Tài liệu Hướng dẫn cho học sinh ôn tập và làm bài tập về nhà

Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh PHẦN I . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.Lý do chọn đề tài. Trong thời đại ngày nay , Tiếng anh đã , đang và sẽ là một phương tiện hết sức cần thiết trong mọi hoạt động kinh tế , văn hoá , chính trị cho đến thông tin liên lạc . Là một công cụ quan trọng trong giao tiếp với các nước trên thế giới , Tiếng anh sẽ giúp chúng ta mở rộng thêm nhiều mối quan hệ , giao lưu , học hỏi về nhiều lĩnh vực và nhiều nét mới trong thời đại mở cửa này . Chính vì lẽ đó , việc học Tiếng anh đối với chúng ta , nhất là đối với các em học sinh , giới trí thức trẻ của đất nước luôn là một công việc hết sức quan trọng . Tuy nhiên việc học Tiếng anh không hề đơn giản nếu các em không thực sự chuyên cần , nhất là đối với các em học sinh , khi mà kiến thức các em cần nắm trong một ngày phải trải qua nhiều môn học chứ không chỉ riêng môn Tiếng anh , bởi vậy việc học Tiếng anh với các em là một việc không hề đơn giản. Từ vấn đề bức xúc và vô cùng quan trọng đó Đảng ta đã có nghi quyết TW II , Đảng CSVN khoá VII như sau : “Đổi mới phương pháp dạy và học ở tất cả cấp học , bậc học , kết hợp với hành , học tập với lao động sản xuất , thực nghiệm và nghiên cứu khoa học , gắn nhà trường với xã hội , áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại , bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy , sáng tạo , năng lực giả quyết vấn đề”. Và đổi mới phương pháp dạy học là lấy học sinh làm trung tâm , giáo viên chỉ là người hướng dẫn , định hướng cho các em về kiến thức , còn các em tự tìm tòi , vận dụng làm bài tập để rèn luyện kỹ năng . Ngữ âm là một lĩnh vực không thể thiếu trong việc dạy và học tiếng Anh và đặc biệt là phần không thể thiếu trong các bài kiểm tra và các đề thi. Tuy nhiên, đa số học sinh còn ngở ngàng và gặp nhiều khó khăn khi phát âm và ghi nhớ các âm đã học trong khi đó phần tài liệu phục vụ cho việc giảng dạy của giáo viên và học tập ngữ âm của học sinh hầu như rất hiếm. So với chương trình tiếng Anh cấp trung học cơ sở thì chương trình tiếng Anh lớp 10 có một phần rất mới với học sinh đó là phần ngữ âm (Pronunciation) . Phần ngữ âm này không được dạy 1 tiết mà là một phần trong tiết dạy language focus. Trong 1 tiết dạy (45’) vừa dạy ngữ âm và ngữ pháp mà phần ngữ pháp không phải chỉ một điểm mà đôi khi là hai hoặc ba điểm (ví dụ bài số 5 có các điểm ngữ pháp: The + 1 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh Adj ; Used to + V và Relative clause) do vậy một số thầy cô giáo dạy chương trình cơ bản có thể phải đi rất nhanh phần này hoặc chỉ đơn thuần luyện đọc. Từ thực tế đó tôi đã tìm cách để giúp học sinh học ngữ âm qua hình ảnh minh hoạ kết hợp với việc giải thích cách phát âm. Trong quá trình dạy học, việc sử dụng hình ảnh để minh họa ý tưởng của giáo viên, giúp cho học sinh mau hiểu bài là một phương pháp rất hữu hiệu mà đặc biệt là môn Ngoại ngữ thì việc sử dụng hình ảnh trong giờ dạy kết hợp với giải thích cách phát âm tất nhiên sẽ hiệu quả hơn nhiều. Trước yêu cầu đó tôi đã quyết định chọn đề tài: Giúp học sinh học ngữ âm phần nguyên âm qua hình ảnh minh họa kết hợp với giải thích cách phát âm để giúp cho việc giảng dạy của giáo viên và học tập của học sinh. PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I.Thực trạng. 1.Những vấn đề về cơ sở lý luận có liên quan Luận cứ khoa học bộ môn – chương trình môn Tiếng Anh cấp THPT nhằm hình thành và phát triển ở học sinh những kiến thức , kỹ năng cơ bản về Tiếng anh và những phẩm chất trí tuệ cần thiết để tiếp tục học lên hoặc đi vào trong cuộc sống hàng ngày nhất là trong nhu cầu giao tiếp. Về kỹ năng : Học sinh phải thực hiện được các yêu cầu giao tiếp hằng ngày bằng Tiếng anh trong lớp học , ngoài lớp học , diễn đạt các nội dung giao tiếp đơn giản hàng ngày liên quan đến chủ điểm và nội dung ngôn ngữ đã học trong chương trình thông qua các hội thoại Về cơ sở tâm lý : Học sinh có thái độ , tình cảm đúng đắn đối với đất nước , nền văn hoá và ngôn ngữ đang học , trên cơ sở đó phải bồi dưỡng và phát triển thái độ , tình cảm tốt đẹp đối với ngôn ngữ và văn hoá dân tộc . Phải có nhu cầu và biết cách tự học để nắm vững và sử dụng trong học tập và trong đời sống. Xây dựng và phát triển ý thức cũng như năng lực làm việc trong cộng đồng thông qua các hoạt động rèn luyện ngôn ngữ. 2.Thực trạng. 2.1. Đội ngũ giáo dục. Đội ngũ giáo dục nói chung còn thiếu và kinh nghiệm giảng dạy chưa có , chưa đáp úng những nhu cầu thực tế của nền giáo dục và xã hội , sự không đồng bộ , đào tạo chưa thực sự quy cũ . 2 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh 2.2.Về phương pháp dạy học . Điều chủ yếu và rất bức xúc , đã có nhiều ý kiến quan điểm đưa ra song vẫn không nhất quán , vẫn là chung chung nhất là ở trong trường THPT , mặc dù đã được quan tâm nhiều song vẫn chưa đáp ứng được là bao , nhất là trong bộ môn Tiếng anh . Từ tính chất bức xúc đó tôi muốn đưa ra một vài kinh nghiệm để dạy các bài ôn tập và làm bài tập về nhà .Cụ thể qua khảo sát nhiều lần tôi đã thu được kết quả về chất lượng học của các em như sau: Lưu ý : Bảng khảo sát này tôi đã áp dụng trong 2 lớp đó là lớp 10A5 , 10A7 tôi dùng để áp dụng các kinh nghiệm trong bài viết Lớp sĩ số học sinh học sinh học sinh học sinh giỏi khá trung bình yếu Sl % Sl % Sl % Sl % 10A5 43 3 6,98 8 18,6 23 53,48 9 20,93 10A7 46 1 2,17 6 13,04 18 39,13 21 45,65 Qua bảng thống kê trên , tôi nhận thấy rằng học sinh phần lớn không dành nhiều thời gian để ôn luyện . Do khó nhận biết và không nhớ đựơc cách phát âm nên các em đọc không được, các em có tâm lý nặng nề không muốn đọc. Là giáo viên phụ trách bộ môn tôi động viên, khuyến khích tạo không khí thoải mái và đặc biệt tôi dùng các hình ảnh, dụng cụ trực quan hoặc hình ảnh ngộ nghĩnh kết hợp với giải thích cách phát âm của âm đó để dễ dàng ghi nhớ cách phát âm của từ nhằm tạo cho học sinh thích thú học tập và thích đọc hơn. Trước đây, để có hình ảnh minh họa, người giáo viên phải cắt hình từ sách báo, vẽ hình, hoặc thuê vẽ hình....Việc làm này tốn nhiều thời gian, và kinh phí. Ngày nay với sự phát triển của công nghệ thông tin, người giáo viên có thể sử dụng máy vi tính và máy đèn chiếu (projector) để minh hoạ những hình ảnh đã soạn qua phần mềm Microsoft Powerpoint. 3. Nội dung thực hiện: 3.1. Để dạy cách phát âm /I/ - /i:/ (Unit1: Language Focus – Page 19) Giáo viên sẽ sử dụng các hình ảnh sau để giúp học sinh tạo hứng thú trong tiết học, dễ nhận biết và ghi nhớ âm được học . Khi ấy giáo viên giải thích cho học sinh vị trí xuất phát để phát ra âm như: - Để thực hiện được âm /I/(xem hình 1, 2, và 3) nên hé miệng rộng thêm, hai môi hơi mở lớn kéo về phía sau. Di chuyển đầu lưỡi hạ thấp xuống một chút. /I/ là âm ngắn dược phát âm như âm I của tiếng việt nhưng phát âm ngắn nên còn gọi là /I/ ngắn. /I/ là âm của nguyên âm /I/ khi /I/ đứng trước một hoặc hai nguyên âm. 3 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh I+C+C C = consonant SHIP (H1) SIT (H2) CHICKS (H3) - Để thực hiện được phát âm /i:/ (xem hình 4, và 5) miệng phải hé mở một chút. Đôi môi như đang mỉm cười. Đầu lưỡi phải đưa lên cao và hướng về phía trên của hàm trên. /i:/ là âm của nguyên âm E, khi có cấu trúc: E+C+E + /i:/ được gọi là âm dài. + /i: /là âm của E , EE, EA , IE, EI. SHEEP (H4) EAT (H5) 3.2. Các hình ảnh minh hoạ cho phần dạy âm /a/ và /a:/ (Unit2: Language Focus – Page 29). - Để thực hiện được phát âm /a/ (xem hình 6, và 7), miệng được hé mở ít hơn, hai môi có khoảng cách độ chừng gần 1cm. Lưỡi phải đặt ở vị trí cao hơn một chút trong miệng so với phát âm /a:/ + /a/ được phát âm giữa â + ă ở những từ đơn âm và những vần có nhấn giọng. + / a / là âm của nguyên âm U (u + phụ âm + phụ âm). - Các dạng thường gặp là: UCT, UCK ,UD, UG , ULT , UM , UMB , UMP , UNG , UN ,UST ,UT. + U phát âm /a/ xảy ra ở những từ đơn âm có dạng ULL ngoại trừ các từ sau đây: bull, full, pull. + /a/ là âm của nguyên âm O khi co dạng OVE,OTHE,OME ngoại trừ cove, move, rove, jove. 4 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh CUP (H6) SUCK (H7) - Để thực hiện được âm /a:/( xem hình 8,9,10) lưỡi của bạn phải được đặt ở vị trí thấp trong miệng , còn đôi môi phải được mở rộng ra lúc phát âm. - /a:/ là âm của các nhóm: AR, ALM ,ALF, ALV, AFT, AST,ASK ,AUGH ,AFF ,EART. STAR (H8) CAR (H9) HEART (H10) 3.3. Một số hình ảnh minh hoạ cho phần dạy âm /e/ và /æ/ (Unit3: Language Focus – Page 38). - Để thực hiện được phát âm /e/ (xem hình 11, 12, 13 ) miệng phải hé mở ít hơn lưỡi phải đặt ở vị trí cao hơn một chút và hơi đưa về phía trước. /e/ là âm của nguyên âm e và nguyên âm đôi ea, khi e và ea đứng trước một hoặc hai phụ âm. TEN (H11) PEN (H12) BELL (H13) + /æ/ (xem hình 14, 15, 16) để thực hiện được phát âm /æ/, hai môi phải có khoảng cách độ chừng 1,5cm. 5 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh + /æ/ được phát âm từ a chuyển nhanh sang e. lưỡi phải hạ thấp xuống ở phần trước của miệng. Mẫu tự a được phát âm là /æ/ khi a đứng trước một hoặc hai phụ âm. BAG (H14) PAN (H15) MAN (H16) 3.4. Để dạy cách phát âm /o:/ và /o/ (Unit4: Language Focus – Page 52) giáo viên sử dụng các hình ảnh sau để giúp học sinh tạo hứng thú trong tiết học, dễ nhận biết và ghi nhớ âm được học. + /o:/ (xem hình 17, 18, 19)là âm dài. Để thực hiện phát âm /o:/ đôi môi phải tròn lại, lưỡi phải được nâng lên chút ít ở phần cổ họng. Âm /o:/ được phát âm gần như âm o của tiếng Việt, nhưng đọc dài hơn, còn gọi là o dài. + /o:/ là âm của OR, ORE, AL(L), ALK ,AW ,AU , OU , OUGH FORK (H17) NHA RONG PORT (H18) WALKING (H19) + /o/(xem hình 20, 21, 22)là một âm ngắn. Nó được thực hiện ở cổ họng. /o/ là âm của nguyên âm o, khi o đứng trước một hoặc hai phụ âm /o/ có cách phát âm tương tự như âm a của tiếng Việt. SOCKS (H20) CLOCK (H21) BOX (H22) 3.5. Một số hình ảnh minh hoạ cho phần dạy âm /u:/ và /ʊ/ (Unit5: Language Focus – Page 60) . - Để thực hiện được phát âm /u:/( xem hình 23, 24, và 25) lưỡi phải được nâng cao và rút về phía cổ họng, đầu lưỡi không chạm /u:l/ là âm dài. Có âm tương tự như âm U của tiếng Việt nhưng đọc kéo dài hơn /u:l/ là âm của O , OO, OE ,OU ,UE. FRUIT (H23) POOL (H24) SCHOOL (H25) 6 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh - Để thực hiện được âm /ʊ/( xem hình 26, 27, và 28) lưỡi phải hạ thấp hơn trong miệng phần sau lưỡi nâng lên hướng về phần sau của hàm trên, đầu lưới hạ thấp, không chạm vào răng và rút về phía cổ họng vào răng /ʊ/ là âm ngắn /ʊ/ được phát âm gần như âm U của tiếng Việt /ʊ/ là âm của U , OO , ULL, OULD. FOOT (H26) BOOK (H27) PULL (H28) 3.6. Để dạy cách phát âm /ơ/ - /з:/ (Unit6: Language Focus – Page 70) Giáo viên sử dụng các hình ảnh như hình 29, 30, 31, 32, và 33. + /ơ/ (xem hình 29 và 30) là âm được thực hiện ở phần giữa của miệng /ơ/ là âm của đơn âm nguyên âm a, e , I, o và u khi rơi vào vần không nhấn giọng /ơ/ là âm ngắn và được phát âm gần như âm ơ của tiếng Việt, xảy ra ở những vần không nhấn giọng. PAGODA (H29) TEACHER (H30) + /з:/(xem hình 31, 32 và 33) Để thực hiện được phát âm /з:/ môi và lưỡi phải đặt cùng một vị trí giống như khi phát âm /ə/ nhưng ở vị trí cao hơn phát âm /a:/. Lưỡi đặt nằm ngang trong miệng, phần thân lưỡi ở vị trí cao nhất, đầu lưỡi đặt ở chân răng hàm dưới. /з:/ được phát âm gần như âm ơ của tiêng Việt /з:/ là âm ER, IR ,OR , UR , EAR xảy ra ở tư đơn âm hoặc vần được nhấn giọng. BIRD (H31) CHURCH (H32) GIRL (H33) 3.7. Một số hình ảnh minh hoạ cho phần dạy âm /ei/, /ai/, /oi / (Unit7: Language Focus – Page 79 ) như hình 34, 35, 36, 37, và 38. 7 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh - Để thực hiện được phát âm /ei/(xem hình 34 và 35) lưỡi và môi bắt đầu ở tư thế phát âm /e/ chuyển nhanh sang âm /I/ có âm gần giống như âm ÂY của tiếng Việt. /ei/ là âm của AL, AY, EI, EY. /ei/ có cấu trúc theo nguyên tắc: A + C + E /ei/ phụ âm A + C + V /ei/ phụ âm nguyên âm NEWSPAPER (34) + V nguyên âm RADIO (35) - Để thực hiện được phát âm /ai/(xem hình 36 và 37) lưỡi và môi bắt đầu ở tư thế phát âm /a/ chuyển nhanh sang âm /i/ có âm gần giống âm AI của tiếng Việt. /ai/ là âm dài. /ai/ là âm của I ,Y ,IE , YE, EI. Nguyên âm I được phát âm /ai/ khi có dạng : IGH, IGHT, IND , ILD, IGN. /ai / có cấu trúc theo nguyên tắc: I + C + E /ai/ phụ âm C + I + V phụ âm ai nguyên âm KITE (36) - BUY (H37) Để thực hiện được phát âm /oi/(xem hình 38 và 39) lưỡi và môi bắt đầu ở tư thế phát âm /o/ rồi chuyển nhanh sang âm /I / có âm gần giống như OI. 8 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh BOIL (38) TOY (39) 3.8. Một số hình ảnh minh hoạ cho phần dạy âm /au/ và /əʊ/ (Unit8: Language Focus – Page 88) xem các hình 40, 41, 42, 43, 44, và 45. - /au/ là âm dài. Để thực hiện được phát âm /au/(xem hình 40, 41 và 42), lưỡi và môi bắt đầu ở tư thế phát âm /æ/ được chuyển nhanh sang âm /ʊ/ có phát âm tương tự như âm AU của tiếng Việt . /au/ là âm của OW, OU. MOUSE (H40) HOUSE (H41) COW (H42) - /aʊ/ là âm dài. Để thực hiện được phát âm /aʊ/(xem hình 43, 44 và 45), lưỡi và môi bắt đàu ở tư thế phát âm /a/ rồi chuyển nhanh sang âm /ʊ/ có âm gần nhu âm ÂU của tiếng Việt. /aʊ/ là âm của O ,OU, OW, OA, EW, AU, EO, OO, EAU. - /aʊ/ là âm của o khi có cấu trúc : O + C + E BONE (H43) COAT (H44) PHONE (H45) 3.9. Để dạy cách phát âm /iơ/, /eơ/ , /ʊơ/ (Unit9: Language Focus – Page 101) Giáo viên sẽ sử dụng các hình ảnh 46, 47, 48, 49, 50, và 51. 9 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh - Để thực hiện được phát âm /iơ /(xem hình 46 và 47), lưỡi và môi bắt đầu ở tư thế phát âm /I / rồi chuyển nhanh sang âm /ơ/. Có âm gần giống như âm IA của tiếng Việt. /iơ / là âm của EAR, EA, EER,IER, ERE. BEER (H46) HEAR (47) - Để thực hiện được phát âm /eơ/(xem hình 48, 49 và 50), lưỡi và môi bắt đầu ở tư thế phát âm /e/ rồi chuyển nhanh sang âm /ơ/, có âm gần giống như âm eơ của tiêng Việt. /eơ/ là âm của EAR, AIR, ARE, EIR, ERE. CHAIR (H48) - SQUARE (H49) BEAR (H50) Để thực hiện được phát âm /ʊơ/(xem hình 51), lưỡi bắt đầu ở tư thế phát âm /ʊ/ rồi chuyển nhanh sang âm /ơ/, có âm gần giống như âm UA của tiêng Việt. /ʊơ/ là âm của OOR,OUR, URE. POOR (H50) PHẦN III .KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ 1.Kết quả 10 Sáng kiến kinh nghiệm dạy nguyên âm Tiếng anh 10 chương trình chuẩn bằng hình ảnh Qua thực tế thực hiện các tiết dạy, thăm dò ý kiến của học sinh và so sánh trước khi chưa sử dụng hình ảnh minh hoạ kết hợp với giải thích cách phát âm của các nguyên âm và sau khi sử dụng kết hợp với giải thich tôi thấy rằng lớp học trở nên sinh động hơn, sôi nổi hơn, học sinh tích cực tham gia luyện tập và tiếp thu bài tốt hơn. Làm bài kiểm tra về ngữ âm ít sai sót hơn. Phần lớn các em đều thích học và đọc tiếng Anh với kết quả kiểm tra như sau: Lớp 10A5 10A7 sĩ số 43 46 học sinh giỏi Sl % 10 23,26 6 13,04 học sinh khá Sl 19 18 % 41,18 39,13 học sinh trung bình Sl 14 15 học sinh yếu % Sl % 32,56 0 11,62 32,6 7 15,22 kết quả thu được rất đáng mừng. Số học sinh đọc kém, đọc chậm trong lớp giờ đã giảm xuống rất nhiều chứng tỏ ý thức học tập của các em cũng tốt hơn. 2.Đề xuât kiến nghị . Trên đây là những hình ảnh minh hoạ kết hợp với giải thích cách phát âm của các nguyên âm mà tôi đã mạnh dạn đưa ra. Dạy ngữ âm luôn là một phần được lồng ghép trong các tiết dạy language focus nên phần giải thích cách phát âm giáo viên có thể nói trước lớp hoặc phát handout cho học sinh để linh động về mặt thời gian và có tư liệu để học sinh ôn tập ở nhà. Thiết nghĩ, dạy ngữ âm cũng là một vấn đề rất được quan tâm trong việc dạy tiếng Anh phổ thông. Với thời gian có hạn, kinh nghiệm còn hạn chế chắc chắn đề tài không thể tránh khỏi những sai sót. Rất mong được sự đón nhận và đóng góp ý kiến của các thầy, cô để tôi trau dồi chuyên môn trong quá trình giảng dạy. Tôi xin trân trọng cảm ơn ! 11