Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng thị xã nghĩa lộ, tỉnh yên bái

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH LÊ THÙY LINH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ VÀ XÂY DỰNG THỊ XÃ NGHĨA LỘ, TỈNH YÊN BÁI LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2016 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH LÊ THÙY LINH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ VÀ XÂY DỰNG THỊ XÃ NGHĨA LỘ, TỈNH YÊN BÁI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 43 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN ĐỨC LỢI THÁI NGUYÊN - 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chƣa từng đƣợc sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã đƣợc cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc ghi rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn LÊ THÙY LINH ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trƣờng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, phòng Đào tạo của Trƣờng Đại học kinh tế & QTKD Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn. Tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo TS. Trần Đức Lợi, ngƣời đã tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp tôi có những định hƣớng đúng đắn trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới cô Phạm Thị Hoa – Trƣởng ban quản lý dự án Đầu tƣ và Xây dựng thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái cùng cán bộ và nhân viên các phòng ban đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi nghiên cứu thực tế vấn đề, chia sẻ các ý kiến, kinh nghiệm một cách chân thành trong quá trình tôi thực hiện và hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi xin gửi những tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc nhất đến gia đình, những ngƣời đã luôn bên cạnh, cổ vũ, động viên tôi trong suốt quá trình tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn của mình. Thái Nguyên, ngày tháng Tác giả luận văn LÊ THÙY LINH năm 2016 iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG......................................................................................... ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................................... ix MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 2 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ....................................................... 3 5. Bố cục luận văn................................................................................................... 3 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG ........................................................................................................ 4 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng .........................................4 1.1.1 Dự án đầu tƣ xây dựng ..............................................................................4 1.1.2. Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ................................................................9 1.1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ......39 1.2 Cơ sở thực tiễn về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng .....................................43 1.2.1. Kinh nghiệm về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ....................................43 1.2.2. Bài học kinh nghiệm có thể áp dụng cho Thị xã Nghĩa Lộ ....................45 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 46 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................ 46 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 46 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................46 2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý dữ liệu .....................................................46 2.2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu ..............................................................47 iv 2.2.3.1. Phương pháp tổng quan lịch sử ......................................................47 2.2.3.2. Phương pháp thống kê mô tả ..........................................................47 2.2.3.3. Phương pháp phân tích so sánh ......................................................47 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ......................................................................... 49 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ VÀ XÂY DỰNG THỊ XÃ NGHĨA LỘ, TỈNH YÊN BÁI TỪ NĂM 2011 - 2015 ........................................... 52 3.1. Tổng quan về Ban quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái ...................................................................................................................... 52 3.1.1. Vị trí và chức năng .................................................................................52 3.1.2. Nhiệm vụ quyền hạn ...............................................................................53 3.1.2.1. Nhiệm vụ .........................................................................................53 3.1.2.2. Quyền hạn .......................................................................................54 3.1.2.3. Nghĩa vụ ..........................................................................................54 3.2. Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án Đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ từ năm 2011 - 2015 ....................................... 54 3.2.1. Cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng thị xã Nghĩa Lộ ....................................................................................................................54 3.2.2. Nguồn nhân lực và cơ sở vật chất phục vụ công tác quản lý .................57 3.2.3. Công tác xin chủ trương đầu tư và chuẩn bị đầu tư ..............................58 3.2.4. Công tác quản lý lựa chọn nhà thầu ......................................................62 3.2.5. Công tác quản lý chất lượng, tiến độ thi công, khối lượng xây dựng công trình ...................................................................................................................66 3.2.6. Công tác quản lý chi phí đầu tư xây dựng ................................................72 3.2.6.1. Quản lý đối với các hoạt động tư vấn ................................................72 3.2.6.2. Quản lý chi phí trong giai đoạn thi công xây dựng............................73 3.2.6.3. Quản lý chi phí quản lý dự án và chi phí khác ...............................76 3.2.7. Công tác quản lý an toàn lao động, môi trường xây dựng và các nội dung quản lý khác .....................................................................................................77 v 3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng của Ban quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ ................................................. 79 3.3.1. Nguồn tài trợ và chương trình ................................................................79 3.3.2. Ảnh hưởng bên ngoài .............................................................................80 3.3.3. Thái độ đối với dự án đầu tư xây dựng ..................................................81 3.3.4. Xác định kế hoạch dự án đầu tư xây dựng .............................................81 3.3.5. Nhà quản lý dự án đầu tư xây dựng .......................................................82 3.3.6. Hệ thống quản lý dự án đầu tư xây dựng ...............................................83 3.3.7. Tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng .................................................83 3.4. Những kết quả đạt đƣợc và những tồn tại hạn chế trong công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại BQLDAĐT&XD Thị xã Nghĩa Lộ ...................................... 84 3.4.1. Những kết quả đạt được .........................................................................84 3.4.2. Những tồn tại và hạn chế .......................................................................85 3.4.3. Nguyên nhân ...........................................................................................87 Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ VÀ XÂY DỰNG THỊ XÃ NGHĨA LỘ, TỈNH YÊN BÁI .......................................................................... 89 4.1. Quan điểm phát triển, phƣơng hƣớng và mục tiêu ........................................ 89 4.1.1. Quan điểm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng ...........89 4.1.1.1. Hoàn thiện cơ chế quản lý để nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội ..89 4.1.1.2. Quản lý phải đáp ứng thực hiện mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ..............90 4.1.1.3. Quản lý đầu tư phải bảo đảm sự phối hợp đồng bộ giữa các chủ thể quản lý, vận hành vốn theo nguyên tắc: Tự chủ, công bằng và minh bạch ..............90 4.1.1.4. Lành mạnh hoá được các quan hệ kinh tế trong đấu thầu .............91 4.1.1.5. Cơ chế giám sát cộng đồng phải đơn giản, hiệu quả và đảm bảo quyền giám sát thực sự là của nhân dân ...................................................................92 4.1.1.6. Chế độ bảo hành công trình phải ràng buộc được trách nhiệm kinh tế đối với chất lượng thi công của nhà thầu .............................................................92 vi 4.1.2. Phương hướng và mục tiêu hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng ....................................................................................................................93 4.1.2.1. Phương hướng.................................................................................93 4.1.2.2. Mục tiêu...........................................................................................93 4.2. Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Thị xã Nghĩa Lộ từ năm 2016 - 2020 . 94 4.2.1. Dự báo tình hình của thị xã trong 5 năm tới .............................................94 4.2.2. Mục tiêu tổng quát ...................................................................................95 4.2.3. Một số định hướng lớn về nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm tới .......................................................................................................................95 4.2.3.1. Hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch và thực hiện chủ trương tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình phát triển.............................................................95 4.2.3.2. Tiếp tục đẩy mạnh phát triển các ngành kinh tế ................................95 4.2.3.3. Xây dựng đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng đáp ứng tiêu chí đô thị loại III…………… ....................................................................................................96 4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ .......................................................... 96 4.3.1. Giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực Ban quản lý ..........................96 4.3.2. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng .....................................................................................................................98 4.3.2.1. Trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư ....................................................98 4.3.2.2. Trong công tác lựa chọn nhà thầu ................................................100 4.3.2.3. Trong công tác kiểm tra, giám sát dự án đầu tư xây dựng ...........101 4.3.2.4. Trong công tác quản lý chi phí dự án đầu tư xây dựng ................102 4.3.2.5. Trong công tác quản lý thi công xây dựng công trình ..................103 4.3.2.6. Trong công tác thanh quyết toán công trình .................................103 4.3.3. Cải tiến tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng ..................................104 4.4. Điều kiện thực hiện các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại BQLDAĐT&XD Thị xã Nghĩa Lộ .................................................... 104 vii 4.4.1. Kiến nghị đối với Ban Quản lý dự án Đầu tư và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ ..................................................................................................................104 4.4.2. Kiến nghị đối với các cơ quan hữu quan .............................................105 KẾT LUẬN......................................................................................................... 107 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 109 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 112 viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế BQLDAĐT&XD : Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng HĐND - UBND : Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân KH&ĐT : Kế hoạch và Đầu tƣ KPCĐ : Kinh phí Công đoàn ODA : Tổng thu nhập quốc nội UBND : Ủy ban nhân dân XDCB : Xây dựng cơ bản ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Phân loại dự án đầu tƣ xây dựng công trình theo quy mô, tính chất, loại công trình chính của dự án ..........................................................................................6 Bảng 3.1. Độ tuổi của cán bộ BQLDAĐT&XD Thị xã Nghĩa Lộ ...........................58 Bảng 3.2. Tổng hợp kết quả phê duyệt dự án đầu tƣ xây dựng từ năm 2011 - 2015 59 Bảng 3.3. Thống kê kết quả kiểm tra tiến độ thực hiện dự án từ năm 2011 - 2015..69 Bảng 3.4. Tổng hợp những dự án đầu tƣ xây dựng đã đƣợc điều chỉnh tổng mức đầu tƣ từ năm 2011 - 2015 ...............................................................................................74 Bảng 3.5. Kết quả duyệt quyết toán dự án đầu tƣ xây dựng hoàn thành ..................75 Bảng 3.6. Tổng hợp chi phí quản lý dự án từ năm 2011 - 2015 ...............................77 Bảng 3.7. Tổng hợp kết quả công tác kiểm tra dự án đầu tƣ xây dựng giai đoạn 2011 - 2015 ...............................................................................................................78 DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 3.1. Trình độ chuyên môn của cán bộ Ban quản lý .................................... 57 Biểu đồ 3.2. Tổng hợp hình thức lựa chọn nhà thầu ................................................ 64 Biểu đồ 3.3: Tỷ lệ nợ khối lƣợng xây dựng công trình tại Thị xã Nghĩa Lộ từ năm 2011 - 2015 ...............................................................................................................71 Sơ đồ 1.1. Mục tiêu của quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ........................................... 10 Sơ đồ 1.2. Quy trình quản lý dự án đầu tƣ xây dựng ................................................ 21 Sơ đồ 1.3. Quy trình xin chủ trƣơng và chuẩn bị đầu tƣ ........................................... 23 Sơ đồ 1.4. Quy trình lựa chọn nhà thầu .................................................................... 24 Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức củaBQLDAĐT&XD Thị xã Nghĩa Lộ ........................... 55 Sơ đồ 3.2. Quy trình quản lý chất lƣợng dự án đầu tƣ xây dựng .............................. 67 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tƣ xây dựng là một lĩnh vực quan trọng và giữ vai trò nền tảng trong sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong suốt quá trình thực hiện dự án đầu tƣ xây dựng, quản lý dự án là công việc quan trọng mang tính then chốt, quyết định đến sự thành công hay thất bại của dự án. Nhất là đối với những dự án đầu tƣ có nguồn vốn từ ngân sách nhà nƣớc thì việc quản lý dự án chặt chẽ và khoa học sẽ hạn chế tối đa tình trạng thất thoát ngân sách nhà nƣớc. Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới cơ chế quản lý, công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại các Ban quản lý đã có những đổi mới đi đúng theo chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc ta, góp phần xây dựng nền kinh tế thị trƣờng có sự điều tiết của Nhà nƣớc. Theo đó, một hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về đầu tƣ xây dựng đã đƣợc ban hành và ngày càng đƣợc hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt động đầu tƣ xây dựng. Những đổi mới đó đã mang đến những kết quả đáng ghi nhận trên mặt trận đầu tƣ xây dựng. Bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc thì công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng trên phạm vi cả nƣớc vẫn còn tồn tại không ít những bất cập, yếu kém. Có nhiều trƣờng hợp để lại hậu quả nặng nề do sự yếu kém trong công tác quản lý dự án đầu tƣ tại Ban Quản lý dự án PMU 18 hay nhƣ vụ việc vỡ đập thủy điện Đăk Mek 3 - Kon Tum… Những bất cập đó cần phải đƣợc tìm ra và giải quyết kịp thời để không làm ảnh hƣởng đến tốc độ và chất lƣợng phát triển của nền kinh tế. Thị xã Nghĩa Lộ nằm trong cánh đồng Mƣờng Lò, là vựa lúa lớn thứ 2 của khu vực Tây Bắc và là cái nôi văn hóa của các dân tộc vùng Tây Bắc, có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời. Với vị trí địa lý quan trọng, thị xã Nghĩa Lộ có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển đô thị vùng miền núi Tây Bắc, gắn chặt kinh tế - xã hội với quốc phòng an ninh khu vực. Với trình độ dân trí còn nhiều hạn chế, công tác đầu tƣ xây dựng cho phát triển kinh tế trên địa bàn Thị xã gặp không ít khó khăn. Theo đó, công tác quản lý dự án đầu tƣ cũng còn nhiều hạn chế. 2 Để nhìn nhận lại công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ nhằm đánh giá những điểm mạnh, điểm hạn chế cũng nhƣ đề xuất giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng, tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái” cho luận văn nghiên cứu của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Thông qua nghiên cứu lý luận quản lý dự án đầu tƣ xây dựng, luận văn tiến hành phân tích thực trạng quản lý các dự án đầu tƣ, từ đó tìm ra những hạn chế, tồn tại, yếu kém cũng nhƣ nguyên nhân để đề xuất những giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng thị xã Nghĩa Lộ. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng; - Phân tích thực trạng quản lý dự án đầu tƣ xây dựng đánh giá mặt mạnh, mặt hạn chế và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế đó; - Đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Không gian: Các dự án tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ; - Thời gian: Từ năm 2011 đến 2015; - Nội dung: Luận văn tập trung đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng, tìm ra điểm mạnh, điểm hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng thị xã Nghĩa Lộ. 3 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn Thứ nhất, về mặt lý luận, đề tài hệ thống hóa những lý luận cơ bản về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng và thực tiễn tại một số Ban Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng. Thứ hai, về mặt thực tiễn đi sâu phân tích công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng, đánh giá kết quả và những điểm còn tồn tại trong các khâu của quá trình quản lý từ khi dự án còn là kế hoạch cho đến khi triển khai và kết thúc dự án tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ. Thứ ba, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ. Kết quả nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo đối với địa phƣơng trực tiếp, địa phƣơng có điều kiện tƣơng tự và những ngƣời quan tâm đến vấn đề quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng. 5. Bố cục luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, các danh mục luận văn gồm 4 chƣơng Chƣơng 1: Tổng quan tài liệu nghiên cứu Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ Chƣơng 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng tại Ban Quản lý dự án đầu tƣ và xây dựng Thị xã Nghĩa Lộ 4 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng 1.1.1 Dự án đầu tư xây dựng 1.1.1.1 Khái niệm a. Dự án đầu tư Đầu tƣ nói chung là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về các kết quả nhất định trong tƣơng lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt đƣợc các kết quả đó. Nhƣ vậy, mục tiêu của mọi công cuộc đầu tƣ là đạt đƣợc các kết quả lớn hơn so với những hy sinh về nguồn lực mà ngƣời đầu tƣ phải gánh chịu khí tiến hành đầu tƣ. Nguồn lực phải hy sinh có thể là tiền, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ. Những kết qủa đạt đƣợc có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính (tiền vốn), tài sản vật chất (nhà máy, đƣờng sá, bệnh viện, trƣờng học…), tài sản trí tuệ (trình độ văn hóa, chuyên môn, quản lý, khoa học kỹ thuật…) và nguồn nhân lực có đủ điều kiện để làm việc với năng suất lao động cao hơn trong nền sản xuất xã hội. Dự án là tập hợp các hoạt động nhằm thực hiện một mục tiêu nhất định, trong quá trình thực hiện mục tiêu đó cần có các nguồn lực đầu vào (inputs) và kết quả thu đƣợc là các đầu ra (outputs). Dự án đầu tƣ là tập hợp đề xuất bỏ vốn trung hạn hoặc dài hạn để tiến hành các hoạt động đầu tƣ kinh doanh trên địa bàn cụ thể, trong khoảng thời gian xác định. b. Dự án đầu tư xây dựng Theo Điều 3, Luật Xây dựng (2014), dự án đầu tư xây dựng là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành hoạt động xây dựng để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng nhằm phát triển, duy trì, nâng cao chất lƣợng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong thời hạn và chi phí xác định. Ở giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tƣ xây dựng, dự án đƣợc thể hiện thông qua Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tƣ xây dựng, Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tƣ xây dựng hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tƣ xây dựng.[26] 5 Trong đó, Hoạt động xây dựng gồm lập quy hoạch xây dựng, lập dự án đầu tƣ xây dựng công trình, khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng, thi công xây dựng, giám sát xây dựng, quản lý dự án, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu, bàn giao đƣa công trình vào khai thác sử dụng, bảo hành, bảo trì công trình xây dựng và hoạt động khác có liên quan đến xây dựng công trình. 1.1.1.2. Yêu cầu đối với dự án đầu tư xây dựng Dự án đầu tƣ xây dựng không phân biệt các loại nguồn vốn sử dụng phải đáp ứng các yêu cầu sau: - Phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển ngành, quy hoạch xây dựng, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất tại địa phƣơng nơi có dự án đầu tƣ xây dựng; - Có phƣơng án công nghệ và phƣơng án thiết kế xây dựng phù hợp; - Bảo đảm chất lƣợng, an toàn trong xây dựng, vận hành, khai thác, sử dụng công trình, phòng, chống cháy, nổ và bảo vệ môi trƣờng, ứng phó với biến đổi khí hậu; - Bảo đảm cấp đủ vốn đúng tiến độ của dự án, hiệu quả tài chính, hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án; - Tuân thủ quy định khác của pháp luật có liên quan. 1.1.1.3. Đặc trưng của dự án đầu tư xây dựng - Đƣợc cấu thành bởi một hoặc nhiều công trình thành phần có mối liên hệ nội tại, chịu sử quản lý thống nhất trong quá trình đầu tƣ xây dựng; - Hoàn thành công trình là một mục tiêu đặc biết trong điều kiện ràng buộc nhất định về thời gian, về nguồn lực, về chất lƣợng, về chi phí đầu tƣ và về hiệu quả đầu tƣ; - Phải tuân theo trình tự đầu tƣ xây dựng cần thiết từ lúc đƣa ra ý tƣởng đến khi công trình hoàn thành đƣa vào sử dụng; - Mọi công việc chỉ đƣợc thực hiện một lần: đầu tƣ một lần, địa điểm xây dựng cố định một lần, thiết kế và thi công đơn nhất. 1.1.1.4. Phân loại dự án đầu tư xây dựng Tùy theo những tiêu chí khác nhau mà có những cách phân loại dự án đầu tƣ xây dựng khác nhau: 6 a. Theo quy mô, tính chất, loại công trình chính của dự án Dự án đầu tƣ xây dựng đƣợc phân loại theo quy mô, tính chất, loại công trình chính của dự án gồm: Dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B và dự án nhóm C theo các tiêu chí quy định của pháp luật. Cụ thể là: Bảng 1.1. Phân loại dự án đầu tƣ xây dựng công trình theo quy mô, tính chất, loại công trình chính của dự án TT I Loại dự án đầu tƣ xây dựng công trình Tổng mức đầu tƣ DỰ ÁN QUAN TRỌNG QUỐC GIA 1. Theo tổng mức đầu tƣ: Dự án sử dụng vốn đầu tƣ công 10.000 tỷ đồng trở lên 2. Theo mức độ ảnh hƣởng đến môi trƣờng hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hƣởng nghiêm trọng đến môi trƣờng, bao gồm: a) Nhà máy điện hạt nhân; b) Sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất vƣờn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, khu bảo vệ cảnh quan, khu rừng nghiên cứu, thực nghiệm khoa học từ 50 héc ta trở lên; rừng phòng hộ đầu nguồn từ 50 héc ta trở lên; rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay, chắn Không phân biệt sóng, lấn biển, bảo vệ môi trƣờng từ 500 héc ta tổng mức đầu tƣ trở lên; rừng sản xuất từ 1.000 héc ta trở lên; c) Sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nƣớc từ hai vụ trở lên với quy mô từ 500 héc ta trở lên; d) Di dân tái định cƣ từ 20.000 ngƣời trở lên ở miền núi, từ 50.000 ngƣời trở lên ở các vùng khác; đ) Dự án đòi hỏi phải áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần đƣợc Quốc hội quyết định. 7 II NHÓM A 1. Dự án tại địa bàn có di tích quốc gia đặc biệt 2. Dự án tại địa bàn đặc biệt quan trọng đối với quốc gia về quốc phòng, an ninh theo quy định II.1 của pháp luật về quốc phòng, an ninh 3. Dự án thuộc lĩnh vực bảo vệ quốc phòng, an Không phân biệt tổng mức đầu tƣ ninh có tính chất bảo mật quốc gia 4. Dự án sản xuất chất độc hại, chất nổ. 5. Dự án hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất. 1. Giao thông, bao gồm cầu, cảng biển, cảng sông, sân bay, đƣờng sắt, đƣờng quốc lộ. 2. Công nghiệp điện. 3. Khai thác dầu khí. II.2 4. Hóa chất, phân bón, xi măng. Từ 2.300 tỷ đồng trở lên 5. Chế tạo máy, luyện kim. 6. Khai thác, chế biến khoáng sản. 7. Xây dựng khu nhà ở. 1. Dự án giao thông trừ các dự án quy định tại điểm 1 Mục II.2. 2. Thủy lợi. 3. Cấp thoát nƣớc và công trình hạ tầng kỹ thuật. II.3 4. Kỹ thuật điện. 5. Sản xuất thiết bị thông tin, điện tử. 6. Hóa dƣợc. Từ 1.500 tỷ đồng trở lên 8 7. Sản xuất vật liệu, trừ các dự án quy định tại điểm 4 Mục II.2. 8. Công trình cơ khí, trừ các dự án quy định tại điểm 5 Mục II.2. 9. Bƣu chính, viễn thông. 1. Sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản. 2. Vƣờn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên. II.4 3. Hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới. Từ 1.000 tỷ đồng trở lên 4. Công nghiệp, trừ các dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp quy định tại các Mục I.1, I.2 và I.3. 1. Y tế, văn hóa, giáo dục; 2. Nghiên cứu khoa học, tin học, phát thanh, truyền hình; II.5 3. Kho tàng; Từ 800 tỷ đồng trở lên 4. Du lịch, thể dục thể thao; 5. Xây dựng dân dụng, trừ xây dựng khu nhà ở quy định tại Mục II.2. III NHÓM B III.1 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.2 Từ 120 đến 2.300 tỷ đồng III.2 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.3 Từ 80 đến 1.500 tỷ đồng III.3 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.4 Từ 60 đến 1.000 tỷ đồng III.4 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.5 Từ 45 đến 800 tỷ đồng IV NHÓM C 9 IV.1 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.2 Dƣới 120 tỷ đồng IV.2 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.3 Dƣới 80 tỷ đồng IV.3 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.4 Dƣới 60 tỷ đồng IV.4 Dự án thuộc lĩnh vực quy định tại Mục II.5 Dƣới 45 tỷ đồng Nguồn: Nghị định số 59/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng b. Dự án đầu tư xây dựng công trình chỉ cần yêu cầu lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng - Công trình xây dựng sử dụng cho mục đích tôn giáo; - Công trình xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp có tổng mức đầu tƣ dƣới 15 tỷ đồng (không bao gồm tiền sử dụng đất). c. Theo loại nguồn vốn sử dụng Phân loại theo nguồn vốn sử dụng, dự án đầu tƣ xây dựng đƣợc phân chia thành dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc, dự án sử dụng vốn nhà nƣớc ngoài ngân sách và dự án sử dụng vốn khác. 1.1.2. Quản lý dự án đầu tư xây dựng 1.1.2.1. Khái niệm Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng là quản lý quá trình đầu tƣ và xây dựng từ bƣớc xác định dự án đầu tƣ để thực hiện đầu tƣ và cả quá trình đƣa dự án vào khai thác, sử dụng đạt mục tiêu đã định. Quản lý dự án đầu tƣ xây dựng là một bộ phận trong quản lý dự án đầu tƣ nói chung. Công việc của quản lý dự án đầu tƣ xây dựng bao gồm: - Định ra mục tiêu của dự án; - Xác định các phƣơng tiện cần huy động cho dự án đầu tƣ xây dựng; - Đánh giá các rủi ro trong thi công, xây dựng có thể xảy ra, đề xuất các biện pháp theo dõi và hành động; - Động viên nhân lực tham gia và kết hợp các hoạt động của họ; - Theo dõi dự án đầu tƣ xây dựng, thông báo cho ban chỉ đạo dự án thông tin về tiến trình thực hiện dự án và tất cả những gì có thể dẫn tới sự thay đổi mục tiêu hoặc chƣơng trình dự án. [22]