Tài liệu Kc047 quản lý tri thức

Qu¶n lý c«ng nghÖ th«ng tin Bµi tËp: "PhÇn mÒm qu¶n lý tri thøc ®em ®Õn nh÷ng u thÕ ®Æc thï nµo cho c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu ". Bµi lµm HiÖn nay, viÖc qu¶n lý c«ng nghÖ th«ng tin trë thµnh mét ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu trong mäi ho¹t ®éng cña toµn cÇu; t¹i n¬i lµm vÞªc th× q¶n lý c«ng nghÖ th«ng tin ®· trë thµnh mét yÕu tè t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh. C¸c c«ng nghÖ hiÖn cã vµ c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó thóc ®Èy th«ng tin gäi lµ qu¶n lý tri thøc. Cßn th«ng tin l¹i ®îc hiÓu lµ nh÷ng tri thøc míi lµm giµu kho tµng nhËn thøc cho ngêi nhËn tin. Nã ®îc thô c¶m vµ ®¸nh gi¸ lµ cã Ých cho ngêi ra quyÕt ®Þnh trong qu¶n trÞ kinh doanh. VËy th«ng tin lµ nh÷ng tri thøc míi, cßn qu¶n lý c«ng nghÖ th«ng tin lµ qu¶n lý tri thøc. Trong néi t¹i cña bÊt kú mét c«ng ty nµo, c«ng nghÖ th«ng tin ®Òu cã thÓ ®îc sö dông ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. NhiÖm vô nh: th tÝn ®iÖn tö (e-mail) cho phÐp th«ng tin nhanh h¬n; c¸c c¬ së d÷ liÖu. ®îc chia sÎ cho phÐp mäi ngêi cã thÓ tiÕp cËn tøc thêi vµ b×nh ®¼ng nh÷ng th«ng tin ®îc chuÈn ho¸ vµo bÊt kú thêi gian nµo. M¹ng néi bé (intranet) cho phÐp trao ®æi ®ång bä vµ trß chuyÖn trùc tiÕp … tæ chøc mäi cong viÖc ®ã nh»m lµm cho c«ng ty cã hiÖu qu¶ h¬n vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n lµ c«ng viÖc cña nhµ qu¶n lý c«ng nghÖ th«ng tin. Muèn biÕt ®îc phÇn mÒm qu¶n lý tri thøc ®em ®Õn nh÷ng u thÕ ®Æc thï nµo cho c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu th× tríc hÕt chóng ta h¶i hiÓu; tri thøc lµ g×, qu¶n lý tri thøc lµ thÕ nµo vµ t¹i sao tri thøc l¹i cã gi¸ trÞ. Tri thøc: ®ã lµ sù hiÓu biÕt cã ®îc qua chiªm nghiÖm hay sù ng¾n bã víi vÊn ®Ò nµy. Tri thøc cßn ®îc m« t¶ nh mét tËp hîp nhiÒu m« h×nh m« t¶ nhiÒu ®Æc tÝnh vµ hµnh vi trong mäi lÜnh vùc. Tri thøc chÝnh lµ mét kho b¸u kh«ng träng läng mµ con ngêi ta cã thÓ lu«n mang trong ®Çu m×nh. §ång thêi tri thøc cã thÓ ®îc lu gi÷ theo nhiÒu quy tr×nh cã tæ chøc, hay b»ng c¸c s¶n phÈm, ph¬ng tiÖn. hÖ thèng hoÆc c¸c tµi liÖu. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa vÒ tri thø. Nhng ®Ó phôc bµi viÕt nµy ta cã thÓ ®Þnh nghÜa ®Þnh nghÜa nh sau: tri thøc lµ nh÷ng ý tëng vµ nh÷ng hiÓu biÕt mµ nh÷ng quy tr×nh trong mét tæ chøc ®îc sö dông ®Ó hµnh ®éng cã hiÖu qu¶ nh»m thùc hiÖn môc ®Ých cña t«t chøc ®ã. Lo¹i tri thøc nµy rÊt cô thÓ ®èi víi tá chøc ®· t¹o ra chóng. Tri thøc cã gi¸ trÞ g× kh«ng? nã gióp nhµ qu¶n trÞ kinh doanh nh÷ng g×? Chóng ta h·y ph©n tÝch ; nÒn kinh tÕ- x· héi toµn cÇu hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn víi mét tèc ®é chãng mÆt; nh÷ng c¬ së tri thøccña c¸c tæ chøc ®ang nhanh chãng trë thµnh thÕ m¹nh c¹nh tranh bÒn v÷ng cña c¸c æ chøc ®ã. chÝnh v× thÕ mµ nguån tµi nghuyªn tri thøc nµy cÇn ®îc b¶o vÖ, nu«i dìng vµ chia sÎ cho c¸c thµnh viªn trong tæ chøc ®Ó tiªu dïng nã t¹o nªn mét søc m¹nh céng hëng thËt lín, ®a tæ chøc ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Þnh mét c¸ch mü m·n. GÇn ®©y, c¸c c«ng ty cã thÓ thµnh c«ng trªn c¬ së tri thøc c¸ nh©n cña mét nhãm nh÷ng c¸ nh©n ®îc ®Æt ®óng chç vÒ chiÕn lîc. Tuy vËy, khÝ ®èi thñ c¹nh tranh høa hÑn nhiÒu dÞch vô cã hµm lîng tri thøc h¬n th× sù c¹nh tranh sÏ mÊt ®i. T¹i sao nh vËy? Bëi v×, tri thøc cña mét tæ chøc kh«ng hÒ thay thÕ tri thøc c¸ nh©n, mµ nã l¹i bæ sung cho tri thøc c¸ nh©n, lµm cho tri thøc c¸ nh©n réng h¬n vµ m¹nh mÏ h¬n. Do vËy viÖc sö dông c¬ së tri thøc cña tæ chøc cïng víi nh÷ng tiÒm n¨ng vÒ c¸c kü n¨ng, n¨ng lùc, sù suy nghÜ, ãc s¸ng t¹o vµ ý tëng cña c¸c c¸ nh©n sÏ cho phÐp c«ng ty c¹nh tranh hiÖu qu¶ h¬n trong t¬ng lai. VËy gi¸ trÞ cña tri thøc thÓ hiÖn ë ®ã. Tri thøc cã gi¸ trÞ, cßn qu¶n lý nh÷ng gi¸ trÞ ®ã hay qu¶n lý tri thøc ®ã lµ thÕ nµo? Chóng ta cã thÓ hiÓu: Qu¶n lý tri thøc lµ mét tiÕn tr×nh cã tÝnh hÖ thèng ®Ó t×m tßi, chän lùa, tæ chøc, ch¾t läc vµ tr×nh bµy nh÷ng th«ng tin theo c¸ch cã thÓ ph¸t triÓn ®îc sù hiÓu biÕt cña nh©n viªn trong c«ng ty trong mét lÜnh vùc cô thÓ ®îc quan t©m. Qu¶n lý tri thøc gióp cho tæ chøc thu ®îc sù hiÓu biÕt s©u s¾c tõ kinh nghiÖm cña chÝnh b¶n th©n tæ chøc ®ã. C¸c ho¹t ®éng qu¶n lý tri thøc cô thÓ sÏ gióp cho tæ chøc tËp trung vµo viÖc thu ®îc, lu tr÷ vµ sö dông tri thøc ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, lËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc, vµ ra quyÕt ®Þnh. §iÒu nµy còng b¶o vÖ tµi s¶n tri thøc cña tæ chøc khái bÞ mai mét, t¨ng cêng sù hiÓu biÕt vµ tin tøc cho c«ng ty vµ lµm cho c«ng ty ngµy mét n¨ng ®éng, linh ho¹t h¬n. ThËt khã cã thÓ nãi mét c¸ch râ rµng vÒ nguån tµi s¶n tri thøc cña chóng ta gåm cã nh÷ng g×, cô thÓ ra sao, vµ c¸ch thøc sö dông nã nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt tõ nguån ®ã. Mµ ta ph¶i dùa vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c«ng ty chóng ta; dùa vµo chøc n¨ng, nhiÖm vô, dùa vµo môc tiªu chiÕn lîc cña c«ng ty; dùa vµo lo¹i h×nh tæ chøc, v¨n ho¸ nhu cÇu cña c«ng ty ®ã. Mµ ta ph¶i dùa vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c«ng ty chóng ta; dùa vµo chøc n¨ng, nhiÖm vô, dùa vµo môc tiªu chiÕn lîc cña c«ng ty; dùa vµo lo¹i h×nh tæ chøc, v¨n ho¸ vµ nhu cÇu cña c«ng ty ®ã. Tuy nhiªn qu¶n lý tri thøc rÊt cã hiÖu qu¶ khi tËp trung vµo c¸c gi¶i ph¸p bao trïm toµn bé hÖ thèng nh: Tæ chøc, con ngêi vµ c«ng nghÖ ®îc sö dông. ë ®©y, m¸y tÝnh vµo c¸c hÖ thèng th«ng tin lµ nh÷ng c«ng cô rÊt h÷u Ých cho viÖc tiÕp nhËn, chuyÓn ®æi vµ ph©n phèi tri thøc ®· ®îc tæ chøc ë møc ®é cao vµ thay ®æi nhanh chãng. Mét sè c«ng ty ®· sö dông nh÷ng hÖ thèng ph©n tÝch, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ hÖ thèng m¸y tÝnh hç trî c«ng viÖc ®Ó c¶i thiÖn c¬ b¶n tiÕn tr×nh ra quyÕt ®Þnh, ®Çu t nguån lùc, c¸c hÖ thèng qu¶n lý tiÕp cËn vµ x©y dùng quy tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn chung c¸c chøc n¨n. §ã lµ mét c¸ch ®Ó ph¸t triÓn n¨ng lùc chiÕn lîc c¬ b¶n cu¶ c«ng ty. BÊt cø mét tæ chøc nµo còng cÇn ph¶i sö dông qu¶n lý tri thøc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó x©y dùng vµ c¶i tiÕn kh¶ n¨ng kiÓm so¸t hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. VÝ dô nh: H·ng Hew lett Packard ®· ph¸t triÓn hÖ thèng ®îc biÕt ®Õn víi tªn gäi lµ: " c¸c chuçi kÕt nèi tri thøc" ®îc sö dông ®Ó m· ho¸, x¸c ®Þnh vµ lu tr÷ nh÷ng tri thøc quan träng cña c«ng ty. Nh÷ng th«ng tin ®ã cã thÓ ®îc mäi nh©n viªn trong C«ng ty tiÕp cËn mét c¸ch nhanh chãng vµ ®Çy ®ñ t¹i n¬i lµm viÖc. PhÇn mÒm qu¶n lý tri thøc ®em ®Õn nh÷ng u thÕ ®Æc thï nµo cho c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu. §©y chÝnh lµ c©u tr¶ lêi cña c©u hái: T¹i sao ph¶i qu¶n lý tri thøc?. T¹i v×: BÊt kú c«ng ty nµo khi cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc c¸ch thøc cung cÊp th«ng tin cã tæ chøccho nh÷ng ngêi cÇn tin vµo thêi kh¾c hä cÇn, ®Òu cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña m×nh ®Ó c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ h¬n vµ thµnh c«ng h¬n. §· cã rÊt nhiÒu c«ng ty cã trong tay nh÷ng th«ng tin thiÕt yÕu, song v× ngêi n¾m gi÷ nã chØ cã mét hoÆc mét vµi ngêi, ®ång thêi ngêi ®ã l¹i kh«ng hay Ýt nç lùc truyÒn ®¹t th«ng tin ®ã ®Õn nhiÒu ngêi kh¸c. hay cã thÓ lµ do sù tiÕt kiÖm chi phÝ cho c«ng ty mµ kh«ng sö dông th«ng tin tri thøc mét c¸ch réng r·i toµn diÖn. Do ®ã mµ viÖc sö dông hÖ thèng qu¶n lý tri thøc lµ thËt cÇn thiÕt, nÕu c«ng ty nµo khai th¸c tèt vèn tri thøc cña m×nh sÏ cã thÓ sö dông thµnh c«ng tµi s¶n ®ã t¹o ra ca cs th¸ch thøc vµ c¬ héi lµm ¨n cho c«ng ty m×nh. PhÇn mÒm qu¶n lý tri thøc cÇn ph¶i ®îc chia sÎ. Cã vËy nh÷ng c«ng ty ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toan cÇu sÏ thu ®îc nhiÒu lîi Ých. VD: Tæng gi¸m ®èc Robert buckman cña h·ng Buckman Labartories ®· chia sÎ tri thøc b»ng c¸ch: göi mét th ®iÖn tö e - mail tíi mäi ngêi trªn toµn cÇu kªu gäi gióp ®ì ®Ó gi¶i quyÕt mét ®Ò nghÞ kh¸ phøc t¹p cña mét kh¸ch hµng. ChØ sau vµi giê c¸c c©u tr¶ lêi ®· tíi tÊp ®Õn v¨n phßng «ng, råi nhiÒu ý biÕn ®îc göi ®Õn tõ C©nda, Thuþ §iÓn, Nui Di L©n, T©y Ban Nha, Men Phig, Mexico, Nam Phi… KÕt qu¶ ®¹t ®îc lµ «ng ®· b¸n ®îc mét lóc 6 triÖu UDS. Râ rµng: PhÇn mÒm qu¶n lý tri thøc ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt cao, dÔ nhËn ®îc sù trî gióp nhanh chãng c¶u rÊt nhiÒu ®ång nghiÖp tõ mäi n¬i trªn tr¸i ®Êt. C©u chuyÖn nay lµ mét minh chøng cô thÓ coh sù hîp t¸c cã tæ chøc cña "nh÷ng con ngêi m¹ch mÏ nhÊt, lµ nh÷ng ngêi trë thµnh mét nguån tri thøc th«ng qua viÖc chia sÎ nh÷ng ®iÌu hä hiÓu biÕt ®îc". Chia sÎ tri thøc lµ c¬ së cña mäi hÖ thèng qu¶n lý tri thøc, bëi v×, nÕu kh«ng cã mét phÇn mÒm vµ mét c¬ chÕ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho lùc lîng lao ®éng trªn toµn cÇu chuyÓn giao nh÷ng ®iÒu hä biÕt qua l¹i cho nhau th× viÖc qu¶n lý tri thøc trë lªn v« Ých. T¹o ra mét phÇn mÒm vµ sö dông c¬ chÕ qu¶n lý phÇn mÒm tri thøc ®ã ®ßi hái mét sù s¸ng t¹o vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña nhµ qu¶n trÞ kinh doanh. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, c¸c c«ng ty ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu cÇn ph¶i vËn ®éng mäi ngêi trªn tr¸i ®Êt h·y tham gia chia sÎ tri thøc, hîp t¸c, giao lu, ®oµn kÕt, nh vËy phÇn thëng cho sù chia sÎ lµ thµnh c«ng cña c¸c b¹n ®Êy. Tuy nhiªn, ®Ó cã ®îc viÔn c¶nh trªn kh«ng ph¶i dÔ dµng, ®iÒu nµy ®ßi hái c¸c c«n ty cÇn ph¶i cã sù tÝnh to¸n, s¾p xÕp kÕ ho¹ch cña m×nh cÇnr thËn víi c¸c môc tiªu, víi mét lo¹i kü thuËt t¬ng t¸c quen thuéc víi mäi ngêi víi th¸i ®é vµ kh¶ n¨ng chia sÎ th«ng tin, tri thøc tõ l·nh ®¹o cao cÊp ®Õn mäi ngêi. §ång thêi ph¶i cã mét sù ®Çu t lín vÒ trang thiÕt bÞ, ®Çu t lín coh nh÷ng con ngêi biÕt sö dông phÇn mÒm cña qu¶n lý th«ng tin tri thøc. Cã nh vËy th× c¸c c«ng ty kh«ng ph¶i lo g× vÒ vÊn ®Ò n¨ng suÊt, c¶i tiÕn tõ c¸c ®iÓm mÊu chèt cho ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ néi t¹i cña m×nh. Chóng ta h·y xem viÖc c«ng ty dÞch vô chuyªn nghiÖp Deloitte Touche Tohmatsu ®· x©y dùng mét ma trËn dÞch vô kh¸ch hµng trong viÖc xö lý thuÕ cña c«ng ty - Theo lêi cña mét céng sù tªn lµ Jerry Leamon: "Chóng t«i tËp hîp ý tëng tõ kh¾p thÕ giíi vµ göi chóng cho c¸c nhµ chuyªn m«n cña chóng t«i hµng th¸ng, vµ do vËy hä ®îc trang bÞ c¸c ý tëng ®Ó lµm viÖc víi kh¸ch hµng, còng nh tµi liÖu kü thuËt vµ mét ®éi ngò nh©n viªn chuyªn hç trî cho mçi ý tëng ®ã. NÕu mét ý tëng nµo ®ã, phï hîp víi nh÷ng quan t©m ®Æc biÖt cña kh¸ch hµng th× hä sÏ cã ®îc nã nh mét thø s½n cã. §¬ng nhiªn, chóng còng cÇn ®îc thay ®æi ®«i chót v× kh«ng cã g× cã thÓ phï hîp chÝnh x¸c ngay ®îc. §iÒu nµy cñng cè thªm lßng tin vµo viÖc chia sÎ tµi s¶n trÝ tuÖ vµ hç trî cho hä thµnh c«ng h¬n trong viÖc phôc vô kh¸ch hµng" Cµng ngµy cµng cã thªm nhiÒu c«ng ty ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu tham gia vµo viÖc ®¸nh gi¸ vµ chia sÎ vèn trÝ tuÖ, bëi thùc tÕ ®· chøng minh r»ng: chia sÎ còngcã nghÜa lµ nhËn nhiÒu h¬n. §iÒu nµy thËt cã ý nghÜa. §Ó ®¹t ®îc ý nghÜa chÝnh ®ãng cña vÊn ®Ò nµy th× ph¶ilµm thÕ nµo cho th«ng tin ®Õn tay ngêi sö dông thËt kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ. Cã nh vËy, ngêi dïng tin míi võa sö dông, võa ®ãng gèp lµm giµu thªm kho tµng tri thøc toµn cÇu. Tãm l¹i, thÕ luû mµ chóng ta ®ang sèng lµ thÕ luû mµ th«ng tin ®ang chiÕm thÐ th¬ng phong. Th«ng tin vµ tri thøc ®ong lµ nh÷ng vò khÝ c¹nh tranh nguyªn tö c¶u thêi ®¹i chóng ta. Vèn tri thøc chÝnh lµ sù giµu cã míi cña c¸c thÓ chÕ. Tri thøc ®ang cã gi¸ trÞ gÊp béi lÇn c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, gÊp béi lÇn c¸c nhµ m¸y lín, gÊp béi lÇn nh÷ng sæ s¸ch vµ nh÷ng sÊp tiÒn dµy cép. Nh÷ng u thÕ vµ nh÷ng gi¸ trÞ mµ phÇn mÒm qu¶n lý tri thøc ®em ®Õn cho nh÷ng c«ng ty ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn cÇu qu¶ lµ kh«ng lêng tríc ®îc. Cã ®iÒu qu¶n lý vµ sö dông nã nh thÕ nµo ®Ó võa t¹o ra lîi nhuËn, võa t¹o ra mét bÇu sinh th¸i c«ng ty. Vµ tríc khi lµm ®iÒu nµy th× ph¶i hiÓu chÝnh x¸c ®îc vèn tri thøc lµ g× vµ b»ng c¸ch nµo ®Ó nã chØ cã thÓ c¶i thiÖn c¸c hiÖu n¨ng cña mét tæ chøc, mµ cßn dÉn tíi c¸c ý tëng tiÕn bé. Bµi 3: qu¶n lý rñi ro Bµi tËp t×nh huèng;4 lo¹i rñi ro…. bµi lµm Rñi ro lµ mét bé phËn cña kinh doanh. Mäi ngêi tham gia kinh doanh ch¶ng trï ai, ®Òu gÆp ph¶i rñi do. C¸c nhµ qu¶n trÞ kinh doanh ®Òu ph¶i häc c¸ch ch¬i víi rñi ro vµ xö lý nã. rñi ro lµ mét vÊn ®Ò võa ngÉu nhiªn, võa thùc tÕ, khã ®o¸n, khã lêng. Bëi thÕ mµ ®· cã rÊt nhiÒu nghien cøu vÒ nã. chÝnh v× vËy, c¸c häc gi¶ ®· nghiªn cøu vÒ nã vµ x©y dùng ®îc mét lo¹t c¸c mÉu vÒ rñi ro. trong khu«n khæ cña bµi nµy, chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò rñi ro nh lµ mét bé phËn thiÕt yÕu trong thùc tiÔn kinh doanh. Vµ nhËn diÖn râ 4 lo¹i rñi ro vµ t¸c ®éng cña chóng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Mü khi th©m nhËp thÞ trêng ViÖt Nam. muèn nhËn diÖn ®îc rñi ro, tríc hÕt chóng ta ph¶i biÕt rñi ro lµ g×/ qu¶n lý rñi ro lµ g×? t¸c ®éng cña nã ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ra sao? Rñi ro lµ ®é bÊt ®Þnh mµ c¸c doanh nghiÖp gÆp ph¶i trong qu¸ t×nh kinh doanh cña m×nh, nã cã thÓ lµ nguy c¬ g©y tæn thÊt lín cho doanh ngiÖp tuú theo ®é bÊt ®Þnh cña nã. rñi ro lµ ®iÒu mµ kh«ng ai mong muèn c¶, nã ph¸t sinh mét c¸ch kh¸ch quan trong mäi hoµn c¶nh vµ mäi trêng hîp. qu¶n lý rñi ro lµ mäi nç lùc ph¸t hiÖn vµ qu¶n lý nguy c¬ cã thÓ gÊy t¸c ®éng lín hoÆc khiÕn c¸c doanh nghiÖp thÊt b¹i. qu¶n lý rñi ro ®îc coi lµ viÖc x¸c lËp mét chiÕn lîc b¶o hiÎm cã hiÖu qu¶. B¶o hiÓm thêng bao qu¸t mét ph¹m vi tieu chuÈn nhÊt ®Þnh vµ ngêi ta kh«ng cÇn ph¶i qu¶n lý rñi ro liªn qan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc, ph¸t hiÖn c¸c nguy c¬ tiÒm n¨ng ®èi víi tæ chøc, kh¶ n¨ng x¶y ra cña chóng vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p xölý chóng. Mét danh s¸ch ®Çy ®ñ c¸c rñi ro sÏ cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi viÖc ®¸nh gi¸ nhanh c¸c vÊn ®Ò cña tæ chøc. Danh s¸ch cña rñi ro lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®Ó b¶o ®¶m cho mét doanh nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng tèt vµ ®îc b¶o ®¶m chÆt chÏ. Rñi ro thêng nóp díi hai h×nh thøc. -H×nh thøc thø nhÊt lµ: rñi ro do c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan mang l¹i: lo¹i rñi ro nµy n»m ngoµi tÇm kiÎm so¸t cña con ngêi, ngoµi ý muèn cña con ngêi. Nã cã thÓ x¶y ra ë mäi n¬i, mäi lóc, mäi hoµn c¶nh ®iÒu kiÖn cña con ngêi vµ x¶y ra trong mäi trêng hîp. -H×nh thøc thø hai lµ: rñi ro ph¸t sinh ra ngay trong laong mçi doanh nghiÖp: laäi rñi ro nµy x¶y ra hay kh«ng? møc ®é nh thÕ nµo hoµn toµn phô thuéc vµo doanh nghiÖp, phô thuéc vµo tµi n¨ng, trÝ tuÖ, tÇm kiÎm so¸t cña nhµ l·nh ®¹o, cña nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, chiÕn lîc cña riªng tõng doanh nghiÖp; phô thuéc vµo c¬ cÊu bé m¸y, chøc n¨ng ho¹t ®éng, nhiÖm vj vµ nh÷ng c«ng cô sö dông cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. víi c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp cña Mü, khi th©m nhËp thÞ trêng ViÖt Nam, sau khi ®· t×m hiÓu kü lìng thÞ trêng ViÖt Nam vµ quyÕt ®Þnh ®Çu t, x©m nhËp vµo, th× lo¹i rñi ro vÊp ph¶i thêng lµ lo¹i rñi ro xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan. Bèn laäi rñi ro ®iÓn h×nh mµ doanh nghiÖp Mü f¶i ®èi mÆt khi tham gia xam nhËp thÞ trêng ViÖt Nam lµ nh÷ng lo¹i sau. *Thø nhÊt: Lo¹i rñi ro mµ m«i trêng ph¸p lý ViÖt Nam ®em ®Õn; Tríc khi ®Õn víi thÞ trêng ViÖt Nam, ch¾c r»ng c¸c doanh nghiÖp Mü ®· t×m hiÓu ®é æn ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam; t×m hiÓu nh÷ng c¬ héi vµ nh÷ng th¸ch thøc mµ hä sÏ ph¶i ®èi mÆt. Nhng luËt xuÊt th©n tõ ®êi sèng kinh tÕ- x· héi mµ ra, råi luËt l¹i quay vÒ phôc vô cuéc sèng vµ lµm viÖc theo lÏ ®êi; góp ®iÒu chØnh nh÷ng hµnh vi kh«ng hîp lÏ ®êi. LuËt còng sÏ thay ®æi theo ®êi sèng kinh tÕ- x· héi cña con ngêi. LuËt ph¸p ViÖt Nam lµ kh¸ æn ®Þnh; téi ph¹m, khñng bè ë ViÖt Nam hÇu nh kh«ng cã; m«i trêng an ninh chÝnh trÞ t¬n ®èi t«t. Nhng ai d¸m kh¼ng ®Þnh luËt ViÖt Nam lµ vÜnh h»ng. Mét vÝ dô cô thÓ minh chøng cho ®iÒu nµy: VD: c«ng ty TNHH Nam Thµnh - H¶i Phßng: mét c«ng ty chuyÓn t¶i ®êng bé, sau khi ®· tÝnh to¸n xem xÐt ®iÒu kiÖn chuyªn chë nguån hµng, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, kh¶ n¨ng hoµn vèn… ®· vay víi ng©n hµng. Mua vÒ 100 xe « t« t¶i tù träng 15 tÊn/ 1 xe cña hµn Quèc vÒ nh»m môc ®Ých vËn chuyÓ. theo nh th«ng lÑ vËn chuyÓ vµ gi¸ cíc thÞ trêng, dù kiÕn mçi xe sÏ chuyÓn 50 tÊn trªn mét chuyÕn chë hµng. ¦íc tÝnh víi møc khÊu hao ®Þnh tríc vµ Nam Thµnh sÏ thu håi vèn mua 100 xe trªn. - Nhng ¸c thay, xe mua míi khai th¸c ®îc 8 th¸ng, th× Bé giao th«ng vËn t¶i ®a ra ngay quy ®Þnh mçi xe lo¹i ®ã chØ ®îc phÐp chë 1 chuyÕn hµng khèi lîng b»ng 30 tÊn/ 1 xe kÓ c¶ tù träng. Nh vËy th× lîng hµng ho¸ chuyªn chë ph¶i t¨ng h¬n gÊp 3 lÇn; thêi gian khÊu hao, thu håi vèn còng t¨ng lªn cïng víi sè lÇn Êy; l¹i cßn háng hãc, tu bæ , söa ch÷a v× thêi gian sö dông l©u h¬n. Lóc nµy doanh nghiÖp r¬i vµo t×nh tr¹ng: hµng ho¸ vËn chuyÓn cho kh¸ch hµng chËm tiÕn ®é; doanh thu vµ l·i suÊt gi¶m ®i, trong khi tiÒn tr¶ l·i ng©n hµng kh«ng ®æi… rÊt cã kh¶ n¨ng ® a doanh nghiÖp ®Õn bªn bê vùc ph¸ s¶n. VËy mét doanh nghiÖp cña Mü, nÕu ho¹t ®éng trong m«i trêng ViÖt Nam, th× rñi ro nµy thËt khã ®o¸n, khã lêng. §©y cã thÓ coi lµ lo¹i rñi ro ë møc ®é cao. * .Thø hai Lo¹i rñi ro thø hai lµ lo¹i rñi ro do ®iÒu kiÖn kinh tÕ chÝnh trÞ quèc gia, hay thÕ giíi ®em ®Õn: §©y còng lµ lo¹i rñi ro khã ®o¸n, còng thuéc møc ®é cao ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ kinh doanh. VD: Mét doanh nghiÖp cña c«ng ty ký kÕt hîp ®ång x©y dùng cho ViÖt Nam mét nhµ m¸y c¸n thÐp víi c«ng nghÖ chuyÓn giao tõ Mü; nhËn cung cÊp thÐp ph«i cho ViÖt Nam trong vßng 10 n¨m víi gi¸ 4200®/ 1 kg thÐp ph«i, víi khèi lîng cung cÊp 1,35 triÖu tÊn/ 1 n¨m. Sau khi hîp ®ång ®· ®îc ký kÕt; c¸c ho¹t ®éng b¾t ®Çu ®îc triÓn khai x¶y ra chiÕn tranh IRAQ. Gi¸ thÐp ph«i cña c¶ thÕ giíi ®ång lo¹t t¨ng lªn vµ gi¸ t¹i ViÖt Namlµ 4800®/1 kg. §ång thêi c¸c ®iÒu kiÖn chuyªn chë ®Õn ViÖt Nam gÆp nhiÒu khã kh¨n. Nh vËy c«ng ty cña Mü kia nªn båi thêng hîp ®ång do ph¸ hîp ®ång, hay chÊp nhËn ph¸ s¶n. VËy rñi ro nµy cã thÓ xÕp vµ lo¹i rñi ro cao. * Thø ba: ViÖt Nam lµ níc cã thÞ trêng chøng kho¸n v« cïng non trÎ, hÇu hÕt c¸c giao dÞch trong d©n c diÔn ra ë thÞ trêng tù do. ChØ cã c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp míi cã giao dÞch víi ngËn hµng nhng ë møc ®é cßn cÇm chõng. HÖ thèng ng©n hµng t¹i ViÖt Nam cßn rÊt Ýt vµ ho¹t ®éng cha bao giê hÕt c«ng suÊt: c«ng t¸c kiÓm to¸n cßn míi mÎ, ViÖt Nam cha x©y dùng ®îc mèi quan hÖ giao dÞch th©n thiÖt gi÷a c¸c c«ng ty víi c¸c ng©n hµng, víi c¸c chuyªn gia bªn ngoµi vµ c¸c kiÓm to¸n viªn. C¸c c«ng cô mµ hÖ thèng ng©n hµng viÑt Nam sö dông cha ®ång bé; lo¹i ®ång tiÒn chuyÓn ®æi cßn qu¸ Ýt ái vµ gi¸ c¶ cha thùc sù hÊp dÉn kh¸ch hµng. Víi c¸c doanh nghiÖp Mü th× hä ®· quen giao dÞch mäi thø th«ng qua ng©n hµng, th«ng qua c¸c lo¹i thÎ ®iÖn tö; vµ t¸c phong lµm ¨n giao dÞch kiÎu c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. VËy khi ®Õn víi ViÖt Nam hä ch¾c ch¾n sÏ vÊp ph¶i phong c¸ch lµm ¨n chËm ch¹, cæ hñ, tµn d cña x· héi qan liªu kiÓu cò…, nh vËy sÏ ®em l¹i nhiÒu ®iÒu bùc m×nh vµ phiÒn to¸i. * Thø t : §ã lµ vÊn ®Ò ®Çu ra cña s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp Mü díi thÞ trêng ViÖt Nam: viÖc lµm quen víi ngêi tiªu dïng ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ mét bíc ®i ng¾n ®èi víi c¸c c«ng ty toµn cÇu ®ang quan t©m ®Õn viÖc khai th¸c c¸c thÞ trêng míi xuÊt hiÖn. ViÖt Nam lµ níc ®«ng d©n thø ba ë §«ng Nam ¸ sau Indonexia vµ Philipin. Tuy nhiªn c¸c th¬ng nh©n ph¶i biÕt r»ng do tæng s¶n phÈm quèc d©n theo ®Çu ngêi ë ViÖt Nam chØ b»ng 400óD/1 n¨m( víi kho¶ng 35% d©n sè nghÌo) th× theo c¸c chuyªn gia, môc tiªu ban ®Çu rÊt cã thÓ lµ l¬ng vµo 15 ®Õn 20 triÑu ngêi tiuª dïng ViÖt Nam thuéc tÇng líp trung lu víi thu nhËp sau thuÕ lµ 100 USD/ 1 n¨m vµ cã thÓ lµ cao h¬n v× sè tiÒn göi ë ng©n hµng ngoµi níc ngoµi kh«ng ®îc kh«ng ®îc c«ng bè íc tÝnh lµ 1 ®Õn 2 tû USD /1 n¨m. H¬n n÷a «ng Peterson, §¹i sø Mü ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam sau chiÕn tranh nhiÖm kú (1997-2001) nhËn xÐt r»ng mét bé phËn d©n c ViÖt Nam ®· cÊt giÊu mét kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm kho¶ng 25 tû USD vµ cã thÓ nhiÒu h¬n ë ®©u ®ã bÝ mËt chø kh«ng ph¶i ë c¸c ng©n hµng thuéc së h÷u nhµ níc. MÆt kh¸c, ngµnh qu¶ng c¸o lµ mét ngµnh chÞu sù quy ®Þnh chÆt chÏ cña ph¸p luËt ViÖt Nam, c¸c ho¹t ®éng tiÕp thÞ cña c¸c doanh nghiÑp Mü trªn l·nh thæ còng gÆp kh«ng Ýt trë ng¹i v× m«i trêng tiªu thô ®Çu ra cña hä lµ ViÖt Nam, lµ mét m«i trêng kh¸ míi mÎ ®èi víi viÖc kinh doanh- «ng Peterson nãi - nã ®ßi hái sù kiªn tr×, b¹n kh«ng thÓ nghÜ nh c¸ch nghÜ cña ngêi Mü ®îc. vËy, rñi ro tiÕp theo cña doanh nghiÖp Mü khi th©m nhËp thÞ trêng ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò thêi gian, mÊt thêi gian ®Çu ®Ó thÝch nghi, ®Ó t×m hiÓu thÞ trêng tiªu dïng, ®Ó cho ngêi tiªu dïng ViÖt Nam quen vµ thÝch thó tiªu dïng s¶n phÈm cña hä. Víi kho¶ng thêi gian nµy hä ph¶i mÊt nhiÒu kho¶n chi phÝ cho tiÒn thuª c¬ së kinh doanh, chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc bä m¸y, chi phÝ cho viÖc qu¶ng c¸o tiÕp thÞ s¶n phÈm cña m×nh. Nhng lo¹i rñi ro nµy hoµn toµn cã thÓ tÝnh to¸n vµ xö lý ®îc, ®ång thêi t©m lý ngêi tiªu dïng ViÖt Nam còng rÊt a chuéng s¶n phÈm cña Mü vµ thÝch dïng nh÷ng hµng ho¸ ®¾t tiÒn, chÊt lîng cao. §©y chØ lµ lo¹i rñi ro trung b×nh kh«ng ®¸ng ng¹i l¾m ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Mü. Tãm l¹i: Rñi ro lµ mét ®iÒu kh«ng tr¸nh khái ®èi víi mäitor chøc s¶n xuÊt, kinh doanh hay th¬ng m¹i dÞch vô. Cã ®iÒu: lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®îc rñi ro sím, qu¶n lý nã, dù ®o¸n ®îc møc ®é vµ ph¹m vi g©y h¹i cña nã ®èi víi doanh nghiÖp, t×m ra nh÷ng nguy c¬ tiÒm n¨ng mµ nã cã thÓ g©y ra cho doanh nghiÖp. Tõ ®ã x©y dùng c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa hay xö lý nã sao cho tr¸nh ®îc nh÷ng nguy c¬ kh«ng ®¸ng x¶y ra; sao cho møc ®é thiÖt h¹i gi¶m tíi møc tèi thiÓu vµ tËn dông nh÷ng c¬ héi mµ ®é bÊt ®Þnh cña rñi ro mang ®Õn ë møc ®é cao nhÊt. Muèn vËy, viÖc qu¶n lý rñi ro ph¶i ®îc coi träng, ®Æt nã ngang hµng víi viÖc qu¶n lý, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch chiÕn lîc cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ph¶i nªn thêng xuyªn thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ mét c¸ch tËp trung, nghiªm tóc vµ toµn diÖn vÒ c¸c vÊn ®Ò rñi ro tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. C«ng viÖc nµy ph¶i do nhãm c¸c nh©n viªn ®¹i diÖn cho tÊt c¶ c¸c bé phËn chøc n¨ng cña tæ chøc. B¶n ®¸nh gi¸ ph¶i ®îc chuÈn bÞ kü cµng, cã b»ng chøng x¸c thùc vµ ®îc thùc hiÖn theo ®Þnh kú.