Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty TNHH Gas Petrolimex Cần Thơ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN VĂN BÉ HÂN Ket-noi.com HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN, QUẢN LÝ VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY TNHH GAS PETROLIMEX CẦN THƠ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: KẾ TOÁN Mã số ngành: 52340301 Tháng 11-Năm 2013 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN VĂN BÉ HÂN MSSV: LT11401 HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN, QUẢN LÝ VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY TNHH GAS PETROLIMEX CẦN THƠ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: KẾ TOÁN Mã số ngành: 52340301 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN Ts. NGUYỄN HỮU ĐẶNG Tháng 11-Năm 2013 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) LỜI CẢM TẠ Qua thời gian em theo học tại Trường Đại Học Cần Thơ với những kiến thức đã tích lũy được dưới giảng đường của trường từ sự giảng dạy, chỉ dẫn nhiệt tình của quý Thầy-Cô của trường nói chung và quý Thầy-Cô khoa Kinh Tế Quản Trị Kinh Doanh nói riêng, đã truyền đạt cho em những kiến thức chuyên môn và những kiến thức thực tế trong xã hội vô cùng quý giá. Những kiến thức hữu ích đó đã trở thành hành trang giúp em có thể vượt qua những khó khăn, thử thách trong học tập cũng như trong công việc và cuộc sống sau này. Và qua khoảng thời gian thực tập và tìm hiểu thực tế tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ, nhằm giúp cho em củng cố lại kiến thức đã học và rút ra những kinh nghiệm thực tiễn trong công việc ngoài xã hội, đến nay em đã hoàn thành bài báo cáo tốt nghiệp của mình với đề tài “ hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ”. Qua đây, em xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt những kiến thức vô cùng quí báo của tất cả quý Thầy-Cô, em xin gửi đến quý Thầy-Cô Trường Đại Học Cần Thơ nói chung và quý Thầy-Cô khoa Kinh Tế Quản Trị Kinh Doanh nói riêng lòng biết ơn chân thành và sâu sắc, đặc biệt là Thầy Nguyễn Hữu Đặng đã tận tình hướng dẫn và giúp em hoàn thành bài báo cáo này. Và em cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các Anh-Chị trong Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ đã chỉ dẫn, giúp đở, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong suốt khoảng thời gian thực tập vừa qua, đặc biệt là các Anh-Chị làm việc tại phòng kế toán của công ty đã nhiệt tình hướng dẫn, cung cấp số liệu, giải đáp những thắc mắc và truyền đạt những kiến thức thực tế bổ ích cho em , để em hoàn thành bài báo của mình. Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn và xin kính chúc quý Thầy-Cô Trường Đại Học Cần Thơ, cùng tất cả Anh-Chị làm việc tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ được dồi dào sức khỏe, vui tươi, hạnh phúc và thành công trong công việc cũng như trong cuộc sống. Trân trọng kính trào!!!..... Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Người thực hiện Nguyễn Văn Bé Hân i Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) LỜI CAM KẾT Tôi xin cam kết luận văn này được hoàn thành dựa trên các kết quả nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ luận văn nào khác. Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Người thực hiện Nguyễn Văn Bé Hân ii Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Thủ trưởng đơn vị iii Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Giáo viên hướng dẫn iv Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... ..................................................................................................................... Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Giáo viên phản biện v Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) MỤC LỤC Trang CHƯƠNG 1.............................................................................................................1 GIỚI THIỆU...........................................................................................................1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................................................... 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2 1.2.1 Mục tiêu chung........................................................................................ 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể........................................................................................ 2 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................................. 2 1.3.1 Phạm vi về không gian ............................................................................ 2 1.3.2 Phạm vi về thời gian ................................................................................ 2 1.3.3 Phạm vi về nội dung nghiên cứu .............................................................. 2 CHƯƠNG 2.............................................................................................................3 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....................................3 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN.......................................................................................... 3 2.1.1 Kế toán quản lý vốn bằng tiền.................................................................. 3 2.1.2 Kế toán các khoản phải thu ...................................................................... 9 2.2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU..............................................................................20 2.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................................21 2.3.1 Phương pháp thu thập số liệu ..................................................................21 2.3.2 Phương pháp phân tích số liệu ................................................................22 CHƯƠNG 3...........................................................................................................23 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH GAS PETROLIMEX CẦN THƠ.......................................................................................................................23 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH CỦA CÔNG TY...................................................23 3.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ CỦA CÔNG TY ........................23 3.2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty ...........................................23 3.2.2 Chức năng của các phòng ban.................................................................24 3.3 TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN VÀ HÌNH THỨC KẾ TOÁN CỦA CÔNG TY ......................................................................................................................25 3.3.1 Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty ......................................................25 3.3.2 Hình thức kế toán của Công ty................................................................26 3.3.3 Các chính sách kế toán và hệ thống báo cáo kế toán của Công ty ............29 3.4 CHỨC NĂNG , NHIỆM VỤ VÀ QUYỀN HẠN CỦA CÔNG TY ...............30 3.4.1 Chức năng và nhiệm vụ của Công ty.......................................................30 3.4.2 Quyền hạn của Công ty...........................................................................30 3.5 TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY ......................................................................................................................31 3.5.1 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty ..........................................31 3.5.2 Sơ lược về kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty. ...........................31 3.6 THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY ......................................................................................................................35 3.6.1 Thuận lợi của Công ty ............................................................................35 3.6.2 Khó khăn của Công ty ............................................................................35 3.6.3 Định hướng phát triển của Công ty .........................................................36 CHƯƠNG 4...........................................................................................................37 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN, QUẢN LÝ VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY TNHH GAS PETROLIMEX CẦN THƠ.......................................................................................................................37 4.1 KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN ......................................................................37 vi Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) 4.1.1 Công tác kế toán quản lý vốn bằng tiền...................................................37 4.1.2 Chứng từ sử dụng ...................................................................................37 4.1.3 Tài khoản sử dụng ..................................................................................37 4.1.4 Ghi sổ kế toán.........................................................................................37 4.2 KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU ..........................................................46 4.2.1 Công tác kế toán các khoản phải thu .......................................................46 4.2.2 Chứng từ sử dụng ...................................................................................46 4.2.3 Tài khoản sử dụng ..................................................................................46 4.2.4 Ghi sổ kế toán.........................................................................................46 4.3 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY TNHH GAS PETROLIMEX CẦN THƠ...........................69 4.3.1 Khái quát tình hình vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty qua 3 năm (2010, 2011, 2012) ..................................................................................69 4.3.2 Phân tích các tỷ số tài chính liên quan vốn bằng tiền...............................71 4.3.3 Phân tích các tỷ số tài chính liên quan các khoản phải thu.......................73 4.4 ĐÁNH GIÁ TỐC ĐỘ TĂNG TRƯỞNG TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TRONG CÙNG NHÓM NGÀNH QUA 2 NĂM (2010, 2011)............................75 CHƯƠNG 5...........................................................................................................78 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN, QUẢN LÝ VỐN BẰNG TIỀN VÀ CÁC KHOẢN PHẢI THU TẠI CÔNG TY TNHH GAS PETROLIMEX CẦN THƠ ..................................................................................78 5.1 ĐÁNH GIÁ CHUNG ....................................................................................78 5.1.1 Ưu thế ....................................................................................................78 5.1.2 Những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân...............................................79 5.2 GIẢI PHÁP...................................................................................................80 CHƯƠNG 6...........................................................................................................81 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...............................................................................81 6.1 KẾT LUẬN ..................................................................................................81 6.2 KIẾN NGHỊ..................................................................................................81 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................83 PHỤ LỤC...............................................................................................................84 vii Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 3.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty qua 3 năm (2010,2011,2012)………………………………………………...…………..32 Bảng 3.2 Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty 6 tháng đầu năm 2013 so với 6 tháng đầu năm 2012…………………………………………................34 Bảng 4.1 Tình hình vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty qua 3 năm (2010, 2011, 2012)……………………………………………………...........70 Bảng 4.2 Các tỷ số tài chính liên quan vốn bằng tiền của Công ty qua 3 năm (2010, 2011, 2012)……………………………………………………...........72 Bảng 4.3 Các tỷ số tài chính liên quan các khoản phải thu của Công ty qua 3 năm (2010, 2011, 2012)……………………………………………………...73 Bảng 4.4 Các tỷ số tài chính của Công ty và nhóm ngành qua 2 năm (2010, 2011)………………………………………………………………………….75 viii Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) DANH MỤC SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 2.1 Sơ đồ hạch toán tiền mặt……………………………………………5 Sơ đồ 2.2 Sơ đồ hạch toán tiền gửi ngân hàng……………………………...…7 Sơ đồ 2.3 Sơ đồ hạch toán tiền đang chuyển…………………………………..8 Sơ đồ 2.4 Sơ đồ hạch toán phải thu khách hàng……………………………...10 Sơ đồ 2.5 Sơ đồ hạch toán thuế GTGT được khấu trừ……………………….12 Sơ đồ 2.6a Sơ đồ kế toán phải thu nội bộ khác…..…………………………..13 Sơ đồ 2.6b Sơ đồ kế toán vốn kinh doanh ở các đơn vị trực thuộc…………..13 Sơ đồ 2.7 Sơ đồ kế toán phải thu nội bộ khác………………………………..14 Sơ đồ 2.8a Sơ đồ kế toán giá trị tài sản thiếu chờ xử lý……………………...15 Sơ đồ 2.8b TK 1388 “Phải thu khác”………………………………………...15 Sơ đồ 2.9 Sơ đồ kế toán dự phòng phải thu khó đòi…………………………18 Sơ đồ 2.10 Sơ đồ kế toán tạm ứng…………………………………………...19 * Sơ đồ minh họa TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC KẾ TOÁN CHỨNG TỪ GHI SỔ…………………………………………………………………..27 * Quy trình của phần mềm kế toán TRÌNH TỰ KẾ TOÁN TRÊN MÁY VI TÍNH……………………………...28 ix Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BK: Bảng kê CCDV: Cung cấp dịch vụ CMT8: Cách mạng tháng 8 CP: Chi Phí DN: Doanh nghiệp DT: Doanh thu GBN: Giấy báo nợ GBC: Giấy báo có GTU: Giấy tạm ứng LN: Lợi nhuận LVTN: Luận văn tốt nghiệp NSNN: Ngân sách nhà nước PC: Phiếu chi PT: Phiếu thu TGNH: Tiền gửi Ngân hàng Thuế GTGT: Thuế giá trị gia tăng Thuế TNDN: Thuế thu nhập doanh nghiệp TK: Tài khoản TNHH: Trách nhiệm hữu hạn TT: Thanh toán TSCĐ: Tài sản cố định VND: Việt Nam đồng ĐBSCL: Đồng bằng sông Cửu Long ĐVT: Đơn vị tính x Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Ngày nay, nền kinh tế nước ta đã và đang từng bước hội nhập và phát triển theo xu hướng của nền kinh tế thế giới, vì thế các doanh nghiệp có nhiều cơ hội thuận lợi hơn để phát triển trong quá trình hội nhập với nền kinh tế trong khu vực và thế giới, dẫn đến tình trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng phong phú và đa dạng hơn, nhưng đồng thời cũng phải đương đầu với không ít những khó khăn do nền kinh tế thị trường mang lại, mà khó khăn lớn nhất có lẽ là sự cạnh tranh gây gắt giữa các doanh nghiệp với nhau không chỉ của các doanh nghiệp trong nước mà còn có của cả các doanh nghiệp nước ngoài. Do đó, với sự chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp, các công ty phải luôn luôn nhận thức, đánh giá được tiềm năng của đơn vị mình để có thể tồn tại, đứng vững và ngày càng phát triển, để đạt được điều đó thì kế toán là một bộ phận không thể thiếu trong việc cấu thành doanh nghiệp. Có thể nói kế toán là một công cụ đắc lực giúp cho nhà quản lý, nó không những phản ánh toàn bộ tài sản, nguồn vốn của doanh nghiệp mà nó còn phản ánh tình hình chi phí, lợi nhuận hay kết quả của từng giai đoạn kinh doanh cho nhà quản lý nắm bắt được. Bên cạnh đó, đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị cân nhắc một cách thận trọng trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình, mà cụ thể là trong nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải có sự quản lý chặt chẽ về vốn đảm bảo cho việc sử dụng vốn một cách hiệu quả nhất, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng ứ đọng vốn hoặc thiếu vốn trong kinh doanh từ đó đảm bảo hiệu quả kinh doanh tối ưu nhất cho doanh nghiệp. Vì vậy không thể không nói đến vai trò của công tác hạch toán kế toán trong việc quản lý vốn, sử dụng vốn trong doanh nghiệp, vì vốn trong doanh nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng là cơ sở ban đầu, và đồng thời theo suốt quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Xuất phát từ thực trạng trên xét về tầm quan trọng và tính cấp thiết đó, nên khi được nghiên cứu thực tế công tác kế toán tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ, em đã quyết định lựa chọn đề tài “hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ”, để làm đề tài cho báo cáo tốt nghiệp của mình, với mục đích vận dụng và só sánh những kiến thức đã học với thực tế công tác kế toán tại Công ty. Từ đó, phân tích những điểm còn tồn tại và qua đó đóng góp một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty. 1 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Mục tiêu tổng quát của đề tài là đánh giá thực trạng công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty, để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu taị Công ty. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Đánh giá thực trạng công tác kế toán quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ; - Xác định các nghiệp vụ về kế toán lên quan đến tình thu, chi và các khoản phải thu tại Công ty; - Phân tích hiệu quả kế toán quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty; và - Đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu, và nâng cao hiệu quả quản lý cho Công ty. 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Phạm vi về không gian Đề tài “hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ”, được thực hiện nghiên cứu và thu thập số liệu tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ, cụ thể tại phòng kế toán của Công ty. 1.3.2 Phạm vi về thời gian - Đề tài được thực hiện nghiên cứu và viết từ ngày 12/08/2013 đến ngày 18/11/2013. - Thông tin số liệu sử dụng để ghi chép vào các sổ sách kế toán vốn bằng tiền và các khoản phải thu là tháng 09/ 2013. - Thông tin số liệu sử dụng phân tích được thu thập qua các năm 2010,2011,2012. 1.3.3 Phạm vi về nội dung nghiên cứu Đề tài “hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty TNHH gas Petrolimex Cần Thơ”, qua đề tài chỉ tập trung nghiên cứu về khái niệm vốn bằng tiền và các khoản phải thu, đồng thời thực hiện công tác kế toán vốn bằng tiền và các khoản phải thu, và đề ra giải pháp hoàn thiện công tác kế toán, quản lý vốn bằng tiền và các khoản phải thu tại Công ty. 2 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1.1 Kế toán quản lý vốn bằng tiền 2.1.1.1 Khái niệm, nhiệm vụ, nguyên tắc của kế toán vốn bằng tiền * Khái niệm kế toán vốn bằng tiền Vốn bằng tiền của doanh nghiệp là một bộ phận tài sản lưu động làm chức năng vật ngang giá chung của các mối quan hệ trao đổi mua bán giữa doanh nghiệp với các đơn vị cá nhân khác tồn tại dưới hình thức tiền tệ. Bao gồm: Tiền mặt tại quỹ, tiền gửi Ngân hàng và tiền đang chuyển. * Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền -Phản ánh kịp thời, đầy đủ, chính xác số liệu hiện có và tình hình biến động vốn bằng tiền của doanh nghiệp. -Giám đốc chặt chẽ tình hình sử dụng vốn bằng tiền, việc chấp hành chế độ quy định về quản lý tiền tệ và việc chấp hành chế độ thanh toán không dùng tiền mặt. -Tham gia kiểm kê vốn bằng tiền của doanh nghiệp…. * Nguyên tắc chung của công tác kế toán vốn bằng tiền Hạch toán vốn bằng tiền phải sử dụng một đơn vị tiền tệ thống nhất là “đồng Việt Nam”, trường hợp sử dụng loại ngoại tệ khác để làm đơn vị tiền tệ ghi sổ kế toán phải được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ Tài chính. Ở doanh nghiệp có sử dụng ngoại tệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh, phải quy đổi ngoại tệ ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình quân thực tế trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố vào thời điểm phát sinh nghiệp vụ kinh tế (hoặc tỷ giá giao dịch thực tế cả nghiệp vụ kinh tế) để ghi sổ kế toán. Số chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh trong quá trình ghi sổ (nếu có) được xử lý theo quy định về xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái của nhà nước. Doanh nghiệp phải theo dõi chi tiết từng loại ngoại tệ trên TK 007-“Ngoại tệ các loại”. Đối với vàng bạc, kim khí quý, đá quý được tính ra tiền theo giá thực tế (giá hóa đơn hoặc giá được thanh toán) để ghi sổ kế toán và phải theo dõi số lượng, trọng lượng, quy cách phẩm chất và giá trị từng loại. Khi tính giá xuất của ngoại tệ như vàng, bạc, kim khí quý, đá quý có thể áp dụng một trong các phương pháp sau: + Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO). + Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO). + Phương pháp bình quân gia quyền. + Phương pháp tính giá thực tế đích danh. 3 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) 2.1.1.2 Kế toán tiền mặt tại quỹ * Khái niệm Tiền mặt của doanh nghiệp do thủ quỷ bảo quản, cất giữ, bao gồm: Tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý. * Nguyên tắc hạch toán Chỉ phản ánh vào TK 111-“Tiền mặt”, số tiền mặt, ngoại tệ, vàng bạc, kim khí quý, đá quý thực tế nhập-xuất quỹ tiền mặt. Đối với khoản tiền thu được chuyển nộp ngay vào ngân hàng (không qua quỹ tiền mặt của đơn vị) thì không ghi vào bên Nợ TK 111 mà ghi vào bên Nợ TK 113-“Tiền đang chuyển”. Các khoản tiền mặt do doanh nghiệp khác và cá nhân ký cược, ký quỹ tại doanh nghiệp được quản lý và hạch toán như các loại tài sản khác của đơn vị. Khi tiến hành nhập - xuất quỹ tiền mặt phải có đầy đủ chứng từ theo qui định và có đủ chữ ký của người nhận, người giao, người cho phép nhập - xuất theo quy định của chứng từ kế toán. Một số trường hợp đặc biệt phải có lệnh nhập - xuất quỹ đính kèm. * Chứng từ sử dụng - Phiếu thu, phiếu chi. - Bảng kê ngoại tệ, vàng bạc, đá quý. - Biên lai thu tiền. - Bảng kiểm kê quỹ. * Trình tự hạch toán - Khi phát sinh các nghiệp vụ kinh tế về thu, chi tiền mặt, Kế toán lập phiếu thu, chi, ghi đầy đủ nội dung và ký tên, sau đó chuyển đến Kế toán trưởng, Giám đốc ký duyệt, chuyển cho thủ quỹ làm thủ tục thu và chi tiền. - Đến cuối ngày, tất cả phiếu thu, chi kèm theo chứng từ gốc chuyển cho Kế toán để ghi sổ kế toán. * Tài khoản sử dụng Kế toán sử dụng tài khoản 111 “tiền mặt” để theo dõi và phản ánh tình hình thu, chi tiền mặt tại quỹ. Tài khoản 111 gồm 3 TK cấp 2: - TK 1111-“ Tiền Việt Nam” : Phản ánh tình hình thu, chi, thừa, thiếu, tồn quỹ tiền Việt Nam, ngân phiếu tại doanh nghiệp. - TK 1112-“Tiền ngoại tệ”: Phản ánh tình hình thu, chi, thừa, thiếu, điều chỉnh tỷ giá, tồn quỹ ngoại tệ tại doanh nghiệp quy đổi ra đồng Việt Nam. - TK 1113-“Vàng bạc, kim khí quý, đá quý”: Phản ánh giá trị vàng bạc, kim khí quí, đá quý nhập xuất thừa thiếu, tồn quỹ theo giá thực tế. * Sơ đồ hạch toán 4 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) Sơ đồ 2.1 Sơ đồ hạch toán tiền mặt TK 511,711 TK 111 TK 112,113 Doanh thu bán hàng và thu nhập hoạt động khác Gửi tiền vào ngân hàng, tiền đang chuyển TK 152,153, 156,211,... TK 112 Rút tiền gửi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt Mua vật tư, hàng hóa, tài sản TK 131,136 138,141,144,244 TK141,627, 641,642,811 Thu hồi các khoản nợ, khoản ký cược, ký quỹ Chi tạm ứng, chi các khoản chi phí phát sinh TK 121,128, 221,222,228 TK 121,128, 221,222,228 Thu hồi các khoản đầu tư tài chính Đầu tư tài chính TK 311, 331, 334.336,342... TK 411 Nhận vốn, nhận liên doanh bằng tiền mặt Thanh toán các khoản nợ phải trả TK 138(1381) TK338(3381) Thừa tiền tại quỹ chờ xử lý khi kiểm kê Thiếu tiền tại quỹ chờ xử lý khi kiểm kê 5 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) 2.1.1.3 Kế toán tiền gửi ngân hàng * Khái niệm Tiền gửi ngân hàng là một loại vốn bằng tiền của doanh nghiệp gửi tại ngân hàng, kho bạc nhà nước, các công ty tài chính để thực hiện việc thanh toán không dùng tiền mặt. * Nguyên tắc hạch toán Kế toán tiền gửi ngân hàng phải căn cứ trên các chứng từ gốc hợp lý hợp pháp, để hạch toán. Kế toán tiền gửi ngân hàng phải mở các sổ kế toán chi tiết để theo dõi TGNH ở các ngân hàng nơi doanh nghiệp mở tài khoản và các sổ chi tiết này phải được theo dõi theo từng loại tiền như tiền VN, tiền ngoại tệ, vàng bạc, kim khí quý, đá quý. Đối với các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến ngoại tệ, kế toán phải quy đổi ngoại tệ ra đồng VN theo tỷ giá chính thức tại thời điểm phát sinh. Trường hợp mua ngoại tệ bằng đồng VN để gửi vào ngân hàng thì cũng phản ánh theo tỷ giá thực tế mua phải trả. Trường hợp rút tiền gửi ngân hàng bằng ngoại tệ thì quy đổi đồng ngoại tệ ra đồng VN theo tỷ giá ghi sổ kế toán. Số lượng ngoại tệ trên tài khoản TGNH được theo dõi trên TK 007. * Chứng từ sử dụng Các chứng từ thường gặp ở ngân hàng: Giấy báo có, Gấy báo nợ… Các chứng từ công ty sử dụng: Ủy nhiệm chi, Séc…. * Trình tự hạch toán - Khi nhận được các chứng từ của Ngân hàng, Kế toán tiến hành kiểm tra đối chiếu với chứng từ gốc, và nếu thấy phù hợp thì phản ánh các số liệu này vào sổ chi tiết tiền gửi ngân hàng. - Nếu có sự chênh lệch giữa số liệu của Ngân hàng và số liệu của Công ty phải báo ngay cho Ngân hàng bằng văn bản để kịp thời xử lý. - Cuối tháng, Kế toán tập hợp chứng từ và lập bảng tổng hợp chứng từ làm cơ sở lập chứng từ ghi sổ và ghi vào sổ cái. * Tài khoản sử dụng Kế toán sử dụng tài khoản 112 “tiền gửi Ngân hàng” để theo dõi và hoạch toán. Tài khoản 112 gồm 3 TK cấp 2: - TK 1121-“ Tiền Việt Nam” : Phản ánh các khoản tiền Việt Nam đang gửi Ngân hàng. - TK 1122-“Tiền ngoại tệ”: Phản ánh các khoản ngoại tệ đang gửi tại Ngân hàng đã quy đổi ra đồng Việt Nam. - TK 1123-“Vàng bạc, kim khí quý, đá quý”: Phản ánh giá trị vàng bạc, kim khí quí, đá quý gửi tại Ngân hàng. * Sơ đồ hạch toán 6 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) Sơ đồ 2.2 Sơ đồ hạch toán tiền gửi Ngân hàng TK 112 111 111 Gửi tiền mặt vào ngân hàng Rút tiền gửi ngân hàng về quỹ tiền mặt 121, 128, 221 222, 223, 228 121,128,221 222,223,228 Đầu tư ngắn hạn, dài hạn bằng tiền gửi Thu hồi vốn đầu tư ngắn hạn, dài hạn 515 635 131,136,138 142,242 Ký cược, ký quỹ bằng tiền gửi 211, 213, 217, 241 Mua TSCĐ, BĐSĐT, chi đầu tư XDCB, SCL 133 152, 153, 156, 611… Thu nợ phải thu Mua vật tư, hàng hóa, c/cụ, d/cụ 144, 244 Thu hồi các khoản ký cược, ký quỹ 411 Nhận vốn góp liên doanh, liên kết, cổ 344,338 Nhận ký quỹ, ký cược ngắn hạn, dài hạn 511, 512, 515, 711 Doanh thu, thu nhập khác bằng tiền gửi 311,331,341,342.. Thanh toán các khoản nợ phải trả, nợ vay 133 627,635,641,642,811 Chi phí SXKD, chi phí hoạt động khác…. 411, 421, 414, 415, 418 Trả lại vốn góp, trả cổ tức, lợi nhuận cho các bên góp vốn, chi các quỹ 521,531,532 3331 Thuế GTGT Thanh toán các khoản chiết khấu T/mại, giảm giá, hàng bán bị trả lại 3331 Thuế GTGT 2.1.1.4 Kế toán tiền đang chuyển * Khái niệm Tiền đang chuyển là các khoản tiền của doanh nghiệp đã nộp vào ngân hàng, kho bạc Nhà nước, hoặc khoản tiền đã gửi qua bưu điện để trả cho đơn vị khác nhưng chưa nhận được giấy báo. 7 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/) * Nguyên tắc hạch toán Kế toán phản ánh các khoản tiền của doanh nghiệp đã nộp vào Ngân hàng, kho bạc nhà nước, đã gửi bưu điện chuyển trả cho các đơn vị khác nhưng chưa nhận được giấy báo Nợ, báo Có, bản sao kê của Ngân hàng. Tiền đang chuyển xảy ra trong các trường hợp cụ thể sau: - Thu tiền mặt hoặc séc nộp thẳng vào Ngân hàng; - Chuyển tiền qua bưu điện để trả cho đơn vị khác; - Thu tiền bán hàng nộp thuế vào kho bạc nhà nước… * Chứng từ sử dụng - Giấy báo nộp tiền, bảng kê nộp Séc. - Biên lai thu tiền, phiếu chuyển tiền… * Tài khoản sử dụng Tài khoản được sử dụng để hạch toán tiền đang chuyển là TK 113-“Tiền đang chuyển”. * Sơ đồ hạch toán Sơ đồ 2.3 Sơ đồ hạch toán tiền đang chuyển 112 TK 113 131 Thu tiền nợ của KH nộp thẳng vào ngân hàng nhưng chưa nhận được giấy báo có Nhận được giấy báo có của NH về số tiền đã gửi vào NH 3331 Thuế GTGT (nếu có) 511,512,515,711 331 Thu tiền bán hàng hoặc các khoản thu nhập khác nộp thẳng vào ngân hàng nhưng chưa nhận được giấy báo có Nhận được giấy báo nợ của NH về số tiền đã trả cho người bán 111 Xuất quỹ tiền mặt gửi vào NH nhưng chưa nhận được giấy báo có 112 Chuyển TGNH trả nợ nhưng chưa nhận được giấy báo nợ 413 Đánh giá lạ số dư ngoại tệ cuối kỳ của ngoại tệ đang chuyển 413 Đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ của ngoại tệ đang chuyển (chênh lệch tỷ giá tăng) 8 Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/)