Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Trung học cơ sở Hướng dẫn giải bài tập hóa học 9 nâng cao...

Tài liệu Hướng dẫn giải bài tập hóa học 9 nâng cao

.DOC
183
287
138

Mô tả:

http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] lêi nãi ®Çu Lµm thÕ nµo ®Ó häc giái m«n ho¸ häc? Lµm sao ®Ó cã kü n¨ng t duy ®Æc trng cña Ho¸ häc, kü n¨ng tr¶ lêi vµ gi¶i c¸c bµi tËp ho¸ häc? Lµm sao cã thÓ vËn dông c¸c kiÕn thøc Ho¸ häc vµo cuéc sèng? Hy väng r»ng quyÓn s¸ch “Híng dÉn gi¶i bµi tËp ho¸ häc 9” sÏ phÇn nµo ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c em yªu thÝch m«n häc cã nhiÒu øng dông thùc tiÔn nµy. QuyÓn s¸ch ®îc biªn so¹n theo ch¬ng tr×nh míi nhÊt cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, bao gåm 6 ch¬ng, trong ®ã 5 ch¬ng ®Çu t¬ng øng víi 5 ch¬ng cña s¸ch gi¸o khoa Ho¸ häc 9. Mçi ch¬ng gåm c¸c néi dung sau: A. Tãm t¾t lÝ thuyÕt cña ch¬ng díi d¹ng s¬ ®å. B. Híng dÉn gi¶i bµi tËp s¸ch gi¸o khoa C. C¸c c©u hái vµ bµi tËp tù luyÖn. Ch¬ng 6 tr×nh bµy mét sè ph¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp Hãa häc. QuyÓn s¸ch “Híng dÉn gi¶i bµi tËp ho¸ häc 9” lµ quyÓn thø hai trong bé s¸ch tham kh¶o ho¸ häc tõ líp 8 ®Õn líp 12. C¸c c©u hái vµ bµi tËp trong s¸ch ®îc biªn so¹n ®a d¹ng, trong ®ã c¸c kü n¨ng t duy ®Æc trng cña ho¸ häc ®îc chó träng. PhÇn tÝnh to¸n cña c¸c bµi tËp kh«ng qu¸ phøc t¹p. §èi víi c¸c c©u hái vµ bµi tËp cã h íng dÉn, c¸c em nªn tù m×nh gi¶i tríc, nÕu cã víng m¾c míi xem phÇn híng dÉn. Mét bµi tËp cã thÓ cã nhiÒu c¸ch gi¶i kh¸c nhau, tuy nhiªn ®¸p sè th× gièng nhau. MÆc dï chóng t«i ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nhng do tr×nh ®é vµ thêi gian biªn so¹n cßn h¹n chÕ nªn quyÓn s¸ch kh«ng thÓ tr¸nh khái c¸c sai sãt. Chóng t«i ch©n thµnh c¶m ¬n mäi ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c b¹n ®äc, nhÊt lµ cña c¸c thÇy, c« vµ c¸c em häc sinh ®Ó s¸ch ®îc hoµn chØnh h¬n trong lÇn t¸i b¶n sau. C¸c t¸c gi¶ 3 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Ch¬ng 1. C¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ A. Tãm t¾t lÝ thuyÕt 1. Ph©n lo¹i c¸c chÊt v« c¬ C¸c hîp chÊt v« c¬ oxit Oxit baz¬ axit Oxit axit CaO Fe2O3 Axit cã oxi CO2 HNO3 SO2 H2SO4 baz¬ Axit kh«ng cã oxi HCl HBr Baz¬ tan Baz¬ kh«ng tan NaOH KOH muèi Muèi axit Muèi trung hoµ Cu(OH)2 KHSO4 NaCl Fe(OH)3 NaHCO3 K2SO4 2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ Oxit axit Oxit baz¬ Muèi Baz¬ Axit B. Híng dÉn gi¶i C©u hái vµ bµi tËp s¸ch gi¸o khoa Bµi 1: TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit Kh¸i qu¸t vÒ sù ph©n lo¹i oxit Bµi 1. Cã nh÷ng oxit sau: CaO, Fe2O3, SO3. Oxit nµo cã thÓ t¸c dông ®îc víi: a) Níc? b) Axit clohi®ric? c) Natri hi®roxit? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc. Híng dÉn a. C¸c oxit t¸c dông víi níc: CaO, SO3 CaO + H2O  Ca(OH)2 SO3 + H2O  H2SO4 b. C¸c oxit t¸c dông ®îc víi axit clohi®ric: CaO, Fe2O3 CaO + 2HCl  CaCl2 + H2O 4 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O c. Oxit t¸c dông víi natri hi®roxit: SO3 SO3 + 2NaOH  Na2SO4 + H2O Bµi 2: Cã nh÷ng chÊt sau: H2O, KOH, K2O, CO2. H·y cho biÕt nh÷ng cÆp chÊt cã thÓ t¸c dông víi nhau? Híng dÉn H2O KOH K2O CO2 H2O x x KOH x K2O x x CO2 x x x LÊy tæng c¸c trêng hîp cã thÓ ph¶n øng chia 2 ta cã 4 cÆp chÊt cã thÓ t¸c dông ®îc víi nhau. Bµi 3: Tõ nh÷ng chÊt: Canxi oxit, lu huúnh ®ioxit, cacbon ®ioxit, lu huúnh trioxit, kÏm oxit, em h·y chän mét chÊt thÝch hîp ®iÒn vµo c¸c s¬ ®å ph¶n øng sau: a)Axit sunfuric +…. KÏm sunfat + Níc b) Natri hi®roxit + … Natri sunfat +Níc c) Níc +… Axit sunfur¬ d) Níc +… Canxi hi®roxit e) Canxi oxit +… Canxi cacbonat Dïng c¸c c«ng thøc ho¸ häc ®Ó viÕt tÊt c¶ nh÷ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng trªn. Híng dÉn a) H2SO4 + ZnO ZnSO4 + H2O b) 2NaOH + SO3 Na2SO4 + H2O c) H2O + SO2 H2SO3 d) H2O + CaO Ca(OH)2 e) CaO + CO2 CaCO3 Bµi 4: Cho nh÷ng oxit sau: CO2, SO2, Na2O, CaO, CuO. H·y chän mét trong nh÷ng chÊt ®· cho t¸c dông ®îc víi: a) Níc, t¹o thµnh axit. b) Níc, t¹o thµnh dung dÞch baz¬. c) Axit, t¹o thµnh muèi vµ níc d) Baz¬, t¹o thµnh muèi vµ níc. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Híng dÉn a. Oxit t¸c dông víi níc t¹o thµnh axit: SO2 + H2O  H2SO3 b. Oxit t¸c dông víi níc t¹o thµnh dung dÞch baz¬. Na2O + H2O  2NaOH c. Oxit t¸c dông víi axit t¹o thµnh muèi vµ níc. 5 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] CuO + H2SO4  CuSO4 + H2 O d. Oxit t¸c dông víi baz¬ t¹o thµnh muèi vµ níc. CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O e. Oxit t¸c dông víi cacbon ®ioxit t¹o thµnh muèi. CaO + CO2  CaCO3 Bµi 5: Cã hçn hîp khÝ CO2 vµ O2. Lµm thÕ nµo cã thÓ thu ®îc khÝ O2 tõ hçn hîp trªn? Tr×nh bµy c¸ch lµm vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Híng dÉn Trong sè c¸c khÝ vµ h¬i cña hçn hîp, cã mét oxit axit lµ CO 2. Theo tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit axit, chÊt nµy ph¶n øng víi kiÒm t¹o thµnh muèi vµ níc. ChÊt khÝ oxi kh«ng cã tÝnh chÊt nµy. Do ®ã ta chän dung dÞch Ca(OH) 2 ®Ó t¸ch riªng khÝ oxi ra khái hçn hîp. C¸ch lµm nh sau: Bíc 1: Cho hçn hîp khÝ ®i qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d, toµn bé khÝ CO2 trong hçn hîp sÏ ph¶n øng vµ oxi ®i qua v× kh«ng ph¶n øng. Ph¬ng tr×nh ho¸ häc: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O Bíc 2: KhÝ oxi cã lÉn mét Ýt h¬i níc (níc v«i trong cha hÊp thô hÕt) ta dÉn qua b×nh ®ùng dung dÞch axit sunfuric ®Æc. H¬i níc bÞ axit gi÷ l¹i, ta ®îc khÝ oxi s¹ch. Bµi 6. Cho 1,6g ®ång (II) oxit t¸c dông víi 100g dung dÞch axit sunfuric cã nång ®é 20%. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. b) TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña c¸c chÊt cã trong dung dÞch sau ph¶n øng kÕt thóc. Híng dÉn H SO nCuO = 1,6 : 80 = 0,02(mol). n = 20% x 100 : 98 > 0,02 axit d a) Ph¬ng tr×nh ho¸ häc CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O 0,02mol 0,02mol 0,02mol Theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc CuO ®· ph¶n øng hÕt, H2SO4 d. b) Nång ®é % c¸c chÊt: Sè mol CuSO4 = 0,02mol  Khèi lîng CuSO4 = 0,02 x 160 = 3,2 (gam) Khèi lîng H2SO4 cßn d = 20 – (98 x 0,02) = 0,4 (gam). CuSO C% 4 = 3,2 : (100 + 1,6) x 100%  3,35% 2 H 2SO4 C% 4 = 0,4: (100 + 1,6) x 100%  0,39% Bµi 2 - Mét sè oxit quan träng A - Canxi oxit Bµi 1. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc nµo cã thÓ chÊt trong mçi d·y chÊt sau: a) Hai chÊt r¾n mµu tr¾ng lµ CaO vµ b) Hai chÊt khÝ kh«ng mµu lµ CO2 vµ ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. nhËn biÕt ®îc tõng Canxi oxit Na2O. O2. 6 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Híng dÉn a. NhËn biÕt hai chÊt r¾n mµu tr¾ng lµ CaO vµ Na2O b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.  Cho hai chÊt r¾n t¸c dông víi níc: CaO + H2O  Ca(OH)2 Na2O + H2O  2NaOH  DÉn khÝ CO2 tõ tõ ®i qua tõng dung dÞch, nÕu xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng th× ®ã lµ Ca(OH)2, nÕu kh«ng cã hiÖn tîng g× th× ®ã lµ NaOH. CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O b. Hai chÊt khÝ kh«ng mµu lµ CO2 vµ O2. Sö dông níc v«i trong lµm thuèc thö ®Ó nhËn biÕt khÝ CO2 do xuÊt hiÖn kÕt tña cña CaCO 3, nÕu kh«ng cã hiÖn tîng g× th× ®ã lµ khÝ oxi. CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O Bµi 2. H·y nhËn biÕt tõng chÊt trong mçi nhãm chÊt sau b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc: a) CaO, CaCO3; b) CaO, CuO. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Híng dÉn a. CaCO3 vµ CaO cã thÓ dïng dung dÞch HCl ®Ó thö. NÕu xuÊt hiÖn bät khÝ th× ®ã lµ CaCO3, nÕu kh«ng cã khÝ tho¸t ra th× ®ã lµ CaO. CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + H2O + CO2(khÝ) b. CaO, CuO cã thÓ dïng níc ®Ó thö. NÕu cã ph¶n øng víi níc th× ®ã lµ CaO, CuO kh«ng ph¶n øng. CaO + H2O  Ca(OH)2 Bµi 3. 200ml dung dÞch HCl cã nång ®é 3,5mol/l hoµ tan võa ®ñ 20g hçn hîp hai oxit CuO vµ Fe2O3. a) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. b) TÝnh khèi lîng cña mçi oxit cã trong hçn hîp ban ®Çu. Híng dÉn a. C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O 1mol 2mol Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O 1mol 6mol b. Khèi lîng cña mçi oxit §Æt x, y lÇn lît lµ sè mol CuO vµ Fe2O3 trong hçn hîp. Khèi lîng hçn hîp = 80x + 160y = 20 (I) Sè mol HCl = 2x + 6y = 3,5 . 0,2 = 0,7 (II) Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta ®îc y = 0,1, x = 0,05 Khèi lîng CuO = 0,05 . 80 = 4 (g). Khèi lîng Fe2O3 = 0,1 . 160 = 16 (g) Bµi 4. BiÕt 2,24lÝt khÝ CO2 (®ktc) t¸c dông võa ®ñ víi 200ml dung dÞch Ba(OH)2, s¶n phÈm lµ BaCO3 vµ H2O. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. 7 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] b) TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2 ®· dïng. c) TÝnh khèi lîng chÊt kÕt tña thu ®îc. Híng dÉn a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng CO2 + Ba(OH)2  BaCO3 + H2O 1mol 1mol 1mol b) Nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2 Sè mol CO2 = 2,24 : 22,4 = 0,1 = Sè mol Ba(OH)2 CM = 0,1 n = = 0,5 M 0, 2 V c) Khèi lîng chÊt kÕt tña: Khèi lîng BaCO3 = 0,1 . 197 = 19,7 (g) B. Lu Huúnh §ioxit Bµi 1 ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cho mçi biÕn ®æi sau: S (1) (2) SO2 (6) CaSO3 (3) H2SO3 (4) Na2SO3 (5) SO2 Na2SO3 Híng dÉn S + O2  SO2 SO2 + CaO  CaSO3 SO2 + H2O  H2SO3 (3) H2SO3+ 2NaOH  Na2SO3 + H2O Na2SO3 + H2SO4  Na2SO4 + H2O + SO2 SO2 + 2NaOH  Na2SO3 + H2O (1) (2) (4) (5) (6) Bµi 2 H·y nhËn biÕt tõng chÊt trong mçi nhãm chÊt sau b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc: a) Hai chÊt r¾n mµu tr¾ng lµ CaO vµ P2O5. b) Hai chÊt khÝ kh«ng mµu lµ SO2 vµ O2. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc. Híng dÉn a. CaO vµ P2O5 lµ mét oxit baz¬ vµ mét oxit axit. Cã thÓ cho 2 oxit t¸c dông víi níc ë hai cèc riªng biÖt. Dïng quú tÝm ®Ó thö, nÕu cã mµu xanh th× chÊt ban ®Çu lµ CaO. NÕu quú chuyÓn sang mµu ®á th× chÊt ban ®Çu lµ P2O5. CaO + H2O  Ca(OH)2 dung dÞch baz¬ P2O5 + 3H2O  2H3PO4 dung dÞch axit b. SO2 vµ O2 cã thÓ dïng tµn ®ãm ®á ®Ó thö vµ nhËn ra oxi. KhÝ cßn l¹i thªm níc cÊt, l¾c vµ thö dung dÞch b»ng quú tÝm, quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á th× khÝ ban ®Çu lµ SO2. SO2 + H2O  H2SO3 dung dÞch axit sunfur¬ 8 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Bµi 3. Cã nh÷ng khÝ Èm (khÝ cã lÉn h¬i níc): Cacbon ®ioxit, hi®ro, oxi, lu huúnh ®ioxit. KhÝ nµo cã thÓ ®îc lµm kh« b»ng canxi oxit? Gi¶i thÝch. Híng dÉn Nguyªn t¾c lµm kh« c¸c chÊt khÝ lµ chÊt lµm kh« chØ gi÷ l¹i h¬i níc mµ kh«ng t¸c dông víi chÊt ®îc lµm kh«. CaO lµ mét oxit baz¬, chØ lµm kh« ®îc: H2, O2. CaO kh«ng thÓ lµm kh« hai oxit axit SO2 vµ CO2 v× vi ph¹m nguyªn t¾c trªn. CaO cã thÓ t¸c dông víi c¸c oxit axit. CaO + CO2  CaCO3 CaO + SO2  CaSO3 Bµi 4 Cã nh÷ng chÊt khÝ sau: CO2, H2 , O2, SO2, N2. H·y cho biÕt chÊt nµo cã tÝnh chÊt sau: a) NÆng h¬n kh«ng khÝ. b) NhÑ h¬n kh«ng khÝ. c) Ch¸y ®îc trong kh«ng khÝ. d) T¸c dông víi níc t¹o thµnh dung dÞch axit. e) Lµm ®ôc níc v«i trong. g) §æi mµu giÊy quú tÝm Èm thµnh ®á. Híng dÉn a) NÆng h¬n kh«ng khÝ: CO2, O2, SO2 b) NhÑ h¬n kh«ng khÝ: H2 , N2. c) Ch¸y ®îc trong kh«ng khÝ: H2 d) T¸c dông víi níc t¹o thµnh dung dÞch axit: CO2, SO2, e) Lµm ®ôc níc v«i trong: CO2, SO2. g) §æi mµu giÊy quú tÝm Èm thµnh ®á: CO2, SO2. Bµi 5. KhÝ lu huúnh ®ioxit ®îc t¹o thµnh tõ cÆp chÊt nµo sau ®©y: a) K2SO3 vµ H2SO4. b) K2SO4 vµ HCl. c) Na2SO3 vµ NaOH d) Na2SO4 vµ CuCl2. e)Na2SO3 vµ NaCl. Híng dÉn Bµi 6. DÉn 112ml khÝ SO2 (®ktc) ®i qua 700ml dung dÞch Ca(OH)2 cã nång ®é 0,01mol/l. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc. b) TÝnh khèi lîng c¸c chÊt sau ph¶n øng. Híng dÉn n2 SO 0,112l = 22,4 l = 0,005(mol); Ca(OH) n a. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: SO2 + 1 mol 2 = 0,01 x 0,7 = 0,007(mol) Ca(OH)2 CaSO3 + H2O 1mol 1mol 9 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] 0,005mol 0,005mol 0,005mol Ca(OH)2 d 0,02mol b. Khèi lîng c¸c chÊt sau ph¶n øng: mCa(OH) = 0,02 x 74 = 1,48(g); = 0,005 x (40 + 32 + 48) = 0,6(gam) CaSO m 2 3 Bµi 3. TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit Bµi 1: Tõ Mg, MgO, Mg(OH)2 vµ dung dÞch axit sunfuric lo·ng, h·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®iÒu chÕ magie sunfat. Híng dÉn Axit HCl Mg + H2SO4  MgSO4 + H2 (1) MgO + H2SO4  MgSO4 + H2O (2) Mg(OH)2 + H2SO4  MgSO4 + 2H2O (3) Bµi 2: Cã nh÷ng chÊt sau: CuO, Mg, Al2O3, Fe(OH)3, Fe2O3. H·y chän mét trong nh÷ng chÊt ®· cho t¸c dông víi dung dÞch HCl sinh ra: a) KhÝ nhÑ h¬n kh«ng khÝ vµ ch¸y ®îc trong kh«ng khÝ. b) Dung dÞch cã mµu xanh lam. c) Dung dÞch cã mµu vµng n©u. d) Dung dÞch kh«ng cã mµu. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Híng dÉn Cã nh÷ng chÊt sau: CuO, Mg, Al2O3, Fe(OH)3, Fe2O3 h·y chän mét trong nh÷ng chÊt ®· cho t¸c dông víi dung dÞch HCl sinh ra: a) KhÝ nhÑ h¬n kh«ng khÝ vµ ch¸y ®îc trong kh«ng khÝ, ®ã lµ hi®ro. Mg + 2HCl  MgCl2 + H2 b) Dung dÞch cã mµu xanh lam, dung dÞch muèi ®ång II CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O c) Dung dÞch cã mµu vµng n©u: Chän Fe(OH)3 hoÆc Fe2O3 Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O d) Dung dÞch kh«ng mµu: Dung dÞch MgCl2 hoÆc AlCl3 Al2O3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H2O Bµi 3. H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng trong mçi trêng hîp sau: a) Magie oxit vµ axit nitric; d) S¾t vµ axit clohi®ric; b) §ång (II) oxit vµ axit sunfuric; e) KÏm vµ axit sunfuric loµng. c) nh«m oxit vµ axit sunfuric; Híng dÉn a) Magie oxit vµ axit nitric; MgO + 2HNO3  Mg(NO3)2 + H2O b) §ång (II) oxit vµ axit sunfuric;CuO + H2SO4  MgSO4 + H2O c) Nh«m oxit vµ axit sunfuric; Al2O3 + 3H2SO4  Al2(SO4)3 + 3H2O d) S¾t vµ axit clohidric; Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 10 http://violet.vn/lambanmai8283 e) KÏm vµ axit sunfuric lo·ng; Email: [email protected] Zn + H2SO4  ZnSO4 + H2 Bµi 4. Cã 10gam hçn hîp bét hai kim lo¹i ®ång vµ s¾t. H·y giíi thiÖu ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn tr¨m (theo khèi lîng) cña mçi kim lo¹i trong hçn hîp theo: a) Ph¬ng ph¸p ho¸ häc. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc. b) Ph¬ng ph¸p vËt lÝ. ( BiÕt r»ng ®ång kh«ng t¸c dông víi axit HCl vµ axit H2SO4 lo·ng). Híng dÉn a) Ph¬ng ph¸p ho¸ häc Dïng dung dich axit HCl d t¸c dông víi hçn hîp, chØ cã s¾t ph¶n øng Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 Läc, röa vµ c©n chÊt r¾n kh«ng tan, biÕt khèi lîng cña Cu. Cßn l¹i lµ Fe. b) Ph¬ng ph¸p vËt lÝ Cho 10g hçn hîp bét hai kim lo¹i vµo phÝa trong mét tê giÊy A4 gËp ®«i. §a nam ch©m ®Õn phÝa ngoµi cña tê giÊy. Më tê giÊy ra, sÏ t¸ch riªng bét s¾t do nam ch©m hót vµ bét ®ång th× kh«ng. C©n tõng chÊt. Bµi 4 - Mét sè axit quan träng Bµi 1. Cã nh÷ng chÊt: CuO, BaCl2, Zn, ZnO. ChÊt nµo nãi trªn t¸c dông víi dung dÞch HCl vµ dung dÞch H2SO4 lo·ng sinh ra: a) ChÊt khÝ ch¸y ®îc trong kh«ng khÝ? b) Dung dÞch cã mµu xanh lam? c) ChÊt kÕt tña mµu tr¾ng kh«ng tan trong níc vµ axit? d) Dung dÞch kh«ng mµu vµ níc? ViÕt tÊt c¶ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Híng dÉn a) ChÊt khÝ ch¸y ®îc trong kh«ng khÝ ë ®©y lµ H2. ChØ cã Zn t¸c dông víi dung dÞch axit HCl vµ dung dÞch H2SO4 lo·ng, gi¶i phãng khÝ H2. Zn + HCl  ZnCl2 + H2 Zn + H2SO4  ZnSO4 + H2 b) Dung dÞch cã mµu xanh lam lµ mµu cña muèi ®ång II. CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O mµu xanh lam c) ChÊt kÕt tña mµu tr¾ng, kh«ng tan trong níc vµ axit, ®ã lµ BaSO4. BaCl2 + H2SO4  BaSO4 + H2O d) Dung dÞch kh«ng mµu vµ níc lµ dung dÞch ZnCl2 hay ZnSO4 ZnO + HCl  ZnCl2 + H2O ZnO + H2SO4  ZnSO4 + H2O Bµi 2: S¶n xuÊt axit sunfuric trong c«ng nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng nguyªn liÖu chñ yÕu nµo? H·y cho biÕt môc ®Ých cña mçi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt axit sunfuric vµ dÉn ra nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc? 11 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Híng dÉn Xem s¸ch gi¸o khoa Ho¸ häc 9. Bµi 3: B»ng c¸ch nµo cã thÓ nhËn biÕt ®îc tõng chÊt trong mçi cÆp chÊt sau theo ph¬ng ph¸p ho¸ häc a) Dung dÞch HCl vµ dung dÞch H2SO4; b) Dung dÞch NaCl vµ dung dÞch Na2SO4. c) Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch H2SO4. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc. Híng dÉn a) Dung dÞch HCl vµ dung dÞch H2SO4. LÊy hai èng nghiÖm nhá, mçi èng chøa riªng biÖt kho¶ng 1ml dung dÞch cha biÕt. Dïng thuèc thö BaCl2, nÕu chÊt nµo t¹o thµnh kÕt tña tr¾ng th× ®ã lµ H2SO4.. BaCl2 + H2SO4  BaSO4 + H2O b) Dung dÞch NaCl vµ dung dÞch Na2SO4. LÊy hai èng nghiÖm nhá, mçi èng chøa riªng biÖt kho¶ng 1ml dung dÞch cha biÕt. Dïng thuèc thö BaCl2, nÕu chÊt nµo t¹o thµnh kÕt tña tr¾ng th× ®ã lµ Na2SO4.. BaCl2 + Na2SO4  BaSO4 + 2NaCl c) Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch H2SO4. LÊy hai èng nghiÖm nhá, mçi èng chøa riªng biÖt kho¶ng 1ml dung dÞch cha biÕt. Dïng quú tÝm ®Ó thö, nÕu quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á th× ®ã lµ axit H2SO4. Bµi 4*: B¶ng díi ®©y cho biÕt kÕt qu¶ cña 6 thÝ nghiÖm x¶y ra gi÷a Fe vµ dung dÞch H2SO4 lo·ng. Trong mçi thÝ nghiÖm ngêi ta dïng 0,2 gam Fe t¸c dông víi thÓ tÝch b»ng nhau cña axit, nhng cã nång ®é kh¸c nhau. Nh÷ng thÝ nghiÖm nµo chøng tá r»ng: a) Ph¶n øng x¶y ra nhanh h¬n khi t¨ng nhiÖt ®é? b) Ph¶n øng x¶y ra nhanh h¬n khi t¨ng diÖn tÞch tiÕp xóc? c) Ph¶n øng x¶y ra nhanh h¬n khi t¨ng nång ®é axit? ThÝ nghiÖm 1 2 3 4 5 6 Nång ®é NhiÖt ®é axit (0C) 1M 25 2M 25 2M 35 2M 50 2M 35 3M 50 S¾t ë d¹ng L¸ L¸ L¸ Bét Bét Bét Thêi gian ph¶n øng xong (s) 190 85 62 15 45 11 Híng dÉn Khi xÐt ¶nh hëng cña mét yÕu tè nµo ®ã ®Õn tèc ®é ph¶n øng th× th«ng thêng ngêi ta cè ®Þnh c¸c yÕu tè cßn l¹i. VÝ dô khi xÐt ¶nh hëng cña yÕu tè nhiÖt ®é, ngêi ta cè ®Þnh c¸c yÕu tè kh¸c nh nång ®é axit, diÖn tÝch tiÕp xóc. a) ThÝ nghiÖm 2 vµ 4. b) ThÝ nghiÖm 3 vµ 5. 12 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] c) ThÝ nghiÖm 4 vµ 6. Bµi 5: H·y sö dông nh÷ng chÊt cã s½n: Cu, Fe, CuO, KOH, C6H12O6 (glucoz¬), dung dÞch H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc vµ nh÷ng dông cô thÝ nghiÖm cÇn thiÕt ®Ó lµm nh÷ng thÝ nghiÖm chøng minh r»ng: a) Dung dÞch H2SO4 lo·ng cã nh÷ng tÝnh chÊt häc cña axit. b) H2SO4 ®Æc cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc riªng. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cho mçi thÝ nghiÖm. Híng dÉn a) Dung dÞch H2SO4 lo·ng cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit. 2KOH + H2SO4  K2SO4 + H2O Fe + H2SO4  FeSO4 + H2 CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O b) Dung dÞch H2SO4 ®Æc ngoµi nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit cßn cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc riªng. t0 Cu + 2H2SO4  CuSO4 + SO2 + 2H2O H2SO4 C6H12O6  6C + 6H2O Bµi 6: Cho mét khèi lîng m¹t s¾t d vµo 50ml dung dÞch HCl. Ph¶n øng xong, thu ®îc 3,36lÝt khÝ (®ktc). a) ViÕt ph¬ng trinh ho¸ häc: b) TÝnh khèi lîng m¹t s¾t ®· tham gia ph¶n øng; c) T×m nång ®é mol cña dung dÞch HCl ®· dïng. Híng dÉn a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 1mol 2mol 1mol b) TÝnh khèi lîng Fe ®· ph¶n øng nFe = nH 3,36l = 2 = 0,15(mol) Fe 22,4l m = 0,15 x 56 = 8,4 (gam) c) TÝnh CM cña dung dÞch HCl ®· dïng 0,3mol CM 0,05lit = HCl = 6 mol/lit = 6 M. Bµi 7*: Hoµ tan hoµn toµn 12,1 gam hçn hîp bét CuO vµ ZnO cÇn 100ml dung dÞch HCl 3M. a) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc. b) TÝnh phÇn tr¨m theo khèi lîng cña mçi oxit trong hçn hîp ban ®Çu. c) H·y tÝnh khèi lîng dung dÞch H2SO4 nång ®é 20% ®Ó hoµ tan hoµn toµn hçn hîp c¸c oxit trªn. Híng dÉn a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc CuO + 2HCl  CuCl2 + H2O (1) 13 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] ZnO + 2HCl  ZnCl2 + H2O (2) 1mol 2mol b) TÝnh % theo khèi lîng cña mçi oxit trong hçn hîp ban ®Çu. §Æt x,y lµ sè mol cña CuO vµ ZnO trong hçn hîp. Khèi lîng hçn hîp = (64 + 16) x + (65 + 16) y = 12,1(I) 80x + 81y = 12,1 Sè mol axit HCl = 2(x + y) = 0,1. 3 = 0,3(II) 2x + 2y = 0,3 gi¶i hÖ ta ®îc y = 0,1 mol vµ x = 0,05 mol Khèi lîng CuO = 0,05.80 = 4,0 gam chiÕm xÊp xØ 33% Khèi lîng ZnO = 0,1.81 = 8,1 gam chiÕm xÊp xØ 67%. c) Khèi lîng axit H2SO4 20% cÇn dïng CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O (3) ZnO + H2SO4  Zn SO4 + H2O (4) Sè mol H2SO4 (3) = sè mol CuO = 0,05 mol Sè mol H2SO4 (4) = sè mol ZnO = 0,10 mol Khèi lîng H2SO4 = (0,10 + 0,05) 98 = 14,7 (gam) Khèi lîng dung dÞch H2SO4 20% cÇn dïng m H2SO4 = 100 x14,7 20 = 73,5(gam) Bµi 5 - Bµi LuyÖn tËp TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit vµ axit Bµi 1. Cã nh÷ng oxit sau: SO2, CuO, Na2O, CaO, CO2. h·y cho biÕt nh÷ng oxit nµo t¸c dông ®îc víi: a) Níc? b) Axit clohi®ric? c) Natri hi®roxit? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc. Híng dÉn a) Oxit t¸c dông víi níc SO2 + H2O  H2SO3 Na2O + H2O  2NaOH CaO + H2O  Ca(OH)2 CO2 + H2O  H2CO3 b) Oxit t¸c dông víi axit clohi®ric Na2O + 2HCl  2NaCl + H2O CaO + 2HCl  CaCl2 + H2 O c) Oxit t¸c dông víi natri hidroxit SO2 + 2NaOH  Na2SO3 + H2O CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O Bµi 2: Nh÷ng oxit nµo díi ®©y cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng: a) Ph¶n øng ho¸ hîp? ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc. 14 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] b) Ph¶n øng ho¸ hîp vµ ph¶n øng ph©n huû? ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc: A) H2O; B) CuO; C) Na2O; D) CO2; E) P2O5. Híng dÉn a) Oxit ®îc ®iÒu chÕ b»ng ph¶n øng ho¸ hîp 2H2 + O2  2H2O 4Na + O2  2Na2O 4P + 5O2  2P2O5 b) Oxit ®îc ®iÒu chÕ b»ng ph¶n øng ho¸ hîp vµ ph©n huû 2Cu + O2 t  2 CuO Cu(OH)2  CuO + H2O C + O2 t  CO2 CaCO3  CaO + CO2 Bµi 3: KhÝ CO ®îc dïng lµm chÊt ®èt trong c«ng nghiÖp, cã lÉn t¹p chÊt lµ c¸c khÝ CO2 vµ SO2. Lµm thÕ nµo cã thÓ lo¹i bá ®îc nh÷ng t¹p chÊt ra khái CO b»ng ho¸ chÊt rÎ tiÒn nhÊt? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc. Híng dÉn Sö dông canxi hi®roxit d ®Ó lo¹i bá CO2 vµ SO2 b»ng c¸ch sôc khÝ oxi cha s¹ch qua b×nh röa khÝ chøa Ca(OH)2. Bëi v× ®©y lµ kiÒm rÎ nhÊt. CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2 O SO2 + Ca(OH)2  CaSO3 + H2O o o Bµi 4: CÇn ph¶i ®iÒu chÕ mét lîng muèi ®ång sunfat. Ph¬ng ph¸p nµo sau ®©y tiÕt kiÖm ®îc axit sunfuric: a) Axit sunfric t¸c dông víi ®ång (II) oxit. b) Axit sunfuric ®Æc t¸c dông víi kim lo¹i ®ång Gi¶i thÝch cho c©u tr¶ lêi. Híng dÉn a) Axit sunfuric t¸c dông víi ®ång (II) oxit. H2SO4 + CuO  CuSO4 + H2O (1) b) Axit sunfuric t¸c dông víi ®ång. 0 t 2H2SO4 ®Æc + Cu  CuSO4 + 2H2O + SO2 (2) So s¸nh c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc (1), (2) thÊy r»ng ®Ó ®iÒu chÕ cïng mét lîng muèi ®ång (II) sunfat nh nhau, c¸ch thø nhÊt tiÕt kiÖm axit sunfuric h¬n. Bµi 5: H·y thùc hÞªn nh÷ng chuyÓn ®æi ho¸ häc sau b»ng c¸ch viÕt nh÷ng ph¬ng tr×nh ho¸ häc. (Ghi ®iÒu kiÖn cña ph¶n øng, nÕu cã.) S (1) SO2 (3) (2) SO3 (4) (5) SO2 (6) H2SO4 (9) Na2SO4 H2SO3 (7) (10) Na2SO3 (8) SO2 BaSO4 Na2SO3 15 http://violet.vn/lambanmai8283 Híng dÉn S + O2 V O  SO2 450 C SO2 + O2  SO3 2 5 0 SO2 + 2NaOH  Na2SO3 + H2O SO3 + H2O t0 H2SO4 (4) 2H2SO4 ®Æc+ Cu  CuSO4 + SO2 + 2H2O SO3 + H2O  H2SO3 H2SO3 + 2NaOH Na2SO3 + H2O Na2SO3 + H2SO4  SO2 + Na2SO4 + H2O H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + H2O Na2SO4 + BaCl2  BaSO4 + 2NaCl Email: [email protected] (1) (2) (3) (5) (6) (7) (8) (9) (10) Bµi 7 - TÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬ Bµi 1. Cã ph¶i tÊt c¶ c¸c chÊt kiÒm ®Òu lµ baz¬ kh«ng? DÉn ra c«ng thøc ho¸ häc cña vµi ba chÊt kiÒm. Cã ph¶i tÊt c¶ c¸c baz¬ ®Òu lµ chÊt kiÒm kh«ng? DÉn ra c«ng thøc ho¸ häc cña nh÷ng baz¬ ®Ó minh ho¹. Híng dÉn Baz¬ chia lµm hai lo¹i, baz¬ tan trong níc thµnh dung dÞch gäi lµ kiÒm vµ baz¬ kh«ng tan. Baz¬ kiÒm nh: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2… Baz¬ kh«ng tan nh: Fe(OH)2, Fe(OH)3, Cu(OH)2, … Bµi 2. Cã nh÷ng baz¬ sau: Cu(OH)2, NaOH, Ba(OH)2. H·y cho biÕt nh÷ng baz¬ nµo: a) T¸c dông ®îc víi dung dÞch HCl? b) BÞ nhiÖt ph©n huû? c) T¸c dông ®îc víi CO2? d) §æi mµu quú tÝm thµnh xanh? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc Híng dÉn a) TÊt c¶ c¸c baz¬ ®Òu t¸c dông víi axit clohi®ric. Cu(OH)2 + 2HCl  CuCl2 + 2H2O Ba(OH)2 + 2HCl  BaCl2 + 2H2O NaOH + HCl  NaCl + H2O b) BÞ nhiÖt ph©nt huû chØ gåm c¸c baz¬ kh«ng tan. Cu(OH)2  CuO + H2O c) T¸c dông ®îc víi CO2 chØ gåm c¸c kiÒm. Ba(OH)2 + CO2  BaCO3 + H2O 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O d) §æi mµu quú tÝm thµnh xanh lµ tÝnh chÊt riªng cña kiÒm: Ba(OH)2 vµ NaOH. 0 Bµi 3. Tõ nh÷ng chÊt cã s½n lµ Na2O, CaO, H2O vµ c¸c dung dÞch CuCl2, FeCl3. H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ: a) C¸c dung dÞch baz¬; b) C¸c baz¬ kh«ng tan. Híng dÉn 16 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] a) §iÒu chÕ c¸c dung dÞch baz¬. Na2O + H2O  2NaOH CaO + H2O  Ca(OH)2 NhËn xÐt: §iÒu chÕ kiÒm tõ oxit baz¬ t¬ng øng. b) §iÒu chÕ c¸c baz¬ kh«ng tan. CuCl2 + 2NaOH  2NaCl + Cu(OH)2 FeCl3 + 3NaOH  3NaCl + Fe(OH)3 NhËn xÐt: §iÒu chÕ baz¬ kh«ng tan tõ muèi t¬ng øng t¸c dông víi kiÒm. Bµi 4. Cã 4 lä kh«ng nh·n, mçi lä ®ùng mét dung dÞch kh«ng mµu sau: NaCl, Ba(OH)2, NaOH vµ Na2SO4. ChØ ®îc dïng quú tÝm, lµm thÕ nµo nhËn biÕt dung dÞch ®ùng trong mçi lä b»ng ph¬ng tr×nh ho¸ häc? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc. Híng dÉn NhËn biÕt c¸c lä kh«ng nh·n: NaCl, Ba(OH)2, NaOH vµ Na2SO4. LÊy 4 ång nghiÖm, ®¸nh sè thø tù c¸c èng vµ thö theo c¸c bíc sau: Bíc 1: Nhá dung dÞch cña 4 chÊt trªn vµo mét mÈu quú tÝm. NÕu quú ho¸ xanh th× ®ã lµ c¸c kiÒm: Ba(OH)2 vµ NaOH. NÕu quú kh«ng ®æi mµu th× ®ã lµ NaCl vµ Na2SO4. Bíc 2. Dïng thuèc thö BaCl2 ®Ó ph©n biÖt NaCl vµ Na2SO4. BaCl2 + Na2SO4  BaSO4 + 2NaCl ChÊt kh«ng cã hiÖn tîng g× x¶y ra lµ NaCl. Bíc 3. Dïng dung dÞch Na2SO4 ®Ó ph©n biÖt Ba(OH)2 vµ NaOH. NÕu cã kÕt tña tr¾ng th× ®ã lµ Ba(OH)2 chÊt cßn l¹i lµ NaOH. Ba(OH)2 + Na2SO4  BaSO4 + 2NaOH Bµi 5. Cho 15,5 gam natri oxit Na2O t¸c dông víi níc, thu ®îc 0,5 lÝt dung dÞch baz¬. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ tÝnh nång ®é mol cña dung dÞch baz¬ thu ®îc. b)TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 20% cã khèi lîng riªng 1,14g/ml cÇn dïng ®Ó trung hoµ dung dÞch baz¬ nãi trªn. Híng dÉn a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ tÝnh n«ng ®é M cña dung dÞch NaOH. Na2O + H2O  2NaOH n = 15,5 : ( 46 + 16) = 0,25(mol). n = 2 x 0,25 = 0,5 mol. Na O NaOH CNaOH = 0,5 : 0,5 = 1 M. M 2 b) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H 2SO4 20% cã d = 1,14g/ml cÇn ®Ó trung hoµ dung dÞch trªn. H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + 2H2O 1mol 2mol xmol 0,5 mol x = 0,5 : 2 = 0,25(mol) Khèi lîng H2SO4 lµ 0,25 . 98 = 24,5 (gam). 24,5 x 100 Khèi lîng dung dÞch H2SO4 20% lµ = 122,5(gam). 20 122,5 ThÓ tÝch dung dÞch H2SO4 20% lµ 1,14 = 107,5(ml) Bµi 8 - Mét sè baz¬ quan träng Bµi 1. Cã 3 lä kh«ng nh·n, mçi lä ®ùng mét chÊt r¾n sau: NaOH, 17 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Ba(OH)2, NaCl. H·y tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt chÊt ®ùng trong mçi lä b»ng ph¬ng ph¸p hãa häc. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc (nÕu cã). Híng dÉn Bíc 1: LÊy mçi ho¸ chÊt mét Ýt ra mét èng nghiÖm, thªm 1ml níc cÊt cho tan hÕt chÊt r¾n, ®¸nh sè thø tù 1, 2, 3. Thªm 1 giät dung dÞch phenolphtalein vµo mçi èng nghiÖm. NÕu èng nghiÖm nµo cã mµu ®á th× ®ã lµ NaOH vµ Ba(OH)2. èng nghiÖm kh«ng cã hiÖn tîng g× x¶y ra th× ®ã lµ NaCl. Bíc 2: Ph©n biÖt NaOH vµ Ba(OH)2 nhê muèi Na2SO4. NÕu xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng th× ®ã lµ Ba(OH)2, nÕu kh«ng cã hiÖn tîng g× th× ®ã lµ NaOH. Ba(OH)2 + Na2SO4  BaSO4 + 2NaOH Bµi 2. Trong phßng thÝ nghiÖm cã nh÷ng chÊt sau: v«i sèng CaO, s« ®a Na2CO3 vµ níc H2O. Tõ nh÷ng chÊt ®· cã, h·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc ®iÒu chÕ NaOH. Híng dÉn Cho v«i sèng t¸c dông víi níc: CaO + H2O  Ca(OH)2 Läc lÊy dung dÞch Ca(OH)2, cho t¸c dông víi s«®a. Na2CO3 + Ca(OH)2  CaCO3 + 2NaOH Bµi 3. Cã nh÷ng chÊt sau: Zn, Zn(OH)2, NaOH, Fe(OH)3, CuSO4, NaCl, HCl. H·y chän nh÷ng chÊt thÝch hîp ®iÒn vµo mçi s¬ ®å ph¶n øng sau vµ lËp ph¬ng tr×nh hãa häc: t0 a … Fe2O3 + H2O; b. H2SO4 + … Na2SO4 + H2O; c. H2SO4 +…. ZnSO4 + H2O; d. NaOH + … NaCl + H2O; e. ..... + CO2 Na2CO3 + H2O. Híng dÉn t0 a) 2Fe(OH)3  Fe2O3 + 3H2O b) H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + H2O c) H2SO4 + Zn(OH)2  ZnSO4 + 2H2O d) NaOH + HCl  NaCl + H2O e) 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O Bµi 4: DÉn tõ tõ 1,568 lÝt khÝ CO2 (®ktc) vµo mét dung dÞch cã hßa tan 6,4g NaOH. a. H·y x¸c ®Þnh khèi lîng muèi thu ®îc sau ph¶n øng. b. ChÊt nµo ®· lÊy d vµ d lµ bao nhiªu (lÝt hoÆc gam)? Híng dÉn a)Sè mol CO2 = 1,568 : 22,4 = 0,07(mol) Sè mol NaOH = 6,4 : 40 = 0,16 (mol) 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O 0,14mol 0,07mol 0,07mol Khèi lîng muèi thu ®îc sau ph¶n øng lµ: 0,07 x 106 = 7,42(gam). b) ChÊt d lµ NaOH 18 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] Sè mol NaOH d lµ 0,16 – 0,14 = 0,02(mol) Khèi lîng NaOH d lµ 0,02 x 40 = 0,8 (gam) B. Can xi Hi®roxit - Thang pH Bµi 1: ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc thùc hiÖn chuyÓn ®æi hãa häc sau: CaCO3 (1) CaO (4) CaCl2 (2) Ca(OH)2 (3) CaCO3 (5) Ca(NO3)2 Híng dÉn CaCO3  CaO + CO2 CaO + H2O  Ca(OH)2 (2) Ca(OH)2 + CO2  CaCO3 + H2O (3) CaO + 2HCl  CaCl2 + H2O Ca(OH)2 + 2HNO3  Ca(NO3)2 + 2H2O (5) (1) (4) Bµi 2. Cã ba lä kh«ng nh·n, mçi lä ®ùng mét chÊt r¾n mµu tr¾ng: CaCO 3, CaO, Ca(OH)2. H·y nhËn biÕt chÊt ®ùng trong mçi lä b»ng ph¬ng ph¸p hãa häc. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc. Híng dÉn Dïng níc ®Ó thö 3 mÉu trong 3 èng nghiÖm. ChÊt r¾n kh«ng tan trong níc lµ CaCO3. ChÊt r¾n t©n trong níc nhng èng nghiÖm kh«ng nãng lªn lµ Ca(OH)2 ChÊt r¾n t©n trong níc, èng nghiÖm nãng lªn lµ CaO CaO + H2O  Ca(OH)2 Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµm níc s«i vµ èng nghiÖm nãng lªn. Bµi 3. H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc khi cã dung dÞch NaOH t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 t¹o ra: a. Muèi axit b. Muèi trung hßa. Híng dÉn H2SO4 + NaOH  NaHSO4 H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + H2O Bµi 4. Mét dung dÞch b·o hßa khÝ CO2 trong níc cã pH = 5. H·y gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh hãa häc cña CO2 víi níc. Híng dÉn V× t¹o thµnh dung dÞch axit H2CO3 CO2 + H2O  H2CO3 Bµi 9 - TÝnh chÊt hãa häc cña muèi Bµi 1: H·y dÉn ra mét dung dÞch muèi khi t¸c dông víi mét dung dÞch chÊt kh¸c th× t¹o ra: a. ChÊt khÝ b. ChÊt kÕt tña 19 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc Híng dÉn a) T¹o ra chÊt khÝ: Dung dÞch natri cacbonat (Na2CO3) hoÆc dung dÞch natri sunfit (Na2SO3) t¸c dông víi dung dÞch axit (HCl hay H2SO4 .) Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + H2O + CO2 Na2SO3 + 2HCl  2NaCl + H2O + SO2 b) T¹o ra chÊt kh«ng tan: Dung dÞch muèi bari clorua víi dung dÞch axit sunfuric, hay muèi natri sunfat. BaCl2 + H2SO4  2HCl + BaSO4 BaCl2 + Na2SO4 2NaCl + BaSO4 Bµi 2. Cã ba lä kh«ng nh·n, mçi lä ®ùng mét dung dÞch muèi sau: CuSO 4, AgNO3, NaCl. H·y dïng nh÷ng dung dÞch cã s½n trong phßng thÝ nghiÖm ®Ó nhËn biÕt chÊt ®ùng trong mçi lä. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc. Híng dÉn B»ng m¾t thêng cã thÓ biÕt ngay lä ®ùng dung dÞch CuSO4 cã mµu xanh lam. hai lä cßn l¹i cã thÓ sö dông dung dÞch NaCl ®Ó thö. Lä cã kÕt tña tr¾ng lµ AgNO3, lä kh«ng cã hiÖn tîng g× lµ NaCl. NaCl + AgNO3  AgCl + NaNO3 Bµi 3. Cã nh÷ng dung dÞch muèi sau: Mg(NO3)2, CuCl2. H·y cho biÕt muèi nµo cã thÓ t¸c dông víi: a. Dung dÞch NaOH; b. Dung dÞch HCl; c. Dung dÞch AgNO3 NÕu cã ph¶n øng, h·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc. Híng dÉn a) Ph¶n øng víi dung dÞch NaOH Mg(NO3)2 + 2NaOH  Mg(OH)2 + 2NaNO3 CuCl2 + 2NaOH  Cu(OH)2 + 2NaCl b) Kh«ng cã chÊt nµo ®· cho ph¶n øng víi dung dÞch HCl. c) Ph¶n øng víi dung dÞch AgNO3 CuCl2 + 2AgNO3  2AgCl + Cu(NO3)2 Bµi 4. Cho nh÷ng dung dÞch muèi sau ®©y ph¶n øng víi nhau tõng ®«i mét, h·y ghi dÊu (x) nÕu cã ph¶n øng, dÊu (o) nÕu kh«ng: Na2CO3 KCl Na2SO4 NaNO3 Pb(NO3)2 BaCl2 ViÕt ph¬ng tr×nh hãa häc ë « cã dÊu (x) Híng dÉn Pb(NO3)2 BaCl2 Pb(NO3)2 Pb(NO3)2 Pb(NO3)2 + + + Na2CO3 x x KCl x 0 Na2SO4 x x NaNO3 0 0 Na2CO3  PbCO3 + 2NaNO3 KCl  PbCl2 + KNO3 Na2SO4  PbSO4 + 2NaNO3 20 http://violet.vn/lambanmai8283 BaCl2 BaCl2 Email: [email protected] + Na2CO3  BaCO3 + 2NaCl + Na2SO4  BaSO4 + 2NaCl Bµi 5. Ng©m mét ®inh s¾t s¹ch trong dung dÞch ®ång (II) sunfat. C©u tr¶ lêi nµo sau ®©y lµ ®óng nhÊt cho hiÖn tîng quan s¸t ®îc? a. Kh«ng cã hiÖn tîng nµo x¶y ra. b. Kim lo¹i ®ång mµu ®á b¸m ngoµi ®inh s¾t, ®inh s¾t kh«ng cã sù thay ®æi. c. Mét phÇn ®inh s¾t bÞ hßa tan, kim lo¹i ®ång b¸m ngoµi ®inh s¾t vµ mµu xanh cña dung dÞch ban ®Çu nh¹t dÇn. d. Kh«ng cã chÊt míi nµo ®îc sinh ra, chØ cã mét phÇn ®inh s¾t bÞ hßa tan. Gi¶i thÝch cho sù lùa chän vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng nÕu cã. Híng dÉn §¸p ¸n lµ C. Mét phÇn ®inh s¾t bÞ hoµ tan, ®ång kim lo¹i mµu ®á b¸m vµo ®inh s¾t, mµu xanh cña dung dÞch ban ®Çu bÞ nh¹t ®i. Fe + CuSO4  FeSO4 + Cu Bµi 6. Trén 30ml dung dÞch cã chøa 2,22g CaCl2 víi 70ml dung dÞch cã chøa 1,7g AgNO3. a. H·y cho biÕt hiÖn tîng quan s¸t ®îc vµ viÕt ph¬ng tr×nh hãa häc b. TÝnh khèi lîng chÊt r¾n sinh ra. c. TÝnh nång ®é mol cña chÊt cßn l¹i trong dung dÞch sau ph¶n øng. Cho r»ng thÓ tÝch cña dung dÞch thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. Híng dÉn a) HiÖn tîng quan s¸t ®îc vµ ph¬ng tr×nh ho¸ häc XuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng. Ph¬ng tr×nh ho¸ häc: CaCl2 + 2AgNO3  2AgCl + Ca(NO3)2 0,005mol 0,01mol 0,01mol 0,005mol b) Khèi lîng chÊt r¾n sinh ra AgNO n nCaCl = 2,22 : (40 + 71) = 0,02(mol) = 1,70 : 170 = 0,01(mol) 3 2 ChÊt ph¶n øng hÕt lµ AgNO3, sè mol AgCl = 0,01 = 143,5 x 0,01 = 1,435 AgCl Suy ra m (g). Sè liÖu bµi ®· cho chÝnh x¸c ®Õn 0,01g cho nªn cÇn lµm trßn sè liÖu ®· tÝnh to¸n. Khèi lîng AgNO3 thu ®îc  1,44(g). c) TÝnh nång ®é mol/l cña chÊt cßn l¹i trong dung dÞch §Ó gi¶i ®îc ý (c) thùc ra ®· chÊp nhËn sai sè. Khi trén hai dung dÞch, thÓ tÝch chung thêng kh«ng ph¶i lµ phÐp tÝnh céng hai thÓ tÝch cña hai dung dÞch ®Çu. ThÓ tÝch chung cã thÓ nhá h¬n hoÆc lín h¬n tæng thÓ tÝch ®Çu. Trong bµi tËp nµy ta chÊp nhËn mét c¸ch gÇn ®óng thÓ tÝch chung b»ng tæng thÓ tÝch cña hai chÊt ban ®Çu. n cßn l¹i sau ph¶n øng = 0,02 – 0,005 = 0,015; V = 0,07 + 0,03 = 0,10 (lit) CaCl CCaCl = 0,015 : 0,10 = 0,15 (M). M 2 2 n 3) 2 Ca(NO = 0,005 mol suy Ca(NOra ) CM 3 2 = 0,005 : 0,10 = 0,05(M). Bµi 10 - Mét sè muèi quan träng Bµi 1. Cã nh÷ng muèi sau: CaCO3, CaSO4, Pb(NO3)2. NaCl. Muèi nµo nãi trªn: 21 http://violet.vn/lambanmai8283 Email: [email protected] a. Kh«ng ®îc phÐp cã trong níc ¨n v× tÝnh ®éc h¹i cña nã ? b. Kh«ng ®éc nhng còng kh«ng nªn cã trong níc v× vÞ mÆn cña nã? c. Kh«ng tan trong níc, nhng bÞ ph©n hñy ë nhiÖt ®é cao? d. RÊt Ýt tan trong níc vµ khã bÞ ph©n hñy ë nhiÖt ®é cao? Híng dÉn Bµi 2. Hai dung dÞch t¸c dông víi nhau, s¶n phÈm thu ®îc cã NaCl. H·y cho biÕt hai dung dÞch chÊt ban ®Çu cã thÓ lµ nh÷ng chÊt nµo. Minh häa b»ng c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc. Híng dÉn Bµi 3. a. ViÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn ph©n dung dÞch muèi ¨n (cã mµng ng¨n). b. Nh÷ng s¶n phÈm cña sù ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl ë trªn cã nhiÒu øng dông quan träng: - KhÝ clo dïng ®Ó: 1)… 2)…, 3)… - Khi hi®ro dïng ®Ó: 1)…, 2)…, 3)… - Natri hi®roxit dïng ®Ó: 1)…, 2)… 3)… §iÒn nh÷ng øng dông sau ®©y vµo nh÷ng chç ®Ó trèng ë trªn cho phï hîp: TÈy tr¾ng v¶i, giÊy; nÊu xµ phßng; s¶n xuÊt axit clohi®ric; chÕ t¹o hãa chÊt trõ s©u, diÖt cá d¹i; hµn c¾t kim lo¹i; s¸t trïng, diÖt khuÈn níc ¨n; nhiªn liÖu cho ®éng c¬ tªn löa; b¬m khÝ cÇu, bãng th¸m kh«ng; s¸t trïng, diÖt khuÈn níc ¨n; nhiªn liÖu cho ®éng c¬ tªn löa; b¬m khÝ cÇu, bãng th¸m kh«ng; s¶n xuÊt nh«m, s¶n xuÊt chÊt dÎo PVC; chÕ biÕn dÇu má. Híng dÉn Xem s¸ch gi¸o khoa Ho¸ Häc 9. Bµi 4. Dung dÞch NaOH cã thÓ dïng ®Ó ph©n biÖt hai muèi cã trong mçi cÆp chÊt sau ®îc kh«ng? (NÕu ®îc th× ghi dÊu (x), nÕu kh«ng th× ghi dÊu (o) vµo c¸c « vu«ng. a. Dung dÞch CuSO4 vµ dung dÞch Fe2(SO4)3  b. Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch CuSO4  c. Dung dÞch NaCl vµ dung dÞch BaCl2  ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc, nÕu cã. Híng dÉn x (SO )  a. Dung dÞch CuSO4 vµ dung dÞch Fe 2 4 3 x b. Dung dÞch Na2SO4 vµ dung dÞch CuSO4  0 c. Dung dÞch NaCl vµ dung dÞch BaCl2  Bµi 5: Trong phßng thÝ nghiÖm cã thÓ dïng nh÷ng muèi KClO 3 hoÆc KMnO4 ®Ó ®iÒu chÕ khÝ oxi b»ng ph¶n øng ph©n hñy. a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc ®èi víi mçi chÊt. b. NÕu dïng 0,1 mol mçi chÊt th× thÓ khÝ oxi thu ®îc cã kh¸c nhau kh«ng? H·y tÝnh thÓ tÝch khÝ oxi thu ®îc. 22
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan