Tài liệu Hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại công ty tnhh mtv xuất khẩu thủy sản khánh hòa

i NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Họ và tên SV : Huỳnh Thị Hồng Phát Lớp Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh MSSV : 50131224 Tên đề tài : 50KTKD2 : “Hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại công ty TNHH MTV Xuất Khẩu Thủy sản Khánh Hòa”. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Kết luận ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Nha Trang, ngày … tháng …… năm 2012 Giáo viên hướng dẫn ii LỜI CẢM ƠN Là sinh viên của Trường đại học Nha Trang, em rất tự hào và biết ơn tấm lòng của Thầy cô trong trường, đã luôn tạo điều kiện cho chúng em học tập và trau dồi kiến thức, tri thức đạo đức và học hỏi kinh nghiệm thực tế đến khát vọng nghề nghiệp. Bên cạnh đó, nhà trường còn tạo điều kiện cho chúng em môi trường học tập tốt, không chỉ là lý thuyết, mà còn tạo điều kiện cho chúng em thực tập, nhằm hệ thống hóa và mở rộng kiến thức bằng cách tiếp cận thực tế. Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu Nhà Trường, cùng toàn thể các quý thầy cô Trường Đại Học Nha Trang và đặc biệt là các thầy cô trong khoa kinh tế nói riêng, đã tận tụy chỉ bảo, dìu dắt chúng em trong những năm qua. Đông thời, em vô cùng biết ơn sự hướng dẫn giúp đỡ của thầy Trần Công Tài cùng các cô chú, anh chị đang công tác tại Công ty TNHH MTV Xuất Khẩu Thủy Sản Khánh Hòa, đã hướng dẫn em hoàn thành đồ án và đợt thực tập tốt nghiệp này. Qua đây, đã tạo điều kiện cho em có được những kiến thức mới, những kinh nghiệm bổ ích trong công việc cũng như trong cuộc sống nhằm phục vụ cho nghề nghiệp sau này. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn! Nha Trang, tháng 6, năm 2012 Sinh viên thực hiện Huỳnh Thị Hồng Phát iii MỤC LỤC NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ...........................................................i LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................................ii MỤC LỤC....................................................................................................................iii DANH MỤC BẢNG,.................................................................................................viii DANH MỤC SƠ ĐỒ ...................................................................................................ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ ...............................................................................................ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................xi LỜI MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ...................................................................................3 1. Tổng quan về quản trị nguồn nhân lực..................................................................3 1.1 Một số khái niệm.................................................................................................3 1.1.1 Nguồn nhân lực ............................................................................................3 1.1.2 Quản trị nguồn nhân lực...............................................................................3 1.2 Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực................................................................3 1.3 Vai trò của quản trị nguồn nhân lực trong doanh nghiệp....................................4 1.4 Các chức năng cơ bản của quản trị nguồn nhân lực............................................4 1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị nguồn nhân lực ...........................4 1.5.1 Môi trường bên ngoài:..................................................................................4 1.5.2 Môi trường bên trong ..................................................................................6 2 Những nội dung chính của quản trị nguồn nhân lực..............................................6 2.1 Thu hút nguồn nhân lực ......................................................................................6 2.1.1 Hoạch định nguồn nhân lực .........................................................................6 2.1.1.1 Khái niệm: .............................................................................................6 2.1.1.2 Vai trò....................................................................................................6 2.1.1.3 Quá trình hoạch định nguồn nhân lực ...................................................7 2.1.2 Phân tích công việc ....................................................................................10 2.1.2.1 Khái niệm ............................................................................................10 iv 2.1.2.2 Vai trò, mục đích.................................................................................10 2.1.2.3 Nội dung, trình tự thực hiện phân tích công việc................................10 2.2.3 Các phương pháp phân tích công việc .......................................................12 2.1.3 Quá trình tuyển dụng nhân viên .................................................................12 2.1.3.1 Định nghĩa ...........................................................................................12 2.1.3.2 Nội dung, trình tự của quá trình tuyển dụng .......................................12 2.1.3. 3 Phân công bố trí nguồn nhân lực trong doanh nghiệp .......................15 2.2 Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ..............................................................15 2.2.1 Khái niệm : .................................................................................................15 2.2.2 Mục đích: ..................................................................................................15 2.2.3 Hình thức đào tạo......................................................................................15 2.2.4 Tiến trình đào tạo và phát triển nhân lực ..................................................16 2.3 Duy trì nguồn nhân lực .....................................................................................17 2.3.1 Đánh giá năng lực thực hiện công việc của nhân viên...............................17 2.3.1.1 Khái niệm ............................................................................................17 2.3.1.2 Mục đích..............................................................................................17 2.3.1.3 Nội dung, tiến trình đánh giá năng lực thực hiện công việc của nhân viên .........................................................................................................18 2.3.1.4 Các phương pháp đánh giá năng lực thực hiện công việc ..................18 2.3.2 Công tác trả công lao động .......................................................................19 2.3.2.1 Tiền lương ...........................................................................................19 2.3.2.2 Tiền thưởng .........................................................................................22 2.3.2.3 Phụ cấp lương......................................................................................23 2.3.2.4 Phúc lợi ...............................................................................................23 2.3.2.4 Kỷ luật lao động ..................................................................................23 2.4. Đánh giá hiệu quả công tác quản trị nguồn nhân lực trong doanh nghiệp..............23 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA ..............25 v A . SƠ LƯỢC VỀ CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA (KHASPEXCO). ............................................................................25 2.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty. ...............................................25 2.2 Chức năng, nhiệm vụ, vốn điều lệ của Công ty. ..............................................28 2.2.1 Chức năng: .................................................................................................28 2.2.2 Nhiệm vụ:...................................................................................................28 2.2.3 Vốn điều lệ của Công ty.............................................................................29 2.3 Những thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển của Công ty: ...........29 2.3.1 Thuận lợi: ..................................................................................................29 2.3.2 Khó khăn, thách thức: ................................................................................30 2.3.3 Phương hướng phát triển của Công ty từ nay đến năm 2015 ...................30 2.4 Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp ........................................................31 2.4.1 Môi trường vĩ mô .......................................................................................31 2.4.2 Môi trường vi mô: .....................................................................................34 2.4.2.1 Đối thủ cạnh tranh:..............................................................................34 2.4.2.2 Nhà cung cấp:......................................................................................34 2.4.2.3 Khách hàng.........................................................................................35 2.5 Năng lực kinh doanh của Công ty TNHH một thành viên Xuất khẩu Thủy sản Khánh Hòa ........................................................................................................35 2.5.1 Tài sản ........................................................................................................35 2.5.2 Vốn .............................................................................................................38 2.5.3 Tình trạng thiết bị kỹ thuật và công nghệ chế biến của Công ty. ..............40 2.6 Các hoạt động chủ yếu của Công ty..................................................................42 2.6.1 Hoạt động thu mua nguyên liệu .................................................................42 2.6.2 Hoạt động tiêu thụ sản phẩm của Công ty .................................................43 2.6.2.1 Thị trường nội địa ...............................................................................43 2.6.3 Hoạt động Marketing .................................................................................47 2.7 Đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty .............................................................................................................47 vi 2.7.1 Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ......................................47 2.7.2 Phân tích tình hình tài chính của công ty ...................................................50 2.7.2.1 Khả năng thanh toán của công ty. ......................................................50 2.7.3 Phân tích, đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh: ................................53 B. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA. .................56 2.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị nguồn nhân lực tại Công ty ......56 2.1.1 Môi trường bên ngoài................................................................................56 2.1.2 Môi trường bên trong .................................................................................58 2.2 Đánh giá về cơ cấu tổ chức quản lý và tổ chức sản xuất của Công ty......59 2.2.1 Cơ cấu tổ chức, quản lý..........................................................................59 2.2.2 Cơ cấu tổ chức sản xuất .............................................................................62 2.3 Đặc điểm lao động của Công ty .......................................................................63 2.3.1 Đặc điểm lao động .....................................................................................63 2.3.3 Trình độ kỹ thuật của công nhân: (số liệu tính đến tháng 10 năm 2011) ...........66 2.3.4 Đánh giá về chất lượng ban lãnh đạo........................................................66 2.4 Công tác thu hút nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Xuất khẩu thủy sản Khánh Hòa. ...............................................................................................69 2.4.1 Công tác hoạch định nguồn nhân lực.........................................................69 2.4.2 Phân tích công việc ....................................................................................70 2.4.3 Công tác tuyển dụng _ quản lý lao động tại Công ty.................................71 2.4.3.1 Công tác tuyển dụng: ..........................................................................71 2.4.3.2 Công tác cán bộ và bố trí lao động......................................................77 2.5 Công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.................................................78 2.5.1 Những quy định chung...............................................................................78 2.5.2 Mục tiêu và phương châm đào tạo ............................................................78 2.5.3 Quy trình đào tạo........................................................................................79 2.5.4 Nội dung đào tạo.......................................................................................81 2.2.5.5 Trách nhiệm – chế độ - quyền lợi .......................................................82 vii 2.2.5.6 Chi phí đào tạo ....................................................................................83 2.6 Công tác duy trì nguồn nhân lực tại Công ty ....................................................84 2.6.1 Đánh giá năng lực thực hiện công việc của người lao động ......................84 2.6.1.1 Đối với công nhân sản xuất.................................................................85 2.6.1.2 Đối với cán bộ quản lý ........................................................................85 2.6.2 Công tác trả công lao động ........................................................................85 2.6.2.1 Chính sách tiền lương của công ty......................................................85 2.6.2.2 Chính sách khen thưởng và hoạt động khen thưởng tại công ty.........93 2.6.2.3 Phụ cấp lương.....................................................................................95 2.6.2.4 Phúc lợi .............................................................................................95 2.6.2.5 Kỷ luật lao động ..................................................................................96 2.7 Đánh giá hiệu quả của công tác quản trị nguồn nhân lực tại Công ty ..............97 2.7.1 Đánh giá theo năng suất lao động ..............................................................97 2.7.2 Đánh giá theo quỹ tiền lương và thu nhập .................................................98 2.8 Đánh giá chung công tác quản trị nguồn nhân lực tại Công ty......................100 2.2.8.1 Những thành tích đã đạt được ...........................................................100 2.8.2 Những mặt còn tồn tại.............................................................................101 CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA. ........................................................................104 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ..............................................................................................114 KẾT LUẬN ...............................................................................................................115 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................116 viii DANH MỤC BẢNG, BIỂU BẢNG 1: ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH BIẾN ĐỘNG TÀI SẢN CỦA CÔNG TY .....36 BẢNG 2: ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH BIẾN ĐỘNG NGUỒN VỐN CỦA CÔNG TY .... 39 Bảng 3:Năng lực bảo quản của Công ty....................................................................42 Bảng 4: Tình hình tiêu thụ sản phẩm của Công ty 2009 – 2011...............................45 BẢNG 5: KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY ... 48 Bảng 6 : KHẢ NĂNG THANH TOÁN CỦA CÔNG TY........................................51 Bảng 7: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY ..... 54 Bảng 8: ĐẶC ĐIỂM LAO ĐỘNG CỦA CÔNG TY................................................64 Bảng 9: Trình độ kỹ thuật của công nhân .................................................................66 Bảng 10: Trình độ cán bộ quản lý trong Công ty......................................................67 Bảng 11: Tiêu chuẩn vị trí công việc tại các phòng ban ...........................................70 Bảng 12: Tình hình tuyển dụng lao động của Công ty .............................................72 Bảng 13: Tóm tắt công tác tuyển dụng nhân sự của công ty ....................................76 Bảng 14: Số lượng cán bộ công nhân viên tham gia đào tạo các năm từ 2009-2011. ........ 80 Bảng 15: Nội dung và thời gian đào tạo thi tay nghề nâng bậc năm 2011 ...............81 BẢNG 16: BẢNG THANH TOÁN LƯƠNG THÁNG 11/ 2010 CỦA KHỐI VĂN PHÒNG ...........................................................................................................92 Bảng 17: Năng suất lao động bình quân 2009- 2011................................................98 Bảng 18: Thu nhập bình quân của người lao động, doanh thu và lợi nhuận trên chi phí của Công ty ...................................................................................................99 Bảng 19: Số liệu nhân lực 8 năm từ năm 2004 đến 2011 của Công ty...................105 Bảng 20: Các chỉ tiêu lấy ý kiến của người lao động .............................................111 ix DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1: Quá trình hoạch định nguồn nhân lực ............................................................8 Sơ đồ 2: Tiến trình phân tích công việc. .....................................................................10 Sơ đồ 3: Quá trình tuyển dụng nhân lực .....................................................................12 Sơ đồ 4: Quá trình tuyển chọn ứng viên .....................................................................14 Sơ đồ 5:Tiến trình đào tạo và phát triển nhân lực.......................................................16 Sơ đồ 6: Các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương của người lao động. .......................20 Sơ đồ 7: Phương thức thu mua nguyên liệu của Công ty. ..........................................43 Sơ đồ 8: Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty ...................................................59 Sơ đồ 9: Sơ đồ cơ cấu tổ chức sản xuất của Công ty. .................................................62 x DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1: So sánh DT xuất khẩu và DT nội địa của 3 năm 2009 – 2011..................46 Biểu đồ 2: Đặc điểm lao động Công ty theo giới tính từ năm 2009- 2011.................67 Biểu đồ 3: Đặc điểm lao động Công ty theo trình độ từ năm 2009- 2011..................68 Biểu đồ 4: Đặc điểm cán bộ quản lý theo độ tuổi từ năm 2009- 2011. ......................68 Biểu đồ 5: Số lượng nhân viên được tuyển dụng từ năm 2009- 2011 ........................73 Biểu đồ 6: Số lượng lao động được đào tạo từ năm 2009-2011 .................................80 xi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TNHH : Trách nhiệm hữu hạn MTV : Một thành viên BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp GDP : Tổng thu nhập quốc nội UBND : Ủy ban nhân dân LĐ : Lao động ĐH : Đại học CĐ : Cao đẳng CN : Công nhân THCN : Trung học chuyên nghiệp CBQL : Cán bộ quản lý QTKD : Quản trị kinh doanh QLKT : Quản lý kinh tế KCS : Kiểm tra chất lượng GMP (Good Manufacturing Practice): Tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt HACCP (Hazard Analysis and Critical Points): Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm TT : Thông tư NĐ : Nghị định CP : Chính phủ BLĐTBXH : Bộ lao động thương binh xã hội XCB : Xưởng chế biến SXKD : Sản xuất kinh doanh 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỷ XXI, thế kỷ của nền kinh tế tri thức, thế kỷ của công nghệ thông tin, thế kỷ mà sản phẩm sản xuất ra có hàm lượng lao động chất xám cao, lao động trí tuệ phải chiếm phần lớn trong cấu thành giá trị hàng hóa. Đứng trước tình hình này các doanh nghiệp nói chung và Công ty TNHH MTV Xuất Khẩu thủy sản Khánh Hòa nói riêng ngày càng chịu sức ép mạnh mẽ do tác động của môi trường cạnh tranh trong xu hướng kinh tế toàn cầu và hội nhập. Trong điều kiện này, một mặt đã tạo cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển. Mặt khác, đặt ra thách thức đòi hỏi khắt khe của hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế trí thức. Do đó, trong tất cả các nhiệm vụ của quản trị, quản trị con người là nhiệm vụ trung tâm và quan trọng nhất, nó góp phần trong việc làm tăng hiệu quả lao động đồng thời làm tăng phúc lợi, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của con người. Với những lý do đó, việc quản trị con người trong doanh nghiệp là một điều kiện hết sức cần thiết. Doanh nghiệp có hoạt động hiệu quả hay không? Có mang lại ý nghĩa kinh tế - xã hội hay không đều phụ thuộc vào khả năng quản trị con người của doanh nghiệp đó. Với ý nghĩa đó, đồng thời được sự hướng dẫn của các thầy Trần Công Tài, em đã chọn đề tài “ Hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Xuất Khẩu thủy sản Khánh Hòa”. 2. Mục đích nghiên cứu - Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản trị nguồn nhân lực nhằm chỉ ra những ưu và nhược điểm về công tác quản trị nguồn nhân lực của Công ty. Từ đó đề xuất ra những giải pháp thiết thực, có tính khả khi để hoàn thiện, nâng cao khả năng quản trị nguồn nhân lực cho Công ty, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty trong hiện tại cũng như trong tương lai. - Thực hiện bài làm là em đã có cơ hội vận dụng lý thuyết đã học vào thực tiễn nhằm bổ sung và cũng cố những kiến thức đã học ở nhà trường. 2 3. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu dựa trên cơ sở số liệu, tình hình thực tế về vấn đề quản trị nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Xuất Khẩu thủy sản Khánh Hòa. 4. Phạm vi nghiên cứu và giới hạn của đề tài - Phạm vi nghiên cứu: Phân tích thực trạng Quản trị nguồn nhân lực và đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại Công ty TNHH MTV Xuất Khẩu thủy sản Khánh Hòa. - Thời gian nghiên cứu: Từ ngày 24/02/2012 đến ngày 8/06/2012. 5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập số liệu, thông qua: - Tài liệu của Công ty thực tập. - Quan sát thực tế tại Công ty thực tập. - Tham khảo tài liệu, giáo trình có liên quan. - Thu thập qua báo chí, Internet,…
Phương pháp phân tích số liệu: - Phương pháp so sánh, tổng hợp. - Phương pháp phân tích chi tiết. - Phương pháp thống kê. 6. Bố cục của đề tài : HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA. Nội dung của đề tài được chia thành 3 chương:  Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC.  Chương II: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA.  Chương III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUẤT KHẨU THỦY SẢN KHÁNH HÒA. 3 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Tổng quan về quản trị nguồn nhân lực 1.1 Một số khái niệm 1.1.1 Nguồn nhân lực Nguồn nhân lực được hiểu là toàn bộ các khả năng về thể lực và trí lực của con người được vận dụng ra trong quá trình lao động sản xuất. Nó cũng được xem là sức lao động của con người – nguồn lực quý giá nhất trong các yếu tố sản xuất của các doanh nghiệp. Nhân lực của doanh nghiệp bao gồm tất cả những người lao động làm việc trong doanh nghiệp. 1.1.2 Quản trị nguồn nhân lực Không một tổ chức nào hoạt động có hiệu quả nếu thiếu quản trị nguồn nhân lực. Quản trị nguồn nhân lực thường xuyên là nguyên nhân của sự thành công hay thất bại trong các hoạt động sản xuất kinh doanh. Có rất nhiều cách phát biểu khác nhau về quản trị nguồn nhân lực. Các nhà quản trị nhân lực Mỹ cho rằng: “Quản trị nguồn nhân lực bao gồm toàn bộ những biện pháp và thủ tục áp dụng cho nhân viên của tổ chức và giải quyết tất cả các trường hợp xảy ra có liên quan đến một loại công việc nào đó”. Với giáo sư Phạm Ngọc Ẩn thì: “Quản trị nguồn nhân lực là một phần trong nghệ thuật quản trị nói chung nhưng chú trọng tới tất cả cá nhân làm việc, tới công việc mà họ làm với mối quan hệ trong tổ chức, nhằm tạo điều kiện cho nhân viên hoàn thành công việc của mình.” Tóm lại, quản trị nguồn nhân lực là hệ thống các triết lý, chính sách và hoạt động chức năng về thu hút, đào tạo phát triển và duy trì con người của một tổ chức nhằm đạt được kết quả tối ưu cho cả tổ chức lẫn nhân viên. 1.2 Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực − Sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực nhằm tăng năng suất lao động và nâng cao tính hiệu quả của tổ chức. 4 − Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân viên, tạo điều kiện cho nhân viên phát huy tối đa các năng lực cá nhân, được kích thích, động viên nhiều nhất tại nơi làm việc và trung thành, tận tâm với doanh nghiệp. 1.3 Vai trò của quản trị nguồn nhân lực trong doanh nghiệp - Về mặt kinh tế: Quản trị nguồn nhân lực giúp cho doanh nghiệp khai thác các khả năng tiềm tàng, nâng cao năng suất lao động và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp về nguồn nhân lực. - Về mặt xã hội: Quản trị nguồn nhân lực thể hiện quan điểm rất nhân bản về quyền lợi của người lao động, đề cao vị thế và giá trị của người lao động, chú trọng giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa tổ chức, doanh nghiệp và người lao động, góp phần giảm bớt mâu thuẫn tư bản – lao động trong các doanh nghiệp. 1.4 Các chức năng cơ bản của quản trị nguồn nhân lực Quản trị nguồn nhân lực có ba nhóm chức năng cơ bản sau: - Nhóm chức năng thu hút nguồn nhân lực: Nhóm chức năng này chú trọng vấn đề đảm bảo có đủ số lượng nhân viên với các phẩm chất phù hợp cho công việc của doanh nghiệp. - Nhóm chức năng đào tạo và phát triển: Nhóm chức năng này chú trọng việc nâng cao năng lực của nhân viên, đảm bảo cho nhân viên trong doanh nghiệp có các kỹ năng, trình độ lành nghề cần thiết để hoàn thành tốt công việc được giao và tạo điều kiện cho nhân viên được phát triển tối đa các năng lực cá nhân. - Nhóm chức năng duy trì nguồn nhân lực: Nhóm chức năng này chú trọng đến việc duy trì và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. Nhóm chức năng này gồm hai chức năng nhỏ hơn là kích thích, động viên nhân viên và duy trì, phát triển các mối quan hệ lao động tốt đẹp trong doanh nghiệp. 1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị nguồn nhân lực 1.5.1 Môi trường bên ngoài: Các nhân tố môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động quản trị nguồn nhân lực bao gồm: 5 Khung cảnh kinh tế: Tình hình kinh tế và thời cơ kinh doanh ảnh hưởng lớn đến quản trị nhân lực. Khi kinh tế biến động thì doanh nghiệp phải biết điều chỉnh các hoạt động của mình sao cho có thể thích nghi và phát triển tốt. Dân số - lực lượng lao động: Ở Việt Nam ta, nền kinh tế chưa mạnh để trở thành một nước công nghiệp. Trong khi đó, tình hình dân số phát triển rất nhanh. Lực lượng lao động ở độ tuổi lao động ngày càng tăng nên là nguồn cung cấp lao động thuận lợi cho các Công ty; ngược lại sẽ làm đội ngũ lao động bị “lão hóa” và khan hiếm nguồn nhân lực. Tuy nhiên, trình độ tay nghề lao động Việt Nam còn thấp là trở ngại lớn. Chính sách pháp luật: Luật pháp cũng ảnh hưởng đến quản trị nhân sự, ràng buộc các doanh nghiệp trong việc tuyển dụng, đãi ngộ người lao động: đòi hỏi giải quyết tốt mối quan hệ về lao động. Văn hóa - Xã hội: Đặc thù văn hóa – xã hội của mỗi nước, mỗi vùng là một ảnh hưởng không nhỏ đến quản trị nhân lực với nấc thang giá trị khác nhau (giới tính, đẳng cấp,…). Sự thay đổi các giá trị văn hóa như: tỷ lệ phụ nữ đi làm ngày càng tăng, việc thay đổi thái độ làm việc và nghỉ ngơi,… cũng gây ra những thách đố cho các nhà quản trị nhân lực. Đối thủ cạnh tranh: cũng là một nhân tố ảnh hưởng đến quản trị nguồn nhân lực. Đó là sự cạnh tranh về tài nguyên nhân lực, doanh nghiệp phải biết thu hút, duy trì và phát triển lực lượng lao động, không để mất nhân tài vào tay đối thủ. Khoa học – kỹ thuật: Việc đổi mới công nghệ và thiết bị đặt ra nhiều thách thức về quản lý nguồn nhân lực; đòi hỏi tăng cường việc đào tạo, đào tạo lại nghề nghiệp, sắp xếp lại lực lượng lao động và thu hút nguồn nhân lực mới có kỹ năng cao. Khách hàng: Là người mua sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp, quản lý nhân viên sao cho vừa lòng khách hàng là yêu cầu sống còn của doanh nghiệp. Không có khách hàng tức là không có việc làm, doanh thu quyết định tiền lương và phúc lợi. Phải bố trí nhân viên đúng để có thể phục vụ khách hàng một cách tốt nhất. Chính quyền và đoàn thể: Ở Việt Nam, Sở lao động, Sở thương binh xã hội, Công đoàn, Hội liên hiệp phụ nữ,… cũng có ảnh hưởng nhất định đến quản trị nguồn 6 nhân lực của Công ty, nhất là những vấn đề có liên quan đến chế độ chính sách, chế độ lao động và xã hội. 1.5.2 Môi trường bên trong Mục tiêu của Công ty: Ảnh hưởng đến các hoạt động quản trị bao gồm quản trị nhân sự. Mỗi bộ phận tác nghiệp này phải dựa vào mục tiêu chung để đề ra mục tiêu cụ thể của mình. Chiến lược của Công ty: Chiến lược phát triển kinh doanh định hướng cho chiến lược phát triển nhân lực, tạo ra đội ngũ quản lý, chuyên gia, công nhân lành nghề và phát huy tài năng của họ. Văn hóa doanh nghiệp: tạo ra bầu không khí xã hội và tâm lý của doanh nghiệp, bao gồm một hệ thống các giá trị, các niềm tin, các thói quen được chia sẻ trong tổ chức, tạo ra các chuẩn mực về hành vi ứng xử trong kinh doanh. Cổ đông: Cổ đông tuy không phải là thành phần điều hành công ty, song tạo được sức ép, gây ảnh hưởng đến việc bầu ra Hội đồng Quản trị, đến các quyết định quản lý. Công đoàn: cũng là nhân tố ảnh hưởng đến các quyết định quản trị, kể cả quyết định về nhân lực (như: quản lý, giám sát và cùng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của người lao động). 2 Những nội dung chính của quản trị nguồn nhân lực 2.1 Thu hút nguồn nhân lực 2.1.1 Hoạch định nguồn nhân lực 2.1.1.1 Khái niệm: Hoạch định nguồn nhân lực là quá trình nghiên cứu, xác định nhu cầu nguồn nhân lực, đưa ra các chính sách và thực hiện các chương trình, hoạt động nhằm bảo đảm cho doanh nghiệp có đủ nguồn nhân lực với các phẩm chất, kỹ năng phù hợp để thực hiện công việc với năng suất, chất lượng và hiệu quả cao. 2.1.1.2 Vai trò Về phương diện nguồn nhân lực, công tác hoạch định nguồn nhân lực giúp cho doanh nghiệp thấy rõ được phương hướng, cách thức quản trị nguồn nhân lực của 7 mình, bảo đảm cho doanh nghiệp bố trí đúng người đúng việc, vào đúng thời điểm cần thiết. Việc lập kế hoạch gắn nguồn nhân lực và tổ chức lại với nhau. Việc lập kế hoạch chính là tạo ra sự liên kết giữa việc tuyển chọn kỹ hơn, đào tạo nhiều hơn cho người lao động, trả lương cao hơn để họ có thu nhập ổn định hơn,… Việc lập kế hoạch liên kết các hành động với các kết quả. Nếu không có kế hoạch, doanh nghiệp không thể xác định được hướng đi đúng đắn cho chiến lược nguồn nhân lực của mình. 2.1.1.3 Quá trình hoạch định nguồn nhân lực Quá trình hoạch định nguồn nhân lực cần được thực hiện trong mối liên hệ mật thiết với quá trình hoạch định và thực hiện các chiến lược và chính sách kinh doanh của doanh nghiệp. Thông thường quá trình hoạch định được thực hiện theo các bước sau: 8 Sơ đồ 1: Quá trình hoạch định nguồn nhân lực Phân tích môi trường, xác định mục tiêu, lựa chọn chiến lược Phân tích hiện trạng quản trị nguồn nhân lực Dự báo - Phân tích công việc Phân tích cung cầu, khả năng điều chỉnh Dự báo – xác định nhu cầu nhân lực Kế hoạch – Chương trình Chính sách Thực hiện: - Thu hút, tuyển dụng. - Đào tạo và phát triển. - Kích thích và động viên. - Tương quan nhân sự Kế hoạch – Chương trình Sơ đồ gồm các bước: − Bước1:Phân tích môi trường kinh doanh, xác định mục tiêu, lựa chọn chiến lược cho doanh nghiệp. Phân tích môi trường kinh doanh với các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và đe dọa (SWOT) là cơ sở cho việc xác định mục tiêu, chiến lược cho doanh nghiệp nói chung và hoạch định nguồn nhân lực nói riêng. Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp có ảnh hưởng rất lớn công tác hoạch định nguồn nhân lực, nó bao gồm: môi trường bên ngoài và môi trường bên trong. 9 − Bước 2: Phân tích hiện trạng quản trị nguồn nhân lực trong doanh nghiệp: nhằm xác định được các điểm mạnh, điểm yếu, những khó khăn, thuận lợi của doanh nghiệp. Quản trị nguồn nhân lực trong doanh nghiệp vừa có tính chất hệ thống, vừa có tính chất quá trình. Về phương diện hệ thống, quản trị nguồn nhân lực của một doanh nghiệp bao gồm các yếu tố: nguồn nhân lực (số lượng, cơ cấu, trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, khả năng hoàn thành nhiệm vụ…), cơ cấu tổ chức, các chính sách như tuyển dụng, đào tạo, khen thưởng… − Bước 3: Dự báo khối lượng công việc (đối với các mục tiêu, kế hoạch dài hạn, trung hạn) hoặc xác định khối lượng công việc và tiến hành phân tích công việc (đối với các mục tiêu, kế hoạch ngắn hạn). − Bước 4: Dự báo nhu cầu nguồn nhân lực (thường áp dụng đối với mục tiêu, kế hoạch trung và dài hạn) hoặc xác định nhu cầu nguồn nhân lực (đối với các mục tiêu, kế hoạch ngắn hạn). − Bước 5: Phân tích quan hệ cung cầu nguồn nhân lực, khả năng điều chỉnh để đáp ứng đúng nhu cầu lao động. − Bước 6: Đề ra chính sách, kế hoạch hoặc chương trình: Nếu trong nội bộ đáp ứng được nhu cầu lao động thì có thể đưa ra các chính sách như thuyên chuyển, thăng chức, giáng chức… để điều phối lao động từ nơi thừa đến nơi thiếu, từ chỗ không phù hợp đến chỗ phù hợp với năng lực của từng nhân viên. Trong trường hợp thiếu nhân sự có thề đề ra chính sách tuyển dụng mới. − Bước 7: Thực hiện kế hoạch đề ra: Tiến hành thực hiện kế hoạch đề ra thông qua sự phối hợp với các bộ phận khác. − Bước 8:Kiểm tra đánh giá: Để xem chương trình hoạch định đã hợp lý chưa, phù hợp với mục tiêu của đơn vị hay không, đảm bảo kế hoạch phải tối ưu nghĩa là đảm bảo hiệu quả cao với chi phí thấp nhất không vượt quá nguồn ngân sách cho đơn vị.