Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty cầu i th...

Tài liệu Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty cầu i thăng long

.PDF
66
64
59

Mô tả:

Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA NGỮ VĂN LUẬN VĂN Đề tài: Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty cầu I Thăng Long Ñaø Naüng - 05 / 2004 Gi¸o Viªn H­íng DÉn 1 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Lêi nãi ®Çu Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người để tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần x• hội . Lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước. Lao động là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất và là yếu tố quyết định nhất. Chi phí về lao động là một trong các yếu tố chi phí cơ bản cấu thành nên giá trị sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra. Sử dụng hợp lý lao động trong quá trình sản xuất kinh doanh là tiết kiệm chi phí về lao động sống góp phần hạ thấp giá thành sản phẩm, tăng doanh lợi cho doanh nghiệp và là điều kiện để cải thiện nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho CNV, người lao động trong doanh nghiệp. Tiền lương (hay tiền công) là một phần sản phẩm x• hội được Nhà nước phân phối cho người lao động một cách có kế hoạch, căn cứ vào kết quả lao động mà mỗi người cống hiến cho x• hội biểu hiện bằng tiền nó là phần thù lao lao động để tái sản xuất sức lao động bù đắp hao phí lao động của công nhân viên đ• bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh. Tiền lương gắn liền với thời gian và kết quả lao động mà công nhân viên đ• thực hiện, tiền lương là phần thu nhập chính của công nhân viên. Trong các doanh nghiệp hiện nay việc trả lương cho công nhân viên có nhiều hình thức khác nhau, nhưng chế độ tiền lương tính theo sản phẩm đang được thực hiện ở một số doanh nghiệp là được quan tâm hơn cả. Trong nội dung làm chủ của người lao động về mặt kinh tế, vấn đề cơ bản là làm chủ trong việc phân phối sản phẩm x• hội nhằm thực hiện đúng nguyên tắc “phân phối theo lao động” . Thực hiện tốt chế độ tiền lương sản phẩm sẽ kết hợp được nghĩa vụ và quyền lợi, nêu cao ý thức trách nhiệm của cơ sở sản xuất, nhóm lao động và người lao động đối với sản phẩm mình làm ra đồng thời phát huy năng lực sáng tạo của người lao động, khắc phục khó khăn trong sản xuất và đời sống để hoàn thành kế hoạch. Trong cơ chế quản lý mới hiện nay thực hiện rộng r•i hình thức tiền lương sản phẩm trong cơ sở sản xuất kinh doanh có Gi¸o Viªn H­íng DÉn 2 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 ý nghĩa quan trọng cho các doanh nghiệp đi vào làm ăn có l•i, kích thích sản xuất phát triển. Ngoài tiền lương (tiền công) để đảm bảo tái tạo sức lao động và cuộc sống lâu dài của người lao động, theo chế độ tài chính hiện hành doanh nghiệp còn phải vào chi phí sản xuất kinh doanh một bộ phận chi phí gồm các khoản trích bảo hiểm x• hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn. Trong đó, BHXH được trích lập để tài trợ cho trường hợp công nhân viên tạm thời hay vĩnh viễn mất sức lao động như: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, mất sức, nghỉ hưu... Bảo hiểm y tế để tài trợ cho việc phòng, chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ của người lao động. Kinh phí công đoàn chủ yếu để cho hoạt động của tổ chức của giới lao động chăm sóc, bảo vệ quyền lợi của người lao động. Cùng với tiền lương (tiền công) các khoản trích lập các quỹ nói trên hợp thành khoản chi phí về lao động sống trong giá thành sản phẩm của doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Từ vai trò, ý nghĩa trên của công tác tiền lương, BHXH đối với người lao động. Với kiến thức hạn hẹp của mình, em mạnh dạn nghiên cứu và trình bày chuyên đề: “Hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty cầu I Thăng Long”. Trong thời gian đi thực tế để viết chuyên đề tại Công ty cầu I Thăng Long, em được sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô các chú trong công ty đặc biệt là các cô các chú phòng tổ chức lao động cùng với phòng kế toán. Bên cạnh đó, là sự hướng dẫn, tận tình có trách nhiệm của thầygiáo Nguyễn Viết Tiến và sự cố gắng nỗ lực của bản thân để hoàn thành chuyên đề này. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 3 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp I. Lý luËn vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 1. TiÒn l­¬ng 1.1. Kh¸i niÖm Trong kinh tÕ thÞ tr­êng søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸, ng­êi cã søc lao ®éng cã thÓ tù do cho thuª (b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho ng­êi sö dông lao ®éng: Nhµ n­íc, chñ doanh nghiÖp...) th«ng qua c¸c hîp ®ång lao ®éng. Sau qu¸ tr×nh lµm viÖc, chñ doanh nghiÖp sÏ tr¶ mét kho¶n tiÒn cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña ng­êi ®ã. VÒ tæng thÓ tiÒn l­¬ng ®­îc xem nh­ lµ mét phÇn cña qu¸ tr×nh trao ®æi gi÷a doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. - Ng­êi lao ®éng cung cÊp cho hä vÒ mÆt thêi gian, søc lao ®éng, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp còng nh­ kü n¨ng lao ®éng cña m×nh. - §æi l¹i, ng­êi lao ®éng nhËn l¹i doanh nghiÖp tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, trî cÊp x· héi, nh÷ng kh¶ n¨ng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp cña m×nh. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n, søc lao ®éng râ rµng trë thµnh hµng ho¸ v× ng­êi sö dông t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng ®ång thêi së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt. Hä lµ ng­êi lµm thuª b¸n søc lao ®éng cho ng­êi cã t­ liÖu s¶n xuÊt. Gi¸ trÞ cña søc lao ®éng th«ng qua sù tho¶ thuËn cña hai bªn c¨n cø vµo ph¸p luËt hiÖn hµnh. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ thuéc sën h÷u Nhµ n­íc, tËp thÓ ng­êi lao ®éng tõ gi¸m ®èc ®Õn c«ng nh©n ®Òu lµ ng­êi cung cÊp søc lao ®éng vµ ®­îc Nhµ n­íc tr¶ c«ng. Nhµ n­íc giao quyÒn sö dông qu¶n lý t­ liÖu s¶n xuÊt cho tËp thÓ ng­êi lao ®éng. Gi¸m ®èc vµ c«ng nh©n viªn chøc lµ ng­êi lµm chñ ®­îc Gi¸o Viªn H­íng DÉn 4 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 uû quyÒn kh«ng ®Çy ®ñ, vµ kh«ng ph¶i tù quyÒn vÒ t­ liÖu ®ã. Tuy nhiªn, nh÷ng ®Æc thï riªng trong viÖc sö dông lao ®éng cña khu vùc kinh tÕ cã h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau nªn c¸c quan hÖ thuª m­ín, mua b¸n, hîp ®ång lao ®éng còng kh¸c nhau, c¸c tho¶ thuËn vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l­¬ng còng ®­îc thÓ hiÖn theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. TiÒn l­¬ng lµ bé phËn c¬ b¶n (hay duy nhÊt) trong thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, ®ång thêi lµ mét trong c¸c chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp. VËy cã thÓ hiÓu: TiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ c¶ yÕu tè cña søc lao ®éng mµ ng­êi sö dông (Nhµ n­íc, chñ doanh nghiÖp) ph¶i tr¶ cho ng­êi cung øng søc lao ®éng, tu©n theo nguyªn t¾c cung cÇu, gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. Cïng víi kh¶ n¨ng tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng lµ mét biÓu hiÖn, mét tªn gäi kh¸c cña tiÒn l­¬ng. TiÒn c«ng g¾n víi c¸c quan hÖ tho¶ thuËn mua b¸n søc lao ®éng vµ th­êng sö dông trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c hîp ®ång thuª lao ®éng cã thêi h¹n. TiÒn c«ng cßn ®­îc hiÓu lµ tiÒn tr¶ cho mét ®¬n vÞ thêi gian lao ®éng cung øng, tiÒn tr¶ theo khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn phæ biÕn trung nh÷ng tho¶ thuËn thuª nh©n c«ng trªn thÞ tr­êng tù do. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn kh¸i niÖm tiÒn l­¬ng vµ tiÒn c«ng ®­îc xem lµ ®ång nhÊt c¶ vÒ b¶n chÊt kinh tÕ ph¹m vi vµ ®èi t­îng ¸p dông. 1.2. B¶n chÊt cña tiÒn l­¬ng, chøc n¨ng cña tiÒn l­¬ng a. C¸c quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ tiÒn l­¬ng * Quan ®iÓm chung vÒ tiÒn l­¬ng LÞch sö x· héi loµi ng­êi tr¶i qua nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau, ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña quan hÖ s¶n xuÊt x· héi lµ h×nh thøc ph©n phèi. Ph©n phèi lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña t¸i s¶n xuÊt vµ trao ®æi. Nh­ vËy trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ th× s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, ph©n phèi vµ c¸c kh©u kh¸c phô thuéc vµo s¶n xuÊt vµ do s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh nh­ng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp, tÝch cùc trë l¹i s¶n xuÊt. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 5 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Tæng s¶n phÈm x· héi lµ do ng­êi lao ®éng t¹o ra ph¶i ®­îc ®em ph©n phèi cho tiªu dïng c¸ nh©n, tÝch luü t¸i s¶n xuÊt më réng vµ tiªu dïng c«ng céng. H×nh thøc ph©n phèi vËt phÈm cho tiªu dïng c¸ nh©n d­íi chñ nghÜa x· héi (CNXH) ®­îc tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c: “Lµm theo n¨ng lùc, h­ëng theo lao ®éng”. Bëi vËy, “ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét quy luËt kinh tÕ “. Ph©n phèi theo lao ®éng d­íi chÕ ®é CNXH chñ yÕu lµ tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng. TiÒn l­¬ng d­íi CNXH kh¸c h¼n tiÒn l­¬ng d­íi chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa. TiÒn l­¬ng d­íi chÕ ®é XHCN ®­îc hiÓu theo c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt ®ã lµ: sè tiÒn mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc sau mét thêi gian lao ®éng nhÊt ®Þnh hoÆc sau khi ®· hoµn thµnh mét c«ng viÖc nµo ®ã. Cßn theo nghÜa réng: tiÒn l­¬ng lµ mét phÇn thu nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc d©n biÓu hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ ®­îc Nhµ n­íc ph©n phèi kÕ ho¹ch cho c«ng nh©n viªn chøc phï hîp víi sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng cña mçi ng­êi ®· cèng hiÕn. Nh­ vËy nÕu xÐt theo quan ®iÓm s¶n xuÊt tiÒn l­¬ng lµ kho¶n ®·i ngé cña søc lao ®éng ®· ®­îc tiªu dïng ®Ó lµm ra s¶n phÈm. Tr¶ l­¬ng tho¶ ®¸ng cho ng­êi lao ®éng lµ mét nguyªn t¾c b¾t buéc nÕu muèn ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao. NÕu xÐt trªn quan ®iÓm ph©n phèi th× tiÒn l­¬ng lµ phÇn t­ liÖu tiªu dïng c¸ nh©n dµnh cho ng­êi lao ®éng, ®­îc ph©n phèi dùa trªn c¬ së c©n ®èi gi÷a quü hµng ho¸ x· héi víi c«ng søc ®ãng gãp cña tõng ng­êi. Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt toµn bé hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ: s¶n xuÊt, cung cÊp vËt t­, tiªu hao s¶n phÈm, x©y dùng gi¸ vµ ban hµnh chÕ ®é, tr¶ c«ng lao ®éng. Trong lÜnh vùc tr¶ c«ng lao ®éng Nhµ n­íc qu¶n lý tËp trung b»ng c¸ch quy ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu ban hµnh hÖ thèng thang l­¬ng vµ phô cÊp. Trong hÖ thèng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc quy ®Þnh theo khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ ®­îc ¸p ®Æt tõ trªn xuèng. Së dÜ nh­ vËy lµ xuÊt ph¸t tõ nhËn thøc tuyÖt ®èi ho¸ quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng vµ ph©n phèi quü tiªu dïng c¸ nh©n trªn ph¹m vi toµn x· héi. Nh÷ng quan niÖm trªn ®©y vÒ tiÒn l­¬ng ®· bÞ coi lµ kh«ng phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc ®iÓm cña mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. b. B¶n chÊt ph¹m trï tiÒn l­¬ng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng Gi¸o Viªn H­íng DÉn 6 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Trong nhiÒu n¨m qua, c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Song t×nh h×nh thùc tÕ cho thÊy r»ng sù ®æi míi mét sè lÜnh vùc x· héi cßn ch­a kÞp víi c«ng cuéc ®æi míi chung nhÊt cña ®Êt n­íc. VÊn ®Ò tiÒn l­¬ng còng ch­a t¹o ®­îc ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. HiÖn nay cã nhiÒu ý thøc kh¸c nhau vÒ tiÒn l­¬ng, song quan niÖm thèng nhÊt ®Òu coi søc lao ®éng lµ hµng ho¸. MÆc dï tr­íc ®©y kh«ng ®­îc c«ng nhËn chÝnh thøc, thÞ tr­êng søc lao ®éng ®· ®­îc h×nh thµnh tõ l©u ë n­íc ta vµ hiÖn nay vÉn ®ang tån t¹i kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu vïng ®Êt n­íc. Søc lao ®éng lµ mét trong c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¸c yÕu tè c¬ b¶n, cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nªn tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng lµ vèn ®Çu t­ øng tr­íc quan träng nhÊt, lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng. V× vËy viÖc tr¶ c«ng lao ®éng ®­îc tÝnh to¸n mét c¸ch chi tiÕt trong h¹ch to¸n kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. §Ó x¸c ®Þnh tiÒn l­¬ng hîp lÝ cÇn t×m ra c¬ së ®Ó tÝnh ®óng ,tÝnh ®ñ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng .Ng­êi lao ®éng sau khi bá ra søc lao ®éng,t¹o ra s¶n phÈm th× ®­îc mét sè tiÒn c«ng nhÊt ®Þnh.VËy cã thÓ coi søc lao ®éng lµ mét lo¹i hµng ho¸,mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt.TiÒn l­¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ ®Æc biÖt ®ã - hµng ho¸ søc lao ®éng. Hµng ho¸ søc lao ®éng còng cã mÆt gièng nh­ mäi hµng ho¸ kh¸c lµ cã gi¸ trÞ. Ng­êi ta ®Þnh gi¸ trÞ Êy lµ sè l­îng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra nã. Søc lao ®éng g¾n liÒn víi con ng­êi nªn gi¸ trÞ søc lao ®éng ®­îc ®o b»ng gi¸ trÞ c¸c t­ liÖu sinh ho¹t ®¶m b¶o nhu cÇu tèi thiÓu cho cuéc sèng (¨n, ë, häc hµnh,®i l¹i ...) vµ nh÷ng nhu cÇu cao h¬n n÷a.Song nã còng ph¶i chÞu t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng . V× vËy, vÒ b¶n chÊt tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ søc lao ®éng, lµ ®éng lùc quyÕt ®Þnh hµnh vi cung øng søc lao ®éng. TiÒn l­¬ng lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸ vµ chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan. TiÒn l­¬ng còng t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh cña c¸c chñ doanh nghiÖp ®Ó h×nh thµnh c¸c tho¶ thuËn hîp ®ång thuª lao ®éng. 1.2.2 Chøc n¨ng cña tiÒn l­¬ng Gi¸o Viªn H­íng DÉn 7 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 TiÒn l­¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp vµ bao gåm c¸c chøc n¨ngsau: -TiÒn l­¬ng lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ph©n phèi thu nhËp quèc d©n, c¸c chøc n¨ng thanh to¸n gi÷a ng­êi sö dông søc lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng. -TiÒn l­¬ng nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng th«ng qua viÖc trao ®æi tiÒn tÖ do thu nhËp mang l¹i víi c¸c vËt dông sinh ho¹t cÇn thiÕt cho ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä. -KÝch thÝch con ng­êi tham gia lao ®éng, bëi lÏ tiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn quan träng cña thu nhËp, chi phèi vµ quyÕt ®Þnh møc sèng cña ng­êi lao ®éng. Do ®ã lµ c«ng cô quan träng trong qu¶n lÝ. Ng­êi ta sö dông nã ®Ó thóc ®Èy ng­êi lao ®éng h¨ng h¸i lao ®éng vµ s¸ng t¹o, coi nh­ lµ mét c«ng cô t¹o ®éng lùc trong s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD). 1.3 Nguyªn t¾c tÝnh l­¬ng 1.3.1 Nh÷ng c¬ së ph¸p lÝ cña viÖc qu¶n lÝ tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp -Quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ chÕ ®é tr¶ l­¬ng N¨m 1960 lÇn ®Çu tiªn nhµ n­íc ta ban hµnh chÕ ®é tiÒn l­¬ng ¸p dông cho c«ng chøc, viªn chøc, c«ng nh©n ... thuéc c¸c lÜnh vùc cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh¸c nhau. NÐt næi bËt trong chÕ ®é tiÒn l­¬ng nµy lµ nã mang tÝnh hiÖn vËt s©u s¾c, æn ®Þnh vµ quy ®Þnh rÊt chi tiÕt, cô thÓ: N¨m 1985 víi nghÞ ®Þnh 235 H§BT ngµy 18/4/1985 ®· ban hµnh mét chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi thay thÕ cho chÕ ®é tiÒn l­¬ng n¨m 1960. ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tiÒn l­¬ng nµy lµ ®i tõ nhu cÇu tèi thiÓu ®Ó tÝnh møc l­¬ng tèi thiÓu song nã vÉn ch­a hÕt yÕu tè bao cÊp mang tÝnh cøng nh¾c vµ thô ®éng. Ngµy 23/5/1993 chÝnh phñ ban hµnh c¸c nghÞ ®Þnh N§25/CP, N§26/CP quy ®Þnh t¹m thêi chÕ ®é tiÒn l­¬ng míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp víi møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu lµ 144.000 ®/ng­êi/th¸ng. Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lÝ trªn ®©y ®Òu x©y dùng mét chÕ ®é tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng, ®ã lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng cÊp bËc. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 8 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 TiÒn l­¬ng cÊp bËc lµ tiÒn l­¬ng ¸p dông cho c«ng nh©n c¨n cø vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng cña c«ng nh©n. HÖ sè tiÒn l­¬ng cÊp bËc lµ toµn bé nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc mµ doanh nghiÖp dùa vµo ®ã ®Ó tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n theo chÊt l­îng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. ChÕ ®é tiÒn l­¬ng cÊp bËc t¹o kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh tiÒn l­¬ng gi÷a c¸c nghµnh, c¸c nghÒ mét c¸ch hîp lÝ, h¹n chÕ ®­îc tÝnh chÊt b×nh qu©n trong viÖc tr¶ l­¬ng, ®ång thêi cßn cã t¸c dông bè trÝ c«ng viÖc thÝch hîp víi tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n. Theo chÕ ®é nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông hoÆc vËn dông c¸c thang l­¬ng, møc l­¬ng, hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. - Møc l­¬ng: lµ l­îng tiÒn tr¶ cho ng­êi lao ®éng cho mét ®¬n vÞ thêi gian (giê, ngµy, th¸ng...) phï hîp víi c¸c cÊp bËc trong thang l­¬ng. Th«ng th­êng Nhµ n­íc chØ quy ®Þnh møc l­¬ng bËc I hoÆc møc l­¬ng tèi thiÓu víi hÖ sè l­¬ng cña cÊp bËc t­¬ng øng. - Thang l­¬ng: lµ biÓu hiÖn x¸c ®Þnh quan hÖ tû lÖ vÒ tiÒn l­¬ng gi÷a c¸c c«ng nh©n cïng nghÒ hoÆc nhiÒu nghÒ gièng nhau theo tr×nh tù vµ theo cÊp bËc cña hä. Mçi thang l­¬ng ®Òu cã hÖ sè cÊp bËc vµ tû lÖ tiÒn l­¬ng ë c¸c cÊp bËc kh¸c nhau so víi tiÒn l­¬ng tèi thiÓu. * Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt lµ v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc vµ yªu cÇu vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n ë mét bËc nµo ®ã ph¶i biÕt g× vÒ mÆt kü thuËt vµ ph¶i lµm ®­îc g× vÒ mÆt thùc hµnh. Gi÷a cÊp bËc c«ng nh©n vµ cÊp bËc c«ng viÖc cã mèi quan hÖ chÆt chÏ. C«ng nh©n hoµn thµnh tèt ë c«ng viÖc nµo th× sÏ ®­îc xÕp vµo cÊp bËc ®ã. Còng theo c¸c v¨n b¶n nµý nghÜa c¸n bé qu¶n lý trong doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng theo chøc vô. ChÕ ®é tiÒn l­¬ng chøc vô ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c b¶ng l­¬ng chøc vô do Nhµ n­íc quy ®Þnh. B¶ng l­¬ng chøc vô gåm cã nhãm chøc vô kh¸c nhau, bËc l­¬ng, hÖ sè l­ong vµ møc l­¬ng c¬ b¶n. 1.3.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh l­¬ng Gi¸o Viªn H­íng DÉn 9 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Bé luËt lao ®éng cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ch­¬ng 2 ®iÒu 56 cã ghi: “Khi chØ sè gi¸ c¶ sinh ho¹t t¨ng lªn lµm cho tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng bÞ gi¶m sót th× chÝnh phñ ®iÒu chØnh møc l­¬ng tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l­¬ng thùc tÕ”. Theo quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 06/CP ngµy 21/1/97 ¸p dông tõ ngµy 1/1/97 møc l­¬ng tèi thiÓu chung lµ 144.000 ®/ th¸ng/ ng­êi. Theo nghÞ ®Þnh sè 175/1999 ND-CP cña ChÝnh phñ ngµy 15-12/1999 ®­îc tÝnh b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1/2000 møc l­¬ng tèi thiÓu chung lµ 180.000 ®/ th¸ng/ ng­êi ®èi víi c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, ngµy 27/3/2000 ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 10/2000, ND-CP quy ®Þnh tiÒn l­¬ng tèi thiÓu cho c¸c doanh nghiÖp. Tuú theo vïng ngµnh mçi doanh nghiÖp cã thÓ ®iÒu chØnh møc l­¬ng cña m×nh sao cho phï hîp. Nhµ n­íc cho phÐp tÝnh hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm kh«ng qu¸ 1,5n lÇn møc l­¬ng tèi thiÓu chung. HÖ sè ®iÒu chØnh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: K®c = K1 + K2 Trong ®ã: K®c : HÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm K1 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng (cã 3 møc 0,3; 0,2; 0,1) K2 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh (cã 3 nhãm 1,2; 1,0; 0,8) Sau khi cã hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm tèi ®a (K®c = K1 + K2), doanh nghiÖp ®­îc phÐp lùa chän c¸c hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm trong khung cña m×nh ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ phï hîp víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh, mµ giíi h¹n d­íi lµ møc l­¬ng tèi thiÓu chung do chÝnh phñ quy ®Þnh (t¹i thêi ®iÓm thùc hiÖn tõ ngµy 01/01/1997 lµ 144.000 ®/ th¸ng) vµ giíi h¹n trªn ®­îc tÝnh nh­ sau: TL min®c = TLmin x (1 + K®c) Trong ®ã: TLmin ®c : tiÒn l­¬ng tèi thiÓu ®iÒu chØnh tèi ®a doanh nghiÖp ®­îc phÐp ¸p dông; TLmin : lµ møc l­¬ng tèi thiÓu chung do chÝnh phñ quy ®Þnh , còng lµ giíi h¹n d­íi cña khung l­¬ng tèi thiÓu; K®c : lµ hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm cña doanh nghiÖp Gi¸o Viªn H­íng DÉn 10 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Nh­ vËy, khung l­¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp lµ TLmin ®Õn TLmin ®c doanh nghiÖp cã thÓ chän bÊt cø møc l­¬ng tèi thiÓu nµo n»m trong khung nµy, nÕu ®¶m b¶o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh sau: + Ph¶i lµ doanh nghiÖp cã lîi nhuËn. Tr­êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña Nhµ n­íc mµ kh«ng cã lîi nhuËn hoÆc lç th× ph¶i phÊn ®Êu cã lîi nhuËn hoÆc gi¶m lç; + Kh«ng lµm gi¶m c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc so víi n¨m tr­íc liÒn kÒ, trõ tr­êng hîp Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh gi¸ ë ®Çu vµo, gi¶m thuÕ hoÆc gi¶m c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch theo quy ®Þnh; + Kh«ng lµm gi¶m lîi nhuËn thùc hiÖn so víi n¨m tr­íc liÒn kÒ, trõ tr­êng hîp Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh t¨ng gi¸, t¨ng thuÕ, t¨ng c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch ë ®Çu vµo. Tr­êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ-x· héi th× ph¶i gi¶m lç. 1.4. C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng: 1.4.1. Tr¶ l­¬ng theo thêi gian §iÒu 58 Bé luËt lao ®éng quy ®Þnh c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ bËc l­¬ng cña mçi ng­êi. + TiÒn l­¬ng th¸ng lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång lao ®éng. + TiÒn l­¬ng tuÇn: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho mét tuÇn lµm viÖc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l­¬ng th¸ng nh©n (x) víi 12 th¸ng vµ chia (:) cho 52 tuÇn. + TiÒn l­¬ng ngµy: lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l­¬ng th¸ng chia cho 26 + TiÒn l­¬ng giê: Lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho mét giê lµm viÖc vµ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy tiÒn l­¬ng ngµy chia cho sè giê tiªu chuÈn theo quy ®Þnh cña luËt lao ®éng (kh«ng qu¸ 8 giê/ ngµy) Do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian (mang tÝnh b×nh qu©n, ch­a thùc sù g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt) nªn ®Ó kh¾c phôc phÇn nµo h¹n chÕ ®ã, tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã thÓ kÕt hîp chÕ ®é tiÒn th­ëng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng h¨ng h¸i lµm viÖc. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 11 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 1.4.2. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng c¨n cø vµo sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm hä lµm ra. ViÖc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ tiÕn hµnh theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh­ tr¶ theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ, tr¶ theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp, tr¶ theo s¶n phÈm cã th­ëng, theo s¶n phÈm luü tiÕn. 1.4.3. TiÒn l­¬ng kho¸n TiÒn l­¬ng kho¸n lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo khèi l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh. Ngoµi chÕ ®é tiÒn l­¬ng, c¸c doanh nghiÖp cßn tiÕn hµnh x©y dùng chÕ ®é tiÒn th­ëng cho c¸c c¸ nh©n, tËp thÓ cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. TiÒn th­ëng bao gåm th­ëng thi ®ua (lÊy tõ quü khen th­ëng) vµ th­ëng trong s¶n xuÊt kinh doanh (th­ëng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng ph¸t minh s¸ng kiÕn...) Bªn c¹nh c¸c chÕ ®é tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng ®­îc h­ëng trong qu¸ tr×nh kinh doanh, ng­êi lao ®éng cßn ®­îc h­ëng c¸c kho¶n trî cÊp thuéc quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ trong c¸c tr­êng hîp èm ®au, thai s¶n... C¸c quü nµy ®­îc h×nh thµnh mét phÇn do ng­êi lao ®éng ®ãng gãp, phÇn cßn l¹i ®­îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.5. Quü tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp Quü tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l­¬ng mµ doanh nghiÖp tr¶ cho tÊt c¶ lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý. Thµnh phÇn quü l­¬ng bao gåm nhiÒu kho¶n nh­ l­¬ng thêi gian (th¸ng, ngµy, giê), l­¬ng s¶n phÈm, phô cÊp (cÊp bËc, khu vùc, chøc vô, ®¾t ®á...), tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt. Quü tiÒn l­¬ng bao gåm nhiÒu lo¹i tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n cã thÓ chia thµnh tiÒn l­¬ng lao ®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l­¬ng lao ®éng gi¸n tiÕp trong ®ã chi tiÕt theo tiÒn l­¬ng chÝnh vµ tiÒn l­¬ng phô. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 12 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 2. C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Ngoµi tiÒn l­¬ng, c«ng nh©n viªn chøc cßn ®­îc h­ëng c¸c kho¶n trî cÊp thuéc phóc lîi x· héi, trong ®ã cã trî cÊp b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ. Quü b¶o hiÓm x· héi (BHXH) ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè quü tiÒn l­¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp (chøc vô, khu vùc, ®¾t ®á, th©m niªn) cña c«ng nh©n viªn chøc thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh tû lÖ trÝch b¶o hiÓm x· héi lµ 20%, trong ®ã 15% do ®¬n vÞ hoÆc chñ sö dông lao ®éng nép ®­îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh; 5% cßn l¹i do ng­êi lao ®éng ®ãng gãp vµ ®­îc trõ vµo l­¬ng th¸ng. Quü b¶o hiÓm x· héi ®­îc chi tiªu cho c¸c tr­êng hîp ng­êi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, h­u trÝ tö tuÊt. Quü nµy do c¬ quan BHXH qu¶n lý. Quü b¶o hiÓm y tÕ (BHYT) ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn kh¸m ch÷a bÖnh, viÖn phÝ, thuèc thang... cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian èm ®au sinh ®Î. Quü nµy ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n viªn chøc thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng. Tû lÖ trÝch BHYT hiÖn hµnh lµ 3%, trong ®ã 2% trÝch vµo chi phÝ kinh doanh vµ 1% trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. §Ó cã nguån chi phÝ cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn hµng th¸ng doanh nghiÖp cßn ph¶i trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh víi tæng sè quü tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ phô cÊp (phô cÊp chøc vô, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc, phô cÊp thu hót; phô cÊp ®¾t ®á; phô cÊp ®Æc biÖt; phô cÊp ®éc h¹i, nguy hiÓm, phô cÊp l­u ®éng, phô cÊp th©m niªn, phô cÊp phôc vô quèc phßng an ninh) thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng kÓ c¶ lao ®éng tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh ®Ó h×nh thµnh kinh phÝ c«ng ®oµn. Tû lÖ kinh phÝ c«ng ®oµn theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 2%. 3. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô kÕ to¸n 3.1. Yªu cÇu qu¶n lý TiÒn l­¬ng lµ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng lµ mét yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã muèn tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c Gi¸o Viªn H­íng DÉn 13 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 doanh nghiÖp ph¶i sö dông tiÒn l­¬ng cña m×nh cã kÕ ho¹ch th«ng qua c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ quü tiÒn l­¬ng. ViÖc tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n trong c¸c doanh nghiÖp ph¶i theo tõng th¸ng. Muèn lµm tèt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trªn c¸c doanh nghiÖp ph¶i lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý nguån vèn t¹m thêi nµy. NÕu thùc hiÖn tèt sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ ®ång vèn, n©ng cao h¬n n÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt c¹nh tranh, quy luËt gi¸ trÞ. C¬ chÕ thÞ tr­êng kh¾c nghiÖt s½n sµng ®µo th¶i nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kh«ng cã hiÖu qu¶. Trong ®iÒu kiÖn ®ã chÊt l­îng s¶n phÈm vµ gi¸ c¶ lµ nh÷ng nh©n tè quan träng gióp cho sù ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. §Ó c«ng nh©n g¾n bã víi doanh nghiÖp, ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o tinh thÇn, tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, lu«n t×m ra c¸ch c¶i tiÕn mÉu m·, chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu vµ h¹ gi¸ thµnh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖu qu¶ tiÒn l­¬ng nãi riªng vµ quü tiÒn l­¬ng nãi chung. 3.2. NhiÖm vô kÕ to¸n TiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò quan t©m riªng cña c«ng nh©n viªn mµ cßn lµ vÊn ®Ò doanh nghiÖp ®Æc biÖt chó ý. V× vËy, kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n viªn. TÝnh to¸n ®óng, thanh to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cho c«ng nh©n viªn. Qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông, chi tiªu quü l­¬ng. - TÝnh to¸n ph©n bæ hîp lý chÝnh x¸c chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng (tiÒn c«ng) vµ trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cho c¸c ®èi t­îng sö dông liªn quan. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 14 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 - §Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng vµ qu¶n lý sö dông quü tiÒn l­¬ng. Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan. II. KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh 1. KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng Chu kú tiÒn l­¬ng vµ lao ®éng ®­îc b¾t ®Çu tõ thêi ®iÓm tiÕp nhËn nh©n sù, ®Õn viÖc theo dâi thêi gian lµm viÖc hoÆc s¶n phÈm hoµn thµnh; tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, cuèi cïng lµ thanh to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn. 1.1. H¹ch to¸n lao ®éng TiÕp nhËn lao ®éng lµ thêi ®iÓm b¾t ®Çu cña chu kú tiÒn l­¬ng vµ lao ®éng. §ã lµ viÖc xem xÐt vµ ra quyÕt ®Þnh tiÕp nhËn, ph©n phèi c«ng viÖc cho ng­êi lao ®éng, quyÕt ®Þnh phª chuÈn møc l­¬ng, phô cÊp; lËp hå s¬ c¸n bé nh©n viªn. §Ó qu¶n lý lao ®éng vÒ mÆt sè l­îng, c¸c doanh nghiÖp sö dông sæ danh s¸ch lao ®éng. Sæ nµy do phßng lao ®éng tiÒn l­¬ng lËp (lËp chung cho toµn doanh nghiÖp vµ lËp riªng cho tõng bé phËn) nh»m n¾m ch¾c t×nh h×nh ph©n bæ, sö dông lao ®éng hiÖn cã trong doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp cßn c¨n cø vµo sæ lao ®éng (më riªng cho tõng ng­êi lao ®éng) ®Ó qu¶n lý nh©n sù c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng, vÒ biÕn ®éng vµ chÊp hµnh chÕ ®é ®èi víi lao ®éng. Muèn qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng, cÇn ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n viÖc sö dông thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. Chøng tõ sö dông ®Ó h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng lµ b¶ng chÊm c«ng. B¶ng chÊm c«ng ®­îc lËp riªng cho tõng bé phËn, tæ, ®éi lao ®éng s¶n xuÊt, trong ®ã ghi râ ngµy lµm viÖc, nghØ viÖc cña mçi ng­êi lao ®éng. B¶ng chÊm c«ng do tæ tr­ëng (hoÆc tr­ëng c¸c phßng ban) trùc tiÕp ghi râ vµ ®Ó n¬i c«ng khai ®Ó c«ng nh©n viªn chøc gi¸m Gi¸o Viªn H­íng DÉn 15 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 s¸t thêi gian lao ®éng cña tõng ng­êi. Cuèi th¸ng b¶ng chÊm c«ng ®­îc dïng ®Ó tæng hîp thêi gian lao ®éng vµ tÝnh l­¬ng cho tõng bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt. Theo dâi thêi gian lµm viÖc hoÆc khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh vµ tÝnh l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn lµ giai ®o¹n tæ chøc chÊm c«ng, lËp b¶ng kª vµ x¸c nhËn khèi l­îng hoµn thµnh, tÝnh l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho tõng c«ng nh©n viªn, tõng tæ, ®éi, bé phËn liªn quan, tÝnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§. §Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng, kÕ to¸n sö dông c¸c lo¹i chøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau, tuú theo lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp. MÆc dÇu sö dông c¸c mÉu chøng tõ kh¸c nhau nh­ng c¸c chøng tõ nµy ®Òu mang c¸c néi dung cÇn thiÕt nh­ tªn c«ng nh©n, tªn c«ng viÖc hoÆc s¶n phÈm, thêi gian lao ®éng, sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh nghiÖm thu, kú h¹n vµ chÊt l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh... §ã chÝnh lµ c¸c b¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ nh­ “phiÕu giao, nhËn s¶n phÈm”, “PhiÕu kho¸n”, “Hîp ®ång giao kho¸n”, “PhiÕu b¸o lµm thªm giê”, “PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh”, “b¶ng kª s¶n l­îng tõng ng­êi”. Chøng tõ h¹ch to¸n lao ®éng ph¶i do ng­êi lËp (tæ tr­ëng) kÝ, c¸n bé kiÓm tra kü thuËt x¸c nhËn, ®­îc l·nh ®¹o duyÖt y (qu¶n ®èc ph©n x­ëng, tr­ëng bé phËn). Sau ®ã c¸c chøng tõ nµy ®­îc chuyÓn cho nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x­ëng ®Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng toµn ®¬n vÞ, råi chuyÓn vÒ phßng lao ®éng tiÒn l­¬ng x¸c nhËn. Cuèi cïng chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp ®Ó lµm c¨n cø tÝnh l­¬ng, tÝnh th­ëng. §Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng t¹i mçi ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x­ëng ph¶i më sæ tæng hîp do c¸c tæ göi ®Õn, hµng ngµy (hoÆc ®Þnh kú), nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x­ëng ghi kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi, tõng bé phËn vµo sæ vµ céng sæ, lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ lao ®éng göi cho c¸c bé phËn qu¶n lý liªn quan. Phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp còng ph¶i më sæ tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng ®Ó tæng hîp kÕt qu¶ chung toµn doanh nghiÖp. 1.2. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng a. Chøng tõ lao ®éng Gi¸o Viªn H­íng DÉn 16 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 Muèn tæ chøc tèt kÕ to¸n tiÒn l­¬ng, BHXH chÝnh x¸c th× ph¶i h¹ch to¸n lao ®éng chÝnh x¸c lµ ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm chÝnh x¸c theo quy ®Þnh hiÖn nay, chøng tõ lao ®éng tiÒn l­¬ng bao gåm: - B¶ng chÊm c«ng - B¶ng thanh to¸n l­¬ng - PhiÕu nghØ BHXH - B¶ng thanh to¸n BHXH - PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm vµ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh - PhiÕu b¸o lµm thªm giê b. Chøng tõ kÕ to¸n Dùa vµo chøng tõ lao ®éng nªu trªn nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x­ëng tæng hîp lµ lµm b¸o c¸o göi lªn phßng lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ phßng kÕ to¸n ®Ó tæng hîp vµ ph©n tÝch t×nh h×nh chung toµn doanh nghiÖp, phßng kÕ to¸n dùa vµo c¸c tµi liÖu trªn vµ ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng ®Ó lµm b¶ng thanh to¸n l­¬ng vµ tÝnh BHXH, BHYT, KPC§. C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng kÕ to¸n viÕt phiÕu chi, chøng tõ tµi liÖu vÒ c¸c kho¶n khÊu trõ trÝch nép. c. Thñ tôc h¹nh to¸n Tõ b¶ng chÊm c«ng kÕ to¸n céng sæ c«ng lµm viÖc trong th¸ng, phiÕu b¸o lµm thªm giê, phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm, kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch l­¬ng cho c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp. Trong b¶ng thanh to¸n l­¬ng ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc néi dung c¸c kho¶n thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng, c¸c kho¶n khÊu trõ BHXH, BHYT, vµ sau ®ã míi lµ sè tiÒn cßn l¹i cña ng­êi lao ®éng ®­îc lÜnh. B¶ng thanh to¸n l­¬ng lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n lµm thñ tôc rót tiÒn thanh to¸n l­¬ng cho c«ng nh©n viªn. Ng­êi nhËn tiÒn l­¬ng ph¶i ký tªn vµo b¶ng thanh to¸n l­¬ng. Theo quy ®Þnh hiÖn nay, ng­êi lao ®éng ®­îc lÜnh l­¬ng mçi th¸ng 2 lÇn, lÇn ®Çu t¹m øng l­¬ng kú I, lÇn II nhËn phÇn l­¬ng cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng theo quy ®Þnh. Gi¸o Viªn H­íng DÉn 17 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 * Tr­êng hîp ë mét sè doanh nghiÖp cã sè c«ng nh©n nghØ phÐp n¨m kh«ng ®Òu ®Æn trong n¨m hoÆc lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo tÝnh chÊt thêi vô th× kÕ to¸n ph¶i dïng ph­¬ng ph¸p trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. ViÖc trÝch tr­íc sÏ tiÕn hµnh ®Òu ®Æn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ coi nh­ lµ mét kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶. C¸ch tÝnh nh­ sau: Tæng sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña Møc trÝch tr­íc CNSX theo kÕ ho¹ch n¨m TiÒn l­¬ng thùc tÕ tiÒn l­¬ng nghØ = phÐp cña CNSX x ph¶i tr¶ cho CNSX Tæng sè tiÒn l­¬ng chÝnh ph¶i tr¶ theo kÕ ho¹ch cña CNSX n¨m Tû lÖ trÝch tr­íc tiÒn Tæng sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp KH n¨m CNSX L­¬ng nghØ phÐp (%) = x 100 Tæng sè tiÒn l­¬ng theo KH n¨m CNSX Møc tiÒn l­¬ng = nghØ phÐp TiÒn l­¬ng thùc tÕ x Tû lÖ % trÝch tiÒn ph¶i tr¶ l­¬ng nghØ phÐp * H¹ch to¸n .Khi trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp CNSX s¶n phÈm Nî TK622 (chi phÝ CN trùc tiÕp) Cã TK335 (chi phÝ ph¶i tr¶) . Khi tÝnh l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNSX nghØ phÐp Nî TK335 chi phÝ ph¶i tr¶ Cã TK334 ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn §Ó phôc vô yªu cÇu h¹ch to¸n th× tiÒn l­¬ng ®­îc chia ra lµm 2 lo¹i: * TiÒn l­¬ng chÝnh: Lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh cña hä bao gåm tiÒn l­¬ng tr¶ theo cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp kÌm theo (phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc) Gi¸o Viªn H­íng DÉn 18 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 * TiÒn l­¬ng phô: Lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc hiÖn nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä vµ thêi gian CNV nghØ ®­îc h­ëng l­¬ng theo quy ®Þnh cña chÕ ®é (nghØ phÐp, nghØ do ngõng s¶n xuÊt ...) ViÖc ph©n chia tiÒn l­¬ng thµnh l­¬ng chÝnh l­¬ng phô cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. TiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®­îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm, tiÒn l­¬ng phô cña c«ng nh©n viªn s¶n xuÊt kh«ng g¾n liÒn víi c¸c lo¹i s¶n phÈm nªn ®­îc h¹ch to¸n gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. d. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ BHXH, BHYT, KPC§ * H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng kÕ to¸n sö dông 2 tµi kho¶n chñ yÕu. - TK334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: lµ tµi kho¶n ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l­¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn th­ëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 334 TK 334 - C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn c«ng, TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c l­¬ng cña tiÒn l­¬ng cña CNV kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ cho CNV chøc - TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ®· tr¶ cho CNV - KÕt chuyÓn tiÒn l­¬ng c«ng nh©n viªn chøc ch­a lÜnh D­ nî (nÕu cã): sè tr¶ thõa cho CNV D­ cã: TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c chøc kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ CNV chøc Gi¸o Viªn H­íng DÉn 19 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn Chuyªn §Ò Tèt NghiÖp Bïi Xu©n Kh¸nh 6D-B2 - TK 338: “Ph¶i tr¶ vµ ph¶i nép kh¸c”: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ ph¶i nép cho c¬ quan ph¸p luËt, cho c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ x· héi, cho cÊp trªn vÒ kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n (tiÒn nu«i con khi li dÞ, nu«i con ngoµi gi¸ thó, ¸n phÝ,...) gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý, c¸c kho¶n vay m­în t¹m thêi, nhËn ký quü, ký c­îc ng¾n h¹n, c¸c kho¶n thu hé, gi÷ hé... KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh TK338 TK 338 - C¸c kho¶n ®· nép cho c¬ quan - TrÝch KPC§, BHXH, BHYT qu¶n lý theo tû lÖ quy ®Þnh - C¸c kho¶n ®· chi vÒ kinh phÝ c«ng - Tæng sè doanh thu nhËn tr­íc ph¸t ®oµn sinh trong k× - Xö lý gi¸ trÞ tµi s¶n thõa - C¸c kho¶n ph¶i nép, ph¶i tr¶ hay thu hé - KÕt chuyÓn doanh thu nhËn tr­íc - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý vµo doanh thu b¸n hµng t­¬ng øng tõng kú - C¸c kho¶n ®· tr¶ ®· nép kh¸c - Sè ®· nép, ®· tr¶ lín h¬n sè ph¶i nép, ph¶i tr¶ ®­îc hoµn l¹i. D­ nî (NÕu cã): Sè tr¶ thõa, nép thõa D­ cã: Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép vµ V­ît chi ch­a ®­îc thanh to¸n gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý Tµi kho¶n 338 chi tiÕt lµm 6 kho¶n: 3381 Tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt 3382 Kinh phÝ c«ng ®oµn 3383 B¶o hiÓm x· héi 3384 B¶o hiÓm y tÕ 3387 Doanh thu nhËn tr­íc 3388 Ph¶i nép kh¸c Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông mét sè TK kh¸c cã liªn quan trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nh­ 111, 112, 138... Gi¸o Viªn H­íng DÉn 20 TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan