Lêi nãi ®Çu
NÒn s¶n xuÊt x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, kÕ to¸n ngµy cµng trë nªn quan
träng vµ trë thµnh c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®-îc trong qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ
n-íc vµ cña doanh nghiÖp. §Ó ®iÒu hµnh qu¶n lý ®-îc toµn bé ho¹t ®éng kinh
doanh ë doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ nhÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t kÞp thêi,
chÝnh x¸c c¸c th«ng tin kinh tÕ vµ thi hµnh ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é kÕ to¸n, chÕ ®é qu¶n
lý trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh vµ qu¸ tr×nh sö dông
vèn.
Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ mét trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ®Æc thï cã chøc
n¨ng t¹o ra TSC§ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy, viÖc h¹ch to¸n ®óng ®¾n gi¸
thµnh s¶n phÈm vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p trong viÖc gióp
bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ph©n tÝch ®-a ra c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi
phÝ, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp mµ cßn
cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vèn ®Çu t- XDCB hµng n¨m
chiÕm kho¶ng 40% ng©n s¸ch Nhµ n-íc. MÆt kh¸c phÈm x©y l¾p mang tÝnh ®¬n
chiÕc, kÕt cÊu phøc t¹p, chu kú s¶n xuÊt dµi, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp x©y l¾p
mang tÝnh l-u ®éng réng lín nªn c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt. Do ®ã, mçi s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu cã yªu cÇu vÒ tæ chøc
qu¶n lý, tæ chøc thi c«ng vµ biÖn ph¸p thi c«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng c«ng
tr×nh cô thÓ. S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n cã gi¸ trÞ lín, khèi l-îng c«ng tr×nh lín,
thêi gian thi c«ng t-¬ng ®èi dµi. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp ë C«ng ty KiÕn tróc T©y
Hå em chän ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå“ bµi lµm cña em chia lµm 3 phÇn.
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÕn tróc T©y Hå.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty KiÕn Tróc T©y Hå.
1
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
§Ó ®¶m b¶o kÕ to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n trong c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p cÇn ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau:
1.1. Néi dung vµ b¶n chÊt kinh tÕ cña chi phÝ.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi kú nhÊt ®Þnh( th¸ng, quý, n¨m). Tøc chi phÝ
s¶n xuÊt ®-îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp tiªu dïng
trong mét thêi kú mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh- vËy, chi phÝ
lµ sù chuyÓn dÞch vèn, chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi
t-îng tÝnh gi¸. Nªn kÕ to¸n ph¶i tæng hîp c¸c thµnh phÇn chi phÝ cÊu t¹o nªn s¶n
phÈm tõ nguyªn vËt liÖu, con ng-êi vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy ph¶i ®-îc ph©n lo¹i theo
tõng tiªu thøc nhÊt ®Þnh trong tõng c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh, toµn bé chi
phÝ s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc thÓ hiÖn qua c¸c yÕu tè sau:
1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
Do chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh cã nhiÒu lo¹i nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ
nh»m t¹o thuËn lîi cho c«ng viÖc qu¶n lý h¹ch to¸n chi phÝ. Ph©n lo¹i chi phÝ nh»m
lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau vµo tõng nhãm theo ®Æc tr-ng nhÊt ®Þnh.
Trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau, tuy nhiªn lùa chän ph-¬ng
ph¸p nµo do c¸ch qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông
cho mÝnh sao cho sö dông ph-¬ng ph¸p nµo ®Ó h¹ch to¸n c¸c chi phÝ kh«ng bÞ
trïng l¾p. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ:
a. Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ.
§Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu
®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ
2
®-îc ph©n theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x©y
dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn l-u ®éng còng nh- viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch
dù to¸n chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®-îc chia
lµm 7 yÕu tè sau;
-YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô…sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh
( lo¹i trõ gi¸ trÞ dông kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu
®éng lùc). Trong x©y dùng th-êng bao gåm nguyªn liÖu chÝnh( nh- S¾t, thÐp, xi
m¨ng…) vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, n¨ng l-îng, ®éng lùc ®-îc sö dông trong kú(
x¨ng, dÇu, ®iÖn n-íc, ®iÖn tho¹i…).
-YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, sè
dïng kh«ng hÕt nhËp kho vµ phÕ liÖu thu håi.
- YÕu tè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng: Ph¶n ¸nh tiÒn l-¬ng vµ phô
cÊp l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt .
- YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§: Ph¶n ¸nh sè trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn
tæng sè tiÒn l-¬ng vµ tiÒn phô cÊp l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn tÝnh vµo chi
chÝ.
- YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh(TSC§): Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu TSC§ ph¶i
trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh nh- m¸y thi c«ng,
ph©n x-ëng, m¸y mãc.
- YÕu tè chi phÝ vµ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh to¸n bé chi phÝ vµ dÞch vô
mua ngoµi trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt - kinh doanh.
- YÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn: Gåm c¸c chi phÝ kh¸ch b»ng tiÒn ch-a ph¶n ¸nh ë
c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
b. Ph©n theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn
cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ ®-îc ph©n theo kho¶n môc. C¸ch ph©n
lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t-îng.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh gi¸ thµnh kho¶n môc gåm 5 môc chi phÝ sau:
3
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu
liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay viÖc thùc hiÖn lao vô
dÞch vô nh-: G¹ch, gç, xi m¨ng, s¾t, thÐp…
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm toµn bé tiÒn l-¬ng ( tiÒn c«ng) vµ c¸c
kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp x©y l¾p hay thùc hiÖn
c¸c kho¶n lao vô dÞch vô cïng víi c¸c kho¶n trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh cho c¸c quü
kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ còng cã thÓ lµ c«ng nh©n thuª
ngoµi.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Gåm toµn bé c¸c chi phÝ cßn l¹i ph¸t sinh trong
ph¹m vi ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt sau khi ®· lo¹i trõ ®i chi phÝ nguyªn vËt liÖu
vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp nãi trªn.
c. Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ.
Theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn, to¸n bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc chia
thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n
liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®-îc mua; cßn chi phÝ thêi kú lµ
nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸
trÞ s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt ra tõ lîi nhuËn cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh.
d. Ph©n theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi l-îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn
thµnh.
§Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø
®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh l¹i ®-îc
ph©n theo quan hÖ víi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo c¸ch nµy chi phÝ
®-îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ.
- BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè,vÒ tû lÖ so víi khèi l-îng
c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n chi vÒ nguyªn liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp…chi phÝ
nµy tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× kh«ng thay ®æi
- §Þnh phÝ lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi khèi l-îng c«ng viÖc
hoµn thµnh, ch¼ng h¹n nh- c¸c chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt
b»ng, ph-¬ng tiÖn kinh doanh…c¸c chi phÝ nµy khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
th× l¹i biÕn ®æi khi khèi l-îng cña s¶n phÈm thay ®æi.
4
1.3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p gi¸ thµnh cña s¶n phÈm ®-îc x¸c ®Þnh theo
nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau th-êng lµ theo nguån sè liÖu hay thêi ®iÓm ®Ó tÝnh gi¸
thµnh. V× vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé lao ®éng
sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã liªn quan tíi khèi
l-îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
a. Gi¸ thµnh dù to¸n: Còng nh- gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng
®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b-íc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nh-ng gi¸ nµy
®-îc x¸c ®Þnh dùa vµo ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕ ®æi trong suèt
thêi kú kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc vÒ chi phÝ
hiÖn hµnh tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch. Nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc
th-êng thay ®æi phï hîp víi ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®-îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
gi¸ thµnh.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh nµy ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b-íc vµo s¶n xuÊt kinh
doanh trªn c¬ së thùc tÕ kú tr-íc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n cña kú kÕ ho¹ch
®-îc tÝnh theo tõng c«ng tr×nh, hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh.
MÆt kh¸c, gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng CT, HMCT ®-îc x¸c ®Þnh theo c¸c ®Þnh
møc, ®¬n gi¸( vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y…) cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ban
hµnh vµ dùa trªn mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr-êng. Doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu cã lîi
nhuËn cao v× vËy doanh nghiÖp ph¶i lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, dù kiÕn chØ tiªu h¹ gi¸
thµnh. Theo th«ng t- 09/2000/TT- BXD ngµy 17/7/2000 th× gi¸ thµnh dù to¸n ®-îc
¸p dông theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh dù to¸n
cña tõng CT,
HMCT
Gi¸ trÞ dù to¸n cña
=
tõng CT, HMCT
sau thuÕ
Thu nhËp
-
chÞu thuÕ
tÝnh tr-íc
ThuÕ
-
GTGT
®Çu ra
b. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c«ng t¸c x©y l¾p (Zkh): kh¸c víi gi¸ thµnh dù
to¸n c«ng t¸c x©y l¾p, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch dùa vµo nh÷ng ®Þnh møc chi phÝ néi bé
cña doanh nghiÖp, cho phÐp ta tÝnh to¸n ®óng nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh
trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch, tÝnh to¸n néi dung, kÕt qu¶ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü
5
thuËt cÇn ph¶i thùc hiÖn sao cho chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ kh«ng v-ît qu¸ tæng chi
phÝ s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
c«ng t¸c x©y l¾p
=
Gi¸ thµnh dù to¸n c«ng
t¸c x©y l¾p
-
Møc
h¹
gi¸
thµnh dù to¸n
( TÝnh cho tõng c«ng tr×nh, HMCT).
c. Gi¸ thµnh ®Êu thÇu x©y l¾p( Z®t) : Lµ mét lo¹i gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p
do chñ ®Çu t- ®-a ra ®Ó c¸c tæ chøc x©y l¾p dùa vµo ®ã tÝnh to¸n gi¸ thµnh cña
m×nh (gi¸ dù thÇu c«ng t¸c x©y l¾p). VÒ nguyªn t¾c, gi¸ thµnh ®Êu thÇu do chñ ®Çu
t- ®-a ra chØ ®-îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p.
d. Gi¸ thµnh hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p(Zh®): Lµ mét lo¹i gi¸ thµnh c«ng
t¸c x©y l¾p ghi trong hîp ®ång ®-îc ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t- vµ tæ chøc x©y l¾p sau
khi ®· tho¶ thuËn giao nhËn thÇu. §ã còng chÝnh lµ gi¸ thµnh cña tæ chøc x©y l¾p
th¾ng thÇu vµ ®-îc chñ ®Çu t- tho¶ thuËn ký hîp ®ång giao thÇu. VÒ nguyªn t¾c:
Zh® ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng Z®t.
e, Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p(Ztt): Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶
c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét
khèi l-îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh. Nã ®-îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸
thµnh thùc tÕ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cã thÓ cßn bao
gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ngoµi dù to¸n vµ c¶ nh÷ng kho¶n ph¸t sinh nh-: mÊt
m¸t, hao hôt vËt t-, l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu…do nguyªn nh©n chñ quan vµ b¶n th©n
doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®-îc x¸c ®Þnh sau khi kÕ thóc qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, dùa trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y l¾p
Bªn c¹nh ®ã, theo ph¹m vi cña chØ tiªu ®¸nh gi¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
l¹i chia ra gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n
phÈm x©y l¾p chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc x©y dùng hay
l¾p ®Æt s¶n phÈm x©y l¾p ( gåm chi phÝ NVL trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ
s¶n xuÊt chung). Gi¸ thµnh s¶n phÈm toµn bé x©y l¾p bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt
x©y l¾p céng víi chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho s¶n
6
phÈm x©y l¾p. ë C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo gi¸ thµnh
s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh toµn bé
s¶n phÈm
=
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt
+
cña s¶n phÈm
Chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp
+
Chi phÝ b¸n
hµng
Muèn ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chÊt l-îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt thi c«ng cña tæ chøc
c«ng t¸c x©y l¾p ®ßi hái chóng ta ph¶i so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh nãi trªn víi nhau
nh-ng víi ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ thêi ®iÓm vµ c¸ch tÝnh to¸n trong
qua tr×nh so s¸nh. Vµ sù so s¸nh nµy ph¶i ®-îc thÓ hiÖn trªn cïng mét ®èi t-îng
x©y l¾p. Gi÷a n¨m lo¹i gi¸ thµnh nµy th-êng cã mèi quan hÖ vÒ mÆt l-îng nh- sau:
Zt Zkh Zh® Z®t Zdt
1.3.1. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng t¸c, s¶n
phÈm lao vô hoµn thµnh. VÒ thùc chÊt, chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p vµ gi¸ thµnh lµ hai
mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh x©y l¾p. Chi phÝ x©y l¾p ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ x©y l¾p,
cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TÊt c¶ c¸c
kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ( kú nµy hay kú tr-íc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ tr-íc ®ã
cã liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng tr×nh hay HMCT, khi s¶n phÈm x©y l¾p hoµn
thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸ch gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ë
thêi ®iÓm bÊt kú nµo nh-ng cã liªn quan tíi khèi l-îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn
thµnh trong kú. §-îc thÓ hiÖn trong mèi quan hÖ sau:
Tæng gi¸ thµnh
Chi phÝ s¶n
Chi phÝ ph¸t
s¶n phÈm hoµn = xuÊt dë dang +
thµnh
sinh trong kú
®Çu kú
-
Chi phÝ dë dang
cuèi kú
1.3.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
Do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n nh- ®· nªu trªn nªn viÖc qu¶n lý vÒ
®Çu t- x©y dùng rÊt khã kh¨n, phøc t¹p. TiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh
7
s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu mµ trong ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a t¸c
dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi qu¶n lý s¶n xuÊt hÕt søc ®-îc coi träng, nhiÖm vô
chñ yÕu ®Æt ra cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p lµ:
- X¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p, vËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©m bæ chi phÝ , ph-¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
- Tæ chøc, ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c mäi chi
phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thi c«ng theo tõng ®Þa ®iÓm, tõng ®è t-îng
ph¶i chÞu chi phÝ, theo néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông cña chi phÝ.
- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ x©y l¾p dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng
viÖc ®· hoµn thµnh trong kú mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- TÝnh to¸n, ph©n lo¹i c¸c chi phÝ phôc vô cho viÖc tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸
thµnh nhanh chãng, khoa häc.
- Ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc trong s¶n xuÊt ®Ó
t×m c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn còng nh- ph¸t hiÖn c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng, ®Ò xuÊt
c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m phÊn ®Êu kh«ng ngõng tiÕt kiÖm CPSX vµ h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
- X¸c ®inh kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña tõng c«ng tr×nh, HMCT, tõng bé phËn s¶n
xuÊt…trong thêi kú nhÊt ®Þnh, chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý
vµ l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ kh©u träng t©m quan träng
trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §èi víi DNXL kh©u nµy
cµng ®-îc quan t©m ®¾c biÖt
v× t×nh chÊt ®Æc thï cña ngµnh XDCB.
Trªn ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh SPXL cho tÊt c¶ c¸c CT, HMCT mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn trong
kú, tõ ®ã tÝnh ®-îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn ph¹m vi toµn doanh nghiÖp.
8
1.4. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp x©y l¾p.
1.4.1. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p.
X¸c ®Þnh ®èi t-îng chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn quan träng
cña kÕ to¸n trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæ chøc kÕ to¸n qu¸
tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau.
§ã lµ giai ®o¹n kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong tõng c«ng tr×nh,
HMCT, hay giai ®o¹n c«ng viÖc ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
hay chi tiÕt tõng c«ng tr×nh theo yªu cÇu thùc tÕ qu¶n lý cña C«ng ty. ViÖc ph©n
chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra ph©n tÝch chi phÝ cña phßng kÕ
ho¹ch trong C«ng ty, hay phßng kü thuËt. Cã thÓ nãi, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt ®-îc ph©n chia theo tõng giai ®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp
hîp chi phÝ trong qu¸ tr×nh x©y l¾p. §èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
nh÷ng ph¹m vi, giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®-îc tËp hîp phôc vô cho viÖc
kiÓm tra, gi¸m s¸t, tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®óng
®¾n, phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã ý
nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc
h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt.
§Ó x¸c ®Þnh ®-îc ®èi t-îng chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp cÇn c¨n cø vµo
c¸c yªu cÇu sau :
- §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
- §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm.
- Môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
- Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng lµ qu¸ tr×nh thi c«ng l©u
dµi, phøc t¹p, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt x©y dùng lµ ®¬n chiÕc, cè ®Þnh vµ
còng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ to¸n, ®èi t-îng tËp hîp chi phi
s¶n xuÊt x©y l¾p th-êng lµ c«ng tr×nh, HMCT, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng viÖc
hoµn thµnh …tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ.
1.4.2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p.
9
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p viÖc ph©n lo¹i chi phÝ vµ tËp hîp chi phÝ ®óng,
chÝnh x¸c ®ßi hái kÕ to¸n ph¶i theo dâi s¸t tõng chi phÝ, sù biÕn ®æi cña chi phÝ,
ph©n lo¹i chi phÝ theo tõng kho¶n môc chi phÝ. C«ng ty KiÕn tróc T©y Hå ph©n chi
phÝ theo môc ®Ých chi phÝ, ph-¬ng ph¸p nµy tr¸ch ®-îc sù lËp ®i lËp l¹i cña chi phÝ,
cô thÓ kÕ to¸n dïng c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµ néi dung chi phÝ nh- sau.
a. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVL).
§Ó h³ch to²n kho°n môc CP NVLTT , kÕ to²n më t¯i kho°n 621 “Chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”.T¯i kho°n nµy ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ NVL chÝnh,
VL phô, c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn rêi,VL lu©n chuyÓn tham gia trùc tiÕp cÊu
thµnh s¶n phÈm nh- c¸t sái, g¹ch, gç, s¾t, thÐp, cèp pha…
Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt cho tõng CT, HMCT, c¸c giai ®o¹n c«ng
viÖc.
Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ NVLTT.
- C¸c lo¹i vËt liÖu sö dông cho CT, HMCT nµo th× ph¶i ghi trøc tiÕp cho CT,
HMCT ®ã trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc cã liªn quan theo sè l-îng thùc tÕ sö
dông vµ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho.
- Trong ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ tÝnh ®-îc trøc tiÕp th× kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông
ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp cho c¸c ®èi t-îng sö dông theo c¸c tiªu thøc hîp lý
nh- tû lÖ ®Þnh møc tiªu hao.
- Cuèi kú h¹ch to¸n khi c«ng tr×nh hoµn thµnh ph¶i kiÓm kª sè vËt liÖu lÜnh
vÒ ch-a sö dông hÕt ë c«ng tr-êng vµ ph¶i ®¸nh gi¸ phÕ liÖu thu håi theo tõng ®èi
t-îng sö dông.
Tæng
chi
phÝ
NVLTT
ph¶i =
ph©n bæ trong kú
Gi¸ trÞ thùc tÕ
Gi¸ trÞ phÕ
Gi¸ trÞ NVL
cña NVL xuÊt trong kú
liÖu thu håi (nÕu cã)
dïng kh«ng
hÕt cuèi kú
S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp.
TK: 151,152,331,111
112,331,411,311
TK 621
10
TK 154
KÕt chuyÓn chi phÝ
VËt liÖu dïng trùc tiÕp
nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152
s¶n xuÊt s¶n phÈm
VËt liÖu dïng kh«ng hÕt
nhËp kho hay chuyÓn kú sau
b. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp .
- TK 622 “CP NCTT”: t¯i kho°n n¯y ph°n ²nh chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng
ph¶i tr¶ cho sè ngµy lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp thùc hiÖn x©y l¾p, c«ng nh©n
phôc vô x©y l¾p kÓ c¶ c«ng nh©n vËn chuyÓn, bèc dì VL trong ph¹m vi mÆt b»ng
x©y l¾p vµ c«ng nh©n chuÈn bÞ thu dän hiÖn tr-êng, kh«ng ph©n biÖt nh©n c«ng
trong danh s¸ch hay nh©n c«ng thuª ngoµi.
- Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt cho tõng CT, HMCT.
Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n CP NCTT:
- Chøng tõ sö dông ®èi víi tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n
xuÊt nh- (b¶ng chÊm c«ng, b¶n thanh to¸n tiÒn l-¬ng).
- Tr-êng hîp kh«ng thÓ tÝnh trùc tiÕp, kÕ to¸n cã thÓ ph©n bæ cho c¸c ®èi
t-îng liªn quan theo tiÒn c«ng ®Þnh møc hay giê c«ng ®Þnh møc .
(C¸c kho¶n tÝnh theo l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p (BHXH,
BHYT, KPC§) ®-îc tÝnh vµo CPSXC).
S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 334
TK 622
L-¬ng CNV trùc tiÕp
s¶n xuÊt s¶n phÈm
11
TK 154
TK338
KÕt chuyÓn chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp
C¸c kho¶n trÝch
theo l-¬ng
c. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng .
Tµi kho¶n sö dông :
- TK 623 “CP SD MTC”: t¯i kho°n n¯y ph°n ²nh to¯n bé chi phÝ vÒ nguyªn
vËt liÖu, nhiªn liÖu, nh©n c«ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cã liªn quan ®Õn
qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh.
- Tµi kho¶n nµy chØ thùc hiÖn t¹i doanh nghiÖp ¸p dông ph-¬ng ph¸p thi
c«ng b¸n c¬ giíi, nghÜa lµ võa thñ c«ng võa m¸y mãc .
- Tµi kho¶n ®-îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ m¸y thi c«ng
TK 334,241
TK 623
TK 154
Chi phÝ m¸y liªn quan
s¶n xuÊt s¶n phÈm
TK338
KÕt chuyÓn chi phÝ
m¸y ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
C¸c kho¶n ®ãng theo tû lÖ
víi tiÒn l-¬ng cña CNTTSX
d. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung .
-TK 627”CP SXC”: t¯i kho°n n¯y ph°n ²nh to¯n bé chi phÝ liªn quan ®Õn
viÖc tæ chøc qu¶n lý, phôc vô thi c«ng cña c¸c ®éi thi c«ng vµ ë c¸c c«ng tr-êng.
- CPSXC ph¶i ®-îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. NÕu cã
nhiÒu ®éi thi c«ng x©y l¾p th× CPSXC cña ®éi nµo ®-îc tËp hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
cña ®éi ®ã.Tr-êng hîp ®éi thi c«ng nhiÒu CT, HMCT th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n
bæ theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp.
12
- CPSXC bao gåm l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, tiÒn ¨n gi÷a ca cña
nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng vµ c«ng nh©n qu¶n lý ®éi x©y l¾p, kho¶n trÝch
BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho CNTT x©y
l¾p, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng, nh©n viªn qu¶n lý ®éi, KH TSC§ dïng chung
cho s¶n xuÊt cña ®éi, chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cã liªn quan cho qu¸ tr×nh phôc vô thi c«ng.
S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 334,241
TK 627
TK 111,112,152..
C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m
Chi phÝ m¸y liªn quan
chi phÝ s¶n xuÊt chung
s¶n xuÊt s¶n phÈm
13
TK 154
TK 152,153
Ph©n bæ(hoÆc kÕt chuyÓn)
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu
Chi phÝ SXC c¸c TP
TK 632
TK 242,335
Chi phÝ dù to¸n
TK 214
KÕt chuyÓn CPSCC cè ®Þnh
(Kh«ng ph©n bæ vµo gi¸ vèn
TK 1331
Chi phÝ KHTSC§
TK 331,111,112
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
mua ngoµi ph¶i tr¶
ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®-îc khÊu trõ (nÕu cã)
1.4.3. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
Tµi kho¶n sö dông :
- TK 154 “CPSX kinh doanh dë dang”: l¯ t¯i kho°n ®Ó h³ch to²n, tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh SPXL hoÆc s¶n phÈm, dÞch
vô lao ®éng kh¸c trong kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n .
- Trong c¸c doanh nghiÖp XL, tµi kho¶n nµy cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ®èi
t-îng s¶n xuÊt, tõng c«ng tr-êng, tõng CT hoÆc c¸c HMCT.
14
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ :
- Cuèi k× c¸c chi phÝ sÏ ®-îc tæng kÕt chuyÓn sang TK 154 ®Ó tËp hîp chi
phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p
TK 154
TK 152.331
TK 621
KÕt chuyÓn chi phÝ
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu
VL trùc tiÕp
trùc tiÕp SX
TK 623
TK334
m¸y thi c«ng
K/C chi phÝ sö dông
M¸y thi c«ng
TK 632,155
KÕt chuyÓn
Gi¸ thµnh c«ng
tr×nh hoµn thµnh
TiÒn
l-¬ng
ph¶i
tr¶
TK 622
CN trùc tiÕp
NV Ph©n x-ëng
TK 214.338.111
112.142.335…
bµn giao cho chñ
K/C chi phÝ NC
®Çu t- hay chê
Trùc tiÕp SX
tiªu thô
TK 627
Chi phÝ s¶n xuÊt chung kh¸c
Ph©n bæ chi phÝ SXC
1.5. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
§Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña tõng s¶n phÈm x©y l¾p, ®Þnh
kú( th¸ng, quý), doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª khèi l-îng c«ng viÖc hoµn
thµnh trong kú hay ®ang dë dang. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong
x©y l¾p phô thuéc vµo ph-¬ng thøc thanh to¸n khèi l-îng x©y l¾p gi÷a hai bªn
nhËn thÇu vµ bªn giao thÇu. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p sau khi
hoµn thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ tæng chi phÝ ph¸t sinh c«ng tr×nh ®Õn cuèi
th¸ng ®ã. NÕu quy ®Þnh gi¸ trÞ hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ®iÓm dõng kü
15
thuËt hîp lý th×s s¶n phÈm dë dang lµ gi¸ trÞ khèi l-îng x©y l¾p ch-a ®¹t( gi¸ trÞ
mang tÝnh dù to¸n).
1.5.1. C¸c ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸.
- C¨n cø vµo ph-¬ng ph¸p giao nhËn thÇu gi÷a chñ ®Çu t- vµ ®¬n vÞ x©y l¾p
cã c¸c ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang nh- sau :
a. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh :
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi
kú ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
Chi phÝ
XL dë
dang
=
cuèi kú
CP thùc tÕ cña
CP thùc tÕ cña
+ KLXL thùc hiÖn
KLXLDD ®Çu kú
trong kú
CP theo
dù to¸n
x
cña
CP theo dù to¸n cña
CP theo dù to¸n
KLXLDD
KLXL hoµn thµnh bµn + cña
KLXLDD
cuèi kú
giao
cuèi kú
b. §¸nh gi¸ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p dë dang theo gi¸ trÞ dù to¸n :
Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p dë dang cuèi kú ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau :
Chi phÝ
s¶n
=
phÈm dë
dang
cuèi kú
CP thùc tÕ cña
CP thùc tÕ cña
+ KLXL thùc hiÖn
KLXLDD ®Çu kú
trong kú
Gi¸ trÞ dù
x to¸n cña
Gi¸ trÞ dù to¸n cña
Gi¸ trÞ dù to¸n
KLXLDD
KLXL hoµn thµnh bµn + cña KLXLLDD
cuèi kú
giao trong kú
cuèi kú
1.5.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p:
Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh
gi¸ thµnh cho c¸c s¶n phÈm x©y l¾p. X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ gióp
cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc hîp lý, khoa häc, ®¶m b¶o
cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh thùc tÕ kÞp thêi, ph¸t huy ®-îc ®Çy ®ñ chøc n¨ng
gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n.
16
§Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ
chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm riªng
cña ngµnh XDCB mµ kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau :
- §èi víi c¸c s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt liªn tôc, cung cÊp cho nh÷ng ®èi t-îng
kh¸c nhau liªn tôc, chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh- g¹ch, ngãi…th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ
mét th¸ng.
- §èi víi c¸c s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng cã thêi gian s¶n xuÊt thi c«ng dµi,
c«ng viÕc ®-îc coi lµ hoµn thµnh khi kÕt thóc mäi c«ng viÖc trong ®¬n ®Æt hµng th×
khi hoµn thµnh toµn bé ®¬n ®Æt hµng míi tÝnh gi¸ thµnh.
- §èi víi CT, HMCT lín, thêi gian thi c«ng dµi th× chØ khi nµo cã mét bé
phËn hoµn thµnh cã gi¸ trÞ sö dông ®-îc nghiÖm thu, bµn giao, thanh to¸n th× míi
tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ bé phËn ®ã.
- §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ cã thêi gian
thi c«ng nhiÒu n¨m mµ kh«ng t¸ch ra ®-îc tõng bé phËn c«ng tr×nh nhá ®-a vµo sö
dông th× khi tõng bé phËn x©y l¾p ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý, theo thiÕt kÕ
kü thuËt cã ghi trong hîp ®ång thi c«ng sÏ ®-îc bµn giao thµnh to¸n th× DNXL tÝnh
gi¸ thµnh thùc tÕ cho khèi l-îng bµn giao.
- Ngoµi ra, víi c«ng tr×nh lín, thêi gian thi c«ng dµi, kÕt cÊu phøc t¹p… th×
kú tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®-îc x¸c ®Þnh lµ hµng quý.
1.5.3.Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p :
Do ®Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p cã tÝnh ®¬n chiÕc, quy tr×nh s¶n xuÊt c«ng
nghÖ kh¸ phøc t¹p, thêi gian thi c«ng kÐo dµi nªn viÖc bµn giao thanh to¸n còng ®a
d¹ng: cã thÓ lµ CT, HMCT ®· x©y l¾p hoµn thµnh, cã thÓ lµ c¸c giai ®o¹n c«ng
nghÖ, bé phËn c«ng viÖc hoµn thµnh theo giai ®o¹n quy -íc.
a. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n :
Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cho mét CT, HMCT tõ khi khëi c«ng
x©y dùng ®Õn khi hoµn thµnh chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña CT, HMCT ®ã. Ph-¬ng
ph¸p nµy phï hîp víi c¸c c«ng tr×nh thi c«ng ng¾n h¹n, phï hîp kú tÝnh gi¸ thµnh
cña ®¬n vÞ. C¸c c«ng tr×nh thi c«ng dµi h¹n, nghiÖm thu thanh to¸n tõng phÇn
17
th-êng ph¸t sinh khèi l-îng dë dang cuèi kú th× ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh khèi l-îng
x©y l¾p hoµn thµnh theo c«ng thøc sau:
- NÕu CT, HMCT ch-a hoµn thµnh toµn bé mµ chØ cã khèi l-îng x©y l¾p
hoµn thµnh bµn giao, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc:
Gi¸
thùc
KLXL
tÕ
hoµn =
thanh bµn giao
CP thùc tÕ
CP thùc tÕ
CP thùc tÕ
dë
ph¸t
dë
dang +
®Çu kú
sinh -
trong kú
dang
cuèi kú
- NÕu chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp cho c¶ c«ng tr×nh nh-ng gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶i
tÝnh riªng cho tõng HMCT, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh thùc tÕ cña
HMCT i
=
Gi¸ trÞ dù to¸n cña
HMCT i
x
HÖ sè
- Trong ®ã, hÖ sè ph©n bæ gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (
Tr-êng hîp CT, HMCT ®· hoµn thµnh)
C
H = ---------- x 100%
Gdt
C : Tæng CPtt c¶ CT, HMCT
Gdt : Tæng dù to¸n cña tÊt c¶ c¸c HMCT
b. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng:
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong tr-êng hîp doanh nghiÖp nhËn
thÇu x©y l¾p theo ®¬n ®Æt hµng. Khi ®ã, ®èi t-¬ng tËp hîp CPSX vµ ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy CPSX thùc tÕ ph¸t sinh ®-îc tËp hîp theo tõng ®¬n
®Æt hµng vµ khi nµo hoµn thµnh c«ng tr×nh th× CPSX tËp hîp ®-îc còng chÝnh lµ gi¸
trÞ thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã.
c. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc:
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp x©y dùng
tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau: Ph¶i tÝnh ®-îc gi¸ thµnh ®Þnh møc trªn c¬ së c¸c ®Þnh
18
møc vµ ®¬n gi¸ t¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh. V¹ch ra mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c thay
®æi vÒ ®Þnh møc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thi c«ng c«ng tr×nh. X¸c ®Þnh ®-îc c¸c
chªnh lÖch so víi ®Þnh møc vµ nguyªn nh©n g©y ra chªnh lÖch ®ã.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc tÝnh theo
c«ng thøc sau :
Gi¸
thµnh
Gi¸
thµnh
Chªnh lÖch
Chªnh lÖch
thùc tÕ cña =
®Þnh møc cña
do thay ®æi
do tho¸t ly
SPXL
SPXL
®Þnh møc
®Þnh møc
19
PhÇn II
LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty x©y Dùng kiÕn
tróc t©y Hå.
2.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty.
- C«ng ty cæ phÇn KiÕn tróc T©y Hå trùc thuéc UBND thµnh phè Hµ Néi,
tr-íc ®©y lµ c«ng ty TNHH KiÕn tróc T©y Hå thµnh lËp theo giÊy phÐp sè 4588
GP/TLDN ngµy 10/09/1999 do UBND thµnh phè Hµ Néi cÊp.
- Trô së giao dÞch: Sè 3 ngâ 276 ®-êng Nghi Tµm- T©y Hå - Hµ Néi.
- C«ng ty cã h¬n 30 c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ céng t¸c viªn ®-îc ®µo t¹o
chÝnh quy t¹i c¸c tr-êng, hµng tr¨m c«ng nh©n lµnh nghÒ nh- c¸c lÜnh vùc néi thÊt,
®iÖn lùc, tin häc…
- C«ng ty cã tuæi cßn trÎ nh-ng ®· cã nh÷ng thµnh tÝch rÊt kh¶ quan nhiÒu
hîp ®ång kinh tÕ cã nhiÒu c«ng tr×nh mang tÝnh chÊt quèc gia, nhiÒu c«ng tr×nh cã
gi¸ trÞ lín t¹i c¸c tØnh, nhÊt lµ c¸c tØnh nh- ë Qu¶ng Ninh, Hµ TÜnh, thµnh phè Hµ
Néi. §Õn nay C«ng ty ®· ®æi thµnh : C«ng ty cæ phÇn KiÕn tróc T©y Hå víi tªn
giao dÞch- CT KTTH " Tayho archtec ture company".
- C«ng ty cæ phÇn KiÕn tróc T©y Hå ®-îc cÊp chøng chØ hµnh nghÒ x©y
®ùng sè 29/CP - XD do së x©y dùng Hµ Néi cÊp ngµy 16/10/1999.
- C«ng ty cã ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn c¸c kü thuËt viªn ë c¸c lÜnh vùc
cã tr×nh ®é n¨ng lùc cao nªn C«ng ty ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh trong c¶ n-íc. Trong
®ã chñ yÕu lµ thiÕt kÕ vµ thi c«ng. Bªn c¹nh ®ã C«ng ty lu«n chó träng c¸c ngµnh
vµ lÜnh vùc liªn quan nh- néi thÊt, ngo¹i thÊt c«ng tr×nh. víi tinh thÇn häc hái vµ
n©ng cao chÊt l-îng, tiÕp thu c«ng nghÖ míi nªn lu«n quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn
n¨ng lùc vµ trÝ lùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. V× vËy, c«ng ty s½n sµng ®¸p øng
nhu cÇu vÒ t- vÊn x©y dùng thiÕt kÕ, trang trÝ néi thÊt cña mäi c«ng tr×nh trªn ®Þa
bµn c¶ n-íc, kh¼ng ®Þnh ®-îc m×nh trªn thÞ tr-êng.
*. Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua.
20
- Xem thêm -