LêI NãI §ÇU
§øng tríc xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× níc ViÖt
Nam ta cßn lµ mét trong nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn, nghÌo nµn
vµ l¹c hËu. C¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, tr×nh ®é qu¶n lý l¹c hËu, khoa häc kü
thuËt kÐm ph¸t triÓn... h¬n n÷a n¹n thÊt nghiÖp, tham « l¹m ph¹t, « nhiÔm m«i
trêng... vÉn lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cha h¹n chÕ ®îc. Tuy vËy
ta còng kh«ng thÓ mét sím mét chiÒu mµ cã thÓ kh¾c phôc ®îc nh÷ng yÕu
®iÓm ®ã mµ ta ph¶i dÇn dÇn kh¾c phôc. Song hµnh víi nã ta ph¶i liªn tôc vËn
dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt vµ kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc.
§Êt níc ViÖt Nam ta ®ang ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n lín vÒ mäi mÆt
nhÊt lµ trong ph¸t triÓn kinh tÕ, do ®ã chóng ta cÇn ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn
ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ thËt thËn träng, khÈn tr¬ng vµ lµm sao ®Ó cã hiÖu qu¶
nhÊt. ChÝnh v× vËy viÖc ¸p dông quy luËt gi¸ trÞ vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ
rÊt quan träng. Chóng ta cÇn ph¶i thËt linh ho¹t trong tõng vÊn ®Ò, tõng lÜnh
vùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. TiÓu luËn ®îc tr×nh bµy víi néi dung chÝnh lµ
viÖc kh¼ng ®Þnh l¹i mét lÇn n÷a tÝnh tÊt yÕu trong qu¶n lý vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
Song do khu«n khæ cã h¹n nªn em kh«ng thÓ ®Ò cËp tíi tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh
cña vÊn ®Ò, em rÊt mong cã ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn khoa häc cña c¸c thÇy c«
gi¸o vµ cña b¹n ®äc ®Ó cho bµi viÕt nµy ®îc thªm phÇn hoµn thiÖn h¬n.
"Thc tr¹ng vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ níc ta thêi gian
qua vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ò ra nh»m vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh
tÕ Viªt Nam"
ch¬ng 1
QUY LUËT GI¸ TRÞ VµVAI TRß CñA QUY LUËT GI¸ TRÞ TRONG NÒN
KINH TÕ HµNG HO¸ Mµ ®ØNH CAO Lµ KINH TÕ THI TR¦êNG
1.1. Quy luËt gi¸ trÞ
1.1.1Néi dung cua quy luËt gi¸ trÞ
TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ngêi ®Òu chÞu sù t¸c ®éng cña quy
luËt kinh tÕ nµo ®ã.Quy luËt gi¸ trÞ lµ mét trong nh÷ng quy luËt kinh tÕ cã t¸c
®éng m¹nh ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ngêi.Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt
cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸,biÓu hiÖn nhu cÇu kh¸ch quan cña viÖc ®inh híng
nÒn s¶n xuÊt vµ trao dæi theo c¸c quan hÖ tû lÖ ph¶n ¸nh hao phÝ lao ®éng x·
héi cÇn thiÕt.Gi¸ trÞ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn c¸c hao phÝ ®ã trªn c¬ së quy tÊt c¶
c¸ lo¹i lao ®éng cô thÓ thµnh lao ®éng trõu tîng vµ quy lao ®éng phøc t¹p
thµnh lao ®éng gi¶n ®¬n .Gi¸ trÞ lµ ph¬ng thøc ®IÒu tiÕt c¸c mèi quan hÖ gi÷a
nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh trao ®æi ho¹t ®éng.
Quy luËt gi¸ trÞ ho¹t ®éng trong c¸c h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau vµ trong
hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ cña mæi h×nh th¸i.Quy lu©t ®ã kh«ng thuéc vÒ
quy luËt biÓu hiÖn b¶n chÊt x· héi c¬ b¶n cña mét h×nh th¸I x· héi nµo ,c¸c
biÓu hiÖn cô thÓ cña nã phô thuéc vµo quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña ph¬ng thøc
s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh.
Quy lu©t gi¸ trÞ lµ quy luËt cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸.S¶n xuÊt vµ
trao ®æi hµng ho¸ ph¶I dùa trªn c¬ së lîng gi¸ trÞ hµng ho¸ hay thêi gian lao
®éng x· héi cÇn thiÕt.
Quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh viªc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶I tiÕn
hµnh trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng x· héi tÊt yÕu.Cã nghÜa lµ gi¸ trÞ hµng ho¸ do
lao ®éng trõu tîng cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ t¹o nªn vµ lîng gi¸ trÞ cña hµng
ho¸ c¸ biÖt ph¶I phï hîp víi lîng lao ®éng x· héi tÊt yÕu ®Ó lµm ra lo¹I hµng
ho¸ ®ã.Trao ®æi ph¶I tiÕn hµnh trªn nguyªn t¾c ngang gi¸.§ã lµ yªu cÇu cña
quy lu©t gi¸ trÞ.
Quy luËt gi¸ trÞ vËn ®éng th«ng qua sù v©n ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸,chØ
cã th«ng qua s vËn ®éng lªn xuèng cña gi¸ c¶ thÞ trêng míi thÊy dîc sÞ ho¹t
®éng cña quy luËt gi¸ trÞ.Gi¸ c¶ thÞ trêng lªn xuèng mét c¸ch tù ph¸t, xoay
quanh gi¸ trÞ,lµ s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ tù do c¹nh tranh,v« chÝnh phñ vµ
biÓu hiÖn sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ trao ®æi
hµng ho¸ tù nhiªn.
SùvËn ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ th«ng qua sù v©n ®éng cña gi¸ c¶ hµng
ho¸ v× gi¸ trÞ lµ c¬ së cña gi¸ c¶,nªn tríc hÕt gi¸ c¶ phô thuéc vµo gi¸ trÞ. Hµng
ho¸ nµo nhiÒu gi¸ trÞ th× gi¸ c¶ cña nã sÏ cao vµ ngîc l¹i.Trªn thÞ tr¬ng ngoµI
gi¸ trÞ,gi¸ c¶ con phô thuéc vµo c¸c nh©n tè nh c¹nh tranh,cung cÇu,søc mua
cña ®ång tiÒn.Sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè nµy lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn
thÞ trêng t¸ch rêi víi gi¸ trÞ vµ lªn xuèng xoay quanh trôc gi¸ trÞ cña nã.Sù vËn
®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêngcña hµng ho¸ xoay quanh trôc gi¸ trÞ cña nã chÝnh lµ
c¬ chÕ ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ.Quy luËt gi¸ trÞ ph¸t huy t¸c dông th«ng
qua sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ têng.
Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi
hµng ho¸. Do ®ã ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ th× ë ®ã cã sù xuÊt
hiÖn vµ ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. Mäi ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÎ kinh tÕ
trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ ®Òu chÞu sù t¸c ®éng vµ chi phèi cña quy
luË nµy. Tu©n theo yªu cÇu cña quy luË gi¸ trÞ th× míi cã lîi nhuËn, míi tån t¹i
vµ ph¸t triÓn ®îc, ngîc l¹i sÏ bÞ thua lç vµ ph¸ s¶n.
1.1.2.C¸c h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña quy luËt gi¸ trÞ
TiÒn tÖ lµ mét lo¹I hµng ho¸ ®¹c biÖt ®îc dïng ®Ó c¸c hµng ho¸ kh¸c biÓu
thÞ gi¸ trÞ cña m×nh.Gi¸ trÞ hµng ho¸ ®îc biÓu thÞ ra b»ng tiÒn gäi lµ gi¸ c¶
hµng ho¸.
Trong giai ®o¹n cao cña chñ nghÜa céng s¶n,s¶n xuÊt hµng ho¸,quy lu©t
gi¸ trÞ vµ tiÒn tÖ tiªu vong.
Trong giai ®o¹n chñ nghÜa t b¶n tù do c¹nh tranh,quy luËt gi¸ trÞ chuyÓn
ho¸ thµnh quy luËt gi¸ c¶ s¶n xuÊt
Trong giai ®o¹n chñ nghÜa t b¶n ®äc quyÒn,quy lu©t gi¸ trÞ chuyÓn ho¸
thµnh quy lu©t gi¸ c¶ ®éc quyÒn cao.
1.2. Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸.
1.2.1.S¶n xuÊt hµng ho¸.
Sù t«n t¹I cña s¶n xuÊt hµng ho¸ do hai ®IÒu kiÖn quyÕt ®Þnh,®ã lµ sù
ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ sù ®a d¹ng trong c¸c h×nh thøc së hu t liÖu s¶n
xuÊt.
Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ viÖc ph©n chia ngêi s¶n xuÊt vµo nh÷ng
ngµnh nghÒ kh¸c nhau cña x· héi,hoÆc nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ chuyªn mon ho¸
s¶n xuÊt.Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt.Lùc lîng s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn th× ph©n c«ng lao ®éng x· héi cµng
cao.Nh vËy,s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ mµ ë ®ã s¶n phÈm
s¶n xuÊt ra ®¬c b¸n trªn thÞ trêng.
1.2.2. Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ.
Quy luËt gi¸ trÞ tån t¹i, ho¹t ®éng ë tÊt c¶ c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt. Cã
s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng riªng tuú thuéc vµo quan
hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ. Nã cã t¸c dông chñ yÕu sau.
1.2.2.1.Quy luËt gi¸ trÞ ®IÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.
Trong s¶n xuÊt, quy luËt gi¸ trÞ ®iÒu tiÕt viÖc ph©n phèi t liÖu s¶n xuÊt vµ
søc lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt th«ng qua sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ hµng
ho¸. Nh ®· nãi trªn, do ¶nh hëng cña quan hÖ cung cÇu gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn
thÞ trêng lªn xuèng xoay quanh gi¸ trÞ cña nã. NÕu mét ngµnh nµo ®ã, cung
kh«ng ®¸p øng cÇu, gi¸ c¶ hµng ho¸ lªn cao th× nh÷ng ngêi s¶n xuÊt sÏ më
réng quy m« s¶n xuÊt. Nh÷ng ngêi ®ang s¶n xuÊt hµng ho¸ sÏ thu hÑp quy m«
s¶n xuÊt ®Ó chuyÓn sang s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ nµy. Nh vËy, t liÖu s¶n xuÊt,
søc lao ®éng vµ vèn ®îc chuyÓn vµo ngµnh nµy t¨ng lªn, cung vÒ lo¹i hµng
ho¸ nµy trªn thÞ trêng sÏ t¨ng cao. Ngîc l¹i khi ngµnh ®ã thu hót qu¸ nhiÒu lao
®éng x· héi, cung vît cÇu, gi¸ c¶ hµng ho¸ h¹ xuèng, th× ngêi s¶n xuÊt sÏ ph¶i
chuyÓn bít t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ra khái ngµnh nµy ®Ó ®Çu t vµo n¬i
cã gi¸ c¶ hµng ho¸ cao. Nhê vËy mµ t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ®îc ph©n
phèi qua l¹i mét c¸ch tù ph¸t vµo c¸c ngµnh nµy ®Ó d dÇu t vµo n¬i cã gi¸ c¶
hµng ho¸ cao. Nhê vËy mµ t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ®îc ph©n phèi qua
l¹i mét c¸ch t ph¸t vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau. ë ®©y ta thÊy r»ng sù
biÕn ®éng cña gi¸ c¶ xung quanh gi¸ trÞ kh«ng nh÷ng chØ râ sù biÕn ®éng vÒ
kinh tÕ mµ cßn cã t¸c ®éng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ.
Ngoµi ra ta cßn thÊy quy luËt gi¸ trÞ còng ®iÒu tiÕt vµ lu th«ng hµng ho¸.
Hµng ho¸ bao giê còng vËn ®éng tõ n¬i gi¸ c¶ thÊp ®Õn n¬i gi¸ c¶ cao. Quy
luË gi¸ trÞ cã t¸c dông ®iÒu tiÕt sù vËn ®éng ®ã, ph©n phèi c¸c nguån hµng ho¸
mét c¸ch hîp lý h¬n trong níc.
1.2.2.2.Quy luËt gi¸ trÞ kÝch thÝch c¶i tiÕn kÜ thuËt,hîp lý ho¸ s¶n xuÊt
nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nµo còng mong cã
nhiÒu l·i. Ngêi cã nhiÒu l·i h¬n lµ ngêi cã thêi gian lao ®éng c¸ biÖt Ýt h¬n
hoÆc b»ng thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Cßn nh÷ng ngêi cã thêi gian lao
®éng c¸ biÖt lín h¬n thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt th× sÏ bÞ lç kh«ng thu
vÒ ®îc toµn bé lao ®éng ®· hao phÝ. Muèn ®øng v÷ng vµ th¾ng trong c¹nh
tranh, mçi ngêi s¶n xuÊt ®Òu lu«n lu«n t×m c¸ch rót xuèng ®Õn møc tèi thiÓu
thêi gian lao ®éng c¸ biÖt. Muèn vËy, nh÷ng ngêi s¶n xuÊt ph¶i t×m mäi c¸ch
c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, sö dông nh÷ng thµnh tùu míi cña
khoa häc, kü thuËt, c¶i tiÕn tæ chøc qu¶n lý cña s¶n xuÊt, thùc hiÖn tiÕt kiÖm
chÆt chÏ. Sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cµng thóc ®Èy c¸c qu¸ tr×nh nµy diÔn ra
m¹nh mÏ h¬n, kÕt qu¶ l µ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn nhanh chãng. Ngoµi ra
®Ó cã thÓ thu ®îc nhiÒu l·i, ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ cßn ph¶i thêng xuyªn c¶i
tiÕn chÊt lîng, mÉu m· hµng ho¸ cho phï hîp nhu cÇu, thÞ hiÕu cña ngêi tiªu
dïng, c¶i tiÕn c¸c biÖn ph¸p lu th«ng, b¸n hµng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ lu th«ng
vµ tiªu thô s¶n phÈm nhanh. V× vËy quy luËt gi¸ trÞ cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n
xuÊt hµng ho¸ nhiÒu, nhanh, tèt, rÎ h¬n.
1.2.2.3.Quy luËt gi¸ trÞ ph©n ho¸ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ thµnh
kÎ giµu ngêi nghÌo,lµm ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ t b¶n chñ
nghÜa.
Trong cuéc c¹nh tranh ch¹y theo gi¸ trÞ, lao ®éng c¸ biÖt cña mçi ngêi
s¶n xuÊt cã thÓ kh«ng nhÊt trÝ víi lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Nh÷ng ngêi lµm
tèt, lµm giái cã n¨ng suÊt lao ®éng c¸ biÖt thÊp h¬n thêi gian lao ®éng x· h«Þ
cÇn thiÕt vµ nhê ®ã hä ph¸t tµi, lµm giµu, mua s¾m thªm t liÖu s¶n xuÊt, më
réng quy m« s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng ngêi lµm ¨n kÐm, kh«ng may m¾n,
thêi gian lao ®éng c¸ biÖt lín h¬n thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt nªn hä bÞ
lç vèn thËm chÝ ®i ®Õn ph¸ s¶n. Nh vËy, quy luËt gi¸ trÞ cã ý nghÜa b×nh tuyÓn,
®¸nh gi¸ ngêi s¶n xuÊt, kÝch thÝch nh÷ng yÕu tè tÝch cùc ph¸t triÓn vµ ®µo th¶i
c¸c yÕu tè kÐm. Nã ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng ®èi víi ngêi s¶n xuÊt.Sù ph©n ho¸
nµy lµ kÕt qu¶ tù nhiªn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®« t h÷u.
1.3. Kinh tÕ thÞ trêng.
NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ta ®· vµ ®ang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng vËy
chóng ta ph¶i hiÓu thÕ nµo lµ c¬ chÕ thÞ trêng ta cã mét sè vÊn ®Ò sau:
1.3.1. Kinh tÕ thÞ trêng lµ g×?B¶n chÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt
Nam.
Kinh tÕ thÞ trêng lµ sù ph¸t triÓn cao h¬n cña kiÓu tæ chøc kinh tÕ - x· héi
mµ h×nh th¸i phæ biÕn cña s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó trao ®æi trªn thÞ
trêng. Kinh tÕ thÞ trêng lµ mét nÒn kinh tÕ kh¸ch quan do tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh, trong ®ã toµn bé qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt tíi
trao ®æi, ph©n phèi vµ tiªu dïng ®Òu thùc hiÖn th«ng qua thÞ trêng.
§Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ trêng lµ c¸c chñ thÓ tù do lùa chän c¸c
h×nh thøc së h÷u, ph¬ng thøc kinh doanh, ngµnh nghÒ mµ luËt ph¸p kh«ng
cÊm. Mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ®Òu diÔn ra theo quy luËt cña nã, s¶n xuÊt vµ b¸n
hµng ho¸ theo yªu cÇu cña thÞ trêng, b¸n c¸i g× mµ thÞ trêng cÇn chø kh«ng
ph¶i b¸n c¸i m×nh cã, tiÒn tÖ ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ, c¸c chñ thÓ ®îc theo
®uæi lîi Ých chÝnh ®¸ng cña m×nh.
M« h×nh kinh tÕ cña ViÖt Nam ®îc x¸c ®Þnh lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸
nhiÒu thµnh phÇn,vËn ®éng theo c¬ chÕ thi trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc,®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Nãi ®Õn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã nghÜa la nÒn
kinh tÕ cña chóng ta kh«ng ph¶I lµ kinh tÕ qu¶n lý theo kiÓu tËp trung quan
liªu bao cÊp nh tríc ®©y nhng ®ã còng kh«ng ph¶I lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù
do gièng nh c¸c níc t b¶n.Tøc lµ kh«ng ph¶I thÞ trêng t b¶n chñ nghÜa,còng
cha hoµn toµn lµ kinh tÕ thÞ trêng x· héi chñ nghÜa.Chóng ta ®ang ë trong thêi
kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi,cßn cã sù ®an xen vµ ®Êu tranh g÷a c¸i cò vµ
c¸i míi,võa cã,võa cha cã ®Çy ®ñ yÕu tè x· héi chñ nghÜa.
HiÖn nay,nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña níc ta cßn ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t
triÓn,c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn l¹c hËu, thÊp kÐm,nÒn kinh tÕ Ýt nhiÒu cßn
mang tÝnh tù cÊp tù tóc.Tuy nhiªn,níc ta kh«ng lÆp lai hoµn toµn qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc ®I tríc:kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n chuyÓn lªn
kinh tÕ thÞ trêng tù do,råi tõ kinh tÕ thÞ tr¬ng tù do chuyÓn lªn kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn ®¹i.Níc ta x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr¬ng hiÖn ®¹I,®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa theo kiÓu rót ng¾n.§IÒu nµy cÝ nghÜa lµ ph¶I ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹I ho¸ ®Ó ph¸t triÓn nhanh chãng lùc lîng s¶n xuÊt,trong mét thêi gian
t¬ng ®èi ng¾n x©y dùng ®îc c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹I ®Ó nÒn kinh tÕ níc ta b¾t kÞp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi,®ång thêi ph¶I h×nh
thµnh ®ånh bé c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc.Nhµ níc cã vai trß
®Æc biÖt quan träng trong viÖc qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« vµ thùc hiÖn ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa.
1.3.2. C¬ chÕ thÞ trêng.
C¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, ®iÒu tiÕt
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ theo yªu cÇu kh¸ch quan cña c¸c quy
luËt vèn cã cña nã nh quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu,
quy luËt lu th«ng tiÒn tÖ. Cã thÓ nãi c¬ chÕ thÞ trêng lµ tæng thÎ c¸c nh©n tè
kinh tÕ, cung cÇu, gi¸ c¶, hµng tiÒn. Trong ®ã ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng
t¸c ®éng lÉn nhau th«ng qua thÞ trêng ®Ó x¸c ®Þnh 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ s¶n xuÊt
c¸i g×? s¶n xuÊt nh thÕ nµo? s¶n xuÊt cho ai?
C¬ chÕ thÞ trêng lµ mét trËt tù kinh tÕ, kh«ng hÒ hçn ®én. Nã ho¹t ®éng
nh mét bé m¸y tù ®éng kh«ng cã ý thøc, nã phèi hîp rÊt nhÞp nhµng ho¹t
®éng cña ngêi tiªu dïng víi c¸c nhµ s¶n xuÊt th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ thÞ trêng. Kh«ng mét ai t¹o a nã, nã tù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi vµ
ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸. Lîi nhuËn chÝnh lµ ®éng lùc c¬ b¶n cña sù
vËn ®éng nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Nã sÏ híng nh÷ng ngêi s¶n xuÊt vµo lÜnh vùc
mµ ngêi tiªu dïng cã nhu cÇu nhiÒu vµ b¾t hä ph¶i bá nh÷ng lÜnh vùc cã Ýt nhu
cÇu, còng nh buéc bé sö dông nh÷ng c«ng nghÑ míi ®Ó cã ®îc hiÖu qu¶ cao
nhÊt.
C¬ chÕ thÞ trêng lµ mét c¬ chÕ tinh vi ®îc ®iÒu tiÕt bëi c¸c quy luËt cña
thÞ trêng. §ã lµ c¬ chÕ "ph¹t vµ thëng", "thua vµ ®îc", "lç vµ l·i" cña ho¹t
®éng kinh tÕ. Trong c¬ chÕ thÞ trêng mäi vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn s¶n xuÊt ®Òu
®îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ trêng vµ chÞu sù chi ph«Ý cña c¸c quy luËt cña thÞ
trêng. Do ®ã cã thÓ nãi c¬ chÕ thÞ trêng lµ guång m¸y ho¹t ®éng vµ tù ®iÒu
chØnh cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo yªu cÇu cña cac quy luËt kinh tÕ vèn cã
cña nã. C¸c quy luËt nµy quan hÖ, t¸c ®éng lÉn nhau t¹o ra nh÷ng nguyªn t¾c
vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Nãi tíi c¬ chÕ thÞ trêng, tríc hÕt ta ph¶i
nãi tíi c¸c nh©n tè c¬ b¶n cÊu thµnh nã, ®ã lµ tiÒn vµ hµng, ngêi mua vµ ngêi
b¸n hµng ho¸. Tõ ®ã h×nh thµnh ra c¸c quan hÖ: hµng - tiÒn, mua - b¸n, cung cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸, h×nh thµnh m©u thuÉn c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh viªn
tham gia thÞ trêng mµ ®éng lùc thóc ®Èy hä lµ lîi nhuËn. V× vËy th«ng qua lç,
l·i mµ c¬ chÕ thÞ trêng quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n: s¶n xuÊt lµ g×?
s¶n xuÊt nh thÕ nµo? vµ s¶n xuÊt cho ai?
Nh ®· tr×nh bµy ë trªn c¬ chÕ thÞ trêng kh«ng nh÷ng chØ cã nh÷ng u ®iÓm
mµ cßn cã c¶ nh÷ng khuyÕt tËt kh«ng thÓ tr¸nh khái. §ã lµ, g©y nªn sù ph©n
ho¸ dÉn ®Õn ph¸ s¶n cña ngêi s¶n xuÊt kinh doanh, g©y l·ng phÝ kinh tÕ, c¸c
hiÖn täng bu«n gian, b¸n lËn, ®Çu c¬, lµm hµng gi¶, ph¸ ho¹i m«i sinh. V× vËy
trong c¬ chÕ thÞ trêng Nhµ níc cÇn qu¶n lý, ®iÒu tiÕt theo ®Þnh híng môc tiªu
®· ®Þnh, h¹n chÕ c¸c mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng. Díi quyÒn chØ ®¹o cña
Nhµ níc th× nÌn kinh tÕ thÞ trêng sÏ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c h¬n vµ viÖc vËn dông
c¸c quy luËt vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ sÏ trë nªn thÊu ®¸o h¬n, cã hiÖu qu¶
h¬n trong ph¸t triÓn kinh tÕ.
1.3.3.TÝnh chÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam.
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam,mét
mÆt võa cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng,mÆt kh¸c kinh tÕ
thÞ trênh ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam dùa trªn c¬ së vµ ®ùoc dÉn
d¾t,chi phèi bëi nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi.Do ®ã,kinh tÕ thÞ
trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa co nh÷ng ®¹c trng riªng.
Thø nhÊt,vÒ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng.Muc tiªu hµng ®µu cña
níc ta lµgi¶I phãng søc s¶n xuÊt,®éng viªn mäi nguån lùc trong nícvµ ngoµI
níc ®Ó thc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ,hiªn ®¹I ho¸,x©y ding c¬ së vËt chÊt kü thuËt
cña chñ nghÜa x· héi ,n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ,c¶I thiÖn tõng bíc ®êi
sèng nh©n d©n.
Thø hai,nÒn kinh tÕ thÞ trêng gåm nhiÒu thµnh phÇn,trong ®ã kinh tÕ nha
níc gi÷ vai trß chñ ®¹o.Trong nÒn kinh tÕ níc ta t«n t¹I ba lo¹I h×nh së h÷u c¬
b¶n lµ së h÷u toµn d©n,së h÷u tËp thÓ,së h÷u t nh©n.T ba lo¹I h×nh së h÷u c¬
b¶n ®ã h×nh thµnh nªn n¨m thµnh phÇn kinh tÕ .§ã lµ kinh tÕ nhµ níc,kinh tÕ
tËp thÓ,kinh tÕ c¸ thÓ ,tiÓu chñ,kinh tÕ t b¶n t nh©n,kinh tÕ t b¶n nhµ níc,kinh
tÕ cã v«n ®Çu t níc ngoµi.Trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o.ViÖc
x¸c ®Þnh vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vµ lµ
sù kh¸c biÖt cã tÝnh chÊt b¶n chÊt gi÷a kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa víi kinh tÕ thÞ trêng t b¶n chñ nghÜa.
Thø ba,trong nÒn kinh tÕ thÞ tr¬ng ®Þnh híng x· h«I chñ nghÜa thùc hiÖn
nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp,trong ®ã l©y ph©n phèi theo lao ®éng lµ
chñ yÕu.
Thø t, c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
nhµ níc x· héi chñ nghÜa.Vai trß qu¶n lý cña nhµ níc x· héi chñ nghÜa lµ hÕt
søc quan träng.Nã b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng æn ®Þnh,®¹t kÕt qu¶
cao,®¹c biÖt lµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi.Kh«ng ai ngoµI nhµ níc cã thÓ gi¶m
bít ®îc sù chªnh lÖch gi÷a giµu vµ nghÌo,gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n,gi÷a c¸c
vïng cña ®Êt níc trong ®IÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng.
Thø n¨m,nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cung lµ nÒn
kinh tÕ më,héi nhËp .ChØ cã nh vËy míi thu hót vèn,kü thuËt,c«ng nghÖ,kinh
nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c níc ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña
níc ta,thùc hiÖn ph¸t huy néi lùc ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng
hiªn ®¹I theo kiÓu rót ng¾n.
Ch¬ng 2
THùC TR¹NG VËN DôNG QUY LUËT GI¸ TRÞ VµO NÒN KINH TÕ
N¦íc ta trong thêi gian qua vµ nh÷ng gi¶I ph¸p ®Ò ra
nh»m vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ viÖt nam
2.1. Thùc tr¹ng viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ ViÖt
Nam
2.1.1.ViÖc v©n dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nh÷ng n¨m nÒn kinh tÕ bao
cÊp.
Trong thêi kú nµy chóng ta ®· cã c¸ch hiÓu kh«ng ®óng vÒ viÖc thùc hiÖn
môc tiªu t¨ng trëng kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng b»ng,b×nh ®¼ng x· héi,do ®o
viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ ®· cã nh÷ng thiÕu sãt,sai lÖch.HËu qu¶ lµ ®· lµm
triÖt tiªu nhng nh©n tè tÝch cùc ,n¨ng ®éng cña x· héi.NÒn kinh tÕ r¬I vµo t×nh
tr¹ng tr× trÖ,kÐm ph¸t triÓn.
2.1.2ViÖc v©n dông quy luËt gi¸ trÞ thêi gian sau ®æi míi.
Kh«ng mét nÒn kinh tÕ nµo cã thÓ coi lµ hoµn thiÖn, lµ ph¸t triÓn tèt tuyÖt
®èi cho dï ®ã cã lµ nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia ph¸t triÓn nhÊt thÕ gi¬Ý ®i
n÷a. Lóc nµo nã còng chøa nh÷ng mÆt tr¸i, nh÷ng mÆt cßn cha tèt, nh÷ng h¹n
chÕ cÇn ®îc tiÕp tôc kh¾c phôc. ViÖc ¸p dông c¸c quy luËt kinh tÕ vµo viÖc
vËn hµnh vµ qu¶n lý nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia lu«n lu«n tiÒm Èn nh÷ng
nguy c¬ ®æ vì nÒn kinh tÕ do vËn dông kh«ng ®óng c¸ch, kh«ng ®óng yªu cÇu
thùc tÕ. §ã vÉn lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i cña rÊt nhiÒu quèc gia trªn
thÕ giíi, trong ®ã cã c¶ níc ViÖt Nam cña chóng ta. VËy hiÖn nay, chóng ta
cÇn ph¶i lµm g× vµ lµm nh thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ yÕu kÐm, l¹c hËu
®i lªn mét nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn h¬n, hoµn chØnh h¬n. Tríc khi xÐt ®iÒu
®ã ta sÏ ®i ph©n tÝch nÒn kinh tÕ níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó thÊy ®îc
thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc.
NÒn kinh tÕ cña mét quèc gia lu«n lu«n biÕn ®éng cïng víi nÒn kinh tÕ
thÕ giíi. §Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ th× vÊn ®Ò tríc hÕt lµ ta ph¶i biÕt b¾t ®Çu tõ
®©u, ®· cã nh÷ng c¸i g× vµ cha cã ®îc nh÷ng g×, c¸i g× ph¶i lµm tríc, c¸i g× nªn
lµm sau míi thùc hiÖn. ë phÇn nµy chóng ta sÏ ®îc rµ so¸t mét lît nh÷ng vÊn
®Ò tån t¹i trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®Ó cã thÓ lu t©m v¹ch ra kÕ ho¹ch cho sù
kh¾c phôc vµ ph¸t triÓn nh÷ng yÕu tè ®ã.
Thø nhÊt, ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ th× chóng ta cÇn ph¶i cã vèn, ®ã lµ vÊn
®Ò ®¸ng quan t©m hµng ®Çu cña níc ta hiÖn nay. VËy mµ trªn thùc tÕ nh÷ng
n¨m gÇn ®©y níc ta lu«n trong t×nh tr¹ng thiÕu hôt nguån vèn v× tæng thu ng©n
s¸ch lu«n nhá h¬n tæng chi ng©n s¸ch.
Thø hai, lµ c¬ së vËt chÊt cña ®Êt níc. §iÒu kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn lµ
níc ta lµ c¬ së vËt chÊt kÐm ph¸t triÓn, chËm ph¸t triÓn. C¸c khu c«ng nghiÖp
Ýt, hÖ thèng m¸y níc trang thiÕt bÞ l¹c hËu. C¬ së vËt chÊt kh«ng ®¸p øng ®ñ
cho viÖc thu hót vèn ®Çu t cña níc ngoµi. HÖ thèng giao th«ng kh«ng thuén
lîi, kÐm ph¸t triÓn, l¹i thªm sù ¶nh hëng cña thiªn nhiªn vµ m«i trêng cµng
lµm cho hÖ thèng c¬ së vËt chÊt cña níc ta ngµy cµng bÞ sa sót nghiªm träng.
ChÝnh s¸ch ®Çu t cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cßn cha ®îc quan t©m thÝch
®¸ng. C¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ l·ng phÝ hoÆc bÞ bá quªn cßn
nhiÒu. Nh÷ng ®iÒu ®ã ®· g©y ¶nh hëng kh«ng nhá tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Thø ba, lµ con ngêi. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña con ngêi thÊp kÐm, kh¶ n¨ng
øng dông m¸y níc, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt kh«ng ®¹t
yªu cÇu thùc tÕ. H¬n n÷a nh÷ng ngêi cã tay nghÒ, kü thuËt cao chiÕm sè Ýt
trong lùc lîng lao ®éng cña ®Êt níc. Th¸i ®é lao ®éng cña nhiÒu ngêi cßn
kh«ng nghiªm tóc. Nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é, cã tri thøc vËn dông tµi n¨ng cña
m×nh ®Ó tham « tµi s¶n nhµ níc. TÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn ®· gãp mét phÇn kh«ng
nhá vµo viÖc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
Thø t, lµ vÊn ®Ò kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ
c«ng nghÖ cßn yÕu. Kh«ng cã thµnh tùu nµo lµ ®¸ng kÓ trong nghiªn cøu khoa
häc mµ chØ thõa hëng nh÷ng c«ng nghÖ ®· l¹c hËu ë níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi
chuyÓn giao l¹. §iÒu ®¸ng nãi lµ ngay c¶ viÖc gi¸m ®Þnh c¸c c«ng nghÖ
chuyÓn giao còng kh«ng cã. Nã ®· g©y l·ng phÝ ng©n s¸ch Nhµ níc rÊt nhiÒu
v× chóng ta ph¶i nhËn nh÷ng m¸y mãc, c«ng nghÖ ®· qua sö dông víi gi¸ c¶
ngµng b»ng gi¸ cña m¸y mãc, c«ng nghÖ míi. Nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do Nhµ
níc kh«ng cã chÝnh s¸ch ®Çu t thÝch ®¸ng cho nghiªn cøu, øng dông triÓn khai
c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt míi.
Thø n¨m, lµ c¬ cÊu kinh tÕ. Tuy nÒn kinh tÕ níc ta ®ang vËn hµnh theo c¬
chÕ thÞ trêng nhng c¬ cÊu kinh tÕ cña níc ta vÉn cha chÆt chÏ, hîp lý, vÉn cßn
nhiÒu kÏ hë lín, c¬ cÊu ngµnh nghÒ cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp. C¸c vïng kinh tÕ
cha ®îc chó ý ph¸t triÓn ®ång ®Òu vÒ c¸c mÆt. Do ®ã sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ quèc d©n vÉn vÞ k×m h·m.
Thø s¸u lµ møc t¨ng d©n sè qu¸ nhanh. Tuy nh÷ng n¨m gÇn ®©y tû lÖ
t¨ng d©n sè cã gi¶m h¬n tríc nh÷ng vÊn ®Ò cßn cao. Nã ®ång nghÜa víi viÖc
sè lao ®éng ngµy cµng gia t¨ng trong khi viÖc lµm th× ngµy cµng Ýt do sù ph¸t
triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ. ChÝnh nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp nµy lµ nguy c¬
dÉn ®Õn sù gia t¨ng cña tÖ n¹n x· héi, anh minh kh«ng ®îc b¶o ®¶m.
Cuèi cïng lµ thÕ chÕ chÝnh trÞ vµ qu¶n lý cña Nhµ níc. §©y còng lµ nh©n
tè quan träng nhÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc.
Tuy r»ng níc ta cã mét thÓ chÕ chÝnh trÞ æn ®Þnh vµ tiÕn bé nhng kh¶ n¨ng
®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cßn nhiªï khuyÕt tËt, mµ lý do chÝnh lµ sù
®iÒu tiÕt híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cßn cha phï hîp, g©y « nhiÔm m«i trêng, lµm ph©n ho¸ giÇu nghÌo, n¹n thÊt nghiÖp ngµy cµng gia t¨ng.
NhËn thøc vµ vËn dông quy lu¹t gi¸ trÞ thÓ hiÖn chñ yÕu trong viÖc h×nh
thµnh gi¸ c¶. Gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ, gi¸ c¶ ph¶i lÊy g¸i trÞ
lµm c¬ së th× míi cã c¨n cø kinh tÕ, míi cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng, c¶i tiÕn kü thuËt, h¹ tÇng thµnh s¶n phÈm. Nhµ níc ph¶i chñ ®éng lîi
dông c¬ chÕ ho¹t ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ nghÜa lµ kh¶ n¨ng gi¸ c¶ t¸ch
rêi gi¸ trÞ, vµ xu híng ®a gi¸ c¶ trë vÒ gi¸ trÞ. Th«ng qua chÝnh s¸ch gi¸ c¶,
Nhµ níc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ nh»m;
Thø nhÊt lµ kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §èi víi xÝ nghiÖp quèc doanh,
chñ yÕu lµ x©y dùng mét hÖ thèng gi¸ b¸n bu«n ®Ó ®a chÕ ®é h¹ch to¸n kinh
tÕ ®i vµo nÒn nÕp vµ cã c¨n cø v÷ng ch¾c.
Thø hai lµ ®iÒu hoµ lu th«ng hµng tiªu dïng. Trong chÕ ®é kinh tÕ thÞ trêng, tæng khèi lîng va c¬ cÊu hµng tiªu dïng do kÕ ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸
quyÕt ®Þnh c¨n cø vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, møc t¨ng thu
nhËp quèc d©n, vµ thu nhËp b»ng tiÒn cña nh©n d©n, nhu cÇu vÒ hµng tiªu
dïng trong ®iÒu kiÖn søc mua khong ®æi, nÕu gi¸ c¶ mét lo¹i hµng nµo ®ã
gi¶m xuèng th× lîng hµng tiªu thô sÏ t¨ng lªn vµ ngîc l¹i. Nhµ níc cã thÓ quy
®Þnh gi¸ c¶ cao hay thÊp ®Ó ¶nh hëng ®Õn khèi lîng tiªu thô mét sè lo¹i hµng
nµo ®ã nh»m lµm cho nhu cÇu vµ møc t¨ng cña s¶n xuÊt vÒ mét sè hµng tiªu
dïng ¨n khíp víi kÕ ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸ cña Nhµ níc.
Thø ba lµ ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n th«ng qua chÝnh
s¸ch gi¸ c¶, viÖc quy ®Þnh hîp lý c¸c tû gi¸, Nhµ níc ph©n phèi vµ ph©n phèi
l¹i thu nhËp quèc d©n gi÷a c¸c ngµnh nh»m phôc vô cho yªu cÇu n¨ng cao ®åi
sèng cña nh©n d©n lao ®éng.
Cuèi cïng, nhËn thøc vµ vËn dông quy luËt gi¸ trÞ nãi réng ra lµ biÕt sö
dông c¸c ®ßn bÈy cña kinh tÕ hµng ho¸ nh tiÒn l¬ng, gi¸ c¶, lîi nhuËn … dùa
trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó tæ chøc vµ thùc hiÖn chÕ ®ä
h¹ch to¸n kinh tÕ.
Tãm l¹i, nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy trªn ®©y nãi lªn trong kinh tÕ thÞ trêng cã
sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i kÕt hîp kÕ ho¹ch víi thÞ trêng, lÊy c¸i sau bæ
xung cho c¸i tríc. Qu¸ tr×nh kÕt hîp ®ã còng lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t huy t¸c
dông tÝch cùc cña quy luËt gi¸ trÞ, lµ mét qu¸ tr×nh tù gi¸c vËn dông quy luËt
gi¸ trÞ vµ quan hÖ thÞ trêng nh lµ mét c«ng cô ®Ó x©y dùng c¸c mÆt kinh tÕ,
kÝch thÝch c¶i tiÕn kü thuËt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, lµm cho gi¸ trÞ hµng ho¸
ngµy cµng h¹, ®¶m b¶o tèt h¬n cho nhu cÇu ®êi sèng, ®ång thêi t¨ng thªm
khèi lîng tÝch luü.
§i ®«i víi viÖc ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc cña quy luËt gi¸ trÞ ph¶i ®ång
thêi ng¨n chÆn nh÷ng ¶nh hëng nh÷ng tiªu cùc cña nã ®èi víi viÖc qu¶n lý
kinh tÕ.
Quy luËt gi¸ trÞ tån t¹i mét c¸hc kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ. Nhê n¾m
v÷ng t¸c dông chñ ®¹o cña c¸c quy luËt kinh tÕ, tù gi¸c sö dông t¸c dông tÝch
cùc vµ h¹n chÕ c¸c t¸c dông tiªu cùc cña quy luËt gi¸ trÞ. Nhµ níc ®· n¨ng
cao dÇn tr×nh ®é c«ng t¸c, kÕ ho¹ch ho¸ kinh tÕ. Trung ¬ng §¶ng ®· nhÊn
m¹nh: VÒ c¬ b¶n chóng ta ®· n¾m ®îc néi dung, tÝch chÊt vµ t¸c dông cña quy
luËt gi¸ trÞ ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau trong hai lÜnh vùc s¶n
xuÊt vµ ph©n phèi kh¸c nhau vÒ tù liÖu s¶n xuÊt vµ t liÖu tiªu dïng vµ ®· vËn
dông nã phôc vô c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc trong
tõng thêi kú; C«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ c¶ còng ®· cã tiÕn bé, ph¹m vi ngµy
cµng më réng, tr×nh ®é nghiÖp vô còng ®îc n©ng lªn mét bíc.
2.1.3.KÕt qu¶ cña viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo níc ta
Sau 15 n¨m thùc hiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ,chñ yÕu nhê c¸c biÖn ph¸p gi¶I
phãng søc lao ®éng trong níc vµ më cöa nÒn kinh tÕ,t©n dông nguån lùc bªn
ngoµI,nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã sù biÕn ®æi râ rÖt.Tõ n¨m 1991 nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam ®· ®îc t¨ng trëng víi tèc ®ä kh¸ cao,trung b×nh la 7,6% hµng
n¨m.Trong nh÷ng n¨m 1991-1999,møc kû lôc la 9,54%(1995);chØ sè gi¸ tiªu
dïng gi¶m tõ 67,5%(1991) xuèng cßn 0,1%(1999)
VÒ c¬ cÊu GDP theo ngµnh ®· cã chuyÓn dÞch tÝch cùc theo híng gi¶m tû
träng cña khu vùc n«ng-l©m-ng nghiÖp vµ t¨ng tû träng cña khu vùc c«ng
nghiÖp x©y dùng vµ dÞch vô.Tuy nhiªn tèc ®é chuyÓn dÞch cßn chËm.Tèc ®é
chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng trong ngµnh t¨ng0,99% vµ 1,03% ®èi víi ngµnh
x©y dùng.T×nh h×nh n¨m 2002 còng ph¶n ¸nh tr¹ng th¸I vËn ®éng nhiÒu n¨m
qua cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam lµ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cha t¹o ®îc sè viÖc
lµm t¬ng øng víi møc t¨ng trëng cña hai khu vùc nµy,khiÕn lùc lîng lao ®éng
míi vÉn ph¶I t×m kiÕm viÖc lµm chñ yÕu trong khu vùc n«ng nghiÖp vèn ®· d
thõa qu¸ nhiÒu lao ®éng.
§èi víi n¨ng lùc c¹nh tranh dÞch vô cña níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
®· dîc n©ng cao,song còng kh«ng Ýt nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô n¨ng lùc c¹nh
tranh cßn thÊp.Nhãm c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh chñ yÕu lµ s¶n
phÈm n«ng nghiÖp,kho¸ng s¶n cha qua chÕ biÕn ,tû lÖ gia t¨ng cßn
thÊp.Nh÷ng mÆt hµng c«ng nghiÖp qua chÕ biÕn lµ nh÷ng mÆt hµng cã tû lÖ
lao ®éng cao,dùa vµo lîi thÕ so s¸nh vÒ sù khÐo lÐo,chi phÝ tiÒn c«ng lao ®éng
thÊp.Tuy nhiªn c¸c mÆt hµng nµy cha cã th¬ng hiÖu,cha cã kiÓu d¸ng riªng
,cha t¹o ®îc c¬ së nguyªn liÖu,phô liÖu,c¬ së c«ng nghÖ vµ kü thuËt cÇn
thiÕt,gi¸ thµnh cßn cao.Hµng thñ c«ng mü nghÖ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh t¬ng
®èi tèt song chÊt lîng thiÕu æn ®Þnh,n¨ng lùc h¹n chÕ,cha ®¸p øng ®îc c¸c ®¬n
hµng lín.
VÒ vÊn ®Ò d©n sè,tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn gi¶m nhiÒu.Tæng sè lao
®éng,viÖc lµm t¨ng,c¬ cÊu lao ®éng cã nhiÒu thay ®æi.Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®¹t
thµnh tÝch cao.
2.2.Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo n Òn kinh tÕ
níc ta trong thêi gian tíi
2.2.1.§Çu t vµo viÖc nghiªn cøu,øng dông vµ triÓn khai khoa häc c«ng
nghÖ.
Trong t×nh tr¹ng níc ta cßn thiÕu thèn trÇm träng khoa häc kü thuËt nh
hiÖn nay,nø¬c ta cÇn ph¶I hç trî nhiÒu h¬n n÷a kinh phÝ cho c¸c niÖn nghiªn
cøu,c¸c ®Ò tµI nghiªn cøu phôc vô trùc tiÕp cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ c©ó kinh
tÕ,c¬ cÊu s¶n xuÊt,thùc hiÖn c¬ chÕ ®Æt hµng trùc tiÕp gi÷a nhµ níc,doanh
nghiÖp vµ c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc,tr¸nh t×nh tr¹ng bá phÝ vèn ®Çu t do
t¸ch rêi gi÷a s¶n phÈm nghiªn cøu vµ thùc tiÔn.T¨ng kinh phÝ ®µo t¹o,nhÊt lµ
®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o bæ sung ®éi ngò lao ®éng chÊt lîng cao.§Æc biªt chó
träng ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ ,giái viÖc,lµm chñ ®îc nh÷ng c«ng nghÖ
míi.
TiÕp theo ph¶I n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ cho nguån nh©n lùc,phÊn ®Êu
phæ cËp phæ th«ng c¬ së vµ phæ th«ng trung häc ®èi víi nh÷ng ®èi tîng vµ
nh÷ng vïng cã ®IÒu kiÖn nh»m t¹o ®IÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiªp thu c¸c
kiÕn thøc trong ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt cho ngêi lao ®éng.Thùc hiÖn
chÝnh s¸ch ph©n luång häc sinh sau khi tèt nghiÖp trung häc c¬ së ®Ó t¹o ra c¬
cÊu ®µo t¹o hîp lý.
§Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt cho ngêi lao ®éng.§Æc
biªt lµ ®µo t¹o,båi dìng nghÒ cho ngêi lao ®éng ®Ó t¨ng tû lÖ ®îc ®µo t¹o lªn
30% n¨m 2005.CÇn ®îc tiÕn hµnh th«ng qua biÖn ph¸p x· héi ho¸ ®µo t¹o,®a
d¹ng ho¸ h×nh thøc ®µo t¹o,båi dìng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham
gia.Trang bÞ c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt kh¸c ®Ó cung c©p nh©n lùc cho c¸c khu
c«ng nghiªp míi ,c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµI còng nh ngay tai
®Þa ph¬ng.
N«ng th«n cÇn më réng h×nh thøc ®µo t¹o nghÒ g¾n chÆt víi chuyÓn dao
c«ng nghÖ míi,chuyÓn dao c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt,quy tr×nh canh t¸c...®Ó lµm
c¬ së cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.§µo t¹o chñ nhiÖm
hîp t¸c x·,huy ®éng lùc lîng tri thøc trÎ vÒ n«ng th«n ,vïng s©u vïng xa ®Ó
t¨ng thªm chÊt lîng nguån nh©n lùc lµm nßng cèt cho viÖc thay ®æi c¸ch lµm
¨n t¹o thÕ vµ lùc míi cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
TiÕp tôc ®æi míi,®IÒu chØnh hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt vÒ lao ®éng
vµ thÞ trêng lao ®éng theo híng tiÕp cËn gÇn víi c¸c th«ng lÖ vµ tiªu chuÈn
quèc tÕ t¹o sù b×nh ®¼ng trong ph¸p luËt ®èi víi mäi ngêi lao ®éng.
2.2.2.Lu th«ng hµng ho¸,t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cña ViÖt
Nam.
Mét trong nh÷ng yÕu tè then chèt ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
hµng ho¸ ViÖt Nam lµ c¬ c©u l¹I vµ t¨ng cêng n¨ng lùc c¹nh tranh cña khu vc
doanh nghiÖp,trong ®ã cã vai trß quan träng cña khu vùc nhµ níc v× khu vc
nµy n¾m gi÷ phÇn lín tµI s¶n quèc gia,nguån lao ®éng kü thuËt,tµI nguyªn vµ
gi÷ vai trß chñ ®¹o trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.Khu cùc doanh nghiÖp cÇn
x©y dùng ®îc ch¬ng tr×nh c¾t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt trong tõng c«ng ®o¹n s¶n
xuÊt víi tõng s¶n phÈm.Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nghiªn
cøu ¸p dông ®æi míi c«ng nghÖ,®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ s¶n xuÊt.T¹o m«I trêng
kinh doanh lµnh m¹nh,x©y dùng khu«n khæ chÝnh s¸ch t¹o ®IÒu kiÖn cho
doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¬ cÊu l¹I s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶,t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh.Híng dÉn thùc hiÖn ph¸p lÖnh gi¸ nh»m thùc hiÖn kiÓm so¸t chi
phÝ,kiÓm so¸t ®éc quyÒn.H¹n chÕ ®éc quúªn cña c¸c doanh nghiÖp ,nhµ níc
chØ thùc hiÖn trî gi¸ nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu quan träng vµ mét sè mÆt hµng
n«ng s¶n xuÊt khÈu.
Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî cã ®IÒu kiÖn trong mét kho¶ng thêi gian
nhÊt ®Þnh ®Ó dÇn dÇn t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña mét sè s¶n phÈm,më réng
thÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu.B»ng c¸ch më réng quan hÖ víi c¸c quèc
gia,c¸c nø¬c,hç trî xóc tiÕn th¬ng m¹I ë c¸c thÞ trêng giµu tiÒm n¨ng.T¨ng cßng ®µu t vµo ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng,hç trî doanh nghiÖp ®Çu t ra níc
ngoµi.
Hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu lùc cña chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t s¶n
xuÊt,®¹c biªt lµ hµng xuÊt khÈu,c¸c vïng khã kh¨n.ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c
vïng nguyªn liÖu ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt.
Gi¶I ph¸p ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ph¶I ®îc ®Æc biÖt coi träng.Trong
thêi gian tíi cÇn ®Çu t cho ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹I, n©ng cao tû lÖ lao ®éng qua
®µo t¹o lªn trªn 30% sè lao ®éng hiÖn cã,trong ®ã chó träng ®µo t¹o nghÒ
c«ng nghÖ cao.
KÕt luËn
Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt vµ lu
th«ng hµng ho¸. Sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña quy luËt nµy g¾n liÒn víi s¶n xuÊt
vµ lu th«ng hµng ho¸. ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ th× ë ®ã cã sù
ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. C¬ chÕ ®iÒu tiÐt s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸
chÝnh lµ sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ ®îc
biÓu hiÖn thong qua c¬ chÕ gi¸ c¶. Th«ng qua sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng
ta sÏ thÊy ®îc sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. Gi¸ c¶ thÞ trêng ta sÏ lªn
xuèng xung quanh gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ trë thµnh c¬ chÕ t¸c ®éng cña quy luËt
gi¸ trÞ. C¬ chÕ t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ ph¸t sinh khi t¸c dông lªn thÞ
trêng th«ng qua c¹nh tranh, cung - cÇu, søc mua cña ®ång t×en. §iÒu nµy c¾t
nghÜa t¹i sao khi tr×nh bµy quy luËt kinh tÕ chi phèi ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt, lu
th«ng hµng ho¸ vµ t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh
tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam, ta chØ tr×nh bµy quy luËt gi¸ trÞ, mét quy luËt bao qu¸t
chung ®îc c¶ b¶n chÊt, c¸c nh©n tè cÊu thµnh vµ c¬ chÕ t¸c ®éng cña nã ®èi
víi kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. S¸ch kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, Trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n
Hµ Néi 1999.
2. S¸ch Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi
2000.
3. S¸ch Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi 2000.
4. S¸ch Kinh tÕ chÝnh trÞ, NXB §¹i häc vµ trung häc chuyÓn nghiÖp, Hµ
Néi 1974.
5. S¸ch kinh tÕ chÝnh trÞ, Trung häc kinh tÕ, Hµ Néi 2000.
Môc lôc
Lêi më ®Çu
Ch¬ng 1: Quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ mµ ®Ønh cao lµ kinh tÕ thÞ trêng
1.1. Quy luËt gi¸ trÞ.
1.1.1. Néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ
1.1.2. C¸c h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña quy luËt gi¸ trÞ
1.2. Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸
1.2. 1.S¶n xuÊt hµng ho¸
1.2.2.Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ
1.2.2.1.Quy luËt gi¸ trÞ ®IÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸
1.2.2.2.Quy luËt gi¸ trÞ kÝch thÝch c¶i tiÕnkinh tÕ, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt
nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
1.2.2.3.Quy luËt gi¸ trÞ ph©n ho¸ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ thµnh
kÎ giµu ngêi nghÌo,lµm ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ TBCN
1.3.Kinh tÕ thi trêng.
1.3.1.Kinh tÕ thÞ trêng lµ g×?B¶n chÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt
Nam
1.3.2.C¬ chÕ thÞ trßng
1.3.3.TÝnh chÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam
Ch¬ng 2:Thc tr¹ng vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ níc
ta thêi gian qua vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ò ra nh»m vËn dông quy
luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ Viªt Nam
2.1. Thùc tr¹ng viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ ViÖt
Nam
2.1.1. ViÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nh÷ng n¨m nÒn kinh tÕ bao cÊp
2.1.2. ViÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ thêi gian sau ®æi míi
2.1.3. KÕt qu¶ cña viÖc vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo níc ta
2.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo nÒn kinh tÕ
níc ta trong thêi gian tíi
2.2.1. §Çu t vµo viÖc nghiªn cøu, øng dông vµ triÓn khai khoa häc
c«ng nghÖ
2.2.2.1. Lu th«ng hµng ho¸, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ cña
ViÖt Nam
KÕt luËn
Tµi liÖu tham kh¶o
1
2
2
2
3
4
4
4
4
5
6
6
6
8
9
11
11
11
11
15
16
16
18
19
20
- Xem thêm -
.DOC 
20 
65009 
128 
