Tài liệu Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NGUYỄN VĂN CÔNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN VÀ DỊCH VỤ TỔNG HỢP BÌNH ĐỊNH Chuyên ngành Mã số : Kế toán : 60.34.30 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng – Năm 2012 Công trình được hoàn thành tại ÑAÏI HOÏC ÑAØ NAÜNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Mạnh Toàn Phản biện 1: PGS. TS. Nguyễn Công Phƣơng Phản biện 2: TS. Chúc Anh Tú Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị kinh doanh họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày 19 tháng 01 năm 2013 Có thể tìm hiểu Luận văn tại: - Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm vừa qua, Nhà nước chủ trương thực hiện đường lối phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có định hướng và có sự điều tiết của Nhà nước. Do đó nền kinh tế nước ta đã có những biến đổi sâu sắc. Trước bối cảnh kể trên, trách nhiệm của các nhà quản trị doanh nghiệp là rất nặng nề, phải điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sao cho thật hiệu quả, tiết kiệm, tạo được ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Muốn vậy, các nhà quản trị phải cần rất nhiều thông tin về tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để phục vụ cho công tác quản lý. Kế toán tài chính với chức năng cung cấp thông tin tài chính cho các đối tượng liên quan đã hỗ trợ một phần cho công tác quản lý doanh nghiệp của các nhà quản trị. Tuy nhiên, những thông tin của kế toán tài chính đều mang tính quá khứ nên không thể đáp ứng được đầy đủ nhu cầu thông tin của các nhà quản trị trong doanh nghiệp. Kế toán quản trị (KTQT) với chức năng cung cấp các thông tin quá khứ, hiện tại và cả tương lai cho các nhà quản lý sẽ là công cụ hỗ trợ tốt cho nhà quản trị trong việc điều hành doanh nghiệp. Trong KTQT, công tác quản trị tốt chi phí sẽ giúp cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả và có thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế thị trường. Công tác KTQT nói chung và Kế toán quản trị chi phí (KTQTCP) nói riêng ở Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định đã được áp dụng trong những năm gần đây, tuy nhiên vẫn còn một số mặt hạn chế nhất định như sau: 2 - Công ty chưa phân loại chi phí theo cách ứng xử chi phí để phục vụ quản trị chi phí. - Công tác xây dựng định mức, lập dự toán các loại chi phí chưa hoàn chỉnh. - Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm chưa cung cấp thông tin kịp thời cho việc ra các quyết định của nhà quản trị. - Việc tổ chức phân tích thông tin để phục vụ kiểm soát chi phí chưa được quan tâm. - Chưa thực hiện việc sử dụng thông tin KTQT phục vụ cho việc ra các quyết định. - Việc tổ chức bộ máy KTQT chưa được quan tâm đúng mức. Từ đó Công tác hoàn thiện KTQTCP tại Công ty là một yêu cầu cấp thiết nhằm giúp Công ty hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả và tạo thế đứng vững trên thị trường và đó cũng là lý do tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện Kế toán quản trị chi phí tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định” để làm Luận văn của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Về cơ sở lý luận: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về KTQTCP trong doanh nghiệp sản xuất. - Về thực tế: Khảo sát thực tế công tác KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định, phân tích và đánh giá hiện trạng công tác KTQTCP, từ đó đề ra một số giải pháp hoàn thiện KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề về lý luận KTQTCP, thực trạng KTQTCP và các giải pháp hoàn thiện KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định. 3 - Phạm vi nghiên cứu Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định đăng ký kinh doanh nhiều lĩnh vực nhưng hiện tại chỉ hoạt động sản xuất 3 loại phân là phân NPK các loại, phân Vi sinh và phân Bón lá, do đó đề tài tập trung nghiên cứu tình hình công tác KTQTCP tại Công ty với việc sản xuất ba loại sản phẩm như đã nêu. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu - Khảo sát thực tế về tình hình vận dụng KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định thông qua các báo cáo kết hợp với việc phỏng vấn cán bộ, nhân viên phụ trách kế toán của đơn vị. - Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến KTQTCP từ đó hệ thống hóa các vấn đề mang tính lý luận vận dụng vào thực tế tại Công ty. - Tổng hợp, phân tích và so sánh qua đó để đề xuất các giải pháp hoàn thiện KTQTCP tại Công ty. 5. Bố cục đề tài Luận văn ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, Luận văn bao gồm 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận về KTQTCP trong doanh nghiệp sản xuất. - Chương 2: Thực trạng KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định. - Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện công tác KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Kế toán quản trị được định nghĩa theo nhiều khía cạnh khác nhau, tuy nhiên tất cả đều thống nhất chung mục đích KTQT là cung 4 cấp thông tin định lượng tình hình kinh tế - tài chính về hoạt động của doanh nghiệp cho các nhà quản trị ở doanh nghiệp và KTQT là một bộ phận kế toán linh hoạt do doanh nghiệp xây dựng phù hợp với đặc điểm kinh tế kỹ thuật, tổ chức quản lý của doanh nghiệp. Trong KTQT, công tác KTQTCP tốt sẽ giúp cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả và có thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế thị trường. KTQTCP có chức năng đo lường, phân tích về tình hình chi phí và khả năng sinh lời của các sản phẩm, dịch vụ; phục vụ cho các quyết định quản trị sản xuất, định hướng kinh doanh cho các bộ phận, tổ chức; điều chỉnh tình hình sản xuất theo thị trường; phục vụ tốt hơn quá trình kiểm soát chi phí, đảm bảo tính tiết kiệm, hiệu quả và gia tăng năng lực cạnh tranh. Để nghiên cứu cơ sở lý luận về KTQTCP, tác giả đã tìm hiểu một số sách và giáo trình của những tác giả như: PGS.TS. Trương Bá Thanh (2008), Giáo trình Kế toán quản trị, NXB Giáo dục, Hà Nội; TS. Phan Đức Dũng (2006), Kế toán chi phí giá thành, NXB Thống kê, Hà Nội; PGS.TS. Phạm Văn Dược, TS. Trần Văn Tùng (2011), Kế toán quản trị, NXB Lao động, Hà Nội; TS. Huỳnh Lợi (2009), Kế toán chi phí, NXB Giao thông vận tải, Hà Nội. Trong nội dung của các sách và giáo trình này các tác giả đã đề cập đến các nội dung cơ sở lý luận của KTQTCP như chi phí và các cách phân loại chi phí, lập dự toán, kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm, kiểm soát chi phí, phân tích thông tin phục vụ cho việc ra các quyết định… Bên cạnh đó, tác giả Luận văn cũng đã nghiên cứu một số công trình nghiên cứu ứng dụng KTQTCP trong các ngành, công ty cụ thể để phục vụ cho việc viết đề tài nghiên cứu của mình như: tác giả Phan Văn Phúc (2008) nghiên cứu về “Hoàn thiện công tác kế 5 toán quản trị chi phí tại Công ty vận tải đa phương thức”, tác giả Trần Thị Kim Loan (2010) nghiên cứu về “Kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH một thành viên xổ số kiến thiết và dịch vụ in Đà Nẵng”, tác giả Ngô Thị Hường (2010) nghiên cứu về “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí ở Công ty cổ phần bia Phú Minh”... Trong các công trình nghiên cứu này, các tác giả đã hệ thống các nội dung cơ bản của hệ thống KTQTCP vào các ngành, công ty cụ thể theo phạm vi nghiên cứu của đề tài. Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu, hoàn thiện KTQTCP tại một số công ty, nhưng hiện tại ở Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên cứu về tình hình áp dụng KTQTCP tại Công ty. Vì vậy qua đề tài nghiên cứu này tác giả sẽ hệ thống hóa cơ sở lý luận về KTQTCP trong doanh nghiệp sản xuất, phân tích thực trạng KTQTCP tại Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định, từ đó đưa ra những phương hướng và giải pháp để hoàn thiện KTQTCP tại Công ty. 6 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ 1.1.1. Khái quát về sự ra đời của kế toán quản trị 1.1.2. Bản chất của kế toán quản trị chi phí Kế toán chi phí vừa có trong hệ thống KTTC và vừa có trong hệ thống KTQT. Kế toán chi phí trong hệ thống KTQT được gọi là KTQTCP. Xét một cách tổng quát, KTQTCP có bản chất là một bộ phận của hoạt động quản lý và nội dung của KTQTCP là quá trình định dạng, đo lường, ghi chép và cung cấp các thông tin của chi phí. 1.1.3. Nhiệm vụ của kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp Việc tổ chức hệ thống thông tin KTQTCP không bắt buộc phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc kế toán và có thể được thực hiện theo những quy định nội bộ của doanh nghiệp nhằm tạo lập hệ thống thông tin quản lý thích hợp theo yêu cầu quản lý cụ thể của từng doanh nghiệp. Do đó nhiệm vụ của KTQTCP trong doanh nghiệp bao gồm: - Thu thập, xử lý thông tin, số liệu về chi phí theo phạm vi, nội dung kế toán quản trị chi phí của đơn vị xác định theo từng thời kỳ. - Kiểm tra, giám sát các định mức, tiêu chuẩn, dự toán. - Cung cấp thông tin theo yêu cầu quản trị nội bộ của đơn vị bằng báo cáo kế toán quản trị chi phí. - Tổ chức phân tích thông tin phục vụ cho yêu cầu lập kế hoạch và ra quyết định của ban lãnh đạo doanh nghiệp. 1.1.4. Vai trò của kế toán quản trị chi phí trong quản trị doanh nghiệp KTQTCP là một bộ phận của hệ thống kế toán nhằm cung cấp thông tin về chi phí để giúp nhà quản lý thực hiện các chức năng 7 quản trị. Các chức năng cơ bản của quản trị doanh nghiệp là lập kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch; kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch và ra các quyết định trong quá trình sản xuất kinh doanh. 1.1.5. Các kỹ thuật nghiệp vụ cơ bản trong kế toán quản trị chi phí - Tổ chức thông tin dưới dạng so sánh được. - Thực hiện cách phân loại chi phí sao cho hữu ích và thích hợp. - Tổ chức phân tích thông tin trên cơ sở tập hợp và phân loại chi phí. - Thể hiện thông tin dưới dạng đồ thị, mô hình. 1.2. NGUYÊN TẮC TỔ CHỨC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ Trong quá trình tổ chức KTQTCP phải quán triệt một số nguyên tắc nhất định. Các nguyên tắc đưa ra các hướng dẫn nền tảng cho quá trình tổ chức KTQTCP đó là: nguyên tắc thống nhất, nguyên tắc thích ứng, nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả, nguyên tắc trọng yếu. Ngoài những nguyên tắc nói trên, việc tổ chức KTQTCP phải học tập kinh nghiệm của một số nước tiên tiến trên cơ sở biết chọn lọc, vận dụng để đảm bảo tính khả thi và tính thực tiễn. 1.3. CHI PHÍ VÀ CÁC CÁCH PHÂN LOẠI CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.3.1. Khái niệm về chi phí Chi phí có thể được hiểu là giá trị của một nguồn lực bị tiêu dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của một tổ chức để đạt được một mục đích nào đó. 1.3.2. Phân loại chi phí a. Phân loại chi phí theo chức năng hoạt động Theo chức năng hoạt động, chi phí được phân thành chi phí sản xuất và chi phí ngoài sản xuất: 8 - Chi phí sản xuất bao gồm ba yếu tố cơ bản sau: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung. - Chi phí ngoài sản xuất: là các loại chi phí phát sinh ngoài quá trình sản xuất bao gồm các loại: Chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí bán hàng, chi phí tài chính... b. Phân loại chi phí theo nội dung kinh tế Đối với công ty sản xuất, toàn bộ chi phí phát sinh trong kỳ đều được chia thành các yếu tố chi phí cơ bản như sau: chi phí nguyên vật liệu, chi phí công cụ dụng cụ sản xuất, chi phí nhiên liệu, chi phí nhân công, chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí bằng tiền khác… c. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với báo cáo tài chính Căn cứ theo mối quan hệ với báo cáo tài chính thì chi phí được phân thành hai loại là chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ. - Chi phí sản phẩm: bao gồm các chi phí gắn liền với các sản phẩm được sản xuất ra hoặc mua vào để bán lại. - Chi phí thời kỳ: bao gồm những khoản chi phí phát sinh trong kỳ hạch toán là: chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. d. Phân loại chi phí theo cách ứng xử chi phí Khi phân loại chi phí theo cách ứng xử chi phí thì kế toán quản trị chia tổng chi phí làm 3 loại: định phí , biến phí và chi phí hỗn hợp. - Định phí: là loại chi phí mà tổng số của nó không thay đổi khi mức độ hoạt động của doanh nghiệp thay đổi trong phạm vi phù hợp. - Biến phí: là loại chi phí sẽ tăng, giảm theo sự tăng, giảm của mức độ hoạt động. - Chi phí hỗn hợp: là loại chi phí bao gồm cả định phí và biến phí. e. Các cách phân loại chi phí khác nhằm mục đích ra quyết định Ngoài những cách phân loại chi phí như đã đề cập ở trên, nhà quản trị còn phải xem xét một số cách phân loại chi phí khác như: chi 9 phí trực tiếp - chi phí gián tiếp, chi phí kiểm soát được - chi phí không kiểm soát được, chi phí lặn, chi phí chênh lệch, chi phí cơ hội… 1.4. NỘI DUNG CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.4.1. Lập dự toán chi phí a. Xây dựng định mức chi phí - Khái quát về định mức chi phí Định mức chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền những hao phí lao động sống và lao động vật hóa theo tiêu chuẩn để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm ở điều kiện hoạt động nhất định. Định mức chi phí sản xuất được thể hiện tổng quát như sau: Định mức chi phí sản xuất = ∑ Định mức lượng sản xuất x Định mức giá - Xây dựng định mức chi phí sản xuất Để xây dựng định mức chi phí sản xuất ta thường xây dựng các loại định mức sau: định mức CPNVL trực tiếp, định mức CPNC trực tiếp, định mức CPSXC. b. Lập dự toán chi phí - Khái quát về dự toán chi phí Dự toán chi phí sản xuất kinh doanh là việc lập dự kiến chi tiết các chỉ tiêu trong hệ thống quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong từng kỳ. - Các dự toán trong dự toán chi phí sản xuất kinh doanh Trong dự toán tổng quát có một bộ phận không thể thiếu là dự toán chi phí sản xuất kinh doanh bao gồm dự toán chi phí NVLTT, dự toán chi phí NCTT, dự toán CPSXC, dự toán CPBH và dự toán CPQLDN. Các dự toán này được lập dựa trên cơ sở đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu thụ trong kỳ lập dự toán. 10 1.4.2. Xác định giá thành sản xuất sản phẩm a. Xác định giá thành sản xuất sản phẩm theo KTQTCP truyền thống - Để đo lường chi phí sản xuất sản phẩm ta có các phương pháp là phương pháp chi phí thực tế, phương pháp chi phí thông thường và phương pháp chi phí tiêu chuẩn. - Để xác định giá thành sản xuất ta có hai phương pháp là phương pháp chi phí toàn bộ và phương pháp chi phí trực tiếp. Trong hai phương pháp xác định giá thành sản xuất nêu trên thì mỗi phương pháp đều có lợi ích khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng thông tin của người quản trị mà KTQTCP vận dụng phương pháp nào cho thích hợp. b. Xác định giá thành sản xuất sản phẩm theo hoạt động 1.4.3. Tổ chức phân tích phục vụ kiểm soát chi phí trong doanh nghiệp a. Phân tích chi phí nguyên vật liệu trực tiếp b. Phân tích chi phí nhân công trực tiếp c. Phân tích chi phí sản xuất chung d. Phân tích chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp 1.4.4. Ứng dụng phân tích mối quan hệ giữa chi phí-khối lƣợng-lợi nhuận cho việc ra các quyết định Phân tích mối quan hệ giữa chi phí-khối lượng-lợi nhuận (CVP) từ đó giúp nhà quản trị tính được các chỉ tiêu như: xác định chi phí mục tiêu, định giá bán sản phẩm, tính doanh thu và sản lượng hòa vốn... 1.5. TỔ CHỨC MÔ HÌNH KẾ TOÁN PHỤC VỤ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ Mô hình KTQT nói chung cũng như mô hình KTQTCP nói riêng cần được tổ chức một cách hợp lý. Có ba cách tổ chức mô hình KTQT, bao gồm mô hình kết hợp, mô hình tách biệt và mô hình hỗn hợp. Việc lựa chọn mô hình tổ chức KTQT nào là tùy thuộc vào thực tiễn và đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của từng doanh nghiệp. 11 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN VÀ DỊCH VỤ TỔNG HỢP BÌNH ĐỊNH 2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN VÀ DỊCH VỤ TỔNG HỢP BÌNH ĐỊNH 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Công ty cổ phần phân bón và dịch vụ tổng hợp Bình Định chính thức hoạt động theo Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 5303000010 do Sở Kế hoạch-Đầu tư Bình Định cấp lần đầu ngày 09/01/2001. Hiện tại Công ty hoạt động sản xuất kinh doanh 3 loại sản phẩm chính là phân NPK các loại, phân Vi sinh và phân Bón lá. 2.1.2. Đặc điểm tổ chức quản lý và quy trình công nghệ sản xuất a. Tổ chức bộ máy quản lý Đại hội đồng cổ đông Hội đồng quản trị Ban kiểm soát Giám đốc điều hành Kế toán trưởng Các phó giám đốc Phòng TC -HC Phòng KH - KD Phân xưởng phân NPK cao cấp Chú thích: Phòng KTTC Phòng SX- KCS Phân xưởng phân Vi sinh Phân xưởng phân Bón lá Quan hệ trực tuyến Quan hệ chức năng Hình 2.3: Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý (Nguồn dữ liệu: Phòng tổ chức hành chính) 12 b. Tổ chức quản lý sản xuất Tại các phân xưởng sản xuất có 01 Quản đốc phân xưởng và 01 Phó Quản đốc phân xưởng, họ quản lý toàn bộ hoạt động sản xuất của 03 phân xưởng theo quy trình công nghệ sản xuất của mỗi loại phân. Mỗi phân xưởng có 01 tổ nhân công sản xuất, quản lý tổ là tổ trưởng và tổ phó. Các nhân viên trong các tổ có thể điều chuyển lẫn nhau để phục vụ kịp thời cho nhu cầu sản xuất. c. Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất - Quy trình công nghệ sản xuất phân NPK - Quy trình công nghệ sản xuất phân Vi sinh - Quy trình công nghệ sản xuất phân Bón lá 2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán và hình thức kế toán tại Công ty a. Tổ chức bộ máy kế toán Công ty áp dụng mô hình kế toán tập trung, mô hình tổ chức bộ máy kế toán của Công ty được thể hiện qua Hình 2.7. Kế toán trưởng Kế toán tổng hợp Kế toán vật tư, nợ phải trả Kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, thanh toán Kế toán thành phẩm, hàng hóa, nợ phải thu Thống kê phân xưởng Quan hệ trực tuyến Quan hệ chức năng Hình 2.7: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán Công ty Thủ kho, kiêm thủ quỹ 13 * Về việc tổ chức bộ máy kế toán phục vụ kế toán quản trị chi phí Hiện tại ở Công ty, kế toán trưởng và kế toán tổng hợp thực hiện thêm chức năng của KTQT, các nhân viên phần hành kế toán khác chủ yếu thực hiện chức năng của KTTC, chỉ khi được yêu cầu kế toán mới thu thập, xử lý, phân tích số liệu phục vụ cho mục đích quản trị. b. Hình thức kế toán áp dụng tại Công ty Hình thức kế toán áp dụng tại Công ty là hình thức nhật ký chung, thực hiện chế độ kế toán theo quyết định 15/2006-QĐ-BTC. Công tác kế toán tại Công ty được thực hiện trên máy vi tính. 2.2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN VÀ DỊCH VỤ TỔNG HỢP BÌNH ĐỊNH 2.2.1. Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh Chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty được phân loại theo chức năng hoạt động bao gồm chi phí sản xuất và chi phí ngoài sản xuất: - Chi phí sản xuất: bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: bao gồm các loại như SA, Urê, Kaly, DAP, than bùn, vi lượng...; chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. - Chi phí ngoài sản xuất: bao gồm chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí khác. 2.2.2. Công tác lập dự toán chi phí sản xuất kinh doanh Dự toán chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty được lập vào cuối quý 4 năm trước. Để lập dự toán chi phí sản xuất, trước tiên Công ty lập dự toán sản lượng sản xuất, hiện tại dự toán sản lượng sản xuất năm lập bằng dự toán sản lượng tiêu thụ năm và dự toán sản lượng sản xuất quý bằng dự toán sản lượng sản xuất năm chia đều cho 4 quý. a. Xây dựng định mức, lập dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Hằng năm Công ty đều có lập định mức và dự toán chi phí nguyên vật liệu để phục vụ quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh. 14 b. Xây dựng định mức, lập dự toán chi phí nhân công trực tiếp - Định mức tiền lương nhân công trực tiếp: Công ty đã định mức khoán đơn giá tiền lương theo sản phẩm. - Trích các khoản bảo hiểm, KPCĐ: căn cứ vào hệ số lương nộp các khoản bảo hiểm, KPCĐ của năm trước để lập dự toán cho năm sau. c. Xây dựng định mức, lập dự toán chi phí sản xuất chung Hiện tại Công ty lập dự toán chi phí sản xuất chung bằng cách tính theo tỷ lệ trên tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, tỷ lệ này được xác định dựa vào tỷ lệ thực tế của các năm trước và kinh nghiệm kiểm soát thực tế qua các năm. Chi phí sản xuất chung tính được được phân bổ cho các loại phân dựa vào chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Sau khi lập dự toán chi phí sản xuất, phòng Kế toán tổng hợp, lập bảng tổng hợp dự toán chi phí sản xuất và bảng dự toán giá thành sản xuất sản phẩm cho mỗi loại sản phẩm, được nêu trong Bảng 2.12. Bảng 2.12: Bảng dự toán giá thành sản xuất sản phẩm năm 2011 STT I 1 2 3 4 5 6 …. II III Tên sản phẩm Phân NPK các loại NPK 10-5-5 NPK 10-10-5(1màu) NPK 10-10-5(3màu) NPK 15-0-15 NPK 15-0-20 NPK 15-5-5 …………………….. Phân Vi sinh Phân Bón lá (chai=250ml) Tổng cộng ĐVT Số lượng ĐVT: 1.000 đồng Tổng Đơn chi phí giá sản xuất 8.728 74.188.334 8.545 341.782 8.176 327.058 8.176 6.933.624 11.175 446.999 11.627 465.065 8.352 334.078 Tấn Tấn Tấn Tấn Tấn Tấn Tấn 8.500 40 40 848 40 40 40 Tấn 6.000 1.788 10.726.992 Chai 20.000 4,581 91.628 85.006.954 15 d. Xây dựng định mức, lập dự toán chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp Hiện tại Công ty chưa lập định mức, dự toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, trong quá trình sản xuất kinh doanh Công ty tính theo chi phí thực tế phát sinh. 2.2.3. Kế toán chi phí và tính giá thành sản xuất sản phẩm a. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Để phản ánh chi phí NVLTT kế toán sử dụng TK 621 và được mở chi tiết như sau: TK 6211: chi phí NVL- Phân NPK các loại, TK 6212: chi phí NVL-Phân Vi sinh, TK 6213: chi phí NVL-Phân Bón lá. Cuối quý kết chuyển toàn bộ chi phí NVLTT về TK 154 và được mở chi tiết: TK 15411: chi phí NVL-Phân NPK các loại, TK 15412: chi phí NVL-Phân Vi sinh, TK 15413: chi phí NVL-Phân Bón lá. b. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp Để phản ánh chi phí nhân công trực tiếp kế toán sử dụng tài khoản 622 và được mở chi tiết như sau: TK 6221: chi phí NCTTPhân NPK các loại, TK 6222: chi phí NCTT-Phân Vi sinh, TK 6223: Chi phí NCTT-Phân Bón lá. Cuối quý kết chuyển toàn bộ chi phí NCTT về TK 154 và mở chi tiết như sau: TK 15421: chi phí NCTT-Phân NPK các loại; TK 15422: chi phí NCTT-Phân Vi sinh; TK 15423: chi phí NCTT-Phân Bón lá. c. Kế toán chi phí sản xuất chung Để phản ánh chi phí sản xuất chung kế toán sử dụng tài khoản 627 và được mở chi tiết như sau: TK 6271: chi phí nhân viên quản lý phân xưởng, TK 6272: chi phí vật liệu-CCDC, TK 6274: chi phí khấu hao TSCĐ… Cuối quý kết chuyển toàn bộ về TK 154 và được phân bổ cho các loại sản phẩm theo chi phí NVLTT, TK 154 được mở chi tiết như 16 sau: TK 15431: chi phí SXC-Phân NPK các loại, TK 15432: chi phí SXC-Phân Vi sinh, TK 15433: chi phí SXC-Phân Bón lá. d. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp Để tập hợp hai khoản chi phí này, kế toán sử dụng tài khoản 641 và tài khoản 642, tài khoản này được mở chi tiết theo yếu tố chi phí. e. Tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất sản phẩm Vào cuối mỗi quý, bộ phận kế toán tiến hành tập hợp chi phí thực tế phát sinh để tiến hành tính giá thành sản xuất sản phẩm. Kế toán chi phí và tính giá thành được thực hiện theo mô hình chi phí thực tế và tính giá thành bằng phương pháp toàn bộ. Đối tượng tập hợp chi phí: là các sản phẩm: Phân NPK, phân Vi sinh, phân Bón lá. Đối tượng tính giá thành: là từng loại sản phẩm hoàn thành nhập kho. Đơn vị tính giá thành: đơn vị tính giá thành là tấn sản phẩm dạng hạt, bột và chai (250ml) đối với sản phẩm là nước (phân Bón lá). Chu kỳ tính giá thành: chu kỳ tính giá thành được tính theo chu kỳ kế toán, tức là một quý tính một lần. Phương pháp đánh giá sản phẩm dỡ dang: Công ty sản xuất thường không có sản phẩm dỡ dang mà tiến hành sản xuất dứt điểm trong quý. Căn cứ các số liệu phát sinh trên TK 154, kế toán tiến hành tập hợp, phân bổ chi phí để tính giá thành sản xuất sản phẩm cho tất cả các loại phân dựa vào định mức và số lượng thành phẩm nhập kho. 2.2.4. Kiểm soát chi phí, phân tích thông tin phục vụ cho việc ra các quyết định a. Kiểm soát chi phí Để phục vụ cho công tác KTQT và kiểm soát chi phí, ngoài hệ thống báo cáo tài chính, Công ty lập Báo cáo so sánh giá thành sản 17 xuất sản phẩm hàng quý để theo dõi giá thành sản xuất sản phẩm. Công ty chưa lập bảng phân tích để kiểm soát biến động của chi phí NVLTT, chi phí NCTT, Chi phí SXC… b. Phân tích thông tin thích hợp phục vụ cho việc ra các quyết định Một trong những vai trò quan trọng của KTQTCP là cung cấp thông tin về chi phí để ra các quyết định sách lược, các quyết định cần tiến hành ngay và có tầm nhìn hạn chế. Trong các quyết định đó có quyết định về việc xác định giá bán, tăng (giảm) chi phí sản xuất, chi phí bán hàng là rất quang trọng… Việc định giá bán cho các sản phẩm của Công ty chủ yếu dựa vào dự toán chi phí sản xuất, nhu cầu và giá cả cạnh tranh trên thị trường. Tùy vào mức độ cạnh tranh và nhu cầu vào từng thời điểm mà Công ty xây dựng bảng giá cho phù hợp, Công ty chưa ứng dụng phân tích mối quan hệ giữa chi phí - khối lượng - lợi nhuận để chọn các phương án kinh doanh cho phù hợp. 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÂN BÓN VÀ DỊCH VỤ TỔNG HỢP BÌNH ĐỊNH 2.3.1. Về việc phân loại chi phí Việc phân loại chi phí hiện tại chưa đáp ứng được các yêu cầu cung cấp thông tin của quản trị nội bộ, chưa phục vụ cho việc xác định giá thành sản xuất theo phương pháp trực tiếp, là phương pháp mà Công ty có thể sử dụng hiệu quả khi cần linh hoạt hạ bớt giá trong các tình huống cạnh tranh, hay hoạt động trong điều kiện khó khăn, năng lực sản xuất nhàn rỗi mà vẫn đem lại hiệu quả cho quá trình sản xuất. 2.3.2. Về việc xây dựng định mức, lập dự toán chi phí Mặc dù Công ty đã lập được một số các dự toán cơ bản, tuy nhiên Công ty chưa lập dự toán chi phí bán hàng và quản lý doanh 18 nghiệp, đồng thời việc lập dự toán chi phí sản xuất chung chưa lập chi tiết theo từng nội dung chi phí và chưa phân loại theo cách ứng xử chi phí, do đó việc định mức chi phí sản xuất chung sẽ không được chính xác, và khó kiểm soát chi phí. Song song với việc lập dự toán tĩnh, doanh nghiệp cần lập dự toán linh hoạt để cung cấp thông tin cho nhà quản trị kịp thời đưa ra các quyết định nhanh chóng và chính xác hơn trong trường hợp có sự thay đổi số lượng sản xuất, đơn giá sản xuất sản phẩm. 2.3.3. Về việc xác định giá thành sản xuất sản phẩm Công ty xác định giá thành sản xuất sản phẩm theo phương pháp toàn bộ, phương pháp này có ưu điểm là đơn giản, tốn kém ít chi phí và đáp ứng được các yêu cầu của hệ thống kế toán tài chính. Tuy nhiên, để linh hoạt hạ bớt giá trong các tình huống cạnh tranh, hay gặp điều kiện khó khăn, năng lực sản xuất nhàn rỗi mà vẫn đem lại hiệu quả cho quá trình sản xuất thì Công ty nên tính giá thành theo phương pháp trực tiếp. 2.3.4. Về việc kiểm soát chi phí, phân tích thông tin để ra quyết định kinh doanh Việc lập dự toán chi phí sản xuất chủ yếu là phục vụ cho quá trình quản lý, xuất kho nguyên vật liệu, tính chi phí sản xuất, dự toán giá thành sản phẩm. Cuối quý Công ty lập bảng so giá thành sản phẩm thực hiện so với dự toán để kiểm soát quá trình sản xuất. Việc kiểm tra như vậy chỉ mới so sánh kết quả thực hiện với dự toán được lập, chưa chỉ rõ chiều hướng và nguyên nhân sự biến động. 2.3.5. Về việc tổ chức bộ máy kế toán phục vụ kế toán quản trị chi phí Công ty chưa chú trọng việc phân công nhiệm vụ thực hiện công tác kế toán quản trị.