Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
ViÖt Nam chóng ta hiÖn nay lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ míi ®îc chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng nªn
vÉn cßn gÆp nhiÒu kho kh¨n, mÆt kh¸c nÒn kinh tÕ níc ta vÉn cßn rÊt nghÌo nµn
vµ l¹c hËu. Do ®ã mµ nhµ níc ta ®· ®Ò ra ph¬ng híng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc lµ
thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, nhanh chãng ®a ®Êt níc héi
nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Nh chóng ta ®· biÕt, t¨ng trëng kinh tÕ lµ mét nh©n tè quan träng quyÕt
®Þnh tíi sù ph¸t triÓn hay tôt hËu cña mét nÒn kinh tÕ ,tõ ®ã nã quyÕt ®Þnh møc
sèng cña ngêi d©n mét níc. Mét ®Êt níc cã tèc ®é t¨ng trëng cao (GDP cao ) tøc
lµ n¨ng suÊt lao ®éng cña ngêi d©n níc ®ã cao ,do ®ã mµ møc sèng cña hä còng
cao h¬n .Hµng ho¸ vµ dich vô ®îc cung cÊp kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®îc ®ñ nhu
cÇu trong n¬c mµ cßn ®em xuÊt khÈu vµ ngîc l¹i . Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng
tíi t¨ng trëng cña mét quèc gia nh vèn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, tr×nh ®é lao
®éng, tri thøc c«ng nghÖ, trong ®ã vèn ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng®Æc
biÖt lµ ®ãi víi nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn nh níc ta hiÖn nay. Vèn cã thÓ ®îc huy
®éng tõ nh÷ng nguån vèn trong níc nhng còng cã thÓ huy ®éng vèn cho nÒn
kinh tÕ b»ng c¸ch thu hót ®Çu t níc ngoµi.
Trong t×nh h×nh ®ã th× ViÖt Nam ta hiÖn nay chØ lµ mét níc cã tèc ®é
t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn ë møc trung b×nh. MÆc dï cã rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn
lîi nh: tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, lc lîng nh©n c«ng dåi dµo... Ngoµi ra
níc ta cßn lµ mét níc cã t×nh h×nh chÝnh trÞ vµ trËt tù an ninh æn ®Þnh nhÊt trong
khu vùc , kinh tÕ t¬ng ®èi ph¸t triÓn. ChÝnh phñ ta ®ang thùc hiÖn n©ng cÊp, x©y
míi vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng. §©y chÝnh lµ m«i trêng thuËn lîi ®Ó thu hót
®îc nhiÒu c¸c dù ¸n ®Çu t . Nhng bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi th× vÉn cßn tån t¹i
nhiÒu khã kh¨n vµ h¹n chÕ, ®ã lµ :nguån vèn vÉn cßn h¹n hÑp, c«ng t¸c ®µo t¹o
c¸n bé vÉn cha thùc sù chÊt nªn tr×nh ®é nh©n lùc kh«ng cao, vÒ mÆt kÜ thuËt th×
cßn rÊt l¹c hËu, tri thøc c«ng nghÖ cßn thÊp nªn cha ¸p dông ®îc khoa häc c«ng
nghÖ vµo s¶n xuÊt, do ®ã mµ n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp vÉn cha ®¸p øng ®ñ
nhu cÇu tiªu dïng trong níc, vÉn cßn ph¶i nhËp khÈu mét sè mÆt hµng thiÕt yÕu .
Mµ ®Çu t níc ngoµi l¹i lµ gi¶i ph¸p tèt nhÊt ®Ó níc ta cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng mÆt h¹n chÕ cßn tån ®äng trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay. Do ®ã nhµ níc ta
®· ®Ò ra nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt
Nam. Bëi ®Çu t níc ngoµi sÏ cung cÊp cho ta mét nguån vèn lín, ®iÒu ®ã cã ý
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, nã sÏ ®Èy
nhanh tèc ®é t¨ng trëng GDP, gióp ta tranh thñ vÒ vèn vµ qua ®ã häc hái ®îc
nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c níc b¹n. Tõ ®ã cho thÊy ®Çu t níc
ngoµi lµ con ®êng ng¾n nhÊt ®Ó níc ta kh¾c phôc ®îc nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña nÒn
kinh tÕ.
Thu hót ®Çu t níc ngoµi lµ mét chÝnh s¸ch lín cña §¶ng vµ nhµ níc ta
trong giai ®o¹n hiÖn nay. §©y còng lµ mét ®Ò tµi hÊp dÉn ®èi víi nhiÒu nhµ ph©n
tÝch kinh tÕ, cßn ®èi víi b¶n th©n em lµ mét sinh viªn kinh tÕ còng mong muèn
®îc ®ãng gãp mét chót hiÓu biÕt cña m×nh vÒ vÊn ®Ò nµy. V× vËy mµ em ®· chän
®Ò tµi “®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam” víi hi väng sÏ hiÓu râ h¬n vÒ nÒn
kinh tÕ níc nhµ.
Víi hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cßn nhiÒu sai sãt , em rÊt mong sù
®ãng gãp ý kiÕn cña c« còng nh c¸c b¹n trong líp.Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c«
gi¸o ®· tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh bµi viÕt nµy!
PhÇn néi dung
§Çu t cã hai lo¹i : ®Çu t trùc tiÕp vµ ®Çu t gi¸n tiÕp. Nhng ë ®©y chóng ta
chØ ®i s©u nghiªn cøu lÜnh vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam.
VËy ®Çu t trùc tiÕp lµ g× ?
1/ Quan niÖm vÒ ®Çu t trùc tiÕp vµ vai trß cña nã ®èi víi c«ng nghiÖp
ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam.
Theo c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh kinh tÕ th× c¸c kho¶n ®Çu t thuéc quyÒn së
h÷u vµ ®îc ®iÒu hµnh bëi mét thùc thÓ níc ngoµi gäi lµ ®Çu t níc ngoµi trùc
tiÕp .VËy vai trß cña nã lµ g× ?
1.1/ Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ nguån vèn quan träng bæ sung cho
nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn vµ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ViÖt
Nam thùc hiÖn vµ ®Èy nhanh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tõ khi ban hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam cho ®Õn nay, vèn ®Çu
t níc ngoµi thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam t¨ng , x©y dùng c¬ b¶n cña c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi còng t¨ng . §èi víi mét nÒn kinh tÕ cã quy m« nh níc ta th× ®©y lµ lîng
vèn ®Çu t kh«ng nhá , nã cã vai trß nh “chÊt xóc t¸c - ®iÒu kiÖn “ ®Ó viÖc ®Çu t
cña ta ®¹t hiÖu qu¶.Vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n tõ c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi cao h¬n h¼n sè vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc cïng thêi k×,vèn ng©n s¸ch
nhµ níc dµnh cho x©y dùng c¬ b¶n chØ b»ng 82,4% vèn tõ c¸c dù ¸n ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi dµnh cho lÜnh vùc nµy.
Vèn ®Çu t níc ngoµi lµ nguån vèn bæ sung quan träng gióp ViÖt Nam ph¸t
triÓn mét nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng, c©n ®èi theo yªu cÇu cña c«ng cuéc CNH,H§H.
Ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ®· ®ãng gãp mét phÇn quan träng vµo tæng
GDP ,t¹o nguån thu ng©n s¸ch lín cho ®Êt níc. Tuy phÇn lín doanh nghiÖp ®Çu
t níc ngoµi ®ang trong thêi k× hëng u ®·i vÒ thuÕ nhng nguån thu ng©n s¸ch tõ
khu vùc nµy liªn tôc gia t¨ng (1996:263 triÖu USD ,1997:340 triÖu 1998:370
triÖu ) chiÕm kho¶ng 6-7% tæng thu thuÕ vµ phÝ cña ng©n s¸ch nhµ níc (nÕu tÝnh
c¶ nguån thu tõ dÇu khÝ th× tØ lÖ nµy ®¹t 20%).
VÒ ®Þnh tÝnh, sù ho¹t ®éng cña ®ång vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nh lµ
mét trong nh÷ng ®éng lùc g©y ph¶n øng d©y chuyÒn lµm thóc ®Èy sù ho¹t ®éng
cña ®ång vèn trong níc vµ mét chuyªn gia kinh tÕ ®· tÝnh to¸n ®îc r»ng cø mét
®ång vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ho¹t ®éng sÏ lµm cho bèn ®ång vèn trong níc
ho¹t ®éng theo.
1.2/ Ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gãp phÇn t¹o ra n¨ng lùc s¶n
xuÊt
míi, ngµnh nghÒ míi, s¶n phÈm míi, c«ng nghÖ míi, ph¬ng thøc s¶n
xuÊt kinh doanh míi, lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta tõng bíc chuyÓn biÕn theo nÒn
kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i, gãp phÇn chuyÓn dÞnh c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNH:
Khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi lu«n cã chØ sè ph¸t triÓn cao
h¬n chØ sè ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vµ cao h¬n h¼n chØ sè ph¸t
triÓn chung cña c¶ níc. Cßn tØ träng cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi
trong tæng s¶n phÈm trong níc còng cã xu híng t¨ng lªn t¬ng ®èi æn ®Þnh
(1997= 9,07%; 1998=10,12%; 1999=10,3%).
§èi víi ngµnh c«ng nghiÖp c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµikh«ng nh÷ng chiÕm tØ träng cao mµ cßn cã xu híng t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong
tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn ngµnh. Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi lu«n t¹o ra
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
h¬n 25% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp. TØ träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt
cña khu vùc nµy t¨ng tõ 26,73% (n¨m 1996) lªn 34,73% (n¨m 1999).
Trong ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi ®ang cã vÞ trÝ hµng ®Çu víi tØ träng 79% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn ngµnh.
§Æc biÖt gi¸ trÞ cña ngµnh s¶n xuÊt dÇu th« vµ khÝ tù nhiªn chñ yÕu do c¸c doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi t¹o ra.
Cßn trong c«ng nghiÖp chÕ biÕn, tØ träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm kho¶ng 22%vµ cã xu híng ngµy cµng t¨ng
tõ : 20,1%(n¨m 1996) lªn 25,3%(n¨m 1998).
C¸c c«ng nghÖ ®ang sö dông trong lÜnh vùc dÇu khÝ, viÔn th«ng, ho¸
chÊt... ®Òu thuéc lo¹i c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ c¸c c«ng nghÖ nµy thùc sù ®· gãp
phÇn t¹o nªn bíc ngoÆt tÝch cùc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta. §a
sè c«ng nghÖ sö dông trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn tö, ho¸ chÊt, « t«, xe
m¸y, vËt liÖu x©y dùng ®Òu lµ nh÷ng d©y chuyÒn tù ®éng ho¸ t¬ng ®èi hiÖn ®¹i.
Mét sè s¶n phÈm ®iÖn tö ,vi m¹ch, ngêi m¸y c«ng nghiÖp ®îc s¶n xuÊt b»ng
c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C¸c kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho thuª ®Òu ®îc trang bÞ c¸c
thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ.
§èi víi ngµnh n«ng nghiÖp : ®Çu t níc ngoµi gãp phÇn lµm n©ng cao n¨ng
lùc s¶n xuÊt cho ngµnh n«ng nghiÖp, chuyÓn giao cho lÜnh vùc nµy nhiÒu gièng
c©y, gièng con, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm chÊt lîng cao, gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh
®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n«ng l©m s¶n
hµng ho¸. Vèn ®Çu t níc ngoµi cßn gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
n«ng l©m nghiÖp theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ CNH, H§H. NÕu nh trøoc ®©y
®Çu t níc ngoµi chñ yÕu tËp trung vµo lÜnh vùc chÕ biªn gç, l©m s¶n... th× nh÷ng
n¨m gÇn ®©y nhiÒu dù ¸n ®· ®Çu t vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt gièng, trång trät, s¶n
xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i, mÝa ®êng, trång rõng, s¶n xuÊt nguyªn liÖu giÊy, ch¨n
nu«i...
Mét vÊn ®Ò n÷a rÊt quan träng lµ nÕu nh tríc ®©y, c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam chØ biÕt kinh doanh thô ®éng theo sù chØ ®Þnh kÕ ho¹ch cña cÊp trªn, kh«ng
cÇn ®Çu t, c¶i tiÕn, kh«ng cÇn t×m hiÓu thÞ trêng, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, s¶n phÈm
s¶n xuÊt ra kh«ng bÞ c¹nh tranh... th× sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn
®Çu t níc ngoµi ®· thùc sù trë thµnh nh©n tè t¸c ®éng m¹nh lµm thay ®æi c¨n b¶n
ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam theo híng tÝch
cùc vµ ngµy cµng thÝch nghi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· ®¬ng nhiªn
®Æt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong hoµn c¶nh b¾t buéc tham gia vµo cuéc
c¹nh tranh vÒ mäi mÆt ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng tån t¹i hay ph¸ s¶n. §Ó cã thÓ tån
t¹i ®îc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ cßn con ®êng lµ ph¶i thay ®æi mét c¸ch
c¨n b¶n vÒ c«ng nghÖ, ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh, tr×nh ®é cña ngêi lao
®éng...Theo ph¶n øng d©y chuyÒn nh trªn, mét mÆt t¹o cho c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vµ b¾t nhÞp ®îc vµo quü ®¹o cña sù ph¸t triÓn.
§Çu t níc ngoµi thùc sù ®· trë thµnh lùc lîng cã ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i nh÷ng bµi to¸n
khã mµ c¸c nhµ ®Çu t trong níc thêng gÆp vµ khã gi¶i quyÕt. Khi ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi ho¹t ®éng, ph¸t huy hiÖu qu¶ nh÷ng sÏ t¹o ra m«i trêng thuËn lîi,
cïng c¸c yÕu tè hÊp dÉn thu hót c¸c nhµ ®Çu t trong níc bá vèn ®Çu t s¶n xuÊt
kinh doanh, mµ cßn cho du nhËp vµo ViÖt Nam nh÷ng ph¬ng thøc kinh doanh
míi trong viÖc tiÕp thÞ mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô, du lÞch, t¹o ra sù c¹nh tranh
trªn thÞ trêng còng nh h×nh thµnh nªn mét sè lo¹i thÞ trêng míi nh thÞ trêng lao
®éng, thÞ trêng bÊt ®éng s¶n, thÞ trêng vèn, thÞ trêng dÞch vô, thÞ trêng nguyªn
vËt liÖu...
1.3/ Ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· t¹o ra mét sè
lîng lín chç lµm viÖc trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cã thu nhËp cao, ®ång thêi gãp phÇn
h×nh thµnh c¬ chÕ thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng lùc cho ngêi lao ®éng ViÖt Nam.
Con sè ngêi lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi t¨ng m¹nh. Sè lao ®éng lµm viÖc trong c¸c bé phËn cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi b»ng kho¶ng 39% tæng lao ®éng b×nh qu©n
hµng n¨m trong khu vùc nhµ níc.
Thu nhËp cña nh÷ng ngêi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã
vèn ®Çu t níc ngoµi t¬ng ®èi cao kho¶ng 200USD/th¸ng. §©y lµ yÕu tè hÊp dÉn
®èi víi lao ®éng ViÖt Nam do ®ã ®· t¹o ra sù c¹nh tranh nhÊt ®Þnh trªn thÞ trêng
lao ®éng. Tuy nhiªn, lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp nµy ®ßi hái cêng
®é lao ®éng cao, kØ luËt lao ®éng nghiªm kh¾c... ®óng víi yªu cÇu lao ®éng trong
nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, trong mét sè lÜnh vùc cßn yªu cÇu cao vÒ tr×nh ®é, tay
nghÒ, häc vÊn, ngo¹i ng÷...Sù hÊp dÉn vÒ thu nhËp cïng víi ®ßi hái cao vÒ tr×nh
®é lµ nh÷ng yÕu tè t¹o nªn c¬ chÕ buéc ngêi lao ®éng ViÖt Nam cã ý thøc tù tu
dìng rÌn luyÖn tù n©ng cao tr×nh ®é vµ tay nghÒ ®Ó cã thÓ ®ñ ®iÒu kiÖn tuyÓn
chÞn vµo lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy. Theo c¸c ®¸nh gi¸ cña chuyªn
gia sè c«ng nh©n lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®Òu ®îc
båi dìng trëng thµnh vµ t¹o nªn mét ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, ®¸p øng ®îc
yªu cÇu lao ®éng ®èi víi nÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
VÒ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh: tríc khi bíc vµo c¬ chÕ thÞ trêng,
chóng ta cha cã nhiÒu nhµ doanh nghiÖp giái cã kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh
doanh cã hiÖu qu¶ trong m«i trêng c¹nh tranh. Khi c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi
ho¹t ®éng, c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®a vµo ViÖt Nam nh÷ng chuyªn gia giái,
®ång thêi ¸p dông nh÷ng chÕ ®é qu¶n lý, tæ chøc, kinh doanh hiÖ ®¹i nh»m thùc
hiÖn dù ¸n cã hiÖu qu¶. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tèt mét mÆt ®Ó c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam tiÕp cËn häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é, kinh nghiÖm qu¶n lý, mÆt kh¸c
®Ó liªn doanh cã thÓ ho¹t ®éng tèt, nhµ ®Çu t níc ngoµi còng buéc ph¶i ®µo t¹o
c¸n bé qu¶n lýcòng nh lao ®éng ViÖt Nam ®Õn mét tr×nh ®é ®ñ ®Ó ®¸p øng ®îc
yªu cÇu kÜ thuËt, c«ng nghÖ ®ang sö dông trong c¸c dù ¸n. Nh vËy dï kh«ng
muèn th× c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi còng ph¶i tham gia vµo c«ng t¸c ®µo t¹o nguån
nh©n lùc ViÖt Nam.
1.4/§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi thóc ®Èy qu¸ tr×nh më cöa vµ héi nhËp
cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi thÕ giíi, nã lµ mét trong nh÷ng ph¬ng thøc ®a
hµng ho¸ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam x©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi mét c¸ch cã lîi
nhÊt.
C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi th«ng qua thùc hiÖ dù ¸n ®Çu t ®· trë thµnh “cÇu
nèi”, lµ ®iÒu kiÖ tèt nhÊt ®Ó ViÖt Nam nhanh chãng tiÕp cËn vµ tiÕn hµnh hîp t¸c
®îc víi nhiÒu quèc gia, nhiÒu tæ chøc quèc tÕ, còng nh nh÷ng trung t©m kinh tÕ
kÜ thuËt, c«ng nghÖ m¹nh cña thÕ giíi.
Mét vÊn ®Ò n÷a kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ ho¹t ®éng cña ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi ®· gióp ViÖt Nam më réng h¬n thÞ phÇn ë níc ngoµi. §èi víi
nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, v« h×nh
chung ®· biÕn c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt
Nam thµnh b¹n hµng cña ViÖt Nam, nhê cã nh÷ng lîi thÕ trong ho¹t ®éng thÞ trêng thÕ giíi nªn tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn
®Çu t níc ngoµi cao h¬n tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc vµ cao h¬n
h¼n kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong níc.
VÒ chñng lo¹i hµng ho¸ xuÊt khÈu, nÕu kh«ng kÓ ®Çu th«, u ®iÓm h¬n h¼n
c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi so víi hµng ho¸ xuÊt khÈu cña doanh
nghiÖp trong níc lµ ë chç chóng chñ yÕu lµ hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ chÕ
t¹o, trong ®ã cã nhiÒu s¶n phÈm thuéc c«ng nghÖ cao nh b¶ng m¹ch in ®iÖn tö,
m¸y thu h×nh, video, ngêi m¸y...
Tãm l¹i, ho¹t ®éng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi võa qua ®· gãp phÇn lµm
chuyÓn biÕn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam theo híng cña mét nÒn kinh tÕ CNH. §èi víi
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ViÖt Nam, vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®ãng vai trß nh lùc khëi ®éng, nh mét
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña c«ng cuéc CNH, H§H.
Mét sè dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· gãp phÇn lµm vùc ®¹y mét sè doanh
nghiÖp ViÖt Nam ®ang trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n, s¶n xuÊt ®×nh ®èn , cã nguy c¬
ph¸ s¶n. Kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn gãp phÇn h×nh thµnh nhiÒu ngµnh nghÒ s¶n
xuÊt míi, còng nh nhiÒu s¶n phÈm míi. V× kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ cã l·i phô
thuéc hoµn toµn vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nªn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi thêng tÝnh to¸n c©n nh¾c kÜ lìng khi ®a vµo ViÖt Nam nh÷ng thiÕt bÞ, kÜ thuËt,
c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i hoÆc ë møc thÊp nhÊt còng cßn cã kh¶ n¨ng ph¸t
huy ®îc hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét trong nh÷ng kªnh
®a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi nhËp thÕ giíi t¬ng ®èi cã hiÖu qu¶. Lµ khu vùc hÊp
dÉn t¹o ra nhiÒu viÖc lµm vµ n©ng cao n¨ng lùc cho ngêi lao ®éng ViÖt Nam. Lµ
m«i trêng lý tëng dÓ chóng ta häc hái, tiÕp thu kinh nghiÖm qu¶n lý, kh¶ n¨ng tæ
chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. Lµ ®iÒu kiÖn tèt nhÊt
®Ó ViÖt Nam më réng thÞ trêng c¶ trong vµ ngoµi níc.
2/ T×nh h×nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1988 ®Õn
nay:
a/ Giai ®o¹n 1988-1996:
Tõ khi LuËt §Çu t níc ngoµi ®îc ban hµnh n¨m 1987 tíi th¸ng 8 n¨m
2001, ViÖt Nam ®· cÊp giÊy phÐp cho 3625 dù ¸n ®Çu t víi tæng sè vèn ®Çu t ®¹t
kho¶ng 46,5 tû USD ( kÓ c¶ t¨ng vèn cho c¸c dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp ®Çu t ).
Trong ®ã ®· cã 33 dù ¸n hÕt h¹n víi tæng sè vèn ®Çu t 0,3 tû USD vµ 705 dù ¸n
gi¶i thÓ víi tæng sè vèn kho¶ng 9 tû USD. Nh vËy hiÖn cßn 2892 dù ¸n cã hiÖu
lùc víi sè vèn ®Çu t ®¹t 37,2 tû USD.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong h¬n mét thËp kû qua cã thÓ ®îc nh×n nhËn
qua hai giai ®o¹n víi hai xu híng ph¸t triÓn kh¸c biÖt nhau. Giai ®o¹n tríc n¨m
1996, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi tiÕp tôc gia t¨ng c¶ vÒ dù vµ sè vèn ®Çu t, ®¹t møc
kû lôc lµ 8,6 tû USD vÒ tæng sè vèn ®¨ng ký vµo n¨m 1996. Trong giai ®o¹n nµy,
tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®¹t kho¶ng
50%/n¨m. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· t¨ng ®¸ng kÓ tõ møc 37 dù ¸n víi tæng sè
vèn ®Çu t ®¨ng ký lµ 371,8 triÖu USD n¨m 1988 lªn 326 dù ¸n víi tæng sè vèn
®Çu t ®¨ng ký lµ 8640 triÖu USD n¨m 1996.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ta cã b¶ng dù liÖu sau vÒ nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc cÊp giÊy
phÐp trong giai ®o¹n 1988-1996:
§¬n vÞ tÝnh: triÖu USD
N¨m
Sè dù ¸n
Tæng vèn ®¨ng ký
(triÖu USD)
Vèn ph¸p ®Þnh
( triÖu USD)
1988
37
371,8
288,4
1989
68
582,5
311,5
1990
108
839
407,5
1991
151
1322,3
663,6
1992
197
2165
1418
1993
269
2900
1468
1994
343
3765,6
1729
1995
370
6530,8
2986,6
1996
326
8640,3
2940,8
Ngån: niªn gi¸m thèng kª, tæng côc thèng kª.
b/ Giai ®o¹n tõ n¨m 1996 ®Õn nay:
KÓ tõ n¨m 1997 ®Õn nay ®Æc biÖt tõ khi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh-tiÒn
tÖ khu vùc vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam liªn tôc gi¶m m¹nh do
ViÖt Nam cßn ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu vÊn ®Ò khã kh¨n vµ thùc tÕ sè dù ¸n vµ
vèn ®Çu t gi¶i thÓ trong giai ®o¹n 1996-2000 t¨ng cao h¬n nhiÒu so víi giai ®o¹n
tríc. Tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2000 vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gi¶m trung b×nh
kho¶ng 24%/n¨m. §Çu t níc ngoµi trùc tiÕp ®· gi¶m ®¸ng kÓ tõ møc vèn ®Çu t
®¨ng ký kho¶ng 8,6 tû USD n¨m 1996 xuèng cßn 1,6 tû USD n¨m 2002 . Ngoµi
ra trong giai ®o¹n nµy cßn cã mét xu híng kh¸c rÊt ®¸ng lo ng¹i ®ã lµ sè dù ¸n
vµ vèn ®Çu t gi¶i thÓ t¨ng cao h¬n nhiÒu so víi giai ®o¹n tríc. Tæng sè vèn ®Çu t
gi¶i thÓ trong giai ®o¹n 1997-2000 kho¶ng 5,26 tû USD so víi 2,69 tû USD cña
8 n¨m tríc ®ã céng l¹i.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ta cã b¶ng d÷ liÖu vÒ nguån vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam trong
nh÷ng n¨m 1997-2002:
§¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
Tæng vèn
®¨ng kÝ
Vèn
ph¸p ®Þnh
Sè dù ¸n
1997
4649,1
2334,4
345
1998
3897
1805,6
275
1999
1568
693,3
311
2000
2012,4
1525,6
371
2001
2535,5
1062,5
523
2002
1557,7
721,4
754
Tæng
12807,7
8142,8
2579
Ngån: niªn gi¸m thèng kª, tæng côc thèng kª.
PhÇn lín sè vèn ®Çu t níc ngoµi ®Õn tõ ch©u ¸. Trong ®ã ®Çu t níc ngoµi
cña §µi Loan, Hång K«ng, NhËt B¶n, Singapore, Hµn Quèc, Malaixia, vµ Th¸i
Lan chiÕm kho¶ng 60% vÒ vèn ®¨ng ký vµ 63% vÒ vèn thùc hiÖn. PhÇn cßn l¹i lµ
vèn ®Çu t tõ c¸c níc ch©u ¢u(kho¶ng 20%), ch©u MÜ (kho¶ng 13%), vµ ch©u §¹i
D¬ng (kho¶ng 3%). C¸c níc c«ng nghiÖp nh Mü, T©y ¢u, vµ NhËt B¶n thêng
®Çu t vµo c¸c ngµnh nh dÇu khÝ, «t«, bu chÝnh viÔn th«ng. Ngîc l¹i, c¸c nhµ ®Çu
t ë c¸c níc c«ng nghiÖp míi ë ®«ng ¸ vµ ASEAN thêng tËp trung vµo c¸c ngµnh
c«ng nghiÖp nhÑ, chÕ biÕn thùc phÈm vµ x©y dùng kh¸ch s¹n.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ta cã b¶ng sè liÖu vÒ nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc cÊp giÊy
phÐp trong n¨m 2003 ph©n theo ®èi t¸c ®Çu t :
§¬n vÞ tÝnh: triÖu USD
NÒn kinh tÕ
Sè dù ¸n
Vèn ®¨ng kÝ
Vèn ph¸p ®Þnh
Singapore
307
6245,5
2158,5
NhËt B¶n
425
3785,4
1989,1
Hång K«ng
432
3987,2
1771,7
Hµn Quèc
690
3858,6
1840,9
Ph¸p
191
2594,1
1354,8
QuÇn ®¶o
Virgin-Anh
Hµ Lan
195
2177,5
984,3
56
1200,1
682,1
79
1635,6
1101,6
Hoa Kú
199
1644,7
719,2
Malaixia
149
1360
642,1
Th¸i Lan
171
2119,9
561,6
Australia
126
1310,2
606,9
§µi Loan
952
5617,2
2457,6
3261
3748,2
16770,4
Liªn bang Nga
Tæng
Nguån: bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t.
§Çu t níc ngoµi chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ngµnh nh c«ng nghiÖp, x©y
dùng, kh¸ch s¹n du lÞch, v¨n phßng nhµ cho thuª, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. TÝnh
®ªn hÕt n¨m 2002, tæng sè vèn ®Çu t níc ngoµi ®¹t kho¶ng 20 tû USD, trong ®ã
ngµnh c«ng nghiÖp ®¹t gÇn 10,5 tû USD (chiÕm kho¶ng 50% tæng vèn thùc
hiÖn), ngµnh x©y dùng ®¹t 1,78 tØ UDS ( chiÕm kho¶ng 8,9% ), c«ng nghiÖp dÇu
khÝ ®¹t gÇn 3,5 tØ USD ( chiÕm kho¶ng 17,5%), ngµnh kh¸ch s¹n vµ du lÞch ®¹t
2,44 tØ USD (chiÕm kho¶ng 12,2%). C¸c ngµnh cã tØ lÖ vèn thùc hiÖn trªn 50%
nh tµi chÝnh ng©n hµng, giao th«ng vµ bu ®iÖn, dÇu khÝ vµ c¸c dÞch vô kh¸c. C¸c
ngµnh kh¸c cã tØ lÖ vèn thùc hiÖn ®¹t tõ 30-40%.
Ta cã b¶ng d÷ liÖu vÒ ®Çu t níc ngoµi ph©n theo ngµnh tÝnh ®Õn th¸ng
12/2002:
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ngµnh
Sè dù ¸n
Thuû s¶n
(®¬n vÞ : triÖu USD)
Vèn ®¨ng ký Vèn ph¸p ®Þnh
114
380,4
199,2
2689
19422,4
10014,2
56
4200,4
3478,3
X©y dùng
330
4709,8
1781,2
Kh¸ch s¹n, du lÞch
228
5013,5
2155,9
GTVT&Bu ®iÖn
158
3676,8
2441,0
Tµi chÝnh &Ng©n hµng
35
248,1
220,9
V¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc
140
607,6
246,5
DÞch vô kh¸c
390
7702,1
2619,8
N«ng l©m
354
1433,3
678,9
4447
43194
20357,6
C«ng nghiÖp
DÇu khÝ
Tæng
Nguån: niªn gi¸m thèng kª n¨m 2002, tæng côc thèng kª.
C¬ cÊu vèn ®Çu t níc ngoµi ®· thay ®æi theo híng t¨ng dÇn tØ träng c«ng
nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Trong giai ®o¹n ®Çu më cöa, phÇn lín sè
vèn ®Çu t ®æ vµo ngµnh dÇu khÝ, giao th«ng vËn t¶i-bu ®iÖn, kh¸ch s¹n-du lÞch,
dÞch vô t vÊn gi¶i trÝ vµ qu¶ng c¸o. C¸c dù ¸n ®Çu t trong giai ®o¹n nµy thêng cã
quy m« nhá. Tuy nhiªn, vèn ®Çu t níc ngoµi ®· dÇn chuyÓn sang c¸c ho¹t ®éng
thuéc ngµnh c«ng nghiÖp chª t¹o, kÓ c¶ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nh
dÖt may, da giµy, vµ nh÷ng ngµnh sö dông nhiÒu vèn nh l¾p r¸p «t«, ph©n bãn,
ho¸ chÊt, ho¸ dÇu.
MÆc dï c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· xuÊt hiÖn ë 60 tØnh thµnh
phæ trªn c¶ níc, xong møc ®é ph©n bæ dù ¸n kh«ng ®ång ®Òu, phÇn lín vèn ®Çu
t níc ngoµi tËp trung ë c¸c thµnh phè lín nh thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi,
H¶i Phßng, §ång Nai, Bµ RÞa-Vòng Tµu, B×nh D¬ng. Tæng sè vèn d¨ng kÝ cña 6
tØnh thµnh phè nµy chiÕm 70% tæng sè vèn d¨ng kÝ cña c¶ níc. Thµnh phè Hå
ChÝ Minh vµ thµnh phè Hµ Néi lµ hai thµnh phè ®i ®Çu trong c¶ níc vÒ thu hót
vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm kho¶ng 50% tæng vèn d¨ng kÝ cña c¶ níc. Xu híng
tËp trung ®Çu t níc ngoµi ë c¸c tØnh, thµnh phè lín cã Ýt thay ®æi qua h¬n mét
thËp kØ qua. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng, nguån nh©n
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lùc, thÞ trêng tiªu thô vµ thu nhËp ë c¸c tØnh thµnh phè lín thuËn lîi vµ ph¸t triÓn
h¬n so víi c¸c thµnh phè kh¸c.
3/ KÕt qu¶ ®¹t ®îc:
Qua h¬n mét thËp kØ, ®Çu t níc ngoµi ®· cã nh÷ng tÝch cùc tíi sù ph¸t
triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trªn mét sè mÆt chñ yÕu sau:
a/ VÒ vèn ®Çu t:
§Çu t níc ngoµi ®· bæ sung nguån vèn quan träng cho ®Çu t ph¸t triÓn
kinh tÕ cña ViÖt Nam. TÝnh ®Õn 20/3/2004 c¶ níc cã kho¶ng 4462 dù ¸n ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi cßn hiÖu lùc víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ h¬n 42 tØ USD, trong ®ã
®· thùc hiÖn gÇn 25 tØ USD. NÕu tÝnh c¶ lîng vèn ®· ®îc gi¶i ng©n cña c¸c dù ¸n
®· hÕt h¹n th× tæng sè vèn cña c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®· thùc hiÖn ®ù¬c lªn
tíi 28 tØ USD trong ®ã vèn cña níc ngoµi ®¹t kho¶ng 25 tØ USD. Tõ n¨m 1988
®Õn 2003 cã kho¶ng 2100 lît dù ¸n t¨ng vèn ®¨ng kÝ víi vèn t¨ng thªm trªn 9 tØ
USD. Riªng 3 n¨m 2001-2003 lîng vèn bæ sung cña c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi
®¹t gÇn 3 tØ USD b¨ng 47,6% tæng sè vèn ®Çu t ®¨ng kÝ míi. Cßn ®èi víi vèn ®Çu
t x©y dùng c¬ b¶n n¨m 2004 lîng vèn thùc hiÖn ®îc ®¹t kho¶ng 2100 tû ®ång
t¨ng 22% so víi kÕ ho¹ch ®Ò ra. §©y lµ mét tØ lÖ kh¸ cao so víi c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Ngån vèn nµy ®· gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc h×nh
thµnh, më réng vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh, lÜnh vùc quan träng cña nÒn kinh tÕ
nh: dÇu khÝ, ho¸ dÇu, bu chÝnh viÔn th«ng,®iÖn tö, «t«, xe m¸y, ho¸ chÊt, ph©n
bãn dÖt may, dµy dÐp, chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc,
kh¸ch s¹n du lÞch…. N¨ng lùc t¨ng thªm cña nh÷ng ngµnh,lÜnh vùc do ®Çu t níc
ngoµi t¹o ra ®· gãp phÇn t¨ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt
N¶mtªn thÞ trêng quèc tÕ, thay thÕ hµng nhËp khÈu, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, t¹o ra thª vµ lùc
míi cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Th«ng qua ®Çu t níc ngoµi, nhiÒu nguån lùc trong níc( lao ®éng, ®Êt ®ai, tµi nguyªn…) ®îc khai th¸c vµ sö dông t¬ng ®èi hiÖu qu¶.
b/§èi víi GDP:
§Çu t níc ngoµI ®· gãp phÇn quan träng cho sù t¨ng trëng GDP trong thËp
kØ qua. TÝnh riªng thêi k× 1996-2000, tè ®é t¨ng GDP cña khu vùc cã vèn ®Çu t
níc ngoµi cao h¬n 2,5 lÇn so víi tèc ®é t¨ng GDP cña nÒn kinh tÕ . Khu vùc ®Çu
t níc ngoµi cã tØ lÖ ®ãng gãp GDP t¨ng dÇn qua c¸c n¨m tõ 2% n¨m 1992 lªn
3,6% n¨m 1993; 7,7% n¨m 1996; 8,6% n¨m 1997; 9% n¨m 1998; 13,3% n¨m
2000. Tuy nhiªn, theo íc tÝnh cña ng©n hµng thÕ giíi cßn cã kho¶ng h¬n mét
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp do khu vùc nµy t¹o ra nh ho¹t ®éng thÇu phô, x©y dùng
…§Çu t níc ngoµi còng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ
nh c©n ®èi ng©n s¸ch, c¶i thiÖn c¸n c©n v·ng lai, c¸n c©n thanh to¸n th«ng qua
luång vèn chuyÓn vµo ViÖt Nam vµ më réng nguån thu ngo¹i tÖ gi¸n tiÕp.
c/ §èi víi kim ng¹ch xuÊt khÈu:
Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ®Çu t níc ngoµi t¨ng nhanh kho¶ng 36,5%.
N¨m2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh ngiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
trong c¶ níc ®¹t 6,2 tû USD, t¨ng 36,5% so víi n¨m 2002. Trong thêi kú 19911995 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi míi chØ
®¹t 1 tû USD th× trong nh÷ng n¨m 1996-2000 lµ 10,6 tû USD chiÕm 23% kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña c¶ níc t¨ng dÇn tõ 25% n¨m 2000 lªn 30% n¨m 2003. NÕu tÝnh c¶ dÇu th«
th× tØ träng nµy ®¹t kho¶ng 51% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu . Ho¹t ®éng xuÊt
khÈu cña khu vùc ®Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn më réng thÞ trêng trong níc, thóc
®Èy c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ph¸t triÓn nhanh, t¹o cÇu nèi cho c¸c doanh nghiÖp
trong níc tiÕp cËn thÞ trêng quèc tÕ vµ n©ng cao chÊt lîng cña hµng ho¸ ViÖt
Nam trªn thÞ trêng xuÊt khÈu.
d/§èi víi c¬ cÊu ngµnh:
Ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ®· dÇn chuyÓn sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp
nÆng, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng. Tû träng vèn thùc hiÖn
trong ngµnh c«ng nghiÖp(trõ dÇu khÝ) vµ x©y dùng trªn tæng vèn thùc hiÖn ®·
t¨ng t¬ng øng tõ 29,6% vµ 5,6% trong thêi k× 1991-1995 lªn 40,5% vµ 14,5%
trong thêi k× 1996-2003. §iÒu nµy ®· gãp phÇn quan träng cho viÖc chuyÓn dÞch
c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
Khu vùc ®Çu t níc ngoµi hiÖn t¹o ra gÇn 40% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng
nghiÖp cña c¶ níc, chiÕm kho¶ng 36,5% tæng s¶n phÈm quèc néi. Tèc ®é t¨ng
gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña khu cùc nµy ®¹t trung b×nh 21,8% mét n¨m vµ
gãp phÇn ®a gi¸ trÞ t¨ng trëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña c¶ níc lªn 13%
mét n¨m. Râ rµng ®Çu t kh«ng chØ gãp phÇn lµm t¨ng nhu cÇu, tøc t¨ng thÞ trêng
cho c«ng nghiÖp mµ cßn më réng quy m« s¶n xuÊt vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cho c¸c s¶n phÈm. Ngoµi ra ®Çu t níc ngoµi cßn t¹o ra nhiÒu ngµnh nghÒ
s¶n phÈm míi, h×nh thµnh vµ lµm t¨ng ®¸ng kÓ n¨ng lùc cña c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp, ®Æc biÖt nh: dÇu khÝ, bu chÝnh viÔn th«ng, ho¸ chÊt ho¸ dÇu, ®iÖn tö, tin
häc, «t«…
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
e/ §èi víi ng©n s¸ch nhµ níc:
PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cã ®Çu t níc ngoµi ®ang trong thêi k× hëng u
®·i vÒ thuÕ, nhng nguån thu tõ c¸c doanh nghiÖp nµy vµo ng©n s¸ch nhµ níc liªn
tôc t¨ng: n¨m 1994 ®¹t 128 triÖu USD; 1995 ®¹t 195 triÖu USD; 1996 ®¹t 263
triÖu USD; 1997 ®¹t 340 triÖu USD; 1998 ®¹t370 triÖu USD… chiÕm 13% tæng
thu thuÕ vµ lÖ phÝ cña ng©n s¸ch nhµ níc gãp phÇn lµm gi¶m th©m hôt ng©n s¸ch
nhµ níc trong nh÷ng n¨m qua.
f/ §èi víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng:
C¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®i vµo ho¹t ®éng ®· trùc tiÕp t¹o ra h¬n
300 ngµn viÖc lµm míi cho 665000 ngêi lao ®éng vµ gi¸n tiÕp t¹o ra h¬n mét
triÖu viÖc lµm trong c¸c ngµnh x©y dùng vµ dÞch vô kh¸c cã liªn quan, t¹o ra
khèi lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu gi¸ trÞ hµng tr¨m triÖu USD, gãp phÇn c¶i thiÖn
c¸n c©n thanh to¸n cña ®Êt níc.§Çu t níc ngoµi ®· kÝch thÝch viÖc ®µo t¹o c¸n bé
kÜ thuËt, c¸n bé qu¶n lÝ vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ vËn hµnh
theo c¬ chÕ thÞ trêng, gãp ph©n ®a nÒn kinh tÕ níc ta héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ
giíi. §ång thêi ®Çu t níc ngoµi còng t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ta häc tËp nh÷ng
ph¬ng thøc qu¶n lý kinh doanh míi, t¹o ra søc Ðp c¹nh tranh thóc ®Èy c¸c doanh
nghiÖp trong níc ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm…
4/Nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra vµ nh÷ng th¸ch trë ng¹i ®èi víi ho¹t
®éng thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam:
Bªn cµnh nh÷ng tÝch cùc vµ lîi Ých do ®Çu t níc ngoµi ®em lai th× ho¹t
®éng ®Çu t níc ngoµi thêi gian qua ®· ®Æt ra nhiÒu bøc b¸ch cÇn ph¶i cã biÖn
ph¸p gi¶i quyÕt cô thÓ nh¨m n©ng cao vai trß vµ t¸c ®éng tÝch cùc cña ®Çu t níc
ngoµi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ã lµ:
C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cho r»ng m«i trêng ®Çu t ë ViÖt Nam cha hÊp
dÉn, møc ®é rñi ro t¬ng ®èi cao h¬n so víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc. Dßng
FDI vµo ViÖt Nam tuy cã t¨ng lªn nhng tèc ®é t¨ng gi¶m dÇn. T×nh h×nh nµy lµ
do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ §«ng Nam ¸, suy tho¸i kinh tÕ ë NhËt vµ
mét sè níc kh¸c. Ngoµi ra ViÖt Nam cßn chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c ®èi
t¸c trong vÊn ®Ò thu hót dßng vèn ®Çu t níc ngoµi. Kh¸c víi c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn ë ch©u ¸ nh Trung Quèc, NICK vµ mét sè níc ë ASEAN, ViÖt Nam lµ mét
níc ®i sau vÒ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ thêi gian më cöa, héi nhËp víi
nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Do vËy ViÖt Nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, thö
th¸ch trong vÊn ®Ò thu hót nguån vèn FDI tõ bªn ngoµi. VÒ mÆt nµy søc Ðp c¹nh
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tranh ®èi víi ViÖt Nam sÏ lín h¬n, do c¸c yÕu tè cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cha
ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, c¬ së h¹ tÇng cßn h¹n chÕ, hÖ thèng luËt ph¸p cha ®îc hoµn
thiÖn, con ngêi cha ®îc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ …
§Çu t níc ngoµi ®îc lîi trong viÖc b¶o hé khái canh tranh trong vµ ngoµi
níc trong c¸c lÜnh vùc nh: l¾p r¸p «t«, xe m¸y, hãa chÊt, xi m¨ng, ®iÖn tö…Do
®ã mµ cã mét c©u hái kh«ng dÔ dµng gi¶i quyÕt lµ liÖu møc ®Çu t nh nh÷ng n¨m
qua trong c¸c ngµnh nµy cã tiÕp tôc ®îc nh vËy hay kh«ng nÕu nh kh«ng cã sù
b¶o hé nµy.
Mét tû träng nhá vèn ®Çu t tËp trung vµo nh÷ng ho¹t ®éng ®Þnh híng xuÊt
khÈu vµ chñ yÕu tËp trung vµo viÖc chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ. Trong ngµnh
chÕ t¹o, vèn ®Çu t tËp trung vµo c¸c nganh dÖt,da vµ may mÆc víi quy m« t¬ng
®èi nhá. C¸c ngµnh nµy chØ cÇn Ýt vèn ®Çu t, c¸c ngµnh kh¸c mµ cã thÓ thu hót sè
lîng lín vèn ®Çu t níc ngoµi nh c¬ së h¹ tÇng, c«ng nghiÖp nÆng, bÊt ®éng s¶n,
dêng nh chËm tiÕn triÓn vµ ®· ®¹t tíi ®iÓm b·o hoµ.
Kho¶ng 60% luång vèn ®Çu t níc ngoµi díi h×nh thøc liªn doanh vµ 10%
díi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi c¸c doanh nghiÖp trong níc( chñ
yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc) trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp 100% vèn níc
ngoµi chØ chiÕm kho¶ng 30% vèn ®Çu t níc ngoµi. Kinh nghiÖm cña c¸c nhµ ®Çu
t níc ngoµi cho thÊy r»ng c¸c doanh nghiÖp nhµ níc Ýt linh ho¹t vµ c¸c nhµ ®Çu t
níc ngoµi khã liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n trong níc.
MÆc dï tÊt c¶ c¸c ®Þa ph¬ng trong c¶ níc ®Òu thu hót ®îc c¸c dù ¸n ®Çu t
níc ngoµi nhng vÉn cã sù mÊt c©n ®èi ®¸ng kÓ vÒ thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi
theo vïng l·nh thæ vµ theo ngµnh kinh tÕ quèc d©n. PhÇn lín c¸c dù ¸n tËp trung
vµo c¸c thµnh phè lín vµ c¸c ®Þa ph¬ng cã nhiÒu thuËn lîi nh thµnh phè Hå ChÝ
Minh(kh¶ng 25% tæng vèn FDI), Hµ Néi(kho¶ng 21,1% tæng vèn FDI), H¶i
Phßng, §ång Nai(kho¶ng 11,9% tæng vèn FDI), B×nh D¬ng,Bµ RÞa-Vòng Tµu.
§Çu t níc ngoµi cã t¸c ®éng h¹n chÕ ®Õn c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c, miÒn
Trung,T©y Nguyªn vµ ®ång b»ng S«ng Cöu Long. Tû lÖ thÊt b¹i cña c¸c dù ¸n ë
c¸c ®Þa bµn nµy cao h¬n ë c¸c ®Þa bµn kh¸c.Bªn c¹nh ®ã FDI còng chØ tËp trung
vµo nh÷ng ngµnh thu lîi nhuËn lín, thu håi vèn ®Çu t nhanh nh khai th¸c dÇu khÝ
(32,2%) kh¸ch s¹n vµ du lÞch(20,6%). Tõ n¨m 1994 trë l¹i ®©y ®Çu t vµo c«ng
nghiÖp ®· chiÕm gÇn hai phÇn ba tæng vèn ®Çu t níc ngoµi , chñ yÕu tËp trung
vµo c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, xuÊt khÈu vµ chÕ biÕn n«ng, l©m, h¶i s¶n…
nhng trong lÜnh vùc n«ng , l©m , ng nghiÖp nguån vèn ®Çu t níc ngoµi vÉn chØ
chiÕm 5,98% trong giai ®o¹n 1996-2000. Kim ng¹ch xuÊt khÈu gia t¨ng nhanh
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nhng thÊp h¬n nhiÒu c¸c níc trong khu vùc, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu
cha hÊp dÉn, hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ hµng gia c«ng nªn gi¸ trÞ gia t¨ng
thÊp,thiÕt bÞ m¸y mãc chuyÓn giao vµo ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n cßn l¹c
hËu, gi¸ c¶ cao, nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng
cã hiÖu qu¶, lao ®éng trong khu vùc FDI chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng.
Do kh©u chuÈn bÞ ®Çu t , s¾p xÕp vµ qu¶n lÝ dù ¸n ®Çu t ë tÇm vÜ m« kh«ng
tèt nªn sè dù ¸n bÞ gi¶i thÓ, rót giÊy phÐp ®Çu t trong c¸c n¨m 1994 trë l¹i ®©y t¬ng ®èi nhiÒu, ®a ®Õn sù thua thiÖt cho c¶ bªn níc ngoµi vµ ViÖt Nam, g©y nªn
sù mÊt tin nhiÖm vµo m«i trêng ®Çu t ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Mét sè
hîp ®ång ®Çu t, dù ¸n liªn doanh ë t×nh tr¹ng bÊt hîp lÝ, nhiÒu doanh nghiÖp níc
ngoµi ®· coi ViÖt Nam lµ n¬i sö dông nh÷ng c«ng nghÖ cò th¶i ra, g©y « nhiÔm
m«i trêng, nhiÒu c«ng nghÖ ®a vµo ViÖt Nam ®· ®îc tÝnh gi¸ cao h¬n nhiÒu so
víi thùc tÕ. NhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ phô tïng c«ng nghÖ nhËp khÈu còng ®îc tÝnh gi¸ cao, g©y thiÖt h¹i cho phÝa ViÖt Nam vµ lµm lîi bÊt hîp ph¸p cho phÝa
níc ngoµi v× hä cµng cã ®iÒu kiÖn ®Ó n©mg cao vèn gãp, ®Ó cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm cao, gi¶m bít lîi nhuËn chÞu thuÕ. Ngoµi ra viÖc tæ chøc qu¶n lÝ ë mét
sè dù ¸n liªn doanh sau khi ®i vµo ho¹t ®éng cha chÆt chÏ, thiÕu kinh nghiÖm
g©y thua thiÖt cho ViÖt Nam, vai trß bªn ViÖt Nam bÞ lÊn ¸t do ®éi ngò c¸n bé
bªn ViÖt Nam yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, thiÕu tinh th©n tr¸ch nhiÖm vµ
cha ®îc rÌn luyÖn vÒ b¶n lÜnh vµ tinh th©n d©n téc.
Do c«ng t¸c x©y dùng quy ho¹ch cßn nhiÒu h¹n chÕ, ®ång thêi chÊt lîng
cña mét sè quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh ®îc duyÖt còng cha cao, do cha x¸c ®Þnh
®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ¶nh hëng vÒ mÆt thÞ trêng, quy m«, vèn ®Çu t vµ nguån vèn
ph¸t triÓn ngµnh, nªn thêi gian qua cã t×nh tr¹ng cÊp giÊy phÐp ®Çu t níc ngoµi
vµo mét sè lÜnh vùc vµ s¶n phÈm t¹m thêi vît qu¸ nhu cÇu hiÖn t¹i nh c¸c dù ¸n
kh¸ch s¹n, níc gi¶i kh¸t cã ga, s¶n phÈm ®iÖn tö gia dông…ChÝnh ®iÒu nµy ®·
g©y søc Ðp ®èi víi s¶n xuÊt trong níc vµ sù gi¶i thÓ cña mét sè dù ¸n ®Çu t níc
ngoµi.
ViÖc tån t¹i chÝnh s¸ch hai gi¸ vµ viÖc ¸p dông nh÷ng lo¹i phÝ kh¸c nhau
gi÷a ®u t trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi, nhÊt lµ gi¸ cíc hµng kh«ng gi¸ ®iÖn chi
phÝ qu¶ng c¸o…Cho nªn chi phÝ ®Çu t vµ kinh doanh ë ViÖt Nam cao h¬n so víi
c¸c níc trong khu vùc nh: gi¸ ®iÖn s¶n xuÊt ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh
cao h¬n so víi Bangkok-Th¸i Lan, Kualumpur-Malaixia vµ Jakarta-In®«nªxia;
gi¸ cíc vËn chuyÓn container ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cao h¬n so
víi ë Thîng H¶i-Trung Quèc, Singapore, Bangkok, Kualumpur, Jakarta, vµ
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Manila-Philippin, cíc ®iÖn tho¹i quèc tÕ ë ViÖt Nam cao h¬n tõ 2,6 ®Õn 5 lÇn so
víi c¸c níc ®ã. Ngoµi ra, møc thuÕ thu nhËp ®èi víi nh÷ng ngêi cã thu nhËp cao
ë ViÖt Nam còng lµm t¨ng chi phÝ ®Çu t cu¶ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. C¸c thñ tôc
hµnh chÝnh ë ViÖt Nam còng thêng phøc t¹p vµ tèn thêi gian h¬n so víi c¸c níc
trong khu vùc. ChÝnh nh÷ng ®iÒu nµy ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ c¸c biÖn ph¸p khuyÕn
khÝch da ra ®èi víi ®Çu t níc ngoµi.
HÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn
chØnh nªn thiÕu ®ång bé, cha cô thÓ, c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ
lÜnh vùc thuÕ cha ®ñ søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t. M«i trêng ®Çu t ë ViÖt Nam cßn
nhiÒu rñi ro do chÝnh s¸ch hay thay ®æi vµ kh«ng râ rµng lµm ¶nh hëng tíi kÕ
ho¹ch kinh doanh vµ gay thiÖt h¹i cho c¸c nhµ ®Çu t. C¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, khã
kh¨n trong chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ, chi phÝ ®¾t ®á.
C«ng t¸c x©y dùng chiÕn lîc vµ quy ho¹ch cô thÓ trong c¶ níc còng nh
tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng cha ®îc thùc hiÖn nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu, ®iÒu kiÖn
míi g¾n víi quy ho¹ch tæng thÓ kinh tÕ-x· héi. C«ng t¸c tuyªn truyÒn vËn ®éng
xóc tiÕn ®Çu t cßn thô ®éng, nghiªn cøu ®èi víi níc ngoµi cßn nhiÒu khiÕm
khuyÕt do thiÕu nhiÒu th«ng tin.
C«ng t¸c qu¶ lÝ nhµ níc ®èi víi ®Çu t níc ngoµi cßn yÕu kÐm vµ s¬ hë, võa
bu«ng láng ,võa g©y phiÒn hµ, can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi. Thñ tôc ®Çu t cßn phøc t¹p, cßn nhiÒu tiªu
cùc g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n, tèn kÐm thêi gian, tiÒn cña cña
nhµ ®Çu t, ¶nh hëng ®Õn m«i trêng ®Çu t.
LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam gay khã kh¨n trong ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, vÝ dô nh c¸c v¨n b¶n híng dÉn vÒ thuÕ, qu¶n lý tµi chÝnh doanh
nghiÖp, chÕ ®é kÕ to¸n cña bé tµi chÝnh, híng dÉn chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhËp
m¸y mãc thiÕt bÞ qua sö dông, c«ng nghÖ cao, xö lý m«i trêng cña bé khoa häc,
c«ng nghÖ vµ m«i trêng…NhiÒu doanh nghiÖp tiÕp tôc kiÕn nghÞ chÝnh phñ vÒ
nh÷ng bÊt cËp trong chÝnh s¸ch thuÕ, h¶i quan g©y c¶n trë cho c¸c s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp, l·ng phÝ thêi gian cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan nhµ níc.
ViÖc triÓn khai mét sè dù ¸n cßn tiÕp tôc gÆp khã kh¨n trong kh©u gi¶i to¶
mÆt b»ng, chuÈ bÞ ®Êt ®ai g©y l·ng phÝ rÊt nhiÒu c«ng søc, kinh phÝ vµ thêi gian
cña c¸c nhµ ®Çu t, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n quy m« lín. Quy ®Þnh hiÖn hµnh cha râ
rµng thêi gian gi¶i phãng mÆt b»ng, chi phÝ ai chÞu, vÊn ®Ò cìng chÕ di dêi…Chi
phÝ ®Òn bï gi¶i to¶ qu¸ lín, vît ngoµi dù kiÕn cña chñ ®Çu t, lµm t¨ng chi phÝ
chuÈn bÞ dù ¸n lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y tr× trÖ trong thùc hiÖn ®Çu t.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C©n ®èi ngo¹i tÖ cho c¸c ®Çu t níc ngoµi ®ang lµ mét vÊn ®Ò næi lªn, v×
nhiÒu dù ¸n triÓn khai sím nh»m vµo thÞ trêng trong níc, s¶n xuÊt hµng thay thÕ
hµng nhËp khÈu ®É ®Õn thêi k× ph¶i tr¶ vèn vay, trong khi kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu
cÇu ngo¹i tÖ trªn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i rÊt h¹n chÕ, nhÊt lµ vµo thêi ®iÓm
cuèi chu k× kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c v¨n b¶n vÒ së h÷u trÝ tuÖ cha râ rµng vµ thùc hiÖn mÊt thêi gian, c¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi mong muèn chÝnh phñ x©y dùng c¸c thÓ chÕ ®Ó ng¨n chÆn
cã hiÖu lùc t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, ®Æc biÖt lµ n¹n hµng lËu,
hµng gi¶, hµn nh¸i ®ang rÊt phæ biÕn vµ ®îc bµy b¸n ngang nhiªn trªn thÞ trêng
hiÖn nay.Thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸ cßn phøc t¹p, nhiÒu h¶i quan cöa khÈu vÉn
cßn yªu cÇu xuÊt tr×nh kÕ ho¹ch nhËp khÈu.
ViÖc ph©n cÊp uû quyÒn tong qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t trc tiÕp níc ngoµi
trong thêi gian qua ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ tèt nhng còng béc lé mét sè h¹n
chÕ ¶nh hëng tíi m«i trêng ®Çu t. Do nhiÒu bé ngµnh cha híng dÉn cô thÓ viÖc
ph©n cÊp cho ®Þa ph¬ng nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Þa ph¬ng mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó
hái ý kiÕn tríc khi xö lý, kÐo dµi thêi gian gi¶i quyÕt kiÕn nghÞ cña doanh
nghiÖp, vît qu¸ thêi gian quy ®Þnh.Bªn c¹nh ®ã th× cßn nhiÒu bé phËn cha ®îc
®µo t¹o, thiÕu kiÕn thøc chuyªn ngµnh, nªn kh«ng n¾m v÷ng ph¸p luËt, thiÕu
kinh nghiÖm quèc tÕ. NhËn thøc vÒ vai trß cña FDI cha thèng nhÊt, thiÕu th«ng
tin trong khu vùc qu¶ lý FDI, c«ng t¸c liÓm tra b¸o c¸o cha ®ång bé, thiÕu kÞp
thêi, chÊt lîng cha cao ¶nh hëng tíi qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc.
Thñ tôc hµnh chÝnh cßn rêm rµ tÖ quan liªu thiÕu tr¸ch nhiÖm cña mét sè
bé phËn c¸n bé c«ng chøc g©y ¸ch t¾c cho viÖc triÓn khai dù ¸n vµ s¶n xuÊt kinh
doanh. T×nh tr¹ng “nhiÒu cña nhiÒu kho¸” vÉn ®ang diÔn ra.C«ng t¸c vËn ®éng
xóc tiÕn ®Çu t níc ngoµi tuy cã cè g¾ng xong vÉn tËp trung chñ yÕu ë trong níc,
trong khi ®ã th«ng tin vÒ ViÖt Nam ë níc ngoµi cha ®ñ ®Ó ®¸p øng cho c¸c ®èi
t¸c ë níc ngoµi hîp t¸c, kinh doanh víi chóng ta. C«ng t¸c th«ng tin tuyªn
truyÒn phôc vô cho ®Çu t níc ngoµi cña c¸c c¬ quan ViÖt nam ë níc ngoµi vµ kÓ
c¶ trong níc còng cha ®îc quan t©m ®óng møc.
Môch tiªu thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi míi ®Ò ra cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n
do c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò thu hót ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam cha ph¸t triÓn, sù
hÊp dÉn vÒ ®Çu t cßn h¹n chÕ vµ ®Æc biÖt lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt trong khu vùc
vµ quèc tÕ vÒ thu hót ®Çu t níc ngoµi. C¸c níc ch©u ¸ vèn lµ nguån bæ sung vèn
cho ®Çu t níc ngoµi chñ yÕu cña ViÖt Nam ( nh §µi Loan, H«ng K«ng, NhËt
B¶n, Singapo, Malaixia, Hµn Quèc vµ Th¸i Lan) liªn tôc gi¶m vèn ®Çu t vµo ViÖt
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Trõ NhËt b¶n ®ang trong giai ®o¹n suy tho¸i kinh tÕ,
c¸c níc kh¸c ®Òu ®· vît qua cuéc khñng ho¶ng. Tuy nhiªn nguån vèn ®Çu t níc
ngoµi vµo ViÖt Nam tõ nh÷ng níc nµy vÉn cha t¨ng do c¸c nhµ ®Çu t ®· trë nªn
thËn trong h¬n vµ m«i trêng ®Çu t vµo ViÖt Nam kÓ tõ sau cîc khñng ho¶ng tµi
chÝnh- tiÒn tÖ khu vùc vÉn cha cã nhiÒu tiÕn chuyÓn vµ vît tréi h¬n so víi c¸c níc ASEAN kh¸c ®Æc biÖt lµ Trung Quèc.MÆt kh¸c sù gia nhËp cña Trung Quèc
vµo WTO vµ sù phôc håi cña c¸c nÒn kinh tÕ §«ng ¸ sÏ lµm t¨ng møc ®é canh
tranh vÒ ®Çu t níc ngoµi mµ ViÖt nam sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu vµo nh÷ng n¨m tíi.
5/ Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi :
Ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi cã ®îc thùc hiÖn hay kh«ng, ®iÒu ®ã tuú thuéc
vµo c¶ hai phÝa, bªn ®Çu t vµ bªn nhËn ®Çu t. V× vËy ®Ó thu hót cã hiÖu qu¶ vèn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p kh¸c
nhau nhng thùc chÊt l¹i g¾n bã l¹i víi nhau, hç trî vµ bæ sung cho nhau. Mét
mÆt ViÖt Nam cÇn t¹o dùng m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn, mÆt kh¸c cÇn t¹o ®îc sù
hiÓu biÕt vµ lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Ph¶i biÕt kÕt hîp hµi hoµ lîi Ýc
cña c¶ hai bªn, do ®ã hai bªn cÇn cã sù tho¶ thuËn sao cho cã thÓ tèi ®a ho¸ c¸c
®iÒu kiÖn vµ lîi Ých cña nhau. VÒ nguyªn t¾c th× ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chØ
ph¸t huy hiÖu qu¶ khi nã tho¶ m·n tèt nhÊt môch ®Ých, quyÒn lîi cña c¶ hai bªn.
§èi víi bªn ®Çu t, môch tiªu duy nhÊt mµ c¸c nhµ ®Çu t quan t©m lµ lîi nhuËn,
cßn ®èi víi bªn nhËn ®Çu t th× l¹i quan t©m tíi c¸c môch tiªu tæng hîp h¬n nh
hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi…V× vËy sù kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých cña hai bªn lµ c¬ së
quan träng hµng ®Çu cña sù hîp t¸c ®Çu t. Mµ ®Ó cã ®îc tiÕng nãi chung th× c¶
hai bªn cÇn ph¶i biÕt ®iÒu chØnh c¸c môch tiªu cña m×nh ®Ó t×m ®Õn mét môch
tiªu trung gian. Tõ ®i ®Õn sù nh©n nhîng, th¬ng thuyÕt víi nhau, lóc nµy hai bªn
cµng cã sù hiÓu biÕt lÉn nhau, tin tëng nhau th× sù thµnh c«ng trong hîp t¸c ®Çu
t cµng lín. VÒ ph¬ng diÖn nµy ph¶i nãi ViÖt Nam lµm cha tèt, v× vËy mét trong
c¸c gi¶i ph¸p quan träng hµng ®Çu ®Ó thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ x©y
dùng mèi quan hÖ tèt ®Ñp vµ hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi víi
ViÖt Nam. C«ng viÖc nµy cÇn cã sù cè g¾ng phèi hîp cña nhiÒu ngµnh c¬ quan
chøc n¨ng, ®Æc biÖt nh÷ng c¬ quan ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®èi ngo¹i. CÇn xóc
tiÕn m¹nh nh÷ng ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, giíi thiÖu vÒ ®Êt níc vµ con ngêi ViÖt
Nam, còng nh nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña ViÖt Nam trong hîp t¸c ®Çu t víi níc
ngoµi. T¨ng cêng quan hÖ nhiÒu mÆt víi c¸c níc trong céng ®ång quèc tÕ, tÝch
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cùc vµ chñ ®éng tham gia vµo c¸c tæ chøc vµ ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt quèc tÕ
®Ó kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn vµ vÞ trÝ cña ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ.
Ngoµi ra víi t c¸ch lµ bªn nhËn ®Çu t, ViÖt Nam ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn
cÇn thiÕt ®Ó thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Do ®ã trong thêi gian tíi chóng
ta cÇn tiÕp tôc lµm tèt cac c«ng viÖc sau:
a/ CÇn ph¶i x©y dng m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn h¬n hiÖn nay:
Tríc hÕt ph¶i ®¶m b¶o sù æn ®Þnh v÷ng ch¾c vÒ kinh tÕ vµ cÝnh trÞ. Bëi ®©y
lµ ®iÒu kiÖn quan träng quyÕt ®Þnh ph¬ng híng ®Çu t cña c¸c nhµ ®Çu t níc
ngoµi, nh÷ng ngêi lu«n nh¹y bÐn víi lîi nhuËn do ®Çu t ®em l¹i vµ nh÷ng rñi ro
trong ®Çu t kÓ c¶ nh÷ng rñi ro kinh tÕ vµ x· héi.
Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi theo híng t¹o
sù hÊp dÉn, th«ng tho¸ng, râ rµng, æn ®Þnh, ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn.
Cô thÓ ho¸ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ v¨n b¶n díi luËt ®Ó híng dÉn, ®iÒu chØnh
qu¸ t×nh ®Çu t. §ång thêi ph¶i hoµn thiÖn vµ söa ®æi c¸c luËt cã liªn quan nh luËt
vÒ quyÒn c«ng d©n, luËt th¬ng m¹i, luËt b¶o vÖ m«i trêng, luËt ph¸ s¶n doanh
nghiÖp luËt ®Êt ®ai, luËt vÒ canh tranh… Ph¶i coi yÕu tè ph¸p lÝ võa lµ mét nh©n
tè quan träng trong viÖc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, võa lµ c¬ së ®Ó gi÷ v÷ng
quyÒn tù chñ vÒ kinh tÕ, chinh trÞ cña ®Êt níc. TiÕn tíi x©y dùng bé luËt chung
cho c¶ ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi. Trªn c¬ së luËt söa ®æi bæ sung, mét sè
®iÒu cña luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, cÇn chØ ®¹o UBND c¸c tØnh, thµnh
phè trùc thuéc trung ¬ng, ban hµnh quy ®Þnh vÒ qu¶n lÝ nhµ níc trªn ®Þa bµn ®èi
víi ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi
trong lÜnh vùc vµ chøc n¨ng thuéc thÈm quyÒn qu¶n lÝ cña m×nh, cÇn ®Ò phßng
c¸c bé, c¸c UBND tØnh trong khi ban hµnh th«ng t híng dÉn ®a ra nh÷ng néi
dung mµ hä kh«ng nhÊt trÝ víi luËt söa ®æi víi c¸c v¨n b¶n ®ã.
X©y dùng hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó c¶i thiÖn m«i trêng kinh
doanh vµ khuyÕn khÝch mang tÝnh c¹nh tranh cao so víi c¸c níc trong khu vùc,
nhÊt lµ ®èi víi c¸c lÜnh vùc, ®Þa bµn vµ c¸c dù ¸n u tiªn khuyÕn khÝch ®Çu t.
Trong nh÷ng n¨m tíi tiÕp tôc ®iÒu chØnh mét bíc gi¶m gi¸ vµ chi phÝ cña c¸c
dÞch vô, söa ®æi mét sè chÝnh s¸ch ®Ó thuËn lîi cho viÖc triÓn khai mét sè dù ¸n
®Çu t nh thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt, gi¶i phãng mÆt b¨ng, b¶o l·nh ®Çu t …
TiÕp tôc ban hµnh chÝnh s¸ch c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t , xem xÐt cho phÐp
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt, cho phÐp gãp
vèn b¨ng quyÒn sö dông ®Êt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Xö lÝ níi láng h¬n
20
.DOC 
28 
74 
55 
