Tài liệu Hoàn thiện dự toán ngân sách tại công ty cp bánh kẹo phạm nguyên luận văn thạc sĩ

Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O TR¦êNG §¹I HäC KINH TÕ Tp. HCM --------------- Hå Xu©n H÷u HOµN THIÖN Dù TO¸N NG¢N S¸CH T¹I C¤NG TY CP B¸NH KÑO PH¹M NGUY£N Chuyªn ngµnh : KÕ to¸n – KiÓm to¸n M· sè : 60.34.30 LUËN V¡N TH¹C SÜ KINH TÕ NG¦êI H¦íNG DÉN KHOA HäC : TS. L£ §×NH TRùC TP. Hå ChÝ Minh - N¨m 2009 ii lêi c¶m ¬n T«i xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn TS. Lª §×nh Trùc, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. T«i ®· may m¾n cã ®­îc nhiÒu sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c«, b¹n bÌ, ®ång nghiÖp vµ gia ®×nh ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n, t«i xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn hä. T«i còng xin c¶m ¬n ®Õn Ban gi¸m ®èc vµ c¸c anh chÞ trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ cung cÊp tµi liÖu cho nghiªn cøu cña t«i. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hå Xu©n H÷u iii Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu ®éc lËp cña t«i víi sù cè vÊn cña Ng­êi h­íng dÉn khoa häc, sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc vµ ch­a hÒ ®­îc c«ng bè trong c¸c nghiªn cøu nµo. T«i còng xin cam ®oan r»ng mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®· ®­îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®· ®­îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ LuËn v¨n Hå Xu©n H÷u iv MôC LôC Trang phô b×a lêi c¶m ¬n ........................................................................................................... ii Lêi cam ®oan .................................................................................................... iii MôC LôC.................................................................................................................iv DANH MôC C¸C Ký HIÖU, CH÷ VIÕT T¾T..................................................vii Danh môc c¸c b¶ng biÓu ......................................................................... viii DANH MôC C¸C H×NH VÏ §å THÞ ................................................................. ix Më ®Çu ....................................................................................................................1 Ch­¬ng 1 ....................................................................................................................3 Tæng quan vÒ dù to¸n ng©n s¸ch .........................................................3 1.1 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ dù to¸n ng©n s¸ch..............................................3 1.1.1 Kh¸i niÖm ng©n s¸ch...........................................................................3 1.1.2 C¸c lo¹i dù to¸n...................................................................................3 1.1.3 Môc ®Ých, chøc n¨ng vµ ý nghÜa cña viÖc lËp dù to¸n .....................7 1.2 M« h×nh vµ quy tr×nh dù to¸n .................................................................10 1.2.1 C¸c m« h×nh dù to¸n.........................................................................10 1.2.2 Quy tr×nh lËp dù to¸n .......................................................................15 1.2.3 Mèi quan hÖ gi÷a c¸c dù to¸n ..........................................................17 1.3 YÕu tè con ng­êi trong dù to¸n ....................................................................19 Ch­¬ng 2 ..................................................................................................................22 Thùc tr¹ng c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn ..............................................................................22 2.1 §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý ..............22 2.1.1 LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn .....................................................22 2.1.2 ThÞ tr­êng vµ s¶n phÈm ...................................................................23 v 2.1.3 Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ..........................................................23 2.1.4 C¬ cÊu tæ chøc vµ qu¶n lý.................................................................26 2.2 Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n..........................................................................27 2.2.1 Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña bé phËn kÕ to¸n.................................27 2.2.2 Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng phÇn hµnh .................................28 2.2.3 S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n...........................................................35 2.3 Thùc tr¹ng c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn .......................................................................................................35 2.3.1 Tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé phËn trong qu¸ tr×nh dù to¸n ................35 2.3.2 Quy tr×nh dù to¸n..............................................................................35 2.3.3 C¸c b¸o c¸o dù to¸n ..........................................................................36 2.3.4 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn ..................................................................................39 Ch­¬ng 3 ..................................................................................................................49 Hoµn thiÖn c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn ..............................................................................49 3.1 Môc tiªu vµ quan ®iÓm hoµn thiÖn .........................................................49 3.1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn.............................................................49 3.1.2 Môc tiªu hoµn thiÖn ..........................................................................49 3.1.3 Quan ®iÓm hoµn thiÖn ......................................................................49 3.2 Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ....................................................................50 3.2.1 Hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc vµ quy tr×nh qu¶n lý ............................50 3.2.2 Hoµn thiÖn lo¹i dù to¸n vµ m« h×nh dù to¸n ..................................53 3.2.3 Hoµn thiÖn quy tr×nh dù to¸n ..........................................................54 3.2.4 Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p dù b¸o .....................................................58 3.2.5 Hoµn thiÖn c¸c b¸o c¸o dù to¸n .......................................................59 3.2.6 Dù to¸n ng©n s¸ch trong m«i tr­êng c«ng nghÖ th«ng tin .................69 KÕt luËn ..............................................................................................................71 vi Tµi liÖu tham kh¶o ......................................................................................72 PHô LôC .................................................................................................................73 Phô lôc 2.1a Dù to¸n s¶n l­îng tiªu thô ............................................................73 Phô lôc 2.1b Dù to¸n doanh thu ............................................................................74 Phô lôc 2.2 Dù to¸n sè l­îng s¶n xuÊt ..................................................................76 Phô lôc 2.3a Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (bao b×) .........................................81 Phô lôc 2.3b Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (vËt liÖu chÝnh) .............................97 Phô lôc 2.4 Dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ............................................113 Phô lôc 2.5 Chi phÝ s¶n xuÊt chung .................................................................119 Phô lôc 2.6 Dù to¸n gi¸ vèn ..............................................................................119 Phô lôc 2.7 Dù to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ......120 Phô lôc 2.8a Dù to¸n thu tiÒn ...........................................................................121 Phô lôc 2.8b Dù to¸n chi tiÒn............................................................................121 Phô lôc 2.8c Dù to¸n tæng hîp thu chi tiÒn .....................................................122 Phô lôc 2.9 Dù to¸n B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh...........................................123 Phô lôc 2.10 Dù to¸n B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.....................................................124 vii DANH MôC C¸C Ký HIÖU, CH÷ VIÕT T¾T BHXH BCKQKD BHYT BVQI C«ng ty CP CPNCTT CPNVLTT CPSXC ERP G§ GTGT H§QT HC-NS ISO KT LCTT P.KTQT P.KTTC P.TC P.TG§ SWOT TNHH TP TP.QT TP.TC-KT TSC§ VND ZBB : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : B¶o hiÓm x· héi B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh B¶o hiÓm y tÕ Bureau Veritas Qualite International C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn Cæ phÇn Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung HÖ thèng ho¹ch ®Þnh nguån lùc doanh nghiÖp Gi¸m ®èc ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Héi ®ång qu¶n trÞ Hµnh chÝnh nh©n sù Tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ KÕ to¸n Lu chuyÓn tiÒn tÖ Phßng kÕ to¸n qu¶n trÞ Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh Phßng tµi chÝnh Phã tæng gi¸m ®èc §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, thêi c¬, vµ nguy c¬ Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Tr­ëng phßng Tr­ëng phßng qu¶n trÞ Tr­ëng phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh ViÖt Nam §ång Dù to¸n tõ ®Çu viii Danh môc c¸c b¶ng biÓu B¶ng 2.1 Tû lÖ t¨ng doanh thu qua c¸c n¨m.........................................................46 B¶ng 3.1 S¶n l­îng tiªu thô....................................................................................60 B¶ng 3.2 Doanh thu tiªu thô...................................................................................60 B¶ng 3.3 Dù to¸n s¶n xuÊt ......................................................................................61 B¶ng 3.4 Dù to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ..............................................61 B¶ng 3.5 Dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ......................................................62 B¶ng 3.6 Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung..............................................................63 B¶ng 3.7 Dù to¸n thµnh phÈm tån kho, gi¸ thµnh vµ gi¸ vèn hµng b¸n............64 B¶ng 3.8 Dù to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp................65 B¶ng 3.9 Dù to¸n vèn ®Çu t­ ..................................................................................66 B¶ng 3.10 KÕ ho¹ch thu tiÒn b¸n hµng..................................................................66 B¶ng 3.11 KÕ ho¹ch tr¶ tiÒn mua nguyªn, vËt liÖu...............................................67 B¶ng 3.12 Dù to¸n tiÒn............................................................................................67 ix DANH MôC C¸C H×NH VÏ §å THÞ H×nh 1.1 M« h×nh th«ng tin tõ trªn xuèng ............................................................11 H×nh 1.2 M« h×nh th«ng tin ph¶n håi ....................................................................12 H×nh 1.3 M« h×nh th«ng tin tõ d­íi lªn .................................................................13 H×nh 1.4 Quy tr×nh dù to¸n ng©n s¸ch theo 3 giai ®o¹n cña Stephen Brookson ...........................................................................................................................16 H×nh 1.5 Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn cña mét ng©n s¸ch .........................18 H×nh 2.1 Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt b¸nh bÝch quy .......................................25 H×nh 2.2 S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc C«ng ty Cæ PhÇn B¸nh KÑo Ph¹m Nguyªn .......26 H×nh 2.3 S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n .................................................................35 H×nh 3.1 KÕ ho¹ch phèi hîp b¸n hµng vµ ho¹t ®éng ...........................................51 H×nh 3.2 S¬ ®å tæ chøc c«ng ty thay ®æi ................................................................52 H×nh 3.3 Ng©n s¸ch mèi quan hÖ víi c¸c víi chiÕn l­îc vµ ho¹ch ®Þnh .............56 -1- Më ®Çu Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi ThÕ giíi mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng ngµy cµng thay ®æi nhanh chãng, sù thay ®æi c«ng nghÖ, toµn cÇu hãa, vµ nhiÒu yÕu tè kh¸c lµm cho m«i tr­êng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngµy cµng phøc t¹p vµ sù c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt h¬n. Lµm sao ®Ó tèi ­u hãa c¸c nguån lùc h÷u h¹n cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy? Mét trong c¸c c«ng cô th­êng ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông ®ã lµ, lËp kÕ ho¹ch. Trong ®ã, kÕ ho¹ch (dù to¸n) ng©n s¸ch gi÷ vai trß hÕt søc quan träng. Mét sù to¸n ng©n s¸ch tèt, gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ®Þnh h­íng ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh theo mét chiÕn l­îc thèng nhÊt vµ phèi hîp hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong doanh nghiÖp. Vµ do vËy, nã nh­ mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c doanh nghiÖp. T¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn, viÖc lËp dù to¸n ng©n s¸ch chØ míi thùc hiÖn b¾t ®Çu cho n¨m tµi chÝnh 2008. §©y lµ lÇn ®Çu lËp kÕ ho¹ch nªn l·nh ®¹o c«ng ty vµ c¸c bé phËn trong c«ng ty ch­a ý thøc ®­îc hÕt tÇm quan träng cña c«ng t¸c dù to¸n. Do vËy, mét nghiªn cøu cô thÓ c¸c vÊn ®Ò lý luËn vÒ dù to¸n ng©n s¸ch còng nh­ ®¸nh gi¸ l¹i thùc tr¹ng c«ng t¸c lËp dù to¸n ng©n s¸ch n¨m 2008 ®Ó tõ ®ã hoµn thiÖn c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch cña c«ng ty lµ nhu cÇu cÇn thiÕt. Môc ®Ých nghiªn cøu Môc ®Ých cña nghiªn cøu lµ muèn hÖ thèng hãa nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ dù to¸n ng©n s¸ch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch vµ ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn §èi t­îng nghiªn cøu §èi t­îng nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña dù to¸n ng©n s¸ch. Ph¹m vi nghiªn cøu Ph¹m vi nghiªn cøu chØ tËp trung vµo dù to¸n cña C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn -2Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu C¸c ph­¬ng ph¸p sö dông trong nghiªn cøu: ph­¬ng ph¸p quan s¸t vµ pháng vÊn, ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp, Bè côc cña luËn v¨n LuËn v¨n gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Tæng quan vÒ dù to¸n ng©n s¸ch Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn Ch­¬ng 3: Hoµn thiÖn c«ng t¸c dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn Ngoµi ra luËn v¨n cßn phô lôc vÒ c¸c b¶ng biÓu trong qu¸ tr×nh dù to¸n ng©n s¸ch t¹i C«ng ty CP B¸nh kÑo Ph¹m Nguyªn. -3- Ch­¬ng 1 Tæng quan vÒ dù to¸n ng©n s¸ch 1.1 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ dù to¸n ng©n s¸ch 1.1.1 Kh¸i niÖm ng©n s¸ch Theo Stephen Brookson [5], th× dù to¸n ng©n s¸ch (budget) lµ mét kÕ ho¹ch cho c¸c ho¹t ®éng trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp, th­êng thÓ hiÖn d­íi d¹ng nh÷ng d÷ liÖu tµi chÝnh. Dù to¸n ng©n s¸ch lµ mét b¶n kÕ ho¹ch thÓ hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ ®­îc chuÈn bÞ tr­íc cho thêi gian s¾p tíi th­êng lµ mét n¨m. Trong “HÖ thèng dù b¸o ®iÒu khiÓn kÕ ho¹ch ra quyÕt ®Þnh”, Loan Lª [1], Dù to¸n “lµ mét ch­¬ng tr×nh thÓ hiÖn nh÷ng môc tiªu cña ban qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp b»ng ®¬n vÞ sè l­îng vµ tiÒn tÖ.” Theo tõ ®iÓn tiÕng viÖt [3], dù to¸n (danh tõ) lµ mét b¶n dù to¸n vµ dù to¸n (®éng tõ) lµ tÝnh to¸n tr­íc nh÷ng kho¶n thu chi vÒ tµi chÝnh. Dù to¸n (budget) kh¸c víi dù b¸o (forecast). Mét dù b¸o cã thÓ rÊt ®¬n gi¶n, diÔn t¶ nh÷ng g× ®­îc dù ®o¸n sÏ x¶y ra trong t­¬ng lai. Mét dù to¸n diÔn t¶ nh÷ng g× ng­êi ta tin cã thÓ lµm ®­îc trong t­¬ng lai. Nh­ vËy, dù to¸n ng©n s¸ch lµ mét kÕ ho¹ch mµ trong ®ã thÓ hiÖn nh÷ng môc tiªu tæ chøc cÇn ph¶i ®¹t ®­îc ®ång thêi chØ râ c¸ch thøc huy ®éng c¸c nguån lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ tæ chøc ®Æt ra. Dù to¸n ®­îc x¸c ®Þnh b»ng mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ cho mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai. Dù to¸n lµ c¬ së, lµ trung t©m cña kÕ ho¹ch vµ tiÒn ®Ò cho viÖc dù to¸n lµ dù b¸o. 1.1.2 C¸c lo¹i dù to¸n Dù to¸n lµ c«ng cô cña nhµ qu¶n lý, chÝnh v× thÕ ®ßi hái nhµ qu¶n lý ph¶i am hiÓu c¸c lo¹i dù to¸n ®Ó thÝch øng víi tõng nhu cÇu riªng lÎ vµ tõng hoµn c¶nh cô thÓ cña tõng tæ chøc trong tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n. Theo nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cho nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau, dù to¸n ng©n s¸ch ®­îc chia thµnh nh÷ng lo¹i kh¸c nhau. -41.1.2.1 Ph©n lo¹i theo thêi gian Theo thêi gian, dù to¸n ng©n s¸ch chia thµnh dù to¸n ng¾n h¹n vµ dù to¸n dµi h¹n. Dù to¸n ng©n s¸ch ng¾n h¹n Dù to¸n ng¾n h¹n th­êng ®­îc lËp cho kú kÕ ho¹ch lµ mét n¨m vµ ®­îc chia ra tõng kú ng¾n h¬n lµ hµng quÝ vµ hµng th¸ng. Dù to¸n ng©n s¸ch ng¾n h¹n th­êng liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn cña tæ chøc nh­ mua hµng, b¸n hµng, thu tiÒn, chi tiÒn, s¶n xuÊt. Dù to¸n ng©n s¸ch ng¾n h¹n ®­îc lËp hµng n¨m tr­íc khi niªn ®é kÕ to¸n kÕt thóc vµ ®­îc xem nh­ lµ ®Þnh h­íng chØ ®¹o cho mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc trong n¨m kÕ ho¹ch. Dù to¸n ng©n s¸ch dµi h¹n Dù to¸n ng©n s¸ch dµi h¹n cßn ®­îc gäi lµ dù to¸n ng©n s¸ch vèn, ®©y lµ dù to¸n ®­îc lËp liªn quan ®Õn tµi s¶n dµi h¹n, thêi gian sö dông tµi s¶n vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th­êng h¬n 1 n¨m. Dù to¸n dµi h¹n th­êng bao gåm viÖc dù to¸n cho c¸c tµi s¶n lín phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ hÖ thèng ph©n phèi nh­ nhµ x­ëng, m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu chiÕn l­îc kinh doanh. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña dù to¸n ng©n s¸ch vèn lµ lîi nhuËn dù kiÕn lín, møc ®é rñi ro cao, thêi gian thu håi vèn dµi. Dù to¸n ng©n s¸ch dµi h¹n th­êng ®­îc lËp cho 5 n¨m, 10 n¨m hoÆc dµi h¬n. 1.1.2.2 Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng Dù to¸n ho¹t ®éng D ù t o ¸ n ho¹t ®éng lµ dù to¸n liªn quan ®Õ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh­ lµ mua hµng, s¶n xuÊt, b¸n hµng vµ qu¶n lý. Dù to¸n ho¹t ®éng liªn quan dù to¸n tiªu thô nh»m ph¸n ®o¸n t×nh h×nh tiªu thô cña c«ng ty trong kú dù to¸n, dù to¸n s¶n xuÊt ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh»m dù to¸n s¶n l­îng s¶n xuÊt ®ñ cho tiªu thô tõ ®ã tÝnh dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, dù to¸n mua hµng ®­îc dïng cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nh»m dù to¸n khèi l­îng hµng cÇn thiÕt ph¶i mua ®Ó ®ñ cho tiªu thô vµ tån kho, sau ®ã lËp dù to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý, dù to¸n kÕt qu¶ kinh doanh. -5Dù to¸n tµi chÝnh Dù to¸n tµi chÝnh lµ dù to¸n cho c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. Lµ c¸c dù to¸n liªn quan ®Õn vèn ®Çu t­, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, tiÒn tÖ,… Dù to¸n tiÒn tÖ lµ kÕ ho¹ch chi tiÕt cho viÖc thu vµ chi tiÒn. Dù to¸n vèn ®Çu t­ tr×nh bµy dù to¸n c¸c tµi s¶n dµi h¹n vµ vèn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh ë nh÷ng n¨m tiÕp theo. Dù to¸n b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n tæng thÓ vÒ t×nh h×nh tµi s¶n vµ nguån vèn cña doanh nghiÖp. 1.1.2.3 Ph©n lo¹i theo ph­¬ng ph¸p lËp Dù to¸n ng©n s¸ch linh ho¹t Lµ dù to¸n cung cÊp cho c«ng ty kh¶ n¨ng ­íc tÝnh chi phÝ, doanh thu t¹i nhiÒu møc ®é ho¹t ®éng kh¸c nhau. Dù to¸n linh ho¹t ®­îc lËp theo mèi quan hÖ víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, gióp x¸c ®Þnh ng©n s¸ch dù kiÕn t­¬ng øng ë tõng møc ®é vµ ph¹m vi ho¹t ®éng kh¸c nhau. Th«ng th­êng dù to¸n linh ho¹t ®­îc lËp ë 3 møc ®é ho¹t ®éng c¬ b¶n lµ: Møc ®é ho¹t ®éng b×nh th­êng, trung b×nh; møc ®é ho¹t ®éng kh¶ quan nhÊt; møc ®é bÊt lîi nhÊt. ¦u ®iÓm cña dù to¸n linh ho¹t lµ cã thÓ thÝch øng víi sù thay ®æi cña ho¹t ®éng kinh doanh, më réng ph¹m vi dù to¸n, tr¸nh ®­îc viÖc söa ®æi dù to¸n mét c¸ch phiÒn phøc khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi. MÆt kh¸c, cã thÓ dïng dù to¸n ®Ó xem xÐt t×nh h×nh thùc hiÖn trong thùc tÕ . Dù to¸n ng©n s¸ch cè ®Þnh Lµ dù to¸n t¹i c¸c sè liÖu t­¬ng øng víi mét møc ®é ho¹t ®éng Ên ®Þnh tr­íc. Dù to¸n ng©n s¸ch cè ®Þnh phï hîp víi doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng kinh tÕ æn ®Þnh. Dù to¸n cè ®Þnh chØ dùa vµo mét møc ®é ho¹t ®éng mµ kh«ng xÐt tíi møc ®é nµy cã thÓ bÞ biÕn ®éng trong kú dù to¸n. NÕu dïng dù to¸n nµy ®Ó ®¸nh gi¸ thµnh qu¶ kinh doanh cña mét doanh nghiÖp mµ c¸c nghiÖp vô lu«n biÕn ®éng th× khã ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n cña doanh nghiÖp. 1.1.2.4 Ph©n lo¹i theo møc ®é ph©n tÝch Theo møc ®é ph©n tÝch, cã c¸c lo¹i dù to¸n sau: - Dù to¸n t¨ng dÇn (Incremental Budgeting) - Dù to¸n tõ ®Çu (Zero-Based budgeting) -6- Dù to¸n cuèn chiÕu (Rolling Budget) Dù to¸n t¨ng dÇn Theo dù to¸n t¨ng dÇn, c¬ së x©y dung dù to¸n cña kú hiÖn t¹i dùa vµo dù to¸n hay kÕt qu¶ thùc tÕ cña kú tr­íc. Gi¶ ®Þnh cña dù to¸n nµy cho r»ng dù to¸n hay kÕt qu¶ thùc tÕ cña kú tr­íc lµ ®óng ®¾n, ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban lµ hiÖu qu¶ vµ hîp lý. Do ®ã, khi lËp dù to¸n cho kú hiÖn t¹i, viÖc lËp dù to¸n th­êng sö dông dù to¸n hay kÕt qu¶ thùc tÕ kú tr­íc sau khi ®· ®iÒu chØnh cho nh÷ng thay ®æi vÒ sè l­îng vµ møc gi¸ c¶ nh­ ®­îc dù b¸o sÏ x¶y ra trong kú tiÕp theo. Lo¹i dù to¸n nµy cã nh­îc ®iÓm ë chç dù to¸n nµy xem xÐt kÕ ho¹ch hay thùc tÕ n¨m tr­íc lµ ®óng ®¾n vµ hîp lý mµ kh«ng cÇn xem xÐt l¹i viÖc doanh nghiÖp cã sö dông mét c¸ch tèi ­u nh÷ng nguån lùc cña m×nh kh«ng. Do vËy, c¸c tr­ëng bé phËn sÏ kh«ng cè g¾ng t×m c¸ch ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n hay kh«ng cã ý thøc vÒ chi phÝ vµ lîi Ých tõ c¸c ho¹t ®éng chøc n¨ng mµ hä ®ang thùc hiÖn. ¦u ®iÓm cña dù to¸n t¨ng dÇn lµ rÊt dÔ thùc hiÖn vµ Ýt tèn kÐm Dù to¸n tõ ®Çu Dù to¸n tõ ®Çu lµ khi lËp dù to¸n g¹t bá hÕt nh÷ng sè liÖu dù to¸n ®· tån t¹i trong qu¸ khø vµ xem c¸c nghiÖp vô kinh doanh nh­ míi b¾t ®Çu. Víi dù to¸n tõ ®Çu, mçi bé phËn cña doanh nghiÖp kh«ng lËp dù to¸n dùa trªn dù to¸n hay kÕt qu¶ thùc tÕ n¨m tr­íc mµ sÏ b¾t ®Çu l¹i tõ sè kh«ng. C¸c qu¸ tr×nh, c¸c dù to¸n chi phÝ sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i nh­ lµ lÇn ®Çu tiªn thùc hiÖn. C¸c b¸o c¸o dù to¸n míi sÏ kh«ng lÖ thuéc vµo sè liÖu cña b¸o c¸o dù to¸n cò. Dù to¸n tõ ®Çu kh«ng chÞu h¹n chÕ c¸c møc chi tiªu ®· qua, kh«ng cã khu«n mÉu v× thÕ nã ®ßi hái nhµ qu¶n lý c¸c cÊp ph¶i ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng chñ quan vµ tÝnh s¸ng t¹o vµ c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ ®Ó lËp dù to¸n ng©n s¸ch. Nh­îc ®iÓm cña dù to¸n tõ ®Çu (ZBB) lµ rÊt tèn kÐm thêi gian vµ tiÒn b¹c. Do viÖc lËp dù to¸n ph¶i xem xÐt tÊt c¶ l¹i tõ ®Çu nªn viÖc lËp dù to¸n th­êng kÐo dµi, rÊt tèn thêi gian, kÌm theo ®ã lµ chi phÝ cho ZBB còng lín. Do vËy, khi sö dông ZBB ph¶i tÝnh ®Õn lîi Ých khi sö dông lo¹i dù to¸n nµy so víi chi phÝ thùc hiÖn nã. Mét bÊt lîi kh¸c lµ ZBB cã xu h­íng chó träng vµo tiÕt kiÖm nh÷ng chi phÝ ng¾n h¹n, ®iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ vÒ l©u dµi. -7Tuy vËy, dù to¸n ZBB cã nhiÒu ­u ®iÓm. Dù to¸n ZBB lµ mét c«ng cô qu¶n lý rÊt tèt. Dù to¸n nµy ®ßi hái c¸c tr­ëng bé phËn ph¶i ®¸nh gi¸ cÈn thËn vµ chi tiÕt vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng mçi khi chuÈn bÞ lËp dù to¸n ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt. Do ®ã, dù to¸n nµy mang tÝnh phï hîp cao nhÊt, nguån lùc ®­îc ph©n bæ hîp lý vµ tiÕt kiÖm chi phÝ. Dù to¸n cuèn chiÕu Dù to¸n cuèn chiÕu th­êng ®­îc lËp cho mét n¨m tµi chÝnh vµ chia thµnh nh÷ng kÕ ho¹ch quý hay th¸ng. Dù to¸n cuèn chiÕu lµ dù to¸n ®­îc cËp nhËt hãa liªn tôc b»ng c¸ch thªm vµo mét giai ®o¹n míi vµ lo¹i bá giai ®o¹n cò nÊt (th¸ng, quý). Qu¸ tr×nh nµy ®­îc lËp l¹i sau mçi kú kÕ ho¹ch, do ®ã, kú dù to¸n lu«n ®­îc duy tr× vµ cËp nhËp. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ c¸c b¸o c¸o dù to¸n tËp trung vµo nh÷ng giai ®o¹n ng¾n nªn gi¶m thiÓu nh÷ng ®iÒu kh«ng biÕt ch¾c trong t­¬ng lai. Nhê ®ã viÖc kiÓm tra biÕn ®éng cã ý nghÜa h¬n. Dù to¸n cuèn chiÕu ®ßi hái c¸c cÊp qu¶n lý ph¶i th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ l¹i kÕ ho¹ch cña m×nh lµm cho c¸c dù to¸n mang tÝnh thùc tÕ h¬n vµ cã thÓ ®¹t ®­îc v× chóng liªn tôc ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó ph¶n ¶nh sù thay ®æi cña hoµn c¶nh. KhuyÕt ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ qu¸ tr×nh lËp dù to¸n ng©n s¸ch lÖ thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c b¸o c¸o dù to¸n cò, kh«ng ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¸c bé phËn lËp dù to¸n ng©n s¸ch. 1.1.3 Môc ®Ých, chøc n¨ng vµ ý nghÜa cña viÖc lËp dù to¸n 1.1.3.1 Môc ®Ých cña dù to¸n ng©n s¸ch Dù to¸n ng©n s¸ch ®­îc sö dông nh­ lµ mét c«ng cô qu¶n lý kh«ng thÓ thiÕu cña c¸c doanh nghiÖp trong m«i tr­êng kinh doanh hiÖn nay. Bëi v× trong m«i tr­êng kinh doanh hiÖn nay, doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng ¸p lùc tõ sù thay ®æi nhanh chãng cña c«ng nghÖ, sù toµn cÇu hãa, sù ®a d¹ng cña m«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa vµ x· héi. ChÝnh nh÷ng ®iÒu nµy lµm cho doanh nghiÖp gÆp nhiÒu rñi ro h¬n trong kinh doanh. Do vËy, ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i ®i t×m nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n trÞ ®Ó øng phã tèt h¬n víi nh÷ng thay ®æi ®ã. Vµ dù to¸n ng©n s¸ch, víi c¸c chøc n¨ng cña nã, ®· vµ ®ang lµ mét c«ng cô qu¶n lý cÇn thiÕt -8cho c¸c doanh nghiÖp. Nã thËt sù lµ mét c«ng cô qu¶n lý kh«ng thÓ thiÕu ë c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ ®· dµnh rÊt nhiÒu thêi gian ®Ó thiÕt lËp mét dù to¸n ng©n s¸ch phï hîp cho doanh nghiÖp cña m×nh. 1.1.3.2 Chøc n¨ng cña dù to¸n ng©n s¸ch Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh Mét dù to¸n ng©n s¸ch ®­îc lËp, b¾t buéc doanh nghiÖp ph¶i thiÕt lËp nh÷ng môc tiªu, kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cho tõng bé phËn, tõng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cho mét giai ®o¹n thÝch hîp trong t­¬ng lai dùa trªn c¸c chÝnh s¸ch tæng thÓ cña doanh nghiÖp. C¸c dù to¸n sÏ ®­a ra nh÷ng ®Þnh møc chi tiÕt vÒ c¸c kÕt qu¶ ®Çu ra cÇn ®¹t ®­îc, thêi gian hoµn thµnh vµ c¸c nguån lùc cÇn sö dông ®¹t ®­îc kÕt qu¶ theo c¸c yªu cÇu nµy. Doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh kÕt qu¶ ®Çu ra nh­ sè l­îng s¶n phÈm tiªu thô, gi¸ b¸n, doanh sè ®¹t ®­îc vµ c¸c nguån lùc cÇn sö dông thÓ hiÖn ë c¸c dù to¸n vÒ chi phÝ nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ ho¹t ®éng,…§ã lµ chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh cña dù to¸n ng©n s¸ch. Chøc n¨ng th«ng tin Chøc n¨ng th«ng tin cña dù to¸n ng©n s¸ch thÓ hiÖn ë chç dù to¸n ng©n s¸ch lµ v¨n b¶n cô thÓ, sóc tÝch truyÒn ®¹t c¸c môc tiªu, chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Õn c¸c nhµ qu¶n lý c¸c bé phËn, phßng ban. Th«ng qua c¸c con sè trong b¸o c¸o dù to¸n nhµ qu¶n trÞ ®· truyÒn th«ng ®iÖp ho¹t ®éng cho c¸c bé phËn vµ c¸c bé phËn dùa vµo c¬ së sè liÖu ®ã lµm kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng hµng ngµy. Chøc n¨ng kiÓm so¸t Chøc n¨ng kiÓm so¸t cña dù to¸n ng©n s¸ch thÓ hiÖn ë viÖc dù to¸n ng©n s¸ch ®­îc xem lµ c¬ së, lµ th­íc ®o chuÈn ®Ó so s¸nh, ®èi chiÕu víi sè liÖu thùc tÕ ®¹t ®­îc cña c«ng ty th«ng qua c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ. Lóc nµy th× dù to¸n ng©n s¸ch ®ãng vai trß kiÓm tra, kiÓm so¸t. Khi ®ãng vai trß kiÓm so¸t, dù to¸n ng©n s¸ch quan s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch chiÕn l­îc, ®¸nh gi¸ møc ®é thµnh c«ng vµ trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ cã ph­¬ng ¸n s÷a ch÷a, kh¾c phôc yÕu ®iÓm. -9Chøc n¨ng ®iÒu phèi Chøc n¨ng ®iÒu phèi cña dù to¸n ng©n s¸ch thÓ hiÖn ë viÖc huy ®éng vµ ph©n phèi c¸c nguån lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña nhµ qu¶n trÞ. Nhµ qu¶n trÞ kÕt hîp gi÷a ho¹ch ®Þnh c¸c môc tiªu, nhiÖm vô cô thÓ vµ viÖc ®¸nh gi¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ cña tõng bé phËn ®Ó ®iÒu phèi c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp tíi c¸c bé phËn sao cho viÖc sö dông ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Chøc n¨ng ®o l­êng, ®¸nh gi¸ Chøc n¨ng ®o l­êng, ®¸nh gi¸ cña dù to¸n ng©n s¸ch thÓ hiÖn ë viÖc dù to¸n ng©n s¸ch cung cÊp mét th­íc ®o chuÈn, mét khu«n khæ chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña nhµ qu¶n lý trong viÖc ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. 1.1.3.3 ý nghÜa cña dù to¸n ng©n s¸ch Dù to¸n ng©n s¸ch lµ c«ng cô qu¶n lý ®a chøc n¨ng. Tuy nhiªn chøc n¨ng næi bËt nhÊt cña dù to¸n ng©n s¸ch vÉn lµ ho¹ch ®Þnh vµ kiÓm so¸t. ViÖc lËp dù to¸n ng©n s¸ch mét c¸ch cÈn thËn, phï hîp sÏ lµm lîi cho doanh nghiÖp trªn nh÷ng mÆt sau ®©y: - Dù to¸n ng©n s¸ch truyÒn ®¹t kÕ ho¹ch, môc tiªu, chiÕn l­îc cña nhµ qu¶n trÞ ®Õn tÊt c¶ c¸c bé phËn trong tæ chøc. - Dù to¸n ng©n s¸ch buéc c¸c nhµ qu¶n trÞ nghÜ ®Õn kÕ ho¹ch cho t­¬ng lai. NÕu kh«ng cã dù to¸n ng©n s¸ch nhµ qu¶n trÞ sÏ tèn rÊt nhiÒu thêi gian cho viÖc xö lý t×nh tr¹ng khÈn cÊp x¶y ra h»ng ngµy trong tæ chøc. - Dù to¸n ng©n s¸ch sÏ b¸o tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n cña tæ chøc. Th«ng qua dù to¸n ng©n s¸ch nhµ qu¶n trÞ dù b¸o tr­íc nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra, nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh trong mét thêi kú ®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch ®Ó kÞp thêi ®èi phã víi nh÷ng khã kh¨n, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ ®éng tr­íc nh÷ng khã kh¨n. - Th«ng qua lËp dù to¸n ng©n s¸ch c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i chó ý ®Õn c¸c môc tiªu, chiÕn l­îc kinh doanh vµ c¸c yÕu tè m«i tr­êng bªn ngoµi t¸c ®éng ®Õn tæ chøc nh­ ®èi thñ c¹nh tranh, chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ N­íc, luËt ph¸p, l·i suÊt, nhu cÇu thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy, dù to¸n ng©n s¸ch t¨ng c­êng nhËn thøc cña nhµ qu¶n trÞ vÒ m«i tr­êng kinh doanh bªn ngoµi t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp. - Trong qu¸ tr×nh lËp dù to¸n ng©n s¸ch sÏ gióp cho nhµ qu¶n trÞ cã ph­¬ng - 10 h­íng vµ quyÕt ®Þnh ph©n phèi nguån lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt trong tæ chøc. - Dù to¸n ng©n s¸ch gióp phèi hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ, bé phËn trong tæ chøc. Khi so¹n th¶o mét dù to¸n ng©n s¸ch ®ßi hái ph¶i phèi hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban, c¸c bé phËn trong tæ chøc. VÝ dô nh­ tõ dù to¸n tiªu thô cña bé phËn b¸n hµng, bé phËn s¶n xuÊt ph¶i phèi hîp s¶n xuÊt sao cho ®ñ l­îng hµng ®Ó b¸n vµ ®ñ hµng tån kho, bé phËn cung øng vËt liÖu ph¶i phèi hîp ®Ó ®¶m b¶o ®Çy ®ñ nguyªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v.v. V× vËy, dù to¸n ng©n s¸ch sÏ phèi hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ trong tæ chøc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu chung cña tæ chøc. Khi lËp dù to¸n ng©n s¸ch nhµ qu¶n lý cÊp cao ph¶i kÕt nèi tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ cña nhµ qu¶n lý vµ cña tæ chøc kh«ng m©u thuÉn nhau, vµ ph¶i kÕt nèi c¸c bé phËn trong tæ chøc. V× vËy, dù to¸n ng©n s¸ch gióp tæ chøc h¹n chÕ nh÷ng cè g¾ng t¹o dùng lîi Ých riªng lÎ. Më réng c¸ch nghÜ cña nhµ qu¶n lý c¸c cÊp thÊp v­ît ra ngoµi chÝnh bé phËn cña hä vµ lo¹i bá nh÷ng thµnh kiÕn cè ý hay v« ý v× lîi Ých c¸ nh©n cña tõng bé phËn. TÊt c¶ mäi ng­êi trong tæ chøc sÏ h­íng ®Õn môc tiªu vµ chiÕn l­îc chung cña tæ chøc. - Dù to¸n ng©n s¸ch t¹o th­íc ®o chuÈn cho viÖc nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ viÖc thi hµnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng bé phËn trong tæ chøc, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tõng bé phËn trong tæ chøc. Dù to¸n ng©n s¸ch dù kiÕn ®­îc chi phÝ dù kiÕn vµ dßng tiÒn thu, chi cña méi ®¬n vÞ trong tæ chøc. V× vËy, nÕu dù to¸n ng©n s¸ch mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý sÏ t¹o mét th­íc ®o chuÈn cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña mçi ®¬n vÞ trong tæ chøc. 1.2 M« h×nh vµ quy tr×nh dù to¸n 1.2.1 C¸c m« h×nh dù to¸n 1.2.1.1 M« h×nh Ên ®Þnh th«ng tin tõ trªn xuèng Theo m« h×nh nµy c¸c chØ tiªu dù to¸n ®­îc ®Þnh ra tõ ban qu¶n lý cÊp cao cña tæ chøc, sau ®ã truyÒn xuèng cho qu¶n lý cÊp trung gian, sau khi qu¶n lý cÊp trung gian xem xÐt sÏ chuyÓn xuèng cho qu¶n lý cÊp c¬ së lµm môc tiªu, kÕ ho¹ch trong viÖc tæ chøc ho¹t ®éng t¹i tõng bé phËn trong doanh nghiÖp. LËp dù to¸n theo m« h×nh nµy mang nÆng tÝnh ¸p ®Æt tõ qu¶n lý cÊp cao xuèng nªn rÊt dÔ t¹o ra sù g©y ra sù bÊt b×nh cña c¸c bé phËn riªng lÎ trong doanh - 11 nghiÖp. §«i khi dù to¸n do nhµ qu¶n lý cÊp cao tù Ên ®Þnh sÏ qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp so víi møc ®é ho¹t ®éng vµ n¨ng lùc thùc tÕ cña bé phËn, ®iÒu nµy kh«ng khuyÕn khÝch sù céng t¸c chung søc vµ t¨ng n¨ng suÊt cña c¸c bé phËn trong tæ chøc. T©m lý cña nhiÒu ng­êi th× hä thÝch lµm nh÷ng g× mµ m×nh ho¹ch ®Þnh h¬n lµ nh÷ng g× ¸p ®Æt tõ bªn ngoµi v× thÕ dù to¸n ng©n s¸ch khã cã thÓ thµnh c«ng. H×nh 1.1 M« h×nh th«ng tin tõ trªn xuèng QT cÊp cao QT cÊp trung QT cÊp trung QT cÊp c¬ QT cÊp c¬ QT cÊp c¬ QT cÊp c¬ së së së së Khi lËp dù to¸n ng©n s¸ch theo m« h×nh nµy ®ßi hái nhµ qu¶n lý cÊp cao ph¶i cã tÇm nh×n tæng qu¸t, toµn diÖn vÒ mäi mÆt cña doanh nghiÖp vµ nhµ qu¶n lý cÊp cao ph¶i n¾m v÷ng chÆt chÏ chi tiÕt ho¹t ®éng cña tõng bé phËn trong doanh nghiÖp c¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng, ®iÒu nµy chØ phï hîp víi doanh nghiÖp cã qui m« nhá, cã Ýt sù ph©n cÊp vÒ qu¶n lý hoÆc ®­îc sö dông trong nh÷ng tr­êng hîp hoÆc t×nh thÕ ®Æc biÖt mµ buéc doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo sù chØ ®¹o cña qu¶n lý cÊp cao h¬n. 1.2.1.2 M« h×nh th«ng tin ph¶n håi. Theo m« h×nh nµy th× viÖc lËp dù to¸n ®­îc thùc hiÖn theo qui tr×nh sau: C¸c chØ tiªu dù to¸n ®Çu tiªn ®­îc ­íc tÝnh tõ ban qu¶n lý cÊp cao nhÊt trong doanh nghiÖp, dù to¸n lóc nµy mang tÝnh dù th¶o vµ ®­îc truyÒn xuèng cho c¸c cÊp qu¶n lý trung gian. Trªn c¬ së ®ã c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý trung gian sÏ ph©n bæ xuèng c¸c ®¬n vÞ cÊp c¬ së. C¸c bé phËn qu¶n lý cÊp c¬ së c¨n cø vµo c¸c chØ tiªu dù th¶o, c¨n cø vµo kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu dù to¸n cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ nh÷ng chØ tiªu dù to¸n cÇn gi¶m bít hoÆc t¨ng lªn. Sau ®ã bé