Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lêi më ®Çu
Xu thÕ quèc tÕ ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ trªn ph¹m vi toµn cÇu lµ xu thÕ cã
tÝnh quy luËt tÊt yÕu. Tríc t¸c ®éng cña nã nhiÒu doanh nghiÖp ra ®êi vµ suy
vong. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh
hÕt søc gay g¾t buéc c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i
®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng, kh«ng nh÷ng s¶n xuÊt ra
nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng ngµy cµng cao mµ cßn ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó
h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. S¶n phÈm cã chÊt lîng tèt, gi¸ thµnh h¹ sÏ lµ tiÒn ®Ò tÝch
cùc gióp doanh nghiÖp ®Èy m¹nh tiªu thô t¨ng nhanh vßng quay vèn vµ ®em l¹i
ngµy cµng nhiÒu lîi nhuËn, tõ ®ã t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi
sèng cho c«ng nh©n viªn.
§Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã th× ®iÒu ®Çu tiªn lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý
chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng
qua bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ
qu¶n lý, l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông
lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ,
t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh nh thÕ nµo... Tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn
ph¸p h÷u hiÖu nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ò
ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ
doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu vµ
lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m.
Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty X©y dùng sè 2, ®îc sù híng dÉn tËn
t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn ThiÖn §¹t vµ c¸c c« chó trªn c«ng ty X©y dùng sè 2
em lùa chän ®Ò tµi:
“Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2”
Néi dung cña luËn v¨n gåm 3 phÇn:
PhÇn I:
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn II:
Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng
ty x©y dùng sè 2.
PhÇn III: Ph¬ng híng hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng sè 2.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Víi thêi gian thùc tËp cßn Ýt cïng víi nh÷ng kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n
chÕ, ch¾c ch¾n luËn v¨n cã nhiÒu sai sãt, em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c
thÇy c« vµ nh÷ng ®éc gi¶ quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy ®Ó cho luËn v¨n ® îc ®Çy
®ñ vµ hoµn chØnh h¬n.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
phÇn I
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I-/
Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
1-/ Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi
sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch
kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè: t liÖu lao
®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸
còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh vËy ®Ó
tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ thï lao lao
®éng, vÒ t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ sù h×nh thµnh nªn c¸c chi
phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô
thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña ngêi s¶n xuÊt.
Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quÝ, n¨m).
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ngoµi nh÷ng chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n
phÈm cßn ph¸t sinh nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c nh chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm (chi
phÝ b¶o qu¶n, ®ãng gãi, chi phÝ b¸n hµng,...) chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c
kho¶n chi phÝ mang tÝnh chÊt sù nghiÖp. Do ®ã chØ nh÷ng chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt
chi phÝ s¶n xuÊt lµ sù dÞch chuyÓn vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô). C¸c chi phÝ nµy ph¸t
sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Ó cã thÓ h¹ch
to¸n c¸c lo¹i chi phÝ cã b¶n chÊt, ®¬n vÞ ®o kh¸c nhau vµ tËp hîp chñng lo¹i t¹o
nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm, tÊt c¶ c¸c chi phÝ trªn ph¶i ®îc ®o b»ng mét ®¬n vÞ ®o ®Õm
thèng nhÊt, cô thÓ trong ®ã ®¬n vÞ tiÒn tÖ lµ thíc ®o h÷u hiÖu nhÊt.
CÇn chó ý ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸
tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú
kinh doanh. Nh vËy chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi
s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø
kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ngîc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng
vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm: chi tiªu
cho qu¸ tr×nh cung cÊp (chi mua s¾m vËt t, hµng ho¸,...), chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh (chi cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n lý,...) vµ chi
tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô (chi vËn chuyÓn, bèc dì, qu¶ng c¸o,...).
Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸c niÖm kh¸c nhau nhng cã quan hÖ mËt thiÕt
víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã
chi phÝ. Tæng sè chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi
s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÝnh vµo kú
nµy. Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ lîng mµ cßn kh¸c nhau vÒ
thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ (chi mua
nguyªn, vËt liÖu vÒ nhËp kho nhng cha sö dông) vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi
phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu (chi phÝ trÝch tríc).
Së dÜ cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp lµ do
®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi
s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. ViÖc ph©n biÖt
chóng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc t×m hiÓu b¶n chÊt còng nh néi dung,
ph¹m vi vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. VÒ b¶n chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt
cã cïng b¶n chÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau,
ë c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông ®Ó kiÓm tra vµ ph©n tÝch qu¸
tr×nh ph¸t sinh chi phÝ vµ h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, nh»m nhËn biÕt vµ
®éng viªn mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau, chi phÝ s¶n xuÊt
cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc ph©n ra lµm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau.
1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng cô cña chi phÝ.
- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ c«ng cô, dông cô,... sö dông vµo s¶n xuÊtkinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi).
- Chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).
- Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ
phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc.
- Chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§: ph¶n ¸nh phÇn BHXH, BHYT, KPC§ trÝch
theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
chøc.
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§, ph¶i trÝch
trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho biÕt chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp
gåm nh÷ng néi dung chi phÝ nµo, tû träng bao nhiªu trong tæng chi phÝ. Do vËy
c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó lµm c¬ së cho viÖc lËp, kiÓm tra t×nh
h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng,
tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng.
1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn
cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®îc ph©n chia theo kho¶n môc. Theo quy
®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n xuÊt bao gåm 3 kho¶n môc chi phÝ:
- Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn, vËt
liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu,... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n
phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt.
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp tÝnh ®îc gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm
®ång thêi c¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh
¶nh hëng cña sù biÕn ®éng tõng kho¶n môc ®èi víi toµn bé gi¸ thµnh s¶n phÈm
nh»m ph©n biÖt vµ khai th¸c lùc lîng tiÒm tµng trong néi bé doanh nghiÖp ®Ó h¹
thÊp gi¸ thµnh.
1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi s¶n lîng s¶n xuÊt.
- Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng bÞ biÕn ®éng
trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Thuéc lo¹i chi phÝ
nµy gåm cã khÊu hao TSC§, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª ®Êt,
thuª nhµ, chi phÝ vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp.
- Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ bÞ biÕn ®éng mét c¸ch
trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Thuéc vÒ chi phÝ nµy
gåm cã nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu vµ n¨ng lîng dïng vµo s¶n
xuÊt, tiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt,...
1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
C¨n cø vµo mèi quan hÖ cña chi phÝ s¶n xuÊt víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ viÖc
chÊp hµnh quy tr×nh kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm cã thÓ chia chi phÝ thµnh hai lo¹i:
- Chi phÝ c¬ b¶n lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ chñ yÕu cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm kÓ tõ lóc ®a nguyªn vËt liÖu vµo s¶n xuÊt cho ®Õn lóc s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o xong. Nh÷ng chi phÝ nµy chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh. Bëi vËy
®Ó qu¶n lý tèt nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ph¶i thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao cho
tõng kho¶n vµ ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p gi¶m bít ®Þnh møc ®ã. Thuéc lo¹i chi phÝ
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
c¬ b¶n gåm: nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu vµ n¨ng lîng dïng
vµo s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt, chi phÝ sö dông thiÕt bÞ m¸y mãc,...
- Chi phÝ chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng cã liªn quan trùc tiÕp víi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, qu¸ tr×nh x©y l¾p c«ng tr×nh, song cÇn thiÕt ®Ó tæ chøc
qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy gåm tiÒn l¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn qu¶n lý, c¸c
kho¶n vÒ v¨n phßng, bu ®iÖn,... Chi phÝ chung chiÕm tû träng kh«ng lín trong
gi¸ thµnh, bëi vËy th«ng thêng kh«ng ®Þnh møc tiªu hao mµ chØ x©y dùng chØ
tiªu chi trong kú kÕ ho¹ch.
1.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
- Chi phÝ trùc tiÕp: lµ chi phÝ khi ph¸t sinh nã ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho mét
®èi tîng tËp hîp chi phÝ x¸c ®Þnh. Chi phÝ trùc tiÕp gåm nh÷ng chi phÝ vÒ nh©n
c«ng vµ chi phÝ vËt chÊt ®Ó lµm ra mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ khi ph¸t sinh ngêi ta kh«ng thÓ tËp hîp trùc
tiÕp cho mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ bëi v× nã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chi
phÝ, do ®ã ngêi ta ph¶i tËp hîp riªng sau ®ã ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chi phÝ
theo c¸c ®èi tîng phï hîp.
2-/ Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh.
2.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, khi quyÕt ®Þnh lùa chän mét ph¬ng
¸n s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Õn lîng chi
phÝ bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp
ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm,
lao vô ®· hoµn thµnh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao
phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t
sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn
khèi lîng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo nhng cã liªn
quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú gi¸ thµnh s¶n
phÈm cña mét doanh nghiÖp biÓu hiÖn chi phÝ c¸ biÖt cña doanh nghiÖp ®Ó s¶n
xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Cïng mét lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ trêng cã thÓ cã nhiÒu
doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt nhng do tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau, gi¸ thµnh s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp vÒ lo¹i s¶n phÈm ®ã còng cã sù kh¸c nhau.
Trong c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, chØ tiªu gi¸
thµnh s¶n phÈm gi÷ mét vai trß quan träng ®Ó kiÓm so¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, xem xÐt hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p tæ chøc, kü thuËt, lµ thíc
®o møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, gióp doanh
nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
doanh, lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng “chÝnh s¸ch” gi¸ c¶
cña doanh nghiÖp ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm.
2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh.
§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh
còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc
®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau.
* XÐt thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh bao gåm:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo
kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi
phÝ cña kú kÕ ho¹ch.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc
còng ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸
thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ
kh«ng biÕn ®æi trong suèt c¶ kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh ®Þnh møc l¹i ®îc x©y dùng
trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú
kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc sÏ thay ®æi khi cã sù
thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt
thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm.
* XÐt theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh ® îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh
tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm
trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt (chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp
vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bëi vËy gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh
c«ng xëng.
- Gi¸ thµnh tiªu thô (cßn gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn
bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm
(chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ b¸n hµng). Do vËy gi¸ thµnh tiªu thô
cßn gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ.
=
+
+
3-/ Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ
vËt t, lao ®éng vµ c¸c chi phÝ kh¸c. TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã tËp hîp l¹i ®îc gäi lµ chi
phÝ s¶n xuÊt. Sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, c¸c yÕu tè ®ã t¹o thµnh mét thùc thÓ
s¶n phÈm hoµn chØnh. KÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh chi phÝ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt thÓ
hiÖn ë chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. Do vËy c¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt thèng nhÊt cña mét qu¸ tr×nh, chi phÝ lµ biÓu hiÖn mÆt
hao phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chóng ®Òu
bao gåm nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng (V) vµ lao ®éng vËt ho¸ (C) mµ doanh
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy nhiªn do bé phËn chi phÝ
s¶n xuÊt gi÷a c¸c kú kh«ng ®Òu nhau nªn gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt l¹i kh¸c
nhau vÒ lîng. Sù kh¸c nhau nµy xuÊt ph¸t tõ kú kÕ to¸n kh¸c víi kú s¶n xuÊt vµ
do tÝnh chÊt kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹o ra. Th«ng thêng hµng th¸ng doanh
nghiÖp ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo nh÷ng ngµy cuèi th¸ng, song gÇn
®Õn ngµy cuèi th¸ng doanh nghiÖp l¹i bá chi phÝ ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh÷ng
s¶n phÈm nµy l¹i cha hoµn thµnh do ®ã nh÷ng chi phÝ nµy cßn ®ang ë díi d¹ng
s¶n phÈm dë dang. Do ®ã trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ
tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®îc båi
hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm
ph¶i ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt, tiªu dïng cho s¶n xuÊt,
tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan tíi viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ
lao ®éng sèng.
Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
qua s¬ ®å díi ®©y:
A
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang ®Çu kú
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh trong kú
B
C
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm,
dÞch vô hoµn thµnh
D
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang cuèi kú
Qua s¬ ®å ta thÊy: AC = AB + BD - CD
= + Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang) ®Çu kú vµ cuèi kú
b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸
thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
4-/ NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
NÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nh÷ng ®æi míi thùc sù trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh
tÕ - tµi chÝnh ®· kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ trÝ cña kÕ to¸n trong qu¶n trÞ doanh
nghiÖp. B»ng nh÷ng sè liÖu cô thÓ, chÝnh x¸c, kh¸ch quan vµ khoa häc, kÕ to¸n
®îc coi lµ mét c«ng cô ®Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng, tÝnh to¸n hiÖu qu¶
kinh tÕ vµ kiÓm tra b¶o vÖ, sö dông tµi s¶n vËt t, tiÒn vèn nh»m ®¶m b¶o quyÒn
chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chñ vÒ tµi chÝnh.
§Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh cã c¸c nhiÖm vô cô thÓ sau:
- X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
phï hîp víi ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp.
- Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®· chän.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
- Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý.
- §Þnh kú, cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho
l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh, ®Ò xuÊt c¸c kiÕn
nghÞ cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp, tríc m¾t còng
nh l©u dµi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp.
II-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1-/ §èi tîng tËp hîp vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
1.1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, kÞp
thêi, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò nµy cã tÇm quan träng
®Æc biÖt c¶ trong lý luËn còng nh h¹ch to¸n vµ lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ
chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm 2 giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ
cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng
nghÖ,... vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm ®· hoµn thµnh,...
theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh thùc chÊt viÖc ph©n chia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
thµnh hai giai ®o¹n lµ do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ
trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt - ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n
phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh - ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c
®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ.
ViÖc lùa chän ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp cã sù
kh¸c nhau. Th«ng thêng ngêi qu¶n lý c¨n cø vµo:
- §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p.
+ Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n
phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nÕu s¶n xuÊt 1 thø s¶n phÈm) hoÆc cã thÓ
lµ nhãm s¶n phÈm (nÕu s¶n xuÊt nhiÒu thø s¶n phÈm cïng mét lóc).
+ Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn,
chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn, ph©n xëng s¶n xuÊt hoÆc nhãm chi tiÕt,
bé phËn s¶n phÈm,...
- C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt.
+ Víi s¶n xuÊt ®¬n chøc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Víi s¶n xuÊt hµng lo¹t, khèi lîng lín, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ,...
- C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Víi
tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c gãc ®é kh¸c
nhau, ngîc l¹i, nÕu tr×nh ®é thÊp th× ®èi tîng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i.
1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö
dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi
tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Néi dung chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt lµ trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, thu nhËn
th«ng tin sè liÖu chi phÝ ph¸t sinh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, kÕ
to¸n më thÎ chi tiÕt, sæ chi tiÕt s¶n xuÊt. §Þnh kú tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi
tîng, phôc vô cho viÖc ph©n tÝch, kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh néi bé doanh nghiÖp. Tuú thuéc vµo
®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sau ®©y:
- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i
theo tõng s¶n phÈm riªng biÖt hoÆc theo toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nÕu nh s¶n
xuÊt mét s¶n phÈm). §èi víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n xuÊt ra mét thø h¹ng s¶n
phÈm nhng cã tæ chøc ph©n xëng th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp trùc
tiÕp cho tõng s¶n phÈm (hoÆc ®îc ph©n bæ theo tû lÖ, theo hÖ sè), cßn chi phÝ s¶n
xuÊt chung ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm theo mét sè tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp.
Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo s¶n phÈm th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc
x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo
nhãm s¶n phÈm. VÒ c¬ b¶n th× ph¬ng ph¸p nµy gièng nh ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
theo s¶n phÈm. Tuy nhiªn gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc tÝnh
b»ng ph¬ng ph¸p liªn hîp tøc lµ ®ång thêi sö dông c¸c ph¬ng ph¸p: trùc tiÕp, hÖ
sè vµ tû lÖ.
- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo chi tiÕt hoÆc bé phËn s¶n phÈm.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo
tõng chi tiÕt, bé phËn riªng biÖt phï hîp víi tÝnh chÊt cña quy tr×nh c«ng nghÖ vÒ
c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p nµy gièng 2 ph¬ng ph¸p trªn. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy
th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt tõ c¸c
bé phËn chi tiÕt.
- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo giai ®o¹n c«ng nghÖ.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i
theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. Trong mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ c¸c chi phÝ l¹i
ph©n tÝch cho tõng s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm. Tuú vµo yªu cÇu cã tÝnh gi¸
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
b¸n thµnh phÈm hay kh«ng mµ ¸p dông h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo b¸n
thµnh phÈm hoÆc kh«ng tÝnh gi¸ b¸n thµnh phÈm. Trong c¸c trêng hîp sau ®©y
th× cÇn ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã b¸n thµnh phÈm:
+ Khi mét phÇn cña b¸n thµnh phÈm ®îc tiªu thô ra ngoµi.
+ Khi b¸n thµnh phÈm ®îc Nhµ níc cho phÐp tÝnh trïng víi tæng s¶n lîng.
+ Khi quy tr×nh s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm lµ qu¸ tr×nh phøc t¹p, gi¸ thµnh
s¶n phÈm sÏ thiÕu chÝnh x¸c nÕu kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm.
+ Khi cã yªu cÇu t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n trÞ, c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc
ph©n cÊp nh mét xÝ nghiÖp h¹ch to¸n néi bé.
Ngoµi nh÷ng trêng hîp nªu trªn, mäi trêng hîp kh¸c, h¹ch to¸n chi phÝ
theo giai ®o¹n c«ng nghÖ ph¶i ®îc tæ chøc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh
phÈm. C¸c chi phÝ ®îc tËp hîp theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ vµ theo s¶n phÈm,
khi tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i céng chi phÝ ë c¸c
giai ®o¹n c«ng nghÖ t¬ng øng theo tõng kho¶n môc vµ theo tõng s¶n phÈm. Khi
¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc
tiÕp, hÖ sè, tû lÖ, tæng céng chi phÝ.
2-/ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh
chÊt vµ néi dung kh¸c nhau, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ tÝnh nhËp chi phÝ vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm còng kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh, tríc hÕt chi phÝ s¶n xuÊt ®îc
biÓu hiÖn theo yÕu tè chi phÝ råi míi ®îc biÓu hiÖn thµnh c¸c kho¶n rmôc gi¸
thµnh s¶n phÈm.
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý,
khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi ®îc. Tr×nh tù nµy phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh nghÒ, tõng
doanh nghiÖp, vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
doanh nghiÖp, vµo tr×nh ®é c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n,... Tuy nhiªn, cã thÓ
kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt qua c¸c bíc sau:
- Bíc 1:
TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng
sö dông.
- Bíc 2:
TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh
cho tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.
- Bíc 3:
TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n
phÈm cã liªn quan.
- Bíc 4:
X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng gi¸
thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm.
2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
2.1.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, nhiªn liÖu,... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. §èi víi
nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lao vô,...) th× h¹ch
to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn
nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng biÖt ®îc th×
ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng
cã liªn quan. C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
= x
=
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông
TK 621- Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo
tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt,...).
TK 621
-
Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt
dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n
phÈm.
-
Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng
hÕt.
KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc
tiÕp.
xxx
xxx
* Tr×nh tù kÕ to¸n:
- XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay
thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Nî TK 621
Cã TK 152
: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
: Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i.
- Trêng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho
s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, c¨n cø gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng.
Nî TK 621
: (Chi tiÕt theo ®èi tîng).
Cã TK 331,111,112 : VËt liÖu mua ngoµi.
Cã TK 411
: NhËn cÊp ph¸t, liªn doanh.
Cã TK 154
: Tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi gia c«ng.
Cã TK 331,336,338 : VËt liÖu vay mîn.
- Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt.
Nî TK 152
Cã TK 621
: (Chi tiÕt vËt liÖu).
: (Chi tiÕt theo ®èi tîng).
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng
®Ó tÝnh gi¸ thµnh.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nî TK 154
Cã TK 621
: Chi tiÕt theo ®èi tîng.
: Chi tiÕt theo ®èi tîng.
2.1.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n
trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh tiÒn l¬ng
chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc
h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê,...). Ngoµi ra chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao
gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü BHXN, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao
®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn
l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
§Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622 - Chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ.
TK 622
-
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n
xuÊt s¶n phÈm.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
-
xxx
KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.
xxx
- TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng
nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm trong kú.
Nî TK 622
Cã TK 334
: Chi tiÕt theo ®èi tîng.
: Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n.
- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh (phÇn tÝnh vµo chi phÝ-19%).
Nî TK 622
: (Chi tiÕt theo ®èi tîng).
Cã TK 338 (3382,3383,3384)
- TiÒn l¬ng tÝnh tríc vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng tÝnh tríc kh¸c.
Nî TK 622
Cã TK 335
(Chi tiÕt theo ®èi tîng).
TiÒn l¬ng trÝch tríc.
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh theo tõng ®èi tîng.
Nî TK 154
Cã TK 622
(Chi tiÕt theo ®èi tîng).
(Chi tiÕt theo ®èi tîng).
2.1.3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
TKxuÊt
627chung:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n
phÈm sau
chi
nguyªn
vËt liÖu
phÝkho¶n
nh©nghi
c«ng
tiÕp.
ChiphÝ
phÝ s¶n
xuÊt chung
thùctrùc
tÕ tiÕp,
- chiC¸c
gi¶mtrùc
chi phÝ
s¶n§©y lµ
ph¸t sinh trong kú.
13
xxx
xuÊt chung.
KÕt chuyÓn C/P s¶n xuÊt chung
vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô,
dÞch vô
xxx
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông
TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
TK 627 ®îc më ra c¸c tµi kho¶n cÊp 2:
TK 6271 : Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
TK 6272 : Chi phÝ vËt liÖu.
TK 6273 : Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
TK 6274 : Chi phÝ khÊu hao TSC§.
TK 6277 : Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
TK 6278 : Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- Khi ph¸t sinh chi phÝ cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng.
Nî TK 627
(6271 - Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn).
Cã TK 334
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ nh©n viªn.
Cã TK 338 (3382,3383,3384).
- Chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho tõng ph©n xëng.
Nî TK 627
(6272 - Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng).
Cã TK 152
(Chi tiÕt tiÓu kho¶n).
- Chi phÝ c«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt.
+ Lo¹i ph©n bæ 1 lÇn:
Nî TK 627
Cã TK 153
(6273 - Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng).
(Chi tiÕt tiÓu kho¶n).
+ Lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn:
- Khi xuÊt sö dông:
Nî TK 142 (1421)
Cã TK 153
- Khi ph©n bæ c«ng cô vµo chi phÝ:
Nî TK 627 (6273 - Chi tiÕt)
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Cã TK 142 (1421)
- TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n xëng.
Nî TK 627 (6274 - Chi tiÕt tõng ph©n xëng).
Cã TK 214 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n).
§ång thêi ghi Nî 009: T¨ng nguån vèn khÊu hao.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
Nî TK 627 (6277 - Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng).
Cã TK 133 (1331)
: ThuÕ VAT ®Çu vµo (nÕu cã).
Cã TK 111,112,...331
: Gi¸ trÞ mua ngoµi.
- C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Nî TK 627 (6278 - Chi tiÕt tõng ph©n xëng).
Cã TK 111,112,141,...
- Cuèi kú, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc phï hîp
cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ.
Nî TK 154
Cã TK 627
(Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
(Chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n)
Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô,
dÞch vô trong ph©n xëng cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp.
= x
2.1.4. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kÓ trªn cuèi cïng ®Òu ph¶i ®îc tæng hîp vµo Bªn Nî
TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng
ngµnh s¶n xuÊt, tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n
phÈm cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, phô (kÓ c¶ thuª ngoµi gia c«ng
chÕ biÕn).
TK 154
-
TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt
trong kú (CPNVL trùc tiÕp, CPNC
trùc tiÕp, CPSXC).
-
C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n
phÈm
-
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ.
SDCK: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n
phÈm dë dang, cha hoµn thµnh
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nî TK 154
Cã TK 621
Cã TK 622
Cã TK 627
: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
: KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp.
: KÕt chuyÓn chi phÝ NC trùc tiÕp.
: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Gi¸ trÞ ghi gi¶m chi phÝ.
+ PhÕ liÖu thu håi hoÆc vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp kho:
Nî TK 152
Cã TK 154
(Chi tiÕt phÕ liÖu, vËt liÖu)
(Chi tiÕt s¶n phÈm)
+ S¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc.
Nî TK 1381
Cã TK 154
+ Gi¸ trÞ s¶n phÈm, vËt t thiÕu hôt bÊt thêng trong s¶n xuÊt.
Nî TK 138,334,821
Cã TK 154
- Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh.
Nî TK 155
NhËp kho thµnh phÈm.
Nî TK 157
Göi b¸n
Nî TK 632
Tiªu thô th¼ng
Cã TK 154
(Chi tiÕt s¶n phÈm, dÞch vô).
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (KKTX)
TK 621
TK 154
TK 152,111
C¸c kho¶n ghi
gi¶m chi phÝ
Chi phÝ NVL trùc tiÕp
TK 622
TK 155,152
NhËp kho
Chi phÝ NC trùc tiÕp
TK 157
Gi¸ thµnh
thùc tÕ
TK 627
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Göi b¸n
TK 632
Tiªu thô
2.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, trong
c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
liªn quan ®Õn hµng tån kho kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, cuèi kú doanh
nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn, vËt liÖu, thµnh phÈm trong
kho vµ t¹i c¸c ph©n xëng cïng víi bé phËn s¶n xuÊt dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ
cña s¶n phÈm hoµn thµnh cña hµng ®· b¸n. V× thÕ, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp nµy còng cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh.
2.2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Do ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú nªn chi phÝ vËt liÖu xuÊt
dïng rÊt khã ph©n ®Þnh ®îc lµ xuÊt cho môc ®Ých s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ tiªu thô
s¶n phÈm. V× vËy ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô dÞch vô,
kÕ to¸n cÇn theo dâi chi tiÕt c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng
hoÆc dùa vµo môc ®Ých sö dông hay tØ lÖ ®Þnh møc ®Ó ph©n bæ vËt liÖu xuÊt dïng
cho tõng môc ®Ých.
C¸c chi phÝ ®îc ph¶n ¸nh trªn TK 621 kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt
dïng nguyªn, vËt liÖu mµ ®îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n, sau khi tiÕn
hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho vµ ®ang ®i ®êng.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n.
- §Çu kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vËt liÖu cha sö dông.
Nî TK 611 (6111)
Cã TK 152
: TrÞ gi¸ vËt liÖu tån kho.
Cã TK 151
: TrÞ gi¸ vËt liÖu ®ang ®i ®êng.
- Trong kú, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng vËt liÖu.
Nî TK 611 (6111)
Cã TK 331,311,111,112,411
- Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho, ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vËt liÖu
cha sö dông.
Nî TK 152
Nî TK 151
Cã TK 611 (6111)
- X¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vËt liÖu sö dông cho c¸c môc ®Ých.
Nî TK 621,627,641,642
Cã TK 611 (6111)
§ång thêi kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp chi tiÕt theo tõng ®èi
tîng sö dông.
Nî TK 631
Cã TK 621
2.2.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tµi kho¶n sö dông vµ c¸ch tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú
gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK
631 theo tõng ®èi tîng.
Nî TK 631
Cã TK 622
2.2.3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp vµo TK 627 vµ ®îc chi tiÕt theo
c¸c tiÓu kho¶n t¬ng øng vµ t¬ng tù nh víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn. Sau ®ã sÏ ®îc ph©n bæ vµo TK 631 chi tiÕt theo tõng ®èi tîng
®Ó tÝnh gi¸ thµnh.
Nî TK 631
Cã TK 627
2.2.4. KÐ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§Ó phôc vô cho viÖc tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, kÕ to¸n sö dông TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Tµi kho¶n nµy ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng,
bé phËn s¶n xuÊt,...) vµ theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô,...
cña c¶ bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô, phÝ thuª
ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn.
TK 631
-
TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Çu
kú vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t
sinh trong kú liªn quan tíi chÕ t¹o
phÈm.
* Phs¶n
¬ng
ph¸p kÕ to¸n:
-
KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë
dang cuèi kú vµo TK 154
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô,
dÞch vô hoµn thµnh.
- §Çu kú, kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang.
xxx
xxx
Nî TK 631
Cã TK 154
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú theo tõng lo¹i
s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô.
Nî TK 631
Cã TK 621
Cã TK 622
Cã TK 627
- Cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
Nî TK 154
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Cã TK 631
- Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh.
Nî TK 632
Cã TK 631
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (KK§K)
Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú
TK 621
TK 631
TK 154
Gi¸ trÞ s¶n phÈm
dë dang cuèi kú
Chi phÝ NVL trùc tiÕp
TK 622
TK 632
Chi phÝ NC trùc tiÕp
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt
cña s¶n phÈm, dÞch vô
hoµn thµnh nhËp kho,
phÝ ®¸nh
s¶n xuÊt
göi b¸n
haykú.
tiªu thô
3-/ Ph¬ngChi
ph¸p
gi¸chung
s¶n phÈm dë dang
cuèi
kÕt chuyÓn
hoÆc
S¶n phÈm
dë dang
lµ ph©n
nh÷ngbæs¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn
cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸
®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh
nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Tuú theo
®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm mµ
doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë
dang sau:
TK 627
3.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ cña nguyªn vËt liÖu
chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Sö dông ph¬ng ph¸p nµy trong trêng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngêi ta chØ
tÝnh s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp cßn c¸c chi phÝ chÕ biÕn tÝnh hÕt cho s¶n phÈm hoµn thµnh.
C«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú:
= x
Trong trêng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghÖ tr¶i qua
nhiÒu giai ®o¹n s¶n xuÊt th× s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ë giai ®o¹n sau ®îc ®¸nh
gi¸ theo nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n tríc.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong s¶n phÈm, chi
phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng kh«ng lín mµ chñ yÕu lµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn
(chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Theo ph¬ng ph¸p nµy th×
s¶n phÈm lµm dë trong kú ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt theo møc ®é hoµn
thµnh. Do ®ã khi kiÓm kª s¶n phÈm lµm dë ngêi ta ph¶i ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn
thµnh sau ®ã quy ®æi s¶n phÈm lµm dë theo s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
* §èi víi chi phÝ cña nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc bá vµo mét lÇn ngay tõ
khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt.
= x
* §èi víi c¸c chi phÝ chÕ biÕn th× ph¶i ®¸nh gi¸ theo møc ®é hoµn thµnh ®·
®îc quy ®æi vÒ s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
= x
3.3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm dë, ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn
thµnh (nÕu cã) vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh gi¸
trÞ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú.
= x x
4-/ C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tuý kü
thuËt tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ thµnh bao gåm nhiÒu ph¬ng ph¸p. Tuú thuéc vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi
phÝ vµ ®èi tîng gi¸ thµnh mµ doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
cho phï hîp.
4.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë trong nh÷ng doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm gi¶n ®¬n, khÐp kÝn tõ khi ®a nguyªn vËt liÖu vµo cho tíi
khi s¶n phÈm hoµn thµnh. Sè lîng mÆt hµng Ýt, cã khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt
ng¾n, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o nh c«ng nghiÖp khai th¸c hoÆc
s¶n xuÊt ®iÖn níc.
Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc
tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú,
cuèi kú ®Ó tÝnh theo c«ng thøc:
= + =
20