HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP ĐỊA LÍ 11
Hướng dẫn trả lời một số câu hỏi và bài tập trong chương trình Địa lý lớp
11 làm tư liệu tham khảo cho các em học sinh tham khảo và làm bài tập.
Bài 1: SỰ TƯƠNG PHẢN VỀ TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN
KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CÁC NHÓM NƯỚC.
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HIỆN ĐẠI
Bài tập 3: (tr.9 - SGK)
Cho bảng số liệu sau:
Tổng nợ nước ngoài của nhóm nước đang phát triển (đơn vị: Tỉ USD)
Năm
1990
1998
2000
2004
Tổng nợ
1310
2465
2498
2724
Vẽ biểu đồ đường biểu hiện tổng nợ nước ngoài của nhóm nước đang phát
triển qua các năm. Rút ra nhận xét.
Bài làm:
1. Vẽ biểu đồ
Vẽ biểu đồ đường.
2. Nhận xét:
- Tổng nợ nước ngoài của các nước đang phát triển lớn và tăng theo các
năm trong giai đoạn 1990 - 2004.
- Giai đoạn 1990 - 1998 tăng rất nhanh từ 1310 lên 2465 tỉ USD, tăng gấp
1,9 lần.
- Giai đoạn 1998 - 2004 tăng chậm từ 2465 lên 2724 tỉ USD, gấp 1,1 lần.
=> Như vậy, các nước ĐPT nợ nước ngoài nhiều, nhưng tốc độ ngày càng
giảm.
------------------------------------------------------------Bài 2: XU HƯỚNG TOÀN CẦU HOÁ, KHU VỰC HOÁ KINH TẾ
Bài tập 3 (tr. 11 - SBT)
Đối với Việt Nam, TCH kinh tế đã tạo ra những thời cơ gì để phát triển kinh
tế?
Bài làm:
Toàn cầu hoá kinh tế đã tạo cho nước ta nhiều cơ hội phát triển kinh tế:
- Hàng hoá của nước ta có cơ hội thâm nhập vào các thị trường lớn trên thế
giới với mức thuế quan thấp hoặc không bị đánh thuế.
- Được tham gia công bằng trên các sân chơi kinh tế với các cường quốc.
- Có cơ hội thu hút và tiếp nhận các nguồn vốn lớn, trình độ công nghệ,
KHKT…
- Hàng hoá bên ngoài vào nước ta làm tăng khả năng lựa chọn và tiêu dùng
cho dân cư với các sản phẩm chất lượng cao, mẫu mã đẹp, giá thành rẻ…
--------------------------------------------------------------------------Bài 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ MANG TÍNH TOÀN CẦU
Bài tập 3 (tr. 16 - SGK)
Lập bảng trình bày về một số vấn đề môi trường toàn cầu:
Vấn đề
Nguyên nhân
Hậu quả
Giải pháp
môi trường
Biến đổi khí - Hoạt động công - Gây hiệu ứng nhà - Hạn chế thải khí CO2vào
hậu
nghiệp và sinh hoạt kính, nhiệt độ Trái khí quyển.
thải CO2 vào khí Đất tăng lên.
- Trồng rừng và bảo vệ
quyển
- Mưa axít.
rừng.
Ô nhiễm môi - Đưa chất thải - Ô nhiễm nguồn - Xử lí chất thải trước khi
trường nước công nghiệp và nước ngọt gây thiếu đổ trực tiếp vào môi
ngọt.
sinh hoạt chưa nước sạch.
trường nước.
được xử lí vào - Ô nhiễm môi - Hạn chế lượng chất thải
sông, hồ, biển và trường biển.
vào môi trường nước.
đại dương.
- Bảo vệ sinh vật biển.
Suy giảm đa - Con người khai - Mất đi nhiều loài - Bảo vệ và mở rộng diện
dạng sinh vật thác thiên nhiên sinh vật, gen di tích rừng.
quá mức.
truyền, nguồn thực - Bảo vệ và gia tăng số
phẩm, thuốc chữa lượng các loài sinh vật
bệnh, nguyên liệu quý hiếm.
cho các ngành sản - Khai thác hợp lí, nghiêm
xuất.
cấm chặt phá rừng và săn
bắn động vật quý hiếm.
-------------------------------------------------------------------------------
Bài 4: THỰC HÀNH
TÌM HIỂU NHỮNG CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA
TOÀN CẦU HOÁ ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN
1. Đặt vấn đề
Trên thế giới đang diễn ra xu hướng toàn cầu hoá kinh tế, xu hướng này có
tác động mạnh mẽ đến các nước đang phát triển.
2. Nội dung
a) Cơ hội
- Toàn cầu hoá tạo ra sự tự do hoá thương mại, bãi bỏ hàng rào thuế quan
giữa các nước, hàng hoá có điều kiện mở rộng lưu thông.
- Các quốc gia nhanh chóng đón đầu về khoa học công nghệ hiện đại phục
vụ phát triển kinh tế.
- Tạo điều kiện chuyển giao công nghệ và đa dạng hoá, đa phương hoá
trong quan hệ kinh tế quốc tế…
b) Thách thức
- Toàn cầu hoá có thể là công cụ để các siêu cường kinh tế tìm cách áp đặt
lối sồng và nền văn hoá của mình với các nước đang phát triển.
- Toàn cầu hoá cũng gây áp lực nặng nề với môi trường tự nhiên, làm suy
thoái môi trường.
3. Kết luận
Xu hướng toàn cầu hoá kinh tế đã tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến nền
kinh tế của các nước đang phát triển, đòi hỏi các quốc gia này phải có đường lối
phát triển kinh tế đúng đắn để hội nhập kinh tế quốc tế.
-------------------------------------------------------------------------------------Bài 5: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC
Tiết 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU PHI
Bài tập 2 (tr. 23 - SGK)
Dựa vào bảng dưới đây, nhận xét sự thay đổi tỉ lệ dân số châu Phi so với
các châu lục khác.
Năm
1985
2000
2005
Các châu
Châu Phi
11,5
12,9
13,8
Châu Mĩ
13,4
14,0
13,7
Trong đó Mĩ La tinh
8,6
8,6
8,6
Châu Á
60,0
60,6
60,6
Châu Âu
14,6
12,0
11,4
Châu Đại Dương
0,5
0,5
0,5
Thế giới
100,0
100,0
100,0
Bài làm
1. Nhận xét
Từ 1985 đến 2005, tỉ lệ dân số giữa các châu lục có sự thay đổi.
- Tỉ lệ dân số châu Phi và châu á có xu hướng tăng, trong đó nhiều nhất
thuộc về châu Phi (2,3%).
- Dân số châu Mĩ tăng từ 13,4% năm 1985 lên 14% năm 2000 nhưng đến
2005 giảm xuống còn 13,7%.
- Tỉ trọng dân số châu Âu có xu hướng giảm mạnh từ 14,6% năm 1985
xuống 11,4% năm 2005.
- Châu Đại Dương không thay đổi ở mức 0,5%.
2. Giải thích
Từ 1985 đến năm 2005, tỉ lệ dân số châu Phi so với thế giới có xu hướng
tăng là do trong giai đoạn này châu Phi có tỉ suất sinh rất cao (gần 40‰), trung
bình tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên hàng năm luôn trên 2%, cao hơn tất cả các
châu lục và mức trung bình thế giới. Tỉ suất sinh cao trong nhiều năm đã dẫn đến
sự bùng nổ dân số trong giai đoạn này.
-----------------------------------------------------------------------------------Bài 6: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC (tiếp theo)
Tiết 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU MĨ LA TINH
Bài tập 3 (tr. 27 - SGK )
Dựa vào hình 5.4 trong SGK, nhận xét tốc độ tăng GDP của Mĩ La trong
giai đoạn 1985 - 2004.
Bài làm:
Mĩ La tinh là khu vực có sự phát triển kinh tế không đồng đều theo không
gian và thời gian.
- Tốc độ tăng GDP rất thấp và các năm 1990 (0,5%), 1995 (0,4%) và 2002
(0.5%).
- Tốc độ tăng GDP rất nhanh vào các năm 2000 (2,9%), đặc biệt là năm
2004 (6,0%). Tốc độ tăng trưởng đó thể hiện sự phát triển kinh tế thiếu ổn định.
- Nguyên nhân:
+ Tình hình chính trị thiếu ổn định.
+ Sau khi giành độc lập còn duy trì cơ cấu xã hội phong kiến trong thời gian
dài, chưa xây dựng được đường lối phát triển kinh tế độc lập, tự chủ…
+ Quá trình cải cách kinh tế vấp phải nhiều trở ngại…
---------------------------------------------------------------------------------Bài 7: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC (tiếp theo)
Tiết 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA KHU VỰC TÂY NAM Á
VÀ KHU VỰC TRUNG Á
Bài tập 1 (tr. 33 - SGK)
Dựa vào bảng “Diện tích, dân số các quốc gia ở khu vực Tây á và khu vực
Trung á năm 2005” ta thấy:
1. Khu vực Tây Nam á
- Quốc gia có diện tích lớn nhất là: A-rập Xê út: 2149690 km2.
- Quốc gia có diện tích nhỏ nhất là: Baranh: 689 km2.
- Quốc gia có dân số lớn nhất là: I ran: 69,5 triệu người.
- Quốc gia có dân số ít nhất là: Ba ranh: 0,7 triệu người.
1. Khu vực Trung á
- Quốc gia có diện tích lớn nhất là: Ca-dắc-xtan: 2717301 km2.
- Quốc gia có diện tích nhỏ nhất là: Tát-gi-kít-xtan: 143100 km2.
- Quốc gia có dân số lớn nhất là: U-dơ-bê-kít-xtan: 26,4 triệu người.
- Quốc gia có dân số ít nhất là: Mông Cổ: 2,6 triệu người.
--------------------------------------------------------------------------------Bài 8: HỢP CHÚNG QUỐC HOA KÌ
Tiết 1. TỰ NHIÊN VÀ DÂN CƯ
Bài tập 2 (tr. 40 - SGK)
Dựa vào bảng 6.1, vẽ biểu đồ thể hiện dân số Hoa Kì. Giải thích nguyên
nhân và phân tích ảnh hưởng của gia tăng dân số đến phát triển kinh tế?
Bài làm:
1. Vẽ biểu đồ
Vẽ biểu đồ cột.
2. Nhận xét, giải thích
Dân số Hoa Kì gia tăng nhanh trong giai đoạn 1800 - 2005, tăng gấp 57 lần.
- Từ 1800 - 1900 tăng 72 triệu người.
- Từ 1900 - 2005 tăng nhanh hơn. Tăng nhanh nhất là giai đoạn 1960 2005, tăng 108 triệu người.
Giải thích:
- Do tỉ lệ sinh khá cao và chủ yếu là do nhập cư, tạo điều kiện để phát triển
kinh tế, thu hút lao động có kĩ thuật cao từ khắp mọi nơi trên thế giới.
----------------------------------------------------------------------------Bài 9: HỢP CHÚNG QUỐC HOA KÌ (tiếp theo)
Tiết 2. KINH TẾ
Bài tập 1 (tr. 44 - SGK)
Dựa vào bảng 6.3, vẽ biểu đồ so sánh GDP của Hoa Kì so với thế giới và
một số châu lục.
Bài làm:
- Vẽ biểu đồ cột.
- So sánh:
=> GDP của Hoa Kì chiếm 28% GDP toàn thế giới, xấp xỉ GDP châu Âu,
gấp 1,4 lần GDP châu á và gấp 17,9 lần GDP châu Phi.
Khẳng định vị trí số 1 thế giới của Hoa Kì về kinh tế.
-----------------------------------------------------------------------------------------Bài 10: HỢP CHÚNG QUỐC HOA KÌ (tiếp theo)
Tiết 3. THỰC HÀNH
TÌM HIỂU SỰ PHÂN HOÁ LÃNH THỔ SẢN XUẤT CỦA HOA KÌ
Bài tập 1 (tr. 28 - SBT)
Căn cứ vào các mục: điều kiện tự nhiên, nông nghiệp và hình 6.6, hoàn
thành nội dung phần thực hành.
Bài làm:
Khu
vực
Nông sản
chính
Phía Đông
Các bang
phía Bắc
Trung
tâm
Các bang
ở giữa
Các bang
phía Nam
Phía Tây
Bài tập 2 (tr. 29 - SBT)
Cây lương
Cây công nghiệp vầ
thực
cây ăn quả
Lúa mì, ngô,
Đỗ tương, cây ăn quả
lúa
gạo
cận nhiệt đới và ôn đới
(Phloirida)
- Củ cải đường, đỗ
Lúa mì, ngô
tương
- táo, lê, rau xanh
- Đỗ tương, bông,
Ngô, lúa mì
thuốc lá, củ cải đường
- Mía
Lúa gạo
- Cam, chanh, chuối
(ăn quả nhiệt đới)
Lúa
gạo - Cây ăn quả nhiệt đới
(Caliphoocnia) (Caliphoocnia)
- Rừng
Chăn nuôi
Bò thịt, bò
sữa, thuỷ sản
(Phloirida)
Bò, lợn
Bò
- Thuỷ sản
(cá tôm)
- Lợn
Bò
Căn cứ vào mục công nghiệp và hình 6.7 trong SGK, hoàn thành nội dung
phần thực hành.
Bài làm:
Các ngành
CN chính
Vùng
Vùng Đông Bắc
Vùng Phía
Nam
Vùng Phía Tây
Thực phẩm, dệt
may, cơ khí, luyện
Các
ngành
công
kim đen và màu,
nghiệptruyền thống
hoá chất, đóng tàu
biển,sản xuất ô tô
- Luyện kim
Thực phẩm, dệt
màu, đóng tàu
may, cơ khí,
biển, sản xuất ô
đóng tàu biển,
tô
sản xuất ô tô
- Cơ khí
- Điện tử, viễn
- Điện tử, viễn
thông, hoá dầu
Các
ngành
công
thông
Điện tử, viễn thông - Chế tạo máy
nghiệphiện đại
- Chế tạo máy
bay, tên lửa vũ
bay.
trụ
-------------------------------------------------------------------------Bài 11: LIÊN MINH CHÂU ÂU (EU)
Tiết 1. EU - LIÊN MINH KHU VỰC LỚN TRÊN THẾ GIỚI
Bài tập 3 (tr. 35 - SBT)
Phân tích bảng số liệu và hình vẽ, rút ra các nhận xét về vai trò của EU trên
thế giới.
Bài làm:
1. EU là trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới
- EU đã vượt qua Hoa Kì, Nhật Bản về nhiều chỉ tiêu cơ bản.
- Tuy nhiên còn có sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các nước thành viên.
2. EU là tổ chức thương mại hàng đầu thế giới
EU đã:
- Bãi bỏ hàng rào thuế quan trong buôn bán giữa các nước trong EU.
- Thực hiện 1 mức thuế quan trong quan hệ thương mại với các nước ngoài EU.
- Là bạn hàng lớn nhất của các nước đang phát triển.
- Năm 2004, so với thế giới, EU chỉ chiếm 2,2% diện tích, 7,1% dân số
nhưng lại chiếm tới:
+ 37,7% hoạt động xuất nhập khẩu.
+ 59% viện trợ phát triển thế giới.
Bài tập 2 (SBT - tr. 39)
Dựa vào bảng số liệu 7.2 SGK.
a) Vẽ biểu đồ thể hiện tỉ trọng GDP, dân số của EU và một số quốc gia trên TG.
b. Nhận xét vị trí kinh tế của EU trên trường quốc tế
* Năm 2004, EU chỉ chiếm 7,1% dân số thế giới, 2,2% diện tích phần đất
nổi của Trái Đất nhưng chiếm tới:
- 19% trong tiêu thụ năng lượng của thế giới.
- 26% trong sản xuất ô tô của thế giới.
- 31% GDP của thế giới; 37,7% trong xuất khẩu của thế giới; 59% trong
viện trợ phát triển thế giới.
* So sánh với Hoa Kì và Nhật Bản là những trung tâm kinh tế hàng đầu thế
giới thì năm 2004 EU có:
- GDP lớn gấp 1,09 lần của Hoa Kì, gấp 2,7 lần của Nhật Bản.
- EU vượt cả Hoa Kì và Nhật Bản về:
+ Số dân; trị giá xuất khẩu so với GDP %; Tỉ lệ % trong XK của thế giới;
giá trị FDI đầu tư ra nước ngoài.
* Xét về nhiều chỉ số kinh tế thì EU là 1 trung tâm kinh tế lớn thứ 2 thế
giới sau Hoa Kì và đứng trên Nhật Bản.
---------------------------------------------------------------------------Bài 12: LIÊN BANG NGA
1. Vẽ biểu đồ sự thay đổi GDP của Liên bang Nga
- Vẽ biểu đồ đường.
2. Nhận xét sự thay đổi GDP của Liên bang Nga
- GDP của Liên bang Nga có sự biến động lớn trong thời kì 1990 - 2004, có
thể chia thành 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1990 - 2000, là 10 năm khó khăn của nền kinh tế Liên bang
Nga, GDP giảm liên tục từ 967,3 tỉ USD xuống còn 259,7 tỉ USD, giảm 707,6 tỉ
USD trong vòng 10 năm.
+ Giai đoạn 2000 - 2004 nền kinh tế Liên bang Nga có dấu hiệu phục hồi,
tổng giá trị USD có chiều hướng tăng lên nhanh chóng từ 259,7 tỉ USD (2000) lên
582,4 tỉ USD (2004).
- Trong tương lai nền kinh tế LB Nga sẽ tiếp tục phục hồi phát triển và sẽ
sớm lấy lại vị trí cường quốc trên thế giới.
--------------------------------------------------------------------------------Bài 13: NHẬT BẢN
Bài tập 1: Vẽ biểu đồ thể hiện sự thay đổi cơ cấu giá trị xuất, nhập khẩu
của Nhật Bản trong giai đoạn 1990 - 2004.
+ Xử lí số liệu (tính ra %):
Năm
1990
1995
2000
2001
2004
Xuất khẩu
55
57
56
54
55
Nhập khẩu
45
43
44
46
45
+ Vẽ biểu đồ miền.
Bài tập 2: Nhận xét hoạt động kinh tế đối ngoại của Nhật Bản
Hoạt động
Đặc điểm khái quát
kinh tế đối ngoại
Xuất khẩu
Sản phẩm công nghiệp chế biến
Nhập khẩu
Sản phẩm nông nghiệp, năng lượng, nguyên liệu
Cán cân xuất nhập khẩu
Xuất siêu
Các bạn hàng chủ yếu
Hoa Kì, EU, các nước NIC ở châu á
FDI
ODA
Nhất thế giới
Nhất thế giới
-------------------------------------------------------------------------------Bài 14: CỘNG HOÀ NHÂN DÂN TRUNG HOA (TRUNG QUỐC)
Bài tập 1: Tính tỉ trọng GDP của Trung Quốc so với thế giới và nhận xét.
GDP của Trung Quốc so với thế giới (đơn vị %).
1985
1995
2004
1,93
2,37
4,03
Nhận xét:
- GDP của Trung Quốc tăng nhanh, sau 19 năm tăng gần 7 lần.
- Tỉ trọng GDP của Trung Quốc đóng góp vào GDP của thế giới tăng đều qua
các năm, từ 1,93% (1985) tăng lên 4,03% (2004).
- Trung Quốc ngày càng có vai trò quan trọng trong nền kinh tế thế giới.
Bài tập 2: Vẽ biểu đồ cơ cấu xuất nhập khẩu của Trung Quốc.
Nhận xét:
- Tỉ trọng xuất khẩu tăng lên từ năm 1985 đến năm 1995, sau đó lại giảm
vào năm 2004. Nhưng nhìn chung từ năm 1985 đến năm 2004 tỉ trọng xuất khẩu
của Trung Quốc tăng.
- Tỉ trọng nhập khẩu giảm từ năm 1985 đến năm 1995, sau đó lại tăng vào
năm 2004. Nhưng nhìn chung cả thời kì giảm.
- Năm 1985, Trung Quốc nhập siêu (21,4%); các năm 1995, 2004, Trung
Quốc là nước xuất siêu.
- Cán cân xuất, nhập khẩu thể hiện sự phát triển của nền kinh tế Trung Quốc.
----------------------------------------------------------------Bài 15: KHU VỰC ĐÔNG Á
Vẽ biểu đồ thể hiện khách du lịch quốc tế đến và chi tiêu của khách du
lịch ở một số khu vực
Nhận xét:
+ Số lượng khách du lịch ở khu vực Đông Nam á ít nhất (2003) trong 3 khu vực.
+ Tổng chi tiêu của khách du lịch quốc tế đến khu vực Đông Nam á cũng
thấp nhất, chỉ xấp xỉ khu vực Tây Nam á, nhưng thua nhiều lần so với khu vực
Đông á.
+ Mức chi tiêu bình quân của khách du lịch còn cho thấy các sản phẩm du
lịch cũng như trình độ phát triển du lịch của khu vực Đông nam á chỉ ngang bằng
so với khu vực Tây nam á và còn thua xa so với khu vực Đông á. Nếu tính tới khu
vực Tây Nam á còn chịu ảnh hưởng bởi chiến tranh, mất ổn định do nạn khủng bố
làm hạn chế sự phát triển du lịch của khu vực trong nhiều năm thì thực sự trong ba
khu vực trên, Đông nam á tuy giàu tiềm năng nhưng vẫn là khu vực có các sản
phảm du lịch còn hạn chế.
- Xem thêm -