1
Lêi nãi ®Çu
HiÖn nay, trong xu thÕ ®æi míi cña ®Êt níc, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· vµ
®ang më ra nhiÒu c¬ héi nhng còng cã kh«ng Ýt th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ph¶i
chó träng tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ khi bá vèn ra cho ®Õn khi
thu ®îc vèn vÒ, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ thu ®îc lîi nhuËn cao ®Ó ®¶m b¶o bï ®¾p ®îc
chi phÝ bá ra vµ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng.
Trong nh÷ng n¨m qua, nÒn kinh tÕ níc ta cã tèc ®é t¨ng trëng kh¸ nhanh
vµ b¾t ®Çu cã tÝch luü. Trong xu thÕ ph¸t triÓn chung ®ã, lÜnh vùc ®Çu t x©y l¾p cã
tèc ®é ph¸t triÓn nhanh cha tõng cã ë níc ta. C¸c c«ng tr×nh ®îc x©y dùng ngµy
cµng nhiÒu, trong ®ã kh«ng Ýt c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ,
®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn lín lao trong ngµnh x©y dùng. Hµng n¨m ngµnh x©y dùng
c¬ b¶n thu hót gÇn 30% tæng vèn ®Çu t c¶ níc. Víi nguån vèn lín nh vËy, vÊn ®Ò
®Æt ra lµ lµm sao qu¶n lý tèt, cã hiÖu qu¶, kh¾c phôc t×nh tr¹ng l·ng phÝ, thÊt
tho¸t vèn trong qu¸ tr×nh thi c«ng, gi¶m chi phÝ , h¹ gi¸ thµnh, t¨ng tÝnh c¹nh
tranh cho doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn thi c«ng kÐo dµi, ®Þa bµn s¶n xuÊt lu«n
thay ®æi.
ChÝnh v× vËy, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
mét c«ng t¸c kÕ to¸n quan träng, gióp doanh nghiÖp cã c¸i nh×n x¸c thùc vÒ thùc
tr¹ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ
s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm do kÕ to¸n cung cÊp, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh
nghiÖp sÏ n¾m ®îc kÕt qu¶ chÝnh x¸c tõng ho¹t ®éng, tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô
dÞch vô còng nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh.
Sö dông hîp lý c¸c th«ng tin nµy sÏ t¹o ®ßn bÈy kinh tÕ nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµ t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua thêi gian nghiªn cøu lý
luËn trong trêng häc vµ thêi gian thùc tËp thùc tÕ t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh
Hµ Néi, em ®· chän ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh Hµ Néi” cho bµi viÕt cña m×nh.
Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ vËn dông lý luËn vÒ h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµo nghiªn cøu thùc tiÔn c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i
C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh Hµ Néi, qua ®ã t×m ra nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i, víng m¾c trong ho¹t ®éng kÕ to¸n cña C«ng ty ®ång thêi m¹nh d¹n ®Ò ra mét sè
kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn nhá vµo viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty.
LuËn v¨n tèt nghiÖp gåm 3 phÇn.
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i C«ng ty X©y Dùng C«ng Tr×nh Hµ Néi.
2
PhÇn III. Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh Hµ Néi.
3
PhÇn I
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp x©y l¾p.
I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng x©y l¾p cã ¶nh hëng ®Õn h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
X©y dùng c¬ b¶n (XDCB) lµ ngµnh s¶n xuÊt ®éc lËp, cã chøc n¨ng t¹o c¬ së vËt
chÊt cho nÒn kinh tÕ vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ, quèc phßng. So víi c¸c ngµnh
s¶n xuÊt kh¸c, XDCB cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt ®Æc trng ®îc thÓ hiÖn rÊt râ
ë s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh t¸i t¹o ra s¶n phÈm cña ngµnh.
1. §Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p.
S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh (HMCT) x©y dùng,
vËt kiÕn tróc…cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n
xuÊt x©y l¾p l©u dµi. MÆt kh¸c, cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p kü thuËt thi c«ng kh¸c nhau
dÉn ®Õn gi¸ trÞ c«ng tr×nh kh¸c nhau. V× vËy, ®ßi hái viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch
to¸n nhÊt thiÕt ph¶i lËp dù to¸n vµ trong qu¸ tr×nh x©y l¾p ph¶i so s¸nh víi dù to¸n,
lÊy dù to¸n lµm thíc ®o, ®ång thêi ®Ó gi¶m bít rñi ro ph¶i mua b¶o hiÓm cho c«ng
tr×nh x©y l¾p.
S¶n phÈm x©y l¾p ®îc tiªu thô theo gi¸ h¹ch to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ
®Çu t tõ tríc. Do ®ã, tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng râ hay nãi c¸ch
kh¸c t¸c ®éng cña yÕu tè thÞ trêng bÞ h¹n chÕ.
S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt (xe, m¸y,
ph¬ng tiÖn thiÕt bÞ thi c«ng, ngêi lao ®éng…) ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n
phÈm. §Æc ®iÓm nµy g©y nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i tæ chøc tèt qu¸ tr×nh
h¹ch to¸n ban ®Çu, ngoµi viÖc ph¶i thêng xuyªn tiÕn hµnh kiÓm kª vËt t tµi s¶n nh»m
ph¸t hiÖn h háng, sai ph¹m mét c¸ch kÞp thêi.
Thêi gian sö dông s¶n phÈm x©y l¾p rÊt l©u dµi. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c
kÕ to¸n ph¶i tæ chøc tèt sao cho ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh nh dù to¸n thiÕt kÕ, t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bµn giao c«ng tr×nh, ghi nhËn doanh thu vµ thu håi vèn.
2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p.
Ho¹t ®éng x©y l¾p ®îc diÔn ra díi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thiÕu tÝnh æn ®Þnh, lu«n biÕn
®æi theo ®Þa ®iÓm vµ gia ®o¹n thi c«ng. Do vËy, doanh nghiÖp thêng ph¶i thay ®æi, lùa
chän ph¬ng ¸n tæ chøc thi c«ng thÝch hîp c¶ vÒ mÆt thi c«ng ®Õn tiÕn ®é.
Chu kú s¶n xuÊt kÐo dµi, dÔ gÆp nh÷ng rñi ro ngÉu nhiªn theo thêi gian nh hao
mßn v« h×nh, thiªn tai…Do vËy, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy cÇn
tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý, ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tr¸nh
nh÷ng tæn thÊt, rñi ro vµ ø ®äng vèn trong ®Çu t kinh doanh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra trong mét ph¹m vi hÑp víi sè lîng c«ng nh©n vµ vËt
liÖu lín. §ßi hái tæ chøc c«ng t¸c x©y l¾p ph¶i cã sù phèi hîp ®ång bé vµ chÆt chÏ
gi÷a c¸c bé phËn vµ giai ®o¹n c«ng viÖc.
S¶n xuÊt XDCB thêng diÔn ra ngoµi trêi, chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp bëi ®iÒu kiÖn
m«i trêng, thiªn nhiªn. Trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng thi c«ng, cã thÓ sÏ ph¸t sinh c¸c thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt hay do ph¶i ph¸ ®i,
4
lµm l¹i, v× vËy doanh nghiÖp cÇn cã kÕ ho¹ch ®iÒu ®é, phï hîp sao cho cã thÓ tiÕt
kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh.
Tæ chøc trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ë níc ta phæ biÕn lµ theo ph¬ng thøc
“kho¸n gän” c¸c c«ng tr×nh, HMCT, khèi lîng hoÆc c¸c c«ng viÖc cho c¸c ®¬n vÞ
trong néi bé doanh nghiÖp. Trong gi¸ kho¸n c«ng tr×nh kh«ng chØ cã tiÒn l¬ng mµ
cßn cã ®ñ c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô thi c«ng, chi phÝ chung cña c¸c bé
phËn nhËn kho¸n. ViÖc giao kho¸n trªn sÏ gióp cho viÖc n©ng cao tr¸ch nhiÖm trong
qu¶n lý x©y dùng cña c¸c ®éi x©y dùng, xÝ nghiÖp tiÕt kiÖm chi phÝ vµ ®Èy nhanh tiÕn
®é thi c«ng.
3. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p.
KÕ to¸n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i ®îc ph©n tÝch theo kho¶n môc chi phÝ, do ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ HMCT, c¸c giai ®o¹n cña HMCT hoÆc nhãm HMCT cô thÓ,
nh»m thêng xuyªn so s¸nh, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. Qua ®ã xem xÐt
nguyªn nh©n vît kÕ ho¹ch, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c c«ng tr×nh, HMCT hoµn thµnh, c¸c khèi lîng x©y
l¾p cã dù to¸n riªng ®· hoµn thµnh. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cho thÝch hîp nh ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, ph¬ng
ph¸p hÖ sè hoÆc ph¬ng ph¸p tû lÖ. §Ó cã thÓ so s¸nh, kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt x©y
l¾p thùc tÕ ph¸t sinh víi dù to¸n ®· ®îc lËp th× dù to¸n chi phÝ thêng ®îc lËp theo
tõng kho¶n môc chi phÝ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp,
chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Gi¸ thµnh c«ng tr×nh l¾p ®Æt thiÕt bÞ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ cña b¶n th©n thiÕt bÞ
®a vµo l¾p ®Æt mµ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ do doanh nghiÖp x©y l¾p bá ra cã liªn
quan ®Õn x©y l¾p c«ng tr×nh. Bëi vËy, khi nhËn c¸c thiÕt bÞ do ®¬n vÞ chñ ®Çu t bµn
giao ®Ó l¾p ®Æt, gi¸ cña c¸c thiÕt bÞ nµy ®îc ghi vµo TK 002- vËt t, hµng ho¸ nhËn gi÷
hé, nhËn gia c«ng.
Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt kÕt cÊu bao gåm gi¸ trÞ vËt kiÕn tróc vµ
gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo nh c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã, thiÕt bÞ sëi Êm…
Nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc
s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ngµnh nãi trªn ®· phÇn nµo chi phèi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. §Çu tiªn, viÖc tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt tiÕn hµnh khã kh¨n do c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh rêi r¹c
lµm cho qu¸ tr×nh tËp hîp, b¶o qu¶n vµ chuyÓn chøng tõ gèc vÒ phßng kÕ to¸n mÊt
nhiÒu thêi gian. Thªm n÷a, lµ nh÷ng khã kh¨n trong ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt
chung cho c¸c c«ng tr×nh.
II. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p.
1.1 Kh¸i niÖm.
Còng nh c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, doanh nghiÖp x©y l¾p muèn tiÕn
hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm th× cÇn cã ba yÕu tè c¬ b¶n lµ t liÖu lao ®éng,
®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. C¸c yÕu tè nµy tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
h×nh thµnh nªn ba lo¹i chi phÝ t¬ng øng lµ chi phÝ vÒ sö dông t liÖu lao ®éng, chi phÝ
vÒ ®èi tîng lao ®éng vµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸,
c¸c chi phÝ nµy ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng gi¸ trÞ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
5
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé
c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó tiÕn
hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý,
n¨m) vµ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p.
Tuy nhiªn, ®Ó hiÓu ®óng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu.
Chi phÝ lµ nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi l îng s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n.Chi tiªu thÓ
hiÖn sù gi¶m vèn ®¬n thuÇn cña doanh nghiÖp. Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm
kh¸c nhau. Cã nh÷ng kho¶n ®· chi ra nhng cha ®îc coi lµ chi phÝ (nh vËt liÖu mua vÒ
nhËp kho cha xuÊt dïng…) vµ ngîc l¹i cã nh÷ng kho¶n ®îc coi lµ chi phÝ nhng thùc
tÕ cha ph¶i chi ra (nh c¸c chi phÝ trÝch tríc..)
1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ mét c¸ch hîp lý, khoa häc kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa quan
träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn lµ c¬ së cña kÕ ho¹ch ho¸
kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn c«ng ty, thóc ®Èy viÖc tiÕt kiÖm chi
phÝ, ph¸t huy h¬n n÷a vai trß cña kÕ to¸n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c«ng ty.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau
tuú thuéc vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý. Th«ng thêng chi phÝ s¶n
xuÊt ®îc phÇn lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau:
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè:
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè lµ s¾p xÕp nh÷ng chi phÝ cã chung tÝnh
chÊt kinh tÕ vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u, dïng vµo môc ®Ých
g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm (phôc vô qu¶n lý hay trùc tiÕp s¶n xuÊt). Theo
quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh,
nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ …mµ c«ng ty dïng ®Ó s¶n xuÊt
trong kú (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu kh«ng dïng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng
víi nhiªn liÖu, ®éng lùc).
Chi phÝ nh©n c«ng: bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§): ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§
ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông trong kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm toµn bé sè tiÒn mµ c«ng ty ph¶i bá ra ®Ó
chi tr¶ cho khèi lîng lao vô, dÞch vô mua vµ thuª ngoµi nh tiÒn ®iÖn, tiÒn níc…
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé sè chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ nãi trªn.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã
t¸c dông rÊt lín trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng
yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n, lËp b¸o c¸o
chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, cung cÊp tµi liÖu
tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü
l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai lo¹i. §ã lµ:
6
Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
vµ t¹o ra s¶n phÈm (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp).
Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc, phôc vô qu¶n lý, do
®ã kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp ®èi víi tõng ®èi tîng cô thÓ. §ã lµ c¸c chi phÝ cã liªn
quan ®Õn viÖc qu¶n lý cña doanh nghiÖp nh: tr¶ l¬ng cho bé m¸y qu¶n lý doanh
nghiÖp, khÊu hao TSC§ phôc vô cho qu¶n lý doanh nghiÖp.
Do mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c ®éng kh¸c nhau ®Õn khèi lîng, chÊt lîng c«ng
tr×nh nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo híng ph©n ®Þnh râ chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ gi¸n
tiÕp cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña chi phÝ nh»m t×m
ra biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu
t cña doanh nghiÖp.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch øng xö cña chi phÝ:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh hai lo¹i sau:
Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ cã quan hÖ tû lÖ thuËn
víi biÕn ®éng vÒ møc ®é ho¹t ®éng. BiÕn phÝ khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ th× æn ®Þnh,
kh«ng thay ®æi. Nã thêng bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ nh nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng
trùc tiÕp…
Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ): lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi møc ®é
ho¹t ®éng thay ®æi. Chi phÝ bÊt biÕn chØ gi÷ nguyªn trong ph¹m vi phï hîp cña doanh
nghiÖp, tøc lµ ph¹m vi gi÷a khèi lîng s¶n phÈm tèi thiÓu vµ khèi lîng s¶n phÈm tèi ®a
mµ doanh nghiÖp ®· dù ®Þnh s¶n xuÊt. C¸c chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm th× l¹i biÕn ®æi trong trêng hîp s¶n phÈm thay ®æi. Nã thêng bao gåm c¸c chi
phÝ nh: chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ thuª mÆt b»ng, ph¬ng tiÖn kinh doanh.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ trong viÖc ph©n tÝch
®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.
Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia
thµnh c¸c kho¶n môc sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT): lµ chi phÝ cña vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu
phô, vËt kÕt cÊu, vËt liÖu lu©n chuyÓn…cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p. Chi phÝ
NVLTT kh«ng bao gåm chi phÝ vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n xuÊt chung.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT): bao gåm tiÒn l¬ng c¬ b¶n, c¸c kho¶n phô
cÊp l¬ng, l¬ng phô cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc sö
dông xe, m¸y thi c«ng ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Bao gåm: tiÒn khÊu hao m¸y
mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu
®éng lùc dïng cho m¸y thi c«ng…
Chi phÝ chung: Bao gåm ba lo¹i:
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô cho s¶n xuÊt chung cña ®éi
nhng kh«ng trùc tiÕp tÝnh cho tõng ®èi tîng cô thÓ. Chi phÝ nµy bao gåm: tiÒn l¬ng
cña c«ng nh©n qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt, c«ng nh©n vËn hµnh m¸y vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, khÊu hao TSC§, chi phÝ
c«ng cô dông cô dïng cho qu¶n lý ®éi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c…
7
+ Chi phÝ b¸n hµng: Lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú liªn quan
®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm x©y l¾p vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c bao gåm chi phÝ chµo
hµng, chi phÝ giíi thiÖu s¶n phÈm, chi phÝ b¶o hµnh.
+ Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Gåm toµn bé chi phÝ chung trong toµn bé
doanh nghiÖp x©y l¾p cã liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng
kinh doanh vµ qu¶n lý hµnh chÝnh.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc cã t¸c ®éng phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý
chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµm tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp
®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p.
2.1 Kh¸i niÖm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng, lao ®éng
vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã liªn quan tíi khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn
thµnh. S¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ kÕt cÊu c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n c«ng viÖc cã thiÕt
kÕ vµ sù tÝnh to¸n riªng, cã thÓ lµ c«ng tr×nh, HMCT hoµn thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh
cña c«ng tr×nh, HMCT hoµn thµnh toµn bé lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng cña s¶n
xuÊt x©y l¾p.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lý cña doanh nghiÖp, kÕt qu¶ viÖc sö dông c¸c lo¹i vËt t, tµi
s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p thiÕt kÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp
thùc hiÖn nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt ra khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi møc chi phÝ
thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ
c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, chóng ta cã thÓ ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh theo c¸c
tiªu thøc sau:
C¨n cø vµo c¬ së tÝnh sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh: theo c¸ch ph©n
lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc chia thµnh:
* Gi¸ thµnh dù to¸n (Zdt): lµ tæng sè c¸c chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh nµy ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc quy ®Þnh cña
Nhµ Níc víi khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông theo tõng l·nh thæ, tõng ®Þa ph¬ng do cÊp
thÈm quyÒn ban hµnh. Zdt nhá h¬n gi¸ trÞ dù to¸n ë phÇn ®Þnh møc.
Zdt = Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh – Lîi nhuËn ®Þnh møc
Trong ®ã:
Gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho c¸c doanh nghiÖp
x©y l¾p x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó c¸c c¬ quan
qu¶n lý Nhµ Níc gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p.
§ã lµ toµn bé chi phÝ cho c«ng t¸c x©y dùng, l¾p r¸p c¸c cÊu kiÖn, l¾p ®Æt c¸c m¸y
mãc thiÕt bÞ, nã bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ chung vµ lîi nhuËn ®Þnh møc.
Lîi nhuËn ®Þnh møc lµ chØ tiªu Nhµ Níc quy ®Þnh ®Ó tÝch luü cho x· héi do
ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¹o ra.
* Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (Zkh): lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu
kiÖn cô thÓ ë mçi ®¬n vÞ x©y l¾p trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸
¸p dông trong ®¬n vÞ. Nã lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p,
8
t¨ng thu nhËp cho doanh nghiÖp trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch, ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý
gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Gi÷a gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh dù to¸n cã mèi
quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau qua c«ng thøc:
Zkh = Zdt – Møc h¹ Zdt Chªnh lÖch vît ®Þnh møc (nÕu cã).
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho phÐp ta thÊy ®îc chÝnh x¸c nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh
trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch còng nh hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt lµm h¹ gi¸
thµnh dù to¸n. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cßn ®îc coi lµ gèc so s¸nh víi thùc tÕ ®Ó tÝnh møc
®é hoµn thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, t×m nguyªn nh©n chñ quan, kh¸ch quan t¸c ®éng
®Õn viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.
* Gi¸ thµnh thùc tÕ x©y l¾p (Ztt): lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra ®Ó h×nh thµnh mét khèi lîng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®îc x¸c ®Þnh
theo sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp ®îc. Gi¸ thµnh thùc tÕ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ
trong ®Þnh møc mµ bao gåm nh÷ng chi phÝ vît ®Þnh møc nh: chi phÝ vÒ thiÖt h¹i ph¸
®i lµm l¹i, chi phÝ thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt, mÊt m¸t, hao hôt vËt t , c¸c kho¶n béi
chi vÒ nh©n c«ng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
VÒ nguyªn t¾c mèi quan hÖ gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh trªn ph¶i ®¶m b¶o nh sau:
Ztt Zkh Zdt
ViÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ víi gi¸ thµnh dù to¸n cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tr×nh
®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c.
ViÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho phÐp ta ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé
hay sù non yÕu cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é tæ
chøc qu¶n lý cña b¶n th©n doanh nghiÖp.
C¨n cø vµo ph¹m vi cña chØ tiªu tÝnh gi¸ thµnh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh ®îc chia thµnh hai lo¹i:
* Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan
®Õn x©y dùng vµ l¾p ®Æt s¶n phÈm x©y l¾p (chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT, chi phÝ sö
dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung)
* Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh liªn quan
®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm x©y l¾p, bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ
b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho s¶n phÈm ®ã.
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p.
Ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p lµ sù thèng nhÊt hai mÆt kh¸c nhau cña mét qu¸
tr×nh, trong ®ã chi phÝ thÓ hiÖn mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh thÓ hiÖn mÆt kÕt qu¶
s¶n xuÊt. Chóng ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸.
Tuy nhiªn, xÐt vÒ b¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh cã sù kh¸c nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt
trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú mµ cßn
liªn quan ®Õn c¶ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng. Ngîc l¹i, gi¸ thµnh
s¶n phÈm kh«ng bao gåm chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng nhng
l¹i chøa ®ùng chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang kú tríc chuyÓn sang. Chi phÝ
s¶n xuÊt kh«ng liªn quan ®Õn khèi lîng, chñng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú,
cßn gi¸ thµnh l¹i phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè ®ã dÉn ®Õn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh¸c nhau.
9
Cã thÓ nãi, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm riªng biÖt vµ
cã nh÷ng mÆt kh¸c nhau, ®ång thêi l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, sù tiÕt
kiÖm hay l·ng phÝ vÒ chi phÝ s¶n xuÊt sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm
thÊp hay cao. Qu¶n lý gi¸ thµnh bao giê còng g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt,
c¸cbiÖn ph¸p mµ doanh nghiÖp sö dông nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt còng chÝnh lµ
môc tiªu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
qua c«ng thøc sau:
Tæng gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y
l¾p
=
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang ®Çu kú
+
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh trong kú
-
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang cuèi kú
4. Vai trß, nhiÖm vô cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
4.1 Vai trß.
Trong XDCB, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p cã nh÷ng ý nghÜa c¬ b¶n sau:
Cung cÊp lîng th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c cho c¸c nhµ qu¶n lý vÒ hiÖu qu¶ cña
mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ngµy, hµng kú, hµng n¨m ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ph¶n øng,
gi¶i ph¸p kÞp thêi nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tèi ®a
møc lîi nhuËn.
Gióp cho viÖc xem xÐt tríc khi quyÕt ®Þnh tham dù thÇu, tiÕn hµnh ®Êu thÇu c¸c
c«ng tr×nh, x©y dùng gi¸ c¶ cho ký kÕt hîp ®ång x©y dùng c«ng tr×nh. Vµ gióp Nhµ
Níc thùc hiÖn sù gi¸m s¸t vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña c¸c
doanh nghiÖp.
Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh XDCB nªn c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lu«n gÆp khã kh¨n
trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. §iÒu nµy khiÕn cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c míi phôc vô tèt cho viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy sù s¸ng t¹o, t×m tßi ph¬ng ¸n s¶n xuÊt
kinh doanh cã hiÖu qu¶.
4.2 NhiÖm vô.
§Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu sau:
Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt. TÝnh to¸n chÝnh x¸c, ph©n bæ kÞp thêi gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®èi t îng tËp
hîp tÝnh gi¸ thµnh.
Ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc vµo c¸c ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ mµ ¸p
dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp.
KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt t, lao ®éng, sö dông
m¸y thi c«ng, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n môc chi
phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc (kÕ ho¹ch) ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp thêi.
KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo tõng HMCT,
v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh.
10
Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tÝnh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp, kÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn.
Víi c¸c yªu cÇu trªn, nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ:
X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp, tæ chøc ®Ó thùc hiÖn tèt
viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
thÝch hîp. Tæ chøc thùc hiÖn tèt viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp,
quy ®Þnh tr×nh tù tõng c«ng viÖc, ph©n bá c¸c chi phÝ cho tõng ®èi tîng, tõng s¶n
phÈm chi tiÕt.
III. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn tËp hîp
nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cña c«ng t¸c kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø
vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt. Tuú theo c¬
cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ
néi bé cña doanh nghiÖp mµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ toµn bé quy
tr×nh c«ng nghÖ hay tõng giai ®o¹n, tõng quy tr×nh c«ng nghÖ riªng biÖt. Tuú theo
quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, yªu cÇu cña
c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng nhãm
s¶n phÈm, tõng s¶n phÈm, tõng bé phËn, côm chi tiÕt hoÆc chi tiÕt s¶n phÈm.
Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, do ®Æc ®iÓm s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc nªn ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thêng lµ theo tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc cã thÓ lµ mét HMCT,
mét bé phËn cña mét HMCT, nhãm HMCT.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc
t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé
vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp, phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ® îc kÞp
thêi vµ chÝnh x¸c.
Trªn c¬ së ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kÕ to¸n sÏ lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi
phÝ thÝch øng. Trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p, ngêi ta thêng sö dông c¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh sau:
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh hoÆc HMCT: hµng th¸ng chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, HMCT nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh hay
HMCT ®ã. C¸c kho¶n chi phÝ ®ã ®îc ph©n chia theo tæng sè kho¶n môc tÝnh gi¸
thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®èi tîng ®ã chÝnh lµ tæng sè chi phÝ ®îc tËp hîp cho tõng
®èi tîng kÓ tõ khi khëi c«ng ®Õn hoµn thµnh.
Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n dÆt hµng: chi phÝ ph¸t sinh
hµng th¸ng sÏ ®îc ph©n lo¹i theo ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn
thµnh th× tæng chi phÝ ®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ.
11
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông trong trêng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt.
Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng: theo ph¬ng ph¸p nµy
c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng c«ng tr×nh. Trong tõng
®¬n vÞ ®ã, chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng chÞu phÝ nh HMCT, nhãm
HMCT. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh,
HMCT do vËy ph¶i ph©n bæ theo tiªu thøc thÝch hîp.
Ph¬ng ph¸p tËp hîp theo khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh: theo ph¬ng ph¸p nµy
toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc tËp hîp cho tõng ®èi tîng chÞu
phÝ. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh lµ toµn bé chi phÝ bá ra trong
giai ®o¹n thi c«ng khèi lîng x©y l¾p ®ã.
2. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn cña toµn bé c«ng t¸c
tÝnh gi¸ thµnh trong ®¬n vÞ x©y l¾p vµ nã cã ý nghÜa quan träng trong viÖc tÝnh chÝnh
x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Do ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña s¶n phÈm XDCB mang
tÝnh ®¬n chiÕc vµ s¶n phÈm x©y dùng ph¶i lËp dù to¸n nªn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
trong XDCB lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc ®·
hoµn thµnh, c¸c khèi lîng x©y l¾p cã dù to¸n thiÕt kÕ ®· hoµn thµnh.
Cïng víi viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh kú tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §©y lµ mèc thêi gian bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i
tæng hîp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸
thµnh phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, chu kú s¶n xuÊt vµ h×nh thøc nghiÖm
thu bµn giao khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh. X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh ®óng sÏ gióp
cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ®îc khoa häc, hîp lý, ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy
®ñ, kÞp thêi sè liÖu vÒ gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, ph¸t huy ® îc ®Çy ®ñ
chøc n¨ng kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña kÕ to¸n.
Ngoµi ra, ®Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p ®îc chÝnh x¸c, cÇn ph¶i lùa chän ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
thêng lµ c¸c c«ng tr×nh,h¹ng môc c«ng tr×nh, dã ®ã cã thÓ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ thµnh sau:
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n):
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, kú tÝnh gi¸
thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o. Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp tËp
hîp cho mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh
chÝnh lµ gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã.
Trong trêng hîp c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cha hoµn thµnh toµn bé
mµ cã khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao th×:
Gi¸ thµnh thùc tÕ cña
khèi lîng x©y l¾p hoµn
thµnh bµn giao
=
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë dang
®Çu kú
+
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh trong
kú
-
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë dang
cuèi kú
Trong trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp theo c«ng tr×nh, nhng gi¸ thùc tÕ ph¶i
tÝnh riªng cho tõng c«ng t×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh th× kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo chi
phÝ s¶n xuÊt cña c¶ nhãm vµ hÖ sè kü thuËt ®· quy ®Þnh cho tõng h¹ng môc c«ng
tr×nh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. NÕu c¸c h¹ng môc
c«ng tr×nh cã thiÕt kÕ kh¸c nhau, dù to¸n kh¸c nhau nhng thi c«ng trªn cïng mét ®Þa
12
®iÓm do cïng mét c«ng trêng ®¶m nhiÖm, kÕ to¸n kh«ng cã ®iÒu kiÖn theo dâi, qu¶n
lý riªng c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau th× chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc ph©n bæ cho
tõng h¹ng môc c«ng tr×nh theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp.
Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ:
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp doanh nghiÖp ph¶i thi c«ng nh÷ng
c«ng tr×nh lín, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn ë nhiÒu ®éi s¶n xuÊt kh¸c nhau, tr¶i
qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ kh¸c nhau. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®éi, tõng
giai ®o¹n cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ toµn bé c«ng tr×nh hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n
cuèi cïng. Khi ®ã, gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh hoµn thµnh sÏ ®îc tÝnh theo c«ng
thøc:
Z = D®k+ C1 + C2 +… + Cn – Dck
Trong ®ã: Z: gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C1, C1,…Cn :chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh t¹i tõng ®éi hay tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
D®k, Dck: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú, cuèi kú.
Ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p trªn, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ sö dông mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c nh: ph¬ng ph¸p hÖ sè, ph¬ng ph¸p tû lÖ, ph¬ng ph¸p liªn hîp…Tuy
nhiªn, xu híng chung cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lµ sö dông kÕt hîp c¸c ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nªu trªn tuú thuéc vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ vµ ®iÒu kiÖn tæ chøc qu¶n
lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp.
3. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dông kh¸c nhau,
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ còng kh¸c nhau. Do ®ã, viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
x©y l¾p ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kÞp thêi.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ thø tù c¸c c«ng viÖc nh»m tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch kÞp thêi theo tÝnh chÊt vµ ®Æc
®iÓm cña ngµnh.
Cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn qua c¸c bíc
sau:
Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh.
Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã liªn
quan trùc tiÕp ®Õn c«ng tr×nh, HMCT trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô.
Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan
theo tiªu thøc thÝch hîp.
Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh.
IV. ph¬ng ph¸p H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c ®¬n vÞ
kinh doanh x©y l¾p.
1 H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n
xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p. Nã bao gåm gi¸ thùc tÕ (gi¸ mua + chi phÝ thu mua) cña toµn
bé vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn, bé phËn rêi lÎ dïng cho viÖc x©y dùng,
l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh, kh«ng bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng cho m¸y thi c«ng
vµ qu¶n lý ®éi.
13
Nguyªn vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp
trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Trêng hîp kh«ng tÝnh riªng ®îc th×
ph¶i ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, theo c¸c tiªu thøc phï hîp
nh: ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, theo khèi lîng thùc hiÖn…
C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
Chi phÝ nguyªn
vËt liÖu ph©n bæ
cho tõng ®èi tîng
=
Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu
cÇn ph©n bæ
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
x
Tæng tiªu thøc
ph©n bæ cña tõng
®èi tîng
§Ó tËp hîp ®îc chÝnh x¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n cÇn
chó ý kiÓm tra sè vËt liÖu ®· lÜnh nhng cuèi kú cha sö dông hÕt, gi¸ trÞ thu håi
nÕu cã ®Ó lo¹i khái chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú.
Chi phÝ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp
sö dông trong kú
=
Gi¸ trÞ nguyªn
vËt liÖu ®a vµo
s¶n xuÊt
Gi¸ trÞ nguyªn
vËt liÖu cha sö
dông
-
-
Gi¸ trÞ phÕ
liÖu thu håi
Khi cã nhu cÇu sö dông nguyªn vËt liÖu, bé phËn thi c«ng viÕt phiÕu xin lÜnh vËt
t. Sau khi ®îc xÐt duyÖt bëi kÕ to¸n trëng, phiÕu xin lÜnh vËt t ®îc chuyÓn ®Õn bé
phËn cung øng ®Ó lËp phiÕu xuÊt kho. Sau khi lËp xong, phô tr¸ch bé phËn sö dông vµ
bé phËn cung øng ký vµo phiÕu. Ngêi nhËn vËt t sÏ ®em phiÕu nµy xuèng kho. Thñ
kho ghi sè lîng vËt t thùc xuÊt vµ cïng ngêi nhËn vËt t ký vµo phiÕu. §Þnh kú, kÕ to¸n
xuèng lÊy phiÕu xuÊt kho vµ sè tiÒn ghi vµo phiÕu.
C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé… kÕ to¸n tiÕn
hµnh h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n
nµy kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc, khèi lîng x©y l¾p cã dù to¸n riªng). TK 621 cã kÕt cÊu
nh sau:
Bªn Nî: - TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp.
Bªn Cã: - TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt ®îc nhËp l¹i kho.
- KÕt chuyÓn trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Tr×nh tù h¹ch to¸n ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
TK 111, 112, 331…
Mua NVL sö dông trùc tiÕp
kh«ng qua kho
TK 152
TK 621
NVL sö dông kh«ng hÕt
nhËp l¹i kho
TK133(1331)
TK 152
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo (nÕu cã)
TK 154(1541)
K/C NVL trùc tiÕp
XuÊt kho NVL sö dông cho
s¶n xuÊt
TK1413
QuyÕt to¸n t¹m øng cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n
vÒ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao
S¬ ®å 1.1 : H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
14
2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm: tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, tiÒn thëng, trÝch
tríc l¬ng phÐp… cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ® îc
tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. Trong
trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh ph¶i lùa chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp nh: ®Þnh møc tiÒn l¬ng, khèi lîng
c«ng viÖc…
Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, h×nh thøc tr¶ l¬ng thêng ¸p dông ®èi víi c«ng
nh©n trùc tiÕp lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng theo ngµy, l¬ng c«ng nhËt hoÆc tiÒn l¬ng theo khèi
lîng giao kho¸n.
- L¬ng ngµy: lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng theo møc l¬ng ngµy vµ sè ngµy
lµm viÖc trong th¸ng.
- L¬ng c«ng nhËt: lµ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lµm viÖc t¹m thêi, cha ®îc xÕp
vµo thang bËc l¬ng.
- L¬ng kho¸n: Lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi lîng, chÊt lîng
c«ng viÖc hoµn thµnh.
Hµng ngµy, tæ trëng tæ s¶n xuÊt cã tr¸ch nhiÖm theo dâi t×nh h×nh lao ®éng thùc
tÕ cña tõng c«ng nh©n trong tæ th«ng qua b¶ng chÊm c«ng vµ phiÕu lµm thªm giê.
Cuèi th¸ng, tæ trëng tæ s¶n xuÊt vµ phô tr¸ch bé phËn thi c«ng ký nhËn vµo b¶ng
chÊm c«ng vµ phiÕu b¸o lµm thªm giê vµ chuyÓn lªn kÕ to¸n lµm b¶ng tÝnh l¬ng. C¨n
cø vµo b¶ng chÊm c«ng, phiÕu lµm thªm giê, b¶ng thanh to¸n l¬ng vµ BHXH… kÕ
to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §ång thêi, kÕ to¸n trÝch tríc tiÒn
l¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n nÕu viÖc nghØ phÐp cña c«ng nh©n kh«ng ®Òu gi÷a c¸c
kú trong n¨m.
§Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622 - Chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng
(c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc, khèi lîng x©y l¾p cã dù
to¸n riªng) vµ cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Tr×nh tù h¹ch to¸n ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
TK621
TK334,111…
TK154(1541)
L¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho
KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc
CNTTSX (c¶ thuª ngoµi)
tiÕp
TK335
TrÝch tríc tiÒn l¬ng phÐp kÕ ho¹ch
TK1413
QuyÕt to¸n l¬ng ®éi nhËn kho¸n vÒ
khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh
S¬ ®å 1.2 : H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
3. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
M¸y thi c«ng lµ nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ trùc tiÕp phôc vô s¶n xuÊt thi c«ng nh:
m¸y ®Çm, m¸y ñi, m¸y xóc, m¸y trén bª t«ng, … ViÖc ®Çu t ®Çy ®ñ c¸c lo¹i m¸y
15
mãc sÏ cÇn lîng vèn rÊt lín, do ®ã, dÔ dÉn tíi t×nh tr¹ng l·ng phÝ do kh«ng sö dông
hÕt c«ng suÊt cña m¸y. V× thÕ, trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thêng chØ ®Çu t cho
nh÷ng lo¹i m¸y cÇn thiÕt, sö dông cã hiÖu qu¶, cßn l¹i ®i thuª cña c¸c ®¬n vÞ hoÆc tæ
chøc cho thuª ®Ó tiÕt kiÖm vèn, t¨ng lîi nhuËn cho ®¬n vÞ.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng gåm hai lo¹i sau:
- Chi phÝ t¹m thêi: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc l¾p ®Æt, ch¹y thö, vËn
chuyÓn…m¸y thi c«ng.
- Chi phÝ thêng xuyªn: lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc sö dông m¸y thi c«ng,
bao gåm: l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nhiªn liÖu, ®éng lùc dïng ch¹y m¸y, khÊu
hao m¸y thi c«ng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c…
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho
ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt
hîp b»ng m¸y, kÕ to¸n sö dông TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Trêng hîp
doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y th× kh«ng sö dông TK
623 mµ kÕ to¸n ph¶n ¸nh trùc tiÕp vµo c¸c TK 621, 622, 627. KÕt cÊu cña TK 623 nh
sau:
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng thùc tÕ ph¸t sinh.
Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
- KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
TK 623 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n.
ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông
m¸y thi c«ng. Cô thÓ:
- Trêng hîp m¸y thi c«ng thuª ngoµi: toµn bé chi phÝ thuª m¸y ®îc tËp hîp vµo
TK623, cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi tîng.
TK331,111, 112
TK623
Gi¸ thuª kh«ng cã VAT
TK154
K/C chi phÝ sö dông MTC
theo tõng c«ng tr×nh
TK111, 112, 152…
TK334,111…
TK623
TK133
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng
VATkhiÓn
®Çu vµo
®îc khÊu trõ
nh©n ®iÒu
m¸y
C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng
TK152, 153
S¬ ®å
1.3®éi
: x©y l¾p cãH¹ch
m¸yriªng:
thi c«ng
ngoµi
- Trêng hîp
tõng
m¸y to¸n
thi c«ng
C¸c thuª
chi phÝ
liªn quan ®Õn
Chi
phÝ
VL,
CCDC
xuÊt
m¸y thi c«ng ®îc tËp hîp riªng, cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ theo tõng ®èi tîng.
Quy tr×nh h¹ch
to¸nm¸y
®îcthi
thÓc«ng
hiÖn qua s¬ ®å sau:
dïng cho
TK214
Chi phÝ khÊu hao m¸y thi
c«ng
TK1413
TK154 (1541)
Ph©n bæ hoÆc K/C chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng.
Chi phÝ cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n
néi bé khi duyÖt quyÕt to¸n
TK331,111…
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ
chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
TK133
ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã)
S¬ ®å 1.4 : H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng trong trêng hîp ®éi
x©y l¾p cã m¸y thi c«ng riªng.
16
- Trêng hîp c«ng ty cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng: Quy tr×nh h¹ch to¸n ®îc
thÓ hiÖn nh sau:
TK 152, 111…
TK154 (1543)
TK 621
C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ sö dông MTC
NVLTT sö dông cho
m¸y thi c«ng
TK623
TK 622
Gi¸ trÞ ®éi MTC phôc vô cho c¸c ®èi tîng (trêng hîp doanh nghiÖp
thùc hiÖn ph¬ng thøc cung cÊp lao vô m¸y lÉn nhau)
Chi phÝ NCTT ®iÒu
khiÓn m¸y thi c«ng
TK 512
TK 627
Gi¸ b¸n néi bé vÒ chi phÝ sö dông MTC (trêng
hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn ph¬ng thøc b¸n
Chi phÝ SXC cña ®éi
lao vô m¸y lÉn nhau)
m¸y thi c«ng
TK 632
Gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau trong néi bé (trêng hîp doanh
nghiÖp thùc hiÖn ph¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau).
S¬ ®å 1.5: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng trong trêng hîp
c«ng ty cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng.
Trong trêng hîp ®éi m¸y thi c«ng phôc vô bªn ngoµi th× h¹ch to¸n t¬ng tù nh
viÖc b¸n lao vô, dÞch vô. KÕ to¸n ghi hai bót to¸n sau:
BT1): Ph¶n ¸nh gi¸ vèn dÞch vô b¸n ra bªn ngoµi:
Nî TK 632: Gi¸ vèn phôc vô bªn ngoµi.
Cã TK 154 (1543. Chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng).
BT2): Ph¶n ¸nh gi¸ b¸n cho c¸c ®èi tîng bªn ngoµi:
Nî TK liªn quan (111,112,131…): Tæng gi¸ thanh to¸n.
Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng.
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép.
4. H¹ch to¸n chi phÝ chung.
a. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý c«ng tr×nh trong
ph¹m vi tæ ®éi s¶n xuÊt nhng kh«ng ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng cô thÓ. Chi
phÝ s¶n xuÊt chung trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p bao gåm:
- Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng
phô cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch KPC§, BHXH, BHYT theo l¬ng cña
c«ng nh©n trùc tiÕp vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi.
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: lµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho qu¶n lý ®éi
hoÆc sö dông cho söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh.
17
- Chi phÝ c«ng cô, dông cô: lµ gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô sö dông cho thi c«ng,
qu¶n lý ®éi nh: c©y chèng gç, xµ gå, c«p pha, b¶o hé lao ®éng…
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ nh÷ng hao phÝ vÒ thiÕt bÞ, m¸y mãc cho
qu¶n lý ®éi, kho tµng, bÕn b·i… phôc vô thi c«ng c«ng tr×nh.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: chi phÝ vÒ ®iÖn, ®iÖn tho¹i, níc… phôc vô cho thi
c«ng vµ qu¶n lý ®éi.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: chi phÝ héi häp, tiÕp kh¸ch…
Chi phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
th× h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. NÕu liªn quan ®Õn
nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®èi tîng theo
c¸c tiªu thøc thÝch hîp. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong ph¹m
vi toµn tæ, ®éi kÕ to¸n sö dông TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung, më chi tiÕt theo tõng
bé phËn x©y l¾p (xÝ nghiÖp, ®éi x©y l¾p…) vµ cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî: - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú.
gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK334, 338Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghiTK627
KÕttr¶
chuyÓn
TiÒn l¬ng -ph¶i
NVQLhay
®éi ph©n
vµ bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
TK
627
kh«ng
cã
sè
d
cuèi
kú vµ ®îc më chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n.
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ph¶i tr¶
C¸c chung
kho¶n ghi
phÝqua
SXC
liÖu
Quy
tr×nhs¶n
h¹ch
chiviªn
phÝ s¶n xuÊt
®îcgi¶m
thùcchi
hiÖn
s¬(phÕ
®å sau:
CNTT
xuÊtto¸n
, nh©n
SDMTC & NVQL ®éi
thu håi, vËt t xuÊt dïng kh«ng hÕt…)
TK111, 112, 152…
TK152, 153
Chi phÝ VL, CCDC xuÊt dïng
cho ®éi x©y l¾p
TK214
Chi phÝ khÊu hao TSC§ cña
®éi x©y l¾p
TK154 (1541)
Ph©n bæ hoÆc K/C chi phÝ SXC cho c¸c c«ng
tr×nh ,h¹ng môc c«ng tr×nh cã liªn quan.
TK1421,
242,335
Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tríc vµ
trÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶
TK1413
Chi phÝ cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n néi
bé khi duyÖt quyÕt to¸n
TK331,111…
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi
phÝ b»ng tiÒn kh¸c
TK133
ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã)
S¬ ®å 1.6:
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
b. H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong kinh doanh
x©y l¾p còng t¬ng tù nh trong c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
ViÖc h¹ch to¸n cô thÓ nh sau:
Nî TK 641 (chi tiÕt tiÓu kho¶n): TËp hîp chi phÝ b¸n hµng.
18
Nî TK 642 (chi tiÕt tiÓu kho¶n): TËp hîp chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã).
Cã TK liªn quan (152, 334, 214, 242, 335, 111, 112, 331…)
Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p, c¸c chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp liªn quan ®Õn ho¹t ®éng x©y l¾p cuèi kú sÏ ®îc ph©n bæ cho
tõng ®èi tîng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y l¾p…) ®Ó tÝnh gi¸ thµnh toµn bé
s¶n phÈm x©y l¾p. C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
Chi phÝ b¸n hµng (hoÆc
chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp ) ph©n bæ cho
s¶n phÈm x©y l¾p hoµn
thµnh trong kú
Chi phÝ b¸n hµng
(hoÆc chi phÝ
QLDN chê kÕt
chuyÓn cuèi kú)
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña s¶n
phÈm x©y l¾p hoµn thµnh trong kú
=
Tæng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña
s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh trong
kú vµ dë dang cuèi kú
Chi phÝ b¸n hµng
(hoÆc chi phÝ
= QLDN) chê kÕt
chuyÓn ®Çu kú
Tæng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
cña s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh
trong kú vµ dë dang cuèi kú
=
+
Chi phÝ b¸n hµng
thùc tÕ (hoÆc chi
phÝ QLDN) ph¸t
sinh trong kú
Chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp cña s¶n phÈm x©y
l¾p dë dang ®Çu kú
+
x
Tæng chi phÝ b¸n
hµng (hoÆc chi
phÝ qu¶n lý DN)
chê kÕt chuyÓn
®Çu kú vµ ph¸t
sinh trong kú
-
Chi phÝ b¸n hµng
(hoÆc chi phÝ
QLDN) ph©n bæ cho
s¶n phÈm x©y l¾p
hoµn thµnh trong kú
Chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp cña s¶n phÈm x©y
l¾p ph¸t sinh trong kú
5. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
a. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
KÕ to¸n sö dông TK 154 ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, dÞch vô, lao vô kh¸c trong c¸c doanh
nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. Tµi kho¶n nµy më cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh x©y l¾p, c¸c giai ®o¹n cña h¹ng môc c«ng tr×nh hay nhãm c¸c h¹ng môc c«ng
tr×nh vµ theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ.
Bªn Nî: - Tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm.
- Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hoµn thµnh.
TK 154 cã sè d nî vµ ®îc chi tiÕt thµnh 4 tiÓu kho¶n.
Quy tr×nh h¹ch to¸n ®îc thùc hiÖn nh sau:
TK154
TK152,153
C¸c
kho¶n
ghi
gi¶m
chi
phÝ
(phÕ
liÖu
thu
håi
K/c chi phÝ NVL trùc tiÕp
hoÆc s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc)
TK155
TK622
K/c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Gi¸ thµnh thùc tÕ chê tiªu thô hoÆc chê
bµn giao cho bªn A
TK623
TK 632
K/c chi phÝ sö dông MTC
Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm bµn giao
cho bªn A
TK 627
K/c (ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK621
S¬ ®å 1.7 :
H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
b. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
19
S¶n phÈm dë dang ë doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh dë dang cha hoµn thµnh hay khèi lîng x©y l¾p dë dang trong kú cha ®îc chñ
®Çu t nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang tøc lµ tÝnh
to¸n, x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm cha
hoµn thµnh cuèi kú theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
hîp lý lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc hîp lý cña gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y l¾p trong kú.
Muèn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý tríc hÕt ph¶i tæ chøc kiÓm kª chÝnh
x¸c khèi lîng x©y l¾p cha hoµn thµnh trong kú, ®ång thêi x¸c ®Þnh ®óng ®¾n møc ®é
hoµn thµnh cña khèi lîng x©y l¾p dë dang so víi khèi lîng hoµn thµnh theo quy íc
cña tõng gia ®o¹n thi c«ng trong kú. Khi ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cÇn ph¶i cã sù
kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé ph©n kü thuËt víi tæ chøc lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é
hoµn thµnh cña khèi lîng x©y l¾p dë dang.
Nh×n chung, viÖc tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong x©y l¾p phô thuéc vµo
ph¬ng thøc thanh to¸n, khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao gi÷a ngêi nhËn
thÇu vµ ngêi giao thÇu. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p sau khi hoµn
thµnh toµn bé th× s¶n phÈm dë dang lµ phÇn chi phÝ ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng
®Õn cuèi kú ®ã. NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p theo ®iÓm dõng kü
thuËt hîp lý (x¸c ®Þnh ®îc gi¸ dù to¸n) th× s¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng x©y
l¾p cha ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý ®· quy ®Þnh vµ ®îc tÝnh gi¸ theo chi
phÝ thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã cho c¸c giai ®o¹n, tæ hîp c«ng viÖc ®·
hoµn thµnh vµ giai ®o¹n cßn dë dang theo gi¸ dù to¸n cña chóng. Trªn c¬ së tµi
liÖu kiÓm kª cuèi kú, gi¸ trÞ x©y l¾p dë dang sÏ ®îc tÝnh nh sau:
Gi¸ trÞ cña
khèi lîng
x©y l¾p dë
dang cuèi
kú
=
Chi phÝ thùc tÕ khèi lîng
x©y l¾p dë dang ®Çu kú
Gi¸ trÞ cña khèi lîng x©y
l¾p hoµn thµnh theo dù
to¸n
+
Chi phÝ thùc tÕ khèi lîng
thùc hiÖn trong kú
Gi¸ trÞ cña khèi lîng x©y l¾p
+
dë dang cuèi kú theo dù to¸n
x
Gi¸ trÞ cña
khèi lîng
x©y l¾p dë
dang cuèi kú
theo dù to¸n
V. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng thøc kho¸n
gän trong x©y l¾p.
Kho¸n gän lµ mét h×nh thøc qu¶n lý míi trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ë níc
ta. C¸c ®¬n vÞ nhËn kho¸n (xÝ nghiÖp, ®éi, tæ…) cã thÓ nhËn kho¸n gän khèi l îng
c«ng viÖc hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ nhËn kho¸n gän bao gåm c¶ chi phÝ tiÒn l¬ng, vËt liÖu, c«ng cô thi c«ng, chi phÝ chung.
Ph¬ng thøc kho¸n s¶n phÈm x©y l¾p cho c¸c ®¬n vÞ c¬ së, c¸c tæ, ®éi thi c«ng lµ
ph¬ng thøc qu¶n lý thÝch hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng. Nã g¾n víi lîi Ých vËt chÊt cña ngêi lao ®éng víi khèi lîng, chÊt lîng s¶n phÈm còng nh tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh.
§ång thêi më réng quyÒn tù chñ h¹ch to¸n kinh doanh, lùa chän ph¬ng thøc tæ chøc
lao ®éng, tæ chøc thi c«ng, ph¸t huy kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña tæ, ®éi…
Trong c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc tiÕn hµnh
nh sau:
1. H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n.
a. Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n néi bé kh«ng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng.
§¬n vÞ giao kho¸n sö dông TK141 (1413)- ®îc më chi tiÕt cho tõng ®¬n vÞ nhËn
kho¸n ®Ó ph¸n ¸nh quan hÖ néi bé víi ®¬n vÞ nhËn kho¸n, ®ång thêi ph¶i më sæ theo
dâi khèi lîng x©y l¾p giao kho¸n gän theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
TK152,153,
111,112,33888
TK621, 622,
623, 627
20
trong ®ã ph¶n ¸nh theo c¶ gi¸ thÇu vµ gi¸ giao kho¸n, chi tiÕt theo tõng kho¶n môc
chi phÝ.
TK141 (1413)
T¹m øng vËt t, vèn vµ bæ
sung sè thiÕu cho ®¬n vÞ
nhËn kho¸n
QuyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao
TK1331
ThuÕ GTGT ®îc khÊu
trõ
TK111,112 , 1388
Thu håi sè ®· t¹m øng lín h¬n
gi¸ trÞ giao kho¸n
S¬ ®å 1.8 : H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ
giao kho¸n
b. Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng vµ ®îc ph©n
cÊp qu¶n lý tµi chÝnh.
KÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n sö dông TK136 (1362 – ph¶i thu vÒ khèi lîng
giao kho¸n néi bé) ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ mµ ®¬n vÞ øng vÒ vËt t, tiÒn, khÊu hao
tµi s¶n cè ®Þnh… cho c¸c ®¬n vÞ nhËn kho¸n néi bé, chi tiÕt theo tõng ®¬n vÞ. §ång
thßi tµi kho¶n nµy còng sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ x©y l¾p hoµn thµnh nhËn bµn giao
tõ c¸c ®¬n vÞ nhËn kho¸n néi bé cã ph©n cÊp qu¶n lý riªng. Tµi kho¶n nµy chØ sö
dông ë ®¬n vÞ giao kho¸n.
TK111, 112,
TK136 (1362)
153,331,214
T¹m øng vµ bæ sung sè thiÕu
NhËn khèi lîng x©y
cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n néi bé
l¾p giao kho¸n hoµn
thµnh
TK1541
Gi¸ trÞ giao
kho¸n néi bé
TK1331
ThuÕ GTGT ®îc
khÊu trõ (nÕu cã)
TK111,112,
334,1388
Thu håi sè ®· t¹m øng lín h¬n
gi¸ trÞ giao kho¸n
S¬ ®å 1.9 : Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng
2. H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n
§¬n vÞ nhËn kho¸n néi bé nÕu kh«ng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng vµ kh«ng ®îc ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh th× cÇn ph¶i më sæ theo dâi khèi lîng x©y l¾p nhËn
kho¸n c¶ vÒ gi¸ trÞ nhËn kho¸n vµ chi phÝ thùc tÕ theo tõng kho¶n môc.
Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng th× sö dông
TK336 (3362- ph¶i tr¶ vÒ khèi lîng x©y l¾p néi bé) ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËn t¹m
øng vµ quyÕt to¸n khèi lîng x©y l¾p néi bé víi ®¬n vÞ giao kho¸n. KÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ
- Xem thêm -
.DOC 
75 
102 
96 
