Tài liệu Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục thuế khu vực quảng trạch – ba đồn, tỉnh quảng bình

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ h PHAN THÙY LINH tê ́H uê ́ -------------- ho ̣c K in HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC QUẢNG TRẠCH – BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH Đ ại CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 8 31 01 10 ươ ̀ng LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Tr NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRỊNH VĂN SƠN Huế, năm 2022 ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ tê ́H h PHAN THÙY LINH uê ́ -------------- ho ̣c K in HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC QUẢNG TRẠCH – BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH Đ ại CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 8 31 01 10 ươ ̀ng LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Tr NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRỊNH VĂN SƠN Huế, năm 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, tất cả nguồn số liệu được sử dụng trong phạm vi nội học vị khoa học nào. uê ́ dung nghiên cứu của đề tài này là trung thực và chưa hề được dùng để bảo vệ một Tôi xin cam đoan rằng, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ tê ́H rõ nguồn gốc và mọi sự giúp đỡ cho luận văn đã được gửi lời cảm ơn. in h Quảng Bình, ngày tháng 11 năm 2022 Tác giả luận văn Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K Phan Thùy Linh i LỜI CẢM ƠN Cho phép tôi được trân trọng và đặc biệt bày tỏ lời cám ơn đến PGS.TS. Trịnh Văn Sơn, người thầy đã nhiệt tình, tận tâm, đầy trách nhiệm hướng dẫn tôi hoàn thành Luận văn này. uê ́ Tôi xin chân thành cám ơn các Quý Thầy Cô giáo và cán bộ công chức, viên chức của Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế đã giảng dạy và giúp đỡ tôi rất tê ́H nhiều trong quá trình học tập và làm Luận văn. Cám ơn lãnh đạo, cán bộ các phòng ban của Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, Chi cục Thống kê và các cán bộ tại UBND huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình. Cám ơn h các đồng nghiệp, cùng toàn thể những người đã giúp đỡ tôi trong quá trình điều tra in phỏng vấn và thu thập số liệu cũng như góp ý kiến để xây dựng Luận văn. Để thực hiện Luận văn, bản thân tôi đã cố gắng tìm tòi, học hỏi, tự nghiên cứu ̣c K với tinh thần ý chí vươn lên, song không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót nhất định. Kính mong Quý Thầy, Cô giáo và bạn bè, đồng nghiệp tiếp tục đóng góp ý ho kiến để Luận văn được hoàn thiện hơn. Cuối cùng, tôi xin được cám ơn gia đình và người thân đã động viên, giúp tôi an tâm công tác và hoàn thành được Luận văn này./. Quảng Bình, ngày tháng 11 năm 2022 Tác giả luận văn ươ ̀ng Đ ại Xin chân thành cảm ơn! Tr Phan Thùy Linh ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên : PHAN THÙY LINH Chuyên ngành : QUẢN LÝ KINH TẾ Niên khóa: 2020 - 2022 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. TRỊNH VĂN SƠN uê ́ Tên đề tài: “HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC QUẢNG tê ́H TRẠCH – BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH”. 1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu: - Mục đích nghiên cứu: Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác h kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp; Đánh giá thực trạng công tác kiểm tra thuế đối in với DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình; Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với ̣c K DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình đến năm 2025. ho - Đối tượng nghiên cứu: Là các vấn đề lý luận và thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn. Đ ại 2. Phương pháp nghiên cứu: Đề tài áp dụng các phương pháp nghiên cứu: Thu thập thông tin, số liệu; Phương pháp tổng hợp, thống kê, so sánh, đối chiếu… hệ thống hóa lý luận, từ đó ̀ng đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu để đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – ươ Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình. Tr 3. Kết quả nghiên cứu: Luận văn cơ bản đã hệ thống hóa phần lý luận và thực tiễn về công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV; Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, Luận văn đã phân tích, đánh giá được thực trạng về công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV do Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn quản lý. Từ đó, Luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV tại Chi cục Thuế trong thời gian tới. iii DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT : Báo cáo tài chính CNTT : Công nghệ thông tin CP : Cổ phần CQT : Cơ quan thuế DN : Doanh nghiệp DNTN : Doanh nghiệp tư nhân ĐTNT : Đối tượng nộp thuế ĐVT : Đơn vị tính GTGT : Giá trị gia tăng HĐND : Hội đồng nhân dân HSKT : Hồ sơ khai thuế HS : MST : tê ́H h in ̣c K Người nộp thuế : Ngân sách nhà nước : Ngoài quốc doanh QHS : Ứng dụng quản lý hồ sơ QLT : Quản lý thuế SXKD : Sản xuất kinh doanh TNDN : Thu nhập doanh nghiệp TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TP : Thành phố TMS : Hệ thống ứng dụng quản lý thuế tập trung UBND : Ủy ban nhân dân XPHC : Xử phạt hành chính ̀ng NQD ươ Tr Mã số thuế : Đ ại NSNN Hồ sơ ho NNT uê ́ BCTC iv MỤC LỤC Lời cam đoan............................................................................................................... i Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii Tóm lược luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ............................................................. iii uê ́ Danh mục các chữ cái viết tắt ................................................................................... iv Mục lục........................................................................................................................v tê ́H Danh mục các bảng .....................................................................................................x Danh mục các hình vẽ, sơ đồ ................................................................................... xii PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ...........................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 in h 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3 ̣c K 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................4 5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................5 PHẦN 2: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..........................................7 ho CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ...................................7 Đ ại 1.1. Tổng quan về thuế và kiểm tra thuế .....................................................................7 1.1.1. Khái niệm, vai trò Thuế ....................................................................................7 1.1.1.1. Khái niệm thuế ...............................................................................................7 ̀ng 1.1.1.2. Vai trò của thuế ..............................................................................................8 1.1.2. Chức năng của thuế ...........................................................................................9 ươ 1.1.3. Khái niệm, vai trò kiểm tra Thuế ....................................................................10 1.1.3.1. Khái niệm kiểm tra thuế...............................................................................10 Tr 1.1.3.2. Vai trò của kiểm tra thuế..............................................................................10 1.1.4. Đặc điểm và nguyên tắc của công tác kiểm tra thuế.......................................11 1.1.4.1 Đặc điểm của công tác kiểm tra thuế ............................................................11 1.1.4.2. Nguyên tắc hoạt động kiểm tra thuế ............................................................11 1.2. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................................12 1.2.1. Khái niệm của doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................................12 v 1.2.2. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa..............................................................13 1.2.3. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa .........................................................14 1.3. Công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................16 1.3.1. Quy trình và phương pháp kiểm tra thuế ........................................................16 uê ́ 1.3.1.1. Quy trình kiểm tra thuế ................................................................................16 1.3.1.2. Các phương pháp kiểm tra thuế ...................................................................21 tê ́H 1.3.2. Nội dung công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ...............25 1.3.2.1. Tổ chức bộ máy kiểm tra thuế......................................................................25 1.3.2.2. Xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế ................................................................25 1.3.2.3. Tổ chức thực hiện công tác kiểm tra ............................................................26 in h 1.3.2.4. Công tác xử lý sau kiểm tra..........................................................................28 1.3.3. Các tiêu chí đánh giá công tác kiểm tra thuế ..................................................29 ̣c K 1.3.3.1. Các chỉ tiêu định lượng ................................................................................29 1.3.3.2. Các tiêu chí định tính ...................................................................................31 1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ ho và vừa ........................................................................................................................32 1.3.4.1. Nhóm nhân tố khách quan............................................................................32 Đ ại 1.3.4.2. Nhóm nhân tố chủ quan ...............................................................................35 1.4. Thực tiễn và kinh nghiệm về công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................................................................................................38 ̀ng 1.4.1. Kinh nghiệm về công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp tại một số chi cục thuế trong nước...................................................................................................38 ươ 1.4.1.1. Kinh nghiệm của Chi cục Thuế thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế .....38 1.4.1.2. Kinh nghiệm của Chi cục Thuế huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình .............38 Tr 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình ...............................................................................................39 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI CỤC THUẾ KHU VỰC QUẢNG TRẠCH – BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH .........................................................41 vi 2.1. Tổng quan về chi cục thuế và tình hình doanh nghiệp nhỏ và vừa tại khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình.................................................................41 2.1.1. Tổng quan về Chi cục Thuế khu vực Quảng trạch – Ba Đồn .........................41 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..............................................................41 uê ́ 2.1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức ......................................................42 2.1.1.3. Tình hình đội ngũ nhân lực ..........................................................................43 tê ́H 2.1.1.4. Kết quả thu thuế tại Chi cục thuế Khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn............45 2.1.2. Tình hình doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn khu vực Ba Đồn-Quảng Trạch ................................................................................................................ 50 2.1.2.1. Qui mô, cơ cấu loại hình doanh nghiệp .......................................................50 in h 2.1.2.2. Tình hình nộp thuế của các doanh nghiệp....................................................51 2.2. Đánh giá thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ̣c K Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình ............................53 2.2.1. Thực trạng công tác tổ chức bộ máy kiểm tra thuế.........................................53 2.2.2. Đánh giá công tác xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ ho và vừa ........................................................................................................................55 2.2.3. Đánh giá công tác tổ chức thực hiện kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ Đ ại và vừa ........................................................................................................................57 2.2.3.1. Kiểm tra hồ sơ pháp lý, tính trung thực của các tài liệu của người nộp thuế.......57 2.2.3.2. Kiểm tra việc chấp hành chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ, sổ sách .........59 ̀ng 2.2.3.3. Kiểm tra việc thực hiện kê khai, tính thuế, nộp thuế tại Chi cục Thuế........62 2.2.3.4. Kiểm tra việc thực hiện kê khai, tính thuế, nộp thuế tại doanh nghiệp .......64 ươ 2.2.4. Đánh giá công tác xử lý sau kiểm tra thuế ......................................................68 2.3. Ý kiến đánh giá của các đối tượng điều tra về công tác kiểm tra thuế đối với Tr doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình ...............................................................................................................70 2.3.1. Ý kiến đánh giá của các cán bộ, công chức Chi cục Thuế..............................70 2.3.2. Ý kiến đánh giá của doanh nghiệp nhỏ và vừa về công tác kiểm tra thuế của Chi cục thuế khu vực Quảng Trạch- Ba Đồn............................................................76 2.3.2.1. Đặc điểm mẫu điều tra khảo sát ...................................................................76 vii 2.3.2.2. Ý kiến đánh giá của các doanh nghiệp về công tác kiểm tra thuế ...............78 2.4. Nhận xét chung về công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình ............................83 2.4.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................83 uê ́ 2.4.2. Hạn chế tồn tại ................................................................................................85 2.4.3. Nguyên nhân các hạn chế................................................................................86 tê ́H 2.4.3.1. Nguyên nhân chủ quan.................................................................................86 2.4.3.2. Nguyên nhân khách quan .............................................................................87 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI in h CỤC THUẾ KHU VỰC QUẢNG TRẠCH – BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH89 3.1. Quan điểm và định hướng về công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ ̣c K và vừa tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình ...........89 3.1.1. Quan điểm .......................................................................................................89 3.1.2. Định hướng......................................................................................................91 ho 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình ................92 Đ ại 3.2.1. Hoàn thiện công tác xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế hàng năm ..................92 3.2.2. Xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu người nộp thuế ...................................94 3.2.3. Hoàn thiện và tăng cường công tác tổ chức hoạt động thanh, kiểm tra thuế ..95 ̀ng 3.2.4. Hoàn thiện phương pháp kiểm tra thuế...........................................................96 3.2.5. Phối hợp các ban ngành có liên quan trong việc kiểm tra thuế đối với doanh ươ nghiệp nhỏ và vừa .....................................................................................................97 3.2.6. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật về thuế và hỗ trợ cho các doanh nghiệp nộp Tr thuế ............................................................................................................................98 3.2.7. Tiếp tục nâng cao công tác tổ chức, đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ kiểm tra thuế cho cán bộ kiểm tra .............................................................................99 3.2.8. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................................................................100 PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..............................................................101 viii 2. Kiến nghị .............................................................................................................103 2.1. Đối với Bộ Tài chính, Tổng Cục Thuế ............................................................103 2.2. Đối với Cục Thuế tỉnh Quảng Bình .................................................................103 2.3. Đối với chính quyền địa phương......................................................................104 uê ́ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................106 PHỤ LỤC ...............................................................................................................108 tê ́H QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN in BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN h BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Quy mô nhân lực của Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn.....44 Bảng 2.2: Kết quả thu NSNN của Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, giai đoạn 2019 - 2021 ..............................................................................47 uê ́ Bảng 2.3: Kết quả thu thuế đối với doanh nghiệp tại Chi cục Thuế khu vực Quảng tê ́H Trạch – Ba Đồn, giai đoạn 2019 - 2021 ..................................................48 Bảng 2.4: Kết quả thu thuế đối với doanh nghiệp theo sắc thuế tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, giai đoạn 2019 - 2021................................49 Bảng 2.5: Số lượng DNNVV trên địa bàn huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn giai h đoạn 2019 – 2021.....................................................................................50 in Bảng 2.6: Đội ngũ cán bộ kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba ̣c K Đồn giai đoạn 2019 – 2021......................................................................54 Bảng 2.7: Kế hoạch kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế ho khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, giai đoạn 2019 – 2021 ........................56 Bảng 2.8: Số lượng DNNVV đăng ký kinh doanh trên địa bàn huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn (tính đến 31/12/2021) ..................................................58 Đ ại Bảng 2.9: Tình hình kiểm tra hóa đơn, chứng từ các DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, giai đoạn 2019 – 2021 ...............................61 Bảng 2.10: Tình hình kiểm tra hồ sơ thuế tại trụ sở Chi cục Thuế khu vực Quảng ̀ng Trạch – Ba Đồn giai đoạn 2019 – 2021...................................................63 ươ Bảng 2.11: Tình hình kiểm tra hồ sơ thuế tại trụ sở doanh nghiệp của Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn giai đoạn 2019 – 2021 .........................65 Tr Bảng 2.12: Kết quả kiểm tra thuế theo từng sắc thuế đối với doanh nghiệp của Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn giai đoạn 2019 – 2021 .........66 Bảng 2.13: Tình hình nộp các loại thuế truy thu sau kiểm tra vào NSNN ...............68 Bảng 2.14: Đánh giá của các CBCC về các tiêu chí liên quan đến Quy định, chính sách pháp luật về Thuế ............................................................................71 x Bảng 2.15: Đánh giá của các CBCC về các tiêu chí liên quan đến Công tác tổ chức kiểm tra ....................................................................................................72 Bảng 2.16: Đánh giá của các CBCC về các tiêu chí liên quan đến công tác tuyên truyền, hỗ trợ............................................................................................74 uê ́ Bảng 2.17: Đánh giá của các CBCC về các tiêu chí liên quan đến Doanh nghiệp...75 tê ́H Bảng 2.18: Đặc điểm cơ bản của các đối tượng điều tra là doanh nghiệp................77 Bảng 2.19: Đánh giá của các doanh nghiệp về các tiêu chí liên quan đến Quy định, chính sách pháp luật về Thuế ..................................................................78 Bảng 2.20: Đánh giá của các doanh nghiệp về các tiêu chí liên quan đến công tác tổ h chức kiểm tra thuế ...................................................................................79 in Bảng 2.21: Đánh giá của các doanh nghiệp về các tiêu chí liên quan đến công tác ̣c K tuyên truyền, hỗ trợ.................................................................................81 Bảng 2.22: Đánh giá của các doanh nghiệp về các tiêu chí liên quan đến CBCC Tr ươ ̀ng Đ ại ho kiểm tra Thuế ...........................................................................................82 xi DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Quy trình kiểm tra thuế............................................................................19 Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn ............43 Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy về công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế khu vực Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h tê ́H uê ́ Quảng Trạch – Ba Đồn ............................................................................53 xii PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế vừa là một nguồn thu Ngân sách chủ yếu của Nhà nước, vừa là công cụ tài chính giúp điều hành, quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế, thực hiện tốt hoạt uê ́ động trong nền kinh tế thị trường theo hướng ổn định, phát triển và bền vững. Chính vì vậy, các nhà quản lý và các nhà kinh tế đã luôn quan tâm nghiên cứu về chính tê ́H sách thuế, không ngừng tăng cường và hoàn thiện công tác quản lý thuế. Trọng tâm của đổi mới công tác quản lý thuế là làm thế nào để công tác thu thuế đạt được mục đích, tạo nguồn thu vững chắc, đảm bảo cân đối thu chi Ngân sách nhà nước h (NSNN) và góp phần phát huy tác dụng điều tiết nền kinh tế, thực hiện công bằng in xã hội. Hiện nay, với mô hình và cơ chế quản lý thuế đã được cải tiến theo mô hình tự ̣c K khai, tự nộp đã thể hiện tính đổi mới, tính công khai, tự chủ và tự chịu trách nhiệm của người nộp thuế đã mang lại những thành công nhất định. Song, trong thực tế công tác ho quản lý thuế nói chung và kiểm tra thuế nói riêng vẫn gặp nhiều khó khăn, bất cập và chưa đạt được như kỳ vọng. Một trong những khó khăn có thể nói đến là vấn đề bất Đ ại cập, chưa thống nhất và thường xuyên thay đổi trong các Luật: Luật Quản lý thuế và các Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN); Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), Luật thuế Tài nguyên và Luật thuế sử dụng đất v.v...). Sự thay đổi liên tục về thủ tục kê khai, báo cáo quyết toán thuế, sử dụng hóa đơn bán ̀ng hàng doanh nghiệp và chế tài xử phạt vi phạm; những thay đổi về chính sách trong ưu ươ đãi, miễn giảm thuế và thuế suất, ưu đãi đầu tư các khu kinh tế, cửa khẩu; khu phi thuế quan... Chính lẽ đó đã tạo nhiều khe hở cho các đối tượng nộp thuế nói chung và hệ Tr thống các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) nói riêng có cơ hội gian lận, trốn thuế hoặc chậm trể nộp thuế...kết quả đã gây ra sự thất thu lớn cho NSNN, đã ảnh hưởng không nhở trong việc quản lý thu thuế, trong việc hoàn thiện công tác quản lý thuế.... Để tăng cường công tác quản lý thuế, đòi hỏi ngành thuế phải thật sự đổi mới trong tư duy và hành động, nhất là phải tằng cường công tác thanh, kiểm tra thuế, 1 coi đây là khâu quan trọng trong công tác quản lý. Chính lẽ đó, tăng cường và hoàn thiện công tác thanh, kiểm tra thuế là một yêu cầu tất yếu mang tính khách quan. Chi cục Thuế Khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn là đơn vị quản lý thuế trực thuộc Cục thuế tỉnh Quảng Bình, có nhiệm vụ thu ngân sách trên địa bàn huyện uê ́ Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn. Trong những năm qua, công tác kiểm tra thuế đối với các DNNVV đã đạt được những kết quả và thành công nhất định, thực hiện tốt tê ́H nguồn thu cho NSNN ở địa phương; phát huy được vai trò tích cực không chỉ đóng góp đáng kể vào công tác chống thất thu thuế và tăng thu NSNN mà còn góp phần nâng cao tính tuân thủ pháp luật của người nộp thuế. h Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý thuế cũng như in công tác thanh, kiểm tra thuế vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập và một số tồn tại, hạn chế. Cơ chế “tự khai, tự tính, tự nộp” đã tạo cơ hội dẫn đến tình trạng một số doanh ̣c K nghiệp gian lận thuế, trốn thuế, nợ thuế... Tình trạng các doanh nghiệp gian lận, nợ thuế, trốn thuế trên địa bàn Ba đồn – Quảng Trạch còn nhiều, hiệu quả từ việc ho chống thất thu thuế đối với doanh nghiệp hàng năm chưa đạt so với kế hoạch đặt ra, tình trạng vi phạm pháp luật thuế của các doanh nghiệp này vẫn còn diễn ra tương Đ ại đối phổ biến, có một số doanh nghiệp không nộp thuế hoặc nộp không đầy đủ, nợ đọng gây thất thu cho NSNN. Công tác kiểm tra thuế tại các DNNVV còn nhiều hạn chế chủ yếu có thể chỉ ra như phương pháp thanh, kiểm tra thuế còn lạc hậu, quy trình kiểm tra thuế còn chưa được chặt chẽ, dữ liệu quản lý doanh nghiệp còn chưa ̀ng đồng bộ…, ươ Vì thế, để kịp thời hạn chế và ngăn chặn tình trạng vi phạm thuế đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) thì đòi hỏi Chi cục Thuế Khu vực huyện Tr Quảng Trạch- Thị xã Ba Đồn phải tăng cường hiệu quả công tác kiểm tra thuế, phải đổi mới nội dung và phương thức thanh, kiểm tra để vừa đảm bảo tăng cường hoạt động kiểm tra của cơ quan thuế, vừa tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Xuất phát từ vai trò, ý nghĩ to lớn của công tác kiểm tra thuế, xuất phát từ tính lý luận và thực tiễn của công tác kiểm tra thuế đối với các DNVVN trong công 2 tác quản lý thuế và xuất phát từ đòi hỏi cao của thực tế tại Chi cục Thuế Khu vực Quảng Trạch- Ba Đồn tôi đã chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế Khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình” để làm đề tài Luận văn thạc sĩ của mình. uê ́ 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung tê ́H Từ nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng, Luận văn nhằm đề xuất một số giải pháp chủ yếu góp phần hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình. 2.2. Mục tiêu cụ thể h - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác kiểm tra thuế đối với in doanh nghiệp; - Đánh giá thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV tại Chi cục ̣c K Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình; - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế Bình đến năm 2025. ho đối với DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đ ại 3.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Lý luận và thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV tại Chi cục Thuế Khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn; - Đối tượng khảo sát: Các cán bộ hiện đang công tác tại Chi cục Thuế và ̀ng Lãnh đạo phụ trách thuế trong các DNNVV hiện đang hoạt động trên địa bàn huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn. ươ 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn và các Tr DNNVV đóng trên địa bàn. - Về thời gian: Số liệu thứ cấp thu thập trong giai đoạn từ năm 2019 đến năm 2021; nguồn số liệu sơ cấp được thu thập trong quí I, năm 2022. - Về nội dung: Trên cơ sở các vấn đề lý luận và thực tiễn, đề tài tập trung nghiên cứu về công tác kiểm tra thuế đối với DNNVV tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình. 3 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập thông tin, sốliệu  Thu thập số liệu thứ cấp: Việc thu thập các nguồn tài liệu, số liệu về thuế và kiểm tra thuế từ Văn bản uê ́ của Nhà nước, của các Bộ, ban ngành liên quan, của Tổng Cục Thuế và Cục Thuế tỉnh Quảng Bình, Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn và Đội kiểm tra tê ́H thuế. Ngoài ra, còn thu thập thông tin từ các báo cáo, tài liệu, văn bản đã ban hành của Nhà nước, Bộ Tài chính, Tổng Cục Thuế, Cục Thuế, UBND huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn; các giáo trình về thuế, các tạp chí chuyên ngành và các thông tin trên các website của các cơ quan trung ương và địa phương. h  Thu thập số liệu sơ cấp: in - Đối tượng và qui mô khảo sát: Gồm 2 nhóm đối tượng: + Cán bộ trực tiếp làm công tác kiểm tra thuế và lãnh đạo có liên quan, phụ ̣c K trách công tác kiểm tra thuế của Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn. Đối với Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, đối tượng khảo sát là Ban lãnh đạo bao gồm Chi cục trưởng, phó Chi cục trưởng, Đội trưởng, đội phó các ho đội trong Chi cục và các cán bộ của Đội Kiểm tra thuế hiện đang công tác tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn. Sau khi rà soát tổng số đối tượng cán bộ Đ ại trực tiếp và cán bộ lãnh đạo có liên quan đến công tác kiểm tra thuế là 24 người, vì thế chúng tôi tiến hành khảo sát tổng thể là 24 người. + Lãnh đạo phụ trách thuế trong các DNNVV đã kiểm tra thuế giai đoạn 2019 - 2021. ̀ng Đối với doanh nghiệp, tổng số doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động và kê khai thuế trên địa bàn là 737 doanh nghiệp, trong đó doanh nghiệp được kiểm tra trong ươ giai đoạn 2019- 2021 là 258 doanh nghiệp. Dựa trên số liệu doanh nghiệp được kiểm tra tác giả lập danh sách ngẫu nhiên và tiến hành sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu Tr nhiên, hình thức chọn mẫu ngẫu nhiên 100 doanh nghiệp với bước nhảy k, bắt đầu từ doanh nghiệp đầu tiên đến khi đủ 100 doanh nghiệp. Đối tượng trực tiếp khảo sát là giám đốc (hoặc phó giám đốc phụ trách hoặc kế toán phụ trách thuế của doanh nghiệp). - Phương pháp điều tra: Việc thu thập số liệu được thực hiện trên cơ sở phát phiếu trực tiếp cho đối tượng khảo sát. Để tiến hành khảo sát, trên cơ sở mục tiêu, nội dung, kết hợp với hệ 4 thống chỉ tiêu nghiên cứu, tác giả đã thiết lập bảng hỏi (Phiếu phỏng vấn) theo thang đo Likert 5 mức độ: Bảng hỏi gồm có 3 phần: + Phần thứ nhất: Những câu hỏi nhằm thu thập những thông tin cơ bản về uê ́ đối tượng được điều tra, phỏng vấn. + Phần thứ hai: Sử dụng thang điểm Likert 5 mức độ từ 1 đến 5 để phỏng tê ́H vấn các đối tượng về các tiêu chí có liên quan. + Phần cuối: Các câu hỏi mở để người được phỏng vấn có thể tự phản ánh ý kiến của mình về những tồn tại hoặc kiến nghị các giải pháp. 4.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu h Tất cả nguồn số liệu sau khi được thu thập, dựa trên các tiêu chí, chỉ tiêu in đánh giá để tổng hợp và sau đó sử dụng các công cụ hỗ trợ để xử lý số liệu và thiết lập trên các bảng phân tích nhằm đánh giá thực trạng công tác kiểm tra thuế tại Chi ̣c K cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn. Việc xử lý và tính toán số liệu điều tra được thực hiện trên các phần mềm thống kê thông dụng như Excel, SPSS ... 4.3. Phương pháp phân tích ho - Phương pháp phân tổ thống kê: Trên cơ sở nguồn dữ liệu dựa trên các tiêu chí để phân tổ theo nhóm để sử dụng trong phân tích... Đ ại - Phương pháp so sánh: So sánh theo số tuyệt đối, tương đối; so sánh theo thời gian và không gian... - Phương pháp thống kê mô tả: Được sử dụng để mô tả các đặc trưng về mặt lượng của vấn đề nghiên cứu, làm cơ sở để tiếp cận bản chất của chúng. ̀ng Ngoài ra, kết hợp với phương pháp đồ thị, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn v.v... để giải quyết các vấn đề đặt ra của đề tài. ươ 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, nội Tr dung chính của luận văn gồm 03 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình. Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối 5 với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế khu vực Quảng Trạch – Ba Đồn, tỉnh Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h tê ́H uê ́ Quảng Bình. 6