PhÇn I.
PhÇn më ®Çu
Loµi ngêi ®· tr¶i qua c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt: céng s¶n nguyªn thñy,
chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa, x· héi chñ nghÜa. Mçi mét x·
héi ®Òu cã nh÷ng mèi quan hÖ s¶n xuÊt riªng t¬ng øng víi mçi lùc lîng s¶n
xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ vµ víi mét kiÕn tróc thîng tÇng ®îc x©y dùng
nªn. Tõ khi chñ nghÜa x· héi trªn thÕ giíi l©m vµo tho¸i trµo, chÕ ®é x· héi
chñ nghÜa ë Liªn X«, §«ng ¢u sôp ®æ, c¸c thÕ lùc ®èi nghÞch cña chñ nghÜa
M¸c - Lªnin, cña chñ nghÜa x· héi cµng cã dÞp vô c¸o, xuyªn t¹c hßng b¸c bá
chñ nghÜa M¸c - Lªnin, trong ®ã lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét ®iÓm
lý luËn bÞ c«ng kÝch tõ nhiÒu phÝa. H¬n lóc nµo hÕt nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng
ph¶i ®Êu tranh víi c¸c quan ®iÓm thï ®Þch nh»m b¶o vÖ sù ®óng ®¾n cña chñ
nghÜa M¸c - Lªnin nãi chung vµ lý luËn M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nãi
riªng.
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung
T×m hiÓu vÒ häc thuyÕt M¸c - Lªnin vÒ h×nh th¸i x· héi chóng ta ph¶i xÐt
trªn quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vÒ nguån gèc ®éng lùc cña
sù vËt. Trong triÕt häc ph¬ng §«ng th× ngêi ta ®· nãi ®Õn yÕu tè biÖn chøng
khi nãi ®Õn sù chuyÓn biÕn ho¸ cña hai cùc ®èi lËp ©m d¬ng, ®ùc vµ c¸i, trêi
1
vµ ®Êt, s¸ng vµ tèi, nãng vµ l¹nh... ThuËt ng÷ phÐp biÖn chøng chØ ®îc h×nh
thµnh thùc sù khi mµ Hªraclit ®a ra khi mµ «ng coi sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña
thÕ giíi còng gièng nh mét dßng s«ng lu«n lu«n ch¶y.
Ph¸p biÖn chøng duy vËt lµ khoa häc vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn, còng lµ
khoa häc vÒ sù ph¸t triÓn vµ phÐp biÖn chøng ch¼ng qua còng chØ lµ m«n khoa
häc vÒ nh÷ng qui luËt phæ biÕn cña sù vËt vµ sù ph¸t triÓn cña tù nhiªn cña x·
héi loµi ngêi, cña t duy. PhÐp biÖn chøng duy vËt víi t c¸ch lµ ph¬ng ph¸p
luËn cña nhËn thøc khoa häc nªn nã ®ßi hái ph¶i xem xÐt c¸c sù vËn hiÖn tîng
trong sù t¸c ®éng qua l¹i, ¶nh hëng lÉn nhau gi÷a chóng trong sù vËn ®éng
ph¸t triÓn.
M¸c ®· nghiªn cøu lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶
nghiªn cøu lý luËn vµ tæng kÕt qu¸ tr×nh lÞch sö. M¸c ®· nªu ra quan ®iÓm duy
vËt vÒ lÞch sö vµ h×nh thµnh häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi víi nh÷ng
quan ®iÓm sau:
1. Quan ®iÓm thõa nhËn s¶n xuÊt vËt chÊt lµ c¬ së cña sù tån t¹i vµ
ph¸t triÓn x· héi.
Sù s¶n xuÊt x· héi lµ ho¹t ®éng cã ®Æc trng riªng cña con ngêi vµ x· héi
loµi ngêi, ®ã lµ c¸i ®Ó ph©n biÖt: sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a x· héi loµi ngêi víi
loµi sóc vËt. S¶n xuÊt x· héi bao gåm s¶n xuÊt vËt chÊt, s¶n xuÊt tinh thÇn vµ
s¶n xuÊt ra b¶n th©n con ngêi. Trong hiÖn thùc th× c¸c qu¸ tr×nh cña s¶n xuÊt,
kh«ng t¸ch biÖt nhau, trong ®ã s¶n xuÊt vËt chÊt gi÷ vai trß nÒn t¶ng, lµ c¬ së
cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi xÐt cho cïng th× s¶n xuÊt vËt chÊt quy ®Þnh
vÒ quyÕt ®Þnh ®Õn toµn bé ®êi sèng x· héi
2. Quam ®iÓm vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt.
M¸c viÕt: Nh÷ng quan hÖ x· héi ®Òu g¾n liÒn mËt thiÕt víi nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt. Do cã ®îc nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt míi mµ loµi ngêi thay ®æi
ph¬ng thøc s¶n xuÊt cña m×nh vµ do thay ®æi ph¬ng thøc s¶n xuÊt, c¸ch kiÕm
sèng cña m×nh, loµi ngêi ®· thay ®æi tÊt c¶ c¸c quan hÖ x· héi cña m×nh. C¸i
cèi xay quay b»ng tay ®a l¹i x· héi cã l·nh chóa, c¸i cèi xay ch¹y b»ng h¬i níc ®a l¹i x· héi cã nhµ t b¶n c«ng nghiÖp.
Nh vËy theo M¸c lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc thay
®æi ph¬ng thøc s¶n xuÊt dÉn ®Õn thay ®æi toµn bé c¸c quan hÖ x· héi.
2
3. Quan ®iÓm vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn
tróc thîng tÇng.
Quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng thÓ hiÖn ë
chç c¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc thîng tÇng, mÆc dï kiÕn tróc thîng
tÇng cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi c¬ së h¹ tÇng. M¸c viÕt: "Kh«ng thÓ
lÊy b¶n th©n nh÷ng quan hÖ ph¸p quyÒn còng nh nh÷ng h×nh th¸i Nhµ níc,
hay lÊy c¸i gäi lµ sù ph¸t triÓn chung cña tinh thÇn cña con ngêi, ®Ó gi¶i thÝch
quan hÖ h×nh th¸i ®ã b¾t nguån tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vËt chÊt... NÕu ta
kh«ng thÓ nhËn ®Þnh ®îc vÒ mét con ngêi mµ chØ c¨n cø vµo ý kiÕn cña chÝnh
ngêi ®ã ®èi víi b¶n th©n th× ta còng kh«ng thÓ nhËn ®Þnh ®îc vÒ mét thêi ®¹i
®¶o lén nh thÕ mµ chØ c¨n cø vµo ý thøc cña thêi ®¹i Êy. Tr¸i l¹i ph¶i gi¶i thÝch
ý thÝch Êy b»ng nh÷ng m©u thuÉn cña ®êi sèng vËt chÊt b»ng sù xung ®ét hiÖn
cã gi÷a c¸c lùc lîng s¶n xuÊt x· héi".
Tõ nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n trªn, M¸c ®· ®i ®Õn mét kÕt luËn hÕt søc
kh¸i qu¸t lµ: "Trong sù s¶n xuÊt x· héi ra ®êi sèng cña m×nh, con ngêi cã
nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh, tÊt yÕu kh«ng tuú thuéc vµo ý muèn cña hä tøc lµ
nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt nµy phï hîp víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña
lùc lîng s¶n xuÊt. Toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt Êy phï hîp thµnh c¬ cÊu
kinh tÕ cña x· héi, tøc lµ c¸i c¬ së hiÖn thùc trªn ®ã dùng lªn mét kiÕn tróc thîng tÇng ph¸p lý vµ chÝnh trÞ vµ nh÷ng h×nh th¸i ý thøc x· héi nhÊt ®Þnh t¬ng
øng víi c¬ së hiÖn thùc ®ã".
Tõ ®ã cã thÓ ®i tíi ®Þnh nghÜa h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét kh¸i niÖm
cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö.
H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö
dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh, víi nh÷ng quan hÖ s¶n
xuÊt cña nã thÝch øng víi lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ víi
mét kiÕn tróc thîng tÇng ®îc x©y dùng lªn trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®ã.
M¸c ®· x©y dùng t tëng v« s¶n ®ã b»ng c¸ch lµ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c
nhau cña ®êi sèng x· héi, «ng ®· lµm næi bËt riªng lÜnh vùc kinh tÕ, nghÜa lµ
trong tÊt c¶ mäi quan hÖ x· héi «ng ®· lµm næi bËt riªng nh÷ng quan hÖ s¶n
xuÊt coi ®ã lµ nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n ®Çu tiªn vµ quyÕt ®Þnh ®Õn mäi quan hÖ
kh¸c khi gi¶i phÉu x· héi t b¶n chñ nghÜa. M¸c ®· ph¸t hiÖn ra nh÷ng mèi
quan hÖ b¶n chÊt, nh÷ng quan hÖ cã tÝnh lÆp l¹i trong mét x· héi, tõ ®ã t×m ra
tÝnh qui luËt trong sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña x· héi.
3
Nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ: lùc lîng s¶n xuÊt vµ
quan hÖ s¶n xuÊt, kiÕn tróc thîng tÇng cña x· héi.
Mçi mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt riªng. C¸c
cuéc c¸ch m¹ng x· héi ®Òu g¾n víi sù thay thÕ ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµy b»ng
ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiÕn bé h¬n. LÞch sö x· héi loµi ngêi lµ lÞch sö ph¸t triÓn
kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt vËt chÊt; c«ng x· nguyªn thñy,
chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa. Hai mÆt
thèng nhÊt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt.
Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ cña con ngêi vãi tù nhiªn. Tr×nh ®é
lùc lîng s¶n xuÊt cßn thÓ hiÖn ë tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi
trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh.
Lùc lîng s¶n xuÊt tríc hÕt lµ kÕt hîp gi÷a ngêi lao ®éng vµ t liÖu s¶n
xuÊt. Ngêi lao ®éng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh hµng ®Çu cña lùc lîng s¶n xuÊt v×
con ngêi dïng søc lao ®éng, kinh nghiÖm, thãi quen tri thøc khoa häc kü thuËt
cña m×nh ®Ó sö dông t liÖu lao ®éng. Ngµy nay khoa häc ®· ph¸t triÓn con ngêi ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh lao ®éng c«ng nghÖ t¹o ra nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt
míi hiÖn ®¹i ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt cha bao giê tri thøc khoa häc
®îc vËt ho¸, kÕt tinh th©m nhËp vµo yÕu tè cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ c¶ quan hÖ
s¶n xuÊt nhanh nh ngµy nay.
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ mÆt c¬ b¶n nhÊt cña bÊt cø mét x· héi nµo, lµ yÕu tè
quyÕt ®Þnh ®èi víi ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vËt chÊt. Sù h×nh thµnh cña mçi h×nh
th¸i kinh tÕ - x· héi xÐt ®Õn cïng lµ do mét lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Lùc
lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nèi tiÕp nhau tõ thÊp
lªn cao thÓ hiÖn tÝnh liªn tôc trong sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi.Nh vËy,
còng lµ yÕu tè ph¸t triÓn cña mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, quan hÖ s¶n xuÊt quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n
®Çu tiªn trong toµn bé c¸c quan hÖ x· héi vµ quyÕt ®Þnh tÊt c¶ mäi quan hÖ s¶n
xuÊt kh¸c, kh«ng cã nh÷ng mèi quan hÖ ®ã th× kh«ng thµnh x· héi vµ kh«ng
cã qui luËt x· héi. Mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt
cña nã t¬ng øng ví mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt.Quan hÖ s¶n
xuÊt ®ã lµ tiªu chuÈn kh¸ch quan ®Ó ph©n biÖt x· héi cô thÓ nµy víi x· héi cô
thÓ kh¸c, ®ång thêi tiªu biÓu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch
sö.
M¸c ®· kh«ng chØ nghiªn cøu quan hÖ s¶n xuÊt mét c¸ch biÖt lËp lµ lu«n
®Æt nã trong mèi quan hÖ víi c¸c quan hÖ x· héi kh¸c vµ coi quan hÖ s¶n xuÊt
4
h×nh thµnh trªn mét lùc lîng s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh lµ tiªu chuÈn kh¸ch quan, c¬
b¶n ®Ó ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµy víi h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi kh¸c vµ cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ bé x¬ng cña c¬ chÕ x· héi.
M¸c cßn chØ ra r»ng nh÷ng quan ®iÓm chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, ph¸p lý, triÕt häc...
cïng víi nh÷ng thÓ chÕ t¬ng øng ®îc h×nh thµnh trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt
®ã. Nh÷ng quan hÖ nµy ®îc hîp thµnh c¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi tøc lµ c¬
së nhËn thøc trªn ®©y x©y dùng mét kiÕn tróc thîng tÇng. Nh÷ng quan hÖ s¶n
xuÊt nµy tån t¹i trªn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt. Hai mÆt nµy
thèng nhÊt trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµ chÝnh nã lµ nÒn t¶ng vËt chÊt cña
mäi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi.
C¸c mÆt c¬ b¶n trªn ®©y: lùc lîng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt, kiÕn tróc thîng tÇng ®Òu cã nh÷ng mèi liªn hÖ biÖn chøng vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau
thµnh viªn nh÷ng quy luËt, quy luËt sù ph¸t triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi.
§ã chÝnh lµ quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi tÝnh chÊt,
tr×nh ®é cña lùc lîng s ¶n xuÊt, quy luËt c¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc thîng tÇng cña x· héi, quy luËt vÒ sù t¸c ®éng qua l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi
víi lùc lîng s¶n xuÊt, cña kiÕn tróc thîng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng.
Qui luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña
lùc lîng s¶n xuÊt lµ qui luËt quan träng vµ c¬ b¶n nhÊt, lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña
sù ph¸t triÓn, ®ã lµ sù kÕt hîp ®óng ®¾n cña yÕu tè: CÊu thµnh quan hÖ s¶n
xuÊt, cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt
®em l¹i nh÷ng ph¬ng thøc cã hiÖu qu¶ cao. §ã lµ qui luËt chung phæ biÕn t¸c
®éng trong toµn bé lÞch sö nh©n lo¹i lµm cho lÞch sö chuyÓn tõ h×nh th¸i kinh
tÕ x· héi nµy lªn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c cao h¬n. Thùc vËy, lùc lîng s¶n
xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt v× nã quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt,
sù ra ®êi vµ biÕn ®æi c¸c h×nh thøc cña quan hÖ s¶n xuÊt. Nh vËy, quan hÖ s¶n
xuÊt lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt (phï hîp), nhng do tÝnh n¨ng
®éng cña lùc lîng s¶n xuÊt m©u thuÉn víi tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi cña quan hÖ
s¶n xuÊt nªn quan hÖ s¶n xuÊt tõ chç phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt l¹i trë nªn
kh«ng phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt l¹i trë nªn kh«ng phï hîp víi lùc lîng
s¶n xuÊt vµ trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
(kh«ng phï hîp). Sù phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn
biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt tøc lµ phï hîp trong
m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn, viÖc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a
hai yÕu tè nµy phô thuéc vµo nh©n tè chñ quan cña con ngêi. Sù ph¸t triÓn ®i
lªn cña chñ nghÜa x· héi loµi ngêi, qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ do t¸c
5
®éng cña hÖ thèng c¸c qui luËt x· héi trong ®ã qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt vµ
lùc lîng s¶n xuÊt lµ qui luËt x· héi trong ®ã qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lµ qui luËt c¬ b¶n nhÊt.
M¸c viÕt: "T«i coi sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi lµ
mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn". Lªnin gi¶i thÝch thªm "... ChØ cã ®em qui
nh÷ng quan hÖ x· héi vµo nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt th× ngêi ta míi cã ®îc mét
c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó quan niÖm sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh th¸i x· héi lµ mét
qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. Vµ dÜ nhiªn lµ kh«ng cã mét quan ®iÓm nh thÕ th×
kh«ng cã mét khoa häc x· héi ®îc".
Sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i x· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn ®ã
lµ ®iÒu quan träng nhÊt cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Trong c¸c qui luËt kh¸ch
quan qui ®Þnh sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi th× qui luËt vÒ sù
phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n
xuÊt cã vai trß quan träng nhÊt bëi chÝnh quy luËt nµy qui ®Þnh sù ph¸t triÓn
cña s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi. S¶n xuÊt vËt chÊta chØ tån t¹i th«ng qua
nh÷ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt th× c¸c
lùc lîng s¶n xuÊt lµ mÆt n¨ng ®éng, lu«n ph¸t triÓn, chóng thÓ hiÖn tÝnh liªn
tôc trong sù ph¸t triÓn cña x· héi cßn c¸c quan hÖ s¶n xuÊt lµ mÆt b¶o thñ t¬ng
®èi æn ®Þnh. Chóng chØ thay ®æi khi ®· trë thµnh l¹c hËu, m©u thuÉn vµ xung
®ét víi lùc lîng s¶n xuÊt. Sù thay ®æi cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊt thÓ hiÖn tÝnh
gi¸n ®o¹n trong sù ph¸t triÓn cña x· héi. Khi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt thay ®æi (c¬
së h¹ tÇng thay ®æi) th× kiÕn thøc thîng tÇng cña x· héi còng thay ®æi theo.
KÕt qu¶ lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµy sÏ ®îc thay thÕ b»ng mét h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi kh¸c cao h¬n vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
diÔn ra mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn.
TÊt nhiªn chóng ta nãi lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt, kiÕn tróc thîng tÇng chØ lµ c¸c mÆt c¬ b¶n nhÊt cña mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, do vËy
sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi còng chØ lµ con ®êng tæng qu¸t
cña sù ph¸t triÓn lÞch sö do s¶n xuÊt vËt chÊt qui ®Þnh, v¹ch ra con ®êng ®Çy
®ñ cô thÓ chi tiÕt vÒ lÞch sö. LÞch sö hiÖn thùc lµ lÞch sö cña c¸c d©n téc quèc
gia sinh sèng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng hÕt
søc phong phó vµ ®a d¹ng.
MÆt kh¸c, nh×n chung cho ®Õn nay lÞch sö nh©n lo¹i ®· tr¶i qua bèn h×nh
th¸i kinh tÕ - x· héi kÕ tiÕp nhau: céng s¶n nguyªn thñy, chiÕm h÷u n« lÖ,
phong kiÕn t b¶n chñ nghÜa vµ ®ang qu¸ ®é sang x· héi, XHCN. Nhng nÕu xÐt
6
riªng tõng quèc gia, tõng d©n téc do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ lÞch sö th× kh«ng ph¶i
quèc gia nµo còng ®Òu tr¶i qua tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi theo mét s¬
®å chung nh trªn. Nghiªn cøu lÞch sö c¸c níc cho thÊy, cã nh÷ng níc ®· bá
qua mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµo ®ã trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh.
ThÝ dô nh c¸c níc Italia, Ph¸p, T©y Ban Nha... chÕ ®é phong kiÕn ®· b¾t ®Çu
h×nh thµnh trong lßng chÕ ®é n« lÖ, ë Mü do ®Æc ®iÓm lÞch sö cña m×nh mµ
chÕ ®é t b¶n h×nh thµnh trong ®iÒu kiÖn x· héi kh«ng tr¶i qua chÕ ®é phong
kiÕn, ngay ë ViÖt Nam ®· kh«ng tr¶i qua chÕ ®é TBCN
ý nghÜa khoa häc vµ c¸ch m¹ng cña häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ
– x· héi.
XÐt trong bèi c¶nh lÞch sö khoa häc x· héi nãi chung vµ triÕt häc nãi
riªng cã thÓ nãi häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi cña M¸c ra ®êi lµ
mét cuéc c¸ch m¹ng thùc sù. Kh¸c víi tÊt c¶ c¸c lý luËn duy t©m, thµn bÝ hay
siªu h×nh tríc ®ã nã chØ ra r»ng ®éng lùc cña lÞch sö kh«ng ph¶i lµ mét thø
tinh thÇn, thÇn bÝ nµo mµ chÝnh lµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi mµ ho¹t
®éng ®ã l¹i xuÊt ph¸t tõ “C¸c sù thËt hiÓn nhiªn... lµ tríc hÕt con ngêi ph¶i ¨n,
uèng, ë vµ mÆc nghÜa lµ ph¶i lao ®éng tríc khi cã ®Êu tranh ®Ó giµnh quyÒn
thèng trÞ, tríc khi cã thÓ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, t«n gi¸o, triÕt häc...”.
Kh¸c víi c¸c lý luËn tríc ®ã kh«ng thÊy ®îc tÝnh quy luËt nh÷ng biÓu
hiÖn phæ biÕn tån t¹i trong tÊt c¶ c¸c chÕ ®é x· héi nhng häc thuyÕt cña M¸c
®· lµm næi bËt nh÷ng quan hÖ x· héi vËt chÊt tøc lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt,
nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n ban ®Çu vµ quyÕt ®Þnh tÊt c¶ mäi quan hÖ kh¸c vµ b»ng
c¸ch nµy ®· mang ®Õn cho khoa häc x· héi mét tiªu chuÈn hoµn toµn kh¸ch
quan ®Ó thÊy ®îc quy luËt x· héi vµ trë thµnh mét kh¸i niÖm duy nhÊt: lµ h×nh
th¸i x· héi.
M¸c ®· ph©n tÝch tÝnh quy luËt vËn ®éng cña mét h×nh th¸i nhÊt ®Þnh, häc
thuyÕt nµy chØ ra nh÷ng m©u thuÉn bªn trong vµ chÝnh sù vËn ®éng cña m©u
thuÉn nµy tõ mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµy sang mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
kh¸c. Häc thuyÕt M¸c – Lªnin vÒ h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi ®· ®em ®Õn cho
chóng ta ph¬ng ph¸p khoa häc ®Ó nghiªn cøu sù ph¸t triÓn x· héi qua c¸c chÕ
®é kh¸c nhau hiÓu râ c¬ cÊu chung cña h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi vµ nh÷ng
qui luËt phæ biÕn t¸c ®éng chi phèi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi.
7
Ch¬ng II
ViÖc vËn dông h×nh th¸i kinh tÕ x· héi trong c«ng cuéc
x©y dùng CNXH ë VN
§Ó cã thÓ ph¸t triÓn bá qua hay rót ng¾n lªn CNXH, c¸c nhµ kinh ®iÓn
cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin cho r»ng ®èi víi c¸c níc tiÒn t b¶n chñ nghÜa
ph¶i cã tÊm g¬ng cña mét cuéc c¸ch m¹ng v« sn¶ ®· th¾ng lîi vµ ®èi víi ViÖt
nam cho ®Õn nay nh÷ng bµi häc vÒ thµnh c«ng còng nh thÊt b¹i cña c¸c cuéc
c¸ch m¹ng v« s¶n ®Òu hÕt søc bæ Ých.
C¸c nhµ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin chØ ra r»ng cÇn ph¶i cã sù
gióp ®ì tÝch cùc cña c¸c níc tiªn tiÕn ®· x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x·
héi th× c¸c níc tiÒn TBCN míi cã thÓ rót ng¾n ®îc con ®êng ®i tíi CNXH, th×
ViÖt Nam còng cã ®iÒu kiÖn nµy.
Tríc ®©y, chóng ta cã sù gióp ®ì cña c¸c níc XHCN ®Ó x©y dùng ®Êt níc
ta theo con ®êng XHCN. Tõ sau khi chÕ ®é XHCN ë Liªn X« vµ c¸c níc
§«ng ¢u bÞ sôp ®æ tÝnh chÊt cña sù gióp ®ì quèc tÕ Ýt cã nhiÒu sù thay ®æi,
nhng sù hîp t¸c vµ gióp ®ì quèc tÕ giõo ®©y trong khÝa c¹nh nµo ®ã l¹i ®a
d¹ng vµ cã quy m« lín h¬n tríc. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n
®· t¹o nªn nh÷ng thµnh tùu to lín trong sù nghiÖp x©y dùng b¶o vÖ ®Êt níc
chóng ta.
Chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i cña c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ
hiÖn ®¹i, cuéc c¸ch m¹ng nµy võa t¹o ra thêi c¬ thuËn lîi cho phÐp mét quèc
gia cã thÓ ph¸t triÓn nh¶y vät trong mét thêi gian kh¸ ng¾n nh thùc tÕ nhiÒu
quèc gia ®· chøng minh. §ã lµ c«ng cuéc ®æi míi c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc. Nãi ®Õn tèc ®é cña qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ
hiÖn ®¹i ho¸ lµ nãi ®Õn cuéc ch¹y ®ua vÒ mÆt thêi gian vµ thêi ®¹i ngµy nay lµ
thêi ®¹i qu¸ ®é tõ CNTB tiÕn lªn CNXH. C¸c d©n téc sím hay muén ®Òu tiÕn
lªn CNXH. §Þnh híng XHCN cho nÒn kinh tÕ lµ bao hµm mét sù cam kÕt vÒ
tèc ®é, ph¶i ®¶m b¶o nhanh h¬n mäi qu¸ tr×nh tù ph¸t triÓn tù ph¸t vµ do ®ã
lùc lîng s¶n xuÊt ph¶i ®îc ph¸t triÓn m¹nh h¬n. NÕu chóng ta tËn dông ®îc
thêi c¬ vµ vît qua ®îc th¸ch thøc th× cã thÓ t¹o ra ®îc nh÷ng c¬ së ®Ó thùc
hiÖn sù ph¸t triÓn rót ng¾n bá qua chÕ ®é TBCN trªn con ®êng ®i tíi CNXH.
Tríc m¾t chóng ta ph¶i ®Þnh híng vµ v¹ch ra mét ch¬ng tr×nh cô thÓ trªn
tõng lÜnh vùc ®Þnh híng lªn CNXH lµ c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi nªn §¶ng ta ®·
x¸c ®Þnh nhiÖm vô tríc m¾t lµ ®æi míi nÒn kinh tÕ, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ
8
s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÈn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n
lý cña Nhµ níc (theo ®Þnh híng XHCN).
Thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®æi míi lµ c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi nªn §¶ng vµ Nhµ
níc ta chñ tr¬ng thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n«ng th«n lµ mét
ph¬ng híng cÊp b¸ch.
Nh chóng ta ®· biÕt, níc ta lµ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu v¬i s80% d©n
c ®ang sinh sèng t¹i c¸c vïng n«ng th«n, ®©y lµ ®Þa bµn tËp trung ®¹i bé phËn
ngêi nghÌo trong x· héi, v× vËy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n
®·, ®ang vµ sÏ cßn lµ mét quan t©m lín cña chóng ta. Song n«ng nghiÖp kh«ng
thÓ tù m×nh ®æi míi c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c«ng nghÖ, kh«ng tù cã kh¶
n¨ng t¨ng trëng ®ñ nhanh, m¹nh ®Ó t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho n«ng d©n
mµ ph¶i cã t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp, dÞch vô, ph¸t huy vai trß h¹t
nh©n cña c¸c ®« thÞ trªn tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng. ChØ cã nh vËy míi ph¸ vì
®îc t×nh tr¹ng tr× trÖ, l¹c hËu cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá, t¨ng
nhanh s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n, thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo
lµm cho n«ng d©n ngµy cµng kh¸ gi¶. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· thùc hiÖn kho¸n
10 cho n«ng d©n, ®a tiÕn bé KHKT vµo n«ng th«n, v× thùc tÕ n«ng th«n ViÖt
Nam ®ang ®øng tríc hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cÇn gi¶i quyÕt ®ã lµ:
sù h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai, d thõa vÒ lao ®éng tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®«i, møc sèng vÒ
vËt chÊt vµ tinh thÇn cßn thÊp kÐm. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt
b»ng c¸c ch¬ng tr×nh vµ biÖn ph¸p ®ång bé trong ®ã c«ng nghiÖp ho¸ n«ng
th«n cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Tõ ®©y qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng ®îc
thùc hiÖn víi tèc ®é lín h¬n tríc rÊt nhiÒu vµ kÕt qu¶ lµ c«ng nghÖ vµ kü thuËt
c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸
n«ng th«n cßn lµmn thay ®æi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp,
tõ ®ã c«ng nghiÖp n«ng th«n gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc thay ®æi, tæ chøc bé
m¸y qu¶n lý vµ c¬ chÕ s¶n xuÊt cña c¶ c«ng nghiÖp lÉn n«ng nghiÖp do b¶n
chÊt hµng ho¸ cña nã. Song ®i ®«i víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®ßi hái c¬ së
h¹ tÇng vµ m«i trêng kinh doanh ph¶i ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña viÖc ph¸t
triÓn nhanh chãng, r«ng r·i c«ng nghiÖp n«ng th«n. V× vËy, trong nh÷ng n¨m
tríc m¾t §¶ng vµ Nhµ níc ta cÇn ph¶i hç trî vµ khuyÕn khÝch huy ®éng vèn
®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n, thùc hiÖn chÕ ®é u ®·i vÒ thuÕ vµ b¶o hé
s¶n xuÊt mét c¸ch cã chän läc ®èi víi mét sè s¶n phÈm vµ mét ®Þa ph¬ng. Cã
nh vËy th× chóng ta míi cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë n«ng
th«n vµ còng tõ ®Êy míi cã thÓ t¸c ®éng nhanh nhÊt m¹ng líi giao th«ng, bÕn
9
b·i kho tµng ( tøc c¬ së h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ) ®Ó thuËn tiÖn lu th«ng hµng
ho¸.
Nh×n l¹i qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ®æi míi c«ng nghiÖp ho¸ mét trong nh÷ng t
tëng chØ ®¹o xuyªn suèt do Héi nghÞ lÇn thø VI Ban chÊp Hµnh Trung ¬ng
Kho¸ VIII §¶ng ®· ®Ò ra: u tiªn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ®i ®æi víi x©y
dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng XHCN. Nã b¾t nguån tõ viÖc
tÊt yÕu ph¶i gi¶i phãng mét n¨ng lùc s¶n xuÊt, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ
b»ng c¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, tõng bíc kinh tÕ tËp thÓ sÏ chiÕm u
thÕ vÒ n¨ng suÊt, chÊt lîng hiÖu qu¶ vµ qua ®ã gi÷ vai trß chi phèi. XÐt tõ quan
hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt th× lùc lîng s¶n xuÊt
lu«n lµ yÕu tè ®«ng nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña s¶nt xuÊt x·
héi.
Ngµy nay, lùc lîng s¶n xuÊt ®· m¹ng tÝnh quèc tÕ ho¸ v× vËy ®ßi hái
chóng ta ph¶i biÕt vËn dông s¸ng t¹o quy luËt sù phï hîp cña s¶n xuÊt víi tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt chèng chñ nghÜa chñ quan duy ý chÝ trong
c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
Tríc m¾t ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ §¶ng vµ Nhµ níc ta
ph¶i tËp trung vµo vÊn ®Ò nh©n lùc lµ nh©n tè c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi, ®ã lµ viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé khoa häc, c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n
bé qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh trong ®ã lùc lîng c¸n bé KHKT ®ãng vµi trß
lµ yÕu tè chñ yÕu cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi. Tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ cña mét quèc gia chØ cã thÓ ®¹t ®îc tèc ®é cao khi chóng ta gi¶i quyÕt
tèt vµ thùc hiÖn ®ång bé c¶ hai nh©n tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ t liÖu s¶n
xuÊt hiÖn ®¹i vµ con ngêi hiÖn ®¹i chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Ngoµi ra,
vÊn ®Ò vèn ®ãng vai trß quan träng trong c«ng cuéc ®æi míi ®Ó x©y dùng c¬
së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu vèn vµ
vËt t kü thuËt, lùc lîng lao ®éng cã tri thøc khoa häc cao vµ tay nghÒ giái.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®Ó ph¸t huy nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng vÒ vËt t, lao
®éng tÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn nhiÒu ngµnh nghÒ do ®ã ®ßi hái vèn lµ kh©u quan
träng.
§i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn vÒ vèn chóng ta ph¶i x©y dùng mét c¬ së h¹
tÇng thËt tèt. §èi víi níc ta lµ mét níc bÞ chiÕn tranh ph¸ nÆng nÒ nay ph¶i
x©y sùng c¬ së h¹ tÇng ®Ó phï hîp víi kiÕn tróc thîng tÇng. C¬ së vËt chÊt cña
ngµnh giao th«ng vËn t¶i lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt cña kÕt cÊu
10
h¹ tÇng, nã lµ cöa më ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ x· héi. V× vËy sù yÕu kÐm
cña kÕt cÊu h¹ tÇnglµ nguyªn nh©n h¹n chÕ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi võa lµ
hËu qu¶ c¶u mét nÒn c«ng nghiÖp cha ph¸t triÓn.
Bªn c¹nh ®ã viÖc më réng thÞ trêng giao lu quèc tÕ tiÕp cËn vµ tËn dông
nh÷ng gi¸ trÞ míi cña v¨n minh nh©n lo¹i còng lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng,
nÒn kinh tÕ níc ta thÞ trêng chñ yÕu tríc ®©y lµ c¸c níc §«ng ¢u vµ Liªn X«
cò nhng khi khèi c¸c níc XHCN tan r· th× chóng ta ®· mÊt ®i mét thÞ trêng
lín ®ã lµ mét thiÖt thßi lín ®èi víi chóng ta nhÊt lµ trong thêi kú chuyÓn ®æi
nÒn kinh tÕ nh hiÖn nay. V× vËy ®ßi hái Nhµ níc ph¶i cã chÝnh s¸ch u tiªn cho
xuÊt khÈu vµ c¸c chÕ ®é u ®·i ®èi víi hµng xuÊt khÈu.
T¹o m«i trêng cho ho¹t ®éng tù do s¸ng t¹o cho mäi s¸ng kiÕn c¸ nh©n lµ
viÖc n©ng cao tr×nh ®é KHKTCN nghÜa lµ nãi ®Õn tèc ®é cña qu¸ tr×nh tiÕn
hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ lµ nãi ®Õn cuéc ch¹y ®ua vÒ mÆt thêi
gian. Vµ thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ CNTB tiÕn lªn CNXH. §Þnh
híng XHCN bao hµm mét sù cam kÕt vÒ tèc ®é, ph¶i ®¶m b¶o nhanh h¬n mäi
qu¸ tr×nh tù ph¸t, do ®ã lùc lîng s¶n xuÊt ph¶i ph¸t triÓn nhanh h¬n. Khoa häc
c«ng nghÖ cã vai trß quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn c¶u c¸c
quèc gia, chóng ta ph¶i dïng trÝ tuÖ, n¨ng lùc s¸ng t¹o vµ tri thøc ®Ó ®Ò ra ®îc
nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp víi ®Êt níc trong hoµn c¶nh míi gi¶i quyÕt mét
c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi, c«ng nghÖ, kü thuËt vµ m«i trêng. Cã thÓ nãi t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng ë níc ta hiÖn nay lµ thõa mµ nh thiÕu
®iÒu ®ã cã nghÜa lµ nhiÒu (thõa) vÒ sè lîng nhng l¹i thiÕu vÒ chÊt lîng. V× vËy,
Nhµ níc ta cÇn chó träng h¬n n÷a ®Õn viÖc båi dìng vµ sö dông tèt nguån
nh©n lùc cã tr×nh ®é vµ kü n¨ng nghÒ nghiÖp.
§¶ng ta ®· l·nh ®¹o nh©n d©n bíc ®Çu ®· x¸c nhËn quan hÖ s¶n xuÊt,
XHCN dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu díi hai h×nh thøc
quèc doanh vµ tËp thÓ, lùc lîng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn thªm mét bíc theo híng
®i lªn s¶n xuÊt lín chuyÓn dÞch c¬ cÊu tõng bíc theo híng c«ng nghÖ ho¸
tho¸t khái t×nh tr¹ng n«ng nghiÖp l¹c hËu. Kinh tÕ quèc doanh ®· ph¸t triÓn
trong ngµnh chñ ®¹o vµ lÜnh vùc then chèt. Quan hÖ s¶n xuÊt lu«n lu«n ®îc c¶i
tiÕn ®Ó tõng bíc phï hîp víi tÝnh chÊt va lùc lîng s¶n xuÊt. Lµ mét §¶ng giµu
tinh thÇn c¸ch m¹ng, s¸ng t¹o g¾n bã víi quÇn chóng trong nh÷ng thêi ®iÓm
phong trµo XHCN, phong trµo céng s¶n va c«ng nh©n quèc tÕ cã sù khñng
ho¶ng §¶ng vÉn kiªn ®Þnh l·nh ®¹o nh©n d©n ta thùc hiÖn th¾ng lîi ®êng lèi
®æi míi vít qua nh÷ng hiÓm nghÌo ®a c«ng cuéc x©y dùng CNXH vµ b¶o vÖ
®Êt níc tiÕn lªn mét c¸ch v÷ng ch¾c. §¶ng lÊy chñ nghÜa M¸c – Lªnin vµ t t11
ëng Hå ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng t tëng kim chØ nam cho hµnh ®éng, ®ång thêi
tÝch cùc tiÕp thu tinh hoa trÝ tuÖ cña d©n téc vµ nh©n lo¹i ®Êu tranh baot vÖ vµ
kh«ng ngõng ph¸t triÓn, lµm phong phó thªm chñ nghÜa M¸c – Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh.
12
kÕt luËn
X©y dùng h×nh th¸i kinh tÕ XHCN ë níc ta lµ x©y dùng mét hÖ thèng
quan hÖ x· héi theo yªu cÇu ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn
®¹i: x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh trÞ lµm chñ cña nh©n d©n lao ®éngho¹t ®éng
theo nguyªn t¾c tÊt c¶ con ngêi v× con ngêi.
Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña M¸c lµ häc thuyÕt khoa häc mµ
chóng ta ®ang vËn dông vµ tin tëng vµo chñ nghÜa M¸c – Lªnin, t tëng Hå
ChÝ Minhlµ ¸nh s¸ng soi ®êng trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.
Chóng ta tin tëng r»ng díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµ sù nç
lùc cè g¾ng cña toµn ®Êt níc ta sÏ v÷ng ch¾c trªn con ®êng tiÕn lªn CNXH,
Tãm l¹i, chóng ta cã c¬ së khoa häc ®Ó nãi r»ng ViÖt Nam cã thÓ qu¸ ®é
lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN ®ã lµ con ®êng ph¸t triÓn ®óng ®¾n vµ phï
hîp víi thêi ®¹i hiÖn nay.
13
Môc lôc
Trang
1
2
§Æt vÊn ®Ò
Ch¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung
14
- Xem thêm -