1. TÊN ĐỀ TÀI:
“Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh
Tiểu học”.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và
thích ứngtrong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều
thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại… Kĩ năng sống đơn giản là tất cả
điều cần thiết mà chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay
đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Nhiều nghiên cứu đã cho phép đi đến kết luận
là trong các yếu tố quyết định sự thành công của con người, kỹ năng sống đóng góp
đến khoảng 85%. Theo UNESCO ba thành tố hợp thành năng lực của con người là:
kiến thức, kỹ năng và thái độ. Hai yếu tố sau thuộc về kỹ năng sống, có vai trò quyết
định trong việc hình thành nhân cách, bản lĩnh, tính chuyên nghiệp…Thành công chỉ
thực sự đến với những người biết thích nghi để làm chủ hoàn cảnh và có khả năng
chinh phục hoàn cảnh. Vì vậy, kỹ năng sống sẽ là hành trang không thể thiếu. Biết
sống, làm việc, và thành đạt là ước mơ không quá xa vời, là khát khao chính đáng của
những ai biết trang bị cho mình những KNS cần thiết và hữu ích. Kỹ năng sống tốt
thúc đẩy thay đổi cách nhìn nhận bản thân và thế giới, tạo dựng niềm tin, lòng tự
trọng, thái độ tích cực và động lực cho bản thân, tự mình quyết định số phận của mình.
Kỹ năng sống giúp giải phóng và vận dụng năng lực tiềm tàng trong mỗi con người để
hoàn thiện bản thân, tránh suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen trên
hành trình biến ước mơ thành hiện thực. Quá trình hội nhập với thế giới đòi hỏi phải
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ngoài kiến thức chuyên môn, yêu cầu về các kỹ
năng sống ngày càng trở nên quan trọng. Thiếu kỹ năng sống con người dễ hành động
tiêu cực, nông nổi. Giáo dục cần trang bị cho người học những kỹ năng thiết yếu như
ý thức về bản thân, làm chủ bản thân, đồng cảm, tôn trọng người khác, biết cách hợp
tác và giải quyết hợp lý các mâu thuẫn, xung đột. Nghiên cứu gần đây về sự phát triển
của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm
soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết
giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối
với kết quả học tập của trẻ tại trường.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có thể quan niệm là việc tổ chức các hoạt động
giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia một cách tích cực chủ
động vào các quá trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc thay đổi hành vi của trẻ
theo hướng tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn diện; giúp học sinh có
thể sông an toàn, khỏe mạnh và tích cực chủ động trong cuộc sống hằng ngày. Giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em có cách sống tích cực trong xã
hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em các hành vi theo hướng tích cực phù
hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người học trên cơ sở giúp học sinh có
tri thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp.
Trong thực tế hiện nay việc rèn kĩ năng sống của các em ở trường tiểu học còn nhiều
hạn chế. Việc rèn kĩ năng sống cho học sinh chưa có nét chuyển biến, nguyên do
chính là trong tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức,
việc rèn kĩ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ, giáo viên luôn chú trọng đến việc đọc
tốt, làm tính tốt …
Ở bậc tiểu học các môn học nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức sơ đẳng về
các chuẩn mực hành vi xã hội chủ nghĩa gắn với những kinh nghiệm đạo đức, để từ đó
giúp học sinh hình thành kĩ năng sống, biết phân biệt đúng sai làm theo cái đúng, ủng
hộ cái đúng, đấu tranh với những biểu hiện sai trái, xấu xa, nhắc nhở các em hành
động theo chuẩn mực đạo đức và thói quen đạo đức chính.Việc rèn kĩ năng sống ở bậc
tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng mà người người làm công tác giáo dục cần quan
tâm. Vì vậy qua nhiều năm dạy học và 2 năm làm công tác quản lý trực tiếp chỉ đạo
hoạt động chuyên môn và các phong trào thi đua, các hoạt động ngoại khóa tôi đã rút
ra biện pháp rèn kĩ năng sống cho HS tiểu học được thể hiện qua sáng kiến kinh
nghiệm:
“Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học”.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Phần 1. Thực trạng của vấn đề:
Mặc dù, hiện nay chúng ta trong thời đại Công nghệ -Thông tin và hội nhập quốc tế,
HS có những hiểu biết khá phong phú nhờ truy cập Internet, nhưng kỹ năng sống của
các em còn nhiều hạn chế. Đa phần các em học sinh ở trường tiểu học hiện nay đều
thiếu kỹ năng sống, thiếu khả năng phân tích và khả năng nhận thức đúng – sai các
vấn đề dẫn đến lúng túng, không biết cách xử lý các tình huống thường gặp trong
cuộc sống.
Những năm học gần đây, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào thi đua
“ ây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực , với yêu cầu tăng cường sự
tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà
trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo.
Qua nhiều năm dạy học và chỉ đạo công tác chuyên môn ở trường Tiểu học Phùng á,
tôi thấy thực trạng của việc rèn kĩ năng sống ở trường như sau:
Nhà trường:
Trường Tiểu học Phùng á có một điểm trường, điều kiện kinh tế vẫn còn khó khăn.
Năm học 2015-2016, nhà trường có 10 lớp với tổng số 284 học sinh. Trường đã được
công nhận trường chuẩn Quốc gia.Nhiều năm liền trường đat danh hiệu Tập thể Lao
động uất sắc và Tập thể Lao động Tiên tiến cấp huyện. Trong hoạt động chuyên
môn dạy và học, Nhà trường thường xuyên nghiên cứu, cải tiến nâng cao chất lượng
giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, không ngừng đổi mới
PPDH phù hợp với nội dung chương trình. Và đặc biệt chú trọng đến việc "Rèn kỹ
năng sống" cho học sinh. Nhà trường coi đây là một trong những yếu tố quan trọng
hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục.
Chính vì thế ngay sau khi Bộ Giáo dục đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống
lồng ghép vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, nhà trường tiến
hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về việc tăng cường rèn luyện kỹ
năng sống cho học sinh. Đẩy mạnh thực hiện phong trào thi đua “ ây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực . Yêu cầu mỗi thầy, cô giáo cần tâm huyết, trách
nhiệm hơn trong việc giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh. Mỗi giáo viên trong
nhà trường không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ, mà còn thường
xuyên quan tâm đến đời sống, tâm tư tình cảm của học sinh. Yêu cầu là như vậy
nhưng kết quả của việc rèn kĩ năng sống cho HS chưa thực sự đáp ứng với yêu cầu
của xã hội hiện nay.
Giáo viên:
Giáo viên thường tập trung lo lắng cho những em có những vấn đề về hành vi và khả
năng tập trung kém. Những học sinh này thường không có khả năng chờ đến lượt,
không biết chú ý lắng nghe và không biết làm việc theo nhóm, điều này làm cho HS
không thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy. Vì vậy, giáo viên phải tốn rất
nhiều thời gian đầu tư để giúp HS có được những kĩ năng sống cơ bản ở trường Tiểu
học.
- Vẫn còn có GV chưa nắm chắc về nội dung giáo dục kĩ năng sống theo từng khối
lớp, những kĩ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ những kế hoạch định
hướng chung của nhà trường để đưa vào kế hoạch cụ thể rèn kĩ năng sống cho học
sinh của lớp mình.
- Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên chưa đầu tư thời
gian tìm tòi nghiên cứu các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động rèn
kĩ năng sống nên chưa tạo được sự hứng thú học tập cho học sinh.
Học sinh:
- Một bộ phận học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô giáo,
ít sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động.
- Học sinh chỉ trú trọng học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống trong
cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn nhau.
- Kỹ năng giao tiếp hạn chế, vẫn còn hiện tượng nói tục, chửi bậy ở một số học sinh.
Phụ huynh:
Nguyên nhân khiến đa phần học sinh khó tiếp cận được các hoạt động kỹ năng thực
hành xã hội là do phụ huynh không cho phép. Đa số phụ huynh cho rằng con em mình
chỉ cần học giỏi kiến thức.Có phụ huynh nóng vội trong việc dạy con; họ chỉ chú
trọng đến việc dạy con mình biết đọc, biết viết, hoặc biết làm toán mà không cần quan
tâm đến việc con học được kĩ năng sống nào khi đến trường.
Phụ huynh học sinh chỉ khuyến khích các con tìm tòi kiến thức mà quên hướng cho
con em mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia
đình.
Một bộ phận phụ huynh giao tiếp trong gia đình vẫn còn hạn chế, xưng hô chưa chuẩn
mực nên các em bắt chước xưng hô chưa đúng.
Đồng thời có phụ huynh chiều chuộng con cái khiến trẻ không có kĩ năng tự phục vụ,
phụ huynh chỉ chú ý đến khâu chăm con ăn uống mà không chú ý đến dạy con mình
cần ăn, uống như thế nào, sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống thế nào
cho đúngo Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đóo Những đồ dùng đó để
làm gìo....
Từ những thực trạng trên đây, thì việc "Rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học" là
một việc làm vô cùng cần thiết để giúp cho các em say mê, hứng thú trong học tập,
các em thấy mình mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong việc thể hiện những
năng lực của bản thân.
Từ thực tiễn quá trình dạy học và công tác chỉ đạo dạy và học ở trường tiểu học
Phùng á tôi đã tìm ra một số biện pháp giúp giáo viên rèn kĩ năng sống cho học sinh
tiểu học có tính khả thi nhất.
Phần 2. Các biện pháp tiến hành rèn kĩ năng sống cho học sinh
2.1 Nh n th c s
s c
iệc 晦䁚 tr䁚 kĩ năng sống
Hoạt động giáo dục kỹ năng sống là hoạt động được tổ chức theo mục tiêu, nội dung,
chương trình dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Bản chất của hoạt động này là thông
qua các loại hình hoạt động, các mối quan hệ nhiều mặt, nhằm giúp người học chuyển
hoá một cách tự giác, tích cực tri thức thành niềm tin, kiến thức thành hành động, biến
yêu cầu của nhà trường thành chương trình hành động của tập thể lớp học sinh và của
cá nhân học sinh, tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm tri thức, thái độ, quan điểm và
hành vi ứng xử của mình trong môi trường an toàn, thân thiện có định hướng giáo dục.
Thông qua hoạt động giáo dục kỹ năng sống có thể giúp học sinh sống một cách an
toàn, khoẻ mạnh, có khả năng thích ứng với biến đổi của cuộc sống hàng ngày. Rèn
luyện cho học sinh các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như: kỹ năng giao tiếp
ứng xử có văn hoá; kỹ năng tổ chức quản lý và tham gia các hoạt động tập thể với tư
cách là chủ thể của hoạt động; kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn
luyện; củng cố, phát triển các hành vi, thói quen tốt trong học tập, lao động và công
tác xã hội. Bồi dưỡng thái độ tự giác tích cực tham gia các hoạt động tập thể và hoạt
động xã hội; hình thành tình cảm chân thành, niềm tin trong sáng với cuộc sống, với
quê hương đất nước; có thái độ đúng đắn đối với các hiện tượng tự nhiên và xã hội.
Như vậy, hoạt động giáo dục kỹ năng sống thực sự cần thiết. Do đó cần phát huy tối
đa vai trò, tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
2.2. ác
nh nh ng kĩ năng sống c b耀n cần 晦䁚
t
i ti
học:
Đối với tâm sinh lý trẻ em bậc tiểu học thì có nhiều kĩ năng quan trọng mà trẻ cần
phải biết trước khi tập trung vào học văn hoá đặc biệt là trẻ em độ tuổi lớp1. Thực tế
kết quả của nhiều nghiên cứu đều cho thấy các kĩ năng quan trọng nhất trẻ phải học
vào thời gian đầu của năm học chính là những kĩ năng sống như: sự hợp tác, tự kiểm
soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp.
Việc xác định được các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa
chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ.
2.o. C th h
n i
ng c
nh ng kĩ năng c b耀n
à giáo i n cần 晦䁚
:
Kĩ năng hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, một vấn đề, một bài hát giáo viên
giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với các
em học sinh lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp các em biết cảm thông và cùng
làm việc với các bạn.
Kĩ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong những kĩ
năng quan trọng nhất cần có ở các em vào giai đoạn này là sự khát khao được học.
Người giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khơi gợi tính tò
mò tự nhiên của các em. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các
hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khơi gợi trí não nhiều hơn là
những thứ có thể đoán trước được.
Kĩ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của
mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế
giới xung quanh nó. Đây là một kĩ năng cơ bản và khá quan trọng đối với trẻ. Nó có
vị trí chính yếu khi so với tất cả các kĩ năng khác như đọc, viết, làm toán và nghiên
cứu khoa học. Nếu các em cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chính kiến
nào đó, các em sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ s n sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới.
Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp học sinh sẳn sàng học mọi thứ.
Kĩ năng sống tự tin : Một trong những kĩ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là
phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai,
cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kĩ năng sống này
giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi.
Tương tác: các kĩ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề … được hình thành
tốt trong quá trình HS tiếp súc với bạn bè và những người xung quanh. Tạo điều kiện
để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem xét ý kiến của người khác... Do vậy
GV cần tổ chức các hoạt động có tính chất tương tác trong các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho các em.
Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho
HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng, có cơ hội xử lí các tình huống
cũng như phản biện…Kỹ năng sống chỉ được hình thành khi người học trải nghiệm
qua thực tế và nó có kĩ năng khi các em được làm việc đó.
Ngoài ra, ở nhà trường giáo viên cần dạy học sinh nghi thức văn hóa trong ăn uống
qua đó dạy các em kĩ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay
sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật
dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ
nh không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn
sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa … hoặc biết giúp người lớn dọn
d p, ngồi ngay ngắn, không làm ảnh hưởng đến người xung quanh.
Nguyên tắc tiến trình và nguyên tắc thay đổi hành vi: Giáo viên không thể giáo dục kỹ
năng sống trong một lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ nhận thức- hình thành
thái độ- thay đổi hành vi. Thay đổi hành vi của một con người đặc biệt hành vi tốt là
quá trình khó khăn. Do vậy giáo dục kỹ năng sống không thể là ngày một ngày hai mà
phải là cả một quá trình.
2.a. ác nh nhiệ
sống cho học sinh
c b耀n à ph n c ng trách nhiệ
trong iệc rèn kĩ năng
Giáo viên có thể làm được gì để rèn kĩ năng sống cho trẻo
Cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích
cực của học sinh, cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu, tiềm năng sáng tạo ở
mỗi học sinh. Vì mỗi học sinh là một nhân vật đặc biệt, phải giáo dục học sinh để các
em cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống.
Cần thường xuyên tổ chức các họat động giáo dục chăm sóc giáo dục các em một
cách thích hợp tuân theo một số quan điểm: Giúp các em phát triển đồng đều các lĩnh
vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã hội và thẩm mĩ. Phát huy tính tích
cực của các em, giúp các em hứng thú, chủ động khám phá tìm tòi, biết vận dụng vốn
kiến thức, kĩ năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau.
Cần giúp các em có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác trong lớp,
các em biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử, biết lắng nghe trình
bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm học sinh khác nhau, giúp các
em luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Điều này liên quan tới việc
các em có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không đối với mọi người xung quanh, cũng
như việc mọi người xung quanh chấp nhận đứa học sinh đó như thế nàoo Cần chuẩn
bị cho học sinh sự tự tin, thoải mái trong mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống
để chúng ta không phải xấu hổ vì những hành vi không đ p của các em.
Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của các em, trao đổi
với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục các em tại nhà, bàn
bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải.
2.5. Giúp
phát tri n các kĩ năng sống q
i tư i, ành 晦nh trong nhà trừ ng:
iệc t ch c các ho晦t
ng t p th
Phối hợp với chính quyền nhà trường tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một
cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh. Tổ chức các
trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi
của học sinh.
Căn cứ vào nội dung trên, tôi đã xây dựng kế hoạch và thực hiện nhiều hoạt động một
cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của trẻ. Cụ thể như sau:
Phát động học sinh làm đồ chơi dân gian; sưu tầm các bài hát, điệu múa thể loại dân
ca cho học sinh theo phù hợp theo từng lứa tuổi.
Thực hiện nội dung tăng cường tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động văn
nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh tiểu học .
Duy trì việc sinh hoạt ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm để học sinh được học được
chơi.
Phối hợp với Tổng phụ trách tổ chức các cuộc thi trò chơi dân gian trong dịp đầu xuân
như: Ô ăn quan ,Đập heo, Lò cò,
Cướp cờ, hội thi Giai điệu tuổi hồng, hội thi Vẽ những điều em mơ ước. Đồng thời
hàng tuần vào tiết chào cờ sáng thứ hai cho các em “Kể chuyện Bác Hồ ; Trò chơi Ai
nhanho Ai đúngo …
2.6. T晦o
i trường thực hiện nhiệ
rèn kĩ năng sống:
Rèn kỹ năng sống được thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống được giáo
dục trong mọi môi trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối
đa cho HS tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống.
Hướng dẫn giáo viên thực hiện kế hoạch giáo dục, đánh giá học sinh bằng việc trang
bị cho mỗi lớp 1 bản bằng giấy tô ki để đánh giá học sinh, kiểu dáng trang trí đ p, mỗi
HS có mỗi biểu mẫu đánh giá riêng nhằm giúp giáo viên quan sát ghi chép hàng ngày
từng chi tiết về sự tiến bộ của các em, các mối quan hệ với cô, với bạn, ghi chép
những kỹ năng học sinh đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá
cuối mỗi tháng học. Cũng từ biện pháp này, giáo viên sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu,
sản phẩm để đánh giá học sinh, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp
giáo dục từng học sinh và giúp các em hình thành các kỹ năng sống.
Nhằm tạo môi trường giúp giáo viên và học sinh được thực hành kĩ năng sống. Tôi đã
tham mưu với Hiệu trưởng xây dựng thư viện thân thiện, có giá sách di động được
thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách, truyện nhiều kích cở, vừa tầm các em bổ sung
sách thư viện các loại sách nội dung hay trang trí đ p hấp dẫn thu hút được GV và HS
đọc sách. Tới thư viện đọc sách cùng nhiều bạn bè, thầy cô HS cũng có điều kiện để
rèn kĩ năng sống cho bản thân.
2.7. Cần n
ược nh ng iệc n n à
à kh ng n n à
khi giáo
c tr䁚:
Trong suốt quá trình thời gian giảng dạy, và quản lý với mong muốn gửi các đồng
nghiệp, cha m HS những thông điệp mang tính thuyết phục với một số điều cần làm
và cần tránh nhằm giúp các bạn đồng nghiệp, cha m các em những điều cơ bản để
rèn kĩ năng sống cho HS như sau:
Một số điều người lớn cần làm giúp các em rèn luyện kĩ năng sống:
Điều cần làm trước hết là người lớn phải là tấm gương sáng, yêu thương, tôn trọng,
đối xử công bằng với trẻ và đảm bảo an toàn cho trẻ.
Việc học của trẻ nếu luôn đựơc người lớn khuyến khích, chia sẻ thì trẻ sẽ tự tin vào
năng lực của bản thân và chúng thường hy vọng vào tương lai nhiều hơn.
Tham gia vào việc giáo dục của con cái không nên để tốn quá nhiều thời gian và cũng
khộng cần tốn sức tập luyện, cha m chỉ tốn ít thời gian khi cho các em thấy cha m
rất coi trọng giá trị của việc giáo dục.Việc tham gia ở mức độ nào không quan trọng
nhưng thời gian đó thật đáng giá và đó là sự đầu tư cần thiết cho tương lai của các em.
Một số điều người lớn cần tránh khi dạy trẻ kĩ năng sống:
Không hạ thấp các em: Cứ mỗi lần chúng ta nói những lời hạ thấp khả năng các em là
chúng ta đã phá vỡ những suy nghĩ tích cực về chính bản thân của học sinh. Không
nên tạo cho các em thói quen kiêu ngạo nhưng cũng không nên nói những lời không
hay đối với trẻ.
Không doạ nạt: Người lớn cần nhớ rằng mỗi lần chúng ta doạ nạt là chúng ta đã làm
cho trẻ sợ hãi và căm giận người lớn. Sự đe doạ hoàn toàn có hại cho đứa trẻ và sẽ
không giúp cho hành vi của các em tốt hơn.
Không bắt các em hứa h n: Vì sự hứa h n hoặc doạ nạt không có ý nghĩa đối với em
vì nếu các em cảm nhận được và cắn rứt vì không làm tròn lời hứa thì ở các em sẽ
phát triển cảm giác hối lỗi.
Không nên yêu cầu các em phục tùng theo ý người lớn ngay lập tức vì sự phục tùng
một cách thái quá không có sự thoả thuận giữa các bên không tạo điều kiện phát triển
tính tự lập ở các em.
Không yêu cầu những điều không phù hợp với các em vì những yêu cầu ở các em
phải thực hiện một hành vi chín chắn mà các em chưa có khả năng hoặc các em phải
làm các yêu cầu không mang tính thống nhất và liên tục trong việc cho phép hoặc cấm
đoán sẽ ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển tính nhận thức của học sinh .
Không nên nhồi nhét lượng kiến thức quá mức so với khả năng tiếp nhận của não bộ
của các em.
Phần o.
iệ q 耀 c
sáng kiến kinh nghiệ :
Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự đồng thuận hợp
tác của các bạn đồng nghiệp, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha m đã giúp tôi đã áp
dụng sáng kiến vào HS khối … cụ thể là lớp …. và đạt được kết quả trong việc dạy
các kĩ năng sống cơ bản thể hiện ở các kết quả sau:
Kết quả cho thấy HS ngoan hơn, tự giác hơn, chủ động, mạnh dạn hơn tự tin, ứng xử
khá phù hợp trong mọi tình huống.
* Về phía giáo viên
Giáo viên gần gũi chuyện trò với học sinh hơn, giải quyết hợp lý, công bằng với mọi
tình huống xảy ra giữa các em học sinh trong lớp.
Trong giảng dạy, GV đã chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối
hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha m các em.
Hiệu quả lớn nhất là nhà trường đã huy động được sự tham gia của cha m các em,
của các tổ chức, các lực lượng xã hội trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống cho
học sinh, đồng thời đây là những cơ hội vàng dạy trẻ kỹ năng sống.
III. KẾT LUẬN
Kết
n:
Rèn kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động, để học sinh tự cảm nhận,
đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó hình thành các kỹ năng; thực hiện sự phối
hợp trong và ngoài nhà trường làm tốt công tác xã hội hoá trong việc rèn kỹ năng
sống cho học sinh.
Giáo dục kỹ năng sống trong trường học góp phần rèn luyện, hình thành cho học sinh
sống có trách nhiệm hơn và biết lựa chọn cách ứng xử phù hợp, ứng phó với các sức
ép, thách thức trong cuộc sống.
Giáo dục kỹ năng sống còn tạo mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa thầy, trò, sự hứng
thú tự tin, chủ động sáng tạo trong học tập, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục.
Học sinh được giáo dục kỹ năng sống xác định được bổn phận và nghĩa vụ của mình
đối với bản thân, gia đình và xã hội.
Giáo dục kỹ năng sống còn cần đến vốn sống, tình thương và nhân cách của người
thầy. Học sinh học kiến thức ở thầy trước hết là ở tấm gương sống của người thầy. Vì
vậy, trước hết “mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo mà
ngành Giáo dục đang vận động.
Kỹ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung, nâng cấp để phù
hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động. Người trưởng thành cũng vẫn cần học
kỹ năng sống.
Rèn kỹ năng sống cho học sinh không phải là công việc “một sớm, một chiều mà đòi
hỏi phải có quá trình, kiên nhẫn và bằng cả tâm huyết và ở mọi lúc, mọi nơi, thực hiện
càng sớm càng tốt đối với trẻ em. Kỹ năng sống rất đa dạng và mang đặc trưng vùng,
miền đòi hỏi người giáo viên phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp
với nhu cầu, trình độ của học sinh và đặc điểm, hoàn cảnh của nhà trường, địa phương.
Rèn kỹ năng sống không phải chỉ là công việc của giáo viên, nhà trường mà của cả xã
hội, cộng đồng, có như vậy mới mong đào tạo ra được những thế hệ trẻ phát triển toàn
diện, chuẩn bị tốt cho việc thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội
nhập quốc tế.
2. Ý kiến kiến ngh
1. Với Phòng Giáo
x ất:
c à Đào t晦o:
Tổ chức hội thảo trao đổi kinh nghiệm về biện pháp rèn kĩ năng sống cho HS tiểu học,
để GV có điều kiện trao đổi học hỏi lẫn nhau nhằm nâng cao chất lượng GD.
2. Với Lãnh 晦o trường:
Phát huy nguồn lực Hội cha m học sinh nhằm hỗ trợ kinh phí đắc lực cho các hoạt
động ngoại khóa.
Tạo điều kiện để GV vận dụng sáng kiến kinh nghiệm M t số biện pháp rèn kĩ năng
sống cho
ti học vào việc giảng dạy và giáo dục kĩ năng sống cho HS.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm nhỏ của tôi đã đúc rút từ thực tế làm công tác giáo
dục.Tôi rất mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học các cấp.
Người thực hiện
- Xem thêm -