Tài liệu Hoàn thiện kế toán xuất khẩu rau quả - nông sản tại tổng công ty rau quả - nông sản việt nam

trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ Lêi më ®Çu Sau 20 n¨m thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi, nÒn kinh tÕ níc ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu næi bËt, trong ®ã cã sù ®ãng gãp rÊt lín cña xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®· ®îc thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ ®îc coi lµ mét trong ba ch¬ng tr×nh lín cña Nhµ níc mµ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®· ®Ò ra cho giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta hiÖn nay. XuÊt khÈu cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi, bëi v× th«ng qua viÖc më réng xuÊt khÈu cho phÐp níc ta t¨ng thu ngo¹i tÖ cho tµi chÝnh vµ nhu cÇu x· héi, còng nh t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. MÆt kh¸c, trong xu thÕ quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay, Sù ph¸t triÓn cña xuÊt khÈu cßn lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò, ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy tèc ®é héi nhËp vµ g¾n kÕt nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. H¬n thÕ n÷a, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cßn cho phÐp sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, tËn dông tèt lùc lîng lao ®éng dåi dµo trong níc qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng thu nhËp quèc d©n, n©ng cao møc sèng cho ngêi lao ®éng, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Ngµy 7/11/2006 võa qua cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Tuy nhiªn, sù kiÖn nµy võa më ra cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung còng nh qu¸ tr×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi riªng cã nhiÒu c¬ héi nhng còng ®Çy th¸ch thøc. Do ®Æc thï vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nªn ViÖt Nam cã thÕ m¹nh trong viÖc xuÊt khÈu c¸c lo¹i rau qu¶. Nhng ®Ó t¨ng gi¸ trÞ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu, viÖc g¾n n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ cÊp b¸ch. N«ng nghiÖp cung cÊp nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c«ng nghiÖp vµ ngîc l¹i, c«ng nghiÖp chÕ biÕn sÏ t¹o ®Çu ra cho n«ng nghiÖp, thóc ®Èy n«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §ã còng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cña ch¬ng tr×nh CNH-H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n ë níc ta. Lµ Tæng c«ng ty trùc thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n vµ rau qu¶ lín nhÊt c¶ níc, Tæng c«ng ty Rau qu¶- n«ng s¶n t¹ thu h¬ng 1 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i ®øng tríc nhiÖm vô lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ xuÊt khÈu ®îc nhiÒu s¶n lîng rau qu¶ chÕ biÕn nhiÒu h¬n n÷a trong nh÷ng n¨m tíi. Trong nh÷ng n¨m qua, Tæng c«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu ®Ó trë thµnh ®¬n vÞ dÉn ®Çu trong ngµnh, sím kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß vÞ thÕ cña m×nh trong níc vµ quèc tÕ. Tuy nhiªn cïng víi sù ra ®êi cña c¬ chÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam kÌm theo ®ã lµ sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau khiÕn cho Tæng c«ng ty gÆp nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng. Qua thêi gian thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty Rau qu¶- n«ng s¶n, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c« chó, anh chÞ trong phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu 9 cña Tæng c«ng ty rau qu¶- n«ng s¶n ViÖt Nam vµ díi sù híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o- Th¹c sü Hoµng ThÞ ViÖt Hµ, em ®· m¹nh d¹n ®i s©u t×m hiÓu vµ lùa chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n xuÊt khÈu rau qu¶ -n«ng s¶n t¹i Tæng c«ng ty Rau qu¶- n«ng s¶n ViÖt Nam” cho chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh. Chuyªn ®Ò gåm cã 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu s¶n phÈm rau qu¶ chÕ biÕn t¹i Tæng c«ng ty Rau qu¶- n«ng s¶n ViÖt Nam. Ch¬ng 3: Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm rau qu¶-n«ng s¶n t¹i Tæng c«ng ty Rau qu¶- n«ng s¶n ViÖt Nam. MÆc dï ®îc sù gióp ®ì rÊt nhiÒu vµ b¶n th©n em còng cã nhiÒu cè g¾ng nhng víi thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ, thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ dÉn, gãp ý cña c¸c thÇy c« còng nh c¸c c« chó trong phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu n¬i em thùc tËp ®Ó bµi viÕt nµy cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Sinh viªn t¹ thu h¬ng t¹ thu h¬ng 2 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ ch¬ng 1 Nh÷ng lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu 1.1 XuÊt khÈu hµng hãa trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ xuÊt khÈu C¸c ngµnh ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· lµm t¨ng thªm lùc lîng s¶n xuÊt x· héi vµ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chñ yÕu cña t¨ng trëng kinh tÕ vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt. Víi ph©n c«ng lao ®éng x· héi mét c¸ch m¹nh mÏ hay lµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt mét mÆt hµng nhÊt ®Þnh sÏ t¹o ra sù d thõa trong s¶n xuÊt. Vµ sù d thõa ®ã sÏ thóc ®Èy nhu cÇu trao ®æi hµng ho¸ nh»m ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ ngoµi níc. Nh vËy, chÝnh yÕu tè chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· ®Æt ra sù cÇn thiÕt ph¶i trao ®æi trong x· héi c¸c s¶n phÈm gi÷a ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng. Th¬ng m¹i quèc tÕ ra ®êi mµ nßng cèt cña vÊn ®Ò nµy lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu XuÊt khÈu vµ nhËp khÈu lag hai mÆt cña th¬ng m¹i quèc tÕ. XuÊt khÈu ®îc tr×nh bµy lµ mét ho¹t ®éng bu«n b¸n kinh doanh trªn ph¹m vi quèc tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi bu«n b¸n riªng lÎ mµ lµ mét hÖ thèng quan hÖ mua b¸n phøc t¹p cã tæ chøc c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi nh»m môc tiªu lîi nhuËn, thóc ®Èy hµng ho¸ ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ æn ®Þnh vµ tõng bíc n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ cña nh©n d©n. Cã thÓ nãi xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh dÔ ®em l¹i hiÖu qu¶ ®ét biÕn nhng nã cã thÓ gay ra thiÖt h¹i lín v× nã ph¶i ®¬ng ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c tõ bªn ngoµi mµ chñ thÓ trong níc tham gia xuÊt khÈu kh«ng dÔ dµng khèng chÕ ®îc. t¹ thu h¬ng 3 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét mÆt quan träng cña th¬ng m¹i quèc tÕ. Nã lµ qu¸ tr×nh b¸n nh÷ng s¶n phÈm cña quèc gia ®ã cho mét hay nhiÒu quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi nh»m thu ngo¹i tÖ. Theo ®iÒu 52 N§ 52/1998 cña chÝnh phñ, XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng b¸n hµng cña th¬ng nh©n ViÖt Nam víi th¬ng nh©n níc ngoµi theo c¸c hîp ®ång mua b¸n, bao gåm c¶ ho¹t ®éng t¹m nhËp t¸i xuÊt vµ chuyÓn khÈu hµng ho¸. Nh vËy, mäi kh¸i niÖm ®Òu cho r»ng: XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh nhng ph¹m vi vît khái biªn giíi quèc gia hay lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n víi níc ngoµi. Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã thÓ ®em l¹i lîi nhuËn to lín cho nÒn s¶n xuÊt trong níc. Cho ®Õn ngµy nay ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµng ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, vµ xuÊt khÈu diÔn ra trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. 1.1.2 §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt vµ phøc t¹p h¬n so víi ho¹t ®éng kinh doanh néi ®Þa cô thÓ lµ: - ThÞ trêng ho¹t ®éng réng, kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi quèc gia mµ mang tÇm quèc tÕ nªn rÊt khã kiÓm so¸t. Mua b¸n trung gian chiÕm tû träng lín, h×nh thøc thanh to¸n phong phó, ®ång tiÒn sö dông trong thanh to¸n thêng lµ c¸c ngo¹i tÖ m¹nh nh USD, JPY,GDP,DEM,EUR… V× vËy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu chÞu ¶nh hëng lín cña s¶n xuÊt trong níc vµ thÞ trêng níc ngoµi. - Ngêi mua ngêi b¸n thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau, cã tr×nh ®é qu¶n lý, phong tôc tËp qu¸n tiªu dïng vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña c¸c quèc gia còng kh¸c nhau. Do ®ã ®èi tîng giao dÞch kh«ng ®ång nhÊt vÒ ng«n ng÷ nªn trong hîp ®ång cÇn thèng nhÊt lo¹i ng«n ng÷ ®îc sö dông vµ b¶n th©n c¸c tæ chøc vµ b¶n th©n c¸c tæ chøc, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i t×m hiÓu kü ®¬n vÞ ®èi t¸c, ph¶i cã biÖn ph¸p phßng vÖ trong viÖc thu håi nî. §ång thêi ph¶i quy ®Þnh râ c¬ quan ®øng ra gi¶i quyÕt tranh chÊp khi cã tranh chÊp x¶y ra. - Hµng hãa xuÊt khÈu ®îc tiªu dïng vît ra ngoµi ph¹m vi quèc gia ®¸p øng nhu cÇu, thÞ hiÕu tiªu dïng trong khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi. Nªn hµng t¹ thu h¬ng 4 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ hãa xuÊt khÈu ph¶i ®¶m b¶o vÒ mÆt chÊt lîng mÉu m· ®Ñp, hîp thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng cña tõng quèc gia, tõng khu vùc trong tõng thêi kú kh¸c nhau. §èi tîng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ nh÷ng hµng hãa thuéc vÒ lîi thÕ so s¸nh cña mçi quèc gia. - Hµng hãa chuyÓn tõ níc xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu ph¶i qua mét kho¶ng c¸ch ®Þa lý kh¸ xa. Do ®ã mäi ph¬ng tiÖn vËn t¶i nh vËn t¶i ®êng kh«ng, vËn t¶i ®êng bé, vËn t¶i ®êng s¾t, ®êng thñy ®Òu cã thÓ ®îc sö dông. Hµng hãa xuÊt khÈu còng ph¶i ®îc b¶o qu¶n tèt tr¸nh háng hãc, mÊt m¸t vµ gi¶m chÊt lîng trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. - Ngoµi c¸c yÕu tè chÝnh trÞ hoÆc nghÜa vô quèc tÕ th× ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu quan t©m ®Õn nh÷ng hµng hãa cã gi¸ trÞ thùc hiÖn trªn thÞ trêng thÕ giíi lín h¬n gi¸ trÞ thùc hiÖn trªn thÞ trêng néi ®Þa. ë níc ta kim ngh¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m t¨ng lªn ®¸ng kÓ nhng chÊt lîng kh«ng cao v× thêng xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n, thñy h¶i s¶n vµ c¸c s¶n phÈm th« … ChÝnh v× vËy g©y nªn sù thua thiÖt lín vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu còng nh u thÕ c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. - Quy tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa lµ mét quy tr×nh khÐp kÝn gåm hai giai ®o¹n c¬ b¶n: thu mua s¶n phÈm hµng hãa trong níc ®Ó xuÊt khÈu vµ tæ chøc c«ng t¸c xuÊt b¸n hµng hãa, dÞch vô ra níc ngoµi. Hai giai ®o¹n nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, giai ®o¹n nµy lµ bíc kÕ tiÕp cña giai ®o¹n kia vµ ngîc l¹i. NÕu viÖc mua hµng ®îc thùc hiÖn kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ ®óng chñng lo¹i, yªu cÇu chÊt lîng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc b¸n hµng xuÊt khÈu diÔn ra nhanh chãng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Ngîc l¹i kÕt qu¶ cña giai ®o¹n b¸n hµng xuÊt khÈu l¹i lµ c¬ së ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh mua mÆt hµng nµo, sè lîng bao nhiªu vµ bao giê th× tiÕn hµnh mua… §Ó cã hµng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i tiÕn hµnh thu mua hµng hãa cña c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n trong níc th«ng qua c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ®îc ký kÕt sau ®ã tËp hîp ®ñ hµng hãa ®Ó xuÊt ra níc ngoµi. 1.1.3 Vai trß cña xuÊt khÈu 1.1.3.1 §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n: t¹ thu h¬ng 5 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ Trong thêi ®¹i ngµy nay cïng tån t¹i hoµ b×nh, cïng v¬n tíi Êm no h¹nh phóc vµ còng lµ thêi ®¹i më cöa, më réng giao lu quèc tÕ. Do ®ã xu híng ph¸t triÓn cña nhiÒu níc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ thay ®æi chiÕn lîc kinh tÕ “®ãng cöa” sang “më cöa”. Cã thÓ nãi ®©y lµ con ®êng duy nhÊt t¹o ra sù ph¸t triÓn vît bËc, gióp cho nÒn kinh tÕ c¶u mçi quèc gia ngµy cµng ph¸t triÓn. - XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu: C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc ®ßi hái ph¶i cã mét sè vèn rÊt lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, kü thuËt vËt t vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån nh: + Liªn doanh víi níc ngoµi hoÆc ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi + Vay nî, viÖn trî, tµi trî + Thu tõ ho¹t ®éng du lÞch, dÞch vô + XuÊt khÈu søc lao ®éng... Trong c¸c nguån vèn nh ®Çu t níc ngoµi, vay nî, viÖn trî... còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c. §Ó nhËp khÈu thÞ trêng vèn quan träng nhÊt lµ tõ xuÊt khÈu. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu . Trong nh÷ng n¨m qua nguån vèn thu ®îc tõ xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng lªn. - XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ híng ngo¹i. Thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng mét c¸ch cã lîi nhÊt ®ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña níc ta lµ phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cã thÓ ®îc nh×n nhËn theo c¸c híng sau: + XuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm cña níc ta cho níc ngoµi. + XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm mµ c¸c níc kh¸c cÇn. §iÒu ®ã cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. t¹ thu h¬ng 6 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ + XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cã liªn quan cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi. + XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, thÞ trêng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt trong níc. + XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ kü thuËt nh»m ®æi míi thêng xuyªn n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. + Th«ng qua xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng - XuÊt khÈu t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Nhê cã xuÊt khÈu mµ hµng triÖu ngêi ViÖt Nam cã thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã thÕ m¹nh xuÊt khÈu. §Èy m¹nh xuÊt khÈu tham gia vµo thÞ trêng thÕ giíi tøc lag chóng ta ®ang ®i s©u vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ – con ®êng tèt nhÊt t¹o ®îc c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. §êi sèng cña ngêi lao ®éng ®îc c¶i thiÖn dÇn dÇn theo thu nhËp ngµy cµng t¨ng lªn dùa vµo ®µ t¨ng cña kim ngh¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. CÇn ph¶i thÊy râ r»ng kh«ng chØ nh÷ng ngêi tham gia lao ®éng trùc tiÕp vµo xuÊt khÈu míi cã thu nhËp t¨ng lªn mµ nh÷ng ngêi lao ®éng kh¸c dï ë ngµnh cã hay kh«ng liªn quan ®Õn xuÊt khÈu nÕu kh«ng ®îc hëng c¸c quyÒn lîi vËt chÊt nh l¬ng cao th× còng ®îc hëng c¸c phóc lîi x· héi do sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. Do ®ã cÇn ph¶i nhËn thøc râ vai trß cña xuÊt khÈu, tËp trung søc m¹nh xuÊt khÈu h¬n n÷a v× xuÊt khÈu cßn t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu trong ®êi sèng nh©n d©n. - XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta. Th«ng thêng ho¹t ®éng xuÊt khÈu ra ®êi sím h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nªn nã thóc ®Èy quan hÖ nµy ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quan hÖ tÝn dông, ®Çu t, vËn t¶i quèc tÕ... §Õn lît nã, chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i l¹i t¹o tiÒn ®Ò ®Ó më réng xuÊt khÈu. t¹ thu h¬ng 7 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ NhËn biÕt ®îc vÞ trÝ quan träng cña xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, §¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ ®èi ngo¹i, ®Æc biÖt híng vµo xuÊt khÈu, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ híng u tiªn träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i. 1.1.3.2 §èi víi c¸c doanh nghiÖp Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸ nh©n doanh nghiÖp cã vai trß to lín ®èi víi b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ. B¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô ra ngoµi mang l¹i cho doanh nghiÖp nh÷ng lîi Ých sau: + S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp trong níc cã ®iÒu kiÖn tham gia vµo c¸c cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng... Nh÷ng yÕu tè nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt phï hîp víi thÞ trêng. + S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp doanh nghiÖp thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng, t¹o ra thu nhËp æn ®Þnh cho hä, t¹o nguån ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng tiªu dïng. Nã võa ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña nh©n d©n, võa thu ®îc lîi nhuËn. S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cßn gióp doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh, ®ång thêi cã vèn ®Ó tiÕp tôc ®Çu t vµo s¶n xuÊt kh«ng chØ chiÒu réng mµ cßn c¶ vÒ chiÒu s©u . + XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp më réng thÞ trêng, më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµi níc trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi. + XuÊt khÈu ph¸t triÓn c¸c m¹ng líi kinh doanh cña doanh nghiÖp, ch¼ng h¹n nh ho¹t ®éng ®Çu t, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn... 1.1.4 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng hãa Chän lùa ph¬ng thøc th©m nhËp thÞ trêng xuÊt khÈu lµ viÖc lµm rÊt quan träng ®èi víi mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. V× viÖc th©m nhËp thÞ trêng ë níc ngoµi lµ mét viÖc lµm rÊt khã kh¨n vµ tèn kÐm nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng thÓ cã nguån lùc tµi chÝnh dåi dµo ®Ó phôc vô c«ng viÖc nµy. H¬n n÷a cßn tïy thuéc vµo tõng giai ®o¹n trong chu kú sèng cña t¹ thu h¬ng 8 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ doanh nghiÖp mµ hä còng cã nh÷ng c¸ch thøc th©m nhËp thÞ trêng kh¸c nhau. VÝ nh ®èi víi mét doanh nghiÖp míi bíc vµo giai ®o¹n khëi sù th× hä sÏ cã c¸ch th©m nhËp thÞ trêng kh¸c so víi c¸c doanh nghiÖp ®· bíc vµo giai ®o¹n trëng thµnh vµ ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy mµ nghiªn cøu c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng hãa cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Cã nhiÒu ph¬ng thøc ®Ó doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh ra níc ngoµi trong ®ã cã mét sè ph¬ng thøc chÝnh nh sau: xuÊt khÈu trùc tiÕp, xuÊt khÈu ñy th¸c vµ c¸c ph¬ng thøc kh¸c. Ph¬ng thøc xuÊt khÈu cã ý nghÜa quan träng ®èi víi tiÕp thÞ quèc tÕ. Khi lùa chän ph¬ng thøc xuÊt khÈu nhµ xuÊt khÈu ph¶i xem xÐt sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a thÞ trêng níc ngoµi vµ thÞ trêng trong níc ®ã lµ biÓu thuÕ suÊt, lÞch tr×nh giao hµng, hiÓu biÕt vÒ hµng hãa vµ lîi thÕ c¹nh tranh. 1.1.4.1 XuÊt khÈu trùc tiÕp. Víi ph¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp, nhµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thùc hiÖn toµn bé tiÕn tr×nh xuÊt khÈu tøc lµ c¸c ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu cã thÓ trùc tiÕp tham gia ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång trùc tiÕp giao hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng trong khu«n khæ qu¶n lý cña nhµ níc mµ kh«ng sö dông c¸c c«ng ty trung gian. Do trë thµnh nhµ xuÊt khÈu trùc tiÕp, doanh nghiÖp ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu b¾t ®Çu tõ viÖc x¸c ®Þnh kh¸ch hµng mua cho tíi viÖc thu tiÒn. §Ó cã thÓ xuÊt khÈu ®îc hµng hãa trùc tiÕp doanh nghiÖp ph¶i cã bé phËn chuyªn tr¸ch xuÊt khÈu. Bé phËn nµy cã thÓ ®éc lËp víi bé phËn b¸n hµng trong níc vµ ®îc cÊp tµi chÝnh theo yªu cÇu. Nh©n viªn cña bé phËn nµy nhÊt thiÕt ph¶i ®îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô ngo¹i th¬ng. XuÊt khÈu trùc tiÕp cã nh÷ng u ®iÓm sau: - Gi¶m ®îc chi phÝ trung gian ( nhiÒu khi chi phÝ nµy rÊt lín dÉn ®Õn lîi nhuËn bÞ chia sÎ ), n©ng cao søc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. - Th«ng qua th¬ng th¶o trùc tiÕp dÔ dµng ®i ®Õn thèng nhÊt vµ Ýt x¶y ra hiÓu lÇm sai sãt ®¸ng tiÕc, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®µm ph¸n giao dÞch. t¹ thu h¬ng 9 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ - Cho phÐp c¸c nhµ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn trùc tiÕp tiÕp cËn víi thÞ trêng ®Ó thÝch øng víi nhu cÇu thÞ trêng mét c¸ch tèt nhÊt. - ThiÕt lËp, më réng mèi quan hÖ víi b¹n hµng níc ngoµi mét c¸ch tiÖn lîi nhanh chãng. Tuy nhiªn xuÊt khÈu theo ph¬ng thøc nµy còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm: - §èi v¬i thÞ trêng míi, b¹n hµng míi thêng gÆp khã kh¨n trong viÖc giao dÞch v× cßn bì ngì, dÔ bÞ Ðp gi¸, dÔ sai lÇm …nªn rñi ro sÏ lín. Trong tr êng hîp nµy c«ng ty nªn sö dông h×nh thøc xuÊt khÈu ñy th¸c. - Khèi lîng hµng hãa giao dÞch cÇn ph¶i lín míi cã thÓ bï ®¾p ®îc chi phÝ giao dÞch trùc tiÕp nh giÊy tê, ®i l¹i kh¶o s¸t thÞ trêng… - Doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, ®éi ngò c¸n bé giái vµ cã kinh nghiÖm míi cã kh¶ n¨ng tr¸nh ®îc rñi ro thùc hiÖn ®îc thµnh c«ng vµ cã hiÖu qu¶ giao dÞch nµy. ChÝnh v× nh÷ng h¹n chÕ nµy nªn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lÇn ®Çu tiªn tham gia thÞ trêng quèc tÕ hay víi nh÷ng mÆt hµng míi, thÞ trêng míi th× lùa chän ph¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp kh«ng ph¶i lµ ®iÒu tèt. HiÖn nay ph¬ng thøc nµy ngµy cµng ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ do c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin rÊt ph¸t triÓn ngêi mua, ngêi b¸n cã thÓ trùc tiÕp giao dÞch víi nhau mét c¸ch dÔ dµng. H¬n n÷a tr×nh ®é, n¨ng lùc cña ngêi tham gia giao dÞch quèc tÕ ngµy cµng cao. 1.1.4.2 XuÊt khÈu ñy th¸c NÕu doanh nghiÖp muèn xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh nhng kh«ng ®ñ nh©n lùc hoÆc kh«ng cã t c¸ch ®Ó tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu th× cã thÓ ¸p dông ph¬ng thøc ñy th¸c xuÊt khÈu b»ng c¸ch lùa chän mét trong c¸c c«ng ty cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kinh nghiÖm xuÊt khÈu ®Ó ñy th¸c cho hä xuÊt khÈu hé hµng hãa cña m×nh ra níc ngoµi. HoÆc doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó xuÊt khÈu hµng hãa nhng kh«ng cã nhu cÇu vÒ xuÊt khÈu cã thÓ nhËn ñy th¸c xuÊt khÈu ®Ó xuÊt khÈu hµng hãa cho mét c«ng ty kh¸c ®Ó thu phÝ ñy th¸c. - Bªn ñy th¸c xuÊt khÈu: lµ ®¬n vÞ cã nhu cÇu vÒ xuÊt khÈu hµng hãa cã nguån lùc hoÆc kh¶ n¨ng thanh to¸n nhng v× mét lý do nµo ®ã nh kh«ng cã chøc t¹ thu h¬ng 10 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ n¨ng xuÊt khÈu, kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn kü thuËt hoÆc tiÕn hµnh ho¹t ®éng nhng kh«ng hiÖu qu¶ nªn ph¶i ñy th¸c nhiÖm vô xuÊt khÈu cho mét c«ng ty kh¸c ®ång thêi thanh to¸n mét kho¶n phÝ ñy th¸c cho ®¬n vÞ nhËn ñy th¸c xuÊt khÈu. - Bªn nh©n ñy th¸c xuÊt khÈu: lµ ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng ®µm ph¸n ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång nhng kh«ng cã nhu cÇu vÒ xuÊt khÈu mµ chØ ®øng ra thùc hiÖn dÞch vô xuÊt khÈu cho bªn ñy th¸c xuÊt khÈu ®ång thêi sÏ thu ®îc phÝ ñy th¸c. u ®iÓm cña xuÊt khÈu ñy th¸c lµ: - Doanh nghiÖp cã thÓ tËp trung vµo s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn suy nghÜ ®Õn lÜnh vùc ph¸p lý vµ bÝ quyÕt xuÊt khÈu. Nhng ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ doanh nghiÖp kh«ng cÇn sù hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh nµo vÒ c«ng t¸c xuÊt khÈu. - Doanh nghiÖp cã lîi do sö dông kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña ®¬n vÞ lµm dÞch vô xuÊt khÈu. Nhîc ®iÓm cña xuÊt khÈu ñy th¸c: Nhµ xuÊt khÈu cã thÓ mÊt quyÒn gi¸m s¸t vÒ kinh doanh nÕu c«ng ty nhËn ñy th¸c kh«ng trung thùc. Trong nÒn kinh tÕ mét sè c¸ nh©n vµ tæ chøc ®îc ñy th¸c cã thÓ kh«ng chung môc tiªu víi nhµ s¶n xuÊt. 1.1.4.3 Nh÷ng ph¬ng thøc xuÊt khÈu kh¸c - TiÕn hµnh c¸c h×nh thøc hîp t¸c kinh doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi trong ®ã doanh nghiÖp níc ta vµ doanh nghiÖp níc ngoµi hîp t¸c víi nhau vÒ mét hay nhiÒu mÆt nh gãp vèn, chuyÓn giao c«ng nghÖ, s¶n xuÊt vµ b¸n hµng. H×nh thøc hîp t¸c do phÝa níc ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp trong níc tù tháa thuËn cô thÓ nh: liªn doanh lµ liªn doanh lËp mét ph¸p nh©n míi cßn hîp t¸c kinh doanh th× kh«ng cÇn lËp mét ph¸p nh©n míi mµ chØ th¶o luËn nh÷ng néi dung cô thÓ cña sù hîp t¸c ®Ó xuÊt khÈu hµng hãa ra níc ngoµi. HiÖn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm mét tû lÖ kh¸ cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hµng hãa ViÖt Nam. - §Çu t vèn tæ chøc s¶n xuÊt hµng hãa vµ dÞch vô ë níc ngoµi. Mét doanh nghiÖp cã thÓ thµnh lËp nhµ m¸y s¶n xuÊt ë níc ngoµi nh»m gi¶m chi phÝ vËn t¶i, t¹ thu h¬ng 11 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ tr¸nh møc thuÕ nhËp khÈu cao, gi¶m chi phÝ lao ®éng vµ cuèi cïng lµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm hoÆc nhËn ®îc c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch tõ chÝnh phñ níc ngoµi. - Giao mét ph¹m vi quyÒn h¹n cña doanh nghiÖp cho níc ngoµi. Mét doanh nghiÖp cã thÓ tháa thuËn chØ giao vÒ bÝ quyÕt c«ng nghÖ, mét thiÕt kÕ s¶n phÈm, mét së h÷u nµo ®ã cho mét doanh nghiÖp níc ngoµi ®Ó ®æi l¹i nh÷ng ®Æc quyÒn hay mét sè h×nh thøc thanh to¸n nµo ®ã. 1.1.5 C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa Trong th¬ng m¹i quèc tÕ thanh to¸n tiÒn hµng lµ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¶ hai bªn mua b¸n. Thanh to¸n tiÒn hµng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn vßng quay vèn cña c¶ hai bªn, c¸c lo¹i rñi ro trong lu th«ng tiÒn tÖ vµ chi phÝ. Do ®ã ®©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng liªn quan ®Õn lîi Ých cña c¶ hai bªn mua b¸n. Ph¬ng thøc thanh to¸n lµ mét néi dung träng yÕu nhÊt cña nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ. Nã chØ viÖc ngêi b¸n dïng c¸ch nµo ®Ó thu tiÒn vÒ vµ ngêi mua dïng c¸ch nµo ®Ó tr¶ tiÒn. Trong thanh to¸n quèc tÕ cã nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau. Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña m¹ng internet ®· cã nh÷ng ph¬ng thøc thanh to¸n míi ra ®êi ®ã lµ thanh to¸n qua m¹ng. Mçi ph¬ng thøc thanh to¸n ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm riªng, lùa chän ph¬ng thøc thanh to¸n nµo ®Òu ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña ngêi b¸n lµ thu tiÒn nhanh, ®Çy ®ñ vµ tõ yªu cÇu cña ngêi mua lµ nhËn ®îc hµng ®¶m b¶o vÒ m¨t sè lîng còng nh chÊt lîng vµ ®óng h¹n. Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu nhÊt thêng ¸p dông trong th¬ng m¹i quèc tÕ.  Ph¬ng thøc tr¶ tiÒn mÆt (Cash payment ) Ngêi mua thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt cho ngêi b¸n khi ký hîp ®ång hoÆc ®Æt hµng hoÆc tríc khi ngêi b¸n giao hµng hoÆc khi ngêi b¸n xuÊt tr×nh chøng tõ. Ph¬ng thøc nµy tuy ®¬n gi¶n nhng trong thanh to¸n quèc tÕ hiÖn nay Ýt dïng v× rñi ro cao vµ hiÖu qu¶ thÊp.  Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn ( Transfer ) Lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ãkh¸ch hµng ( ngêi tr¶ tiÒn, ngêi mua, ngêi nhËp khÈu ) yªu cÇu ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho t¹ thu h¬ng 12 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ ngêi hëng lîi ( ngêi b¸n, ngêi xuÊt khÈu, ngêi cung cÊp dÞch vô…) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng ph¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn do kh¸ch hµng yªu cÇu.  Ph¬ng thøc ghi sæ ( Open account ): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi b¸n më mét tµi kho¶n hoÆc mét quyÓn sæ ®Ó ghi nî ngêi mua. Sau khi ngêi b¸n ®· hoµn thµnh viÖc giao hµng hay cung cÊp dÞch vô, theo ®ã ®Õn thêi h¹n quy ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m …) ng êi mua sÏ tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n. Ph¬ng thøc thanh to¸n nµy ®¬n gi¶n chØ cã hai bªn mua vµ b¸n tham gia thanh to¸n, ng©n hµng kh«ng tham gia víi chøc n¨ng më tµi kho¶n ®Ó thùc thi thanh to¸n, chØ më tµi kho¶n ®¬n biªn kh«ng më tµi kho¶n song biªn. NÕu ngêi mua më tµi kho¶n ®Ó ghi th× tµi kho¶n Êy chØ ®Ó theo dâi kh«ng cã gi¸ trÞ quyÕt to¸n gi÷a hai bªn. Ph¬ng thøc nµy cã lîi cho ngêi mua.  Ph¬ng thøc nhê thu ( Collection ) Lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi b¸n sau khi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng sÏ ký ph¸t hèi phiÕu ®Ó ®ßi tiÒn ngêi mua ñy th¸c cho ng©n hµng thu hé sè tiÒn ghi trªn hèi phiÕu ®ã. Hèi phiÕu ë ®©y lµ mét tê mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn do mét ngêi ký ph¸t cho mét ngêi kh¸c, yªu cÇu ngêi nµy khi nh×n thÊy hèi phiÕu hoÆc ®Õn mét ngµy cô thÓ nhÊt ®Þnh hoÆc ®Õn mét ngµy cã thÓ x¸c ®Þnh trong t¬ng lai ph¶i tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi nµo ®ã hoÆc theo lÖnh cña ngêi nµy tr¶ cho mét ngêi kh¸c hoÆc tr¶ cho ngêi cÇm phiÕu. Cã hai lo¹i nhê thu:  Nhê thu phiÕu tr¬n ( Clean collection ): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n mµ ngêi b¸n nhê ng©n hµng thu hé tiÒn hèi phiÕu cña ngêi mua mµ kh«ng kÌm theo ®iÒu kiÖn g×, ng©n hµng kh«ng n¾m ®îc chøng tõ.  Nhê thu kÌm chøng tõ ( Documentary collection ): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n mµ ngêi b¸n sau khi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng lËp bé chøng tõ thanh to¸n gåm hèi phiÕu vµ chøng tõ göi hµng vµ nhê ng©n hµng thu hé tiÒn hèi phiÕu ®ã víi ®iÒu kiÖn lµ ngêi mua ph¶i tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn th× ng©n hµng míi trao bé chøng tõ cho hä ®i nhËn hµng. + DP – Documentary against payment: Nhê thu tr¶ tiÒn ®æi chøng tõ gäi t¾t lµ nhê thu tr¶ tiÒn ngay. t¹ thu h¬ng 13 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ + DA – Documentary against acceptance: Nhê thu chÊp nhËn tr¶ tiÒn ®æi chøng tõ gäi t¾t lµ nhê thu tr¶ chËm. Ph¬ng thøc nµy hoµn toµn bÊt lîi cho ngêi b¸n v× viÖc thanh to¸n hoµn toµn phô thuéc vµo ý muèn cña ngêi mua, tèc ®é thanh to¸n chËm vµ ng©n hµng chØ ®ãng vai trß lµ trung gian ®¬n thuÇn.  Ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ( Letter of credit ) Ph¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ lµ sù tháa thuËn mµ trong ®ã mét ng©n hµng ( ng©n hµng më th tÝn dông ) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng ( ngêi xin më th tÝn dông ) cam kÕt sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi thø ba ( ngêi hëng lîi sè tiÒn th tÝn dông ) hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ngêi thø ba nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi ngêi thø ba nµy xuÊt tr×nh cho ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò ra trong mét v¨n b¶n gäi lµ th tÝn dông ( Letter of credit ) viÕt t¾t lµ LC C¸c bªn tham gia trong ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ bao gåm: - Ngêi xin më th tÝn dông: lµ ngêi mua, ngêi nhËp khÈu hµng hãa. - Ng©n hµng më th tÝn dông: lµ ng©n hµng ®¹i diÖn cho ngêi nhËp khÈu vµ cung cÊp tÝn dông cho ngêi nhËp khÈu. - Ngêi hëng lîi th tÝn dông: lµ ngêi b¸n, ngêi xuÊt khÈu hay bÊt cø ngêi nµo h¸c mµ ngêi hëng lîi chØ ®Þnh. - Ng©n hµng th«ng b¸o th tÝn dông: lµ ng©n hµng ë níc ngêi hëng lîi. Quy tr×nh nghiÖp vô: Ng©n hµng më L/C Ng©n hµng th«ng b¸o L/C (2) (5) (6) (8) (7) (1) (6) (4) Ng­êi nhËp khÈu t¹ thu h¬ng 14 (5) (3) Ng­êi xuÊt khÈu chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ (1): Ngêi nhËp khÈu nép ®¬n xin më th tÝn dông göi ®Õn ng©n hµng cña m×nh yªu cÇu më th tÝn dông cho ngêi xuÊt khÈu hëng. (2): C¨n cø vµo ®¬n xin më LC ng©n hµng më LC tiÕn hµnh më LC vµ th«ng qua ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi b¸n th«ng b¸o vÒ viÖc më LC vµ chuyÓn LC ®Õn ngêi xuÊt khÈu. (3): Sau khi nhËn ®îc th«ng b¸o nµy ng©n hµng th«ng b¸o sÏ th«ng b¸o cho ngêi xuÊt khÈu toµn bé néi dung th«ng b¸o vÒ viÖc më LC vµ khi nhËn ®îc b¶n gèc LC th× chuyÓn ngay cho ngêi xuÊt khÈu. (4): NÕu ngêi xuÊt khÈu chÊp nhËn LC th× tiÕn hµnh giao hµng, nÕu kh«ng th× ®Ò nghÞ ngêi nhËp khÈu vµ ng©n hµng më LC söa ®æi, bæ sung LC cho phï hîp víi hîp ®ång, ®Õn khi chÊp nhËn míi giao hµng. (5): Sau khi giao hµng ngêi xuÊt khÈu lËp bé chøng tõ theo yªu cÇu cña LC xuÊt tr×nh cho ng©n hµng më LC th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o ®Ó ®ßi tiÒn. (6): Ng©n hµng më LC kiÓm tra bé chøng tõ nÕu thÊy phï hîp víi LC th× tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu. NÕu kh«ng phï hîp th× tõ chèi thanh to¸n vµ göi l¹i bé chøng tõ cho ngêi xuÊt khÈu. (7): Ng©n hµng më LC ®ßi tiÒn ngêi nhËp khÈu vµ chuyÓn bé chøng tõ hµng hãa cho ngêi nhËp khÈu. (8): Ngêi nhËp khÈu kiÓm tra chøng tõ nÕu thÊy phï hîp víi LC th× hoµn tr¶ l¹i tiÒn cho ng©n hµng më LC, nÕu thÊy kh«ng phï hîp cã thÓ tõ chèi kh«ng tr¶ tiÒn. VËy khi tÝn dông lµ mét bøc th do ng©n hµng viÕt ra theo yªu cÇu cña bªn mua cam kÕt tr¶ cho bªn b¸n hoÆc bÊt kú ngêi nµo theo lÖnh cña bªn b¸n mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh khi bªn b¸n xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu quy ®Þnh trong bøc th ®ã. Th tÝn dông ho¹t ®éng theo hai nguyªn t¾c lµ ®éc lËp vµ tu©n thñ nghiªm ngÆt. t¹ thu h¬ng 15 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ §éc l©p: th tÝn dông cã tÝnh chÊt quan träng nã ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së cña hîp ®ång mua b¸n nhng sau khi ®îc thiÕt lËp nã l¹i hoµn toµn ®éc lËp víi hîp ®ång mua b¸n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ng©n hµng cã nghÜa vô thanh to¸n khi ngêi b¸n xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ chøng tõ theo yªu cÇu cña LC. Ng©n hµng hoµn toµn kh«ng quan t©m ®Õn hîp ®ång vµ còng kh«ng quan t©m ®Õn hµng hãa thùc. Tu©n thñ nghiªm ngÆt: Ng©n hµng chØ thanh to¸n nÕu c¸c chøng tõ hoµn toµn phï hîp víi LC ®óng víi chØ dÉn cña ngêi mua. Theo nguyªn t¾c nµy ng©n hµng sÏ kiÓm tra kü lìng vµ m¸y mãc toµn bé chøng tõ ngêi b¸n xuÊt tr×nh. NÕu ng©n hµng kh«ng ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai biÖt thanh to¸n nhÇm th× ng©n hµng sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. Trong thanh to¸n quèc tÕ cã nhiÒu lo¹i th tÝn dông ®îc sö dông trong ®ã cã hai lo¹i th tÝn dông chÝnh ®ã lµ th tÝn dông hñy ngang vµ th tÝn dông kh«ng hñy ngang. - Th tÝn dông hñy ngang: lµ lo¹i LC mµ ng©n hµng më LC vµ ngêi nhËp khÈu cã thÓ hñy bá vµo bÊt cø lóc nµo mµ kh«ng cÇn sù chÊp thuËn cña ngêi hëng lîi LC. Trong thanh to¸n quèc tÕ Ýt dïng lo¹i LC nµy v× LC hñy ngang thùc chÊt chØ lµ lêi høa tr¶ tiÒn chø kh«ng ph¶i lµ sù cam kÕt tr¶ tiÒn ch¾c ch¾n. - Th tÝn dông kh«ng thÓ hñy ngang: lµ lo¹i th tÝn dông mµ trong thêi gian hiÖu lùc cña nã ng©n hµng kh«ng cã quyÒn hñy bá hay söa ®æi néi dung th tÝn dông nÕu kh«ng ®îc sù ®ång ý cña ngêi hëng lîi ngay c¶ khi ngêi yªu cÇu më th tÝn dông (bªn mua) ra lÖnh hñy bá hay söa ®æi th tÝn dông ®ã. Nh vËy th tÝn dông kh«ng hñy ngang lµ mét cam kÕt ch¾c ch¾n ®èi víi ngêi b¸n trong viÖc thanh to¸n tiÒn hµng. Do ®ã LC kh«ng hñy ngang ®îc sö dông phæ biÕn, réng r·i nhÊt trong thanh to¸n quèc tÕ. 1.1.6 Gi¸ c¶ sö dông trong h¹ch to¸n häat ®éng xuÊt khÈu hµng hãa. Trong hîp ®ång xuÊt khÈu hµng hãa x¸c ®Þnh gi¸ c¶ cña hµng xuÊt vµ quy ®Þnh ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ trong hîp ®ång xuÊt khÈu hµng hãa nh thÕ nµo lµ c¶ mét vÊn ®Ò mµ c¶ hai bªn cïng quan t©m. Do vËy mÆc c¶ gi¸ thêng lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m vµ c¨ng th¼ng trong ®µm ph¸n giao dÞch, ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ trë thµnh vÊn ®Ò trung t©m trong hîp ®ång xuÊt khÈu hµng hãa. Trong hîp ®ång xuÊt khÈu th× t¹ thu h¬ng 16 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tÝnh gi¸ hµng hãa xuÊt khÈu. Bëi v× nã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ph©n chia tr¸ch nhiÖm gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n vÒ vÊn ®Ò giao hµng, thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i, mua b¶o hiÓm cho hµng hãa, xin giÊy phÐp nhËp khÈu, lµm thñ tôc xuÊt c¶nh, ph©n chia rñi ro… 1.1.6.1 Gi¸ vèn cña hµng hãa xuÊt khÈu a, NÕu mua hµng chuyÓn th¼ng ®i xuÊt khÈu TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng mua ®Ó xuÊt TrÞ gi¸ mua = trªn hãa + ®¬n Chi phÝ thu mua + Chi phÝ chÕ biÕn( nÕu cã ) khÈu b, NÕu xuÊt kho hµng göi ®i xu¸t khÈu Khi hµng hãa mua vµo nhËp kho tÝnh theo nguyªn t¾c gi¸ phÝ tøc lµ chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh khi mua hµng hãa vÒ nhËp kho.Khi xuÊt kho x¸c ®Þnh gi¸ vèn theo mét trong c¸c c¸ch sau: * Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ( FIFO ): ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt lµ hµng hãa nµo nhËp kho tríc sÏ ®îc coi lµ xuÊt kho tríc nªn hµng hãa tån kho cuèi kú ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn mua cuèi. TrÞ gi¸ hµng hãa xuÊt kho ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn mua ®Çu tiªn. - ¦u ®iÓm: + TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú thêng s¸t víi gi¸ thÞ trêng. + Phï hîp víi ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú khi h¹ch to¸n hµng tån kho. - Nhîc ®iÓm: TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho thêng t¸ch rêi so víi gi¸ thÞ trêng khã ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc mµ doanh nghiÖp bá ra t¹i thêi ®iÓm b¸n. * Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc (LIFO ): ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt lµ hµng hãa nµo nhËp kho sau sÏ ®îc coi lµ xuÊt kho tríc. TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho sÏ ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn mua cuèi. - ¦u ®iÓm: TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho ®îc tÝnh t¬ng ®èi s¸t víi gi¸ thÞ trêng. - Nhîc ®iÓm: TrÞ gi¸ hµng tån kho thêng kh«ng s¸t víi gi¸ thÞ trêng. t¹ thu h¬ng 17 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ * Ph¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh: ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn viÖc qu¶n lý riªng biÖt tõng ®¬n gi¸ cña tõng lÇn nhËp kho. Khi xuÊt kho ngêi ta ph¶i c¨n cø vµo c¸c ®¬n gi¸ ®Ó lùa chän. - ¦u ®iÓm: RÊt chÝnh x¸c. - Nhîc ®iÓm: Khèi lîng c«ng viÖc thêng lµ rÊt lín do ph¶i qu¶n lý hµng hãa theo tõng chñng lo¹i, tõng nhãm hµng, mÆt hµng, tõng lÇn mua, tõng lÇn xuÊt kho. * Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n: ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®¬n gi¸ b×nh qu©n cho c¸c lÇn mua. - ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn ®îc ¸p dông phæ biÕn. - Nhîc ®iÓm: Gi¸ c¶ hµng hãa xuÊt kho cã xu híng che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸. Mçi ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµng hãa xuÊt kho ®Òu cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh. ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p nµo lµ tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é, n¨ng lùc nghiÖp vô kÕ to¸n vµ c«ng viÖc tÝnh to¸n, ph¬ng tiÖn xö lý th«ng tin cña ®¬n vÞ, quy c¸ch sù biÕn ®éng cña vÊt t hµng hãa cña tõng doanh nghiÖp. 1.1.6.2 Gi¸ b¸n cña hµng ho¸ xuÊt khÈu Lµ gi¸ ghi trªn hîp ®ång b¸n hµng, b¸n theo gi¸ nµo th× ghi theo gi¸ ®ã. Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu thêng sö dông 13 ®iÒu kho¶n vÒ gi¸ theo Incoterm 2000 bao gåm: * §iÒu kho¶n “E” EXW – Ex Works: ý nghÜa cña ®iÒu kho¶n nµy lµ ngêi b¸n chuÈn bÞ hµng hãa vµ giao hµng t¹i xëng. * §iÒu kho¶n “F” - FCA ( Free Carrier ): Giao hang cho ngêi chuyªn chë. Theo ®iÒu kiÖn nµy th× ngêi b¸n chuyÓn giao hµng, lµm thñ tôc xuÊt khÈu díi sù kiÓm so¸t cña ngêi chuyªn chë ®Çu tiªn ( do ngêi mua chØ ®Þnh ) t¹i ®Þa ®iÓm quy ®Þnh. §iÒu kho¶n nµy phï hîp cho vËn t¶i b»ng ®êng hµng kh«ng, ®êng s¾t, ®êng bé vµ vËn t¶i container, vËn t¶i ghÐp. t¹ thu h¬ng 18 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ - FAS ( Free Alongside Ship ): giao däc m¹n tµu. Ngêi b¸n ph¶i giao hµng däc m¹n con tÇu do ngêi mua chØ ®Þnh vµ t¹i c¶ng quy ®Þnh. Ngêi b¸n ph¶i lµm thñ tôc xuÊt khÈu. §iÒu kho¶n nµy chØ ¸p dông cho vËn t¶i ®êng biÓn hay ®êng thñy néi ®Þa. - FOB ( Free On Board ): Giao lªn tµu. Ngêi b¸n ph¶i xÕp hµng lªn tµu do ngêi mua chØ ®Þnh t¹i c¶ng quy ®Þnh. Tr¸ch nhiÖm vÒ chi phÝ vµ rñi ro ®îc chuyÓn giao t¹i lan can tÇu. Ngêi b¸n ph¶i lµm thñ tôc xuÊt khÈu ®èi víi hµng hãa. §iÒu kho¶n nµy chØ dµnh cho vËn t¶i ®êng biÓn. * §iÒu kho¶n “C” - C&F ( Cost And Freight ): tiÒn hµng céng cíc phÝ. Ngêi b¸n tr¶ tiÒn vµ cíc phÝ ®Ó giao hµng ®Õn c¶ng ®Ých. Tuy nhiªn ngêi mua ph¶i chÞu rñi ro ngay khi hµng hãa ®îc giao qua lan can tµu. §iÒu kho¶n nµy chØ thÝch hîp cho vËn t¶i ®êng biÓn. - CIF ( Cost Insurance and Freight ): tiÒn hµng b¶o hiÓm céng cíc phÝ. §iÒu kho¶n nµy gièng ®iÒu kho¶n C&F nhng ngêi b¸n ph¶i mua vµ tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho hµng hãa. §iÒu kho¶n nµy còng chØ thÝch hîp cho vËn t¶i ®êng biÓn. - CPT ( Carriage Paid To ): cíc phÝ tr¶ tíi ®Ých. §iÒu kho¶n nµy ¸p dông cho mäi ph¬ng thøc vËn t¶i, kÓ c¶ vËn t¶i ®a ph¬ng thøc. Ngêi b¸n tr¶ tiÒn cíc phÝ ®Õn ®Þa ®iÓm ®Ých quy ®Þnh nhng ngêi mua chÞu mäi rñi ro khi hµng hãa ®îc giao cho ngêi chuyªn chë ®Çu tiªn. - CIP ( Carriage and Insurance Paid To ): cíc phÝ vµ b¶o hiÓm tr¶ tíi ®Ých. §iÒu kho¶n nµy ¸p dông ®èi víi viÖc chuyªn chë b»ng container, vËn t¶i ghÐp vµ gÇn gièng víi ®iÒu kho¶n CIF. Ngêi b¸n ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm vµ tiÒn cíc phÝ ®Õn ®Þa ®iÓm ®Ých quy ®Þnh nhng rñi ro ®îc chuyÓn giao khi hµng hãa ®îc giao cho ngêi chuyªn chë ®Çu tiªn. * §iÒu kho¶n “D” - DAF ( Delivered At Frontier ): giao t¹i biªn giíi. Ngêi b¸n lµm thñ tôc xuÊt khÈu hµng hãa vµ giao hµng t¹i ®Þa ®iÓm quy ®Þnh ë biªn giíi. §iÒu kho¶n nµy thÝch hîp cho vËn t¶i b»ng ®íng s¾t vµ ®êng bé. t¹ thu h¬ng 19 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp trêng ®hcnhn khoa kinh tÕ - DES ( Delivered Ex Ship ): giao t¹i tµu. Ngêi b¸n ®Æt hµng díi sù chØ ®¹o cña ngêi mua trªn tÇu t¹i c¶ng ®Ých. Ngêi b¸n kh«ng ph¶i lµm thñ tôc nhËp khÈu. - DEQ ( Delivered Ex Quay ): giao t¹i cÇu c¶ng. Ngêi b¸n ®Æt hµng díi sù ®Þnh ®o¹t cña ngêi mua t¹i cÇu c¶ng ë c¶ng ®Ých. Ngêi b¸n ph¶i xin giÊy phÐp nhËp khÈu. - DDU ( Delivered Duty Unpaid ): giao t¹i ®Ých nhng cha nép thuÕ. Ngêi b¸n ph¶i b»ng mäi c¸ch giao hµng ®Õn ®Þa ®iÓm ®Ých quy ®Þnh t¹i níc ®Õn. Tuy nhiªn ngêi mua ph¶i lµm thñ tôc nhËp khÈu vµ nép c¸c kho¶n thuÕ cÇn thiÕt ë n¬i hµng ®Õn. - DDP ( Delivered Duty Paid ): giao t¹i ®Ých vµ ®· nép thuÕ. Ngêi b¸n g¸nh c¸c nghÜa vô tèi ®a vµ chÞu mäi chi phÝ, lµm thñ tôc chÝnh thøc cho tíi n¬i ®Õn. t¹ thu h¬ng 20 chuyªn ®Ò tèt nghiÖp