Tài liệu Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty tnhh thép an khánh

VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI KHOA KINH TẾ --------***-------- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP TÊN ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TNHH THÉP AN KHÁNH Giáo viên hướng dẫn : PGS.TS. Nguyễn Ngọc Quang Sinh viên thực hiện Ngày sinh Lớp : K17KT1 Ngành : Kế toán : Nguyễn Thị Hương : 15/06/1990 Khóa : 2008 - 2012 Hệ : Chính quy Địa điểm học : Cơ sở 2 Khoa Kinh tế 267 đường Ngọc Hồi, Thanh Trì, Hà Nội HÀ NỘI THÁNG 05/2012 NGUYỄN THỊ HƯƠNG – K17KT1 VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI MỤC LỤC NỘI DUNG STT Trang LỜI NÓI ĐẦU Chương I Cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp 1 1.1 Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1 1.1.1 Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất 1 1.1.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất 1 1.1.1.2 Phân loại chi phí sản xuất 1 1.1.2 Khái niệm và phân loại giá thành sản xuất 4 1.1.2.1 Khái niệm giá thành sản xuất 4 1.1.2.2 Phân loại giá thành 4 1.2 Kế toán chi phí sản xuất 7 1.2.1 Kế toán chi phí nguyên vật liệu 7 1.2.2 Kế toán chi phí nhân công trực tiếp 8 1.2.3 Kế toán chi phí sản xuất chung 9 1.2.4 Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất 11 1.3 Các phương pháp tính giá thành sản phẩm 12 1.3.1 Phương pháp tính giá thành giản đơn 12 1.3.2 Phương pháp tính giá thành theo hệ số 13 1.3.3 Phương pháp tính giá thành phân bước 13 1.3.4 Các phương pháp tính giá thành khác 15 1.3.5 Phương pháp xác định chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ 17 1.4 Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 18 1.4.1 Hệ thống chứng từ hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành SP 18 1.4.2 Hệ thống sổ chi tiết 19 1.4.3 Hệ thống sổ tổng hợp 19 1.5 Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong điều kiện kế toán trên máy tính LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 20 NGUYỄN THỊ HƯƠNG – K17KT1 Chương II VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH thép An Khánh 21 2.1 T×m hiÓu chung vÒ bé m¸y kÕ to¸n c«ng ty 21 2.1.1 §Æc điÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n 21 2.1.2 Đặc điểm tổ chức bộ sổ kế toán 24 2.1.3 Các chế độ và phương pháp kế toán áp dụng 26 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt và tính giá thành sản phẩm tại công ty 2.2 TNHH thép An Khánh 2.2.1 Khái quát chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại công ty TNHH thép An Khánh 28 28 2.2.1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt và các cách phân loại chi phí 28 2.2.1.1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt 28 2.2.1.1.2 Các cách phân loại chi phí sản xuất 28 2.2.1.2 Công tác quản lý chi phí sản xuất 29 2.2.2 KÕ to¸n tập hợp chi phí sản xuất tại công ty TNHH thép An Khánh 30 2.2.2.1 Khái quát chung về kế toán tập hợp chi phí sản xuất tại công ty TNHH thép An Khánh 30 2.2.2.2 Phương pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất của công ty 32 2.2.2.2.1 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liệu trùc tiÕp 32 2.2.2.2.1.1 §Æc ®iÓm 32 2.2.2.2.1.2 Chøng tõ, sæ s¸ch vµ tµi kho¶n sö dông 32 2.2.2.2.1.3 Ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n 32 2.2.2.2.2 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 39 2.2.2.2.2.1 §Æc ®iÓm 39 2.2.2.2.2.2 C¸ch tÝnh l−¬ng cho tõng c«ng nh©n SX 40 2.2.2.2.2.3 Chøng tõ sö dông 40 2.2.2.2.2.4 Tµi kho¶n sö dông 41 2.2.2.2.2.5 Ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n 41 2.2.2.2.3 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung 52 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGUYỄN THỊ HƯƠNG – K17KT1 VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI 2.2.2.2.3.1 §Æc ®iÓm 52 2.2.2.2.3.2 Chøng tõ vµ tµi kho¶n sö dông 52 2.2.2.2.3.3 Trình tự h¹ch to¸n 53 2.2.2.2.4 Tập hợp chi phí toàn doanh nghiệp 63 2.2.2.2.4.1 Chøng tõ vµ tµi kho¶n sö dông 63 2.2.2.2.4.2 Ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n 63 2.2.3 Tính giá thành tại công ty TNHH thép An Khánh 66 2.2.3.1 Đặc điểm 66 2.2.3.2 Quy trình tính giá thành tại công ty TNHH thép An Khánh 67 Chương III Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH thép An Khánh 69 3.1 Những ưu điểm đạt được 69 3.2 Những hạn chế cần khắc phục 71 3.2.1 Chế độ kế toán 71 3.2.2 Thiệt hại về sản phẩm hỏng 71 3.2.3 Chi phí trả trước 72 3.2.4 Chi phí phải trả 72 3.2.5 Khấu hao tài sản cố định 72 3.2.6 Phương pháp tính giá vật liệu xuất kho 72 3.2.7 Kế toán quản trị 72 3.3 Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH thép An Khánh KẾT LUẬN Danh môc ch÷ viÕt t¾t Danh môc b¶ng biÓu sö dông Danh mục tài liệu tham khảo LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 73 NGUYỄN THỊ HƯƠNG – K17KT1 VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Nội dung viết tắt Ký hiệu chữ viết tắt 1 Tài sản cố định TSCĐ 2 Tài khoản TK 3 Nhân công trực tiếp NCTT 4 Bảo hiểm xã hội BHXH 5 Bảo hiểm y tế BHYT 6 Kinh phí công đoàn KPCĐ 7 Công nhân sản xuất CNSX 8 Giá trị gia tăng GTGT 9 Nguyên vật liệu NVL 10 Công cụ dụng cụ CCDC 11 Sản phẩm dở dang SPDD 12 Sản phẩm SP 13 Chi phí sản xuất CPSX 14 Kế hoạch vật tư KHVT 15 Hàng tồn kho HTK 16 Tiền gửi ngân hàng TGNH 17 Sản xuất chung SXC LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGUYỄN THỊ HƯƠNG – K17KT1 VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI DANH MỤC BẢNG, BIỂU SỬ DỤNG TRONG BÁO CÁO STT NỘI DUNG TRANG 1 Biểu số 01: Phiếu xuất kho 36 2 Biểu số 02: Bảng tổng hợp Nhập – Xuất – Tồn 37 3 Biểu số 03: Sổ nhật ký chung 38 4 Biểu số 04: Phiếu kế toán 39 5 Biểu số 05: Sổ chi tiết tài khoản 40 6 Biểu số 06: Sổ tổng hợp tài khoản 41 7 Biểu số 07: Bảng chấm công 44 8 Biểu số 08: Bảng tính lương khoán sản phẩm 46 9 Biểu số 09: Bảng chia tiền lương 47 10 Biểu số 10: Bảng thanh toán tiền lương và phụ cấp ăn ka 48 11 Biểu số 11: Danh sách nhân viên đóng bảo hiểm xã hội 49 12 Biểu số 12: Sổ nhật ký chung 50 13 Biểu số 13: Phiếu kế toán 51 14 Biểu số 14: Sổ chi tiết tài khoản 52 15 Biểu số 15: Sổ tổng hợp tài khoản 53 16 Biểu số 16: Bảng tính khấu hao tài sản 56 17 Biểu số 17: Phiếu kế toán 57 18 Biểu số 18: Phiếu xuất kho 59 19 Biểu số 19: Phiếu chi 60 20 Biểu số 20: Sổ nhật ký chung 61 21 Biểu số 21: Phiếu kế toán 62 22 Biểu số 22: Sổ chi tiết tài khoản 63 23 Biểu số 23: Sổ tổng hợp tài khoản 64 24 Biểu số 24: Sổ chi tiết tài khoản 66 25 Biểu số 25: Sổ tổng hợp tài khoản 67 26 Biểu số 26: Bảng tính giá thành 70 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NGUYỄN THỊ HƯƠNG – K17KT1 VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI LỜI NÓI ĐẦU Cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam nhu cầu về xây dựng các khu công nghiệp, khu chế xuất cũng tăng nhanh. Đồng thời với quá trình đó là sự phát triển của các khu đô thị, nhà cao tầng, khách sạn, nhà hàng và các công trình xây dựng, đặc biệt là nhu cầu về đường giao thông làm cho nhu cầu về thép tăng mạnh. Điều đó tạo ra cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thép nhiều cơ hội mới nhưng cũng tạo ra nhiều thách thức. Để tạo ra lợi nhuận, doanh nghiệp có hai lựa chọn: Một là tăng doanh thu từ các nguồn. Theo cách này, doanh nghiệp phải tăng giá bán và khối lượng thành phẩm bán ra. Hai là doanh nghiệp phải tiết kiệm trong sản xuất nhằm làm giảm chi phí sản xuất thông qua đó hạ giá thành sản phẩm. Trên thực tế, việc tăng giá bán thường phụ thuộc vào điều kiện khách quan của thị trường. Doanh nghiệp không thể tự động tăng giá bán quá nhiều bởi nó ảnh hưởng đến thị phần, khả năng cạnh tranh và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường. Do đó, để có được lợi nhuận cao, doanh nghiệp cần giảm chi phí một cách tối đa nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, tiết kiệm nguyên liệu để có thể sản xuất được nhiều sản phẩm hơn với giá thành thấp hơn. Có thể nói, giảm chi phí sản xuất là vấn đề quan trọng và được các doanh nghiệp hiện nay quan tâm hàng đầu. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên và được sự hướng dẫn tận tình của thầy PGS.TS Nguyễn Ngọc Quang em đã thực hiện bài luận văn với tên đề tài “Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Thép An Khánh” Luận văn này ngoài phần mở đầu và kết luận bao gồm ba phần chính: Chương I: Cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp Chương II: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH thép An Khánh Chương III: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH thép An Khánh Do khả năng còn hạn chế nên chắc chắn em sẽ không tránh khỏi những sai sót trong quá trình viết bài. Vì vậy, em rất mong nhận được sự đóng góp của các thầy cô để em có thể hoàn thành bài luận văn này tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn! LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP 1.1 Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp chi ra cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh biÓu thÞ b»ng tiÒn. Thùc chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt lµ sù chuyÓn dÞch vèn, chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo ®èi t−îng tÝnh gi¸ thµnh. Nh− vËy, chØ ®−îc tÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña kú h¹ch to¸n nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn khèi l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. 1.1.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ, môc ®Ých, c«ng dông kh¸c nhau. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tr−ng nhÊt ®Þnh. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nh− : - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t−îng chÞu chi phÝ. Trong khu«n khæ mét bµi chuyªn ®Ò, nh»m môc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu thùc tÕ ë ®¬n vÞ, t«i xin tr×nh bµy hai c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chñ yÕu sau : a. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 1 Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ tÝnh chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh tõ lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo, ë ®©u, môc ®Ých vµ t¸c dông cña chi phÝ nh− thÕ nµo. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®−îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau : 1) Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu : Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n mµ doanh nghiÖp ®^ sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú. 2) Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x^ héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n vµ nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. 3) Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 4) Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Bao gåm toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ®^ chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh− : tiÒn ®iÖn, tiÒn n−íc, tiÒn b−u phÝ ... phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 5) Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Bao gåm toµn bé sè chi phÝ kh¸c nhau dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi bèn yÕu tè c¨n cø ®^ nªu ë trªn. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy cã t¸c dông lín trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, cho biÕt tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t−, kÕ ho¹ch quü l−¬ng. b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh− thÕ nµo. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 2 Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®−îc chia ra lµm c¸c kho¶n môc chi phÝ sau : 1) Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt, kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông cho môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt. 2) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x^ héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Do søc lao ®éng ®−îc hao phÝ trùc tiÕp cho s¶n phÈm s¶n xuÊt ra nªn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®−îc tÝnh trùc tiÕp cho s¶n phÈm. 3) Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Bao gåm toµn bé chi phÝ ë ph©n x−ëng s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, ®ã lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ sau : - Chi phÝ nh©n viªn (ph©n x−ëng, ®éi s¶n xuÊt) - Chi phÝ vËt liÖu - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy cã t¸c dông cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµm c¨n cø x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l−îng ho¹t ®éng - Néi dung: Theo c¸ch nµy ng−êi ta c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi l−îng lao ®éng (hay s¶n l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra) th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chia thµnh hai lo¹i, ®ã lµ: + Chi phÝ cè ®Þnh (cßn gäi lµ ®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ mµ vÒ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ møc ®é ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. NÕu xÐt tæng chi phÝ th× ®Þnh phÝ kh«ng thay ®æi. Ng−îc l¹i, nÕu xÐt chi phÝ nµy trªn mét ®ơn vÞ khèi l−îng ho¹t ®éng th× nã tû lÖ nghÞch víi møc ®é ho¹t ®éng. Nh− vËy, dï doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng hay kh«ng th× vÉn tån t¹i ®Þnh phÝ. Ng−îc l¹i, khi doanh nghiÖp t¨ng møc ®é ho¹t ®éng th× ®Þnh phÝ trªn mét ®¬n vÞ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 3 ho¹t ®éng sÏ gi¶m dÇn. + Chi phÝ kh¶ biÕn ( cßn gäi lµ biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi theo tû lÖ víi møc ®é ho¹t ®éng cña ®ơn vÞ. Møc ®é ho¹t ®éng cã thÓ lµ sè l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, sè l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, tiªu thô; sè giê m¸y ho¹t ®éng, doanh thu b¸n hµng thùc hiÖn...., tû lÖ cã thÓ lµ tû lÖ thuËn trong mét ph¹m vi ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh. Chóng ta l−u ý nÕu xÐt vÒ tæng sè, biÕn phÝ thay ®æi tû lÖ. Ng−îc l¹i, nÕu xÐt trªn mét ®¬n vÞ møc ®é ho¹t ®éng, biÕn phÝ lµ mét ®¬n vÞ cã thÓ là h»ng sè. Trong mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt, biÕn phÝ tån t¹i kh¸ phæ biÕn nh− chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ n¨ng l−îng..... Nh÷ng chi phÝ nµy, khi møc ®é cña ho¹t ®éng gia t¨ng th× chóng còng gia t¨ng tû lÖ thuËn theo vµ ng−îc l¹i. d. Ph©n lo¹i theo theo ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan hÖ víi ®èi t−îng chÞu chi phÝ - Néi dung: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ chia thµnh hai lo¹i, ®ã lµ: + Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn mét ®èi t−îng chÞu chi phÝ, cã thÓ lµ mét lo¹i s¶n phÈm, mét ®¬n ®Æt hµng, mét lo¹i dÞch vô..... + Chi phÝ gi¸n tiÕp: lo¹i chi phÝ nµy cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng chÞu chi phÝ nh− nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu ®¬n ®Æt hµng, nhiÒu lo¹i dÞch vô.... th× cÇn ph¶i ph©n bæ. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy gióp chóng ta tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®èi t−îng vµ x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng doanh nghiÖp, tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô cho phï hîp. 1.1.2 Khái niệm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh sản xuất 1.1.2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tæng sè c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ cho mét ®¬n vÞ khèi l−îng hoÆc lµ ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô nhÊt ®Þnh ®^ hoµn thµnh. Thùc chÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (c¶ ë kú tr−íc chuyÓn sang vµ ph¸t sinh trong kú) vµ chi phÝ trÝch tr−íc cã liªn quan ®Õn khèi l−îng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 4 §Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau. VÒ lý luËn còng nh− thùc tÕ, cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu sau : a. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®−îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l−îng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®−îc tiÕn hµnh tr−íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®−îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®−îc thùc hiÖn tr−íc khi s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th−íc ®o x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t−, lao ®éng trong s¶n xuÊt, ®¸nh gi¸ ®óng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®^ thùc hiÖn. - Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®uîc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®^ ph¸t sinh, tËp hîp ®−îc trong kú vµ s¶n l−îng s¶n phÈm thùc tÕ ®^ s¶n xuÊt ra trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®−îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n Theo ph¹m vi tÝnh to¸n gi¸ thµnh chia thµnh hai lo¹i : - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x−ëng): Bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt : chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®^ hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®−îc sö dông ghi sæ cho s¶n phÈm ®^ hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao cho kh¸ch. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt còng lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l^i gép ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 5 - Gi¸ thµnh toµn bé : Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm chØ ®−îc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô ®−îc tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh l^i tr−íc thuÕ lîi tøc cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, sù vËn ®éng cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lu«n lu«n lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng c¶ vÒ h×nh th¸i hiÖn vËt vµ h×nh th¸i gi¸ trÞ. Sù vËn ®éng cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt d−íi h×nh th¸i gi¸ trÞ lµ biÓu hiÖn cña sù tiªu dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh c¸c t− liÖu s¶n xuÊt, ®èi t−îng s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng. §iÒu nµy ®−îc vËn dông chÆt chÏ trong c«ng t¸c thùc tÕ kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Khi x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn chó ý coi träng, qu¶n lý chÆt hai th«ng sè: ®Þnh møc tiªu hao vµ ®¬n gi¸. Hai th«ng sè nµy lu«n biÕn ®éng do nhiÒu nguyªn nh©n nªn ph¶i th−êng xuyªn xem xÐt, ®¸nh gi¸ l¹i ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ. H¹ch to¸n ®óng gi¸ thµnh ph¶i dùa trªn ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò lµ h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, kh«ng nªn hiÓu mäi chi phÝ x¶y ra ®Òu ghi hÕt vµo gi¸ thµnh. Tuú theo môc ®Ých, ph¹m vi, giíi h¹n x¸c ®Þnh chi phÝ míi cã sù ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh vµ ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt víi gi¸ thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh gièng nhau ë b¶n chÊt lµ gi¸ trÞ lao ®éng kÕt tinh thuéc c¸c yÕu tè cô thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Song chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau thÓ hiÖn trªn nh÷ng ®iÓm sau : chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh nã lµ tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú ®ã. Gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi mét lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc cô thÓ, trong gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm mét phÇn chi phÝ cña kú tr−íc chuyÓn sang, mét phÇn chi phÝ thùc tÕ cña kú tr−íc chuyÓn sang, mét phµn chi phÝ thùc tÕ ®^ ph¸t sinh vµ c¶ mét phÇn chi phÝ sÏ ph¸t sinh ë kú sau nh−ng ®^ ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú nµy. Tuy cã sù kh¸c nhau nh− vËy nh−ng gi÷a hai kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø, lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®^ hoµn thµnh. Sù tiÕt kiÖm hay l^ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹ hoÆc t¨ng. Qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm do nhiÒu yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®−îc gi¸ trÞ ho¸ cÊu thµnh, nh−ng mçi yÕu tè t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l¹i rÊt kh¸c nhau. Do ®ã, chóng cã yªu cÇu qu¶n lý vµ biÖn ph¸p qu¶n lý kh¸c nhau. V× vËy, viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 6 thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ cã hiÖu qu¶, v¹ch râ nh©n tè cô thÓ t¨ng, gi¶m gi¸ thµnh, lµ c¬ së ®Çu tiªn cho h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: + TK 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : TK nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. + TK 622 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : TK nµy dïng ®Ó tËp hîp sè chi phÝ vÒ tiÒn l−¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. + TK 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung : TK nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ mang tÝnh chÊt chung liªn quan ®Õn viÖc phôc vô s¶n xuÊt, qu¶n lý s¶n xuÊt ... trong c¸c ph©n x−ëng, bé phËn. + TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang : TK nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®èi víi kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn. §èi víi kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, TK 154 dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú. + TK 631 - gi¸ thµnh s¶n xuÊt : TK nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 1.2.1 KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ... dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®−îc tÝnh to¸n c¨n cø vµo sè nguyªn liÖu xuÊt kho dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm ®èi víi tõng ®èi t−îng cña kÕ to¸n vËt liÖu Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp tíi tõng ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ. Tæ chøc tËp hîp theo ph−¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp nghÜa lµ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Òu ph¶i ghi ®óng ®èi t−îng chÞu chi phÝ. NÕu chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t−îng ®−îc th× ph¶i lùa chän tiªu thøc hîp lý ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chóng theo c«ng thøc : LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 7 Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho ®èi t−îng thø i ®^ tËp hîp cÇn ph©n bæ = §¹i l−îng cña tiªu thøc ph©n bæ cña ®èi t−îng i x Tæng ®¹i l−îng cña tiªu thøc dïng ph©n bæ Trong tr−êng hîp nµy tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ : ®Þnh møc chi phÝ nguyªn vËt liÖu, khèi l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ... Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ chi dïng trong kú ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau : Chi phÝ NVL T.T TrÞ gi¸ NVL xuÊt TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i TrÞ gi¸ phÕ liÖu = ®−a vµo sö dông trong kú - - cuèi kú ch−a sö dông thu håi S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 621 TK 152 (hoÆc 611) TK 152 (hoÆc 611) TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho dïng TrÞ gi¸ NVL cßn ch−a sö dông s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ phÕ liÖu thu håi TK 111,112,331 TK 154 (hoÆc 631) TrÞ gi¸ NVL mua ngoµi dïng SX trùc tiÕp, sö dông T.T TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ TK 331 ThuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ TK 632 Chi phÝ NVL v−ît trªn møc b×nh th−êng 1.2.2 Kế toán chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT) lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn l−¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x^ héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ... ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. VÒ nguyªn t¾c, chi phÝ NCTT tËp hîp gièng LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 8 nh− chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Cô thÓ : ®èi víi tiÒn l−¬ng, b¶o hiÓm x^ héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®−îc tËp hîp nh− sau : §èi víi tiÒn l−¬ng cña c«ng nh©n cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× kÕ to¸n sö dông ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp ®Ó tËp hîp cho tõng ®èi t−îng. §èi víi tiÒn l−¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× kÕ to¸n sö dông ph−¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp cho tõng ®èi t−îng. Tiªu thøc ph©n bæ lµ : chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, khèi l−îng s¶n xuÊt s¶n phÈm ... KÕ to¸n c¨n cø vµo tiÒn l−¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt ®^ tËp hîp ®−îc cho tõng ®èi t−îng vµ tû lÖ tÝnh, b¶o hiÓm x^ héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn quy ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng chi phÝ nµy cho ®èi t−îng. Cuèi kú tiÕn hµnh ph©n bæ, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi t−îng liªn quan. KÕ to¸n tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ NCTT thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau : S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 334 TK 622 TK 154 (hoặc 631) L−¬ng chÝnh, l−¬ng phô ph¶i tr¶ cho CNSX TK 335 KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT cho c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ TrÝch tr−íc tiÒn l−¬ng nghØ phÐp TK 632 cña CNSX Chi phÝ nh©n c«ng v−ît trªn møc TK 338 b×nh th−êng TrÝch BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ theo tiÒn l−¬ng CNSX 1.2.3 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n vËt liÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh ë c¸c ph©n x−ëng tæ ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®−îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, cuèi th¸ng tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®^ tËp hîp, kÕt chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ph©n x−ëng, tæ s¶n xuÊt nµo kÕt chuyÓn tÝnh vµo gi¸ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 9 thµnh cña s¶n phÈm, lao vô cña ph©n x−ëng hoÆc tæ s¶n xuÊt ®ã. NÕu s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c s¶n phÈm cã liªn quan. Tiªu thøc ®Ó ph©n bæ cã thÓ lµ : chi phÝ tiÒn c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ... KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®−îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau : S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 154 (631) TK 627 TK 334,338 Chi phí nhân công TK 152,153(142, 242) Chi phÝ vËt liÖu, CCDC KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®^ tËp hîp ®−îc ph©n bæ cho c¸c ®èi t−îng cã liªn quan TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 331 TK 632 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 133 ThuÕ GTGT Chi phÝ sx chung cè ®Þnh V−ît trªn møc b×nh th−êng ®−îc khÊu trõ TK 111,112,141 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Ngoµi ba kho¶n môc chi phÝ c¬ b¶n nµy, trong kú cßn cã kÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr−íc vµ kÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 10 1.2.4 Kế toán tổng hợp chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®−îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ cña toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp, kÕ to¸n tuú theo viÖc vËn dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú mµ sö dông tµi kho¶n kh¸c nhau. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp ®−îc thÓ hiÖn qua hai s¬ ®å sau (Mçi s¬ ®å t−¬ng øng víi mét h×nh thøc kÕ to¸n hµng tån kho) S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp (ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn) TK 621 TK 154 TK 152 KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp PhÕ liÖu thu håi do s¶n phÈm háng TK 622 Båi th−êng ph¶i thu do KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT TK 138 s¶n phÈm háng TK 627 TK 155 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thµnh phÈm nhËp kho TK 632 TK 632 CPSX kh«ng ®−îc ph©n bæ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thµnh phÈm ghi nhËn CPSX trong kú b¸n kh«ng qua kho TK 157 Gi¸ thµnh SX thµnh phÈm göi b¸n LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 11 S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp (ph−¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) TK 631 TK 154 Chi phÝ s¶n phÈm DD ®Çu kú TK 154 Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú TK 621 TK 152 Chi phÝ NVL trùc tiÕp PhÕ liÖu thu håi TK 622 TK 138 (1388) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TiÒn båi th−êng ph¶i thu vÒ s¶n phÈm háng TK 627 TK 632 Chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh SX cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kỳ 1.3 C¸c ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sản phẩm 1.3.1 Ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ( trực tiếp) - Phương pháp này áp dụng thích hợp với doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm đơn giản, khép kín, tổ chức sản xuất nhiều, chu kỳ sản xuất ngắn và xen kẽ liên tục. - Đối tượng tính giá thành phù hợp đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. - Kỳ tính giá thành phù hợp với kỳ báo cáo. Theo phương pháp này, giá thành sản phẩm được tính bằng cách căn cứ trực tiếp vào chi phí sản xuất đã tập hợp được theo từng đối tượng kế toán tập hợp chi phí trong kỳ và giá trị sản phẩm làm dở đầu kỳ, cuối kỳ. Công thức tính giá thành giản đơn: Tổng giá thành sản phẩm = Giá trị sản phẩm làm dở đầu kỳ + Chi phi sản xuất trong kỳ Giá trị sản phẩm làm dở cuối kỳ - Khoản giảm giá thành LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 12 Tổng giá thành sản xuất sản phầm Giá thành đơn vị sản phẩm = Khối lượng sản phẩm hoàn thành 1.3.2 Ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè + C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®Ó x©y dùng hÖ sè gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm( Trong ®ã 1 s¶n phÈm cã hÖ sè 1 ). + Quy ®æi s¶n l−îng thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm theo hÖ sè gi¸ thµnh ®Ó x¸c ®Þnh tiªu chuÈn ph©n bæ. Tæng s¶n = l−¬ng quy ®æi S¶n l−îng thùc tÕ HÖ sè s¶n S¶n phÈm i phÈm i + TÝnh hÖ sè ph©n bæ gi¸ thµnh HÖ sè ph©n bæ gi¸ thµnh S¶n l−îng quy ®æi s¶n phÈm i S¶n phÈm i ( i = 1,n) Tæng s¶n l−îng quy ®æi + TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ theo tõng lo¹i s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh s¶n = phÈm chÝnh Gi¸ trÞ s¶n Chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang + s¶n xuÊt - phÈm dë dang ®Çu kú trong kú dang trong kú HÖ sè ph©n x bæ giá thµnh s¶n phÈm i 1.3.3 Ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b−íc Phương pháp này được áp dụng đối với các doanh nghiệp có đặc điểm quy trình công nghệ trong các DN là quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu liên tục, sản phẩm phải trải qua nhiều giai đoạn chế biến kế tiếp nhau, NTP đã hoàn thành ở giai đoạn trước lại là đối tượng tiếp tục chế biến ở bước sau. Các phương pháp tính giá theo phân bước: * Phương pháp tính giá thành phân bước có tính giá nửa thành phẩm (Phương pháp kết chuyển tuần tự) Kế toán phải căn cứ vào CPXS đã tập hợp theo từng giai đoạn sản xuất, lần lượt tính tổng giá thành và giá thành đơn vị nửa thành phẩm của giai đoạn sản xuất trước và LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP 13