§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
®Æt vÊn ®Ò
Níc ta ®i lªn chñ nghi· x· héibá qua giai ®o¹n t b¶n chñ
nghÜa lµ tÊt yÕu lÞch sö .§iÒu nµy hoµn toµn phï hîp víi tiÕn tr×nh
ph¸t triÓn kh¸ch quan cña lÞch sö nh©n lo¹i. Nhng vÊn ®Ò lµ chóng ta lùa
chän m« h×nh kinh tÕ nµo ®Ó x©y dùng LLSX hiÖn ®¹i cho CNXH.Tríc ®©y
còng gièng nh c¸c níc XHCN kh¸c chóng ta ®· lùa chän m« h×nh kinh tÕ kÕ
ho¹ch hãa tËp trung ®Ó x©y dùng CNXH.Nhng thùc tÕ ®· chøng minh lµ m«
h×nh nµy kh«ng phï hîp nã lµm cho nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ c¸c
quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan bÞ vi ph¹m lµm cho ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ
bÞ thñ tiªu .§øng tríc t×nh h×nh ®ã §¶ng ta trªn c¬ së ®óc rót kinh nghiÖm
thùc tÕ vµ lý luËn chñ nghÜa M¸c –Lª nIn t tëng Hå ChÝ Minh ®· ®Ò ra ®êng
l«Ý kinh tÕ míi víi néi dung quan träng : ChuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa
tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN .§©y lµ bíc
ngoÆt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH
NÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë ViÖt nam ®· vËn hµnh ®îc h¬n 10
n¨m .Nã ®· thu ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín gIóp nÒn kinh tÕ cña chóng ta
tho¸t khái khñng ho¶ng, kinh tÕ dÇn ®i vµo æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn .§êi sèng
cña nh©n d©n ngµy cµng n©ng cao .Tuy vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng
XHCN ë níc ta còng béc lé nh÷ng khuyÕt tËt cã ¶nh hëng kh«ng tèt ®· ®Æt
ra cho nhiÒu ngêi c©u hái : cã hay kh«ng kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN?
KTTT ®Þnh híng XHCN lµ g× vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng
XHCN ?
§Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trªn ®· thu hót nhiÒu nhµ nghiªn cøu lý luËn
cïng lµm râ vÒ mÆt lý luËn nhËn thøc còng nh thùc tiÔn vµ ®Òu kÕt luËn sù
lùa chän KTTT ®Þnh híng XHCN cña §¶ng vµ nhµ níc ta ®· chän lµ mét m«
h×nh kinh tÕ cña ®Êt níc trong tiÕn tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn lµ hoµn toµn
®óng ®¾n
Trong bµi viÕt nµy em xin ®Ò cËp mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh
híng XHCN ë níc ta.
SV: Bïi Quèc Trung
1
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
I.Sù cÇn thIÕt ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng
XHCN ë níc ta
1.Quan nIÖm vÒ KTTT
LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cña nh©n lo¹i ®· vµ
®ang tr¶i qua hai kIÓu tæ chøc kinh tÕ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
LLSX vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi .Hai thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c h¼n nhau vÒ
chÊt .§ã lµ thêi ®¹i kinh tÕ tù nhiªn tù cung , tù cÊp vµ thêi ®¹i kinh tÕ hµng
hãa mµ giai ®o¹n cao cña nã lµ kinh tÕ thÞ trêng . VËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ kinh tÕ
thÞ trêng lµ g× ? HiÖn nay cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ kinh tÕ thÞ trêng
nhng cã thÓ tùu trung l¹i chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng KTTT lµ h×nh thøc
ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng hãa trong ®ã tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng ®Òu
th«ng qua thÞ trêng .Nãi c¸ch kh¸c KTTT lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña
kinh tÕ hµng hãa trong ®ã c¸c quan hÖ kinh tÕ ®Òu ®îc tiÒn tÖ hãa kinh tÕ
hµng hãa vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng gäi lµ kinh tÕ thÞ trêng
Sù h×nh thµnh ph¸t triÓn KTTT g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña CNTB
nh vËy mét c©u hái lín ®îc ®Æt ra lµ KTHH hay KTTT cã ph¶i riªng cu¶ chñ
nghÜa t b¶n?
Theo lèi t duy cò , ®· cã kh«ng Ýt ý kiÕn ®· ®em ®èi lËp lý luËn kinh tÕ
Mac-Lªnin víi lý thuyÕt kinh tÕ thÞ trêng .Theo hä th× KTTT ®îc x©y dùng
trªn c¬ së c¸c häc thuyÕt t s¶n coi KTTT ®ång nhÊt víi kinh tÕ t b¶n chñ
nghÜa vµ lµ s¶n phÈm riªng cña CNTB.Theo ý kiÕn cña em th× c¸c quan trªn
hoµn toµn sai lÇm .Chóng ta kh«ng thÓ ®ång nhÊt gi÷a hai ph¹m trï tiÕn tr×nh
ph¸t triÓn cña c¸c kiÓu tæ chøc x· héi vµ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c h×nh
th¸i kinh tÕ x· héi .Trong chñ nghÜa duy vËt lÞch sö Mac ®· chØ ra loµi ngêi
ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao tr¶i qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi:Céng s¶n
nguyªn thñy , chiªm h÷u n« lÖ ,phong kiÕn , t b¶n chñ nghÜa ,céng s¶n chñ
nghÜa víi h×nh thøc ban ®Çu lµ CNXH cßn tiÕn tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn cña
c¸c kiÓu tæ chøc cã hai h×nh thøc c¬ b¶n ®ã lµ kinh tÕ tù cÊp tù tóc kinh tÕ
hµng hãa mµ giai ®äan cao cña nã lµ KTTT.Mét kiÓu s¶n xuÊt x· héi cã thÓ
tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau vÝ d kiÓu
tæ chøc tù tóc tù cÊp ®· thèng lÜnh trong suèt giai ®o¹n nÒn kinh tÕ ë tr×nh ®é
thÊp ban ®Çu nh x· héi céng s¶n nguyªn thñy chiÕm h÷u n« lÖ ,phong kiÕn
vµ hiÖn nay nã vÉn cßn tån t¹i trong nh÷ng vïng nh÷ng n¬i kÐm ph¸t triÓn.
Nh vËy cã thÓ nãi ph¬ng thc s¶n xuÊt nh lµ mét c«ng nghÖ mµ c¸c x· héi
kh¸c nhau sö dông c«ng nghÖ ®ã nh thÕ nµo phôc vô lîi Ých cña ai.Theo lý
luËn nh trªn th× KTTT còng lµ c«ng nghÖ tæ chøc kinh tÕ nh»m ph¸t triÓn
kinh tÕ cã hiÖu qu¶ nhÊt trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nhng viÖc ¸p dông c«ng
nghÖ ®ã ë mçi níc do ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng còng nh nh÷ng m« h×nh cô
thÓ kh¸c nhau nh nÕn kinh tÕ cña §øc , NhËt B¶n hay cña Trung Quèc...HiÖn
nay KTTT lµ kiÓu tæ s¶n xuÊt x· héi ®¹t hiÖu qña cao nhÊt vµ cha cã kiÓu
nµo tèt h¬n do ®ã KTTT sÏ tån t¹i l©u dµi trªn con ®êng x©y dùng mét x· héi
cã tr×nh ®é v¨n minh h¬n cã nghÜa lµ KTTT tån t¹i díi chñ nghÜa t b¶n vµ
còng tån t¹i díi CNXH.
2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN
2.1 Ph¸t triÓn KTTT lµ sù lùa chän ®óng ®¾n
SV: Bïi Quèc Trung
2
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Nh trªn ®· tr×nh bµy KTTT kh«ng riªng lµ cña CNTB.Tríc ®©y ®· cã
quan ®iÓm ®em ®èi lËp KTTT víi CNXH vµ cho r»ng KTTT vµ CNXH
kh«ng thÓ dung hîp víi nhau.Quan ®iÓm nµy thuéc lèi t duy cò ®· tån t¹i
h¬n 70 n¨m cña CNXH ë §«ng ¢u vµ Liªn X«. Nã kh«ng chØ tån t¹i ë mÆt
lý luËn vµ nhËn thøc mµ ®· trë thµnh thùc tiÔn cña ®êi sèng x· héi .Nã thÓ
hiÖn ë chç c¸c nhµ níc XHCN ¸p dông m« h×nh kinh tÕ tËp trung quan liªu
bao cÊp mét m« h×nh kinh tÕ trong ®ã c¸c quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan cña
kinh tÕ bÞ xãa bá.Vµ thùc tIÔn ®· chØ ra r»ng m« h×nh ®ã lµ kh«ng phï hîp
vµ hËu qu¶ cña nã lµ sù sôp ®æ cña hÖ thèng XHCN .Qua ®ã cho ta thÊy
KTTT kh«ng chØ tån trong CNTB mµ cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh x©y dùng
CNXH còng nh khi CNXH ®îc x©y dùng xong .Së dÜ nã tån t¹i bëi v× nã cã
nh÷ng c¬ së kh¸ch quan cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn .
Tríc tiªn vÒ mÆt lý luËn Mac ®· chØ ra r»ng s¶n xuÊt vµ lu th«ng lµ
h×nh thøc vèn cã cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån
t¹i kinh tÕ hµng hãa còng nh c¸c tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nã do sù ph¸t triÓn
cña LLSX t¹o ra .Vµ Lªnin ®· kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i cña KTTT kh«ng chØ
b»ng lý luËn mµ b»ng thùc tiÔn ®ã lµ m« h×nh kinh tÕ míi NEP mµ néi dung
cña nã cßn mang nguyªn gi¸ trÞ mµ chóng ta ®ang thùc hiÖn trong thêi kú
®æi míi, §¶ng ta trong §¹i héi VIII còng ®· kh¼ng ®Þnh: “S¶n xuÊt hµng
hãa kh«ng ®èi lËp víi CNXH mµ lµ thµnh tùu cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i
tån t¹i kh¸ch quan cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH vµ c¶ khi CNXH ®· ®îc
x©y dùng”
§èi víi VIÖt nam KTTT vÉn tån t¹i trªn cë së 4 c¬ së kh¸ch quan sau:
Tríc hÕt ®ã lµ sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi víi tÝnh c¸ch lµ c¬ së
chung cña s¶n xuÊt hµng hãa ch¼ng nh÷ng kh«ng mÊt ®i mµ cßn ph¸t triÓn
c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u ph©n c«ng lao ®éng trong tõng khu vùc tõng
®Þa ph¬ng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng
®îc thÓ hiÖn ë tÝnh phong phó ®a d¹ng vµ chÊt lîng ngµy cµng cao cña s¶n
phÈm ®a ra thÞ trêng
Thø hai. trong nÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u ®ã lµ së
h÷u toµn d©n , së h÷u tËp thÓ , së h÷u t nh©n (së h÷u c¸ thÓ , së h÷u tiÓu chñ ,
së h÷u t b¶n t nh©n), së h÷u hçn hîp .Do ®ã tån t¹i nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ ®éc
lËp lîi Ých riªng , nªn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hä chØ cã thÓ thùc hiÖn b»ng
quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ
Thø ba. thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ kinh tÕ tËp thÓ tuy cïng
dùa trªn chÕ c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt nhng c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vÉn cã sù
kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh cã lîi Ých
riªng.MÆt kh¸c c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é kü thuËt c«ng
nghÖ vÒ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý , nªn chÝ s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ còng
kh¸c nhau
Vµ cuèi cïng quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ cßn cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh
tÕ ®èi ngo¹i , ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®ang ph¸t
triÓn ngµy cµng s©u s¾c v× mçi níc lµ mét quèc gia riªng biÖt lµ ngêi chñ së
h÷u ®èi víi c¸c hµng hãa ®a ra trao ®æi trªn thÞ tr¬ng thÕ giíi.
SV: Bïi Quèc Trung
3
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Nh vËy sù tån t¹i cña KTTT ë níc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng
thÓ lÊy ý chÝ chñ quan mµ xãa bá ®îc.
2.2 Kinh tÕ thÞ trêng kh«ng chØ tån t¹i kh¸ch quan mµ cßn cÇn thiÕt
cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH
kinh tÕ níc ta khi bíc vµo thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH cßn mang nÆng
tÝnh tù tóc tù cÊp .V× vËy s¶n xuÊt hµng hãa ph¸t triÓn sÏ ph¸ dÇn kinh tÕ tù
nhiªn bëi v× KTTT cã mét t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ .
§Çu tiªn, kinh tÕ thÞ trêng hay kinh tÕ hµng hãa ®· t¹o ra ®éng lùc cho
LLSX ph¸t triÓn .ChÝnh sù c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng hãa
buéc hä ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt , ¸p dông c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt ®Ó gi¶m
chi phÝ s¶n xuÊt ®Õn møc tèi thiÓu nhê ®ã cã thÓ c¹nh tranh ®îc vÒ gi¸ c¶
®øng v÷ng trong c¹nh tranh .Qu¸ tr×nh nµy thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng. Sau 15 n¨m ®Êt níc ®æi míi chuyÓn sang nÒn KTTT
chóng ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Tõ chç LLSX cßn ë tr×nh ®é
thÊp kÐm l¹c hËu , s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu
thÞ trêng ,chóng ta bíc ®Çu ®· cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ñ søc s¶n xuÊt ra c¸c
s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu trong níc mµ cßn xuÊt khÈu.Tõ chç
hµng hãa khan hIÕm ®Õn nay cã thÓ nãi hµng hãa thËt phong phó ®a d¹ng
Thø hai trong nÒn kinh tÕ hµng hãa ngêi s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo nhu
cÇu tiªu dïng cña thÞ trêng ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt s¶n phÈm g× víi khèi lîng
bao nhiªu chÊt lîng nh thÕ nµo. Do ®ã kinh tÕ hµng hãa kÝch thÝch tÝnh n¨ng
®éng s¸ng t¹o cña chñ thÓ kinh tÕ, kÝch thÝch viÖc n©ng cao chÊt lîng c¶i tiÕn
mÉu m· còng nh t¨ng khèi lîng hµng hãa dÞch vô .Tríc ®©y c¸c doanh
nghiÖp cña chóng ta ®Òu lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhµ níc , cña tËp thÓ s¶n
xuÊt theo chØ tiªu kÕ ho¹ch hoµn toµn chØ lo mçi c«ng vIÖc s¶n xuÊt cßn c¸c
yÕu tè ®©u vµo vµ s¶n phÈm ®Çu ra ®· cã nhµ níc lo .Nhng bíc sang KTTT
th× doanh nghiÖp ph¶i cã sù n¨ng ®éng hä kh«ng chØ biÕt lo s¶n xuÊt mµ nay
hä ph¶i lo c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh thÕ nµo, s¶n xuÊt víi quy tr×nh nh thÕ nµo
®Ó gi¶m gi¶ thµnh , s¶n xuÊt víi chÊt lîng ra sao chÊt lîng nh thÕ nµo vµ b¸n
ë ®©u , ë ®©u th× cã thÓ b¸n ®îc råi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ... chÝnh tÊt c¶
®iÒu ®ã ®· t¹o ra sù n¨ng ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Thø ba. ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i cña
s¶n xuÊt hµng hãa ®Õn lît nã sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa thóc ®Èysù ph©n
c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt .V× thÕ ph¸t huy ®îc tiÒm
n¨ng còng nh lîi thÕ cña tõng vïng , còng nh lîi thÕ cña ®Êt níc cã t¸c dông
më réng quan hÖ kinh tÕ víi níc ngoµi .
Thø t. sù ph¸t triÓn cña KTTT sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp
trung s¶n xuÊt do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi s¶n xuÊt lín cã x· héi hãa cao.
§ång thêi chän läc ®îc nh÷ng ngêi s¶n xuÊt kinh doanh giái h×nh thµnh ®éi
ngò c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é, lao ®éng lµnh nghÒ ®¸p øng nhu cÇu ph¸t
triÓn cu¶ ®Êt níc .NÒn kinh tÕ níc ta bíc vµo thêi qu¸ ®é víi xuÊt ph¸t lµ nÒn
kinh tÕ tù cung tù cÊp lµ chñ yÕu. Møc ®é tÝch lòy cßn rÊt h¹n chÕ do ®ã ph¸t
triÓn KTTT theo ®Þnh híng XHCN sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho x©y dùng c¬ së vËt
chÊt cho CNXH.
SV: Bïi Quèc Trung
4
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Nh vËy ph¸t triÓn KTTT lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ ®èi víi níc ta, lµ mét
nhiÖm vô kinh tÕ cÊp b¸ch ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu cña níc ta thµnh
nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i héi nhËp vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ .§ã lµ con
®êng ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn LLSX khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng cña ®Êt
níc vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa
Thùc tiÔn nh÷ng n¨m ®æi míi ®· chøng minh r»ng :VIÖc chuyÓn sang
nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n .Nhê ph¸t triÓn kinh tÕ
hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn chóng ta ®· bíc ®Çu khaI th¸c ®îc nh÷ng tiÒm
n¨ng trong níc vµ thu hót ®îc vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ cña níc ngoµi gi¶i
phãng ®îc n»ng lùc s¶n xuÊt gãp phÇn quyÕt ®Þnh vµo viÖc b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ víi nhÞp ®é t¨ng trëng t¬ng ®èi cao trong thêi gian qua.
SV: Bïi Quèc Trung
5
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
II. nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng XHCN ë VIÖt nam
1. Thùc chÊt cña KTTT ®Þnh híng XHCN ë viÖt Nam
Nãi ®Õn KTTT ®Þnh híng XHCN cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i
lµ nÒn kinh tÕ dùa trªn kÕ ho¹ch tËp trung quan liªu bao cÊp, kh«ng ph¶i
gièng nh nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa vµ còng kh«ng ph¶i lµ KTTT XHCN
.Bëi lÏ chóng ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ®ã cã sù ®an xen
gi÷a c¸i míi vµ c¸i cò , c¸i hiÖn ®¹i vµ c¸i l¹c hËu
NÒn kinh tÕ thÞ trêng XHCN ë viÖt nam lµ sù kÕt hîp gi÷a c¸i chung
c¸i phæ biÕn víi c¸i riªng c¸i ®Æc thï. C¸i chung ®ã lµ KTTT nã d¬c thÓ hiÖn
díi c¸c mÆt sau
- NÒn kinh tÕ chÞu t¸c ®éng hµng ngµy hµng gIê cña c¸c quy luËt kinh
tÕ kh¸ch quan nh quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu quy luËt c¹nh tranh chø
kh«ng ph¶i lµ nh÷nc quy luËt mang tÝnh h×nh thøc trong m« h×nh kinh tÕ cò.
- C¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ kinh tÕ tÊt yÕu vµ chØ th«ng qua c¬ chÕ thÞ
trêng míi liªn c¸c nhµ s¶n xuÊt riªng lÎ vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cña quèc gia.
C¹nh tranh lµ tÊt yÕu ®Ó tån t¹i cña doanh nghiÖp
- mçi ®¬n vÞ kinh tÕ lµ mét chñ thÓ tù do tù chñ kinh doanh theo ph¸p luËt
- Kinh tÕ t nh©n cã vai trß quan träng trong viÖc lµm sèng ®éng thÞ trêng.
- Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tiÒn tÖ ®ãng vai trß rÊt quan träng .§ång
®îc ph¸t huy ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng cña m×nh, ®ång tiÒn quèc gia tõng bíc
hßa nhËp vµo ®ång tiÒn quèc tÕ
- ThÞ trêng quèc gia lµ mét thÓ thèng nhÊt kh«ng thÓ chia c¾t theo
gianh giíi hµnh chÝnh, thÞ trêng quèc gia tõng bíc héi nhËp vµo thÞ trêng
quèc tÕ
- ThÞ trêng bao gåm nhiÒu lo¹i thÞ trêng : thÞ trêng hµng hãa dÞch vô ,
thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ...
- Nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ th«ng qua ph¸p luËt kinh tÕ , kÕ
ho¹ch hãa, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ
Bªn c¹nh nh÷ng c¸i chung th× nÒn KTTT viÖt nam cßn mang
nh÷ng nÐt ®Æc thï trªn c¸c mÆt : Môc ®Ých ph¸t triÓn KTTT , vÒ quan hÖ së
h÷u , quan hÖ ph©n phèi ,tæ chøc qu¶n lý.
Chóng ta sÏ nghiªn cøu lÇn lît c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc trng cña KTTT ®Þnh
híng XHCN ë níc ta.
SV: Bïi Quèc Trung
6
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
2. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë
níc ta
2.1. VÒ môc ®Ých ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN
Trong nhiÒu ®Æc tÝnh dïng lµm tIªu thøc ®Ó ph©n bIÖt nÒn kinh tÕ thi
trêng cöa níc ta so víi nÒn KTTT kh¸c ph¶i nãi ®Õn môc ®Ých chÝnh trÞ môc
tiªu kinh tÕ x· héi mµ §¶ng vµ nh©n d©n ®· chän.
Môc tiªu cña nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ®ã lµ : ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó
x©y ®Ó ®¹t tíi mét x· héi giµu m¹nh , c«ng b»ng , d©n chñ v¨n minh. Nªu
nh KTTT tù do t b¶n chñ nghÜa phôc vô lîi Ých cña c¸c nhµ t b¶n x©y dùng
c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa t b¶n, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn CNTB th× KTTT ®Þnh
híng XHCN lÊy lîi Ých vµ phóc lîi toµn d©n lµm môc tiªu. Ph¸t triÓn KTTT
®Ó ph¸t triÓn LLSX, x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi n©ng cao
®êi sèng nh©n d©n. Kinh tÕ thÞ trêng b¶n th©n nã lµ néi lùc thóc ®Èy tiÕn
tr×nh kinh tÕ – x· héi. §Õn lît m×nh, chóng ta dïng c¬ chÕ ®ã kÝch thÝch s¶n
xuÊt, khuyÕn khÝch tinh thÇn s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, gi¶i phãng søc s¶n
xuÊt, thóc ®Èy CNH - H§H, x©y dùng mét nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n
s¾c d©n téc, tõng bíc thùc hiÖn lý tëng XHCN.
2.2. NÒn kinh tÕ thÞ trêng gåm nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã kinh tÕ
nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta tån t¹i 3 thµnh phÇn lo¹i së h÷u c¬
b¶n : Së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp së h÷u t nh©n ( gåm së h÷u c¸ thÓ , së
h÷u tIÓu chñ, së h÷u t nh©n t b¶n ) .Tõ ba lo¹i h×nh c¬ b¶n ®ã h×nh thµnh
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nhiÒu h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh . C¸c
thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm kinh tÕ nhµ níc , kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸ thÓ
tIÓu chñ , kinh tÕ t b¶n t nh©n , kinh tÕ t b¶n nhµ níc, kinh tÕ cã 100% vèn níc ngoµi trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Do ®ã kh«ng chØ ra
søc ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc chÕ ®é c«ng h÷u mµ cßn khuyÕn
khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc së h÷u t nh©n ®Ó h×nh thµnh lªn
mét nÒn KTTT víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia.Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn sÏ gãp phÇn khai th¸c tèt mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt
níc c¶ vÒ tµi nguyªn vµ con ngêi .
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®éc lËp víi nhau b×nh ®¼ng víi nhau tríc ph¸p
luËt. Nhµ níc khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn .
Trong nÒn KTTT nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß
chñ ®¹o .ViÖc x¸c lËp vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc lµ vÊn ®Ò cã tÝnh
nguyªn t¾c vµ t¹o ra sù kh¸c biÖt víi KTTT TBCN. Nªu nÒn kinh tÕ thÞ trêng
t b¶n chñ nghÜa dùa trªn chÕ ®é t h÷u TBCN vÒ t lIÖu s¶n xuÊt th× tr¸i l¹i nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mÆc dï cã nhiÒu thµnh phÇn
kinh tÕ nhng nã l¹i dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u x· héi vÒ t liÖu s¶n xuÊt mµ
bIÓu hiÖn lµ kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o .
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau dùa trªn c¸c quan hÖ së h÷u kh¸c
nhau vµ thêng ®¹i diÖn cho nh÷ng giai cÊp , tÇng líp x· héi kh¸c nhau. do
®ã trong qu¸ tr×nh cïng ph¸t triÓn chóng ®an xen ®Êu tranh m©u thuÈn vµ
ph¸t triÓn theo nh÷ng khuynh híng kh¸c nhau. v× vËy kinh tÕ nhµ níc ph¶i
gi÷ vai trß chñ ®¹o lµ ®Ó gi÷ v÷ng ®Þnh híng x¶ héi chñ nghÜa trong ph¸t
SV: Bïi Quèc Trung
7
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
triÓn kinh tÕ . kinh tÕ nhµ níc lµ lµ lùc lîng vËt chÊt quan träng vµ lµ c«ng cô
®Ó nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. muèn vËy kinh tÕ nhµ
níc ph¶i n¾m gi÷ nh÷ng kh©u, nh÷ng lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ
quèc d©n. muèn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa tèt
th× ngoµi viÖc ph¸t triÓn nÒn KTTT nhiÒu thµnh phÇn cßn ph¶i x©y dùng ph¸t
triÓn m¹nh kinh tÕ nhµ níc ®Ó kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o .
2.3. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN thùc hiÖn nhiÒu
h×nh thøc ph©n phèi trong ®ã lÊy ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu
Mçi chÕ ®é x· héi l¹i cã h×nh thøc ph©n phèi ®Æc trng. C¸c h×nh thøc
ph©n phèi lµ mét bé phËn cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ do quan hÖ së h÷u quyÕt
®Þnh. Nhng ngîc l¹i quan hÖ ph©n phèi lµ h×nh thøc thùc hiÖn vÒ mÆt kinh tÕ
cña quan hÖ së h÷u .
§Ó phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX ë níc ta trong thêI kú
qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi chóng ta ®· tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c
nhau mµ nã bIÓu hiÖn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ sù tån t¹i cña nhiÒu
thµnh phÇn kinh tÕ. Mçi h×nh thøc së h÷u l¹i quy ®Þnh mét h×nh thøc ph©n
phèi ®Æc trng cña nã. Do ®ã trong nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë vIÖt nam
h×nh thµnh nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau .
Trong nÒn kinh tÕ chóng ta tån t¹i c¸c h×nh thøc ph©n phèi nh lµ ph©n
phèi theo lao ®éng, ph©n phèi theo vån hay tµi s¶n ®ãng gãp, ph©n phèi theo
gi¸ trÞ søc lao ®éng, ph©n phèi th«ng c¸c quü phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi .MÆc
dï nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi
nhng ®iÓm kh¸c bIÖt c¬ b¶n víi KTTT t b¶n chñ nghÜa ë chç: Chóng ta lÊy
ph©n phèi theo lao ®éng lµ chÝnh. Trong nÒn KTTT t b¶n chñ nghÜa trong
ph©n phèi thu nhËp ph©n phèi theo t b¶n lµ chÝnh .Së dÜ nh vËy nã cã c¬ së
cña nã .
Trong chñ nghÜa t b¶n tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau trong
®ã së h÷u t nh©n lµ nÒn t¶ng. ChÝnh do së h÷u t nh©n lµ nÒn t¶ng mµ nã ®·
quy ®Þnh ph©n phèi theo t b¶n lµ chñ yÕu .Cßn KTTT ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë viÖt nam tuy tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u nhng së toµn d©n vµ së
h÷u tËp thÓ gi÷ vai trß chñ ®¹o .Ph©n phèi theo lao ®éng lµ ®¨c trng b¶n chÊt
cña KTTT ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa , nã lµ h×nh thøc thùc hiÖn vÒ mÆt
kinh tÕ cña chÕ ®é c«ng h÷u
Chóng ta x©y dùng vµ ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN ë níc ta ®Ó
sö dông chóng lµm c«ng cô ®Ó hoµn thµnh sù nghIÖp x©y dùng CNXH thùc
hiÖn x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. v× vËy ph¸t triÓn cÇn ®i ®«i víi
c«ng vµ tiÕn bé .§ã lµ c¬ së kh¸ch quan cho vIÖc ph©n phèi th«ng qua c¸c
quü phóc lîi x· héi vµ tËp thÓ .MÆt kh¸c chóng ta cßn tån t¹i h×nh thøc së
h÷u t nh©n th× ¾t ph¶i tån t¹i h×nh thøc ph©n phèi theo vèn vµ tµi s¶n kinh
doanh vµ nã trë thµnh mét h×nh thøc cña quan hÖ ph©n phèi trong KTTT
®Þnh híng XHCN ë níc ta
2.4. C¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña nhµ níc XHCN
Nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
ë níc ta lµ nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN, lµ nhµ níc cña d©n do d©n vµ v×
SV: Bïi Quèc Trung
8
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
d©n .§©y lµ yÕu tè c¬ b¶n sù kh¸c nhau gi÷a KTTT ®Þnh híng XHCN víi
nÒn kinh tÕ thÞ trêng TBCN.Chóng ta vËn hµnh nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng th× tÊt yÕu ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña kinh tÕ thÞ trêng nh
quy luËt gi¸ trÞ , quy luËt cung cÇu , quy luËt c¹nh tranh ...Gi¸ c¶ do thÞ trêng quyÕt ®Þnh .Quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh môc ®Ých theo ®uæi trong ho¹t
®éng kinh tÕ lµ lîi nhuËn, quy ®Þnh sù ph©n bæ c¸c nguån lùc vµo c¸c lÜnh
vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau, ®ång thêi ®Æt c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµo
mét cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt. Do ®ã nã kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khuyÕt
tËt .§Ó ®¶m b¶o nÒn KTTT vËn hµnh tèt cÇn cã sù tham gia cña nhµ níc víi
t c¸ch ngêI qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ. §iÓm kh¸c biÖt cña KTTT ®Þnh híng
XHCN cña ta ®Æt díi sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ
nghÜa chø kh«ng ph¶i lµ nhµ níc t s¶n ,nhµ níc cña d©n do d©n vµ v× d©n ®Æt
díI sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n VIÖt nam .Sù qu¶n lý cña nhµ níc XHCN
nh»m söa ch÷a “nh÷ng thÊt b¹i cña kinh tÕ thÞ trêng” thùc hiÖn c¸c môc tiªu
x· héi ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ theo ®óng ®Þnh híng XHCN
Nhµ níc thùc hiÖn qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ th«ng qua thùc hiÖn c¸c
chøc n¨ng sau:
- Nhµ níc ph¶i ®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn th«ng qua c¸c chiÕn lîc kÕ
ho¹ch c¸c quy ho¹ch vµ c¸c dù ¸n kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn ®óng ®Þnh híng
- Nhµ níc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« nghÜa lµ ph¶i chèng thÊt nghiÖp
khñng ho¶ng l¹m ph¸t
- Nhµ níc x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt thùc hiÖn chøc n¨ng cña
nhµ níc
- Nhµ níc cã chøc n¨ng söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i nh÷ng khuyÕt tËt cña
c¬ chÕ thÞ trêng
- Nhµ níc thùc hiÖn sù ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n
- Nhµ níc qu¶n lý tµi s¶n quèc gia
§Ó thùc hiÖn chøc n¨ng trªn nhµ níc sö dông mét hÖ thèng c¸c c«ng
cô sau :
- Nhµ níc tríc hÕt th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt b¶o ®¶m m«i trêng
ph¸p lý an toµn vµ æn ®Þnh cho d©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
Cung cÊp th«ng tin t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n, hç trî cho nh©n d©n khi gÆp
khã kh¨n. §i ®«i víi thi hµnh ph¸p luËt th× ph¶i kiÓm tra thi hµnh ph¸p luËt.
§ång thêi hÖ thèng ph¸p lu©t cña nhµ níc còng ph¶i híng vµo b¶o ®¶m m«i
trêng sinh th¸i cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt níc
- Th«ng qua kÕ ho¹ch hãa nhng ë ®©y lµ kÕ ho¹ch hãa ®Þnh híng hay
cßn gäi lµ kÕ ho¹ch hãa gi¸n tiÕp nghÜa lµ thÞ trêng võa lµ ®èi tîng võa lµ c¨n
cø cña kÕ ho¹ch hãa .Råi ®Ò ra c¸c chØ tIªu ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ
kÌm theo ®ã lµ mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Ó híng vµo chñ thÓ
kinh tÕ ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra
- Nhµ níc sö dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh mét c«ng cô ®Ó qu¶n lý kinh tÕ
vÜ m« ®Ó ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n mét c¸ch ®óng ®¾n
®Ó t¹o ra mét m«i trêng tµi chÝnh lµnh m¹nh tiÕn tíi h×nh thµnh thÞ trêng tµi
chÝnh. Trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh cã thuÕ .ThuÕ lµ mét c«ng cô t¹o ra nguån
SV: Bïi Quèc Trung
9
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
thu cho ng©n s¸ch. ThuÕ cßn nh»m ®iÒu tIÕt thu nhËp .ThuÕ cßn ph¶i nu«I dìng nguån thu, chñ tr¬ng ®¬n gI¶n c¸c s¾c thuÕ .Trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh
chóng ta chñ tr¬ng cã sù ph©n cÊp vÒ ng©n s¸ch ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o cña
ng©n s¸ch TW mÆt kh¸c ph¸t huy chñ ®éng s¸ng t¹o cña ®Þa ph¬ng . T¨ng cêng quyÒn tù chñ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp c¬ së
- ChÝnh s¸ch tµi chÝnh 0- Mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« , chóng ta
chó träng sö dông c«ng cô l·I suÊt vµ tû suÊt hèi ®o¸i
HiÖn nay chóng ta ®ang x©y dùng nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN vµ sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã ®óng ®Þnh híng hay chÖch ®Þnh híng
hay kh«ng phô thuéc vµo hai nh©n tè: thø nhÊt kinh tÕ nhµ níc ph¶i gi÷ vai
trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ. Thø hai nÒn kinh tÕ ph¶i cã sù qu¶n lý vÜ m«
cña nhµ níc
2.5. Thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®ång thêi víi b¶o ®¶m c«ng b»ng
x· héi
T¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi lµ nh÷ng vÊn ®Ò gay cÊn trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c níc ph¬ng t©y c¸c
nhµ lý luËn chØ ®Ò cao nh©n tè kinh tÕ vµ kü thuËt cña sù t¨ng trëng mµ
kh«ng chó ý tháa ®¸ng ®Õn c¸c nh©n tè x· héi vµ nh©n tè con ngêi. Hä cho
r»ng t¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi lµ hai môc tiªu m©u thuÉn kh«ng
thÓ ®iÒu hßa. ë níc ta vÊn ®Ò kÕt hîp kinh tÕ ®i ®«i víi c«ng b»ng x· héi ®·
®îc §¶ng nhµ níc hÕt søc quan t©m. §¶ng ta nhÊn m¹nh “t¨ng trëng kinh tÕ
ph¶i g¾n liÒn víi tiÕn bévµ c«ng b»ng x· héi trong tõng bíc vµ suèt qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn.C«ng b»ng x· héi ph¶i thÓ hiªn ë c¶ kh©u ph©n phèi hîp lý t liÖu
s¶n xuÊt lÉn ë c¶ kh©u ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, ë viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho
mäi ngêi cã c¬ héi ph¸t triÓn vµ sö dông tèt n¨ng lùc cña m×nh
Níc ta ®ang trong thêi kú qua ®é lªn CNXH do vËy xuÊt ph¸t tõ quan
®iÓm vÒ CNXH vÒ mèi quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi.
T¨ng trëng kinh tÕ ®îc coi lµ ph¬ng tIÖn c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn , b¶n th©n nã lµ
mét tIªu thøc cña tiÕn bé x· héi
§Ó gi¶i quyÕt tèt gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi chóng ta
cÇn ph¸t huy néi lùc b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ víi tèc ®é cao ®Ó kh«ng bÞ
tôt hËu ,®ång thêi b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi tøc lµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu
c¬ b¶n tèi thiÓu cña ®«ng ®¶o nh©n d©n b¶o ®¶mgi¸o dôc c¬ b¶n , y tÕ c¬ b¶n
,kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi vµ s¶n xuÊt c¬ b¶n cÇn ph¶i cÇn ph¶i tËp trung gi¶i
quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ë n«ng th«n gi¶m lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶i quyÕt vIÖc
lµm, ph¸t triÓn m¹ng líi ®« thÞ, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i
x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa ë n«ng th«n ®ång thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch x·
héi nh chÝnh s¸ch tIÒn l¬ng ®Ó c¶I thiÖn ®êi sèng kh¾c phôc nh÷ng vÊn ®Ò x·
héi bøc xóc nh dI d©n tù do , lao ®éng trÎ em , tÖ n¹n x· héi ....
2.6. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ nÒn kinh
tÕ më héi nhËp
§©y lµ ®Æc ®iÓm ph¶n ¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a nÒn KTTT ®Þnh híng
XHCN mµ chóng ta ®ang x©y dùng víi nÒn kinh tÕ tríc ®©y
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay do sù t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa
häc kü thuËt ®ang dIÔn ra qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa toµn cÇu hãa. §êi sèng kinh
SV: Bïi Quèc Trung
10
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
tÕ, sù ph¸t triÓn cña mçI quèc gia trong sù phô thuéc lÉn nhau. V× vËy më
cöa kinh tÕ , héi nhËp kinh tÕ khu vc vµ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi nø¬c ta
Trong t×nh tr¹ng níc ta cßn nghÌo cßn l¹c hËu, võa míi tho¸t khái hai
cuéc chiÕn tranh víi sù tµn ph¸ m¹nh vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chóng ta
l¹i thªm mét thêi gian chóng ta duy tr× c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó
®Èy nÒn kinh tÕ bíc sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi mét xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp
chÝnh v× vËy lµ biÖn ph¸p ®Ó thu hót vèn kü thuËt , c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh
nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c níc ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña
níc ta, thùc hiÖn ph¸t huy néi lùc tranh thñ ngo¹i lùc ®Ó x©y dùng vµ ph¸t
triÓn KTTT hiÖn ®¹i theo kiÓu rót ng¾n
Chóng ta thùc hiÖn më réng quan hÖ quèc tÕ theo híng ®a ph¬ng hãa
®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc ®èi ngo¹i g¾n thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng khu
vùc vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn chóng ta më cöa nhng trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ
so s¸nh vµ kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ gi÷ v÷ng
®éc lËp vµ toµn vÑn l·nh thæ
Trong thêi gian tíi chóng ta tiÕp tôc më réng ®a ph¬ng hãa ®a d¹ng
hãa c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. §Æc biÖt chó träng viÖc héi nhËp vµ quan
hÖ kinh tÕ víi c¸c níc trong khu vùc trong hiÖp héi ASEAN vµ c¸c thÞ trêng
cã tiÒm n¨ng lín nh EU, Trung Quèc , NhËt B¶n...
§Èy m¹nh xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ nh÷ng m×nh cã thÕ m¹nh nh hµng dÖt
may, giµy dÐp, hµng thñ c«ng, c¸c hµng c«ng nghiÖp ...CÇn khai th¸c tèt
nh÷ng thÞ trêng ®· cã, tÝch cùc x©m nhËp t×m kiÕm thÞ trêng ®Æc biÖt lµ
nh÷ng thÞ trêng lín nh: MÜ, EU, Trung Quèc...§a d¹ng c¸c mÆt hang xuÊt
khÈu ®ång thêi ph¶i n©ng cao chÊt lîng hµng hãa xuÊt khÈu. Chóng ta x©y
dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng t¹o m«i trêng ®Çu t vµ b»ng nhiÒu
h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi
2.7. KTTT níc ta lµ tÊt yÕu nhng vÉn cßn tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn
Níc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi trong ®iÒu kiÖn mét nÒn s¶n xuÊt
nhá lµ phæ biÕn do ®ã nÒn kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©y dùng cha ph¶i lµ
nÒn kinh tÕ xncn mµ lµ mét nÒn kinh tÕ qu¸ ®é :nÒn kinh tÕ thÞ trõ¬ng ®Þnh
híng XHCN nªn nã kh«ng tr¸nh kháI nh÷ng m©u thuÉn qu¸ ®é cña nã
Thø nhÊt ®ã lµ m©u hay lµ sù ®Çu tranh gi÷a hai mÆt ®èi lËp. TÝnh
tù ph¸t vµ tÝnh tù gi¸c trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi .TÝnh tù ph¸t lµ
nÒn kinh tÕ cña chóng ta trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn do ®ã
kh«ng tho¸t khái tÝnh tù ph¸t TBCN. Cßn viÖc ®Þnh híng nÒn kinh tÕ níc ta
®i lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng ph¶i lµ sù ph¸t triÓn tù ph¸t mµ lµ kÕt qu¶ cña
qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ vËn dông mét c¸ch tù gi¸c xu híng quy luËt kh¸ch
quan cña sù ph¸t triÓn trong thêi ®¹i ngµy nay .Chóng ta cÇn ®iÒu chØnh mét
c¸ch phï hîp tÝnh tù ph¸t cña nÒn kinh tÕ b»ng sù tù gi¸c cña con ngêi ®Ó
nÒn kinh tÕ ®óng ®Þnh híng XHCN
Thø hai gi÷a môc tiªu lµ xãa bá bãc lét víi thùc tiÔn lµ nÒn kinh tÕ
chóng ta vÉn cßn tån t¹i bãc lét lao ®éng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cña chóng ta tån taÞ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã thµnh
phÇn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa. Chóng ta cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ kinh
doanh, cã thuª mín lao ®éng vµ cã bãc lét lao ®éng . Do ®ã chóng ta cÇn
SV: Bïi Quèc Trung
11
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt tháa ®¸ng ®ã lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých :lîi
Ých cña ngêi lao ®éng vµ lîi Ých cña ngêi thuª mín lao ®éng
Thø ba, mét mÆt ph¸t triÓn KTTT trong ®iÒu kiÖn xuÊt ph¸t tõ s¶n
xuÊt nhá th× x· héi cha tr¸nh nh÷ng yÕu tè cña KTTT TBCN. Sù c¹nh tranh,
sù ph¸ s¶n t×nh tr¹ng thÊt nghIÖp , sù ph©n hãa gIµu nghÌo gi÷a c¸c vïng vµ
c¸c bé phËn d©n c vµ nhÊt lµ kh«ng thÓ tr¸nh kháI nh÷ng tÖ n¹n x· héi do
mÆt tr¸I cña KTTT g©y ra dÉn ®Õn sù bÊt b×nh ®¼ng vµ sù bÊt c«ng x· héi.
M¨t kh¸c ®Þnh hín x· héi chñ nghÜa kh«ng cho phÐp sù bÊt b×nh ®¼ng ph¸t
triÓn thµnh sù ph©n cùc x· héi, kh«ng cho phÐp ®Èy nh÷ng ngêi lao ®éng vµo
t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp kh«ng thÓ chÊp nhËn t×nh tr¹ng bÊt c«ng tiªu cùc ngµy
cµng gia t¨ng. Mét m©u thuÉn l¹i xuÊt hiÖn m©u thuÉn gi÷a b×nh ®¼ng x· héi
víi tÝnh c¸ch lµ môc tiªu cña CNXH víi t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng bÊt c«ng
kh«ng thÓ tr¸nh khái do mÆt tr¸i cña KTTT lµm n¶y sinh
Thø t ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi. Lîi Ých lµ
mét trong nh÷ng ®éng lùc cña sù t¨ng trëng kinh tÕ. D©u nhít lîi Ých c¸
nh©n sÏ lµm cho b¸nh xe kinh tÕ quay mét c¸ch gÇn nh kú diÖu. Mac ®·
kh¼ng ®Þnh. TÊt c¶ nh÷ng g× con ngêi ®Êu tranh giµnh giËt ®Òu dÝnh liÒn víi
lîi Ých cña hä chØ nh»m kh¼ng ®Þnh hay phñ ®Þnh lîi Ých cña mét giai cÊp
nhÊt ®Þnh .ë níc ta cã ba lo¹i lîi Ých c¬ b¶n: Lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých c¸
nh©n ,vµ lîi Ých x· héi. Mçi lîi Ých l¹i vËn ®éng theo chiÒu híng kh¸c nhau.
§Æc bIÖt trong nÒn KTTT th× nhiÒu chØ v× ch¹y theo lîi Ých c¸ nh©n vÝ dô nh
c¸c doanh nghIÖp v× ch¹y theo lîi nhuËn mµ hä ®· l¹m dông tµi nguyªn cña
x· héi, g©y « nhiÔm m«i trêng sèng cña con ngêi ¶nh hëng ®Õn lîi Ých cña
x· héi. Do ®ã ph¶i kÕt hîp hµi hßa ba lîi Ých ®Ó t¹o ®éng lùc cho sù ph¸t
triÓn
SV: Bïi Quèc Trung
12
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
III.Thùc tr¹ng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn KTTT
®Þnh híng XHCN ë VIÖt Nam
1. thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ VIÖt Nam
1.1. Kinh tÕ thÞ trêng ë vIÖt nam ë tr×nh ®é thÊp kÐm
Chóng ta tiÕn hµnh chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang
nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN b¾t ®Çu vµo n¨m 1989 nh nÒn KTTT ®Þnh híng
XHCN ë VIÖt nam míi vËn hµnh ®îc 15 n¨m. Mêi n¨m n¨m qua chóng ta
®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín song nÒn kinh tÕ cña chóng ta vÉn ë tr×nh
®é thÊp kÐm biÓu hiÖn ë c¸c mÆt sau :
C¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn ë tr×nh ®é thÊp kÐm. Mét phÇn do chóng ta
tr¶I qua mét thêi kú dµi kh¸ng chiÕn do ®ã c¬ së vËt chÊt kü thuËt bÞ tµn ph¸
bëI chiÕn tranh. MÆt kh¸c chóng ta xuÊt ph¸t tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu
céng thªm nh÷ng khã kh¨n trong thêi gian qua ®· lµm cho viÖc x©y dùng
cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. HiÖn nay bªn c¹nh mét sè lÜnh vùc mét sè c¬ së ®·
®îc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ m¸y
mãc cò kü c«ng nghÖ l¹c hËu. Theo UNDP ViÖt nam ë tr×nh ®é c«ng nghÖ
l¹c hËu 2/7 cña thÕ giíi , thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu 2-3 thÕ hÖ (cã lÜnh vùc 4-5
thÕ hÖ ). Lao ®éng thñ c«ng vÉn chiÕm tû träng lín trong tæng sè lao ®éng x·
héi . Do ®ã n¨ng suÊt ,chÊt lîng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña níc ta cßn rÊt thÊp so
víi khu vùc vµ thÕ giíi
- KÕt cÊu h¹ tÇng nh hÖ thèng ®êng giao th«ng , hÖ thèng th«n tin lIªn
l¹c , hª thèng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ... cßn rÊt l¹c hËu kÐm ph¸t triÓn .MËt
®é ®êng giao th«ng km b»ng 1% so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi ;tèc ®é
truyÒn th«ng trung b×nh c¶ níc chËm h¬n thÕ giíi 30 lÇn. HiÖn nay hÖ thèng
giao th«ng cña chóng ta chñ yÕu ph¸t triÓn ë nh÷ng vïng ®ång b»ng cßn
nh÷ng vïng nói vµ trung du th× cßn rÊt h¹n chÕ . ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho
c¸c ®Þa ph¬ng c¸c vïng bÞ chIa c¾t t¸ch biÖt nhau do ®ã ®· lµm cho viÖc khai
th¸c c¸c tiÒm n¨ng ë c¸c ®Þa ph¬ng cha ®¹t hiÖu qu¶ cao nhiÒu tiÒm n¨ng bÞ
bá phÝ
- Do sù ph©n c«ng lao ®éng thÊp kÐm kÕt hîp víi c¬ së vËt chÊt vµ kÕt
cÊu h¹ tÇng cha ph¸t triÓn ®· lµm cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ diÔn ra
chËm. Nh×n chung nÒn kinh tÕ níc ta cha tho¸t khái nÒn kinh tÕ n«ng nghIÖp
s¶n xuÊt nhá. N«ng nghiÖp vÉn thu hót tíi 70% lùc lîng lao ®éng nhng chØ
chiÕm 26% trong t«ng GDP. trong c«ng nghiÖp th× c¸c nghµnh c«ng nghiÖp
hiÖn ®¹i, c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao cßn chiÕm tû lÖ nhá. C¸c ngµnh c«ng
nghiÖp truyÒn thèng do c«ng nghÖ l¹c hËu còng kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu
trong níc nhiÒu mÆt hµng quan träng vÉn ph¶i nhËp khÈu ho¹c s¶n xuÊt
trong níc th× còng lµ nh÷ng ®¬n vÞ liªn doanh hoÆc doanh nghiÖp níc ngoµi.
- Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN mét bé phËn
kh«ng nhá c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cßn nhiÒu bì ngì, ho¹t ®éng kh«ng
hIÖu qu¶. c¸c doanh nghiÖp t nh©n ph¸t triÓn m¹nh nhng quy m« nhá do ®ã
®· lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng trong níc còng nh thÞ trêng níc ngoµi cßn rÊt yÕu. hiÖn nay c¸c mÆt hµng cã søc
c¹nh tranh ®îc vµ xuÊt khÈu th× chñ yÕu trang ngµnh dÖt may , hµng thñ
c«ng, l¬ng thùc thùc phÈm … hiÖn nay chÊt lîng hµng hãa cña VN cßn thÊp
gi¸ c¶ cao v× thÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cßn yÕu .
SV: Bïi Quèc Trung
13
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
bé
1.2. C¸c lo¹i thÞ trêng ®· ®îc h×nh thµnh ph¸t triÓn nhng cha ®ång
Chóng ta cã thÓ kÓ ®Õn mét sè thÞ trêng lín nh :
- ThÞ trêng hµng hãa dÞch vô . §©y lµ thÞ trêng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh .
cïng víi sù ph¸t triÓn KTTT th× thÞ trêng hµng hãa dÞch vô ngµy cµng ph¸t
triÓn. víi sè lîng hµng hãa ngµy cµng nhiÒu, chñng lo¹i phong phó, chÊt lîng ®a d¹ng. Nã l«i cuèn sù tham gia cña nhiÒu thµnh phµn kinh tÕ nhiÒu
lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Tuy nhIªn thÞ trêng nµy cßn nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc
g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña thÞ
trêng nµy. C¸c hiÖn tîng nh hµng gi¶, hµng nhËp lËu, hµng nh¸i nh·n hIÖu
g©y sù rèi lo¹n thÞ trêng .
- ThÞ trêng hµng hãa søc lao ®éng. ThÞ trêng míi manh nha vµ mang
nhiÒu tÝnh tù ph¸t. §¨ cã sù h×nh thµnh mét sè trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm
vµ xuÊt khÈu lao ®éng nhng ®· n¶y sinh hiÖn tîng khñng ho¶ng . nÐt næi bËt
cña thÞ trêng nµy lµ cung vÒ lao ®éng ngµnh nghÒ nhá h¬n cÇu rÊt nhiÒu,
trong khi ®ã cung vÒ søc lao ®éng gI¶n ®¬n l¹i vît xa cÇu. NhiÒu ngêi cã søc
lao ®éng kh«ng t×m ®îc vIÖc lµm.
- ThÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn ®· cã nhiÒu tiÕn bé. Chóng ta ®· cã
nhiÒu chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng u ®·i ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng nµy tuy nhiªn vÉn
cßn nhiÒu ®iòu tr¾c trë nh nhiÒu doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp t nh©n
rÊt thiÕu vèn nhng kh«ng vay ®îc v× víng m¾c thñ tôc trong khi nhiÒu ng©n
hµng th¬ng m¹i huy ®éng ®îc v«n nhng l¹i kh«ng thÓ cho vay ®Ó ø ®äng
vèn. ThÞ trêng chøng kho¸n ®· ®îc h×nh thanh nhng ho¹t ®éng cña thÞ trêng
nµy cßn cha m¹nh sè lîng hµng hãa giao dÞch trªn thÞ trêng cßn Ýt møc huy
®éng vèn cha cao vµ sè lîng doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia thÞ trêng
nµy cßn rÊt Ýt .
- Ngoµi c¸c thÞ trêng trªn cßn mét sè thÞ trêng míi ®îc h×nh thµnh
song sù ph¸t triÓn cßn nhiÒu bÊt cËp nh lµ thÞ trõ¬ng bÊt ®éng s¶n. §©y lµ thÞ
trêng míi ra nhng ho¹t ®éng cña nã cßn rÊt khiªm tèn. C¸c ho¹t ®éng giao
dÞch chñ yÕu diÔn ra ngÇm kh«ng kiÓm so¸t ®îc dÉn ®Õn nh÷ng c¬n sèt gi¸
®¸t ë c¸c ®« thÞ lín nh Hµ Néi , TP Hå ChÝ Minh
1.3. NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham thÞ trêng
Nh ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn mét ®Æc trng cña nÒn KTTT ®Þnh híng
XHCN ë VIÖt Nam cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia trong ®ã kinh tÕ
nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o do vËy nÒn kinh tÕ ë níc ta cã nhiÒu lo¹i h×nh
s¶n xuÊt hµng hãa cïng tån t¹i ®an xen víi nhau, trong ®ã s¶n xuÊt hµng hãa
nhá ph©n t¸n cßn phæ biÕn
1.4. Qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ x· héi cßn yÕu
V¨n kIÖn §¹I héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ta nhËn
®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh sau “hÖ thèng luËt ph¸p , c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch cha ®ång
bé vµ nhÊt qu¸n, thùc hiÖn cha nghiªm,c«ng t¸c tµi chÝnh, ng©n hµng gi¸ c¶,
kÕ ho¹ch hãa, quy ho¹ch x©y dùng qu¶n lý ®Êt ®ai cßn nhiÒu yÕu kÐm ,thñ
tôc hµnh chÝnh…®æi míi chËm. Th¬ng nghiÖp nhµ níc bá trèng mét sè trËn
®Þa quan träng, cha ph¸t huy tèt vai trß chñ ®¹o trªn thÞ trêng. Qu¶n lý xuÊt
nhËp khÈu cßn nhiÒu s¬ hë, tiªu cùc, mét sè trêng hîp g©y t¸c ®éng xÊu tíi
SV: Bïi Quèc Trung
14
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
s¶n xuÊt. ChÕ ®é ph©n phèi cßn bÊt hîp lý. Béi chi ng©n s¸ch vµ nhËp siªu
cßn lín. L¹m ph¸t tuy ®îc kIÒm chÕ nhng cha v÷ng ch¾c”
1.5. NÒn kinh tÕ më cöa héi nhËp trong t×nh tr¹ng tr×nh ®ä ph¸t
triÓn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta cßn qu¸ thÊp so víi c¸c níc kh¸c .
HiÖn nay xu thÕ toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa vÒ kinh tÕ ®ang diÔn ra
m¹nh mÏ nã ®Æt ra cho mçi níc nh÷ng thuËn lîi nhng ®ång thêi lµ nh÷ng
khã kh¨n th¸ch thøc hÕt søc gay g¾t. chóng ta còng ®ang chñ ®éng tõng bíc
héi nhËp nÒn kinh tÕ vµo khu vùc vµ vµo thÕ giíi. Tuy nhiªn víi thùc tr¹ng
nÒn kinh tÕ cña chóng ta nh hiÖn nay vÊn ®Ò héi nhËp ®ang ®Æt ra cho nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy nç lùc ®Ó chuÈn bÞ tèt cho qu¸ tr×nh héi
nhËp. Ph¶i ®Èy m¹nh CNH-H§H nÒn kinh tÕ ®Ó khi chóng ta chñ ®éng héi
nhËp sÏ kh«ng bÞ bì ngì vµ héi nhËp mét c¸ch cã hiÖu qu¶
2. Môc tiªu
Môc tiªu tæng qu¸t lµ khi kÐt thóc thêi kú qu¸ ®é lµ x©y dùng song vÒ
c¬ v¶n nh÷ng c¬ së kinh tÕ cña chñ nghÜa x· héi víi kiÕn tróc thîng tÇng vÒ
chÝnh trÞ vµ t tëng van ho¸ phï hîp,lµm cho níc ta mét níc x· héi chñ nghÜa
phån vinh.
Môc tiªu cô thÓ lµ:
+ §Õn n¨m 2005 h×nh thµnh mét bíc kinh tÐ thÞ trêng ®Þnh híng
XHCN.
+ §Õn n¨m 2010 ®a níc ta ra khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ chem.
Ph¸t triÓn.
+ §Õn n¨m 2020 kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta ph¶i ®îc h×nh thµnh vÒ c¬
b¶n.
3. C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN ë
VIÖt Nam
3.1 §Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng
ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt vµ trao ®æI
hµng hãa. HiÖn nay sù ph©n c«ng lao ®éng cña chóng ta cha diÔn ra m¹nh
vÉn cßn tíi 70% lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. Lao cña
chóng ta hiÖn nay chñ yÕu lµ lao ®éng gi¶n ®¬n, lao ®éng ch©n tay chiÕm tû
lÖ nhiÒu, míi chØ cã 15% lao ®éng ®îc qua ®µo taä chÝnh quy. Do ®ã trong
thêi gian tíi cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ th× chóng ta ph¶i tiÕn hµnh ph©n
c«ng vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng theo híng gi¶m dÇn lao ®éng ho¹t ®éng
trong n«ng nghiÖp t¨ng dÇn lao ®éng ho¹t ®éng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp
vµ dÞch vô. ®ång thêi tiÕn hµnh n©ng cao tr×nh ®é cho lao ®éng. T¨ng sè lîng
lao ®éng ®îc ®µo t¹o tiÕn tíi chuyªn m«n hãa. Thùc hiÖn ph©n c«ng lao
®éng trong ph¹m víi c¶ níc g¾n víi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ
3.2 §a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh së h÷u
Tríc ®©y khi x©y dùng kinh tÕ kÕ ho¹ch xãa bá KTTT chóng ta ®·
thIÕt lËp mét c¬ cÊu së h÷u gi¶n ®¬n víi hai h×nh thøc lµ së h÷u toµn d©n vµ
së h÷u tËp thÓ. V× vËy khi chuyÓn sang kinh tÕ hµng hãa vËn hµnh theo c¬
chÕ thÞ trêng th× cÇn ph¶i ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh së h÷u. hiÖn nay chóng
ta cã c¸c lo¹i h×nh së h÷u: Së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ thÓ, së
SV: Bïi Quèc Trung
15
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
h÷u hçn hîp. Chóng ta tiÕp tôc duy tr× ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh së h÷u ®ång
thêi ph¶i híng c¸c lo¹I h×nh së h÷u ph¸t triÓn theo quü ®¹o XHCN.
3.3 Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
Trªn c¬ së ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh së h÷u thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ
l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn. TÊt c¶ c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn
- §èi víi kinh tÕ nhµ níc cÇn ph¶i ph¸t huy vai trß chñ ®¹o. kinh tÕ
nhµ níc n¾m nh÷ng kh©u, ngµnh then chèt träng yÕu t¹o thùc lùc kinh tÕ ®Ó
nhµ níc ®iªu tiÕt tÝnh tù ph¸t cña KTTT. Thùc sù g¬ng mÉu chÊp hµnh ph¸p
luËt hç trî vµ dÉn d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo ®Þnh híng
XHCN. Mét sè biÖn ph¸p cô thÓ lµ: Chóng ta tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc thùc hiÖn tèt chñ tr¬ng cæ phÇn hãa vµ ®a d¹ng hãa së h÷u
®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ nhµ níc kh«ng cÇn n¾m 100% vèn. X©y
dùng vµ cñng cè mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c tæng c«ng ty
nhµ níc cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ®Èy m¹nh ®æi míi kü
thuËt , c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc
- §èi víi kinh tÕ tËp thÓ ®Èy m¹nh vIÖc x©y dùng míi vµ chuyÓn ®æi
c¸c hîp t¸c x· theo luËt HTX. Nhµ nø¬c cÇn gióp ®ì HTX vÒ ®µo t¹o c¸n
bé , x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh më réng thÞ trêng
- §èi víi kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ ph¸t triÓn c¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n.
Nhµ níc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ ph¸t triÓn cã
hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch kinh tÕ t b¶n t nh©n ph¸t triÓn trong nh÷ng ngµnh
nghÒ s¶n xu©t kinh doanh mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm. Ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n
nhµ níc díi c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt gi÷a kinh tÕ t nh©n trong vµ
ngoµi níc; t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi híng vµo môc tiªu
ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thu hót vèn vµ
c«ng nghÖ hiÖn ®¹i
3.4 §Èy m¹nh CNH-H§H øng dông khoa häc c«ng nghÖ
CNH-H§H ®îc §¶ng ta x¸c ®Þnh lµ nhiÖm vô trung t©m trong qu¸
tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH. Con ®êng CNHH§H cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n thêi gian so víi c¸c níc ®i tríc, võa cã nh÷ng bíc tuÇn tù võa cã bíc nh¶y vät , g¾n CNH víi H§H tËn dông mäi kh¶ n¨ng
®Ó d¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khao häc vµ c«ng nghÖ. øng dông nhanh
vµ phæ biÕn ë møc ®é cao h¬n nhöng thµnh tùu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri
thøc míi. Tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc
3.5. X©y dùng vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng
§Ó x©y dùng ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng chóng ta cÇn ph¶i
- Ph¸t triÓn hµng hãa vµ dÞch vô th«ng qua vIÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ,
thóc ®¶y chuyÓn dÞch theo c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vµ
ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó më réng thÞ trêng.
- H×nh thµnh thÞ trêng søc lao ®éng cã tæ chøc ®Ó t¹o ®iªï kiÖn cho sù
di chuyÓn søc lao ®éng theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sö dông hiÖu qu¶
nguån nh©n lùc.
SV: Bïi Quèc Trung
16
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
- X©y dùng thÞ trêng vèn tõng bíc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng
chøng kho¸n ®Ó huy ®éng c¸c nguån lùc vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
- Qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai vµ thÞ trêng nhµ ë. X©y dùng vµ ph¸t triÓn
thÞ trêng th«ng tin vµ thÞ trêng KHCN. Hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ trêng cho c©n
®èi víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ t¨ng cêng kiÓm tra gi¸m s¸t
®Ó thÞ trêng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Cã bIÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng bu«n lËu
vµ gian lËn th¬ng m¹i .
3.6. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ níc.
§Ó n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ níc cÇn n©ng cao
n¨ng lôc cña c¸c c¬ quan lËp ph¸p hiÖn hµnh vµ t ph¸p, thùc hiÖn c¶i c¸ch
nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Nhµ níc thùc hiÖn ®Þnh híng thÞ trêng kinh tÕ cã
hÖ thèng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®Ó t¹o m«i trêng æn ®Þnh vµ thËn lîi cho ho¹t
®éng kinh tÕ h¹n chÕ kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng.
Nhµ níc cÇn ®æi míi trong c«ng cô ®iªï tiÕt kinh tÕ nh hÖ thèng ph¸p luËt,
chÝnh s¸ch tµi chÝnh , chÝnh s¸ch tiÒn tÖ…
3.7 Më réng vµ n©ng cao hIÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
Chóng ta tiÕp tôc thùc hiÖn më cña kinh tÕ theo ph¬ng ch©m ®a ph¬ng
hãa c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i. Qu¸n trIÖt nguyªn t¾c b×nh ®¼ng cïng
cã lîi , kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau.
HiÖn nay cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu coi xuÊt khÈu lµ träng ®ióm cña
kinh tÕ ®èi ngo¹i. Gi¶m dÇn nhËp siªu. u tiªn nhËp khÈu t liÖu s¶n xuÊt ®Ó
phôc vô s¶n xuÊt. Tranh thñ mäi kh¶ n¨ng vµ lÊy nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn
®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi viÖc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cÇn híng vµo
lÜnh vùc nh÷ng s¶n phÈm cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tû träng xuÊt khÈu cao. Chñ
®éng tham gia c¸c tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c diÔn ®µn c¸c tæ chøc c¸c
®Þnh chÕ quèc tÕ mét c¸ch chän läc víi bíc ®i thÝch hîp.
SV: Bïi Quèc Trung
17
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
KÕt luËn
KTTT ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë viÖt nam ph¸t triÓn míi ®îc h¬n
chôc n¨m, nã ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng nhng ®ång thêi còng
béc lé nh÷ng mÆt tr¸i cña nã .Chóng ta võa nghiªn cøu mét c¸ch c¬ b¶n vÒ
mét sè vÊn ®Ò trong kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam .Tuy
nhiªn vÊn ®Ò kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta ®· ®ang vµ sÏ cßn ph¶i nghiªn cøu
nhiÒu ®Ó lµm sao võa ph¸t triÓn m¹nh vÒ kinh tÕ nhng ®ång thêi ®¶m b¶o
®óng ®Þnh híng XHCN lµm sao ®¹t ®îc môc tiªu d©n giµu níc m¹nh x· héi
c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh, tiÕn lªn CNXH
Chóng ta cÇn t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc, nghiªn cøu ®Ó mäi ngêi
®Òu hiÓu mét c¸ch ®óng ®¾n vÒ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN .§æi míi
c«ng t¸c nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y vÒ kinh tÕ thÞ trêng.
®Ò ¸n nµy ®ù¬c hoµn thµnh lµ nhê sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy nhng
do kh¶ n¨ng nªn ®Ò ¸n kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt rÊt mong ®îc sù
®ãng gãp cña thÇy cïng tÊt c¶ mäi ngêi ®Ó ®Ò ¸n ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin c¶m ¬n!
SV: Bïi Quèc Trung
18
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh KTCT NXB chÝnh trÞ quèc gia n¨m 2002
2. v¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng lÇn thø XI
3. NguyÔn TÊn Hïng : KTCT ®Þnh híng XHCN ; m©u thuÈn vµ ph¬ng
ph¸p gi¶i quyÕt ; t¹p chÝ nghiªn cøu vµ lý luËn 8 n¨m 2000
4. T¹p chÝ céng s¶n sè 18 (9-1998) Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng
XHCN- D¬ng B¸ Ph¬ng vµ NguyÓn Minh kh¶i
5. T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè. Bµi: suy nghÜ vÒ m« h×nh KTTT
®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam – Phan Thanh Phè
6. T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè. Bµi: HiÓu nh thÕ nµo lµ KTTT ®Þnh
híng XHCN ? Mai Ngäc Cêng
7. Quèc phßng toµn d©n 7/2000. T¨ng trëng kinh tÕ ®i ®«i víi c«ng
b»ng x· héi – Mét néi dung cña KTTT ®Þnh híng XHCN – Phan TÊt Long
8. T¹p chÝ céng s¶n sè 2(129)th¸ng 2-2002 vÒ thùc chÊt bíc chuyÓn
sang KTTT ë níc ta hiÖn nay - NguyÔn H÷u Vîng
SV: Bïi Quèc Trung
19
KÕ to¸n 44D
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ
§Ò c¬ng ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ
Sinh viªn
Líp
: Bïi Quèc Trung
: KÕ to¸n 44D
A. ®Æt vÊn ®Ò
B. néi dung
I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN
1. Quan niÖm vÒ kinh tÕ thÞ trêng
-Kh¸i niÖm vÒ KTTT
-KTTT vµ KTTT t b¶n chñ nghÜa
2.Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn KTTT ®Þnh híng XHCN
2.1 Ph¸t triÓn KTTT lµ sù lùa chän ®óng ®¾n
- KTTT vµ CNXH
- C¬ së tån t¹i kh¸ch quan cho KTTT díi CNXH
2.2 Kinh tÕ thÞ trêng kh«ng chØ tån t¹i kh¸ch quan mµ cßn cÇn thiÕt cho
c«ng cuéc x©y dùng cnxh
- KTTT thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña LLSX x©y dùng c¬ së vËt
chÊt cho CNXH.
- KTTT kÝch thÝch tÝnh s¸ng t¹o n¨ng ®éng cña c¸c doanh
nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kinh tÕ
- KTTT thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn
m«n hãa s¶n xuÊt.
- KTTT sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt
II. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña KTTT ®Þnh híng
XHCN ë ViÖt Nam
2.1 VÒ môc ®Ých ph¸t triÓn KTTT
2.2 NÒn kinh tÕ thÞ trêng gåm nhiÒu thµnh phÇn trong b¶o ®¶®ã
kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o
2.3 Trong nÒn KTTT ®Þnh híng XHCN thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc
ph©n phèi trong ®ã lÊy ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu
2.4 C¬ chÓ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña nhµ níc XHCN
2.5 Thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®«ng thêi m c«ng b»ng x· héi
2.6 NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN lµ nÒn kinh tÕ më héi nhËp.
2.7 KTTT níc ta lµ tÊt yÕu nhng vÉn cßn tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn
SV: Bïi Quèc Trung
20
KÕ to¸n 44D
- Xem thêm -
.DOC 
22 
1302 
13 
