Tài liệu Kc067 cổ phần hoá dn

®Ò c¬ng Kinh tÕ chÝnh trÞ §Ò tµi : Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ Më ®Çu : ®Æt vÊn ®Ò vÒ tÝnh tÊt yÕu cña vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ : + §ßi hái cña lÝ luËn + §ßi hái cña thùc tiÔn + C¨n cø vµo chñ tr¬ng ®êng lèi vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc Néi dung: I. Chñ lÝ luËn cña nghÜa Marx-Lenin vÒ së h÷u vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ 1 B¶n chÊt cña së h÷u 2 Vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ níc 2.1 B¶n chÊt cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc 2.2 §Æc ®iÓm vai trß cña kinh tÕ Nhµ níc : .VÒ së h÷u .VÒ c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän .VÒ híng ph¸t triÓn II. Doanh nghiÖp Nhµ Níc thùc tr¹ng vµ vÊn ®Ò ®Æt ra 1 Vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay 2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc 2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc 2.2 Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn 2.3 Nh÷ng víng m¾c cÇn gi¶i quyÕt III. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®æi míi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay 1. C¸c quan ®iÓm vÒ cæ phÇn ho¸ cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam 2 T×nh tr¹ng cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam hiÖn nay 2.1 B¶n chÊt cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc 2.2 Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam 2.3 Nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc KÕt luËn : Rót ra kÕt qu¶ chñ yÕu cña ®Ò ¸n ®· ®Ò cËp vµ kiÕn nghÞ cña c¸ nh©n vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸. më ®Çu Kinh tÕ Nhµ níc mµ thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc(DNNN) ®ang ®ãng mét vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n hiÖn nay .Nhng bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ ®ãng gãp to lín cña c¸c DNNN trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta th× hiÖn nay c¸c DNNN ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch nh: t×nh tr¹ng lµm ¨n thua lç, c«ng nghÖ l¹c hËu ,søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng kÐm ,yÕu kÐm trong qu¶n lý tµi s¶n 1 còng nh nh©n lùc ....Th× mét yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra lµ lµm sao ph¶i n¨ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c DNNN mµ vÉn gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o cña DNNN trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Mét gi¶i ph¸p ®óng ®¾n ®a ra tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû20,dùa trªn quan ®iÓm cña chñ nghÜa Mac-Lªnin còng nh quan ®iÓm cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ta chÝnh lµ cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN .Trong nghÞ quyÕt Héi nghÞ trung ¬ng §¶ng lÇn thø 2 kho¸ VII(11-1991)nªu râ :”ChuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ thµnh lËp mét sè c«ng ty quèc doanh cæ phÇn míi, ph¶i lµm thÝ ®iÓm chØ ®¹o chÆt chÏ ,rót kinh nghiÖm chu ®¸o tríc khi më réng ph¹m vi thÝch hîp “.B¾t ®Çu thùc hiÖn cæ phÇn hãa DNNN tõ n¨m 1992 sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn th× qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nhng còng kh«ng Ýt víng m¾c cÇn nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi ®Ó tiÕp tôc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa ë níc . néi dung ! Doanh nghiÖp Nhµ níc thùc tr¹ng vµ vÊn ®Ò ®Æt ra : 1. Vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay Doanh nghiÖp nh ®· nãi ë trªn chØ lµ mét bé phËn cña kinh tÕ Nhµ níc nhng l¹i lµ bé phËn chÝnh yÕu ,lµ ph¬ng tiÖn ,c«ng cô lùc lîng ®i ®Çu më ®êng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ . C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc võa lµ chñ thÓ tham gia kinh doanh ,lµ lùc lîng trùc tiÕp t¹o c¬ së vËt chÊt cho x· héi ,võa lµ lùc lîng nßng cèt ®Ó Nhµ níc dÉn d¾t më ®êng cho cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng ph¸t triÓn .Nh vËy ®©y lµ hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp do Nhµ níc thµnh lËp vµ lµm chñ së h÷u võa lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ ®éc lËp võa lµ lùc lîng kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ níc .Lµ chñ thÓ kinh tÕ .c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i ho¹t hiÖu qu¶ ®Ó ®ãng gãp tÝch cùc cho ng©n s¸ch Nhµ níc,®¶m b¶o gia t¨ng nguån lùc kinh tÕ mµ Nhµ níc ®· ®Çu t cho c¸c doanh nghiÖp nµy .Lµ lùc lîng kinh tÕ vÜ m« c¸c 2 doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i gãp phÇn t¹o ra m«i trêng ,tiÒn ®Ò thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ,l«i cuèn c¸cdoanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vµo quÜ ®¹o ®i lªn chñ nghÜa x· héi .Vi ph¹m hai chøc n¨ng trªn hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc ch¼ng nh÷ng kh«ng gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ Nhµ níc t¨ng trëng mµ cßn lµm suy yÕu lùc lîng kinh tÕ lµm gi¶m vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc . Vai trß cña doanh nghiÖp Nhµ níc g¾n víi viÖc tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ cña Nhµ níc .Vai trß nµy thÓ hiÖn trªn ba khÝa c¹nh :kinh tÕ ,chÝnh trÞ ,x· héi .Néi dung ba vai trß nµy ®îc thÓ hiÖn nh sau : - Lµ c«ng cô chñ yÕu t¹o ra søc m¹nh vËt chÊt ®Ó Nhµ níc gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh x· héi ®iÒu tiÕt vµ híng dÉn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa - Më ®êng ,hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn ,thóc ®Èy sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ . - §¶m nhËn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cã tÝnh chiÕn lîc ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .Cung øng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô thiÕt yÕu ,nhÊt lµ trong lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng( giao th«ng , thuû lîi ,®iÖn níc ,th«ng tin liªn l¹c,v.v..), x· héi ( gi¸o dôc ,y tÕ ,v.v..) vµ an ninh ,quèc phßng . - Lµ lùc lîng xung kÝch t¹o ra sù thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ ,thóc ®Èy nhanh viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ nh»m thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc . - Lµ lùc lîng ®èi träng trong c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc ,chèng sù phô thuéc vµo níc ngoµi vÒ kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn më cña héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi . 2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc 2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc : 2.1.1 Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc: C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN) ë níc ta ®· cã lÞch sö h¬n 50 n¨m ph¸t triÓn vµ cã nh÷ng ®ãng gãp to lín vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc trong c¸c giai ®o¹n lÞch sö .Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng c¸c DNNN ®· kh«ng ngõng ®æi míi ,s¾p xÕp tæ chøc l¹i .Sè doanh nghiÖp ®· gi¶m ®i nhiÒu ,tõ h¬n 12 000 doanh nghiÖp nay chØ cßn h¬n 5 000 doanh nghiÖp nhng vÉn lµ mét lùc lîng kinh tÕ m¹nh ë níc ta hiÖn nay :n¨m 1999 c¸c DNNN lµm ra 40,2% GDP trªn 50% gi¸ trÞ xuÊt khÈu,®ãng gãp 39,25% tæng nép ng©n s¸ch Nhµ níc. 3 Tõ ®Çu thËp niªn 90 §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· thùc thi nhiÒu biÖn ph¸p ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó doanh nghiÖp tù chñ trong c¬ chÕ thÞ trêng .Tõ n¨m 1991 tíi nay ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn ba ®ît s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc. §ît thø nhÊt (1990-1993), ®ît thø hai (1994-1997), ®ît thø ba (1998-nay) trong ®ã thùc hiÖn viÖc s¸p nhËp, gi¶i thÓ ,ph¸ s¶n doanh nghiÖp Nhµ níc yÕu kÐm thua lç kÐo dµi ®Ó khu vùc Nhµ níc cã c¬ cÊu vµ qui m« hîp lý .KÕt qu¶ 3 ®ît s¾p xÕp ®æi míi nãi trªn lµ tÝch cùc ,hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc t¨ng lªn vµ kh«ng g©y hËu qu¶ xÊu cho x· héi .Sè doanh nghiÖp gi¶m 55% vÒ sè lîng chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhá do ®Þa ph¬ng qu¶n lý. C¬ cÊu doanh nghiÖp hîp lý h¬n cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn ,h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thªm mét sè doanh nghiÖp míi cã c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é cao h¬n ,cã søc c¹nh tranh tèt h¬n .Sè doanh nghiÖp cã vèn tõ 1 tû ®ång trë xuèng ®· gi¶m tõ gÇn 50%( n¨m 1994) xuèng cßn 18,2% (n¨m 2000) ;sè doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû t¨ng tõ 10% lªn 25%; vèn b×nh qu©n cña mét doanh nghiÖp t¨ng tõ 3,3 tû ®ång lªn 22 tû ®ång. Qua s¾p xÕp l¹i khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc ph¸t triÓn c¬ b¶n t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ gãp phÇn quan träng cho nguån thu ng©n s¸ch Nhµ níc . Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 90/TTg,91/TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ vµ nghÞ ®Þnh sè39/CP ban hµnh §iÒu lÖ mÉu vµ ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty Nhµ níc, theo luËt doanh nghiÖp Nhµ níc ®Ó n¨ng cao hiÖu qu¶ vµ nhu cÇu tËp trung ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµo mét sè ngµnh träng ®iÓm ,then chèt trªn c¬ së s¾p xÕp l¹i 250 liªn hiÖp xÝ nghiÖp vµ tæng c«ng .Sau nhiÒu lÇn s¸p nhËp vµ chuyÓn ®æi ®Õn nay cã 17 tæng c«ng ty 91 vµ 77 tæng c«ng ty 90 ®ang ho¹t ®éng tËp trung vµo c¸c ngµnh then chèt cña nÒn kinh tÕ .C¸c tæng c«ng ty Nhµ níc cã 1 605 c«ng ty thµnh viªn chiÕm 28,4% tæng sè doanh nghiÖp Nhµ níc, 65% vèn Nhµ nø¬c ,61%lao ®éng .KÕt qu¶ lµ : - C¸c tæng c«ng ty ®· chi phèi ®îc c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc qu¶n lý then chèt cña nÒn kinh tÕ. N¨m 2000 c¸c tæng c«ng ty ®· cung cÊp nÒn kinh tÕ quèc d©n 98% s¶n lîng ®iÖn ,97% s¶n lîng than ,54% s¶n lîng xi m¨ng, 52% s¶n lîng thÐp ,48% s¶n lîng giÊy ,67% s¶n lîng thuèc l¸ ,c¸c ng©n hµng ngo¹i thong n¾m gi÷ 70%thÞ phÇn vèn vay ....Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña 17 tæng c«ng ty 91 n¨m 2000lµ 4,7 tû USD ,b»ng 31,9% tæng gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu cña c¶ níc . Cïng víi ®ã Nhµ níc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc . Thµnh tùu cña qu¸ tr×nh nµy sÏ ®îc ®Ò cËp ®Õn ë phÇn sau .Qu¸ tr×nh thùc hiÖn giao b¸n vµ kho¸n kinh doanh cho thuª nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc cã qui 4 m« nhá ,thua lç kÐo dµi th«ng qua viÖc ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 103/1999/N§CP,®Õn th¸ng 5-2001 toµn quèc ®· thùc hiÖn giao ,b¸n ,kho¸n kinh doanh 52 doanh nghiÖp Nhµ níc cã vèn Nhµ níc díi 1 tû ®ång .Theo b¸o c¸o ,so víi tríc ®©y tÝnh chung vèn kinh doanh t¨ng 67,3%;doanh thu t¨ng 42,5%,lao ®éng t¨ng12,8%,nép ng©n s¸ch Nhµ níc t¨ng 44,55 ,thu nhËp b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng t¨ng 38,7%. Trong h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®æi míi,s¾p xÕp ,ph¸t triÓn DNNN®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc gióp DNNN thÝch øng vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ trong c¬ chÕ míi .Qua s¾p xÕp l¹i sè doanh nghiÖp gi¶m m¹nh nhng tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña c¸c vÉn t¨ng lªn vµ tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt b×nh qu©n hµng n¨m trong 10 n¨m 1992-2000 cña khu vùc DNNNvÉn duy tr× ë møc 11%.N¨m 2000 c¸cDNNN ®· ®ãng gãp 39,5%GDP ,39,2%tæng thu ng©n s¸ch Nhµ níc ,trªn 50% kim ngach xuÊt nhËp khÈu cña c¶ níc ,chiÕm 98%c¸c dù ¸n liªn doanh víi níc ngoµi .Trong 10 n¨m (1991-2000) DNNN®· nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp gÇn 64 000 tû ®ång. 2.1.2 Nh÷ng h¹n chÕ: Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín mµ DNNN ®· ®¹t ®îc th× còng cßn tån t¹i nhiÒu tån t¹i .HiÖn nay mÆc dï ®· qua nhiÒu lÇn tæ chøc s¾p xÕp l¹i ,thùc hiÖn nhiÒu ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý ,kÓ c¶ nh÷ng hç trî ,khoanh nî ,xo¸ nî ,cÊp vèn bæ sung ,miÔn gi¶m thuÕ ,cÊp tÝn dông u ®·i cña Nhµ níc nhng nh×n chung doanh nghiÖp Nhµ níc cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n yÕu kÐm :hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ cã xu híng gi¶m dÇn .N¨m 1995 mét ®ång vèn do doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ra ®îc 3,46 ®ång doanh thu vµ 0,19 ®ång lîi nhuËn ,nhng tíi n¨m 1998chØ cßn lµm ®îc 2,9 ®ång Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín mµ DNNN ®· ®¹t ®îc th× còng cßn tån t¹i nhiÒu tån t¹i .HiÖn nay mÆc dï ®· qua nhiÒu lÇn tæ chøc s¾p xÕp l¹i ,thùc hiÖn nhiÒu ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý ,kÓ c¶ nh÷ng hç trî ,khoanh nî ,xo¸ nî ,cÊp vèn bæ sung ,miÔn gi¶m thuÕ ,cÊp tÝn dông u ®·i cña Nhµ níc nhng nh×n chung doanh nghiÖp Nhµ níc cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n yÕu kÐm :hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ cã xu híng gi¶m dÇn .N¨m 1995 mét ®ång vèn do doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ra ®îc 3,46 ®ång doanh thu vµ 0,19 ®ång lîi nhuËn ,nhng tíi n¨m 1998chØ cßn lµm ®îc 2,9 ®ång doanh thu vµ 0,14 ®ång lîi nhuËn .Theo ®¸nh gi¸, sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ thua lç chiÕm tíi 20% tæng sè doanh nghiÖp .NÕu tÝnh ®ñ khÊu hao kh«ng cã sù hç trî cña Nhµ níc díi nhiÒu h×nh thøc th× sè doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç cßn lín h¬n .Sè doanh nghiÖp cßn l¹i còng ë tr¹ng th¸i kh«ng æn ®Þnh kh«ng v÷ng ch¾c .C«ng nî trong c¸c DNNN hiÖn 5 nay qu¸ lín .HiÖn nay 54,1% gi¸ trÞ tµi s¶n DNNN h×nh thµnh tõ vèn vay ,vèn chiÕm dông .nghÜa lµ doanh nghiÖp cã 1 ®ång th× cã 1,2 ®«ng vèn vay vµ chiÕm dông (theo b¸o Ngêi lao ®éng ngµy 16/2/2001 ).Nh vËy th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ l·i nhiÒu do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh bÞ gi¶m liªn tôc . Nh÷ng yÕu kÐm cßn tån t¹i bao gåm: - §æi míi qu¶n lý Nhµ nøoc ®èi víi DNNNcha ®¸p øng ®îc yªu cÇu lµm râ vµ b¶o ®¶m quyÒn qu¶n lý Nhµ níc ,quyÒn chñ së h÷u cña Nhµ níc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó DNNNthùc sù kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh hãng x· héi chñ nghÜa. - Trong s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc cßn nhiÒu yÕu kÐm .Nh×n chung viÖc s¾p xÕp l¹i DNNNchñ yÕu míi lµ thu gän ®Çu mèi vÒ mÆt sè lîng .C¬ cÊu vµ chÊt lîng cßn nhiÒu tån t¹i .N¨m 2000 míi cã 40% doanh nghiÖp ho¹t ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶ cßn l¹i 31% cha cã hiÖu qu¶ khi l·i ,khi lç,vµ 29% liªn tôc thua lç ; qui m« vèn díi 5 tû ®ång chiÕm tíi59,82% trong ®ã cã 18,2%vèn tõ mét tû ®ång trë xuèng . -Nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm cña DNNN cßn thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt cô thÓ nh: + HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ,søc c¹nh tranh cña DNNN cßn thÊp ,tèc ®é ph¸t triÓn cha cao ,kh«ng Ýt doanh nghiÖp cßn û l¹i vµo sù bao cÊp cña Nhµ níc .N¨m 1998 theo ®¸nh gi¸ chung sè doanh nghiÖp kinh doanh cha cã hiÖu qu¶ chiÕm kho¶ng 40%.§Õn n¨m 2000 tû lÖ nãi trªn vÉn lµ trªn díi 40% trong ®ã sè doanh nghiÖp bÞ lç liªn tôc cßn t¨ng lªn tõ 20% lªn 29%.N¨m 2000 DNNN ®ãng gãp 39,2% tæng thu ng©n s¸ch Nhµ níc ,trong ®ã phÇn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp chØ cã 13,4% . N¨m 2000 mét ®ång vèn Nhµ níc cña DNNN lµm ra 0.095 ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ ,trong khi 1 ®ång vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®îc chuyÓn ®æi tõ DNNNlµm ra 0,19 ®ång . + DNNN qui m« vÉn cßn nhá ,c¬ cÊu cßn nhiÒu bÊt hîp lý ,dµn tr¶i chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ vµ tæ chøc qu¶n lý . + C«ng nî cña DNNN ngµy cµng t¨ng,®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ chËm ,tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu ,lao ®éng thiÕu viÖc lµm vµ d«i d cßn lín ,tr×nh ®é qu¶n lý cßn yÕu kÐm . Tãm l¹i, c¸c DNNN ë níc ta do yÕu tè lÞch sö ®Ó l¹i ®· vµ ®ang ®ãng gãp vai trß to lín gÇn nh tuyÖt ®èi trong lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, nhng l¹i ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®Êt níc sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc tÊt yÕu ph¶i ®æi míi c¨n b¶n DNNN. §©y lµ m©u thuÉn lín, song b¾t buéc ph¶i kiªn 6 quyÕt ®æi míi, ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ bíc ®i phï hîp víi tr×nh ®é thùc tÕ c¬ së . III Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®æi míi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay 1 C¸c quan ®iÓm vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam Cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi doanh nghiÖp tõ chç cã mét chñ së h÷u thµnh c«ng ty cæ phÇn cã nhiÒu chñ së h÷u .Cæ phÇn hãa DNNNlµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi së h÷u Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn trong ®ã Nhµ níc vÉn gi÷ t c¸ch lµ mét cæ ®«ng -vÉn lµ chñ së h÷u mét bé phËn tµi s¶n cña doanh nghiÖp Cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc lµ mét chñ tr¬ng lín cña §¶ng vµ nhµ níc. NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø 2 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VII ®· nªu râ: ChuyÓn mét sè doanh nghiÖp quèc doanh cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng ty cæ phÊn vµ thµnh lËp mét sè c«ng ty quèc doanh cæ phÇn míi. Ph¶i thÝ ®iÓm chØ ®¹o chÆt chÏ rót kinh nghiÖm chu ®¸o tríc khi më réng trong ph¹m vi thÝch hîp. NghÞ quyÕt 10-NQ/ TW ngµy 17/3/1995 cña bé chÝnh trÞ ®· nªu: ‘’Thùc hiÖn tõng bíc v÷ng ch¾c vÒ tæ chøc vÒ cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp kh«ng cÇn nhµ níc ®Çu t 100% vèn. Tuú tÝnh chÊt lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ tiÕn hµnh b¸n tû lÖ cæ phiÕu cho c«ng nh©n viªn chøc lµm t¹i doanh nghiÖp ®Ó t¹o ®éng lùc bªn trong trùc tiÕp thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ b¸n cæ phÇn cho tæ chøc hay c¸ nh©n ngoµi quèc doanh’’, Nh vËy, nghÞ quyÕt cña §¶ng chØ ra môc tiªu, ®ång thêi còng nªu kh¸i qu¸t h×nh thøc, møc ®é vµ ph¹m vi thÝ ®iÓm cæ phÇn doanh nghiÖp nhµ níc. NghÞ quyÕt kú häp thø 4 Quèc héi kho¸ IX nhÊn m¹nh ‘’§æi míi c¬ b¶n tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ níc. Thùc hiÖn c¸c h×nh thøc cæ phÇn thÝch hîp víi tæ chøc vµ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Ó thu hót thªm c¸c nguån vèn, taä thªm ®éng lùc, ng¨n chÆn tiªu cùc, thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶’’ Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng; Quèc héi, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n ®Ó tæ chøc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. C¨n cø c¸c chñ tr¬ng nªu trªn, c¸n bé ngµnh ®· th«ng b¸o ®Õn tõng doanh nghiÖp ®Ó ®¨ng ký thùc hiÖn thÝ ®iÓm chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Dùa vµo sè lîng doanh nghiÖp nhµ níc ®· ®¨ng ký, Chñ TÞch Héi §ång Bé Trëng (naylµ Thñ Tíng ChÝnh Phñ) ®· cã : 7 QuyÕt ®Þnh sè 203/TC ngµy 8/5/1992 chän 7 doanh nghiÖp nhµ níc ®îc cæ phÇn chØ ®¹o thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Bé Tµi chÝnh quyÕt ®Þnh danh s¸ch 19 doanh nghiÖp ®îc c¸c Bé chØ ®¹o chuyÓn thµnh c«ng tycæ phÇn. Tuy cã 19 doanh nghiÖp nhµ níc ®¨ng ký lµm thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸, nhng trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Ò ¸n nhiÒu gi¸m ®èc vµ tËp thÓ lao ®éng l¹i xin rót, hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ (tÝnh ®Õn 1/9/1998). Danh s¸ch c¸c doanh nghiÖp nhµ níc nµy ®· hoµn thµnh viÖc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. 2 T×nh tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc hiÖn nay 2.1 Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ Trong tiÕn tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng, sù ®a d¹ng h¸o c¸c lo¹i h×nh thøc së h÷u ®· trë thµnh ®ßi hái tÊt yÕu vµ ngµy cµng phæ biÕn trong toµn x· héi. Nh÷ng thµnh tùu cña c«ng cuéc ®æi míi cho phÐp ®«ng ®¶o quÇn chóng c«ng nh©n ngµy cµng râ h¬n r»ng: Bªn c¹nh h×nh thøc së h÷u Nhµ níc, c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c ( T nh©n hay hçn hîp) nÕu ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng ph¸t huy vai trß tÝch cÆc trong ®êi sèng kinh tÕ. §ång thêi ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u cho phÐp thùc hiÖn triÖt ®Ó nh÷ng nguyªn t¾c kinh tÕ,n©ng cao quyÒn tù chñ tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng tù qu¶n kinh doanh s¶n xuÊt, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm còng nh ®Çu ãc s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng vµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp . - Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ®· kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng v« tr¸ch nhiÖm, û l¹i vµ l·ng phÝ cña c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp.Bëi v× nh÷ng chñ thùc sù cña doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn lîi g¾n liÒn víi sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. - Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ®· th¸o gì khã kh¨n trong ng©n s¸ch Nhµ níc vµ gãp phÇn x©y dng thÞ trêng vèn lµnh m¹nh phong phó. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ quèc gia v÷ng vµng lµ mét yªu cÇu cùc kú bøc thiÕt, ®Æc biÖt trong hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ kh«ng chØ cÇn ®îc ph©n bæ hîp lý, cã lîi cho viÖc t¸i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ tµi s¶n Nhµ níc còng cÇn ®îc sö dông nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ ®Çu t tèi ®a. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p gióp chÝnh phñ thùc hiÖn ®îc nh÷ng ®ßi hái thùc tiÔn trªn ®©y.Tµi s¶n doanh nghiÖp Nhµ níc nhê cæ phÇn ho¸ thu håi sÏ ®îc ph©n bè cho nh÷ng dù ¸n quèc gia giµu tÝnh kh¶ thi hoÆc ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh mang l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ x· héi quan träng nh»m thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ bÒn v÷ng. 8 H¬n n÷a c¸c c«ng ty cæ phÇn díi quyÒn ®iÒu hµnh cña chñ nh©n míi, víi ®éng lùc míi trong qu¶n lý doanh nghiÖp,søc m¹nh c¹nh tranh kh«ng ngõng ®îc cñng cè ®Ó ®¶m b¶o thu hót vèn cæ phÇn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, ®Æc biÖt lµ phÇn vèn nhµn rçi trong x· héi. §iÒu ®ã gãp phÇn tÝch cùc cho viÖc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n, mét ®iÒu kiÖn quan trong cho viÖc vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. - Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ®éng lùc míi trong qu¶n lý doanh nghiÖp.Cæ phÇn hãa t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ngêi lao ®éng, g¾n tr¸ch nhiÖm cña hä víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh c¶u doanh nghiÖp, lîi Ých cña hä g¾n liÒn víi lîi Ých cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc lµm thay ®æi mèi quan hÖ gi÷a quyÒn qu¶n lý vµ quyÒn së h÷u tµi s¶n, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi ë c¸c c«ng ty cæ phÇn quyÒn së h÷u vµ quyÒn qu¶n lý ®îc t¸ch biÖt râ rµng, sù can thiÖp cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn tíi doanh nghiÖp ®îc gi¶m xuèng tíi møc thÊp nhÊt bëi nã kh¼ng ®Þnh vai trß cña héi ®ång qu¶n trÞ-lÇ tæ chøc thay mÆt tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng, qu¶n lý víi t c¸ch lµ ngêi chñ thùc sù cña doanh nghiÖp Tãm l¹i: Víi nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh trªn, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc thùc sù lµ mét gi¶i ph¸p cÇn thiÕt, quan träng vµ träng t©m cña cuéc c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc . 2.2 Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam : Tõ n¨m 1954 miÒn B¾c níc ta b¾t ®Çu kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Mét sè Ýt xÝ nghiÖp cña t s¶n d©n téc ®îc c¶i t¹o thµnh c«ng ty cæ phÇn díi d¹ng c«ng -t hîp doanh víi ®iÒu kiÖn Nhµ níc l¾m quyÒn qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt. §Õn cuèi nh÷ng n¨m 1960 c¸c xÝ nghiÖp nµy ®îc chuyÓn thµnh c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh. Cßn ë MiÒn Nam, sau nh÷ng n¨m 1975 do tiÕn hµnh c¶i t¹o c«ng th¬ng nªn ®· ra ®êi nhiÒu xÝ nghiÖp cæ phÇn. Tõ n¨m 1980 c¸c xÝ nghiÖp ®ã chuyÓn thµnh c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh. Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 6 ( n¨m1986) thùc hiÖn chñ tr¬ng ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc lµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. ë níc ta ®· xuÊt hiÖn mét sè xÝ nghiÖp c«ng ty cæ phÇn víi quy m« nhá bÐ, tr×nh ®é thÊp nguån vèn do c¸c xÝ nghiÖp ®ãng gãp vµ ®ang trong giai ®o¹n s¬ khai nh: c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n (Seapr odex), xÝ nghiÖp vËn t¶i biÓn H¶i Phßng, c¸c c«ng ty cæ phÇn trong lÜnh vùc ng©n hµng thµnh phè Hå ChÝ Minh, hµng lo¹t c¸c c«ng ty liªn doanh níc ngoµi vµ c«ng ty cæ phÇn t nh©n ho¸.Tõ n¨m 1992 tíi nay ®· thùc hiÖn nh÷ng giai ®oan sau : 9 + Giai ®oµn thÝ ®iÓm (1992 - 1995 ): Trong giai ®o¹n nµy Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng ( nay lµ Thñ tíng ChÝnh phñ ) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ ChØ thÞ sè 84 vÒ viÖc xóc tiÕn thùc hµnh thÝ ®iÓm CPH DNNN vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi c¸c DNNN. Sau 4 n¨m thùc hiÖn, triÓn khai quyÕt ®Þnh sè 202/CT vµ ChØ thÞ sè 84 cña Thñ t íng ChÝnh phñ (1992 - 1996) ®· chuyÓn ®îc 5 DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn Trong sè 5 doanh nghiÖp nãi trªn th× cã 4 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn TP Hå ChÝ Minh vµ 1 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn tØnh Long An. + Giai ®o¹n më réng tõ n¨m 1996 ®Õn nay : Trong giai ®o¹n nµy ta cã thÓ t¸c thµnh 2 giai ®o¹n sau: + Giai ®o¹n tõ 5/1996 – 7/1998: Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u ®iÓm vµ tån t¹i trong giai ®o¹n triÓn khai thÝ ®iÓm CPH DNNN, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy 7/5/1996 vÒ chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn. NghÞ ®Þnh ®· x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ®èi t îng thùc hiÖn CPH : quy ®Þnh cô thÓ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, chÕ ®é u ®·i cho ngêi lao ®éng trong DNNN vµ tæ chøc bé m¸y gióp Thñ tíng ChÝnh phñ chØ ®¹o c«ng t¸c CPH DNNN. §ång thêi giao nhiÖm vô cho c¸c Bé, c¸c ®Þa ph¬ng híng dÉn vµ tæ chøc thùc hiÖn. Lµ giai ®Çu cña thêi k× më réng c«ng t¸c CPH tõ th¸ng 5/1996 ®Õn 5/1998 tèc ®é CPH ®· t¨ng nhanh h¬n. Trong hai n¨m ®· CPH ® îc 25 doanh nghiÖp, b»ng 5 lÇn giai ®o¹n thÝ ®iÓm. DiÖn CPH còng réng h¬n : 3 bé vµ 9 tØnh thµnh phè cã doanh nghiÖp CPH. Quy m« doanh nghiÖp còng lín h¬n, cã doanh nghiÖp vèn trªn 120 tû ®ång, 5 doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû ®ång + Giai ®o¹n tõ 7/1998 ®Õn nay : Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u thÕ vµ h¹n chÕ cña NghÞ ®Þnh sè 28/CP ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/CP ngµy 29/6/1998 vÒ vÊn ®Ò CPH DNNN thay thÕ cho c¸c nghÞ ®Þnh tríc ®©y. §©y lµ mét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh CPH DNNN ë ViÖt Nam. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c u thÕ vµ h¹n chÕ cña NghÞ ®Þnh sè 28/CP ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/CP ngµy 29/6/1998 vÒ vÊn ®Ò CPH DNNN thay thÕ cho c¸c nghÞ ®Þnh tríc ®©y. §©y lµ mét mèc quan träng trong tiÕn tr×nh CPH DNNN ë ViÖt Nam. NghÞ ®Þnh nµy ®· x¸c ®Þnh râ vµ gi¶m thiÓu danh môc ngµnh nghÒ Nhµ n íc cÇn gi÷ 100% vèn, Nhµ níc n¾m gi÷ cæ phÇn ®Æc biÖt, cæ phÇn chi phèi, kh«ng h¹n chÕ quy m« doanh nghiÖp. Do ®ã chØ trong 6 th¸ng ®Õn 31/12/1998 ®· CPH ® îc 10 sè doanh nghiÖp gÊp ba lÇn hai giai ®o¹n tríc ®©y. Tøc lµ tÝnh ®Õn ngµy 31\12\1998 c¶ níc ®· CPH ®îc 120 DNNN. N¨m 1999 lµ n¨m ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt vÒ c«ng t¸c CPH: c¶ níc ®· chuyÓn ®îc 250 DNNN hoÆc bé phËn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn, ®¹t 55,5% chØ tiªu nhµ n íc ®Ò ra(450 DN). Nh vËy tÝnh ®Õn ngµy 31/12/1999 ®· cã 370 DNNN hoÆc bé phËn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã cã nh÷ng DN cã vèn lín nh C«ng ty mÝa ®êng Lam S¬n cã gi¸ trÞ tµi s¶n 665 tû ®ång, vèn Nhµ níc t¹i DN lµ 92,5 tû ®ång.... Tuy sè DNNN ®· CPH ®¹t con sè 370 doanh nghiÖp (31/12/1999) nhng so víi tæng sè DNNN hiÖn cã th× míi chiÕm tû lÖ rÊt thÊp (6,4%) vµ so víi sè vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i khu vùc DNNN th× míi cæ phÇn ho¸ ®îc 1% phÇn vèn Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp. §iÒu nµy râ rµng cha gãp phÇn h÷u hiÖu vµo viÖc c¬ cÊu l¹i khu vùc DNNN trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖn nay tÝnh tõ n¨m 1998 ®Õn ®Çu n¨m 2002 th× c¶ níc ®· cæ phÇn ho¸ trªn 800 doanh nghiÖp chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tû lÖ vµ thÞ phÇn cha cao trong nÒn kinh tÕ quèc d©n .Nhng mét sè víng m¾c cÇn gi¶i quyÕt ®Æt ra lµ: -Tèc ®é tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cßn qu¸ chËm tríc n¨m 1999 cæ phÇn ho¸ ®îc 116 doanh nghiÖp , n¨m 1999 cæ phÇn ho¸ 249 doanh nghiÖp ,n¨m 2000 lµ 212 doanh nghiÖp ,n¨m 2002 c¶ níc míi cã trªn 800 doanh nghiÖp chØ ®¹t 38% kÕ ho¹ch ®îc giao. Nhng theo ®Ò ¸n s¾p xÕp doanh nghiÖp Nhµ níc tõ n¨m 2002 ®Õn 2005 c¸c bé ngµnh ®Þa ph¬ng vµ c¸c tæng c«ng ty 91 ph¶i cæ phÇn ho¸kho¶ng 2000 DNNN tøc lµ trung b×nh mçi n¨m ph¶i cæ phÇn ho¸500 doanh nghiÖp .Nhng c¶ n¨m 2002 c¶ níc míi cæ phÇn ®îc 148 doanh nghiÖp .NghÜa lµ trong 3 n¨m cßn l¹i trung b×nh mçi n¨m ph¶i cã 600 doanh nghiÖp ®îc cæ phÇn ho¸ . -ViÖc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh c¸c ®Þa ph¬ng . -NhiÒu môc tiªu cæ phÇn hãa cha ®¹t nh môc tiªu huy ®éng vèn cña toµn x· héi vµo ®Çu t ph¸t triÓn ;môc tiªu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ngêi lao ®éng c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn cã cæ phÇn ,®îc mua cæ phiÕu víi gi¸ u ®·i . -Tµi s¶n Nhµ níc bÞ thÊt tho¸t nhiÒu trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ do kh«ng ®Þnh gi¸ ®óng ®îc tµi s¶n . -Tæ chøc §¶ng trong c«ng ty cæ phÇn cha ®îc ®æi míi vÒ chøc n¨ng nhiÖm vô ,ph¬ng híng ho¹t ®éng nªn lóng tóng trong sinh ho¹t ,cha ph¸t huy tèt vai trß l·nh ®¹o cña m×nh . 11 Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy bao gåm c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan v× vËy cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn 2.3 Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam: 2.3.1. T¹o m«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ cho viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc: §Ó t¹o ra sù thèng nhÊt cao vÒ quan ®iÓm trong toµn x· héi , t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c ngµnh, c¸c cÊp yªn t©m thùc hiÖn vµ thùc hiÖn ®óng, tr¸nh nh÷ng lÖch l¹c thiÕu xãt kh«ng cÇn thiÕt. Nhµ níc cÇn cã mét hÖ thèng ph¸p quy ®Çy ®ñ vµ ®ång bé híng dÉn viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. ViÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn sím, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, tr¸nh viÖc ban hµnh véi vµng, söa ®æi nhiÒu lÇn g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn cña cÊp díi. 2.3.2. æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m«, nhÊt lµ æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t. ViÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ duy tr× sù æn ®Þnh ®ã mét c¸ch l©u dµi sÏ t¹o ra mét t©m lý an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t, khuyÕn khÝch nhiÒu thµnh viªn bá vèn mua cæ phiÕu. HiÖn nay lîng vèn nhµn rçi trong d©n t¬ng ®èi lín theo íc tÝnh, nªn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ æn ®Þnh vµ hîp lý sÏ lµ mét biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong mäi thµnh phÇn x· héi…th× viÖc ®Çu t mua khi cæ tøc lín h¬n l·i suÊt ng©n hµng trong trêng hîp tû lÖ l¹m ph¸t thÊp cæ phiÕu sÏ ®îc u tiªn nhiÒu h¬n. 2.3.3 CÇn sím hoµn thiÖn thÞ trêng chøng kho¸n trong mèi quan hÖ thÞ trêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. ThÞ trêng chøng kho¸n cung cÊp nguån vèn dµi h¹n cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. ThÞ trêng vèn lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n vµ ccs giÊy ghi nî trung vµ dµi h¹n. ThÞ trêng vèn cung øng c¸c nguån vèn nhµn rçi vµo thêi gian cho vay trªn mét n¨m ®Ó ®Çu t dµi h¹n vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ ë níc ta hiÖn nay ®· cã thÞ trêng chøng kho¸n .Nhng ho¹t ®éng cña nã cha cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng m¹nh mÏ ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n v× vËy cha ph¸t huy ®îc tÝnh u viÖt cña m×nh ViÖc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mua b¸n cæ phiÕu, thu hót ®îc ngo¹i tÖ th«ng qua viÖc b¸n cæ phiÕu cho ngêi níc ngoµi. 12 §ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn cho Nhµ níc qu¶n lý vÜ m« thÞ trêng vèn, ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. 2.3.4. T¹o sù thèng nhÊt trong nhËn thøc vÒ chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸. Thø nhÊt, cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng dÉn ®Õn nguy c¬ chªnh lÖch híng x· héi chñ nghÜa vµ lµm suy yÕu kinh tÕ Nhµ níc. Bëi lÏ: Trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n, Nhµ níc vÉn n¾m gi÷ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh then chèt, träng yÕu t¹o nÒn t¶ng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ søc m¹nh cña Nhµ níc x· héi chñ nghÜa. XÐt trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, tµi s¶n Nhµ níc kh«ng bÞ suy gi¶m, mµ cßn cã kh¶ n¨ng gia t¨ng nhê lîi tøc cæ phÇn cña Nhµ níc vµ sù ®ãng gãp ngµy cµng t¨ng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn lµm ¨n hiÖu qu¶. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®îc tiÕn hµnh díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù chØ ®¹o cña Nhµ níc x· héi chñ nghÜa. Thø hai, cæ phÇn ho¸ kh«ng lµm ¶nh hëng tíi quyÒn lîi vµ vÞ trÝ cña mçi ngêi trong doanh nghiÖp nÕu hä thùc sù cã kh¶ n¨ng vµ cã ®ãng gãp tÝch cùc vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 2.3.5. T¹o sù kÝch thÝch m¹nh mÏ h¬n b»ng nh÷ng u ®·i kinh tÕ. NghÞ ®Þnh 28/CP ®· giµnh c¶ ch¬ng III ®Ó ®Ò cËp ®Õn nh÷ng u ®·i víi doanh nghiÖp vµ c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp cæ phµan ho¸. Tuy nhiªn mét sè kho¶n trong ®ã còng lµ u ®·i chung cho nhiÒu doanh nghiÖp th«ng thêng kh¸c, hoÆc kh«ng thÓ coi lµ u ®·i theo ®óng nghÜa cña nã.CÇn cã chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng h¬n ®èi víi ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp. 2.3.6. §èi víi c«ng t¸c chØ ®¹o thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. KÕt hîp sù chØ ®¹o tËp trung cña Nhµ níc vµ ®¨ng ký tù nguyÖn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. C¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh chung vÒ lùa chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ diÒu kiÖn cô thÓ cña ngµnh vµ ®Þa ph¬ng , c¸c c¬ quan Nhµ níc tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc trùc thuéc. §ã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸.X¸c ®Þnh râ rµng vµ thèng nhÊt xuyªn suèt mäi quy ®Þnh vÒ cæ phÇn ho¸. 2.3.7 §a d¹ng ho¸ h×nh thøc cæ phÇn ho¸: Muèn thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc cÇn sö dông nhiÒu h×nh thøc cæ phÇn ho¸. Cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc sau : C«ng ty ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc, sè vèn trong doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc chia lµm nhiÒu phÇn, Nhµ níc giao cho mét sè c¬ quan n¾m gi÷ cæ phiÕu cña Nhµ níc. C¸c c¬ quan nµy ®îc hëng quyÒn lîi, ®îc Nhµ níc giao c¸c quyÒn h¹n vµ chÞu 13 tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc theo quy ®Þnh ®Ó qu¶n lý phÇn vèn ®ã ; Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy ®Þnh nh»m thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp; B¸n mét phÇn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp cho mét sè thÓ nh©n, ph¸p nh©n ®Ó thµnh lËp c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ; Doanh nghiÖp b¸n cæ phÇn cho c«ng chóng ®Ó gi¶m bít phÇn vèn cña Nhµ níc trong doanh nghiÖp ®Ó t¹o thµnh së h÷u hçn hîp… Tãm l¹i: Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë ViÖt Nam diÔn ra trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n nhÊt ®Þnh cña hoµn c¶nh kinh tÕ x· héi. Qu¸n triÖt t tëng chØ ®¹o cña chÝnh phñ vÒ cæ phÇn doanh nghiÖp Nhµ níc, thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn ®©y sÏ th¸o gì c¸c víng m¾c hiÖn t¹i cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta kÞp víi tiÕn ®é mong muèn, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 14 KÕt luËn Nh ®· tr×nh bµy ë trªn th× qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNNmµ §¶ng va Nhµ níc ta ®ang thùc hiÖn lµ mét bíc ®i ®óng ®¾n ,tu©n theo yªu cÇu kh¸ch quan còng nh t×nh h×nh thùc tÕ cña níc ta .Qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa ®· diÔn ra h¬n 10 n¨m ®em l¹i kh«ng Ýt thµnh qu¶ gióp vùc l¹i nhiÒu doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n thua lç ,®em l¹i søc sèng míi cho nÒn kinh tÕ níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y .Nhng cßn nhiÒu doanh nghiÖp nóp díi h×nh thøc cæ phÇn hãa ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ph¸ s¶n do ®ã kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ ,®ãng gãp thiÕt thùc cho nÒn kinh tÕ .HoÆc cã nh÷ng doanh nghiÖp cha x¸c ®Þnh ®ù¬c híng ®i ®óng nªn cha t¹o ra søc bËt cho ®¬n vÞ m×nh .Thµnh tùu còng cã ,nh÷ng víng m¾c tån t¹i còng cßn nhiÒu ,do c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan mang l¹i .V× vËy môc tiªu tríc m¾t cña chóng ta vÉn lµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa nh»m tíi n¨m 2005 chóng ta sÏ hoµn thµnh qu¸ tr×nh nµy .§Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã th× Nhµ níc ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch cña m×nh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc tÝch cùc,yªn t©m tham gia vµo ChÝnh s¸ch mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta ®ang ®Ò ra Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ -tËp II 2. V¨n kiÖn,nghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng lÇn thø 8,thø 9 3. C¸c t¹p chÝ : .Ngiªn cøu kinh tÕ .Kinh tÕ ph¸t triÓn .T¹p chÝ céng s¶n .T¹p chÝ lÝ luËn 4.Mét sè th«ng tin trªn c¸c b¸o trªn ®Þa chØ http:\\www.vinaseek.com 15