Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Mét sè vÊn ®Ò vÒ C¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay
-------------------I. T×nh h×nh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam
hiÖn nay:
Thùc tÕ cho thÊy r»ng,søc c¹nh tranh cña hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸ ViÖt
nam trªn thÞ trêng,c¶ trong níc lÉn quèc tÕ rÊt yÕu kÐm.VÊn ®Ò l¹i cµng bøc
xóc khi ¸p lùc c¹nh tranh do qóa tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i,tríc hÕt lµ thêi
h¹n cã hiÖu lùc cña CEPT trong khu«n khæ AFTA cø mçi lóc mét ®Õn
gÇn.Trong khi ®ã,kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam l¹i cha s½n sµng ®èi
mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc tõ cuéc c¹nh tranh gay g¾t Êy.NÕu t×nh h×nh
kh«ng ®îc c¶i thiÖn th× viÖc nÒn kinh tÕ níc ta bi tôt hËu lµ ®iÒu ch¾c
ch¾n.ViÖc cÇn thiÕt ph¶i lµm b©y giê kh«ng nh÷ng chØ lµ t¨ng n¨ng lùc c¹nh
tranh mµ cßn ph¶i t¹o ra mét m«i trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt ngay trong níc.C¹nh tranh t¹o ra ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nã cßn lµ c¸ch tèt
nhÊt ®Ó tèi ®a ho¸ lîi Ých cña ngêi s¶n xuÊt lÉn ngêi tiªu dïng.HiÖn nay c¸c
doanh nghiÖp ViÖt nam cha thùc sù c¹nh tranh v× thÞ trêng cña ta hiÖn nay
rÊt Ýt tÝnh c¹nh tranh.SÏ kh«ng thÓ cã doanh nghiÖp cã tÝnh c¹nh tranh khi
nã ho¹t ®éng trong m«i trêng kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh.
C¸c ngµnh lín nh:®iÖn lùc,viÔn th«ng,níc,….vÉn lµ nh÷ng ngµnh ®îc nhµ
níc b¶o hé ®éc quyÒn.ViÖc ®éc quyÒn nµy t¹o ra rÊt nhiÒu t¸c h¹i nh:
Do kh«ng bÞ c¹nh tranh nªn nhµ s¶n xuÊt kh«ng cã nhu cÇu s¸ng t¹o,®æi
míi c«ng nghÖ vµ v× thÕ h¹n chÕ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt,n¨ng
suÊt lao ®éng kh«ng ®îc n©ng cao.
Nhµ cung cÊp t¹o ra sù khan hiÕm gi¶ t¹o b»ng c¸ch h¹n chÕ vÒ sè lîng
hµng ho¸ vµ ¸p dông møc gi¸ cao mét c¸ch gi¶ t¹o ®Ó kiÕm lêi kh«ng
chÝnh ®¸ng.Chi phi ngêi tiªu dung bá ra ®Ó mua mét lîng hµng ho¸ sÏ
t¨ng lªn. Vµ chÊt lîng hµng ho¸ dÞch vô cßn cã nguy c¬ gi¶m sót.
Do kh«ng sö dông hÕt nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ nªn sÏ cã mét sù l·ng
phÝ lín c¸c nguån lùc.
ChÝnh v× nh÷ng t¸c ®éng kh«ng cã lîi nµy nªn cÇn thiÕt ph¶i cã sù can thiÖp
cña nhµ níc nh»m chèng ®éc quyÒn.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
HiÖn nay,c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®ang ®îc khëi ®éng víi t tëng chung lµ
thõa nhËn tÝnh kh¸ch quan,tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng.Tuy cã nh÷ng quan
®iÓm kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt x· héi so víi c¸c nÒn kinh tÕ thÞ trêng chÝnh
thèng hiÖn ®ang tån t¹i,nhng ®· lµ kinh tÕ thÞ trêng th× yÕu tè thÞ trêng sÏ
ph¶i trë thµnh c¬ së ®Çu tiªn chi phèi kiÓu vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ .Víi
chÝnh s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng ,nÒn kinh tÕ
ViÖt nam ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ ban ®Çu cã ý nghÜa bíc ngoÆt.Kh«ng
chØ v× møc t¨ng trëng cao mµ quan träng h¬n lµ kh¼ng ®Þnh trªn thùc tÕ mét
nguyªn lý tæ chøc nÒn kinh tÕ .T×nh tr¹ng ®éc quyÒn díi bÊt cø thÓ chÕ x·
héi nµo còng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng díi tiÒm n¨ng s¶n
xuÊt,kÐm hiÖu qu¶.
Tuy vËy, qóa tr×nh ®æi míi víi kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi míi chØ ®ñ ®Ó
h×nh thµnh khu«n khæ chung cña c¬ chÕ thÞ trêng .V× thÕ ®Ó cho kinh tÕ thÞ
trêng ho¹t ®éng mét c¸ch thËt sù tr«i ch¶y th× cßn rÊt nhiÒu viÖc ph¶i
lµm.Mét trong sè nh÷ng viÖc rÊt khã kh¨n mµ ta cha lµm chÝnh lµ t¹o lËp
mét m«i trêng cã tÝnh c¹nh tranh vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®¶m b¶o cho
sù c¹nh tranh ®îc c«ng b»ng ,lµnh m¹nh.Thùc tiÔn cña tiÕn tr×nh ®æi míi vµ
héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®· ®Æt nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®èi mÆt
trùc tiÕp víi cuéc c¹nh tranh quèc tÕ ,nªn kh«ng thÓ kh«ng t¹o ra mét m«i
trêng kinh tÕ c¹nh tranh ë trong níc phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, vµ n©ng
cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ còng nh n¨ng lùc qu¶n lý nÒn kinh
tÕ thÞ trêng cã tÝnh c¹nh tranh cao.
ViÖt nam víi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang nÒn
kinh tÕ thÞ trêng th× viÖc quan träng lµ h¹n chÕ c¸c yÕu tè ®éc quyÒn ngay
trong c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ níc .Vµ thùc tÕ cho thÊy,ViÖt nam hiÖn nay
møc ®é c¹nh tranh rÊt thÊp,mang nÆng tÝnh ®éc quyÒn.
Cần có cái nhìn thấu đáo về thị trường nước ngoài
"Doanh nghiệp Việt Nam có khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế,
nhưng vẫn còn thiếu chất xúc tác, thiếu một công cụ để biến khả năng đó
thành vũ khí lợi hại trong cuộc chơi toàn cầu", đó là nhận định của các
chiến lược gia của Mỹ, Ireland và Việt Nam tại một cuộc hội thảo gần đây
ở TP HCM.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ông K. Murphy, Chủ tịch Công ty J.E Austin Associaté (một công ty
chuyên tư vấn về chiến lược), nêu dẫn chứng: Sri Lanka rất giàu về
cao su, nhưng trước đây chỉ xuất cao su tự nhiên cho các công ty
sản xuất ôtô lớn trên thế giới, thế là bị ép giá tơi bời, sản lượng xuất
đi thì lớn nhưng giá trị thu về không cao. Sau bao nhiêu năm nghiên
cứu thị trường, các doanh nhân nước này mới phát hiện ra lĩnh vực
riêng để cạnh tranh: sản xuất lốp ôtô cao su đặc 100%. Thế là họ
thắng lớn, hiện chiếm đến 35% thị phần thế giới.
Ông K. Murphy đặt vấn đề: vì sao cá tra, cá basa của Việt Nam bị
chơi ở Mỹ, cà phê Trung Nguyên bị tranh giành thương hiệu? Chỉ vì
họ thiếu một cặp kính để nhìn thấu đáo thị trường này.
Chưa chắc giá rẻ đã có người mua
Tiến sĩ Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện kinh tế TP HCM, nhận xét:
"Nhiều mặt hàng của Việt Nam có ưu thế trên thị trường thế giới
như: gạo, cà phê, hàng dệt may... Điển hình là chỉ cần sản lượng
của các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tăng thì có thể
ảnh hưởng đến giá cả thị trường thế giới. Nhưng ông thừa nhận:
"Doanh nghiệp của ta quá đơn độc, họ phải tự chòi đạp trên thương
trường là chính, thiếu sự hỗ trợ đắc lực từ phía hiệp hội chuyên
ngành, từ phía cơ quan quản lý nhà nước nên hiệu quả chỉ được
chăng hay chớ chứ không mang tính chiến lược dài hơi".
Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thiện Nhân cũng khẳng định,
lâu nay chúng ta chỉ bán cái mà người ta cần và vấn đề quan trọng
hiện nay là phải làm thế nào để cái mà chúng ta có xích lại cái mà
người ta cần. Ông K. Murphy cho rằng, muốn làm được điều này
cần phải hiểu rõ nhu cầu khách hàng. Sau đó, mới tiến hành thay
đổi chiến lược, thay đổi sản xuất cho phù hợp với cái mà người tiêu
dùng tại thị trường đó cần.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Một thương nhân chuyên trồng cây cảnh Việt Nam cho biết, giá một
cây bonsai của công ty ông tại Việt Nam chỉ 10 USD, trong khi đó
một cây tương đương như vậy tại Paris (Pháp) đến 500 USD,
nhưng ông vẫn không tài nào vào được thị trường này dẫu có bán
thấp hơn. Trong trường hợp này, ông K. Murphy khuyên: Trước khi
thâm nhập thị trường nào phải nghiên cứu kỹ nhiều yếu tố trong đó
phải lưu ý đến nhu cầu, thói quen người tiêu dùng.... Đừng nghĩ
rằng cứ bán rẻ là có người mua. Hơn nữa phải biết phân đoạn thị
trường, xác định sản phẩm ưu thế của mình để có thể tiếp cận thị
trường một cách thành công.
(Theo Thanh Niªn)
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
II. T×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÕ giíi:
Trªn thÕ giíi hiÖn nay,bªn c¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi,cßn
diÔn ra qu¸ tr×nh c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t .Qóa tr×nh c¹nh tranh kh«ng chØ
diÔn ra trong ph¹m vi mét quèc gia mµ cßn diÔn ra trªn ph¹m vi toµn thÕ
giíi
C¹nh tranh kh«ng chØ tån t¹i gi÷a c¸c c«ng ty mµ cßn diÔn ra gi÷a c¸c quèc
gia,c¸c vïng l·nh thæ,c¸c ngµnh,…..c¹nh tranh diÔn ra mäi lóc,mäi n¬i.C¸c
c«ng ty lu«n t×m mäi c¸ch tranh giµnh thÞ phÇn,®¸nh b¹i ®èi thñ.NÕu cã c¬
h«i s½n sµng tiªu diÖt ®èi thñ kh«ng th¬ng tiÕc.C¸c c«ng ty cßn c¹nh tranh
víi nhau trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi,vÝ dô nh cuéc c¹nh tranh gi÷a C«cac«la
vµ Pepsi,P&G vµ Unilevel….HiÖn nay,qóa tr×nh c¹nh tranh cßn diÔn ra khèc
liÖt h¬n trªn ph¹m vi c¸c quèc gia.§iÓn h×nh lµ cuéc chiÕn th¬ng m¹i gi÷a
Mü vµ EU,nguyªn nh©n lµ do Mü t¨ng thuÕ nhËp khÈu thÐp lªn 30%.Do qóa
tr×nh héi nhËp kinh tÕ,biªn giíi gi÷a c¸c quèc gia dÇn dÇn bÞ xo¸ nhoµ trªn
ph¬ng diÖn kinh tÕ.ViÖc héi nhËp vµo c¸c tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi nh :
WTO,AFTA,…khiÕn viÖc c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty kh«ng cßn trong
ph¹m vi quèc gia mµ lµ trªn ph¹m vi thÕ giíi.Hµng ho¸ lu«n trµn ngËp thÞ
trêng tõ mäi n¬i trªn thÕ giíi,tõ mäi c«ng ty.Trong qóa tr×nh c¹nh tranh
khèc liÖt ®ã cã kh«ng Ýt c«ng ty bÞ ph¸ s¶n hay ph¶i thay ®æi chñ së
h÷u.ChÝnh v× vËy,c¸c c«ng ty nhá cã xu híng s¸t nhËp l¹i víi nhau ®Ó t¹o
nªn nh÷ng c«ng ty lín h¬n nh»m t¨ng cêng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
Tuy nhiªn qóa tr×nh c¹nh tranh nµy còng cã mÆt tr¸i cña nã,trong qóa tr×nh
c¹nh tranh c¸c níc nhá thêng bÞ thiÖt h¹i do kh«ng cã søc m¹nh kinh tÕ,kÜ
thuËt l¹c hËu.Vµ c¸c níc kÐm ph¸t triÓn thêng trë thµnh n¬i gia c«ng hµng
vµ lµ thÞ trêng tiªu thô phôc vô lîi Ých cho c¸c níc ph¸t triÓn.
Tại Diễn đàn châu Á diễn ra ở thành phố Bắc Ngao (Trung
Quốc), Thủ tướng Thái Lan Thaksin đã đưa ra lời cảnh báo làm
nhiều đại biểu bất ngờ: ''Chúng ta đang tìm cách chặn họng nhau
thay vì hợp tác để cùng có lợi trong cuộc cạnh tranh toàn cầu. Kết
quả là châu Á trở thành người thua cuộc lớn nhất trên sàn đấu
thương mại thế giới''.
Trong một thập niên gần đây, thế giới được chứng kiến một
cuộc cạnh tranh hiếm có về giá cả giữa những nước châu Á trên thị
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
trường thế giới. Cuộc đua chẳng những diễn ra giữa các mặt hàng
thế mạnh của khu vực như nông sản, hải sản, cây công nghiệp, mà
đã vươn ra khắp các lĩnh vực. Các đối thủ thay nhau chiếm lĩnh thị
trường, hiện tượng đổi ngôi diễn ra thường xuyên.
Thái Lan đã có lúc phải nhường ngôi số một xuất khẩu gạo về
tay Việt Nam, cường quốc hải cảng Singapore thì vừa mới mất hợp
đồng với Công ty Vận tải biển khổng lồ Evergreen của Đài Loan khi
công ty này quyết định chuyển kho trung tâm của mình từ Singapore
sang Malaysia, hàng Trung Quốc với giá rẻ đến mức khó hiểu thì
bóp nghẹt sản phẩm các nước khác trong khu vực.
Cạnh tranh là một động lực thúc đẩy phát triển, điều đó không
ai phủ nhận. Nhưng theo ông Thaksin, cuộc đua giá cả của châu Á
là cuộc đua phá giá mà người được lợi nhất là thị trường các nước
phát triển. Trong cuộc đua đó, một nước được chút lợi thì hàng loạt
nước khác lao đao, mà đáng ra tất cả đều có lợi nếu biết hợp tác
cùng nhau. Chính vì thế mà theo ông Thaksin, châu Á cần phối hợp
trong cạnh tranh, phải coi nhau như đồng minh cùng một chiến hào
chiếm lĩnh thị trường khu vực khác, chứ không phải là giành chiếm
thị trường của nhau, đừng để các nước khác lợi dụng sự thiếu đoàn
kết của châu Á mà ép về giá cả.
Khu vực luôn có sự ràng buộc, không thể có một nước riêng
lẻ vọt mạnh lên khi mà bức tranh chung khu vực lại ảm đạm. Vì thế,
''chặn họng'' người láng giềng bây giờ để thu chút lợi trước mắt có
thể chính là chặn con đường phát triển của mình trong tương lai.
Hợp tác cạnh tranh là yếu tố không thể thiếu trong cạnh tranh toàn
cầu.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
KÕt luËn
Tãm l¹i vÊn ®Ò c¹nh tranh vµ héi nhËp ®ang lµ vÊn ®Ò nãng báng cã
tÝnh thêi sù.ThÕ giíi ®ang xÝch lai gÇn nhau h¬n,héi nhËp lµ mét qu¸ tr×nh
tÊt yÕu.Chóng ta tuy cßn yÕu vÒ nhiÒu mÆt nhng kh«ng v× thÕ mµ ®øng
ngoµi tiÕn tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn.Chóng ta cÇn dòng c¶m ®¬ng ®Çu víi
th¸ch thøc,tham gia cuéc ch¬i lín trªn ph¹m vi toµn cÇu.Cã nh vËy níc ta
míi cã thÓ ph¸t triÓn theo kÞp c¸c níc trªn thÕ giíi.Tuy nhiªn, héi nhËp
kh«ng ph¶i lµ con ®êng b»ng ph¼ng.Nã cã rÊt nhiÒu ch«ng gai,vµ vÊn ®Ò
quan träng h¬n c¶ lµ:c¹nh tranh.§©y lµ ®iÌu tÊt yÕu khi tham gia bÊt k× thÞ
trêng nµo,huèng hå ®©y l¹i lµ thÞ trêng thÕ giíi.Cã c¹nh tranh th× ta míi cã
c¬ héi n©ng cao søc m¹nh cña nÒn kinh tÕ níc nhµ,còng nh vÞ thÕ cña ViÖt
nam trªn trêng quèc tÕ.C¹nh tranh lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi bÒn bØ vµ rÊt khã
kh¨n,®ßi hái mçi chóng ta ph¶i lu«n lu«n nç lùc hÕt søc m×nh.