Lêi nãi ®Çu
HiÖn nay trªn thÞ trêng ViÖt Nam xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu c¬ së
s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. §iÒu ®ã ®· lµm nhiÒu nhµ doanh
nghiÖp ph¶I lo sî .§ã còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm
cho nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa ph¸t triÓn chËm .
Nãi ®Õn hµng gi¶ cã lÏ kh«ng ai trong chóng ta lµ kh«ng biÕt
tíi vµ thËm chÝ còng ®«i ba lÇn lµ n¹n nh©n cña hµng gi¶. Hµng
gi¶ vÉn ngang nhiªn chen vai hÝch c¸nh cïng hµng thËt ë mäi lóc,
mäi n¬i, bÊt kú mét thø g× còng cã nguy c¬ bÞ lµm gi¶ tõ hµng tiªu
dïng, vËt t cho ®Õn thuèc ch÷a bÖnh... Hµng gi¶ g©y t¸c h¹i trùc
tiÕp cho con ngêi nh ¶nh hëng an toµn tÝnh m¹ng, an toµn søc
khoÎ, vµ nguy h¹i h¬n lµ lµm mÊt uy tÝn cña nhµ s¶n xuÊt kinh
doanh. Do ®ã hµng gi¶ vÉn ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc víi c¸c c¬ quan
nhµ níc, nçi lo cña nhµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù bÊt b×nh cña ngêi tiªu dïng.
Thùc tÕ nh÷ng hËu qu¶ do n¹n s¶n xuÊtvµ bu«n b¸n hµng gi¶
trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam g©y ra lµ hÕt søc nghiªm träng
do ®ã ®Æt ra cho chóng ta mét yªu cÇu cÊp b¸ch lµ ph¶i t×m ra
nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó diÖt trõ tËn gèc n¹n s¶n xuÊt vµ
bu«n b¸n hµng gi¶. Vµ ®ã còng chÝnh lµ lý do mµ em nghiªn cøu
®Ò tµi nµy.
1
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn vÒ hµng gi¶
1. Kh¸i niÖm hµng gi¶.
§Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶
th× chóng ta ph¶i hiÓu hµng gi¶ lµ g× ?
Cã rÊt nhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· ®a ra nhiÒu quan ®iÓm vµ c¸ch
nãi kh¸c nhau vÒ hµng gi¶ . Nhng ë ViÖt Nam chóng ta chØ cã hai
kh¸I niÖm vÒ hµng gi¶ sau ®©y lµ mét trong hai kh¸I niÖm ®ã .
Trong bé luËt h×nh sù cña níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa
ViÖt Nam ®îc Quèc héi kho¸ VII th«ng qua t¹i kú häp thø 9 ngµy
27/6/1985, cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1986 quy ®Þnh téi lµm hµng
gi¶, bu«n b¸n hµng gi¶ t¹i ®iÒu 167. "Hµng gi¶ lµ lo¹i hµng cã gi¸
trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông kh«ng ®óng víi tªn gäi cña nã, kh«ng ®óng
víi tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh cña Nhµ níc trong viÖc s¶n xuÊt c¸c
lo¹i hµng ho¸ hoÆc sö dông tr¸i phÐp nh·n hiÖu cña mét c¬ së s¶n
xuÊt kh¸c".
HiÖn nay ta thèng nhÊt dïng lo¹i kh¸i niÖm thø 2 nµy trong
c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan vµ trong c«ng t¸c
chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶.
2. B¶n chÊt cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶
B¶n chÊt cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ lµ hµnh vi cíp
®o¹t gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi kh¸c, lõa dèi ngêi tiªu
dïng ®Ó thu lîi bÊt chÝnh.
S¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ lµ hµnh vi cíp ®o¹t gi¸ trÞ vËt
chÊt vµ gi¸ trÞ tinh thÇn cña ngêi kh¸c ®iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn rÊt râ
®èi víi mäi lo¹i hµng gi¶. §· lµ hµng gi¶ th× bao giê chÊt l îng
còng kÐm h¬n so víi hµng thËt, thËm chÝ cã nh÷ng lo¹i hµng gi¶
cã ®éc tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ sinh m¹ng cña ngêi tiªu
dïng. ChÝnh v× vËy sè tiÒn mµ ngêi tiªu dïng bá ra vµ gi¸ trÞ sö
dông c«ng dông cña hµng gi¶ kh«ng t¬ng xøng víi nhau.
2
§Ó cíp ®o¹t ®îc gi¸ trÞ vËt chÊt vµ gi¸ trÞ tinh thÇn cña ngêi
kh¸c bän s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ dïng rÊt nhiÒu thñ ®o¹n
®Ó lõa dèi che m¾t ngêi tiªu dïng ®Ó thu lîi bÊt chÝnh. Chóng chñ
yÕu dùa vµo sù thiÕu hiÓu biÕt cña kh¸ch hµng ®Ó lõa dèi .HiÖn
nay trªn thÞ trêng rÊt nhiÒu hµng gi¶ nh xe ®¹p VIHA, diªm thèng
nhÊt, thuèc l¸ Du lÞch, Vinataba, xµ phßng, xi m¨ng, n íc m¾m,
thãc gièng, quÇn ¸o, bia, rîu, thuèc t©n dîc gi¶.
- Néi gi¶ ngo¹i nh c¸c rîu Henessy, Johnie Walker, Remy
Mar-tin, phô tïng xe m¸y, xe ®¹p, thuèc l¸...
- Gi¶ s¶n phÈm cña liªn doanh víi níc ngoµi nh mú chÝnh, níc kho¸ng Lavie.
- Ngo¹i gi¶ ngo¹i: nh mú chÝnh Ajnomoto, m¸y ®iÖn tho¹i
Nokia, b¨ng h×nh, ®Üa CD...
- Ngo¹i gi¶ néi: nh thuèc b¶o vÖ thùc vËt do níc ngoµi s¶n
xuÊt, gi¶ nh·n m¸c ViÖt Nam...
Ngoµi ra, ngêi ta còng cã thÓ ph©n lo¹i theo h×nh thøc cña
hµng gi¶: - Hµng gi¶ sö dông nh·n m¸c bao b× cña hµng thËt, lo¹i
hµng gi¶ nµy rÊt nguy hiÓm víi ngêi tiªu dïng v× thêng lµ ph¶i sö
dông råi míi biÕt lµ thËt hay gi¶.
- Hµng gi¶ nh¸i theo kiÓu d¸ng cña hµng thËt. Lo¹i hµng gi¶ n
µy dÔ nhËn biÕt h¬n nhng hiÖn nay l¹i phæ biÕn trªn thÞ trêng do
ngêi tiªu dïng kh«ng cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ hµng ho¸ ®Þnh
mua.
II. Nguyªn nh©n cña n¹n hµng gi¶
Nguyªn nh©n hay ®éng c¬ cña n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n
hµng gi¶.
NÒn kinh tÕ níc ta ®i vµo x©y dùng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së
mét nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nghÌo nµn l¹c hËu kÐo dµi, tr×nh ®é
d©n trÝ nãi chung cßn thÊp, nhÊt lµ tri thøc vÒ ph¸p luËt. §¹i bé
phËn d©n c sèng cßn mang nÆng lèi suy nghÜ c¸ nh©n hÑp hßi chØ
3
nh×n thÊy c¸i lîi thiÓn cËn. Cã khi chØ v× c¸i lîi kh«ng ®¸ng lµ bao
mµ hä vÉn s½n sµng lµm hµng gi¶ ¶nh hëng ®Õn tÝnh m¹ng, søc
khoÎ cña bao nhiªu ngêi kh¸c. Thªm vµo ®ã lµ c¬ chÕ thÞ trêng,
nÒn kinh tÕ chuyÓn híng dùa trªn c¬ së ph¸t triÓn nhiÒu thµnh
phÇn, chÊp nhËn sù c¹nh tranh. §ã lµ mét nguyªn nh©n, mét ®iÒu
kiÖn cho tÖ n¹n lµm hµng gi¶ ph¸t triÓn
4
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng
gi¶ ë ViÖt Nam thêi gian qua
I. Thùc tr¹ng n¹n hµng gi¶ ë ViÖt Nam
* Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt Nam
thêi gian qua.
Thêi bao cÊp, hµng gi¶ hÇu nh Ýt cã ®Êt ph¸t triÓn bëi s¶n phÈm
s¶n xuÊt theo chØ tiªu do c¸c c¬ quan s¶n xuÊt thuéc lÜnh vùc quèc
doanh vµ khu vùc tËp thÓ ®¶m nhiÖm. Cung kh«ng ®ñ cÇu nªn hä
kh«ng ph¶i lo c¶i tiÕn mÉu m·, kh«ng cÇn thiÕt thÞ hiÕu cña kh¸ch
hµng, kh«ng ph¶i lo tiÕp thÞ thÞ trêng mµ chØ lo hoµn thµnh kÕ
ho¹ch trªn giao. Ngêi tiªu dïng hÇu nh kh«ng cã quyÒn lùa chän,
kh«ng cÇn mÆc c¶ vÒ gi¸. V× vËy hµng gi¶ khã "chen ch©n".
Song tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ®iÒu kiÖn
cho s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn nhng còng lµ nh÷ng m¶nh ®Êt cã
®ñ "®é Èm" "nhiÖt ®é"... thÝch hîp cho hµng gi¶ ph¸t triÓn, tõ
nh÷ng mÆt hµng cao cÊp ®¾t tiÒn nh ®¸ quý, vµng b¹c, rîu ngo¹i,
níc hoa, mü phÈm... ®Õn c¸c mÆt hµng chuyªn dông nh t©n dîc,
thuèc trõ s©u, ph©n bãn... råi ®Õn c¸c mÆt hµng ®iÖn tö nh c¸c thiÕt
bÞ ®iÖn tö, ®Üa CD... råi ®Õn c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp nh m¸y
b¬m níc, c¸c phô tïng «t«, xe m¸y... tiÕp ®Õn lµ c¸c mÆt hµng vËt
liÖu x©y dùng (s¾t, thÐp, xi m¨ng...). C¸c mÆt hµng may mÆc, giÇy
dÐp vµ c¶ ®Õn c¸c lo¹i hµng th«ng dông, rÎ tiÒn nh viªn phÊn, giÊy
vÖ sinh.... Nhng cã lÏ nhiÒu nhÊt vÉn lµ mÆt hµng thùc phÈm, ®å
uèng.
HiÖn nay trªn thùc tÕ hµng gi¶ tån t¹i ë kh¾p mäi n¬i víi hÇu
hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸.
II. Thùc tiÔn ®Êu tranh chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam
1. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu hiÖn nay.
5
Hµng gi¶ kh«ng chØ t¸c h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng,
®Õn søc khoÎ tÝnh m¹ng cña nh©n d©n mµ cßn ¶nh hëng trùc tiÕp
®Õn s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn uy tÝn cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh
doanh. Bëi vËy c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt, kinh doanh tiªu
thô hµng gi¶ ph¶i lµ nhiÖm vô bøc thiÕt cña toµn x· héi.
a) C¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh chèng hµng gi¶ cña nhµ níc vµ c¸c c¬
quan ban ngµnh chøc n¨ng.
* ThÊy râ møc ®é nguy h¹i cña lo¹i téi ph¹m nµy, Nhµ níc ta
®· ban hµnh rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn hµng gi¶
vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ kiÓm tra, xö lý, xö ph¹t téi lµm
hµng gi¶. Cô thÓ:
- Ph¸p lÖnh vÒ c¸c hµnh vi ph¹m téi ®Çu c¬, bu«n lËu, tµng tr÷
hµng cÊm, s¶n xuÊt bu«n b¸n hµng gi¶. Ngµy 30-6-1982 (4 h×nh
thøc ph¸ rèi thÞ trêng).
- §iÒu 167, Bé luËt h×nh sù níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa
ViÖt Nam ngµy 27/6/1985.
- Ngµy 28/12/1989, Quèc héi níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa
ViÖt Nam ®· söa ®æi bæ sung ®iÒu 167 vµ ®· n©ng møc h×nh ph¹t
tíi møc tèi ®a lµ tö h×nh.
- NghÞ ®Þnh sè 140-H§BT cña Héi ®ång Bé trëng ngµy
25/4/1991. VÒ viÖc kiÓm tra, xö lý viÖc s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng
gi¶ .
- Ph¸p lÖnh b¶o vÖ ngêi tiªu dïng ®îc Ban Thêng vô quèc héi
th«ng qua ngµy 27/4/1999.
- ChØ thÞ sè 31/1999/CT/TTg vÒ ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ
bu«n b¸n hµng gi¶.
Qua mét lo¹t c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt trªn ta cã thÓ thÊy râ quan
®iÓm vµ ý chÝ quyÕt t©m ng¨n chÆn tÖ n¹n nµy cña Nhµ níc ta.
Nãi tãm l¹i, c¸c ngµnh c¸c ®Þa ph¬ng cã 4 ph¬ng ph¸p chèng
hµng gi¶ chñ yÕu sau:
6
1,LËp vµ triÓn khai kÕ ho¹ch chèng hµng gi¶ trong ®Þa bµn
m×nh qu¶n lý.
2, Híng dÉn ngêi tiªu dïng vµ c¸c héi quÇn chóng díi mäi
h×nh thøc vÒ sù nguy h¹i cña tÖ s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ nh»m
t¹o nªn mét phong trµo quÇn chóng thêng xuyªn chèng tÖ hµng
gi¶.
3,TËp trung kiÓm tra, xö lý c¸c vô s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng
gi¶ cã tæ chøc, cã quy m« lín, vµo c¸c mÆt hµng quan träng cã
liªn quan tíi ®iÒu kiÖn vÖ sinh, an toµn cña ngêi tiªu dïng vµ m«i
trêng. §iÒu tra, trinh s¸t, ph¸t hiÖn nhanh chãng kÞp thêi ph¶i bè
trÝ b¾t qu¶ tang trªn ®êng vËn chuyÓn ®i tiªu thô hoÆc ®ang s¶n
xuÊt. Ph¶i ®a ra truy tè, xÐt xö nghiªm kh¾c vµ c«ng khai c¸c vô
®iÓn h×nh vÒ s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ ®Ó gi¸o dôc chung.
4,Tæ chøc c¸c hßm th thu thËp tè c¸o cña ngêi tiªu dïng vÒ
hµnh vi s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶.
b) BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ cña c¸c doanh nghiÖp.
Sù tham gia tÝch cùc cña chÝnh c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh lµ
mét biÖn ph¸p rÊt cÇn thiÕt gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ®Êu tranh
chèng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng gi¶. Thùc tiÔn kh¼ng ®Þnh r»ng,
chØ khi nµo doanh nghiÖp víi t c¸ch lµ ngêi bÞ h¹i, chñ ®éng sö
dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ hîp t¸c toµn diÖn ®Çy ®ñ víi c¸c c¬
quan chøc n¨ng th× hµng gi¶, hµng kÐm chÊt lîng míi thùc sù bÞ
®Èy lïi.
HiÖn nay ®i ®«i víi viÖc t¨ng cêng c¶i tiÕn mÉu m·, quy tr×nh
c«ng nghÖ n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ h¹ gi¸ thµnh. C¸c doanh
nghiÖp lu«n chó träng ®Çu t thÝch ®¸ng cho viÖc chèng hµng gi¶.
NhiÒu doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt ®· quan t©m ®Çu t chiÒu s©u;
cã ý thøc chñ ®éng chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ b»ng
nhiÒu biÖn ph¸p nh d¸n tem chèng hµng gi¶, ®¨ng ký b¶o hé
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, c¶i tiÕn mÉu m· nh·n hiÖu hµng ho¸,
cung cÊp th«ng tin cho ngêi tiªu dïng nh»m gióp hä ph©n biÖt
7
hµng thËt - hµng gi¶, phèi hîp chÆt chÏ vµ cung cÊp th«ng tin cho
c¸c c¬ quan chøc n¨ng chèng hµng gi¶.
NhiÒu cuéc héi th¶o trong níc vµ quèc tÕ ®· ®îc tæ chøc víi
sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c quan chøc doanh nghiÖp, nhµ qu¶n
lý, nhµ khoa häc, b¸o giíi trong níc vµ quèc tÕ, nh»m trao ®æi,
cung cÊp cho nhau nh÷ng kinh nghiÖm vµ cïng nhau t×m ra nh÷ng
biÖn ph¸p ®Ó ch«ng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n h
VD : Xµ phßng giÆt OMO c¶i tiÕn mÉu m· liªn tôc hay nh
giÇy dÐp Bitis, níc gi¶i kh¸t Lavie dïng c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin
®¹i chóng ®Æc biÖt lµ Tivi ®Ó gióp ngêi tiªu dïng ph©n biÖt ®îc
hµng thËt, hµng gi¶...
c) BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ cña ngêi tiªu dïng
Ngêi tiªu dïng kiªn quyÕt ®Êu tranh vµ tè c¸o kÞp thêi nÕu
mua ph¶i hµng gi¶ hoÆc ph¸t hiÖn ra n¬i s¶n xuÊt, tiªu thô hµng
gi¶ ®Ó c¸c c¬ quan chøc n¨ng xö lý, tè c¸o c¸c hµnh vi gian dèi vÒ
tiªu chuÈn, ®o lêng, chÊt lîng, nh·n hiÖu hµng ho¸ gi¸ c¶ vµ c¸c
hµnh vi lõa dèi kh¸c cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh
hµng ho¸, dÞch vô, g©y thiÖt h¹i cho m×nh vµ céng ®ång theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt.
Mét biÖn ph¸p kh¸c ®Ó chèng hµng gi¶ cña ngêi tiªu dïng mµ
tëng chõng nh hÕt søc ®¬n gi¶n nhng hiÖu qu¶ l¹i rÊt lín. BiÖn
ph¸p h÷u hiÖu ®ã lµ "kh«ng ham rÎ". XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ hµng
gi¶ thêng rÎ h¬n hµng thËt do ®ã khi mua hµng nÕu thÊy hµng rÎ
bÊt ngê th× h·y coi chõng kÎo l¹i mua ph¶i hµng gi¶.
2. KÕt qu¶ ®¹t ®îc trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt
vµ bu«n b¸n hµng gi¶.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Æc biÖt lµ sau NghÞ ®Þnh 140 - H§BT
ngµy 25/4/1991 ®îc ban hµnh, c¸c lùc lîng c¶nh s¸t kinh tÕ
(CSKT), c«ng an, lùc lîng qu¶n lý thÞ trêng (QLTT) ®· thu ®îc
nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong c«ng t¸c chèng hµng gi¶.
+N¨m 1996: ph¸t hiÖn xö lý 961 vô
8
+N¨m 1997: ph¸t hiÖn xö lý 4500 vô
+ N¨m 1998: ph¸t hiÖn xö lý 2000 vô
Cßn vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh do
®· cã ý thøc chñ ®éng chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶, quan
t©m ®Çu t chiÒu s©u cho nªn ®· h¹n chÕ ®îc rÊt nhiÒu hiÖn tîng
s¶n xuÊt kinh doanh hµng gi¶. Ch¼ng h¹n nh viÖc s¶n xuÊt bia chai
Hµ Néi, Sµi Gßn, 333... tríc kia chØ cã d¸n nh·n, ®ãng nót chai,
viÖc lµm qu¸ ®¬n gi¶n nªn bän lµm hµng gi¶ chØ cÇn 1 m¸y dËp
nót chai thñ c«ng lµ lµm ®îc bia gi¶. Sau ®ã ngµnh s¶n xuÊt bia ®·
c¶i tiÕn cã giÊy kim lo¹i phñ kÝn n¾p vµ cæ chai, ®· h¹n chÕ gÇn
nh c¬ b¶n n¹n s¶n xuÊt bia chai gØa
Trong c«ng t¸c chèng hµng gi¶, nhiÒu doanh nghiÖp kh¼ng ®Þnh:
chèng hµng gi¶ lµ tr¸ch nhiÖm cña chóng t«i, chóng t«i s½n sµng
®øng trªn tuyÕn ®Çu nhng ph¶i ®îc c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ ngêi
tiªu dïng hËu thuÉn.
3. Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt
vµ bu«n b¸n hµng gi¶
Nh÷ng h¹n chÕ lµ nhiÒu ngêi kh«ng nhËn biÕt ®îc hµng thËt hµng
gi¶ . §iÓn h×nh nh :
Níc kho¸ngLavie ngêi tiªudïng thêng nhÇm lÉn víi c¸c lo¹i níc
kho¸ng gi¶ nh: Lavi, Levile, Levu, Laviole, Lavilla vµ cha cã thãi
quen khiÕu n¹i khi mua hµng.
Mét h¹n chÕ c¬ b¶n n÷a lµ tríc thùc tr¹ng nµy, gi¶i ph¸p cña
c¸c c¬ quan chøc n¨ng l¹i vÉn ®¬n thuÇn lµ theo dâi, ph¸t hiÖn, b¾t
qu¶ tang míi ph¹t hµnh chÝnh vµ mét sè vô lín ®· ®îc ®a ra truy
tè nhng víi møc ph¹t cßn nhÑ.
III. Kinh nghiÖm vÒ chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶
cña mét sè níc trªn thÕ giíi
9
1. Nh÷ng h×nh thøc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hang gi¶ ë mét
sè níc VÒ hµng gi¶, trªn thÕ giíi còng cã hai h×nh thøc (d¹ng)
hµng gi¶ nh ë níc ta:
- Hµng gi¶ vÒ nh·n: gåm c¸c lo¹i hµng ho¸ mang nh·n gi¶
m¹o hoÆc nh·n cña mét c¬ së s¶n xuÊt kh¸c mµ kh«ng ®îc chñ
nh©n ®ång ý.
- Hµng gi¶ vÒ chÊt lîng: hµng ho¸ cã møc chÊt lîng díi møc
chÊt lîng cho phÐp, hµng ho¸ cã chÊt lîng kh«ng ®óng víi nguån
gèc, b¶n chÊt tù nhiªn, tªn gäi, c«ng dông cña nã.
2. Mét sè biÖn ph¸p chèng hµng gi¶ trªn thÕ giíi
VÒ hµng gi¶
Hµng gi¶ lµ mét tÖ n¹n mang tÝnh toµn cÇu ®e do¹ kh«ng chØ
víi nh÷ng níc thuéc thÕ giíi thø ba mµ cßn trµn ngËp c¶ c¸c níc
ph¸t triÓn
Hµng gi¶ kh«ng chØ tiªu thô trong níc mµ cßn ®îc xuÊt khÈu.
Hai h·ng chÕ t¹o xe h¬i lín cña Ph¸p, chØ riªng n¨m 1995 ®· bÞ
thiÖt h¹i hµng tØ Franc. Theo tin tõ Mü bän bu«n b¸n ma tuý ®·
chuyÓn sang kinh doanh linh kiÖn gi¶ cña m¸y bay ®Ó thu lîi
nhuËn cao, nhng nh÷ng kÎ lµm hµng gi¶ ®· ch¼ng ®Õm xØa g× ®Õn
tÝnh m¹ng cña hµng tr¨m hµnh kh¸ch.
§Ó triÖt tiªu th¶m ho¹ nµy, c¸c níc tiªn tiÕn ph¬ng T©y ®ang
t¨ng cêng kiÓm so¸t cuéc s¶n xuÊt trong níc còng nh hµng nhËp
khÈu.
ë Ph¸p thuèc t©y gi¶ ®îc nh÷ng ngo¹i kiÒu c tró bÊt hîp ph¸p
mua b¸n vµ tiªm chÝch kh«ng qua ®¬n b¸c sÜ .
ë ch©u Phi ngµnh thuèc t©y qu¶ rÊt ph¸t ®¹t, v× nhiÒu n íc
kh«ng ®ñ tiÒn nhËp thuèc chÝnh hiÖu ch©u ¢u.
Trong khi chê phèi hîp toµn cÇu, tõng quèc gia cÇn cã kÕ
ho¹ch tiªu trõ hµng gi¶. Cßn gi¸o dôc cho mäi c«ng d©n biÕt r»ng
hµng chÝnh hiÖu tuy cã ®¾t nhng b¶o ®¶m an toµn
10
CH¦¥NG III
Gi¶i ph¸p chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶
ë ViÖt Nam
I. BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam
Trong thùc tiÔn ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë
níc ta, Nhµ níc ®ãng vai trß quan träng vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh
cho viÖc tån t¹i hay kh«ng n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. Víi
mét lo¹t c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña m×nh, Nhµ níc ®· thÓ hiÖn
chÝnh kiÕn cña m×nh lµ lu«n lu«n quyÕt t©m ®Êu tranh kh«ng
khoan nhîng víi n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cho dï cuéc
chiÕn nµy lµ hÕt søc cam go quyÕt liÖt, l©u dµi vµ tèn kÐm vµ ®iÒu
®ã ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Tuy nhiªn, thùc tÕ còng
cho thÊy (béc lé) nh÷ng thiÕu sãt mµ hËu qu¶ cña nã kh«ng ph¶i lµ
nhá, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thiÕu sãt trong ph¸p luËt.
§Ó lo¹i bá nh÷ng thiÕu sãt ®ã thiÕt nghÜ Nhµ níc cÇn sím
hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, cã nh÷ng quy ®Þnh møc xö lý, xö
ph¹t lçi lµm hµng gi¶ nghiªm kh¾c h¬n ®Ó ngêi s¶n xuÊt, kinh
doanh hµng gi¶ kh«ng cßn d¸m nghÜ ®Õn chuyÖn t¸i ph¹m, cÇn cã
thªm h×nh ph¹t bæ sung cho ¸n ph¹t vÒ téi lµm hµng gi¶ nh cÊm
nh÷ng ngêi cã tiÒn ¸n lµm hµng gi¶ lµm nh÷ng nghÒ cã liªn quan
®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh lo¹i hµng ho¸ mµ hä ®· ph¹m téi. Vµ
còng lµ ®Ó kh«ng cßn ph¶i t¸i diÔn c¶nh lÊy nh÷ng ®iÒu luËt ®· hÕt
hiÖu lùc thi hµnh lµm c¨n cø ph¸p lý ®iÒu chØnh nh÷ng hµnh vi vi
ph¹m ®ang x¶y ra trong thùc tÕ.
Nhµ níc còng cÇn ph¶i nhËn ®Þnh râ thÈm quyÒn cña c¸c Bé,
ngµnh, c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc kiÓm tra xö lý n¹n s¶n
xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ tr¸nh t×nh tr¹ng cã nhiÒu c¬ quan cã
thÈm quyÒn kiÓm tra, xö lý l¹i kh«ng cã mét nh¹c trëng chØ huy
dÉn d¾t hay t×nh tr¹ng tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ tÊt c¶ "nghÜa lµ kh«ng
cã ai" vµ t×nh tr¹ng cã qu¸ nhiÒu v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh nªn
11
v« h×nh chung "dÉm ®¹p" lªn nhau trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh
®· v« hiÖu ho¸ lÉn nhau.
C¸c Bé, ngµnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn ph¶i phèi hîp
chÆt chÏ víi nhau, thùc hiÖn triÖt ®Ó chØ thÞ 31/1999/CT/TTg trong
c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt kinh doanh hµng gi¶ ®Ó t¹o nªn
søc m¹nh tæng hîp, sù thèng nhÊt vµ hîp lý ®Ó nhiÖm vô chèng
hµng gi¶ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh mong muèn.
Ngoµi ra Nhµ níc còng cÇn ph¶i t¹o lËp ra mét th«ng tin tæng
hîp vÒ chèng hµng gi¶ trªn quy m« toµn quèc. CÇn phèi hîp chÆt
chÏ h¬n n÷a, t¨ng cêng h¬n n÷a mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a Nhµ
níc víi c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi tiªu dïng nh»m t¹o ra thÕ bao
v©y c« lËp hµng gi¶ tõ mäi phÝa vµ tõ ®ã c«ng t¸c ®Êu tranh chèng
s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ míi cã hiÖu qu¶ cao nhÊt.
Héi b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi tiªu dïng ph¶i vËn ®éng quÇn chóng tù
nguyÖn tham gia ®Êu tranh chèng c¸c hiÖn tîng tiªu cùc, chèng
c¸c hiÖn tîng s¶n xuÊt kinh doanh hµng gi¶, hµng kÐm chÊt lîng,
g©y thiÖt h¹i cho ngêi tiªu dïng, phæ biÕn réng r·i "ph¸p lÖnh b¶o
vÖ ngêi tiªu dïng", phèi hîp víi chi côc Tiªu chuÈn - §o lêng ChÊt lîng tæ chøc c¸c cuéc to¹ ®µm, héi th¶o, tuyªn truyÒn phæ
biÕn cho Héi viÖn vµ ngêi tiªu dïng. Phèi hîp víi c¸c c¬ quan
th«ng tin ®¹i chóng híng dÉn ngêi tiªu dïng nh÷ng kiÕn thøc c¬
b¶n vÒ chÊt lîng hµng ho¸, nhËn biÕt hµng thËt, hµng gi¶, hµng
kÐm chÊt lîng...
Tríc m¾t Héi thµnh lËp V¨n phßng t vÊn vµ tiÕp nhËn khiÕu
n¹i cña ngêi tiªu dïng; x©y dùng quy chÕ gi÷a Héi víi c¸c c¬
quan qu¶n lý Nhµ níc nh chi côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng, qu¶n lý thÞ trêng, trung t©m y tÕ dù phßng... ®Ó kiÓm tra ®¸nh
gi¸ chÊt lîng s¶n phÈm.
12
KÕt luËn
S¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ hai mèi hiÓm ho¹ cho toµn x·
héi. Hµng gi¶ ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn søc khoÎ, tiÒn b¹c cña ngêi
tiªu dïng, lµm thiÖt h¹i vÒ uy tÝn, vËt chÊt cho c¸c doanh nghiÖp.
H¬n n÷a, hµng gi¶ cßn ¶nh hëng ®Õn uy tÝn quèc gia, vi ph¹m c¸c
®iÒu quy íc quèc tÕ mµ ta ký kÕt, nã kh«ng chØ ®¸nh vµo nÒn kinh
tÕ cña ®Êt níc mµ cßn k×m h·m sù t¨ng trëng, ph¸t triÓn kinh tÕ,
x· héi. V× vËy, chèng hµng gi¶ cã hiÖu qu¶ lµ gãp phÇn t¨ng trëng
ph¸t triÓn kinh tÕ, gi÷ v÷ng an ninh thÞ trêng vµ b¶o vÖ lîi Ých
chÝnh ®¸ng cña nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ngêi tiªu dïng.
V× vËy, chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hang gi¶ cã hiÖu qu¶ lµ
gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chèng ®îc thÊt thu thuÕ, t¹o
thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ch©n chÝnh ph¸t triÓn.
§èi víi chóng ta, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ang tËp trung
thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc ®èi míi ®Êt níc tõng bíc ®a ®Êt níc
vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× nhiÖm vô chèng s¶n
xuÊt vµ bu«n b¸n hang gi¶ cµng quan träng vµ cã ý nghÜa thiÕt
thùc.
Trong nh÷ng n¨m võa qua, c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt
vµ bu«n b¸n hµng gi¶®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan, ®· kiÓm
tra, ph¸t hiÖn vµ xö lý nhiÒu vô vi ph¹m thu vÒ cho ng©n s¸ch
hµng triÖu USD. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ hµng gi¶ vÉn cha gi¶m vµ
hµnh vi thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi, x¶o quyÖt h¬n. §Ó lý gi¶i cho
thùc tr¹ng nµy cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, song nguyªn nh©n chñ
yÕu lµ do luËt ph¸p cña ta cha nghiªm, cßn thiÕu thèn, cha ®ång
bé vµ thiÕu tÝnh thèng nhÊt. Ngoµi ra cßn mét sè nguyªn nh©n
kh¸c nh: C«ng t¸c gi¸o dôc, tuyªn truyÒn vÒ hµng gi¶ cha ®îc coi
träng nªn tr×nh ®é nhËn thøc cña c¸c tÇng líp nh©n d©n vÒ t¸c h¹i
cña hµng gi¶ cha ®Çy ®ñ. Trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c kiÓm
tra kiÓm so¸t cßn thiÕu thèn, th« s¬...
13
V× vËy ®Ó c«ng t¸c chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cã
hiÖu qu¶, ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc cè g¾ng vµ phèi hîp thèng nhÊt
cña c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan, cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh
vµ cña ngêi tiªu dïng. CÇn tranh thñ sù ®ång t×nh ñng hé cña c¸c
tÇng líp nh©n d©n vµ sù hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c ®Êu tranh
chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ .
14
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu
Ch¬ng I. C¬ së lý luËn vÒ hµng gi¶
1. Kh¸i niÖm hµng gi¶
2. B¶n chÊt cña s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶
II. Nguyªn nh©n cña h¹n hµng gi¶
Ch¬ng II. Thùc tr¹ng n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë ViÖt
Nam thêi gian qua
I. Thùc tr¹ng n¹n hµng gi¶ ë ViÖt Nam
II. Thùc tiÔn ®Êu tranh chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam
1. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu hiÖn nay
2. KÕt qu¶ ®¹t ®îc trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ
bu«n b¸n hµng gi¶
3. Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng s¶n xuÊt vµ
bu«n b¸n hµng gi¶
III. Kinh nghiÖm vÒ chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cña
mét sè níc trªn thÕ giíi
1. Nh÷ng h×nh thøc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë mét sè níc
vÒ hµng gi¶, trªn thÕ giíi còng cã hai h×nh thøc (d¹ng) hµng gi¶
nh ë níc ta
2. Mét sè biÖn ph¸p chèng hµng gi¶ trªn thÕ giíi
Ch¬ng III. Gi¶i ph¸p chèng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ ë
ViÖt Nam
I. BiÖn ph¸p chèng hµng gi¶ ë ViÖt Nam
KÕt luËn
15
Trang
1
2
2
2
3
4
4
5
5
7
8
8
8
9
10
10
12
- Xem thêm -