Tài liệu Hoàn thiện phân tích tài chính tại công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không

MỤC LỤC DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU TÓM TẮT LUẬN VĂN MỞ ĐẦU .................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP .....3 1.1. Khái quát về doanh nghiệp và tài chính doanh nghiệp .............................3 1.1.1. Khái quát về doanh nghiệp và hoạt động của doanh nghiệp ...........................3 1.1.2. Khái quát về tài chính doanh nghiệp ...............................................................3 1.2. Khái quát về phân tích tài chính doanh nghiệp .........................................4 1.2.1. Khái niệm .......................................................................................................4 1.2.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp ....................................................5 1.3. Hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp ..........................................24 1.3.1. Sự cần thiết của việc hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp ........................24 1.3.2. Những tiêu chí hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp ........................26 1.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng tới hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp ...............28 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG KHÔNG ...................................................33 2.1. Giới thiệu khái quát về Công ty ................................................................33 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................................33 2.1.2. Bộ máy quản lý và bộ máy kế toán của Công ty ...........................................35 2.1.3. Đặc điểm sản xuất kinh doanh ......................................................................38 2.2. Thực trạng phân tích tài chính tại Công ty ..............................................40 2.2.1. Tổ chức bộ máy phân tích .............................................................................40 2.2.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ phân tích ....................................................41 2.2.3. Thông tin sử dụng trong phân tích ................................................................41 2.2.4. Phương pháp sử dụng trong phân tích ...........................................................41 2.2.5. Nội dung phân tích tài chính .........................................................................41 2.2.6. Vận dụng kết quả phân tích ..........................................................................51 2.3. Đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Công ty ...............................53 2.3.1. Kết quả đạt được ...........................................................................................53 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ...............................................................................55 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG KHÔNG ........................61 3.1. Định hướng phát triển của Công ty giai đoạn 2011-2015 ........................61 3.2. Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty ..............................65 3.2.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy phân tích ............................................................65 3.2.2. Nâng cao trình độ của cán bộ phân tích ........................................................66 3.2.3. Hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ phân tích .................................................67 3.2.4. Hoàn thiện thông tin phục vụ phân tích ........................................................67 3.2.5. Hoàn thiện phương pháp phân tích ...............................................................68 3.2.6. Hoàn thiện nội dung phân tích ......................................................................72 3.2.7. Hoàn thiện quy trình phân tích ......................................................................82 3.3. Kiến nghị .....................................................................................................86 3.3.1. Kiến nghị đối với Tổng công ty Hàng không Việt Nam ...............................86 3.3.2. Kiến nghị đối với Nhà nước ..........................................................................86 KẾT LUẬN ...........................................................................................................88 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................89 DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU HÌNH Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty AIRIMEX ................35 Hình 2.2: Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của Công ty AIRIMEX ................37 BẢNG Bảng 2.1. Bảng tổng hợp phân tích Bảng cân đối kế toán ......................................43 Bảng 2.2. Bảng tổng hợp phân tích Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ...........47 Bảng 2.3. Bảng tổng hợp phân tích một số chỉ tiêu tài chính ..................................50 Bảng 3.1: Kế hoạch sản xuất kinh doanh 2011 - 2015 ............................................63 Bảng 3.2. Bổ sung tỷ số phân tích tài chính ............................................................73 Bảng 3.3. Bảng phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn .............................77 Bảng 3.4. Bảng phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ .............................................81 i MỞ ĐẦU Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không chuyển đổi mô hình từ năm 2005 và đến 2006, công ty đã trở thành công ty đại chúng. Việc phát hành cổ phiếu thông qua hình thức đấu giá ra công chúng để tăng vốn điều lệ là một nhu cầu tất yếu. Theo định hướng phát triển giai đoạn 2011-2015, dự kiến đến năm 2012 hoặc 2013 sẽ tăng vốn điều lệ thêm 10 tỷ VNĐ (trong đó 4 tỷ VNĐ từ việc phát hành thêm cổ phiếu). Để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, gắn với chiến lược phát triển của doanh nghiệp, Công ty cần xác định mục tiêu phải hoàn thiện phân tích tài chính. Hoạt động phân tích tài chính chưa thực sự được chú trọng tại công ty, chưa phát huy được hết tác dụng trong việc giúp cho ban lãnh đạo công ty đưa ra các quyết định tài chính, chưa tương ứng với sự phát triển. Vì vậy, đề tài “Hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không” được lựa chọn nghiên cứu. Luận văn nhằm mục đích: hệ thống lý luận cơ bản về phân tích tài chính doanh nghiệp, đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Công ty AIRIMEX từ năm 2008 đến 2010, phát hiện những hạn chế và nguyên nhân trong phân tích tài chính của công ty, kiến nghị những giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty. Luận văn sử dụng những phương pháp nghiên cứu: thống kê, phân tích và tổng hợp. CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm về doanh nghiệp và tài chính doanh nghiệp Khái quát về doanh nghiệp và hoạt động của doanh nghiệp Doanh nghiệp là chủ thể kinh tế độc lập, có tư cách pháp nhân, hoạt động sản xuất kinh doanh trên thị trường. Doanh nghiệp tiến hành các hoạt động nhằm tối đa hoá giá trị tài sản của chủ sở hữu, bao gồm các hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động tài chính. Khái quát về tài chính doanh nghiệp Hoạt động tài chính là một nội dung cơ bản giúp giải quyết các mối quan hệ ii kinh tế phát sinh trong quá trình kinh doanh biểu hiện dưới hình thái tiền tệ. Hoạt động tài chính là một trong những công cụ góp phần giúp doanh nghiệp thực hiện các vấn đề kinh tế cơ bản. Tài chính doanh nghiệp là khâu cơ sở của hệ thống tài chính, trực tiếp gắn liền và phục vụ quá trình sản xuất kinh doanh ở các đơn vị. 1.2. Khái quát về phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính là sử dụng các phương pháp và các công cụ có thể để xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả năng và tiềm lực của doanh nghiệp, giúp người sử dụng đưa ra các quyết định phù hợp. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp bao gồm xác định mục tiêu phân tích, thu thập và xử lý thông tin, lựa chọn phương pháp phân tích, tiến hành phân tích các nội dung phân tích chủ yếu và lập báo cáo phân tích. Phân tích tài chính là mối quan tâm của nhiều đối tượng. Đối với mỗi nhóm đối tượng, mục tiêu phân tích tài chính lại khác nhau: nhà đầu tư theo đuổi mục tiêu sinh lời, ngân hàng quan tâm đến khả năng thanh toán,... Cho nên xác định mục tiêu phân tích đóng vai trò quan trọng trong quy trình phân tích tài chính. Nhà phân tích phải thu thập, sử dụng mọi nguồn thông tin liên quan để tiến hành phân tích, nhằm cung cấp cơ sở cho các nhóm đối tượng ra các quyết định tài chính. Nguồn thông tin đó bao gồm các thông tin kế toán phản ánh trong báo cáo tài chính doanh nghiệp (bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính) và những thông tin khác (thông tin nội bộ doanh nghiệp, thông tin môi trường kinh tế, môi trường ngành,...). Các phương pháp phân tích tài chính thường được sử dụng là phương pháp so sánh, phương pháp tỷ số và phương pháp Dupont. Mỗi phương pháp có những ưu, nhược điểm khác nhau: phương pháp so sánh đơn giản nhưng yêu cầu điều kiện áp dụng nhất định, phương pháp tỷ số chi tiết, rõ ràng nhưng không thể hiện sự liên kết, phương pháp Dupont phản ánh mối liên hệ giữa các chỉ tiêu nhưng lại phức tạp hơn. Các nội dung phân tích chủ yếu bao gồm: phân tích khái quát tình hình tài iii chính doanh nghiệp cung cấp tổng quát nhất tình hình tài chính trong kỳ kinh doanh của doanh nghiệp, phân tích cơ cấu tài sản và cơ cấu vốn giúp xác định tính hợp lý của cơ cấu đó, đánh giá mức độ tự chủ về vốn của doanh nghiệp, phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn giúp đánh giá sự thay đổi của nguồn vốn và sử dụng vốn của doanh nghiệp cuối kỳ so với đầu kỳ, phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh giúp xác định khả năng thanh toán nợ ngắn hạn, khả năng tài trợ tài sản dài hạn bằng nguồn vốn dài hạn, phân tích tình hình bảo toàn và phát triển vốn nhằm đảm bảo duy trì và phát triển vốn, giúp doanh nghiệp có khả năng tự chủ với số vốn của mình, phân tích tình hình lợi nhuận giúp đánh giá chung tình hình lợi nhuận, xác định hoạt động chủ yếu đem lại lợi nhuận, mức biến động lợi nhuận của từng hoạt động. Ngoài ra, nội dung phân tích còn bao gồm phân tích các tỷ số tài chính chủ yếu gồm bốn nhóm tỷ số chính: nhóm tỷ số về khả năng thanh toán, về khả năng cân đối vốn, về khả năng hoạt động, về khả năng sinh lời. Lập báo cáo phân tích là bước cuối cùng của quy trình phân tích. Đó là kết quả của cả quá trình phân tích, thể hiện đầy đủ mọi nội dung của phân tích tài chính. Thông thường, báo cáo phân tích gồm những nội dung cơ bản: thời gian phân tích, thông tin sử dụng trong phân tích, phương pháp phân tích, nội dung phân tích, đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp, các quyết định tài chính,.... 1.3. Hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp Sự cần thiết của việc hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp Hoàn thiện phân tích tài chính nhằm giúp nhà quản trị có căn cứ ra các quyết định tài chính hữu hiệu, gồm quyết định đầu tư, tài trợ và quản lý ngắn hạn. Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, việc hoàn thiện công tác quản trị doanh nghiệp là một đòi hỏi tất yếu, trong đó bao gồm cả quản lý tài chính, và phân tích tài chính cũng là một bộ phận không thể tách rời. Những tiêu chí hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp Những tiêu chí đánh giá việc hoàn thiện công tác phân tích tài chính bao gồm hoàn thiện ở tất cả các khâu liên quan của quá trình phân tích: Hoàn thiện quy trình: quy trình phải phù hợp mục tiêu, gắn kết các bộ phận liên quan trong nội bộ doanh nghiệp. iv Hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ phân tích: cơ sở vật chất phải đảm bảo, đáp ứng nhu cầu phát triển. Hoàn thiện thông tin phân tích: thông tin phải chính xác, đầy đủ và cập nhật. Hoàn thiện phương pháp phân tích: phương pháp phải phù hợp, giúp đánh giá đầy đủ, rõ ràng tác động của thành phần đến chỉ tiêu phân tích. Hoàn thiện nội dung phân tích: đảm bảo bám sát mục tiêu, phù hợp với loại hình, quy mô doanh nghiệp, giúp đánh giá toàn diện, sâu sắc các chỉ tiêu cần thiết. Hoàn thiện tổ chức bộ máy phân tích: bộ máy phải được tổ chức khoa học, hợp lý, bố trí phân công nhân sự phù hợp, có trình độ và kinh nghiệm nhất định. Những yếu tố ảnh hưởng tới hoàn thiện phân tích tài chính Việc hoàn thiện phân tích tài chính chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả yếu tố chủ quan và khách quan. Yếu tố chủ quan gồm nhận thức của nhà quản trị doanh nghiệp, trình độ của cán bộ phân tích, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ phân tích, chất lượng của thông tin phân tích, phương pháp phân tích. Yếu tố khách quan gồm quy định pháp luật, chuẩn mực, chế độ kế toán doanh nghiệp, hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành, sự phát triển của các tổ chức phân tích độc lập. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG KHÔNG 2.1. Giới thiệu khái quát về Công ty Quá trình hình thành và phát triển Công ty xuất nhập khẩu chuyên ngành và dịch vụ Hàng không (nay là Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu Hàng không) được thành lập và đi vào hoạt động theo Quyết định số 197/TCHK ngày 21/3/1989 của Tổng cục Hàng không dân dụng Việt Nam, với nhiệm vụ xuất nhập khẩu các trang thiết bị, khí tài và phụ tùng thay thế cần thiết cho ngành Hàng không dân dụng Việt Nam. Khi Tổng công ty Hàng không Việt Nam đi vào hoạt động theo mô hình Nghị định 91/TTg của Chính phủ, v Công ty trở thành một đơn vị thành viên thuộc TCTHKVN, hạch toán độc lập, có con dấu và tài khoản riêng. Đến những năm 2002 - 2003, theo chủ trương chung về cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước, Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Hàng không đã chính thức đi vào hoạt động theo cơ chế mới (Công ty cổ phần) từ ngày 18/5/2006. Bộ máy quản lý và bộ máy kế toán của Công ty Cơ cấu tổ chức của công ty bao gồm 04 Phòng chức năng, 01 Ban quản lý chất lượng và Bộ phận kinh doanh gồm 5 phòng và các bộ phận nghiệp vụ khác. Cơ cấu bộ máy kế toán gồm Kế toán trưởng, Kế toán tổng hợp và Kế toán chi tiết. Đặc điểm sản xuất kinh doanh Vốn Điều lệ khi mới thành lập: 20 tỷ đồng. Đến nay, tổng số vốn điều lệ của công ty được nâng lên là 25,92 tỷ đồng. Từ khi chuyển đổi sang công ty cổ phần đến nay, công ty đã thực hiện điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh 5 lần. Các sản phẩm, dịch vụ chính của công ty gồm: vật tư, phụ tùng máy bay, thiết bị mặt đất hàng không, thiết bị quản lý bay, hàng hóa, thiết bị phục vụ trên máy bay, hàng hóa, vật tư dân dụng khác. 2.2. Thực trạng phân tích tài chính tại Công ty Thông tin chủ yếu Công ty Airimex sử dụng là các báo cáo tài chính đã được kiểm toán, gồm: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và thuyết minh báo cáo tài chính. Công ty Airimex thực hiện phân tích tài chính theo hai phương pháp so sánh và phương pháp tỷ số. Công ty thực hiện phân tích tài chính trên các báo cáo Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, ngoài ra là phân tích các tỷ số tài chính chủ yếu. Công ty thực hiện phân tích tài sản, bao gồm cơ cấu, biến động của tài sản cố định, tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, các khoản phải thu ngắn hạn. Công ty thực hiện phân tích nguồn vốn, gồm cơ cấu, biến động nợ phải trả, vốn chủ. Công ty thực hiện phân tích doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, giá vốn hàng bán, doanh thu hoạt động tài chính, chi phí tài chính, chi phí bán hàng, lợi nhuận kế toán trước thuế, chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành,... Công ty thực hiện phân tích các nhóm tỷ số về khả năng thanh toán (khả năng thanh toán hiện hành, thanh toán nhanh), nhóm tỷ số về khả năng cân đối vốn vi (cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn), nhóm tỷ số về khả năng sinh lời (doanh lợi tiêu thụ sản phẩm, doanh lợi tổng tài sản, doanh lợi vốn chủ sở hữu). Kết quả của phân tích tài chính chủ yếu được vận dụng để giúp Ban lãnh đạo trong quá trình điều hành Công ty. Từ đó đưa ra những quyết sách phù hợp, đó là những quyết định liên quan đến tổng giá trị tài sản, giá trị từng bộ phận tài sản và mối quan hệ giữa các bộ phận tài sản, những quyết định tài trợ phù hợp. 2.3. Đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Công ty Kết quả đạt được Hoạt động phân tích tài chính đã đạt được một số kết quả nhất định: Phân tích tài chính bám sát mục tiêu - phục vụ cho quản trị doanh nghiệp; Phân tích tài chính được thực hiện nghiêm túc, đều đặn hàng năm; Quy trình phân tích tài chính rõ ràng và nhất quán; Phân tích tài chính đi cùng với báo cáo tài chính, nguồn thông tin phục vụ phân tích chủ yếu là báo cáo tài chính của chính công ty nên đảm bảo độ tin cậy; Phân tích tài chính đã chú ý yếu tố đặc thù kinh doanh của Công ty; Phương pháp phân tích so sánh và tỷ số khá phổ biến, đơn giản và dễ áp dụng, tiết kiệm thời gian và chi phí phân tích, đồng thời vẫn đem lại hiệu quả nhất định; Nội dung phân tích đã đề cập đến một số chỉ tiêu cơ bản, được nhiều đối tượng quan tâm: doanh thu, chi phí, lợi nhuận, khả năng thanh toán, khả năng sinh lời,... Bước đầu, phân tích tài chính đã giúp khái quát bức tranh tài chính của Công ty. Từ kết quả của phân tích tài chính, những quyết sách tài chính đúng đắn được đưa ra, góp phần đem lại một số thành tích đáng kể sau: so với kế hoạch, Công ty đều hoàn thành tốt các chỉ tiêu cơ bản về tổng doanh thu, lợi nhuận,...; tỷ lệ trả cổ tức khá cao; mức lương bình quân của người lao động ổn định và tăng trưởng. Hạn chế và nguyên nhân Công tác phân tích tài chính của công ty còn một số hạn chế nhất định: Hạn chế về tổ chức bộ máy phân tích: phân tích do Kế toán tổng hợp thực hiện, dựa trên kinh nghiệm và kiến thức về kế toán đơn thuần. Hạn chế về cơ sở vật chất: chưa sử dụng phần mềm, chỉ sử dụng Excel. vii Hạn chế về thông tin: chất lượng thông tin phân tích chưa cao, chưa sử dụng báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thông tin bên ngoài,.... Hạn chế về phương pháp: mới chỉ sử dụng phương pháp so sánh và phương pháp tỷ số theo cách truyền thống, chưa sử dụng phương pháp Dupont. Hạn chế về nội dung phân tích: còn sơ sài, chưa thực hiện phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn, phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh, phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ, nhóm chỉ tiêu về khả năng hoạt động, một số chỉ tiêu về khả năng cân đối vốn. Hạn chế về quy trình phân tích: chưa thấy được sự liên kết giữa các phòng ban, chưa lập báo cáo phân tích tài chính. Những hạn chế này bắt nguồn từ một số nguyên nhân chủ yếu bao gồm nguyên nhân chủ quan và khách quan. Nguyên nhân chủ quan một mặt là do nhận thức chưa đầy đủ của Ban lãnh đạo công ty về phân tích tài chính, công tác phân tích tài chính chưa được Ban giám đốc công ty quan tâm và đầu tư thích đáng, mặt khác do cán bộ phân tích còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng, công tác phân tích tài chính của công ty chỉ do kế toán tổng hợp đảm nhiệm trên cơ sở kinh nghiệm về nghiệp vụ kế toán. Kế toán tổng hợp thiếu sự hiểu biết về kỹ thuật, về quản lý tài chính. Nguyên nhân khách quan là do chính sách pháp luật, chế độ kế toán doanh nghiệp, chuẩn mực kế toán chưa hoàn thiện, chế độ kế toán, chuẩn mực kế toán hay thay đổi, thiếu nhất quán, đồng bộ và cập nhật, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong áp dụng. Đôi khi các thay đổi này lại dẫn đến sự thiếu chính xác của kết quả phân tích; mặt khác, cũng do thiếu hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành, để từ đó công ty có thể xác định vị trí, định hướng phấn đấu. viii CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG KHÔNG 3.1. Định hướng phát triển của Công ty giai đoạn 2011-2015 Công ty đã xác định được chiến lược phát triển trung và dài hạn: Giữ vững thị trường, khách hàng truyền thống; tập trung nguồn lực kinh doanh trong ngành Hàng không và tập trung mở rộng thị trường vào lĩnh vực mới, có lợi thế cạnh tranh; mở rộng kinh doanh vào lĩnh vực dầu khí, điện lực, xây dựng, giao thông vận tải, khai khoáng; tập trung phát triển nguồn lực về vốn, về nhân lực, về khoa học công nghệ nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập trong tương lai. Chú trọng triển khai lĩnh vực kinh doanh phụ tùng máy bay, cung cấp dịch vụ logistics,.... Đó là những lĩnh vực có nhiều tiềm năng, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững. 3.2. Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty Hoàn thiện tổ chức bộ máy phân tích Nâng cao nhận thức của đội ngũ lãnh đạo. Bố trí bộ máy phân tích 02 người trở lên, trong đó một cán bộ chuyên trách về phân tích tài chính, trực thuộc phòng Tài chính - Kế toán. Phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể. Nâng cao trình độ của cán bộ phân tích Căn cứ vào khối lượng công việc phân tích tài chính, Công ty cần có một đội ngũ cán bộ phân tích gồm từ 02 người trở lên, trong đó một cán bộ chuyên trách về phân tích tài chính, trực thuộc phòng Tài chính - Kế toán. Công ty phải nâng cao chất lượng đội ngũ này, động viên khuyến khích bằng chính sách đào tạo, đãi ngộ. Hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ phân tích Công ty nên triển khai sử dụng phần mềm phân tích tài chính, nâng cấp đồng bộ, thống nhất mẫu biểu khi thu thập số liệu phân tích. Công nghệ hóa sẽ tạo điều kiện cập nhật kịp thời, chính xác các thông tin hữu ích phục vụ cho phân tích tài chính, giúp tránh lãng phí thời gian, tăng tiến độ phân tích và góp phần nâng cao chất lượng phân tích. ix Hoàn thiện thông tin phục vụ phân tích Bên cạnh thông tin từ một số báo cáo tài chính như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và thuyết minh báo cáo tài chính, một số thông tin kinh tế vĩ mô tự thu thập, cần sử dụng báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thông tin bên ngoài. Hoàn thiện phương pháp phân tích Công ty cần xem xét áp dụng phương pháp Dupont. Cán bộ phân tích có thể phân tích tác động của từng tỷ số - từng yếu tố tới chỉ tiêu tài chính tổng hợp, giúp đưa ra các quyết định tài chính xác thực hơn, phù hợp với thực tế doanh nghiệp. Hoàn thiện nội dung phân tích Hoàn thiện nội dung phân tích bao gồm bổ sung tỷ số phân tích, tiến hành phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn, phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh, phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Để có thể thấy rõ hơn bức tranh toàn cảnh tình hình tài chính, Công ty nên bổ sung một số tỷ số phân tích quan trọng. Đó là nhóm tỷ số về khả năng thanh toán (tỷ số thanh toán tức thời), khả năng hoạt động (tỷ số về hàng tồn kho, khoản phải thu, khoản phải trả, hiệu suất sử dụng tài sản, khả năng thanh toán lãi vay) và khả năng cân đối vốn (tỷ số nợ trên tổng tài sản, tỷ số nợ trên vốn chủ sở hữu). Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn là xem xét và đánh giá sự thay đổi các chỉ tiêu cuối kỳ so với đầu kỳ trên bảng cân đối kế toán về nguồn vốn và sử dụng vốn của doanh nghiệp. Các nhà quản trị Công ty thấy được nguồn vốn của Công ty được tăng cường chủ yếu từ những nguồn nào?.... Để phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh, ta cần tính toán vốn lưu động thường xuyên và nhu cầu vốn lưu động thường xuyên. Phân tích cho thấy nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh của Công ty vẫn được đảm bảo. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp Công ty thấy rõ sự biến động trong luân chuyển tiền. Phân tích cho thấy mức độ tạo tiền từ hoạt động kinh doanh của công ty là chủ yếu. Hoàn thiện quy trình phân tích Công ty cần duy trì quy trình rõ ràng, nhất quán, từng bước hoặc đồng bộ tổ chức thực hiện các giải pháp tùy thuộc vào điều kiện Công ty. Nên lập báo cáo phân tích tài chính theo năm, khi kết thúc từng năm tài chính và sau 3 – 5 năm, làm cơ sở x cho xây dựng kế hoạch cho định hướng dài hạn của Công ty. Duy trì tổ chức phân tích tài chính theo quy trình rõ ràng, nhất quán, tiến tới tổ chức hoạt động này bài bản hơn với phân công cụ thể. Tổ chức rà soát, xem xét, đánh giá hiệu quả, điều chỉnh kịp thời, để hoạt động phân tích tài chính bám sát mục tiêu của Công ty. 3.3. Kiến nghị Kiến nghị đối với Tổng công ty Hàng không Việt Nam - Phát triển hệ thống thông tin nội bộ nhằm giúp các đơn vị thành viên cập nhật, nắm bắt những thông tin hữu ích trong ngành. - Ban hành quy định yêu cầu các đơn vị thành viên tiến hành phân tích tài chính định kỳ, trong đó thống nhất yêu cầu về nội dung, phương pháp phân tích,... - Tiếp tục duy trì sự hỗ trợ về mọi mặt với công ty. Kiến nghị đối với Nhà nước - Xây dựng quy định, chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển các tổ chức chuyên nghiệp về lĩnh vực phân tích tài chính. - Tiếp tục hoàn thiện kịp thời hệ thống kế toán, các chuẩn mực kế toán và các chính sách pháp luật. Chế độ kế toán mới phải đảm bảo giải quyết các hoạt động kinh tế dự kiến phát sinh, nhằm phản ánh đầy đủ các thông tin tài chính. KẾT LUẬN Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu, các doanh nghiệp cần phải có tiềm lực dồi dào về tài chính, phải tổ chức sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả, tức là phải xây dựng chính sách quản trị kinh doanh và quản lý tài chính phù hợp. Một trong những giải pháp là các doanh nghiệp phải chú trọng đầu tư và không ngừng hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính. Qua nghiên cứu lý luận và tìm hiểu thực trạng phân tích tài chính của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không, tác giả đã hoàn thành đề tài “Hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không”. Tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các thầy cô và độc giả quan tâm. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, phấn đấu đến năm 2020, chúng ta cơ bản là một nước công nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp diễn ra ngày càng gay gắt hơn. Để có thể đứng vững và tiếp tục phát triển, các doanh nghiệp phải xây dựng và triển khai những chính sách, những biện pháp đúng đắn, phù hợp trong quản trị doanh nghiệp nói chung và quản lý tài chính nói riêng. Trong đó, phân tích tài chính là một công cụ hết sức quan trọng, giúp đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, đánh giá rủi ro và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, từ đó giúp các nhà quản trị doanh nghiệp nhìn nhận sâu sắc hơn, toàn diện hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp, và đặc biệt, phân tích tài chính giữ vị trí quan trọng trong việc giúp nhà quản trị đưa ra các quyết sách tài chính đúng đắn. Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không (AIRIMEX) chuyển đổi mô hình từ năm 2005 và đến 2006, Công ty đã trở thành công ty đại chúng. Việc phát hành cổ phiếu thông qua hình thức đấu giá ra công chúng để tăng vốn điều lệ là một nhu cầu tất yếu. Theo định hướng phát triển của Công ty giai đoạn 2011-2015, dự kiến đến năm 2012 hoặc 2013 sẽ tiến hành tăng vốn điều lệ thêm 10 tỷ VNĐ (trong đó 4 tỷ đồng từ việc phát hành thêm cổ phiếu). Cho nên, để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, gắn với chiến lược phát triển của doanh nghiệp, Công ty Airimex cũng cần xác định mục tiêu cho mình là phải hoàn thiện công tác phân tích tài chính doanh nghiệp, phục vụ không chỉ riêng cho bộ máy quản lý của Công ty mà còn cho các đối tượng quan tâm khác, từ cơ quan quản lý Nhà nước đến các cổ đông hiện hữu và cổ đông tiềm năng. Hiện nay, Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không vẫn đang tiến hành phân tích tài chính, tuy nhiên, hoạt động này cũng chưa thực sự được chú trọng tại Công ty. Công tác phân tích tài chính chưa hoàn thiện, chưa phát huy được hết tác dụng trong việc giúp cho Ban lãnh đạo Công ty đưa ra các quyết định tài chính, chưa tương ứng với sự phát triển cũng như yêu cầu của xã hội, của doanh nghiệp. 2 Chính vì vậy, đề tài “Hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không” được lựa chọn nghiên cứu nhằm góp phần giúp công ty hoàn thiện hơn hoạt động quan trọng này. 2. Mục đích nghiên cứu Luận văn nhằm mục đích: - Hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về tài chính doanh nghiệp, phân tích tài chính doanh nghiệp và hoàn thiện công tác này; - Đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không, phát hiện những hạn chế trong phân tích tài chính của công ty và phân tích những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó; - Trên cơ sở tìm ra những nguyên nhân kể trên, đưa ra những giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: công tác phân tích tài chính của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không. - Phạm vi nghiên cứu: công tác phân tích tài chính tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu hàng không từ góc độ của nhà quản trị doanh nghiệp, trong quãng thời gian 03 năm, từ năm 2008 đến năm 2010. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp thống kê, - Phương pháp phân tích, - Phương pháp tổng hợp. 5. Kết cấu luận văn Luận văn gồm 03 chương: - Chương 1: Lý luận cơ bản về phân tích tài chính doanh nghiệp - Chương 2: Thực trạng phân tích tài chính tại Công ty xuất nhập khẩu hàng không - Chương 3: Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty xuất nhập khẩu hàng không. 3 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Khái quát về doanh nghiệp và tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái quát về doanh nghiệp và hoạt động của doanh nghiệp Doanh nghiệp là chủ thể kinh tế độc lập, có tư cách pháp nhân, thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh trên thị trường nhằm mục đích làm tăng giá trị tài sản của chủ sở hữu. Ở Việt Nam, theo Luật doanh nghiệp 2005, doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh. Cũng theo Luật này, doanh nghiệp ở Việt Nam bao gồm: - Doanh nghiệp Nhà nước, - Công ty trách nhiệm hữu hạn: + Công ty TNHH một thành viên, + Công ty TNHH hai thành viên trở lên. - Công ty cổ phần, - Công ty hợp danh, - Công ty liên doanh, - Doanh nghiệp tư nhân. Cho dù thuộc loại hình doanh nghiệp nào, hoạt động ở Việt Nam hay ở các quốc gia khác, các doanh nghiệp đều tiến hành các hoạt động nhằm mục tiêu tối đa hóa giá trị tài sản cho chủ sở hữu, bao gồm các hoạt động sản xuất và (hoặc) kinh doanh, hoạt động tài chính doanh nghiệp,.... Trong đó hoạt động tài chính là một trong những hoạt động cơ bản của doanh nghiệp hướng tới mục tiêu này. 1.1.2. Khái quát về tài chính doanh nghiệp Những vấn đề kinh tế cơ bản gồm sản xuất/kinh doanh sản phẩm/dịch vụ gì, sản xuất/kinh doanh như thế nào và sản xuất/kinh doanh cho những đối tượng nào là mối quan tâm của hầu khắp các doanh nghiệp ở tất cả các loại hình. Hoạt động tài 4 chính là một trong những công cụ góp phần giúp doanh nghiệp thực hiện các vấn đề kinh tế cơ bản này. Xét trên phương diện tài chính, các doanh nghiệp cần xác định một số vấn đề, thí dụ đầu tư vào đâu và đầu tư bao nhiêu, huy động vốn từ đâu, quản lý vốn và tài sản như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất, quản lý các hoạt động tài chính thế nào,…. Cụ thể hơn, hoạt động tài chính là một trong những nội dung cơ bản của hoạt động doanh nghiệp để giải quyết các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình kinh doanh được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ. Nói một cách khác, hoạt động tài chính là những quan hệ tiền tệ gắn trực tiếp với việc tổ chức huy động, phân phối, sử dụng và quản lý vốn trong quá trình kinh doanh. Hoạt động tài chính ở doanh nghiệp phải tập trung giải quyết tốt các mối quan hệ kinh tế, tối đa hoá việc sử dụng các nguồn vốn, đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh mang lại hiệu quả cao. Nhìn từ góc độ tài chính, hoạt động kinh doanh cũng là quá trình phân phối để tạo lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp nhằm thực hiện các mục tiêu của hoạt động kinh doanh. Trong quá trình đó có sự chuyển dịch giá trị của các quỹ tiền tệ với biểu hiện là các luồng tiền tệ đi vào và đi ra khỏi chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp. Cho nên, tài chính doanh nghiệp xét về bản chất chính là các mối quan hệ phân phối dưới hình thức giá trị, gắn liền với việc tạo lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. Tài chính doanh nghiệp là khâu cơ sở của hệ thống tài chính, trực tiếp gắn liền và phục vụ quá trình sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp, ngoài ra còn có tác động quyết định đến thu nhập của các khâu tài chính khác trong hệ thống tài chính. 2. Khái quát về phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1. Khái niệm Phân tích tài chính là việc sử dụng các phương pháp và công cụ để thu thập và xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả năng và tiềm lực của doanh nghiệp. 5 Phân tích tài chính giúp đánh giá những điểm mạnh và điểm yếu về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó đánh giá tổng quát tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Phân tích tài chính là một khâu quan trọng trong quản lý tài chính. Căn cứ vào kết quả phân tích tài chính doanh nghiệp, doanh nghiệp ra các quyết định tài chính hữu hiệu, chính xác: quyết định đầu tư (đầu tư tài sản cố định, ra quyết định về dự án đầu tư,...), quyết định về nguồn vốn (xác định chi phí vốn, lựa chọn đầu tư,...), quyết định về quản lý ngắn hạn (quản lý tiền, quản lý phải thu, quản lý tồn kho,...). 1.2.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.2.1. Xác định mục tiêu phân tích Xác định mục tiêu là bước cơ bản đầu tiên giúp định hướng quá trình phân tích tài chính doanh nghiệp. Như trên đã giới thiệu, việc phân tích tài chính sẽ cung cấp thông tin cho người sử dụng, là cơ sở để người sử dụng có những nhìn nhận, đánh giá và đưa ra các quyết định tài chính phù hợp. Có thể khẳng định sự định hướng vào việc ra quyết định của hoạt động phân tích tài chính là nét phổ biến chung. Trên thực tế, có nhiều chủ thể quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp và phân tích tài chính doanh nghiệp. Đó là các nhà quản trị, nhà đầu tư, khách hàng, ngân hàng, cơ quan quản lý Nhà nước và người lao động... Mỗi nhóm đối tượng này lại có các mục tiêu khác nhau, thí dụ như: + Đối với các chủ doanh nghiệp và các nhà quản trị doanh nghiệp, mối quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ góp phần giúp nhóm đối tượng này đánh giá một cách xác thực tình hình tài chính doanh nghiệp, làm cơ sở để điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh, để đưa ra các quyết định tài chính phù hợp. + Đối với ngân hàng và các chủ nợ, mối quan tâm chủ yếu của họ là khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Vì vậy, đối tượng này đặc biệt quan tâm đến các tài sản có tính thanh khoản cao để nhận biết khả năng thanh toán của doanh nghiệp. 6 Ngoài ra, họ cũng chú ý đến số lượng vốn chủ sở hữu, đây có thể coi là khoản bảo hiểm quan trọng cho nhóm đối tượng này trong trường hợp doanh nghiệp gặp rủi ro trong thanh toán, đảm bảo chắc chắn khả năng thanh toán các khoản vay của doanh nghiệp khi đến hạn. + Đối với các nhà đầu tư, sự quan tâm hướng vào một số yếu tố như rủi ro, mức tăng trưởng, thời gian hoàn vốn,… Do đó, đối tượng này luôn tìm hiểu những thông tin về khả năng sinh lời, kết quả kinh doanh và tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp,… + Đối với nhà cung cấp, để có cơ sở quyết định mối quan hệ kinh doanh, như sắp tới có bán hàng chịu cho doanh nghiệp hay không, họ luôn quan tâm đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp tại thời điểm hiện tại và thời gian sắp tới,… Phân tích tài chính doanh nghiệp giúp người sử dụng thông tin từ các góc độ khác nhau có thể đánh giá toàn diện, chính xác thực trạng, tiềm năng tài chính của doanh nghiệp, hỗ trợ dự báo nhằm đưa ra những quyết định phù hợp tùy từng vị trí khác nhau. 1.2.2.2. Thu thập và xử lý thông tin Trong phân tích tài chính, nhà phân tích sẽ phải thu thập, sử dụng mọi nguồn thông tin liên quan để tiến hành xử lý, nhằm cung cấp cơ sở đáng tin cậy nhất cho các nhóm đối tượng ra các quyết định tài chính. Nguồn thông tin đó bao gồm các thông tin kế toán phản ánh tập trung trong báo cáo tài chính doanh nghiệp, những thông tin nội bộ doanh nghiệp đến những thông tin bên ngoài như các thông tin về môi trường kinh tế, các thông tin liên quan đến ngành và những thông tin khác,… Để đánh giá một cách cơ bản tình hình tài chính của doanh nghiệp, thông tin kế toán trong nội bộ doanh nghiệp là nguồn thông tin đặc biệt quan trọng. Các thông tin kế toán được phản ánh khá đầy đủ trong các báo cáo tài chính, bao gồm: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính. a. Các báo cáo tài chính Báo cáo tài chính phản ánh theo một cấu trúc chặt chẽ tình hình tài chính, kết 7 quả kinh doanh của một doanh nghiệp. Một cách trực tiếp, báo cáo tài chính là nguồn cung cấp các thông tin để xác định trạng thái tài chính, tình hình hoạt động kinh doanh và các luồng tiền của một doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin cho những đối tượng quan tâm khác nhau trong việc ra quyết định. Trên giác độ của nhà quản trị, báo cáo tài chính là một công cụ để thực hiện công tác quản trị doanh nghiệp. Cho nên, một cách gián tiếp, thông qua báo cáo tài chính, có thể phần nào đánh giá năng lực của bộ máy lãnh đạo của doanh nghiệp đó. Báo cáo tài chính được lập theo những chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành. Báo cáo tài chính phản ánh các chỉ tiêu kinh tế - tài chính chủ yếu của doanh nghiệp, nó phản ánh các thông tin tổng hợp nhất về tình hình tài sản, nguồn vốn chủ sở hữu, công nợ, tình hình lưu chuyển tiền tệ cũng như tình hình tài chính, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ kinh doanh nhất định. Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính tổng hợp, mô tả tình trạng tài chính của một doanh nghiệp, bao gồm phản ánh tổng quát toàn bộ giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. Đây là một báo cáo tài chính có ý nghĩa quan trọng đối với mọi nhóm đối tượng. Qua Bảng cân đối kế toán, nhà phân tích có thể nhận biết được quy mô doanh nghiệp, mức độ tự chủ của doanh nghiệp, giúp nhà phân tích đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp, đánh giá sự phân bổ nguồn tài chính ngắn hạn, dài hạn có phù hợp với cơ cấu tài sản của doanh nghiệp hay không, đánh giá khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp. Thông thường, bảng cân đối kế toán được trình bày dưới dạng bảng cân đối số dư các tài khoản kế toán: một bên phản ánh tài sản, một bên phản ánh nguồn vốn của doanh nghiệp. Bên tài sản phản ánh giá trị của toàn bộ tài sản hiện có đến thời điểm lập báo cáo thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp gồm tài sản tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Bên nguồn vốn phản ánh số vốn để hình thành các