Tài liệu Hoạt động thông tin thư viện ở trường cao đẳng sư phạm đà lạt

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------------- TRẦN CÔNG KHOA HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM ĐÀ LẠT LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC THÔNG TIN THƢ VIỆN Hà Nội – 2013 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------------- TRẦN CÔNG KHOA HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM ĐÀ LẠT Chuyên ngành: Khoa học Thông tin - Thư viện Mã số: 60 32 02 03 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC THÔNG TIN THƢ VIỆN Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN THỊ MINH NGUYỆT Hà Nội – 2013 ii NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ Luận văn đã chỉnh sửa theo ý kiến đóng góp của Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ, gồm một số nội dung sau: 1. Thêm mục 1.1.3. Các tiêu chí đánh giá hoạt động thông tin thư viện trong Chương 1. 2. Trong mục 2.1.2. Cơ cấu vốn tài liệu của Chương 2 đã bổ sung thêm nội dung. CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG PGS.TS. TRẦN THỊ QUÝ iii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là do tôi thực hiện được hoàn thành trên cơ sở tìm kiếm, thu thập, nghiên cứu, phân tích và tổng hợp thông tin tư liệu. Các tài liệu tham khảo được nêu ở phần cuối của luận văn. Luận văn này không sao chép nguyên bản từ bất kỳ một nguồn tài liệu nào khác. Nếu có gì sai sót, tôi xin chịu mọi trách nhiệm. Học viên Trần Công Khoa iv LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến PGS.TS. Trần Thị Minh Nguyệt, người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu hoàn thành Luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo Khoa Thông tin – Thư viện Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, Phòng Đào tạo và Sau Đại học Trường Đại học Sài Gòn đã giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành Luận Văn. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên và tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành chương trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, Ngày 18 tháng 11 năm 2013 Học viên TRẦN CÔNG KHOA v MỤC LỤC Trang BẢNG CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................................... 5 DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ...................................................................................... 6 PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 8 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN VÀ VAI TRÕ CỦA THƢ VIỆN ĐỐI VỚI NHIỆM VỤ ĐÀO TẠO CỦA TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM ĐÀ LẠT ................................................................................ 14 1.1. Cơ sở lý luận về hoạt động thông tin thƣ viện .................................. 14 1.1.1. Khái niệm hoạt động thông tin thư viện ....................................... 14 1.1.2. Các yếu tố tác động đến hoạt động thông tin thư viện ................. 15 1.1.2.1. Cơ chế chính sách ................................................................. 15 1.1.2.2. Trình độ đội ngũ cán bộ ....................................................... 16 1.1.2.3. Tính chất của nguồn lực thông tin......................................... 16 1.1.2.4. Cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin .................... 18 1.1.2.5. Trình độ người dùng tin ....................................................... 18 1.1.2.6. Yếu tố tổ chức quản lý ......................................................... 19 1.1.3. Các tiêu chí đánh giá hoạt động thông tin thư viện ...................... 20 1.2. Thƣ viện Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Đà Lạt với việc nâng cao chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng .................................................. 21 1.2.1. Khái quát về Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt ......................... 21 1.2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Trường .................... 21 1.2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Trường ........... 22 1.2.2. Khái quát về Thư viện Trường ..................................................... 27 1.2.3. Vai trò của Thư viện trong việc thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và đào tạo của Trường .................................................. 28 1 1.3. Đặc điểm ngƣời dùng tin và nhu cầu tin ở Thƣ viện ....................... 31 1.3.1. Đặc điểm người dùng tin .............................................................. 31 1.3.2. Đặc điểm nhu cầu tin .................................................................... 33 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM ĐÀ LẠT .............................................................. 39 2.1. Xây dựng và phát triển nguồn lực thông tin ..................................... 39 2.1.1. Công tác bổ sung .......................................................................... 39 2.1.1.1. Diện bổ sung ......................................................................... 39 2.1.1.2. Nguồn bổ sung ..................................................................... 40 2.1.1.3. Kinh phí bổ sung .................................................................. 43 2.1.2. Cơ cấu vốn tài liệu ........................................................................ 45 2.1.3. Chia sẻ nguồn lực thông tin .......................................................... 51 2.1.4. Bảo quản, kiểm kê và thanh lý tài liệu ......................................... 51 2.2. Công tác xử lý tài liệu ......................................................................... 55 2.2.1. Xử lý hình thức tài liệu ................................................................. 55 2.2.2. Xử lý nội dung tài liệu .................................................................. 56 2.3. Tổ chức các sản phẩm thông tin thƣ viện ......................................... 60 2.3.1. Hệ thống mục lục truyền thống .................................................... 60 2.3.2. Thư mục ........................................................................................ 63 2.3.3. Cơ sở dữ liệu ................................................................................ 64 2.4. Tổ chức các dịch vụ thông tin thƣ viện ............................................. 65 2.4.1. Dịch vụ cung cấp tài liệu gốc ....................................................... 65 2.4.2. Dịch vụ sao chụp tài liệu .............................................................. 71 2.4.3. Dịch vụ phổ biến thông tin ............................................................ 71 2.4.4. Dịch vụ hỏi - đáp thông tin ............................................................ 73 2 2.5. Ứng dụng công nghệ thông tin .......................................................... 74 2.5.1. Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin ................................................ 74 2.5.2. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin ......................................... 75 2.6. Các yếu tố đảm bảo hoạt động thông tin thƣ viện ........................... 77 2.6.1. Cơ sở vật chất ............................................................................... 77 2.6.2. Nhân lực ....................................................................................... 78 2.6.3. Yếu tố quản lý ............................................................................... 80 2.7. Nhận xét ................................................................................................ 81 2.7.1. Điểm mạnh ................................................................................... 81 2.7.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 82 2.7.2.1. Hạn chế ................................................................................. 82 2.7.2.2. Nguyên nhân ........................................................................ 84 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM ĐÀ LẠT ............................................... 86 3.1. Tăng cƣờng nguồn lực thông tin ....................................................... 86 3.1.1. Củng cố và khai thác nguồn lực thông tin hiện có ....................... 86 3.1.2. Phát triển nguồn lực thông tin có định hướng .............................. 88 3.1.3. Tăng cường hợp tác chia sẻ nguồn lực thông tin ......................... 90 3.2. Đa dạng hóa các sản phẩm và dịch vụ thông tin thƣ viện ............. 92 3.2.1. Hoàn thiện các sản phẩm thông tin thư viện ................................ 93 3.2.2. Đa dạng hóa và đảm bảo chất lượng các dịch vụ thông tin thư viện .......................................................................................... 96 3.3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thông tin thƣ viện ........................................................................................... 98 3 3.4. Phát huy nhân tố con ngƣời trong hoạt động thông tin thƣ viện .... 99 3.4.1. Nâng cao trình độ của cán bộ thông tin thư viện .......................... 99 3.4.2. Tăng cường hướng dẫn người dùng tin ....................................... 101 3.4.3. Đổi mới cơ cấu và cơ chế quản lý trong Thư viện ...................... 102 3.5. Tăng cƣờng cơ sở vật chất, trang thiết bị ........................................ 103 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 106 PHỤ LỤC ...................................................................................................................... 111 4 BẢNG CHỮ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Tiếng Việt Nghĩa của từ 1 CĐSP Cao đẳng Sư phạm 2 CNTT Công nghệ thông tin 3 CSDL Cơ sở dữ liệu 4 NDT Người dùng tin 5 SP&DV Sản phẩm và dịch vụ 6 TTTV Thông tin thư viện Từ viết tắt tiếng Anh 7 AACR Nghĩa của từ Anglo American Cataloguing Rules Qui tắc biên mục Anh – Mỹ 8 DDC Dewey Decimal Classification Khung phân loại Dewey 9 MARC Machine Readable Cataloguing Biên mục đọc bằng máy 10 OPAC Online Public Access Cataloguing Mục lục truy cập công cộng trực tuyến 5 DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH ĐƢỢC THỂ HIỆN TRONG LUẬN VĂN TT BẢNG, BIỂU, HÌNH TÊN TRANG Các bảng, biểu đồ và hình được thể hiện trong Chương 1 1 Bảng 1.1 Trình độ chuyên môn của cán bộ Trường 25 2 Bảng 1.2 Phẩm chất chính trị 26 3 Bảng 1.3 Thời gian thu thập thông tin 34 4 Bảng 1.4 Mục đích thu thập thông tin 35 5 Bảng 1.5 Nguồn tin mà người dùng tin sử dụng 36 6 Biểu đồ 1.1 Trình độ chuyên môn của cán bộ Trường 25 7 Hình 1.1 Sơ đồ tổ chức của Trường 24 Các bảng, biểu đồ và hình được thể hiện trong Chương 2 8 Bảng 2.1 Số bản sách tài trợ 43 9 Bảng 2.2 Số bản sách được bổ sung 44 10 Bảng 2.3 Cơ cấu loại hình vốn tài liệu 46 11 Bảng 2.4 Cơ cấu nội dung vốn tài liệu 48 12 Bảng 2.5 Cơ cấu ngôn ngữ vốn tài liệu 50 13 Bảng 2.6 Thống kê mức độ người dùng tin sử dụng dịch vụ thông tin thư viện 66 14 Bảng 2.7 Ý kiến đánh giá về Dịch vụ đọc tại chỗ 67 15 Bảng 2.8 Ý kiến đánh giá về Dịch vụ mượn về nhà 68 16 Bảng 2.9 Số bản sách người dùng tin làm mất 70 17 Bảng 2.10 Ý kiến đánh giá về Dịch vụ phổ biến 72 thông tin 18 Bảng 2.11 Ý kiến đánh giá về Dịch vụ hỏi - đáp 6 74 19 Biểu đồ 2.1 Tỷ lệ số bản sách tài trợ 43 20 Biểu đồ 2.2 Số bản sách được bổ sung 44 21 Biểu đồ 2.3 Cơ cấu loại hình vốn tài liệu 46 22 Biểu đồ 2.4 Cơ cấu nội dung vốn tài liệu 49 23 Biểu đồ 2.5 Cơ cấu ngôn ngữ vốn tài liệu 50 24 Biểu đồ 2.6 Tỷ lệ ý kiến đánh giá về Dịch vụ đọc tại chỗ 25 Biểu đồ 2.7 Tỷ lệ ý kiến đánh giá về Dịch vụ mượn về nhà 26 Biểu đồ 2.8 Số bản sách người dùng tin làm mất 27 Biểu đồ 2.9 Tỷ lệ ý kiến đánh giá về Dịch vụ phổ biến thông tin 28 Biểu đồ Tỷ lệ ý kiến đánh giá về dịch vụ 2.10 hỏi - đáp 67 69 70 72 74 Hình được thể hiện trong Chương 3 29 Hình 3.1 Mô hình dự kiến của Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt 7 103 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong tiến trình toàn cầu hóa, nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Trong môi trường mới này, nhu cầu thông tin của xã hội ngày càng đa dạng và phong phú, đòi hỏi hoạt động thông tin thư viện phải phát triển. Hoạt động thông tin thư viện ngày càng trở thành nhân tố quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Ở Việt Nam, trong giai đoạn đổi mới đất nước, để thực hiện thành công nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực trong lĩnh vực sư phạm nói riêng có vai trò vô cùng quan trọng, bởi có thể coi đây là “máy cái” để tiếp tục đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao cho đất nước. Vì vậy làm thế nào để đào tạo nguồn nhân lực này có chất lượng là bài toán đang đặt ra và cần có lời giải. Một trong những lời giải của bài toán này là nâng cao hiệu quả hoạt động của các thư viện - nơi cung cấp và đảm bảo thông tin phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học và đào tạo trong nhà trường. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ về mọi mặt như: kinh tế, chính trị, văn hóa,… đặc biệt là sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật, sự gia tăng theo cấp số nhân của khối lượng tri thức, nhu cầu tin của người dùng tin trong Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt cũng ngày được mở rộng, đa dạng và phong phú. Tuy vậy, trong nhiều năm qua Thư viện Trường vẫn hoạt động chủ yếu theo phương thức truyền thống, khả năng đáp ứng nhu cầu tin chưa cao, nhất là với nhu cầu tin chuyên ngành, chuyên sâu. Nâng cao chất lượng hoạt động thông tin thư viện là yêu cầu cấp bách đặt ra cho Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt nhằm đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu tin phục vụ cho việc giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học ở Trường trong giai đoạn hiện nay. 8 Trải qua một thời gian công tác tại Thư viện trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt, tác giả đã có dịp quan sát, nắm bắt thực trạng, có những suy nghĩ về tương lai và định hướng phát triển của Thư viện. Xuất phát từ thực tế trên, tác giả chọn đề tài “Hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt” làm nội dung nghiên cứu của Luận văn Thạc sỹ ngành Khoa học Thư viện. 2. Tình hình nghiên cứu Vấn đề tăng cường hoặc đổi mới hoạt động thông tin thư viện được nhiều tác giả nghiên cứu ở các mức độ và phạm vi khác nhau. Đây là đề tài được nhiều luận văn thạc sĩ quan tâm: “Tổ chức và hoạt động của thư viện Trường Đại học Bách khoa Hà Nội trong giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước” của Tạ Minh Hà, bảo vệ năm 2000; “Tổ chức và hoạt động của Thư viện tỉnh Bình Định – Thực trạng và giải pháp” của Võ Văn Nhiếng, bảo vệ năm 2004; “Tăng cường hoạt động thông tin ở Học viện Chính trị quân sự” của Doãn Quyết Trung, bảo vệ năm 2001; “Tăng cường hoạt động thông tin – thư viện ở Học viện Tài chính trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa” của Nguyễn Thị Nghĩa, bảo vệ năm 2003; “Tăng cường hoạt động thông tin – thư viện tại Trường Đại học Y Hải Phòng trong giai đoạn đổi mới đất nước” của Nguyễn Thị Hồng Nhung, bảo vệ năm 2004; “Tăng cường hoạt động thông tin – thư viện ở Trường Cao đẳng Tài chính – Quản trị kinh doanh trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay” của Lương Thu Thủy, bảo vệ năm 2006; “Tăng cường hoạt động thông tin – thư viện Trường Đại học Lao động – Xã hội trong giai đoạn hiện nay” của Lê Cao Đại, bảo vệ năm 2007; “Tăng cường hoạt động thông tin thư viện Trường Đại học Y tế công cộng trong giai đoạn hiện nay” của Bùi Thị Ngọc Oanh, bảo vệ năm 2012; “Nghiên cứu hoàn thiện các sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện của Trung tâm học liệu – Đại học Thái Nguyên” của Nguyễn Thị Thu Lan, bảo vệ năm 2011; “Nghiên cứu hoàn thiện hoạt động thông tin thư viện tại Trường Đại học Hà Nội” của Vũ Văn Thạch, bảo vệ 9 năm 2012; “Nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của Trung tâm Thông tin Khoa học tại Cục quản lý khoa học công nghệ và môi trường, Bộ Công an” của Hà Hồng Anh, bảo vệ năm 2013. Trong các đề tài luận văn thạc sỹ, hầu hết các tác giả đều đề cập đến các hoạt động thông tin thư viện với phạm vi nghiên cứu trong từng đơn vị cụ thể. Giải pháp được đưa ra vì vậy cũng chỉ có thể ứng dụng trong phạm vi hẹp. Đây cũng là đề tài đã được tác giả nghiên cứu làm khóa luận tốt nghiệp đại học của mình, với tên đề tài “Hoạt động thư viện Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt: Thực trạng và giải pháp phát triển”, bảo vệ năm 2009 tại Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu, tác giả mới chỉ dừng lại ở mức độ nghiên cứu khái quát, sơ lược về một số hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. Chưa đi sâu vào nghiên cứu lí luận, cũng như chưa đi vào điều tra, phân tích, tổng hợp nhu cầu tin và người dùng tin cũng như các hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. Ngoài ra còn có rất nhiều các bài báo, các bài thông tin khoa học cũng đã nghiên cứu, cụ thể như: ”Hướng đến một mô hình thư viện đại học hiện đại phục vụ chiến lược nâng cao chất lượng giáo dục đại học” của tác giả Vũ Bích Ngân, công bố năm 2009; ”Quản trị tri thức trong các thư viện trường đại học – hỗ trợ cho quá trình phát triển giáo dục ở Việt Nam”, của tác giả Hoàng Thị Thu Phương, Trịnh Khánh Vân, công bố năm 2012. Những công trình này đề cập đến xu hướng phát triển của hoạt động thông tin thư viện, có tác dụng tham khảo tốt cho đề tài. Là một cán bộ của Trường, với mong muốn được đóng góp một phần nhỏ cho sự phát triển của Thư viện, tác giả lựa chọn vấn đề “Hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt” làm đề tài luận văn, đồng thời hy vọng Luận văn bảo vệ thành công sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc phát triển ngành thông tin thư viện ở các trường đại học, cao đẳng. 10 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của Thư viện trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt, đề xuất những giải pháp thích hợp nhằm tăng cường hoạt động của Thư viện, đáp ứng nhu cầu tin cho cán bộ, giảng viên và sinh viên của Trường trong giai đoạn đổi mới giáo dục. * Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài phải thực hiện những nhiệm vụ cụ thể sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động thông tin thư viện: các khái niệm, những yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động thông tin thư viện. - Nghiên cứu đặc điểm nhu cầu tin và các nhóm người dùng tin của Thư viện. - Khảo sát, đánh giá thực trạng tổ chức hoạt động thông tin thư viện của Trường. - Đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường chất lượng hoạt động thông tin thư viện của Trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Hoạt động thông tin thư viện nhằm phục vụ nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. * Phạm vi nghiên cứu - Về mặt không gian Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. 11 - Về mặt thời gian Luận văn thu thập tài liệu về hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt từ năm 2006 đến nay. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận Dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Căn cứ vào chủ trương, chính sách phát triển giáo dục, đào tạo khoa học công nghệ, pháp lệnh Thư viện của Đảng và Nhà nước. * Phương pháp nghiên cứu cụ thể Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng một số phương pháp sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Điều tra xã hội học: điều tra, khảo sát thực tế, phỏng vấn và bằng bảng hỏi. - Phân tích, tổng hợp thông tin, số liệu đã thu thập được. 6. Ý nghĩa của đề tài * Ý nghĩa khoa học Luận văn sẽ góp phần hoàn thiện lý luận về hoạt động thông tin thư viện nói chung, ở thư viện các trường đại học, cao đẳng nói riêng. Kết quả nghiên cứu góp phần khẳng định vai trò của thư viện trong công cuộc đổi mới giáo dục đại học của nước ta hiện nay, cũng như khẳng định vị trí, vai trò của hoạt động thông tin thư viện trong sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường Cao đẳng Sư phạm Đà lạt trong giai đoạn hiện nay. 12 * Ý nghĩa thực tiễn Đưa ra những giải pháp mới, mang tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Thư viện trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt, đáp ứng nhu cầu tin cho công tác đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho xã hội trong giai đoạn hiện nay. 7. Dự kiến kết quả nghiên cứu Đề tài nghiên cứu thành công sẽ khắc phục được những mặt còn hạn chế, đồng thời phát huy những mặt mạnh trong tổ chức hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. Sau khi nghiên cứu thành công, đề tài sẽ đạt được dung lượng khoảng trên 100 trang in trên khổ giấy A4. 8. Kết cấu của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được chia thành 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về hoạt động thông tin thư viện và vai trò của thư viện đối với nhiệm vụ đào tạo của Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. Chƣơng 3: Giải pháp tăng cường hoạt động thông tin thư viện ở Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. 13 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN VÀ VAI TRÕ CỦA THƢ VIỆN ĐỐI VỚI NHIỆM VỤ ĐÀO TẠO CỦA TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM ĐÀ LẠT 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN THƢ VIỆN 1.1.1. Khái niệm hoạt động thông tin thƣ viện Hoạt động Theo Từ điển Tiếng Việt “hoạt động” được định nghĩa như sau: “Hoạt động là làm những việc khác nhau với mục đích nhất định trong đời sống xã hội” [41, tr. 827]. Các nhà tâm lý học quan niệm hoạt động là tổng hợp các hành động nhằm vào một đối tượng nhất định, nhằm mục đích nhất định và có ý nghĩa xã hội nhất định. Như vậy, hoạt động là thực hiện những công việc trong một thực thể bao gồm nhiều bộ phận được xây dựng theo một cấu trúc có hệ thống nhằm thực hiện một mục đích nào đó. Hoạt động thông tin thư viện Theo quan điểm trên có thể coi hoạt động thông tin thư viện (TTTV) là một quá trình thu thập, xử lý, lưu trữ, bảo quản và phổ biến thông tin/tài liệu nhằm phục vụ các hoạt động sống khác nhau của con người. Hoạt động TTTV được xuất hiện và phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu tin/nhu cầu đọc của con người trong một xã hội nhất định. Hoạt động TTTV là một quá trình tương tác giữa 4 yếu tố chủ yếu: vốn tài liệu (VTL)/nguồn lực thông tin với tư cách là đối tượng hoạt động, người dùng tin (NDT) và nhu cầu tin với tư cách là đối tượng sử dụng kết quả hoạt động, cán bộ thư viện với tư cách chủ thể hoạt động và cơ sở vật chất kỹ thuật với tư cách phương tiện hoạt động. Sự tương tác chặt chẽ giữa các yếu tố nói trên được thể hiện trong tất cả các công đoạn của hoạt động, bao gồm: 14 - Xây dựng và phát triển nguồn lực thông tin, bao gồm bổ sung tài liệu, tổ chức quản lý dữ liệu, chia sẻ nguồn lực thông tin. - Xử lý tài liệu, gồm xử lý hình thức của tài liệu và xử lý nội dung tài liệu. - Tổ chức các sản phẩm TTTV như tổ chức hệ thống mục lục phiếu và mục lục điện tử, biên soạn các loại thư mục, tài liệu tra cứu, tài liệu hướng dẫn. - Tổ chức các dịch vụ TTTV. 1.1.2. Các yếu tố tác động đến hoạt động thông tin thƣ viện 1.1.2.1. Cơ chế chính sách Cơ chế chính sách là một trong những yếu tố quyết định đến mọi hoạt động trong đời sống xã hội. Trên cơ sở hệ thống cơ chế chính sách, các tổ chức có thể điều chỉnh hoạt động của mình đúng quy định, từ đó phát triển theo đúng quy luật của xã hội. Để hoạt động TTTV đạt hiệu quả cao thì việc nắm vững cơ chế chính sách là điều kiện bắt buộc đối với các cơ quan TTTV. Hiện nay, để tổ chức tốt các hoạt động, phục vụ tối đa nhu cầu tin của NDT, cơ quan TTTV cần phải nắm vững hệ thống các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến hoạt động TTTV. Chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước được quy định trong hệ thống các văn bản pháp quy của các bộ/ngành, trong đó quy định rõ môi trường pháp lý, tư cách pháp nhân, quy mô tổ chức, quy chế thành lập, giải thể, chiến lược phát triển của sự nghiệp thư viện, về nguồn nhân lực, chính sách đảm bảo tài chính,… Trên cơ sở nắm vững cơ chế chính sách, các cơ quan TTTV tiến hành nghiên cứu các giải pháp phù hợp và khả thi nhất để kiện toàn cơ cấu tổ chức của hệ thống thông tin nhằm kiểm soát một cách có hiệu quả nhất các nguồn lực thông tin tiến tới hoàn thiện tổ chức hoạt động TTTV của cơ quan, đơn vị mình. 15