Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ...

Tài liệu Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty xây dựng số 2

.DOC
69
65
94

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lêi më ®Çu Xu thÕ quèc tÕ ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ trªn ph¹m vi toµn cÇu lµ xu thÕ cã tÝnh quy luËt tÊt yÕu. Tríc t¸c ®éng cña nã nhiÒu doanh nghiÖp ra ®êi vµ suy vong. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t buéc c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng, kh«ng nh÷ng s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng ngµy cµng cao mµ cßn ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. S¶n phÈm cã chÊt lîng tèt, gi¸ thµnh h¹ sÏ lµ tiÒn ®Ò tÝch cùc gióp doanh nghiÖp ®Èy m¹nh tiªu thô t¨ng nhanh vßng quay vèn vµ ®em l¹i ngµy cµng nhiÒu lîi nhuËn, tõ ®ã t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cho c«ng nh©n viªn. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã th× ®iÒu ®Çu tiªn lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng qua bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh nh thÕ nµo... Tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu vµ lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty X©y dùng sè 2, ®îc sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn ThiÖn §¹t vµ c¸c c« chó trªn c«ng ty X©y dùng sè 2 em lùa chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2” Néi dung cña luËn v¨n gåm 3 phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2. PhÇn III: Ph¬ng híng hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Víi thêi gian thùc tËp cßn Ýt cïng víi nh÷ng kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch¾c ch¾n luËn v¨n cã nhiÒu sai sãt, em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ nh÷ng ®éc gi¶ quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy ®Ó cho luËn v¨n ® îc ®Çy ®ñ vµ hoµn chØnh h¬n. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 phÇn I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt I-/ Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1-/ Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. 1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt. Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh vËy ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ sù h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña ngêi s¶n xuÊt. Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quÝ, n¨m). Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ngoµi nh÷ng chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm cßn ph¸t sinh nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c nh chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm (chi phÝ b¶o qu¶n, ®ãng gãi, chi phÝ b¸n hµng,...) chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n chi phÝ mang tÝnh chÊt sù nghiÖp. Do ®ã chØ nh÷ng chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ sù dÞch chuyÓn vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô). C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Ó cã thÓ h¹ch to¸n c¸c lo¹i chi phÝ cã b¶n chÊt, ®¬n vÞ ®o kh¸c nhau vµ tËp hîp chñng lo¹i t¹o nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm, tÊt c¶ c¸c chi phÝ trªn ph¶i ®îc ®o b»ng mét ®¬n vÞ ®o ®Õm thèng nhÊt, cô thÓ trong ®ã ®¬n vÞ tiÒn tÖ lµ thíc ®o h÷u hiÖu nhÊt. CÇn chó ý ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Nh vËy chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ngîc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm: chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp (chi mua s¾m vËt t, hµng ho¸,...), chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh (chi cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n lý,...) vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô (chi vËn chuyÓn, bèc dì, qu¶ng c¸o,...). Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸c niÖm kh¸c nhau nhng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Tæng sè chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÝnh vµo kú nµy. Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ lîng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ (chi mua nguyªn, vËt liÖu vÒ nhËp kho nhng cha sö dông) vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu (chi phÝ trÝch tríc). Së dÜ cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. ViÖc ph©n biÖt chóng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc t×m hiÓu b¶n chÊt còng nh néi dung, ph¹m vi vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. VÒ b¶n chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt cã cïng b¶n chÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, ë c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông ®Ó kiÓm tra vµ ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t sinh chi phÝ vµ h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, nh»m nhËn biÕt vµ ®éng viªn mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc ph©n ra lµm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. 1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng cô cña chi phÝ. - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ c«ng cô, dông cô,... sö dông vµo s¶n xuÊtkinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi). - Chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). - Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc. - Chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§: ph¶n ¸nh phÇn BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§, ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¸ch ph©n lo¹i nµy cho biÕt chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp gåm nh÷ng néi dung chi phÝ nµo, tû träng bao nhiªu trong tæng chi phÝ. Do vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó lµm c¬ së cho viÖc lËp, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng. 1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®îc ph©n chia theo kho¶n môc. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n xuÊt bao gåm 3 kho¶n môc chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu,... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp tÝnh ®îc gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ång thêi c¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh ¶nh hëng cña sù biÕn ®éng tõng kho¶n môc ®èi víi toµn bé gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m ph©n biÖt vµ khai th¸c lùc lîng tiÒm tµng trong néi bé doanh nghiÖp ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh. 1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi s¶n lîng s¶n xuÊt. - Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng bÞ biÕn ®éng trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy gåm cã khÊu hao TSC§, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª ®Êt, thuª nhµ, chi phÝ vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp. - Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ bÞ biÕn ®éng mét c¸ch trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Thuéc vÒ chi phÝ nµy gåm cã nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu vµ n¨ng lîng dïng vµo s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt,... 1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¨n cø vµo mèi quan hÖ cña chi phÝ s¶n xuÊt víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ viÖc chÊp hµnh quy tr×nh kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm cã thÓ chia chi phÝ thµnh hai lo¹i: - Chi phÝ c¬ b¶n lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ chñ yÕu cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm kÓ tõ lóc ®a nguyªn vËt liÖu vµo s¶n xuÊt cho ®Õn lóc s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o xong. Nh÷ng chi phÝ nµy chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh. Bëi vËy ®Ó qu¶n lý tèt nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ph¶i thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao cho tõng kho¶n vµ ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p gi¶m bít ®Þnh møc ®ã. Thuéc lo¹i chi phÝ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c¬ b¶n gåm: nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu vµ n¨ng lîng dïng vµo s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt, chi phÝ sö dông thiÕt bÞ m¸y mãc,... - Chi phÝ chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng cã liªn quan trùc tiÕp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, qu¸ tr×nh x©y l¾p c«ng tr×nh, song cÇn thiÕt ®Ó tæ chøc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy gåm tiÒn l¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn qu¶n lý, c¸c kho¶n vÒ v¨n phßng, bu ®iÖn,... Chi phÝ chung chiÕm tû träng kh«ng lín trong gi¸ thµnh, bëi vËy th«ng thêng kh«ng ®Þnh møc tiªu hao mµ chØ x©y dùng chØ tiªu chi trong kú kÕ ho¹ch. 1.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ chi phÝ khi ph¸t sinh nã ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ x¸c ®Þnh. Chi phÝ trùc tiÕp gåm nh÷ng chi phÝ vÒ nh©n c«ng vµ chi phÝ vËt chÊt ®Ó lµm ra mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ khi ph¸t sinh ngêi ta kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ bëi v× nã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chi phÝ, do ®ã ngêi ta ph¶i tËp hîp riªng sau ®ã ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chi phÝ theo c¸c ®èi tîng phï hîp. 2-/ Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh. 2.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, khi quyÕt ®Þnh lùa chän mét ph¬ng ¸n s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Õn lîng chi phÝ bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp biÓu hiÖn chi phÝ c¸ biÖt cña doanh nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Cïng mét lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ trêng cã thÓ cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt nhng do tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp vÒ lo¹i s¶n phÈm ®ã còng cã sù kh¸c nhau. Trong c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ mét vai trß quan träng ®Ó kiÓm so¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xem xÐt hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p tæ chøc, kü thuËt, lµ thíc ®o møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 doanh, lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng “chÝnh s¸ch” gi¸ c¶ cña doanh nghiÖp ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm. 2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. * XÐt thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh bao gåm: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi trong suèt c¶ kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh ®Þnh møc l¹i ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc sÏ thay ®æi khi cã sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. * XÐt theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh ® îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt (chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bëi vËy gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng. - Gi¸ thµnh tiªu thô (cßn gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm (chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ b¸n hµng). Do vËy gi¸ thµnh tiªu thô cßn gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ. = + + 3-/ Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ vËt t, lao ®éng vµ c¸c chi phÝ kh¸c. TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã tËp hîp l¹i ®îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, c¸c yÕu tè ®ã t¹o thµnh mét thùc thÓ s¶n phÈm hoµn chØnh. KÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh chi phÝ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. Do vËy c¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt thèng nhÊt cña mét qu¸ tr×nh, chi phÝ lµ biÓu hiÖn mÆt hao phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chóng ®Òu bao gåm nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng (V) vµ lao ®éng vËt ho¸ (C) mµ doanh 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy nhiªn do bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a c¸c kú kh«ng ®Òu nhau nªn gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt l¹i kh¸c nhau vÒ lîng. Sù kh¸c nhau nµy xuÊt ph¸t tõ kú kÕ to¸n kh¸c víi kú s¶n xuÊt vµ do tÝnh chÊt kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹o ra. Th«ng thêng hµng th¸ng doanh nghiÖp ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo nh÷ng ngµy cuèi th¸ng, song gÇn ®Õn ngµy cuèi th¸ng doanh nghiÖp l¹i bá chi phÝ ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh÷ng s¶n phÈm nµy l¹i cha hoµn thµnh do ®ã nh÷ng chi phÝ nµy cßn ®ang ë díi d¹ng s¶n phÈm dë dang. Do ®ã trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt, tiªu dïng cho s¶n xuÊt, tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan tíi viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng sèng. Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å díi ®©y: A Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú B C Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh D Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Qua s¬ ®å ta thÊy: AC = AB + BD - CD = + Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. 4-/ NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. NÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nh÷ng ®æi míi thùc sù trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh ®· kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ trÝ cña kÕ to¸n trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp. B»ng nh÷ng sè liÖu cô thÓ, chÝnh x¸c, kh¸ch quan vµ khoa häc, kÕ to¸n ®îc coi lµ mét c«ng cô ®Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng, tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ kiÓm tra b¶o vÖ, sö dông tµi s¶n vËt t, tiÒn vèn nh»m ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chñ vÒ tµi chÝnh. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cã c¸c nhiÖm vô cô thÓ sau: - X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®· chän. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý. - §Þnh kú, cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh, ®Ò xuÊt c¸c kiÕn nghÞ cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp, tríc m¾t còng nh l©u dµi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp. II-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1-/ §èi tîng tËp hîp vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 1.1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt c¶ trong lý luËn còng nh h¹ch to¸n vµ lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm 2 giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng nghÖ,... vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm ®· hoµn thµnh,... theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh thùc chÊt viÖc ph©n chia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thµnh hai giai ®o¹n lµ do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt - ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh - ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. ViÖc lùa chän ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp cã sù kh¸c nhau. Th«ng thêng ngêi qu¶n lý c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p. + Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nÕu s¶n xuÊt 1 thø s¶n phÈm) hoÆc cã thÓ lµ nhãm s¶n phÈm (nÕu s¶n xuÊt nhiÒu thø s¶n phÈm cïng mét lóc). + Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, ph©n xëng s¶n xuÊt hoÆc nhãm chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm,... - C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt. + Víi s¶n xuÊt ®¬n chøc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Víi s¶n xuÊt hµng lo¹t, khèi lîng lín, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ,... - C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ngîc l¹i, nÕu tr×nh ®é thÊp th× ®èi tîng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i. 1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Néi dung chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, thu nhËn th«ng tin sè liÖu chi phÝ ph¸t sinh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, kÕ to¸n më thÎ chi tiÕt, sæ chi tiÕt s¶n xuÊt. §Þnh kú tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi tîng, phôc vô cho viÖc ph©n tÝch, kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh néi bé doanh nghiÖp. Tuú thuéc vµo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sau ®©y: - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm. Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng s¶n phÈm riªng biÖt hoÆc theo toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nÕu nh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm). §èi víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n xuÊt ra mét thø h¹ng s¶n phÈm nhng cã tæ chøc ph©n xëng th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng s¶n phÈm (hoÆc ®îc ph©n bæ theo tû lÖ, theo hÖ sè), cßn chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm theo mét sè tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo s¶n phÈm th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm. Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo nhãm s¶n phÈm. VÒ c¬ b¶n th× ph¬ng ph¸p nµy gièng nh ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo s¶n phÈm. Tuy nhiªn gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc tÝnh b»ng ph¬ng ph¸p liªn hîp tøc lµ ®ång thêi sö dông c¸c ph¬ng ph¸p: trùc tiÕp, hÖ sè vµ tû lÖ. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo chi tiÕt hoÆc bé phËn s¶n phÈm. Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo tõng chi tiÕt, bé phËn riªng biÖt phï hîp víi tÝnh chÊt cña quy tr×nh c«ng nghÖ vÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p nµy gièng 2 ph¬ng ph¸p trªn. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt tõ c¸c bé phËn chi tiÕt. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo giai ®o¹n c«ng nghÖ. Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. Trong mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ c¸c chi phÝ l¹i ph©n tÝch cho tõng s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm. Tuú vµo yªu cÇu cã tÝnh gi¸ 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 b¸n thµnh phÈm hay kh«ng mµ ¸p dông h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo b¸n thµnh phÈm hoÆc kh«ng tÝnh gi¸ b¸n thµnh phÈm. Trong c¸c trêng hîp sau ®©y th× cÇn ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã b¸n thµnh phÈm: + Khi mét phÇn cña b¸n thµnh phÈm ®îc tiªu thô ra ngoµi. + Khi b¸n thµnh phÈm ®îc Nhµ níc cho phÐp tÝnh trïng víi tæng s¶n lîng. + Khi quy tr×nh s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm lµ qu¸ tr×nh phøc t¹p, gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ thiÕu chÝnh x¸c nÕu kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm. + Khi cã yªu cÇu t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n trÞ, c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc ph©n cÊp nh mét xÝ nghiÖp h¹ch to¸n néi bé. Ngoµi nh÷ng trêng hîp nªu trªn, mäi trêng hîp kh¸c, h¹ch to¸n chi phÝ theo giai ®o¹n c«ng nghÖ ph¶i ®îc tæ chøc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. C¸c chi phÝ ®îc tËp hîp theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ vµ theo s¶n phÈm, khi tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i céng chi phÝ ë c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ t¬ng øng theo tõng kho¶n môc vµ theo tõng s¶n phÈm. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, hÖ sè, tû lÖ, tæng céng chi phÝ. 2-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt vµ néi dung kh¸c nhau, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ tÝnh nhËp chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm còng kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh, tríc hÕt chi phÝ s¶n xuÊt ®îc biÓu hiÖn theo yÕu tè chi phÝ råi míi ®îc biÓu hiÖn thµnh c¸c kho¶n rmôc gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi ®îc. Tr×nh tù nµy phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh nghÒ, tõng doanh nghiÖp, vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, vµo tr×nh ®é c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n,... Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt qua c¸c bíc sau: - Bíc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. - Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh cho tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. - Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan. - Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. 2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 2.1.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu,... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lao vô,...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng biÖt ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. C«ng thøc ph©n bæ nh sau: = x = §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621- Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt,...). TK 621 - Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm. - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt. KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp. xxx xxx * Tr×nh tù kÕ to¸n: - XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Nî TK 621 Cã TK 152 : (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) : Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i. - Trêng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, c¨n cø gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng. Nî TK 621 : (Chi tiÕt theo ®èi tîng). Cã TK 331,111,112 : VËt liÖu mua ngoµi. Cã TK 411 : NhËn cÊp ph¸t, liªn doanh. Cã TK 154 : Tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi gia c«ng. Cã TK 331,336,338 : VËt liÖu vay mîn. - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt. Nî TK 152 Cã TK 621 : (Chi tiÕt vËt liÖu). : (Chi tiÕt theo ®èi tîng). - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nî TK 154 Cã TK 621 : Chi tiÕt theo ®èi tîng. : Chi tiÕt theo ®èi tîng. 2.1.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê,...). Ngoµi ra chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü BHXN, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. * Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n: - xxx KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. xxx - TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm trong kú. Nî TK 622 Cã TK 334 : Chi tiÕt theo ®èi tîng. : Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n. - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh (phÇn tÝnh vµo chi phÝ-19%). Nî TK 622 : (Chi tiÕt theo ®èi tîng). Cã TK 338 (3382,3383,3384) - TiÒn l¬ng tÝnh tríc vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng tÝnh tríc kh¸c. Nî TK 622 Cã TK 335 (Chi tiÕt theo ®èi tîng). TiÒn l¬ng trÝch tríc. - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng. Nî TK 154 Cã TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi tîng). (Chi tiÕt theo ®èi tîng). 2.1.3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n TKxuÊt 627chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi nguyªn vËt liÖu phÝkho¶n nh©nghi c«ng tiÕp. ChiphÝ phÝ s¶n xuÊt chung thùctrùc tÕ tiÕp, - chiC¸c gi¶mtrùc chi phÝ s¶n§©y lµ ph¸t sinh trong kú. 13 xxx xuÊt chung. KÕt chuyÓn C/P s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô, dÞch vô xxx Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. TK 627 ®îc më ra c¸c tµi kho¶n cÊp 2: TK 6271 : Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng. TK 6272 : Chi phÝ vËt liÖu. TK 6273 : Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. TK 6274 : Chi phÝ khÊu hao TSC§. TK 6277 : Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. TK 6278 : Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. * Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n: - Khi ph¸t sinh chi phÝ cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng. Nî TK 627 (6271 - Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn). Cã TK 334 TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ nh©n viªn. Cã TK 338 (3382,3383,3384). - Chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho tõng ph©n xëng. Nî TK 627 (6272 - Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng). Cã TK 152 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n). - Chi phÝ c«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt. + Lo¹i ph©n bæ 1 lÇn: Nî TK 627 Cã TK 153 (6273 - Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng). (Chi tiÕt tiÓu kho¶n). + Lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn: - Khi xuÊt sö dông: Nî TK 142 (1421) Cã TK 153 - Khi ph©n bæ c«ng cô vµo chi phÝ: Nî TK 627 (6273 - Chi tiÕt) 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Cã TK 142 (1421) - TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n xëng. Nî TK 627 (6274 - Chi tiÕt tõng ph©n xëng). Cã TK 214 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n). §ång thêi ghi Nî 009: T¨ng nguån vèn khÊu hao. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. Nî TK 627 (6277 - Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng). Cã TK 133 (1331) : ThuÕ VAT ®Çu vµo (nÕu cã). Cã TK 111,112,...331 : Gi¸ trÞ mua ngoµi. - C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Nî TK 627 (6278 - Chi tiÕt tõng ph©n xëng). Cã TK 111,112,141,... - Cuèi kú, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc phï hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ. Nî TK 154 Cã TK 627 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) (Chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n) Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp. = x 2.1.4. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kÓ trªn cuèi cïng ®Òu ph¶i ®îc tæng hîp vµo Bªn Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ngµnh s¶n xuÊt, tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, phô (kÓ c¶ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn). TK 154 - TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (CPNVL trùc tiÕp, CPNC trùc tiÕp, CPSXC). - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm - Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ. SDCK: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm dë dang, cha hoµn thµnh * Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n: - Cuèi kú, kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nî TK 154 Cã TK 621 Cã TK 622 Cã TK 627 : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. : KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp. : KÕt chuyÓn chi phÝ NC trùc tiÕp. : KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Gi¸ trÞ ghi gi¶m chi phÝ. + PhÕ liÖu thu håi hoÆc vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp kho: Nî TK 152 Cã TK 154 (Chi tiÕt phÕ liÖu, vËt liÖu) (Chi tiÕt s¶n phÈm) + S¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc. Nî TK 1381 Cã TK 154 + Gi¸ trÞ s¶n phÈm, vËt t thiÕu hôt bÊt thêng trong s¶n xuÊt. Nî TK 138,334,821 Cã TK 154 - Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh. Nî TK 155 NhËp kho thµnh phÈm. Nî TK 157 Göi b¸n Nî TK 632 Tiªu thô th¼ng Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, dÞch vô). S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (KKTX) TK 621 TK 154 TK 152,111 C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ Chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 622 TK 155,152 NhËp kho Chi phÝ NC trùc tiÕp TK 157 Gi¸ thµnh thùc tÕ TK 627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung Göi b¸n TK 632 Tiªu thô 2.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, trong c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 liªn quan ®Õn hµng tån kho kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, cuèi kú doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn, vËt liÖu, thµnh phÈm trong kho vµ t¹i c¸c ph©n xëng cïng víi bé phËn s¶n xuÊt dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm hoµn thµnh cña hµng ®· b¸n. V× thÕ, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp nµy còng cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh. 2.2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Do ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú nªn chi phÝ vËt liÖu xuÊt dïng rÊt khã ph©n ®Þnh ®îc lµ xuÊt cho môc ®Ých s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ tiªu thô s¶n phÈm. V× vËy ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô dÞch vô, kÕ to¸n cÇn theo dâi chi tiÕt c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng hoÆc dùa vµo môc ®Ých sö dông hay tØ lÖ ®Þnh møc ®Ó ph©n bæ vËt liÖu xuÊt dïng cho tõng môc ®Ých. C¸c chi phÝ ®îc ph¶n ¸nh trªn TK 621 kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt dïng nguyªn, vËt liÖu mµ ®îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n, sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho vµ ®ang ®i ®êng. * Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n. - §Çu kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vËt liÖu cha sö dông. Nî TK 611 (6111) Cã TK 152 : TrÞ gi¸ vËt liÖu tån kho. Cã TK 151 : TrÞ gi¸ vËt liÖu ®ang ®i ®êng. - Trong kú, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng vËt liÖu. Nî TK 611 (6111) Cã TK 331,311,111,112,411 - Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho, ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vËt liÖu cha sö dông. Nî TK 152 Nî TK 151 Cã TK 611 (6111) - X¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vËt liÖu sö dông cho c¸c môc ®Ých. Nî TK 621,627,641,642 Cã TK 611 (6111) §ång thêi kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp chi tiÕt theo tõng ®èi tîng sö dông. Nî TK 631 Cã TK 621 2.2.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tµi kho¶n sö dông vµ c¸ch tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK 631 theo tõng ®èi tîng. Nî TK 631 Cã TK 622 2.2.3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp vµo TK 627 vµ ®îc chi tiÕt theo c¸c tiÓu kho¶n t¬ng øng vµ t¬ng tù nh víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Sau ®ã sÏ ®îc ph©n bæ vµo TK 631 chi tiÕt theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Nî TK 631 Cã TK 627 2.2.4. KÐ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó phôc vô cho viÖc tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, kÕ to¸n sö dông TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Tµi kho¶n nµy ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt,...) vµ theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô,... cña c¶ bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô, phÝ thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn. TK 631 - TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú liªn quan tíi chÕ t¹o phÈm. * Phs¶n ¬ng ph¸p kÕ to¸n: - KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµo TK 154 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. - §Çu kú, kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. xxx xxx Nî TK 631 Cã TK 154 - Cuèi kú, kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú theo tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. Nî TK 631 Cã TK 621 Cã TK 622 Cã TK 627 - Cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Nî TK 154 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Cã TK 631 - Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh. Nî TK 632 Cã TK 631 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (KK§K) Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú TK 621 TK 631 TK 154 Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 622 TK 632 Chi phÝ NC trùc tiÕp Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh nhËp kho, phÝ ®¸nh s¶n xuÊt göi b¸n haykú. tiªu thô 3-/ Ph¬ngChi ph¸p gi¸chung s¶n phÈm dë dang cuèi kÕt chuyÓn hoÆc S¶n phÈm dë dang lµ ph©n nh÷ngbæs¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Tuú theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau: TK 627 3.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Sö dông ph¬ng ph¸p nµy trong trêng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngêi ta chØ tÝnh s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cßn c¸c chi phÝ chÕ biÕn tÝnh hÕt cho s¶n phÈm hoµn thµnh. C«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú: = x Trong trêng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghÖ tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n s¶n xuÊt th× s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ë giai ®o¹n sau ®îc ®¸nh gi¸ theo nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n tríc. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 3.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong s¶n phÈm, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng kh«ng lín mµ chñ yÕu lµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Theo ph¬ng ph¸p nµy th× s¶n phÈm lµm dë trong kú ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt theo møc ®é hoµn thµnh. Do ®ã khi kiÓm kª s¶n phÈm lµm dë ngêi ta ph¶i ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn thµnh sau ®ã quy ®æi s¶n phÈm lµm dë theo s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. * §èi víi chi phÝ cña nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc bá vµo mét lÇn ngay tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt. = x * §èi víi c¸c chi phÝ chÕ biÕn th× ph¶i ®¸nh gi¸ theo møc ®é hoµn thµnh ®· ®îc quy ®æi vÒ s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. = x 3.3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm dë, ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn thµnh (nÕu cã) vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. = x x 4-/ C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm nhiÒu ph¬ng ph¸p. Tuú thuéc vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi tîng gi¸ thµnh mµ doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. 4.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë trong nh÷ng doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm gi¶n ®¬n, khÐp kÝn tõ khi ®a nguyªn vËt liÖu vµo cho tíi khi s¶n phÈm hoµn thµnh. Sè lîng mÆt hµng Ýt, cã khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o nh c«ng nghiÖp khai th¸c hoÆc s¶n xuÊt ®iÖn níc. Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, cuèi kú ®Ó tÝnh theo c«ng thøc: = + = 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan