Tài liệu Kc171 nâng cao khả năng hội nhập cho nền kt vn

lêi më ®Çu Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng xu thÕ kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ khoa häc, c«ng nghÖ cïng víi sù ra ®êi cña c¸c thÓ chÕ toµn cÇu vµ khu vùc ®· gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kh«ng chØ trong lÜnh vùc th¬ng m¹i mµ cßn c¶ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, dÞch vô, tµi chÝnh, ®Çu t còng nh c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, x· héi, m«i trêng víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng vµ møc ®é kh¸c nhau. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®· vµ ®ang më ra nh÷ng c¬ héi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c d©n téc trªn thÕ giíi khai th¸c tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña m×nh ®Ó t¨ng trëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi. §ång thêi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ còng ®Æt mçi quèc gia, d©n téc tríc søc Ðp c¹nh tranh vµ nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t, nhÊt lµ ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. V× thÕ ®Ó kh«ng bÞ g¹t ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn, c¸c níc ®Òu ph¶i nç lùc héi nhËp vµo xu thÕ chung ®ã vµ t¨ng cêng søc c¹nh tranh kinh tÕ . H¬n lóc nµo hÕt qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng chØ lµ sù quan t©m cña mçi quèc gia, mçi tæ chøc mµ cßn ®èi víi mçi c¸ nh©n chóng ta. Chóng ta ®· tr¶i qua 17 n¨m thùc hiÖn ®êng lèi më cöa, ®æi míi vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu. Víi ph¬ng ch©m "®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ" vµ "s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy víi tÊt c¶ c¸c n íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. ViÖt Nam ®· thiÕt lËp c¸c quan hÖ th¬ng m¹i, ®Çu t, dÞch vô vµ khoa häc kü thuËt víi tÊt c¶ c¸c níc, tÝch cùc tham gia vµo c¸c tæ chøc, diÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. V× vËy, vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn nãng báng. Cã rÊt nhiÒu bµi viÕt cña c¸c nhµ nghiªn cøu vµ c¸c chuyªn gia ®Çu ngµnh trong níc vµ ngoµi níc ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nµy. §©y lµ vÊn ®Ò réng lín vµ phøc t¹p, cã c¶ nh÷ng nhËn thøc vµ quan ®iÓm kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau. Th«ng qua nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc lÜnh héi trong nhµ trêng, trong khu«n khæ b¸o c¸o cña m×nh, em xin phÐp ®îc tr×nh bµy tãm t¾t vÒ ®Ò tµi: "N©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong xu thÕ toµn cÇu ho¸". Néi dung cña b¸o c¸o ®îc tr×nh bµy trong 3 ch¬ng Ch¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ. Nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn vÒ n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp cña mét sè níc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1 Ch¬ng II: TiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra. Ch¬ng III: Môc tiªu, ph¬ng híng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 2 ch¬ng i kh¸i qu¸t vÒ toµn cÇu ho¸, héi nhËp quèc tÕ vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn vÒ n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp cña mét sè níc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. I. nhËn thøc vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ. 1. NhËn thøc chung vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ . a) Toµn cÇu ho¸. Ngµy nay toµn cÇu ho¸ mµ tríc hÕt vµ vÒ thùc chÊt lµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®ang trë thµnh mét xu thÕ chñ yÕu cña quan hÖ kinh tÕ hiÖn ®¹i. HiÖn nay tuy cã rÊt nhiÒu nh÷ng quan niÖm kh«ng gièng nhau vÒ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ nhng cã thÓ thÊy nÐt chung nhÊt lµ thõa nhËn mèi quan hÖ qua l¹i cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ hiÖn nay ®· bao trïm gÇn nh tÊt c¶ c¸c níc, mang tÝnh toµn cÇu. Cã thÓ hiÓu toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi vît qua khái biªn giíi quèc gia, híng tíi ph¹m vi toµn cÇu trªn c¬ së lùc lîng s¶n xuÊt còng nh tr×nh ®é khoa häc kü thuËt m¹nh mÏ vµ sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng s©u réng, tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng. MÆc dï vËy, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vÉn ë trong giai ®o¹n ®Çu. LÜnh vùc the chèt hîp t¸c toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vÉn chØ lµ mËu dÞch, tù do lu th«ng nguån vèn vµ søc lao ®éng cßn lµ vÊn ®Ò trong t¬ng lai. b) Héi nhËp quèc tÕ. HiÖn nay ngêi ta ®Òu thÊy r»ng nhËn thøc vÒ héi nhËp vÉn lµ mét vÊn ®Ò thêi sù. C¸c níc ®Òu kh¼ng ®Þnh cÇn x©y dùng nhËn thøc thèng nhÊt trong néi bé r»ng héi nhËp lµ cÇn thiªts, phï hîp víi xu thÕ chung, nhÊt lµ tham gia WTO sÏ t¹o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. - Héi nhËp lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu, mét xu thÕ bao trïm mµ träng t©m lµ më cöa kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn kÕt hîp tèt nhÊt nguån lùc trong níc vµ quèc tÕ, më réng kh«ng gian ®Ó ph¸t triÓn vµ chiÕm lÜnh vÞ trÝ phï hîp nhÊt cã thÓ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Héi nhËp võa lµ ®ßi hái kh¸ch quan võa lµ nhu cÇu néi t¹i cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ mçi níc. - C¸c níc ®Òu kh«ng thÓ nÐ tr¸nh viÖc héi nhËp mµ vÊn ®Ò then chèt lµ ph¶i ®Ò ra ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®óng ®Ó h¹n chÕ tr¶ gi¸ ë møc thÊp nhÊt vµ tranh thñ cao nhÊt nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn. - Héi nhËp thùc chÊt lµ tham gia c¹nh tranh trªn quèc tÕ vµ ngay trong thÞ trêng néi ®Þa. §Ó héi nhËp cã hiÖu qu¶ ph¶i ra søc t¨ng cêng néi lùc, c¶i c¸ch 3 vµ ®iÒu chØnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt lÖ, tËp qu¸n kinh doanh, c¬ cÊu kinh tÕ trong níc ®Ó phï hîp víi "luËt ch¬i chung" cña quèc tÕ. ChÝnh s¸ch héi nhËp ph¶i dùa vµ g¾n chÆt víi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ®Êt níc, ®ång thêi c¶i c¸ch kinh tÕ, hµnh chÝnh ph¶i g¾n chÆt víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp. C¶i c¸ch bªn trong quyÕt ®Þnh tèc ®é vµ hiÖu qu¶ héi nhËp, ®ång thêi héi nhËp sÏ hç trî, thóc ®Èy tiÕn tr×nh c¶i c¸ch trong n íc, qua ®ã n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ . - Héi nhËp kh«ng ph¶i ®Ó ®îc hëng u ®·i, nh©n nhîng ®Æc biÖt mµ nh»m më réng c¸c c¬ héi kinh doanh , th©m nhËp thÞ trêng, cã m«i trêng ph¸p lý vµ kinh doanh æn ®Þnh dùa trªn quy chÕ, luËt lÖ cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp, kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö, kh«ng bÞ c¸c ®éng c¬ chÝnh trÞ hay nh÷ng lý do kh¸c c¶n trë viÖc giao lu hµng ho¸, dÞch vô vµ ®Çu t. C¸c níc cã thÓ sö dông nh÷ng luËt lÖ, quy ®Þnh, c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp ®Ó b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña m×nh. - T¨ng cêng th«ng tin, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch ®Ó giíi kinh doanh nhËn thøc s©u s¾c vµ ñng hé héi nhËp, chuÈn bÞ tèt mäi mÆt ®Ó chñ ®éng héi nhËp tõng bíc, tËn dông nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña mçi níc ®Ó c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ trêng. NhËn thøc ®óng vÒ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®èi víi c¸c níc cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ho¹ch ®Þnh ®êng lèi, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ®Ó chñ ®éng héi nhËp vµ tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. 2. Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ, thêi c¬ vµ th¸ch thøc. a) Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ : Nh÷ng lîi Ých. Toµn cÇu ho¸ lµ xu híng tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tËp trung, chuyªn m«n s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Khi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn thµnh mét thÞ trêng thèng nhÊt th× kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ ®øng ngoµi tiÕn tr×nh nµy mµ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ thóc ®Èy rÊt m¹nh, nhanh sù ph¸t triÓn vµ x· héi ho¸ lùc lîng s¶n xuÊt, ®a tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ gãp phÇn lµm chuyÓn biÕn c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi, ®Æc biÖt lµm t¨ng m¹nh tû träng hµng chÕ t¸c (chiÕm 21,4%) vµ c¸c dÞch vô (62,4%) trong c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi. Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®îc thÓ hiÖn râ trong sù h×nh thµnh vµ gia t¨ng rÊt nhanh trao ®æi quèc tÕ vÒ hµng ho¸, dÞch vô, tµi chÝnh vµ c¸c yÕu tè s¶n 4 xuÊt, ®îc thÓ hiÖn qua sù h×nh thµnh vµ cñng cè cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc. Toµn cÇu ho¸ lµm t¨ng thªm sù phô thuéc vµ t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ c¸c níc. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµm cho kinh tÕ ë mçi níc cã thÓ trë thµnh bé phËn cña c¸c tæng thÓ, h×nh thµnh côc diÖn kinh tÕ thÕ giíi míi. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ còng lµm gi¶m thiÓu c¸c chíng ng¹i trong viÖc lu chuyÓn vèn, hµng ho¸, dÞch vô, nguån nh©n lùc … gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ c¸c n íc, lµm t¨ng vai trß kinh tÕ ®èi ngo¹i, mËu dÞch vµ ®Çu t níc ngoµi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ mçi níc. Toµn cÇu ho¸ truyÒn b¸ vµ chuyÓn giao trªn quy m« cµng lín nh÷ng thµnh qu¶ míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý, vÒ s¶n xuÊt kinh doanh … dän ®êng cho c«ng nghÖ ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ cã t¸c dông hç trî, bæ sung cho nhau vµ cïng nh»m môc tiªu thóc ®Èy trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô, vèn vµ lao ®éng. Liªn kÕt khu vùc võa cñng cè qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, võa gióp c¸c níc trong tõng khu vùc b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh. MÆt kh¸c, toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ còng lµm cho sù c¹nh tranh gi÷a c¸c thùc thÓ kinh tÕ trë nªn gay g¾t cha tõng cã. Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang mang l¹i nh÷ng c¬ héi to lín cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ cho mçi quèc gia tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp: - Héi nhËp quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, thóc ®Èy viÖc tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tranh thñ ®îc lîi Ých cña viÖc ph©n bæ nguån tµi lùc hîp lý trªn b×nh diÖn quèc tÕ ®Ó tõ ®ã ph¸t huy cao ®é nh©n tè s¶n xuÊt h÷u dông cña tõng quèc gia. - Tù do lu©n chuyÓn hµng ho¸, dÞch vô vµ vèn víi viÖc gi¶m hoÆc xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc, c¾t gi¶m kiÓm so¸t hµnh chÝnh sÏ gãp phÇn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m thÊt nghiÖp vµ t¨ng thªm lîi Ých cho ngêi tiªu dïng. - T¹o ra nhiÒu c¬ héi ®Çu t míi, t¨ng nhanh vßng quay vèn vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®Çu t, n©ng cao hiÖu qu¶, h¹n chÕ rñi ro ®Çu t. - Thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ, chuyÓn giao vèn, kü n¨ng qu¶n lý, qua ®ã më réng ®Þa bµn ®Çu t cho c¸c níc, ®ång thêi gióp c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t cã thªm nhiÒu c¬ héi ph¸t triÓn. b) Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ : Nh÷ng th¸ch thøc. 5 - Sù bÊt æn ®Þnh cña thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ. Nguån tµi chÝnh ®îc ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, tËp trung vµo mét sè trung t©m tµi chÝnh lín lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hµng ®Çu thÕ giíi . Qu¸ tr×nh héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ cµng lµm cho dßng vèn ch¶y m¹nh h¬n vµ tÊt yÕu rñi ro sÏ lín h¬n. - Khi tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, c¸c níc nhÊt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i gi¶m dÇn thuÕ quan vµ bá hµng rµo phi thuÕ quan, nghÜa lµ bá hµng rµo mËu dÞch, th× c¸c hµng ho¸ dÞch vô níc ngoµi sÏ å ¹t ®æ vµo, bãp chÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong níc. - Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn ®· lµm tan vì c¸c hµng rµo b¶o hé cña c¸c quèc gia. Do vËy c¸c quèc gia kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng tÝch cùc cña qu¸ tr×nh nµy mµ cßn ph¶i chÞu c¶ nh÷ng chÊn ®éng cña hÖ thèng kinh tÕ toµn cÇu trong c¸c lÜnh vùc tiÒn tÖ, tµi chÝnh, nguyªn nhiªn liÖu … C¸c n íc cµng yÕu kÐm, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cµng kh«ng ®ñ th«ng tho¸ng phï hîp víi c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ, hÖ thèng ng©n hµng - tµi chÝnh cµng l¹c hËu … th× cµng chÞu t¸c ®éng nÆng nÒ h¬n. - Nguy c¬ tôt hËu cña mét sè quèc gia. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp mét sè quèc gia tranh thñ ®îc lîi Ých cña héi nhËp mËu dÞch quèc tÕ vµ thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ, ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh, nhê ®ã thóc ®Èy t¨ng trëng më réng th¬ng m¹i, thu hÑp dÇn kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn th× mét sè níc kh¸c l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng héi nhËp vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th¬ng m¹i, thu hót vèn ®Çu t tÊt yÕu sÏ bÞ ®Èy lïi xa h¬n n÷a vÒ phÝa sau. - Mèi ®e do¹ cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ lµ xu híng h×nh thµnh thÕ ®éc quyÒn, tËp trung quyÒn lùc vµo mét sè tËp ®oµn ®Çu sá quèc tÕ. - Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn kh«ng chØ cã c¸c lùc lîng kinh tÕ tiÕn bé tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy mµ cßn cã c¶ c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng, c¸c tæ chøc khñng bè… ChÝnh s¸ch ®óng ®¾n lµ ph¶i ng¨n chÆn, chèng l¹i mäi ho¹t ®éng ph¸ ho¹i. Nhng kh«ng thÓ v× nã mµ ®ãng cöa ®Êt níc hay h¹n chÕ sù héi nhËp cña ®Êt níc vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng mÆt tiªu cùc kh¸c n÷a nh sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é gi÷a níc giµu vµ níc nghÌo cã thÓ t¨ng lªn, sù xung ®ét gi÷a c¸c nÒn v¨n häc… Qu¸ tr×nh toµn cÇuho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®em ®Õn cho c¸c níc nh÷ng c¬ héi thuËn lîi lín ®ång thêi còng ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc nghiªm träng. Song nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc nµy cã thÓ lín nhá ®Õn ®©u ®iÒu ®ã l¹i tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ cña c¸c quèc gia. Mét 6 chÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ ®óng ®¾n vµ thÝch hîp th× t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh nµy sÏ bÞ h¹n chÕ vµ ngîc l¹i. II. kinh nghiÖm héi nhËp cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. 1. VÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch c¬ chÕ. PhÇn lín c¸c níc khi héi nhËp ®Òu ®· cã c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng vµ hiÖn nay chó träng hoµn thiÖn nã cho phï hîp h¬n víi luËt lÖ vµ thùc tiÔn cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp. Gi¶m bít sù can thiÖp trùc tiÕp cña Nhµ níc vµo lÜnh vùc kinh doanh ®Ó tËp trung vµo viÖc t¹o m«i trêng chÝnh s¸ch, ph¸p lý vµ hÖ thèng kinh tÕ vÜ m« nh»m ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt, kinh doanh th«ng tho¸ng vµ hiÖu qu¶. §èi víi c¸c níc ®ang chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng th× cµng ph¶i ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh nµy ®Ó b¾t kÞp xu thÕ cña thÕ giíi vµ héi nhËp cã hiÖu qu¶. ViÖc c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh kinh tÕ trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, tù do ho¸ còng ®îc c¸c níc hÕt søc quan t©m mÆc dï hä ®Òu ®· cã qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ®iÒu chØnh c¬ chÕ trong nhiÒu n¨m cïng víi qu¸ tr×nh tham gia c¸c khu«n khæ héi nhËp. Trong khi thóc ®Èy sù vËn ®éng cña c¸c lùc lîng thÞ trêng, ®Èy m¹nh tù do ho¸ vµ thuËn lîi ho¸ th¬ng m¹i, dÞch vô vµ ®Çu t, c¸c níc vÉn quan t©m ®Õn viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu, qu¶n lý ngo¹i hèi... Cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ 1997 võa qua cho thÊy trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, tù do ho¸, vÊn ®Ò qu¶n lý, ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh héi nhËp cµng ®îc chó ý hoµn thiÖn h¬n, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ n¬i dÔ ph¸t sinh nh÷ng biÕn ®éng vµ nh÷ng nh©n tè g©y mÊt æn ®Þnh kinh tÕ. 2. VÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch chÝnh s¸ch vµ hÖ thèng kinh tÕ vÜ m«. §©y lµ vÊn ®Ò níc nµo còng ph¶i gi¶i quyÕt nhÊt lµ ®èi víi c¸c níc míi b¾t ®Çu vµo qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ®ang chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng. Trong néi bé c¸c níc ®Òu cã cuéc ®Êu tranh gay g¾t vÒ chÝnh s¸ch gi÷a xu híng b¶o hé víi xu híng héi nh¹ap, gi÷a lîi Ých cña ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng, gi÷a yªu cÇu t¨ng nguån thu ng©n s¸ch qua thuÕ nhËp khÈu vµ xu h íng tù do ho¸, thuËn lîi ho¸ mËu dÞch. Theo kinh nghiÖm c¸c níc, cuéc ®Êu tranh néi bé thêng kh¸ gay g¾t v× ph¶i dµn xÕp c¸c vÊn ®Ò thuéc lîi Ých côc bé vµ sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh trong níc thêng rÊt khã kh¨n. Do ®ã ®Ó cã ®îc sù c¶i c¸ch, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch vµ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vÜ m« nh gi¸ c¶, thuÕ suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i... còng cÇn ph¶i cã quyÕt t©m chÝnh trÞ. 7 Mçi thÓ chÕ héi nhËp ®Òu cã ch¬ng tr×nh, môc tiªu riªng ®ßi hái c¸c thµnh viªn ph¶i ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Ó thùc hiÖn chóng. AFTA ®Ò ra môc tiªu thùc hiÖn th¬ng m¹i tù do vµo n¨m 2003. WTO còng cã nh÷ng thêi biÓu riªng thùc hiÖn gi¶m thuÕ quan vµ lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan... Ph¶i triÖt ®Ó tËn dông nh÷ng u ®·i t¬ng tù mµ c¸c thÓ chÕ héi nhËp quy ®Þnh ®Ó cã thÓ tõng bíc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch vµ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vÜ m« cho phï hîp vµ hiÖu qu¶, tr¸nh g©y khã kh¨n hoÆc lµm mÊt æn ®Þnh nÒn kinh tÕ. VÒ ph¬ng tiÖn vÜ m« cÇn ph¶i ®¶m b¶o sù c©n b»ng hµi hoµ vÒ 3 mèi quan hÖ: gi÷a quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña mét níc trong c¸c thÓ chÕ héi nhËp; gi÷a môc tiªu kinh tÕ - x· héi trong níc víi nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái cña bªn ngoµi; gi÷a c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vµ th¬ng m¹i víi c¸c lÜnh vùc kh¸c ®Ó qu¸ tr×nh héi nhËp diÔn ra thuËn lîi vµ hiÖu qu¶. 3. VÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch luËt lÖ, quy chÕ. C¶i c¸ch vÒ luËt ph¸p, quy chÕ, quy ®Þnh ®Òu ®îc c¸c níc, kÓ c¶ c¸c níc ph¸t triÓn coi lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc khã kh¨n, phøc t¹p vµ cÇn rÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc. §èi víi nh÷ng níc ®ang chuyÓn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, khÐp kÝn vµ tù cung tù cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng, më cöa vµ héi nhËp th× kho¶ng c¸ch gi÷a luËt lÖ cña nh÷ng níc nµy víi luËt lÖ quèc tÕ cµng lín vµ viÖc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi luËt quèc tÕ vµ quy ®Þnh cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp mµ hä tham gia cµng lµ ®ßi hái to lín vµ cÊp b¸ch. Mét vÊn ®Ò quan träng cña tù do ho¸, thuËn lîi ho¸ th¬ng m¹i lµ lo¹ibá hµng rµo phi thuÕ quan. C¸c níc thêng ¸p dông mét sè biÖn ph¸p phi thuÕ quan nhÊt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh»m b¶o vÖ mét sè ngµnh s¶n xuÊt trong níc bÞ t¸c ®éng m¹nh trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Mét sè biÖn ph¸p ®îc ¸p dông mµ kh«ng tr¸i víi luËt quèc tÕ: thñ tôc gi¸m ®Þnh hµng ho¸ nhËp khÈu, ¸p dông chÕ ®é cÊp giÊy phÐp ®Æc biÖt. Ngoµi ra, ®èi víi nh÷ng ngµnh bÞ ¶nh hëng lín do qu¸ tr×nh më cöa, tù do ho¸ c¸c níc cã thÓ quy ®Þnh c¸c biÖn h¸p trî cÊp hoÆc hç trî t¹m thêi, kÓ c¶ b»ng biÖn ph¸p cÊp tÝn dông u ®·i ®Ó gióp hä tiÕp tôc s¶n xuÊt, kinh doanh. 4. VÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch thùc tiÔn, tËp qu¸n s¶n xuÊt kinh doanh. C¶i c¸ch thùc tiÔn vµ tËp qu¸n ho¹t ®éng kinh tÕ, kinh doanh cña c¸c n íc phï hîp víi thùc tiÔn vµ th«ng lÖ quèc tÕ còng nh c¸c thÓ chÕ mµ m×nh tham gia lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng cña qu¸ tr×nh héi nhËp. C¸c níc 8 ph¶i tiÕn hµnh rµ so¸t l¹i hµng lo¹t biÖn ph¸p, tËp qu¸n hiÖn hµnh vµ ®iÒu chØnh, ®æi míi chóng cho phï hîp. Kinh nghiÖm mét sè níc ®ang ph¸t triÓn vµ ®ang chuyÓn ®æi kinh tÕ cho thÊy viÖc ®¹t ®îc thay ®æi t duy nhanh chãng theo híng më cöa, tù do ho¸ lµ rÊt khã kh¨n. Trong giai ®o¹n chuyÓn tiÕp, ChÝnh phñ c¸c níc ®ã thêng cã nh÷ng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p hç trî c¸c ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp bÞ ¶nh h ëng lín, gióp cho qu¸ tr×nh thay ®æi diÔn ra tõng bíc, nhÑ nhµng. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, mét sè ngµnh vµ doanh nghiÖp cã thÓ sÏ chÞu thua thiÖt thÊt b¹i, nh ng còng cã nhiÒu ngµnh vµ doanh nghiÖp kh¸c sÏ t¨ng cêng ®îc n¨ng lùc ®Ó cã thÓ c¹nh tranh vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn chung cña toµn nÒn kinh tÕ. §ång thêi, cÇn lµm cho giíi doanh nghiÖp nhËn râ vµ chuyÓn tõ thãi quen “s¶n xuÊt nh÷ng g× m×nh cã thÓ s¶n xuÊt” sang “s¶n xuÊt nh÷ng g× mµ thÞ trêng cÇn”. C¸c níc ®Òu nhËn thøc râ lµ thÞ trêng trong níc rÊt h¹n chÕ, do ®ã cÇn v¬n ra thÞ trêng quèc tÕ, s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã nhu cÇu lín trªn thÞ trêng vµ ph¶i t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng, v× ®iÒu ®ã sÏ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña chÝnh m×nh. 5. VÒ vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Mçi níc ®Òu t¸c ®éng ®Ó më cöa thÞ trêng níc kh¸c cho hµng ho¸, dÞch vô vµ ®Çu t cña m×nh, ®ång thêi chÞu søc Ðp më cöa thÞ trêng néi ®Þa. §iÒu nµy ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. C¸c níc thêng g¾n kÕt chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ bíc ®i cña m×nh víi c¸c môc tiªu vµ lé tr×nh cña c¸c khu«n khæ hîp t¸c kinh tÕ tay ®«i, tiÓu khu vùc, liªn ch©u lôc vµ toµn cÇu, sao cho c¸c cam kÕt, tho¶ thuËn trong c¸c khu«n khæ hîp t¸c ®ã hµi hoµ, kh«ng m©u thuÉn víi nhau. X©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp, n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ nhÊt cã thÓ, víi kh¶ n¨ng thÝch øng cao vµ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh toµn cÇu lµ vÊn ®Ò cèt yÕu mµ c¸c níc ph¶i phÊn ®Êu trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Trong nh÷ng cè g¾ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¸c níc ®Òu ph¶i c©n nh¾c lùa chän nh÷ng ngµnh m×nh cã thÕ m¹nh ®Ó më cöa tham gia c¹nh tranh , ®ång thêi x¸c ®Þnh nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc cÇn tËp trung cñng cè ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc trong t¬ng lai; ®ång thêi còng thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé hîp ph¸p vµ t¹m thêi ®èi víi nh÷ng ngµnh hiÖn cha cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §èi víi c¸c níc do khu vùc kinh tÕ Nhµ níc t¬ng ®èi lín vµ ®ang chuyÓn sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng, qu¸ tr×nh héi nhËp sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn c¸c ®¬n 9 vÞ kinh tÕ quèc doanh, ®Æt nã tríc nh÷ng th¸ch thøc to lín. VÊn ®Ò ë ®©y lµ lµm sao t¨ng cêng ®îc néi lùc vµ søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. 6. VÒ vÊn ®Ò ®µo t¹o c¸n bé. Néi dung tham gia cña c¸c níc trong c¸c thÓ chÕ héi nhËp lµ rÊt phong phó, s©u réng vµ phøc t¹p, trong ®ã cã nh÷ng néi dung ®· ® îc c¸c níc th¬ng lîng hoÆc thùc hiÖn hµng chôc n¨m qua vµ còng cã nhiÒu vÊn ®Ò ® îc ®a ra ®Ó th¬ng lîng trong thêi gian tíi. MÆt kh¸c, nh÷ng kh¸c biÖt trong c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt lÖ, thùc tiÔn kinh tÕ cña phÇn lín c¸c níc so víi luËt ph¸p vµ thùc tÕ quèc tÕ ®ßi hái c¸c níc ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc rÊt lín. V× vËy mµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã ®ñ sè lîng vµ n¨ng lùc, bè trÝ hîp lý t¹i c¸c c¬ quan qu¶n lý trong níc còng nh tham gia c¸c ®oµn ®µm ph¸n lµ mét ®ßi hái gÊp rót ®Òu víi tÊt c¶ c¸c níc, nhÊt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé cÇn tranh thñ sù hç trî kü thuËt cña c¸c n íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ nh UNCTAD, ESCAP, ban th ký cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp nhÊt lµ WTO, ASEAN, APEC. 7. Kinh nghiÖm cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong ®µm ph¸n gia nhËp WTO. - VËn dung khÐo lÐo c¸c quy chÕ, quy ®Þnh cña WTO dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong viÖc tham gia WTO. - Nªn tÝnh thËt kü ®Ó ®a vµo ®µm ph¸n nh÷ng lÜnh vùc m¹nh vµ quan t©m nhÊt cña m×nh, ®ång thêi c©n nh¾c vÒ møc ®é cam kÕt, h¹n chÕ cam kÕt më cöa qu¸ nh÷ng lÜnh vùc mµ m×nh cßn yÕu hoÆc nh¹y c¶m. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò hÖ träng nhÊt v× nã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt vµ hµng lo¹t doanh nghiÖp trong níc, ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng nh©n d©n vµ an toµn x· héi. - Trong ®µm ph¸n song ph¬ng víi c¸c níc ph¸t triÓn, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nªn cã quan ®iÓm toµn côc, cã thÓ linh ho¹t nh©n nhîng ë nh÷ng lÜnh vùc kh«ng thËt thiÕt yÕu ®Ó ®¹t ®îc lîi Ých tæng thÓ. Ph¶i cã sù chuÈn bÞ vµ phèi hîp tèt gi÷a c¸c ngµnh trong níc ®Ó thèng nhÊt lËp trêng tríc khi ®µm ph¸n. §ång thêi, cÇn tham kh¶o réng ý kiÕn giíi doanh nghiÖp trong níc vÒ nh÷ng cam kÕt, lé tr×nh sÏ ®a ra ®µm ph¸n vµ thùc hiÖn trong c¸c thÓ chÕ héi nhËp. - CÇn cã sù phèi hîp hµi hoµ vÒ néi dung vµ møc ®é cña nh÷ng cam kÕt cña mét níc khi níc ®ã tham gia nh÷ng thÓ chÕ héi nhËp kh¸c nhau. 10 - Níc nhá nªn tranh thñ c¸c tæ chøc mµ m×nh tham gia ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng vµ vÞ thÕ cña m×nh trong ®µm ph¸n. - Tranh thñ sù ®µo t¹o c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ héi nhËp vµ sù hç trî kü thuËt cña ban th ký WTO còng nh c¸c thµnh viªn quan träng cña tæ chøc nµy. 8. §èi víi ViÖt Nam, héi nhËp lµ mét viÖc cßn míi vµ cã nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p. ViÖc tham kh¶o kinh nghiÖm c¸c níc cÇn ®îc xem xÐt, tÝnh to¸n kü lìng, ph¶i xuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn cã thu nhËp ®Çu ngêi rÊt thÊp, ®ang chuyÓn sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng vµ bíc ®Çu héi nhËp. CÇn tËn dông mäi u ®·i mµ c¸c thÓ chÕ héi nhËp dµnh cho mét níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn t¬ng tù nh ta ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn vµ nh÷ng c¬ héi cho ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi dùa vµo nh÷ng yªu cÇu vµ néi dung ho¹t ®éng cña c¸c thÓ chÕ héi nhËp còng nh luËt h¸p vµ thùc tiÔn quèc tÕ ®Ó v¬n m¹nh lªn, rót ng¾n dÇn kho¶ng c¸ch vÒ ph¸t triÓn gi÷a níc ta víi c¸c níc kh¸c. 11 ch¬ng ii tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam: nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra I. TiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. 1. Yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ. ViÖt Nam chóng ta thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc trïng víi thêi ®iÓm trªn thÕ giíi ®ang diÔn ra nh÷ng thay ®æi to lín vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Hoµ b×nh, hîp t¸c, ph¸t triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc cña c¸c d©n téc vµ quèc gia trªn thÕ giíi. C¸c níc ®Òu u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ, cÇn cã m«i trêng hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. Kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ ph¸t triÓn trong mét thÕ giíi ngµy cµng ®îc toµn cÇu ho¸ mµ kh«ng lç lùc héi nhËp vµo xu thÕ chung, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch, gi¶m dÇn hµng rµo thuÕ quan vµ dì bá hµng rµo phi thuÕ quan, lµm cho viÖc trao ®æi hµng ho¸, lu©n chuyÓn vèn, lao ®éng, c«ng nghÖ vµ kü thuËt trªn ph¹m vi thÕ giíi ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n. ViÖt Nam còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. VÊn ®Ò lµ ph¶i héi nhËp nh thÕ nµo vµ tiÕn tr×nh héi nhËp ra sao cho phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña m×nh. Ngay tõ ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI (1986) cña §¶ng ®· khëi xíng c«ng cuéc ®æi míi mµ quan träng lµ më réng quan hÖ vµ hîp t¸c quèc tÕ. §¹i héi VII (1992), ®¹i héi (1990) tiÕp tôc ®êng lèi ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ. §¹i héi IX (2000) §¶ng vµ Nhµ níc cµng nhÊn m¹nh tinh thÇn: “ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c níc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn”. Chñ tr¬ng nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ta, ®Èy m¹nh quan hÖ ®èi ngo¹i, ph¸ thÕ bÞ bao v©y cÊm vËn, tham gia tÝch cùc vµo ®êi sèng cña céng ®ång quèc tÕ. Chóng ta còng nhËn thøc râ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ viÖc mét quèc gia thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ më, tham gia vµo c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh, kinh tÕ, th¬ng m¹i quèc tÕ, më réng hîp t¸c kinh tÕ víi bªn ngoµi, thùc hiÖn tù do ho¸ vµ thuËn lîi ho¸ th¬ng m¹i, ®Çu t. Tham gia héi nhËp quèc tÕ thùc chÊt lµ tham gia cuéc ®Êu tranh phc t¹p ®Ó gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cñng cè an ninh, chÝnh trÞ, ®éc lËp kinh tÕ vµ b¶n s¾c d©n téc cña mçi níc th«ng qua viÖc thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ tuú thuéc lÉn nhau, ®an xen, nhiÒu chiÒu, ë nhiÒu tÇng nÊc víi c¸c quèc gia kh¸c. 12 Chóng ta chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc, phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, thùc hiÖn d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ, v¨n minh. 2. C¸c bíc tiÕn hµnh. ChÝnh s¸ch héi nhËp quèc tÕ tõng bíc ®îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh triÓn khai ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ cña ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc VII (1992) gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy tinh thÇn ®éc lËp, tù chñ, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Nguyªn t¾c héi nhËp cña §¶ng ta lµ trªn c¬ së ph¸t huy néi lùc, thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch thu hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi, tÝch cùc vµ chñ ®éng th©m nhËp vµ më réng thÞ trêng quèc tÕ, khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho xuÊt khÈu. Héi nhËp nhng ph¶i gi÷ ®éc lËp,tù chñ, tù lùc tù cêng, b¶o ®¶m an ninh quèc gia, æn ®Þnh chÝnh trÞ - x· héi, gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. 13