-êi viÕt lóng tóng khi trong nhËn ®Þnh ph©n gi¶i. V-ît qua khã kh¨n, ng-êi viÕt quyÕt t©m theo ®uæi ®Ò tµi nµy, nh÷ng mong cã thÓ gãp mét phÇn nhá cña m×nh vµo viÖc nghiªn cøu. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Ch-¬ng I t­ t­ëng “Ph¸p trÞ” cña Hµn Phi Tö I. T­ t­ëng “ph¸p trÞ“ cña Hµn Phi Tö 1. Hoµn c¶nh lÞch sö vµ cuéc ®êi cña Hµn Phi Tö 1.1. Bèi c¶nh x· héi Trung Hoa cæ ®¹i thêi Hµn Phi Tö LÞch sö Trung Hoa cæ ®¹i cã hai thêi kú ®-îc nãi ®Õn nhiÒu nhÊt: Xu©n thu vµ ChiÕn quèc. Thêi Xu©n thu (770-403 TCN) lµ thêi kú suy tµn cña nhµ Chu, ®©y chÝnh lµ thêi kú sinh sèng cña L·o Tö, Khæng Tö (551-479 TCN). Thêi ChiÕn quèc (403-221 TCN) tõ gÇn cuèi ®êi Uy LiÖt V-¬ng, tíi khi nhµ TÇn diÖt nhµ TÒ thèng nhÊt ®Êt n-íc, ®ã lµ thêi kú sinh sèng cña Hµn Phi Tö (280233 TCN(. So víi thêi Xu©n Thu th× ChiÕn Quèc lo¹n l¹c vµ bÊt æn ®Þnh h¬n vÒ chÝnh trÞ, nh-ng l¹i ph¸t triÓn h¬n vÒ kinh tÕ. Trong thêi Xu©n Thu, c«ng cô s¶n xuÊt vµ khÝ giíi chñ yÕu lµ b»ng ®ång. S¾t b¾t ®Çu ®-îc dïng cuèi thêi kú nµy vµ trë nªn th«ng dông vµo thêi ChiÕn Quèc, do ®ã, thóc ®Èy viÖc më réng ®Êt ®ai n«ng nghiÖp, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. §©y lµ thêi kú ®¹o ®øc suy ®åi, ng-êi ta chØ t×m mäi c¸ch ®Ó tranh lîi. Quan l¹i tham nhòng, ¨n ch¬i xa hoa truþ l¹c; chiÕn tranh kÐo dµi liªn miªn khiÕn cho ®êi sèng cña nh©n d©n cµng thªm ®ãi khæ cïng cùc. Tr-íc t×nh c¶nh x· héi nh- vËy, tÇng líp quý téc vµ tÇng líp trÝ thøc cã sù chia rÏ vÒ t- t-ëng. 1.2. T- t-ëng ph¸p gia cña Hµn Phi Thêi ChiÕn Quèc chÝnh lµ thêi kú lÞch sö ph¸t triÓn rùc rì vÒ t­ t­ëng “tr¨m hoa ®ua në”, “b²ch gia ch­ tõ”. ë thêi kú nµy cã 3 dßng t- t-ëng lín nhÊt cïng tån t¹i ®ã lµ: - Ph¸i thø nhÊt cã Nho gia vµ MÆc Tö, Khæng Tö muèn kh«i phôc nhµ Chu. MÆc Tö, M¹nh Tö, Tu©n Tö thÊy nhµ Chu suy qu¸, kh«ng cøu ®-îc, l¹i mong cã vÞ minh qu©n thay Chu thèng nhÊt Trung Hoa b»ng chÝnh s¸ch §øc trÞ cã söa ®æi Ýt nhiÒu. - Ph¸i thø hai, ph¸i §¹o gia muèn gi¶m thiÓu, thËm chÝ gi¶i t¸n chÝnh quyÒn, sèng tù nhiªn nh- thuë s¬ khai, tõ bá x· héi phong kiÕn ®Ó trë vÒ x· héi céng s¶n nguyªn thuû. - Thø ba, ph¸i ph¸p gia muèn dïng vò lùc lËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn ph©n t¸n vµ lËp ra chÕ ®é phong kiÕn qu©n chð chuyªn chÕ, thay “v­¬ng ®³o” cða Khæng M³nh b´ng chÝnh s²ch “B² ®³o”. T- t-ëng cña Hµn Phi Tö: lµ dïng ph¸p trÞ nh-ng l¹i träng d©n. Tr-íc khi ®Æt ra luËt lÖ míi, «ng ®Ó cho d©n tù phª b×nh. Cßn lËp ph¸p thuéc vÒ nhµ vua; quy t¾c lËp ph¸p ph¶i lÊy tÝnh ng-êi vµ phÐp trêi lµm tiªu chuÈn. Hµnh ph¸p th× ph¶i c«ng bè luËt cho râ rµng, thi hµnh cho nghiªm chØnh, tr¸nh thay ®æi nhiÒu, ph¶i “chÝ c«ng v« t­”,”vua t«i, sang hÌn ®Òu ph°i theo ph²p luËt”, th­ëng ph³t ph°i nghiªm minh, “danh chÝnh, ph¸p hoµn bÞ th× bËc minh qu©n ch¼ng cã viÖc g× ph¶i l¯m nöa, v« vi m¯ ®­îc trÞ”. ChÝnh s¸ch cai trÞ ph¶i dùa vµo ý d©n, d©n muèn th× g× th× cÊp cho c¸i ®ã, kh«ng muèn c¸i g× th× trõ cho c¸i ®ã. Hµn Phi Tö l¹i ®-a ra quan ®iÓm: b¶n chÊt con ng-êi lµ ¸c, muèn qu¶n lý x· héi ph¶i khëi x-íng ra lÔ nghÜa vµ chÕ ®Þnh ra ph¸p luËt ®Ó uèn n¾n tÝnh xÊu cña con ng-êi; theo c¸c «ng qu¶n lý x· héi lµ vÞ Ph¸p chø kh«ng vÞ §øc. H¬n hai ngh×n n¨m sau, t- t-ëng vÞ lîi cña Hµn Phi ®­îc t²i hiÖn trong t­ t­ëng “con ng­êi kinh tÕ” - c¬ së triÕt häc cña häc thuyÕt qu¶n lý theo khoa häc cña Taylor vµ b¶n chÊt con ng-êi lµ lêi nh¸c vµ ham lîi cða “ThuyÕt X”, ®­îc Mc. Gregor ®­a ra. Thùc dông h¬n, cùc ®oan h¬n trong t- t-ëng qu¶n lý so víi thêi Taylor. Hµn Phi ®· më réng c¸i b¶n chÊt vÞ lîi ®Õn mäi mèi quan hÖ gia ®×nh vµ x· héi. Ch¼ng h¹n trong mèi quan hÖ cha - con, chö “HiÕu” cða Nho gia ®± bÞ thay thÕ b»ng sù tÝnh to¸n lîi h¹i tµn nhÉn. Chóng ta cã thÓ cho r»ng, Hµn Phi lµ mét ng-êi duy lý, duy lîi theo chñ nghÜa thùc dông. Song còng ph¶i thõa nhan¹ r»ng «ng cã mét trÝ tuÖ rÊt s©u s¾c. Vµ chÝnh «ng ®· v× sù tån vong cña ®Êt n-íc m×nh mµ ph¶i chÞu chÕt th¶m, tuy r»ng «ng biÕt tr-íc ®ã lµ sè phËn chung cña c¸c ph¸p gia cã tµi vµ cã t©m, nhiÖt thµnh yªu n-íc. Kú l¹ h¬n, Hµn Phi ®· v-ît rÊt xa thêi ®¹i m×nh khi «ng nªu ra t- t-ëng ®Êu tranh sinh tån vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña sù nghÌo khæ lµ do d©n sè t¨ng lªn qu¸ nhanh, v-ît xa sù gia t¨ng cña s¶n xuÊt (xem thiªn ngò ®è). Hµn Phi nh¾c c¸c vÞ vua ph¶i cøng r¾n, nghiªm kh¾c trong viÖc trÞ n-íc, ®ång thêi «ng còng mong muèn hä thùc hiÖn chÝ c«ng v« t-, tõ bá t- lîi, tµ t©m cø theo phÐp c«ng mµ lµm th× n-íc sÏ thÞnh: “Kh«ng n­íc n¯o lu«n m¹nh, kh«ng n-íc nµo lu«n yÕu. Ng-êi thi hµnh ph¸p luËt (tøc vua) mµ c-¬ng c-êng th× n-íc m¹nh, ng-êi thi hµnh ph¸p luËt mµ nhu nh-îc th× n-íc yÕu... Cho nªn ë vµo thêi kú nµy, nhµ cÇm quyÒn nµo biÕt tõ bá lîi, tµ t©m mµ theo phÐp c«ng th× binh sÏ m¹nh, ®Þch sÏ yÕu”. MÆc dï d©n trÝ thÊp, ng-êi d©n chØ biÕt c¸i lîi tr-íc m¾t..., nh-ng Hµn Phi vÉn ®Ò cao chÝnh s¸ch dïng ng-êi, tµi n¨ng cña nhµ cai trÞ thÓ hiÖn ë viÖc dïng søc, dïng trÝ cña ng-êi kh¸c. §©y lµ mét t- t-ëng rÊt s©u s¾c vÒ qu¶n lý mµ Hµn Phi ®· nªu ra. Hµn Phi ph¸t triÓn häc thuyÕt cña m×nh trªn c¬ së kÕ thõa cña c¸c ph¸p gia tr-íc «ng, nh-ng ph¶i ®Õn Hµn Phi th× nã míi trë nªn s©u s¾c, phæ biÕn víi nhiÒu néi dung míi. Hµn Phi dïng ch÷ “ph²p” theo nghÜa phÐp t¾c, cßn ph²p gia níi tíi “ph²p” lµ chØ ph¸p luËt. Hµn Phi vÝ ph¸p luËt víi d©y mùc, c¸i quy, c¸i cñ... tøc lµ nh÷ng ®å dïng lµm tiªu chuÈn ®Ó ph©n biÖt ®óng sai, ph¶i tr¸i. Ph¸p kh«ng t¸ch rêi khái ThÕ vµ ThuËt mµ cïng t¹o nªn mét c¸i kiÒng ba ch©n. LuËt ph¸p ph¶i kÞp thêi. Hµn Phi viÕt: “Thêi thay m¯ ph²p luËt kh«ng ®æi th× n­íc lo³n, ®êi ®± thay ®æi m¯ cÊm lÖnh kh«ng biÕn th× n­íc bÞ c¾t”. §èi víi H¯n Phi, ph²p luËt l¯ th÷ “phÐp c«ng” ®iÒu khiÓn hµnh vi cña mäi ng-êi. Trong c¸c ph¹m trï c¬ b¶n cña ph¸p häc thi ph¸p lµ quan träng nhÊt, sau míi ®Õn ThÕ v¯ ThuËn. H¯n Phi ®± kÕ thôa t­ t­ëng “v« vi” cña Nho vµ §¹o, biÕn nã thµnh thuËt cai trÞ cña vua chóa. Trong cai trÞ - qu°n lý th× “tiªn phò, hËu gi²o”tr-íc hÕt lµ lµm cho d©n giµu sau ®ã th× gi¸o dôc hä. Trong gi²o dóc th× “tiªn häc lÔ - hËu häc v¨n”. Nho gia chñ tr-¬ng cai trÞ b»ng ®¹o ®øc, b»ng v¨n vµ ®· ph¸t triÓn häc thuyÕt- ph-¬ng ph¸p §øc trÞ (Nh©n trÞ). Ng-îc l¹i, Ph¸p gia ®· ®-a ra mét häc thuyÕt vµ ph-¬ng ph¸p cai trÞ míi - Ph²p trÞ “Ph²p bÊt vÞ th©n”, ph¸p ph¶i hîp thêi, ph¸p luËt ph¶i so¹n sao cho d©n dÔ biÕt, dÔ thi hµnh; ph¸p luËt ph¶i c«ng b»ng, bªnh vùc kÎ thiÓu sè; th-ëng ph¶i träng hËu, ph¹t ph¶i nÆng... §ã lµ t- t-ëng vÒ chÝnh trÞ qu¶n lý x· héi cßn cã ý nghÜa ®èi víi hiÖn nay. VËy, thµnh c«ng lín nhÊt cña giai ®o¹n nµy, mÆc dï cßn bÞ h¹n chÕ d-íi gi¸c ®é t- t-ëng qu¶n lý ®· t¹o lËp nhiÒu quan ®iÓm qu¶n lý quan träng thuéc ph¹m vi qu¶n lý vÜ m«, ®· v¹ch ra ®-îc l«gÝch cña qu¸ tr×nh qu¶n lý x· héi bao gåm c¸c møc tõ thÊp ®Õn cao: “ChÝnh t©m, tu th©n, tÒ gia, trÞ quèc, b×nh thiªn h³”, ®± ®-a ra ®-îc tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý: “trÞ ®³o, trÞ häc, trÞ thÓ, trÞ t¯i, trÞ phong, trÞ thuËt” m¯ ngµy h«m nay trong qu¶n lý nãi chung, vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi riªng vÉn cßn cã thÓ khai th¸c vµ sö dông tèt. Ch-¬ng II VËn dông trong qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i I. VËn dông trong thùc tiÔn Trong thùc tiÔn c¶i c¸ch qu¶n lý doanh nghiÖp liªn quan ®Õn hai ®Æc tÝnh lín lµ tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i cña qu¶n lý, vÒ kh¸ch quan còng tån t¹i hai th¸i ®é cùc ®oan ®èi víi hai ®Æc tÝnh lín nµy. §ã chÝnh lµ: HoÆc lµ chñ nghÜa b¶o thñ d©n téc chØ nhÊn m¹nh tÝnh d©n téc cña qu¶n lý mµ coi nhÑ tÝnh thêi ®aÞ, hoÆc chñ nghÜa h- v« d©n téc chØ nhÊn m¹nh tÝnh thêi ®¹i cña qu¶n lý mµ coi nhÑ tÝnh d©n téc. Hai th¸i ®é nµy, vÒ nhËn thøc ®Ó phiÕn diÖn, trong thùc tiÔn ®Òu lµ cã h¹i. Noi g-¬ng kinh nghiÖm cña NhËt B¶n, trong hai th¸i ®é cøc ®oan n¯y cñng nªn t×m ®­îc “Trung ®³o” v¯ kiªn tr× “trung dung”. §ã chÝnh l¯ mét mÆt biÓu hiÖn kh¸c cña ®¹o trung dung trong qu¶n lý doanh nghiÖp. “Trung ®³o” nµy ®ßi hái sù thèng nhÊt hoµn mü gi÷a tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i ho¸ qu¶n lý doanh nghiÖp, thùc hiÖn viÖc hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n lý doanh nghiÖp cã b¶n s¾c d©n téc, còng tøc lµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã ®Æc s¾c cña Trung Quèc. Tõ gãc ®é qu¶n lý hiÖn ®¹i, tiÕn hµnh ph©n tÝch, gi¸m ®Þnh toµn diÖn mét l-ît ®èi víi qu¶n lý truyÒn thèng cña Trung Quèc, còng chÝnh lµ xem xÐt mét c²ch hÖ thèng “hiÖn thøc” qu°n lý doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng t- t-ëng, lý luËn, chÕ ®é, ph-¬ng ph¸p qu¶n lý doanh nghiÖp ®-îc chøng minh qua thùc tiÔn l©u dµi, ®· cã ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ d©n téc, l¹i phï hîp víi ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, ph¶i tiÕn hµnh kh¼ng ®Þnh, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®Çy ®ñ. §èi víi nh÷ng c¸i cã ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ d©n téc, nh-ng kh«ng hoµn toµn phï hîp víi ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, nªn c¨n cø yªu cÇu cña qu¶n lý hiÖn ®¹i. D-íi tiÒn ®Ò gi÷ g×n ®Æc tÝnh c¬ b¶n d©n téc, tiÕn hµnh c¶i t¹o, lo¹i bá, lµm cho nã phï hîp víi ®ßi hái cña qu¶n lý hiÖn ®¹i. Ch¼ng h¹n thùc tiÔn c«ng t¸c gi¸o dôc t- t-ëng tiÕn hµnh mÊy chôc n¨m l¹i ®©y trong c¸c xÝ nghiÖp cña Trung Quèc ®¹i lôc ®· phï hîp víi quan niÖm nghÜa lîi trong truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, l¹i nhÊt trÝ ë tr×nh ®é t-¬ng ®èi lín víi qu¶n lý mÒm, qu¶n lý cña thÕ giíi ngµy nay rÊt chó träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. VÒ thùc tiÔn, qu¶n lý ®· cã tõ l©u. Nh-ng qu¶n lý trë thµnh mét khoa häc th× khëi ®Çu ph¶i nãi lµ ph-¬ng T©y. ë thÕ kû nµy, nhÊt lµ tr-íc thËp kû 70, qu¶n lý häc ph¸t triÓn nhanh chãng, c¸c häc ph¸i mäc ra nh- nÊm, mét c¶nh t-îng ph¸t triÓn rùc rì. CÇn ph¶i nãi r»ng, vÒ mÆt khoa häc ho¸, ®Þnh l-îng ho¸ vÒ qu¶n lý th× qu¶n lý ph-¬ng T©y cã c«ng ®Çu. Tãm l¹i: Qu¶n lý doanh nghiÖp kiÓu Trung Quèc vµ NhËt B¶n cÇn ph¶i cã nÐt kh¸i qu¸t lín. Song nã kh«ng ph¶i lµ tr¹ng th¸i tÜnh, mµ lµ tr¹ng th¸i ®éng. Nã døt kho¸t kh«ng ph¶i lµ mét lo¹i m« thøc cøng nh¾c cè ®Þnh, h×nh thøc cô thÓ cña nã ph¶i tuú tõng n¬i mµ chÕ ®Þnh biÖn ph¸p thÝch hîp, tuú lóc mµ chÕ ®Þnh biÖn ph¸p thÝch hîp, tõ ®ã mµ lµ c¸i tr¨m ngµn d¸ng vÎ, phong phó, ®a d¹ng. II. Nh÷ng lîi h¹i cña “Ph¸p trÞ“ trong qu¶n lý Ph¸p trÞ lµ chÕ ®é ph¸p luËt cña ng-êi thèng trÞ x©y dùng theo ý chÝ cña m×nh. Bao gåm ®Þnh ra ph¸p luËt, nguyªn t¾c, quy ph¹m hµnh ®éng vµ tr¹ng th¸i trËt tù lµm viÖc dùa theo chÕ ®é ph¸p luËt. Ph¸p trÞ g¾n bã kh«ng t¸c rêi d©n chñ. Nã cã chung hµm nghÜa víi nÒn chÝnh trÞ lËp hiÕn, sinh ra ®ång thêi víi hiÕn ph¸p. HiÕn ph¸p, do c«ng d©n ®Þnh ra, nã b¶o ®¶m d©n quyÒn, h¹n chÕ chÝnh phñ. §iÓm c¬ b¶n cña ph¸p trÞ lµ lÊy ph¸p ®Ó h¹n chÕ quyÒn lùc cña chÝnh phñ, b¶o ®¶m quyÒn lîi c«ng d©n “QuyÒn løc thuéc vÒ nh©n d©n”, “ChÝnh phð ph°i giö luËt”, l¯ bè cóc c¬ b°n cða ph²p trÞ. Do vËy, tiªu ®iÓm chÝnh mµ ph¸p trÞ quan t©m lµ h¹n chÕ cã hiÖu qu¶ vËn dông hîp lý quyÒn lùc c«ng céng. C¸i h¹i cña ph¸p trÞ nã cßn thÓ hiÖn ë chç c«ng hiÖu cña nã chØ cã hiÖu qu¶ trong mét thêi gian ng¾n, mµ kh«ng ph¶i lµ l©u dµi. Còng tøc lµ nãi, nã chØ cã thÓ cÊm ®iÒu ¸c, kh«ng thÓ khuyªn ®iÒu thiÖn. Do vËy, vÒ hµnh vi ¸c, nã chØ cã thÓ ng¨n chÆn mµ kh«ng thÓ tiªu diÖt. Mµ mét tæ chøc ®iÒu mong mái lµ yªn æn l©u dµi. §iÒu nµy nÕu chØ dùa vµ ph¸p trÞ kh«ng th«i th× kh«ng lµm næi. Võa cã vÊn ®Ò ®· ph¶i ng¨n chÆn. §èi t-îng kh«ng ph¸p trÞ cã thÓ thi hµnh chøc n¨ng cña m×nh, còng cã tÝnh giíi h¹n rÊt lín. ThËp kû 50 cña thÕ kû nµy, qu¶n lý khoa häc “cð c¯ rèt + c²i gËy” cða Taylor tõng vang déi ph-¬ng T©y. §ã lµ qu¶n lý ph¸p trÞ ®iÓn h×nh. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta ®· nãi vÒ lîi vµ h¹i cña qu¶n lý ph¸p trÞ, th× d-íi ®©y, ta l¹i xem thö vÒ lîi h¹i cña qu¶n lý ®øc trÞ. Cã thÓ nãi ph¸p trÞ theo ®æi lµ hiÖu qu¶ thêi gian ng¾n. Ph¸p trÞ lµ qu¶n lý tÝnh chiÕn thuËt. Chøc n¨ng cña ph¸p trÞ dùa vµo søc r¨n ®e ®Ó duy tr×. R¨n ®e tõ ngoµi tíi, Ðp buéc cho con ng-êi. Sù phôc tïng cña mäi ng-êi lµ bÞ b¾t buéc, miÔn c-ìng, tiªu cùc.