Tài liệu Kc015 mối quan hệ biện chứng của llsx và qhsx

§Ò ¸n triÕt häc Tªn ®Ò tµi : Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt A - Lêi nãi ®Çu Theo Chñ nghÜa Mac-Lªnin th× loµi ngêi tõ tríc ®Õn nay ®· tr¶i qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Tõ thêi kú m«ng muéi ®Õn hiÖn ®¹i nh ngµy nay, ®ã lµ : Thêi kú c«ng x· nguyªn thuû , thêi kú chiÕm h÷u n« lÖ , thêi kú phong kiÕn , thêi kú t b¶n chñ nghÜa vµ thêi kú x· héi chñ nghÜa . Trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®îc quy ®Þnh bëi mét ph¬ng thíc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh . ChÝnh nh÷ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt vËt chÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi . Vµ qua nghiªn cøu th× theo mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng ®Òu ph¶i cã sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt . Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lu«n song song tån t¹i vµ t¸c ®éng lÉn nhau ®Ó h×nh thµnh mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt . §©y lµ hai yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt , kÕt cÊu cña x· héi . Trong bÊt kú mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo quan hÖ s¶n xuÊt còng ph¶i phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt . Sù t¸c ®éng qua l¹i vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng ph¶i hµi hoµ vµ chÆt chÏ . Tuy nhiªn trong hai yÕu tè ®ã th× lùc lîng s¶n xuÊt lu«n quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt . Mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cã æn ®Þnh vµ tån t¹i v÷ng ch¾c th× ph¶i cã mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt hîp lý. ChÝnh bëi lÏ ®ã mµ lùc lîng s¶n xuÊt ph¶i t¬ng xøng phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt bëi v× xÐt ®Õn cïng th× quan hÖ s¶n xuÊt chÝnh lµ h×nh thøc cña lùc lîng s¶n xuÊt . VËy nªn nÕu lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn trong khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu th× sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . Ngîc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé h¬n lùc lîng s¶n xuÊt th× kh«ng phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt g©y ra sù bÊt æn cho x· héi . Do ®ã mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt hiÖu qu¶ th× ph¶i cã mét quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp cíi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . Qua phÇn lý luËn trªn ta cã thÓ thÊy viÖc nghiªn cøu mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hÕt søc cÇn thiÕt . §Æc biÖt trong thêi kú hiÖn nay Chñ nghÜa x· héi l¹i cã nhiÒu thay ®æi vµ biÕn ®éng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tan r· cña hÖ thèng X· héi chñ nghÜa lµ do c¸c níc Chñ nghÜa x· héi ®· x©y dùng m« h×nh Chñ nghÜa x· héi kh«ng cã sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. ë níc ta còng vËy , sau 1954 miÒn b¾c tiÕn lªn Chñ nghÜa x· héi vµ c¶ níc lµ sau 1975 . Trong 1 qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt níc , do nãng véi nªn §¶ng ta ®· m¾c ph¶i sai lÇm lµ duy tr× qu¸ l©u quan hÖ s¶n xuÊt cè h÷u ®ã lµ chÝnh s¸ch bao cÊp tËp trung d©n chñ . ChÝnh v× lÏ ®ã mµ trong suèt nh÷ng n¨m ®ã nÒn kinh tÕ níc ta chËm ph¸t triÓn vµ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 80. §iÒu quan träng h¬n lµ §¶ng ta ®· nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã vµ nhanh chãng ®æi míi th«ng qua ®¹i héi §¶ng VI vµ c¸c kú ®¹i héi tiÕp sau ®ã . Trong thêi kú qu¸ ®é cã nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p cÇn ph¶i gi¶i quyÕt bëi v× nã lµ bíc chuyÓn tiÕp tõ mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµy lªn mét h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi kh¸c. Cho nªn em chän ®Ò tµi “Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi ë Viªt Nam “®Ó nghiªn cøu . Trong bµi tiÓu luËn nµy do tr×nh ®é kiÕn thøc cßn cha s©u vµ ®©y lµ bµi tiÓu luËn khoa häc ®Çu tiªn nªn sÏ cã nhiÒu vÊn ®Ò thiÕu sãt , v× vËy em mong ®îc sù chØ b¶o vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy c« bé m«n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Néi dung I - Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt 1. Lùc lîng s¶n xuÊt. a. Kh¸i niÖm. Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi giíi tù nhiªn . Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt , thÓ hiÖn tr×nh ®é trinh phôc tù nhiªn cña loµi ngêi trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng vµo tù nhiªn t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña loµi ngêi . b. Néi dung Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm : - T liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra , tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. -Ngêi lao ®éng víi nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt thãi quen lao ®éng , biÕt sö dông t liÖu s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. -T liÖu s¶nt xuÊt bao gåm : - §èi tîng lao ®éng - T liÖu lao ®éng : + C«ng cô lao ®éng + Nh÷ng t liÖu lao ®éng kh¸c §èi tîng lao ®éng kh«ng ph¶i lµ toµn bé giíi tù nhiªn , mµ chØ cã mét bé phËn cña giíi tù nhiªn ®îc ®a vµo s¶n xuÊt . Con ngêi kh«ng chØ t×m trong giíi tù nhiªn nh÷ng ®èi tîng lao ®éng cã s½n , mµ cßn s¸ng t¹o ra b¶n th©n ®èi tîng lao ®éng. 2 T liÖu lao ®éng lµ vËt thÓ hay phøc hîp vËt thÓ mµ con ngêi ®Æt gi÷a m×nh víi ®èi tîng lao ®éng , chóng dÉn chuyÒn sù t¸c ®éng cña con ngêi vµo ®èi tîng lao ®éng. §èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng lµ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt hîp thµnh t liÖu s¶n xuÊt . §èi víi mçi thÕ hÖ míi nh÷ng t liÖu lao ®éng do thÕ hÖ tríc ®Ó l¹i trë thµnh ®iÓm xuÊt ph¸t cho thÕ hÖ t¬ng lai . V× vËy nh÷ng t liÖu lao ®éng ®ã lµ c¬ së sù kÕ tôc cña lÞch sö . T liÖu lao ®éng chØ trë thµnh lùc lîng tÝch cùc c¶i biÕn ®èi tîng lao ®éng , khi chóng kÕt hîp víi ®êi sèng . T liÖu lao ®éng dï cã ý nghÜa lín lao ®Õn ®©u , nhng nÕu t¸ch khái ngêi lao ®éng th× còng kh«ng thÓ ph¸t huy ®îc t¸c dông , khåg thÓ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi. C¸c yÕu tè hîp thµnh lùc lîng s¶n xuÊt thêng xuyªn cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau . Trong sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng c«ng cô lao ®éng vµ tr×nh ®é khoa häc-kÜ thuËt , kÜ n¨ng lao ®éng cña con ngêi ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh . Con ngêi lµ nh©n tè trung t©m vµ lµ môc ®Ých cña nÒn s¶n xuÊt x· héi . Lªnin viÕt : “Lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n , lµ ngêi lao ®éng “. Do khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp mµ thµnh phÇn con ngêi cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt còng thay ®æi . Ngêi lao ®éng trong lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng chØ gåm ngêi lao ®éng ch©n tay mµ cßn c¶ kÜ thuËt viªn , kÜ s vµ c¸n bé khoa häc phôc vô trùc tiÕp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 2.Quan hÖ s¶n xuÊt a.Kh¸i niÖm Quan hÖ s¶n xuÊt x· héi lµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a ngêi víi ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi : S¶n xuÊt - ph©n phèi - trao ®æi tiªu dïng . Quan hÖ s¶n xuÊt bao gåm quan hÖ kinh tÕ - x· héi vµ quan hÖ kinh tÕ tæ chøc . Quan hÖ s¶n xuÊt thuéc lÜnh vùc ®êi sèng vËt chÊt cña x· héi , nã tån t¹i kh¸ch quan , ®éc lËp víi ý thøc cña con ngêi . Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ kinh tÕ c¬ b¶n cña mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi . Mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt tiªu biÓu cho b¶n chÊt kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. b. Néi dung Quan hÖ s¶n xuÊt bao gåm nh÷ng mÆt c¬ b¶n sau : - Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi ®æi viÖc vÒ t liÖus¶n xuÊt. - Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi ®æi viÖc tæ chøc qu¶n lý - Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi ®æi viÖc ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng 3 Ba mÆt nãi trªn cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau , trong ®ã quan hÖ thø nhÊt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng mèi quan hÖ kh¸c . B¶n chÊt cña bÊt kú quan hÖ s¶n xuÊt nµo còng ®Òu phô thuéc vµo vÊn ®Ò nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu trong x· héi ®îc gi¶i quyÕt nh thÕ nµo. Cã hai h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n vÒ t liÖu s¶n xuÊt : + Së h÷u t nh©n + Së h÷u x· héi Nh÷ng h×nh thøc së h÷u ®ã lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ hiÖn thùc gi÷a ngêi víi ngêi trong x· héi . §¬ng nhiªn ®Ó cho t liÖu s¶n xuÊt kh«ng trë thµnh “v« chñ” ph¶i cã chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ râ rµng ®Ó x¸c ®Þnh chñ thÓ së h÷u vµ sö dông ®èi víi nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Trong sù t¸c ®éng lÉn nhau cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ tæ chøc qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi cã vai trß quan träng. Nh÷ng quan nµy cã thÓ gãp phÇn cñng cè quan hÖ së h÷u vµ còng cã thÓ lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u. C¸c hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt ë mçi giai ®o¹n lÞch sö ®Òu tån t¹i trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh . HÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi Êy. V× vËy khi nghiªn cøu , xem xÐt tÝnh chÊt cña mét h×nh th¸i x· héi th× kh«ng thÓ nµo nh×n ë tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i xem xÐt ®Õn tÝnh chÊt cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊt . Quan hÖ kinh tÕ tæ chøc xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt . Nã võa biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi , võa biÓu hiÖn tr¹ng th¸i tù nhiªn kÜ thuËt cña nÒn s¶n xuÊt . Quan hÖ kinh tÕ tæ chøc ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi , chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt . Nã do tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt qui ®Þnh. 3. Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt , chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau mµ t¸c ®éng biÖn chøng lÉn nhau h×nh thµnh quy luËt phæ biÕn cña toµn bé lÞch sö loµi ngêi , quy luËt vÒ sù phï hîp quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . Quy luËt nµy v¹ch râ tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . §Õn lît m×nh , quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt . Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n 4 xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn x· héi loµi ngêi . Sù t¸c ®éng cña nã trong lÞch sö lµm cho x· héi chuyÓn tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thÊp lªn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cao h¬n. a. Nh÷ng t¸c ®éng cña lùc lîng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt ®îc h×nh thµnh, biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn ®Òu do lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, con ngêi lu«n lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn, hoµn thiÖn c«ng cô lao ®éng míi tinh x¶o h¬n.Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng, kÜ n¨ng s¶n xuÊt, kiÕn thøc khoa häc cña con ngêi còng tiÕn bé. Lùc lîng s¶n xuÊt trë thµnh yÕu tè c¸ch m¹ng nhÊt. Cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ yÕu tè t¬ng ®èi æn ®Þnh, cã khuynh híng l¹c hËu h¬n lµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ néi dung cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh th¸i x· héi cña nã. Trong mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc th× h×nh thøc phô thuéc néi dung, néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc, néi dung thay ®æi tríc, sau ®ã h×nh thøc míi biÕn ®æi theo. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt còng h×nh thµnh vµ biÕn ®æi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sù phï hîp ®ã lµ ®éng lùc s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Khi lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lªn mét tr×nh ®é míi , quan hÖ s¶n xuÊt cò kh«ng cßn phï hîp nòa nªn buéc ph¶i thay thÕ b»ng mèi quan hÖ míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt, më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. b. Sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt Sù h×nh thµnh , biÕn ®æi , ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . Nhng quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi mµ lùc lîng s¶n xuÊt dùa vµo ®ã ®Ó ph¸t triÓn , nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt:Cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt th× nã trë thµnh ®éng lùc c¬ b¶n thóc ®Èy më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn . Ngîc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi kh«ng cßn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt , béc lé m©u thuÉn gay g¾t víi lùc lîng s¶n xuÊt th× trë thµnh chíng ng¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n 5 xuÊt . Song sù t¸c dông k×m h·m ®ã chØ lµ t¹m thêi , theo tÝnh chÊt tÊt yÕu kh¸ch quan th× nã sÏ bÞ thay thÕ b»ng kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt v× nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt , quy ®Þnh hÖ thèng cña tæ chøc , qu¶n lý x· héi , quy ®Þnh ph¬ng thøc ph©n phèi cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng . Do ®ã nã ¶nh hëng ®Õn th¸i ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi ( con ngêi ) , nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hoÆc kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng , ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt vµo s¶n xuÊt , hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng . Mçi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng , mét chØnh thÓ h÷u c¬ gåm ba mÆt : Quan hÖ së h÷u , quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi . ChØ trong chØnh thÓ ®ã quan hÖ s¶n xuÊt míi trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt. c. Mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt qua sù t¸c ®éng lÉn nhau. Sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi hîp thµnh ph¬ng thøc s¶n xuÊt . Trong sù thèng nhÊt biÖn chøng nµy , sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ s¶n xuÊt . Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . Lùc lîng s¶n xuÊt thêng xuyªn vËn ®éng , ph¸t triÓn nªn quan hÖ s¶n xuÊt còng lu«n lu«n thay ®æi nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . Tõ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµm h×nh thµnh quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . §©y lµ quy luËt kinh tÕ chung cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt . Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn loµi ngêi . Sù t¸c ®éng cña nã trong lÞch sö lµm cho x· héi chuyÓn tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thÊp lªn h×nh th¸i x· héi cao h¬n. II - Sù biÓu hiÖn mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt tõ tríc ®Õn nay nãi chung vµ tõ n¨m 1954 ®Õn nay ë ViÖt Nam . 1 . Sù biÓu hiÖn mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt tõ tríc ®Õn nay. 6 Theo Chñ nghÜa Mac-Lªnin th× loµi ngêi tõ tríc ®Õn nay ®· tr¶i qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Tõ thêi kú m«ng muéi ®Õn hiÖn ®¹i nh ngµy nay, ®ã lµ : Thêi kú c«ng x· nguyªn thuû , thêi kú chiÕm h÷u n« lÖ , thêi kú phong kiÕn , thêi kú t b¶n chñ nghÜa vµ thêi kú x· héi chñ nghÜa. Trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®îc quy ®Þnh bëi mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh . ChÝnh nh÷ng nh÷ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt vËt chÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi . trong ®ã h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thêi k× c«ng x· nguyªn thuû lµ h×nh th¸i s¶n xuÊt tù cung tù cÊp . §©y lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ ®Çu tiªn mµ loµi ngêi sö dông . ë thêi k× nµy lùc lîng s¶n xuÊt cha ph¸t triÓn , nã chØ lµ s¶n xuÊt tù cung tù cÊp , khi mµ lao ®éng thñ c«ng chiÕm vÞ trÝ thèng trÞ . Vµ trong h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµy do lùc lîng s¶n xuÊt cha ph¸t triÓn nªn kÐo theo sù chËm ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt . §©y lµ mèi quan hÖ kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt tù nhiªn , khÐp kÝn trong ph¹m vi nhá cña tõng ®¬n vÞ , kh«ng cho phÐp më réng mèi quan hÖ víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c . H×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµy cßn tån t¹i ®Õn thêi k× chiÕm h÷u n« lÖ . §Õn thêi k× phong kiÕn s¶n xuÊt tù cung tù cÊp tån t¹i díi h×nh thøc ®iÒn trang , th¸i Êp vµ kinh tÕ n«ng d©n gia trëng . V× vËy mµ ph¬ng thøc s¶n xuÊt ë c¸c thêi k× nµy cã tÝnh chÊt b¶o thñ , tr× trÖ vµ bÞ giíi h¹n ë nhu cÇu h¹n hÑp tho¶ m·n tiªu dïng néi bé tõng gia ®×nh ..... Do mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nh vËy nªn quan hÖ s¶n xuÊt cña nã còng t¬ng øng víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt ®ång thêi tiªu biÓu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö loµi ngêi . Trong c¸c quy luËt kh¸ch quan chi phèi sù vËn ®éng ph¸t triÓn c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi th× lùc lîng s¶n xuÊt b¶o ®¶m tÝnh kÕ thõa trong sù ph¸t triÓn tiÕn lªn cña x· héi , quy ®Þnh khuynh híng ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao . Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mÆt thø hai cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt biÓu hiÖn tÝnh gi¸n ®o¹n trong sù ph¸t triÓn cña lÞch sö . Nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi l¹c hËu ®îc xo¸ bá vµ thay thÕ b»ng nh÷ng kiÓu s¶n xuÊt míi cao h¬n trong thêi k× t b¶n chñ nghÜa . Trong thêi k× nµy , M¸c nhËn ®Þnh r»ng : “ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa kh«ng thÓ tån t¹i vÜnh viÔn , mµ chØ lµ sù qu¸ ®é t¹m thêi trong lÞch sö . Qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµy . Nã kh«ng chØ t¹o ra tiÒn ®Ò x· héi mµ ®iÒu quan träng lµ ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò vËt chÊt , kinh tÕ cho sù phñ ®Þnh sù ra ®êi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi .” ®· ®îc tr×nh bÇy trong t¸c phÈm “Chèng §uy-rinh” cña 7 F.¡nghen . §ã lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan theo ®óng yªu cÇu cña quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt . Tõ sù ph©n tÝch trªn cho thÊy l«gic tÊt yÕu cña sù thay thÕ ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa vµ sù ra ®êi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi - Céng s¶n chñ nghÜa vÒ mÆt lý thuyÕt lµ phï hîp víi quy luËt tiÕn ho¸ cña lÞch sö loµi ngêi . Theo quan niÖm cña C.Mac giai ®o¹n nµy ph¶i lµ mét x· héi céng s¶n chñ nghÜa ®· ph¸t triÓn trªn c¬ së chÝnh nã . Do ®ã vÒ mäi ph¬ng diÖn kinh tÕ , ®¹o ®øc, tinh thÇn cßn mang dÊu vÕt cña x· héi cò . Trong giai ®o¹n nµy quyÒn lîi kh«ng bao giê cã thÓ ë møc cao h¬n chÕ ®é kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ cña x· héi do chÕ ®é kinh tÕ ®ã quyÕt ®Þnh , cho nªn ph©n phèi theo lao ®éng lµ kh«ng tr¸nh khái . Tõ nh÷ng ®iÓm nµy cã thÓ thÊy giai ®o¹n x· héi chñ nghÜa cã nh÷ng ®Æc trng kinh tÕ chñ yÕu sau : T×nh ®é x· héi ho¸ tuy cã cao h¬n chñ nghÜa t b¶n song cßn thÊp h¬n so víi giai ®o¹n cao cña x· héi céng s¶n . Quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt tån t¹i díi hai h×nh thøc chñ yÕu : Së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ . Lao ®éng võa lµ quyÒn lîi vïa lµ nghÜa vô , ph©n phèi theo lao ®éng cßn mang dÊu vÕt “ph¸p quyÒn t s¶n”. KÕt thóc giai ®o¹n thÊp , x· héi céng s¶n bíc lªn giai ®o¹n cao , giai ®o¹n mµ sù phô thuéc cã tÝnh chÊt n« dÞch cña hä vµo sù ph©n c«ng lao ®éng kh«ng cßn n÷a , cïng víi sù phô thuéc ®ã sù ®èi lËp gi÷a lao ®éng trÝ ãc víi lao ®éng ch©n tay kh«ng cßn n÷a , khi mµ lao ®«ng kh«ng nh÷ng lµ ph¬ng tiÖn ®Ó sinh sèng mµ b¶n th©n nã cßn lµ nhu cÇu bËc nhÊt cña sù sinh sèng , khi mµ cïng víi sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña c¸c c¸ nh©n , n¨ng xuÊt cña hä còng ngµy mét t¨ng lªn vµ tÊt c¶ c¸c nguån míi cã thÓ vît h¼n ra khái giíi h¹n chËt hÑp cña c¸c quyÒn t s¶n . Tãm l¹i mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt v¹ch ra quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi nh mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn . Trong ®ã sù s¶n xuÊt ra ®êi sèng x· héi cña m×nh , con ngêi ta cã nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh , tÊt yÕu kh«ng tuú thuéc vµo ý muèn cña hä , tøc nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt , nh÷ng quan hÖ nµy phï hîp víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt vËt chÊt cña hä . Toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt Êy hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña x· héi tøc lµ c¸i c¬ së hiÖn thùc , trªn ®ã x©y dùng lªn mét kiÕn tróc thîng tÇng ph¸p lý vµ chÝnh trÞ t¬ng øng víi c¬ së thùc t¹i ®ã cã nh÷ng h×nh th¸i ý thøc x· héi nhÊt ®Þnh . Ph¬ng 8 thøc s¶n xuÊt chÝnh trÞ vµ tinh thÇn nãi chung . Kh«ng ph¶i ý thøc con ngêi quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña hä , tr¸i l¹i chÝnh sù tån t¹i x· héi cña hä quyÕt ®Þnh ý thøc cña hä . Tíi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã cña chóng , c¸c lùc lîng s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi sÏ g©y m©u thuÉn víi nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã , hay ®©y chØ lµ biÓu hiÖn ph¸p lý cña nh÷ng quan hÖ së h÷u , trong ®ã tõ tríc tíi nay c¸c lùc lîng s¶n xuÊt vÉn ph¸t triÓn . Tõ chç lµ nh÷ng h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt , khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi . 2. BiÓu hiÖn cña mèi quan hÖ tõ n¨m 1954 - 1975 ë ViÖt Nam. N¨m 1954 sau khi hoµ b×nh lËp l¹i ë miÒn B¾c , §¶ng ta ®· thùc hiÖn chñ tr¬ng ®a ®Êt níc tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi bá qua t b¶n chñ nghÜa . MÆc dï chñ tr¬ng ®ua ®Êt níc tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ®· ®îc x¸c ®Þnh tõ ®Çu thÕ kû XX , nhng ®Õn thêi gian nµy míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®a ®Êt níc tiÕn lªn theo con ®êng nµy . Tuy nhiªn sau mét thêi gian dµi níc ta ph¶i chÞu ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n Ph¸p víi nh÷ng chÝnh s¸ch thèng trÞ “ngu d©n” cña chóng ®· lµm cho con ngêi cña ®Êt níc chóng ta kÐm ph¸t triÓn vµ bÞ tôt hËu , ®iÒu ®ã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lùc lîng s¶n xuÊt , nã lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta bÞ tôt hËu rÊt nhiÒu n¨m so víi thÕ giíi bªn ngoµi . Chóng ta ®Òu biÕt r»ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸ch con ngêi thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ë nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh . Ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt , trong ®ã lùc lîng s¶n xuÊt lµ thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a t liÖu s¶n xuÊt (tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng) vµ nh÷ng ngêi sö dông nh÷ng t liÖu nµy ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt . Trong lùc lîng s¶n xuÊt yÕu tè con ngêi ®ãng vai trß chñ thÓ vµ quyÕt ®Þnh . Con ngêi ch¼ng nh÷ng lµ chñ thÓ tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt b»ng søc m¹nh c¬ b¾p , trÝ tuÖ cña m×nh , mµ cßn kh«ng ngõng s¸ng t¹o ra nh÷ng c«ng cô lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt . Tõ t×nh h×nh lùc lîng s¶n xuÊt nh vËy nªn quan hÖ s¶n xuÊt trong thêi k× nµy tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau ®ã lµ : Së h÷u c¸ nh©n , së h÷u tËp thÓ vµ së h÷u t b¶n t nh©n . Trong hoµn c¶nh ph¬ng thøc s¶n xuÊt diÔn ra nh vËy nªn §¶ng ta ®· chñ tr¬ng c¶i t¹o : ë thµnh phè lµ c«ng t hîp doanh cßn ë n«ng th«n lµ c¶i c¸ch ruéng ®Êt . §¶ng ta ®· quyÕt t©m ®a miÒn B¾c qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi . Tõ nh÷ng chñ tr¬ng ®æi míi cña §¶ng ta mµ ®Õn n¨m 1960 quan hÖ s¶n xuÊt ®· 9 cã sù thay ®æi c¬ b¶n tõ h×nh thøc së h÷u t nh©n ®a lªn h×nh thøc së h÷u tËp thÓ , h×nh thøc së h÷u tËp thÓ ®a lªn h×nh thøc quèc doanh , cßn h×nh thøc t b¶n t nh©n th× vËn ®éng lªn h×nh thøc c«ng t hîp doanh . Nh÷ng chñ tr¬ng trªn ®· ®îc §¶ng ta kh¼ng ®Þnh trong ®¹i héi §¶ng III. MÆc dï quan hÖ s¶n xuÊt lóc nµy kh«ng cßn ®îc phï hîp chÆt chÏ víi lùc lîng s¶n xuÊt , nhng trong hoµn c¶nh ®Êt níc cã chiÕn tranh th× tµi s¶n tËp trung trong tay nhµ níc vµ quan hÖ ph©n phèi theo lao ®éng l¹i lµ chÝnh s¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó thóc ®Èy ®Êt níc ®i lªn dµnh th¾ng lîi lÞch sö mïa xu©n n¨m 1975vµ thùc hiÖn c¶i c¸ch miÒn B¾c thµnh c«ng . 3. Qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ë ViÖt nam tõ n¨m 1975 ®Õn tríc 1986. Mïa xu©n n¨m 1975 víi chiÕn dÞch Hå chÝ minh lÞch sö níc ta ®· hoµn toµn gi¶i phãng . §¶ng ta chñ tr¬ng ®a c¶ níc theo con ®êng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa . Tuy nhiªn do qu¸ véi v· trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc nªn §¶ng ta ®· m¾c ph¶i mét sè sai lÇm . Nh÷ng sai lÇm lóc nµy lµ : Duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp , chØ tån t¹i hai h×nh thøc së h÷u lµ tËp thÓ vµ quèc doanh víi c¬ chÕ “xin cho , cÊp ph¸t”. Tõ nh÷ng sai lÇm trªn ®· dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ vÒ kinh tÕ x· héi : C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ l©m vµo t×nh trngj khñng ho¶ng kinh tÕ nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 80 . §iÒu ®ã còng chøng tá r»ng mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh«ng phï hîp . Mét mèi quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé kh«ng thÓ ¸p ®Æt cho mét lùc lîng s¶n xuÊt thÊp kÐm . §ã chÝnh lµ bµi häc cho §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc . 4. Sù biÓu hiÖn cña mèi quan hÖ tõ n¨m 1986 ®Õn nay §øng tríc t×nh h×nh khã kh¨n vµ nh÷ng sai lÇm ®· m¾c ph¶i tríc ®ã , ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc khãa VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt nam ®· ®a ra ®êng lèi ®æi míi ®Êt níc . §æi míi kh«ng ph¶i lµ thay ®æi môc tiªu x· héi chñ nghÜa mµ lµ nhËn thøc cho ®óng môc tiªu vµ con ®êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta . Chóng ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa , ®ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng bíc ®i tÊt yÕu , hîp quy luËt . Tõ ®ã §¶ng cæng s¶n ViÖt nam ®· quy ®Þnh ra ®êng lèi chuyÓn tõ m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang 10 x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay . Nã cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc , thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng trong níc víi quèc tÕ vµ khu vùc , thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh chãng . Trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , §¶ng kh¼ng ®Þnh kinh tÕ n«ng nghiÖp ®ãng vai trß chñ ®¹o . Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc vÒ mÆt kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua ®· chøng minh ®iÒu ®ã . §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc kho¸ VIII cña §¶ng céng s¶n ViÖt nam nhËn ®Þnh “Níc ta chuyÓn thêi kú ph¸t triÓn míi , thêi kú thóc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc . . . . . Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ kµ x©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i , c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý , quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt . . . “ §¶ng ta cßn kh¼ng ®Þnh : “NÒn c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ t¹o nªn lùc lîng s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho chÕ ®é x· héi míi , th× viÖc ph¸t triÓn nÒn hµnh ho¸ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh lµ ®Ó x©y dùng hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp . . .” NÒn kinh tÕ hµnh ho¸ nhiÒu thµnh phÇn mµ §n¶g ta chñ tr¬ng lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h¬ngs x· héi chñ nghÜa . Do ®ã ph¶i ch¨m lo ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ hîp t¸c , lµm cho nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp thËt sù lµm ¨n cã hiÖu qu¶ , ph¸t huy vai trß chñ ®¹o , cïng víi kinh tÕ hîp t¸c x· phÊn ®Êu dÇn trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. 11 C - KÕt luËn §¶ng ta ®· vËn dông sù phï hîp cña mèi quan hÖ gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt ë níc ta hiÖn nay vµ t¬ng lai . Trong ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh lµ : “X©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i , c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý , quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt , ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao , quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c , d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng , v¨n minh” Chóng ta ®Òu biÕt r»ng tõ tríc tíi nay c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ khuynh híng tÊt yÕu cña tÊt c¶ c¸c níc . §èi víi níc ta , tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng , muèn tho¸t khái nghÌo nµn , l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é cña mét níc ph¸t triÓn th× tÊt yÕu còng ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nh lµ : “Mét cuéc c¸ch m¹ng toµn diÖn vµ s©u s¾c trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi “. Tríc nh÷ng n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi chóng ta ®· x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña c¸c thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi . Song vÒ mÆt nhËn thøc chóng ta ®· ®Æt c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa ë vÞ trÝ gÇn nh ®èi lËp hoµn toµn víi c«ng nghiÖp ho¸ t b¶n chñ nghÜa . Trong lùa chän bíc ®i ®· cã lóc chóng ta thiªn vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng , coi ®ã lµ gi¶i ph¸p x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho chñ nghÜa x· héi , nµ kh«ng coi träng ®óng møc viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ . C«ng nghiÖp ho¸ còng ®îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n lµ qu¸ tr×ng x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt ®îc khÝ ho¸ trong tÊt c¶ c¸c nghµnh kinh tÕ quèc d©n. C«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®i ®«i víi hiÖn ®¹i ho¸ , kÕt hîp nh÷ng bíc tiÕn tuÇn tù vÒ c«nh nghiÖp víi viÖc tranh thñ c¸c c¬ héi ®i t¾t , ®ãn ®Çu , h×hn thµnh nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn theo tr×nh ®é tiªn tiÕn cña khoa häc c«ng nghÖ thÕ giíi . MÆt kh¸c chóng ta ph¶i chó träng x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn , vËn hµnh theo thÞ trêng , cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc vµ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa . §©y lµ hai nhiÖm vô ®îc thùc hiÖn ®ång thêi , chóng lu«n t¸c ®éng thóc ®Èy hç trî lÉn nhau cïng ph¸t triÓn . Bëi lÏ “NÕu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ t¹o lªn lùc lîng s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho 12 chÕ ®é x· héi míi , th× viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh lµ ®Ó x©y dùng hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp”. 13 Môc lôc A. Lêi nãi ®Çu.............................................................................................1 B. Néi dung.................................................................................................3 I. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt .....................................................................................................................3 1. Lùc lîng s¶n xuÊt ...................................................................................3 2. Quan hÖ s¶n xuÊt ....................................................................................4 3. Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ......6 II. Sù biÓu hiÖn mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt tõ tríc ®Õn nay nãi chung vµ tõ n¨m 1954 ®Õn ë ViÖt Nam. 8 1. Sù biÓu hiÖn mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt tõ tríc ®Õn nay...............................................................................8 2. BiÓu hiÖn cña mèi quan hÖ tõ n¨m 1954 - 1975 ë ViÖt Nam ..................11 3. Qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ë ViÖt Nam tõ 1975 - tríc 1986....................13 4. Sù biÓu hiÖn cña mèi quan hÖ tõ 1986 ®Õn nay.......................................13 C. KÕt luËn.................................................................................................15 14