Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty cổ phần Sơn Tây

1 Lêi nãi ®Çu Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝnh c¹nh tranh, t¨ng tÝch luü. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng bï ®¾p ®îc chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i cã l·i. V× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i tÝnh ®îc chi phÝ s¶n xuÊt bá ra mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi. H¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh. Tõ ®ã gióp c¸c doanh nghiÖp t×m mäi c¸ch ®Ó h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt ë møc tèi ®a h¹ thÊp vµ tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt còng chÝnh lµ biÖn ph¸p ®Ó h¹ thÊp tõng yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ qu¶n lý....®Ó tõ ®ã h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp. Mäi sù biÕn ®éng vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Òu lµm ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp. Do vËy, h¹ thÊp vµ tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ gi¶m mét phÇn ®¸ng kÓ chi phÝ s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt nguyªn vËt liÖu gåm nhiÒu chñng lo¹i, ®îc cung cÊp tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau thêng xuyªn biÕn ®éng vÒ sè lîng còng nh gi¸ c¶. Do ®ã, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p theo dâi qu¶n lý tõ kh©u thu mua vËt liÖu ®Õn kh©u xuÊt sö dông cho s¶n xuÊt vÒ c¶ chØ tiªu sè lîng còng nh gi¸ trÞ, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra b×nh thêng. Th«ng qua c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu sÏ lµm cho doanh nghiÖp sö dông vËt liÖu mét c¸ch tèt nhÊt, tr¸nh l·ng phÝ tõ ®ã gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, bªn c¹nh vÊn ®Ò träng t©m lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th× tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu còng lµ vÊn ®Ò ®¸ng ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m hiÖn nay. T¹i C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh c¬ khÝ víi ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm th× viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn cho c«ng ty, v× vËy ®iÒu tÊt yÕu lµ c«ng ty ph¶i quan t©m ®Õn kh©u h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu. NhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña vËt liÖu ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ ®ång thêi qua nghiªn cøu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ 1 2 to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña Ban gi¸m ®èc C«ng ty, c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty, em nhËn thÊy kÕ to¸n vËt liÖu ë C«ng ty gi÷ mét vai trß rÊt quan träng. ChÝnh v× vËy em ®· chän vµ ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y - TØnh Hµ T©y” . Néi dung cña chuyªn ®Ò bao gåm: Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, môc lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, chuyªn ®Ò bao gåm c¸c néi dung chÝnh sau: Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y. Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn S¬n T©y. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c¸n bé nghiÖp vô ë C«ng ty ®Ó luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn Minh Ph¬ng, c¸c thÇy c« trong khoa kinh tÕ vµ c¸c c¸n bé nghiÖp vô cña C«ng ty cæ phÇn S¬n T©y ®· gióp em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. S¬n T©y, th¸ng 8 n¨m 2005 Sinh viªn: Hoµng ThÞ Mai 2 3 Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vÞ trÝ vµ yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 1.1.1. Kh¸i niÖm. Kal Max gäi t¾t mäi vËt trong thiªn nhiªn ë xung quanh ta mµ lao ®éng cã Ých cña con ngêi cã thÓ t¸c ®éng vµo lµ ®èi tîng lao ®éng. Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i bÊt cø ®èi tîng lao ®éng nµo còng lµ nguyªn vËt liÖu. ChØ trong ®iÒu kiÖn ®èi tîng lao ®éng cã thÓ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay t¸i t¹o ra s¶n phÈm vµ ®èi tîng ®ã do lao ®éng t¹o ra míi trë thµnh vËt liÖu. VËy nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng thÓ hiÖn díi d¹ng vËt ho¸, vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Hay còng cã thÓ ph¸t biÓu nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng ®îc mua s¾m, dù tr÷ ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh b»ng nguån vèn lu ®éng. 1.1.2. §Æc ®iÓm. - Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, lµ mét trong 3 yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm. §Æc ®iÓm næi bËt cña nguyªn vËt liÖu lµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ bÞ tiªu hao toµn bé vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng gi÷ l¹i nguyªn h×nh th¸c vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña chóng ®îc chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. 1.1.3. VÞ trÝ. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n xuÊt thuéc tµi s¶n lao ®éng. Nã lµ c¬ së vËt chÊt h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi, lµ 1 trong 3 yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. V× vËy viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cã kÞp thêi hay kh«ng ®Òu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. MÆt kh¸c chÊt lîng s¶n phÈm cao hay thÊp phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÊt lîng nguyªn vËt liÖu sö dông. Qua ®ã, ta thÊy nguyªn vËt liÖu cã vÞ trÝ quan träng nh thÕ nµo ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp chóng lµ ®èi tîng lao ®éng trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. ThiÕu nguyªn 3 4 vËt liÖu s¶n xuÊt sÏ bÞ ®×nh trÖ, gi¸ trÞ s¶n phÈm cña Doanh nghiÖp phô thuéc rÊt nhiÒu vµo t×nh h×nh biÕn ®éng chi phÝ nguyªn vËt liÖu v× chóng thêng chiÕm 60-80% gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tõ ®ã cho thÊy chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã ¶nh hëng kh«ng nhá tíi lîi nhuËn cña Doanh nghiÖp v× vËy ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i chó träng tíi c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, ®Ó sö dông nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt sao cho víi cïng mét khèi lîng vËt liÖu nhÊt ®Þnh cã thÓ lµm ra ®îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n, chÊt lîng tèt h¬n... §iÒu ®ã gióp Doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay. Muèn vËy Doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c kh©u: Thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu nh»m h¹n thÊp chi phÝ vËt liÖu, gi¶m møc tiªu hao vËt liÖu cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü cho Doanh nghiÖp. 1.1.4. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. - XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra mét c¸ch liªn tôc th× ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp nguyªn vËt liÖu kÞp thêi vÒ mÆt sè lîng, chÊt lîng còng nh chñng lo¹i vËt liÖu do nhu cÇu s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn ®ßi hái v©t liªô ngµy cµng nhiÒu ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ kinh doanh cã l·i lµ môc tiªu mµ c¸c Doanh nghiÖp híng tíi. V× vËy, qu¶n lý tèt ë kh©u thu mua, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn cña Doanh nghiÖp. - Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ cho s¶n xuÊt thêng xuyªn biÕn ®éng. Do vËy, c¸c Doanh nghiÖp cÇn gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh thu mua, b¶o qu¶n vµ sö dông vËt liÖu 1 c¸ch cã hiÖu qu¶. + ë kh©u thu mua: §¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt s¶n phÈm vÒ mÆt sè lîng, chñng lo¹i, chÊt lîng, gi¸ c¶ hîp lý ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu ( gi¸ mua, chi phÝ thu mua). + Kh©u b¶o qu¶n: Doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc hÖ thèng kho tµng hîp lý, ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n víi tõng lo¹i vËt liÖu ®Ó tr¸nh h háng, thÊt tho¸t, hao hôt, mÊt phÈm chÊt ¶nh híng ®Ên chÊt lîng s¶n phÈm. + Kh©u dù tr÷: §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn hµnh, kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n. Doanh nghiÖp ph¶i dù tr÷ vËt liÖu ®óng ®Þnh møc tèi ®a, tèi thiÓu ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt liªn tôc b×nh thêng kh«ng g©y ø ®äng (do kh©u dù tr÷ qu¸ lín) t¨ng nhanh vßng quay vèn. 4 5 + Trong kh©u sö dông vËt liÖu: Sö dông vËt liÖu theo ®óng ®Þnh møc tiªu hao, ®óng chñng lo¹i vËt liÖu, nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông vËt liÖu n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm v× vËy ®ßi hái tæ chøc tèt viÖc ghi chÐp, theo dâi ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt vËt liÖu. TÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c vËt liÖu cho tõng ®èi tîng sö dông theo ph¬ng ph¸p thÝch hîp, cung cÊp sè liÖu kÞp thêi chÝnh x¸c cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ång thêi thêng xuyªn hoÆc ®Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh thu mua, b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu, trªn c¬ së ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý ë tõng kh©u, nh»m gi¶m møc tiªu hao vËt liÖu trong s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó t¨ng thªm s¶n phÈm cho x· héi. 1.2. Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 1.2.1. Vai trß cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong Doanh nghiÖp lµ viÖc ghi chÐp, ph¸n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh thu mua, dù tr÷ nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu. MÆt kh¸c th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn biÕt ®îc chÊt lîng, chñng lo¹i cã ®¶m b¶o hay kh«ng? sè lîng thõa hay thiÕu ®èi víi s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã ngêi qu¶n lý ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m kiÓm so¸t gi¸ c¶, chÊt lîng nguyªn vËt liÖu. - Th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn gióp cho viÖc kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông, cung cÊp nguyªn vËt liÖu, tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cßn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕ to¸n gi¸ thµnh. - Lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong Doanh nghiÖp sÏ cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi vÒ t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu, gióp l·nh ®¹o n¾m b¾t t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông nguyªn vËt liÖu ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh phï hîp. 1.2.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu còng nh vai trß cña kÕ to¸n trong qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý doanh nghiÖp nãi riªng th× kÕ to¸n vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau ®©y: - Ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn cña nguyªn vËt liÖu vÒ gi¸ c¶ vµ hiÖn vËt. TÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ vèn (hoÆc gi¸ thµnh) thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho, xuÊt kho nh»m cung cÊp 5 6 th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c phôc vô cho yªu cÇu lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, ph¬ng ph¸p kü thuËt vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. §ång thêi híng dÉn c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ trong Doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu vÒ nguyªn vËt liÖu, ph¶i h¹ch to¸n ®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o sù thèng nhÊt trong c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. - KiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn vËt liÖu tõ ®ã ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa vµ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p xö lý nguyªn vËt liÖu thõa, ø ®äng, kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt, gióp cho viÖc h¹ch to¸n x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ®a vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm. Ph©n bè chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu ®· tiªu hao vµo ®èi tîng sö dông ®Ó tõ ®ã gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc chÝnh x¸c. - Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho, cung cÊp th«ng tin cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh. - Tæ chøc ghi chÐp ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i t×nh h×nh nhËp xuÊt vµ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. Tõ ®ã ®¸p øng ®îc nhu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ níc còng nh yªu cÇu qu¶n lý cña Doanh nghiÖp trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña NVL ®· thu mua vµ nhËp kho ®ång thêi kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua vËt t vÒ sè lîng, chñng lo¹i, gi¸ c¶, thêi h¹n cung cÊp nguyªn vËt liÖu mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi. Tãm l¹i: NÕu h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung lµ c«ng cô ®¾c lùc ®Ó qu¶n lý tµi chÝnh th× h¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu nãi riªng lµ c«ng cô ®¾c lùc cña c«ng t¸c vËt liÖu. KÕ to¸n vËt liÖu cã chÝnh x¸c kÞp thêi hay kh«ng nã ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh hiÖu qu¶ qu¶n lý doanh nghiÖp. V× vËy ®Ó t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu. H¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu gióp cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thu mua,nhËp xuÊt, dù tr÷ vËt liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p chØ ®¹o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÞp thêi tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu chÆt chÏ sÏ gãp phÇn cung øng kÞp thêi vµ ®ång bé nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu. MÆt kh¸c do chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong gi¸ thµnh do ®ã chÊt lîng cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tËp hîp chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 6 7 1.3. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. 1.3.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø víi néi dung kinh tÕ c«ng dông vµ tÝnh n¨ng lý ho¸ kh¸c nhau. §Ó cã thÓ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch chÆt chÏ vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao ®ång thêi h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Mçi Doanh nghiÖp do tÝnh chÊt ®Æc thï trong s¶n xuÊt kinh doanh nªn sö dông nh÷ng lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu lµ viÖc nghiªn cøu s¾p xÕp c¸c lo¹i vËt t theo tõng néi dung, c«ng dông tÝnh chÊt thµnh phÇn cña chóng nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶n trÞ cña Doanh nghiÖp, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu cña kÕ to¸n chi tiÕt. Tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô thÓ cña tõng Doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu lu«n ®îc chia hµnh tõng nhãm, tõng quy c¸ch kh¸c nhau vµ cã thÓ ®îc ký hiÖu riªng. Nh×n chung th× nguyªn vËt liÖu ®îc ph©n chia theo c¸c c¸ch sau ®©y: 1.3.1.1. Ph©n lo¹i theo vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt kinh doanh vËt liÖu ®îc ph©n thµnh nh÷ng lo¹i sau ®©y. - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng ®èi tîng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm (kÓ c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi) nh t«n, sillic, s¾t...trong chÕ t¹o ®éng c¬. - VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng thø chØ cã t¸c ®éng phô trî trong s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm nh»m lµm t¨ng chÊt lîng cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc t¨ng chÊt lîng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra nh dÇu nhên, hå keo, thuèc nhuém, thuèc tÈy, thuèc chèng rß rØ, h¬ng liÖu, xµ phßng... - Nhiªn liÖu: Lµ nh÷ng thø ®îc sö dông cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cho c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c chi tiÕt phô tïng dïng ®Ó thay thÕ s÷a ch÷a vµ thay thÕ cho m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i. - ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm vËt liÖu vµ thiÕt bÞ cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu kh¸c Doanh nghiÖp phôc vô môc ®Ých ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. - V©t liÖu kh¸c: Lµ toµn bé vËt liÖu cßn l¹i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra s¶n phÈm hoÆc phÕ liÖu thu håi tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh 7 8 ViÖc ph©n chia vËt liÖu mét c¸ch tû mØ chi tiÕt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së x©y dùng vµ lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu. Trong ®ã, vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i nhãm thø b»ng hÖ thèng ký hiÖu c¸c ch÷ sè ®Ó thay thÕ cho tªn gäi nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt liÖu. Nh÷ng ký hiÖu ®ã ®îc gäi lµ danh ®iÓm vËt liÖu vµ ®îc ¸p dông thèng nhÊt trong ph¹m vi toµn Doanh nghiÖp, gióp cho c¸c bé phËn trong Doanh nghiÖp phèi hîp chÆt chÏ trong c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu. Mçi lo¹i vËt liÖu cã thÓ sö dông mét sè trong danh ®iÓm vËt liÖu, sæ danh ®iÓm vËt liÖu ®îc x©y dùng trªn c¬ së sè liÖu cña tõng nhãm vµ ®Æc tÝnh c«ng dông cña chóng. Tuú theo nhãm, thø vËt liÖu mµ kÕt cÊu sè liÖu gåm 1,2, hoÆc 3 ch÷ sè. 1.3.1.2. Ph©n lo¹i theo nguån gèc nguyªn vËt liÖu - Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi. - Nguyªn vËt liÖu tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. - Nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c hoÆc ®îc cÊp ph¸t biÕu tÆng. - Nguyªn vËt liÖu thu håi vèn gãp liªn doanh. - Nguyªn vËt liÖu kh¸c nh kiÓm kª thõa, vËt liÖu kh«ng dïng hÕt. 1.3.1.3. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých vµ néi dung nguyªn vËt liÖu - Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. - Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c phôc vô ë qu¶n lý ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt, cho nhu cÇu b¸n hµng qu¶n lý doanh nghiÖp. 1.3.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. 1.3.2.1. Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. - Tæng hîp c¸c nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau ®Ó b¸o c¸o t×nh h×nh nhËpxuÊt- tån kho nguyªn vËt liÖu. - Gióp kÕ to¸n thùc hiÖn chøc n¨ng ghi chÐp b»ng tiÒn c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. 1.3.2.2. C¸c nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ viÖc dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña vËt liÖu. ViÖc ®¸nh gi¸ vËt liÖu nhËp- xuÊt- tån kho lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ nguyªn t¾c, nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ thuéc tµi s¶n lu ®éng nªn ph¶i ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu do mua s¾m hay gia c«ng chÕ biÕn, tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu lµ thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n vËt liÖu lµ 8 9 ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån hµng ngµy cña vËt liÖu, v× vËy kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ngoµi viÖc sö dông gi¸ thùc tÕ ra, vËt liÖu cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vËt t, tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ gi¸ trÞ vËt t ë Doanh nghiÖp biÕn ®éng thêng xuyªn hay t¬ng ®èi æn ®Þnh, cã gi¸ kÞp thêi hay kh«ng mµ khi tæ chøc kÕ to¸n vËt t ngêi ta cã thÓ sö dông mét trong 2 c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t, ®ã lµ ®¸nh gi¸ vËt t theo gi¸ h¹ch to¸n hay gi¸ mua thùc tÕ. Sö dông c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t tøc lµ sö dông gi¸ nµo ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vËt t hµng ngµy vµ tÝnh to¸n gi¸ xuÊt vËt t dïng hµng ngµy. - Nguyªn vËt liÖu phÝ ( gi¸ vèn) ®©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt cña kÕ to¸n. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái tÊt c¶ c¸c nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc ghi chÐp ph¶n ¸nh theo gi¸ phÝ cña chóng, tøc lµ sè tiÒn mµ Doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã sè nguyªn vËt liÖu ®ã. - Nguyªn t¾c thËn träng: Nguyªn t¾c nµy ®Ò cËp ®Õn viÖc lùa chän c¸c ph¬ng ph¸p sao cho Ýt ¶nh hëng ®Õn vèn chñ së h÷u. - Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái kÕ to¸n viªn ph¶i qu¶n lý kÞp thêi sè lîng nguyªn vËt liÖu nhËp - xuÊt hµng ngµy ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, gióp cho Doanh nghiÖp biÕt chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu t¹i kho cña m×nh t¹i c¸c thêi ®iÓm, nh»m x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt phï hîp, chèng sù biÕn ®éng vÒ gi¸ vèn vµ lîng nguyªn vËt liÖu tån kho ®ét suÊt. 9 10 1.3.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu - Gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu cã t¸c dông lín trong c«ng t¸c qu¶n lý kÕ to¸n vËt liÖu. Nã ®îc dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, tÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c vÒ vËt liÖu ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt liÖu thùc tÕ hiÖn cã cña doanh nghiÖp. 1.3.3.1. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Trong h¹ch to¸n, nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ( gi¸ gèc) tuú theo h×nh thøc tÝnh thuÕ nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ hay trùc tiÕp mµ Doanh nghiÖp ®ang ¸p dông mµ trong gi¸ thùc tÕ cña Doanh nghiÖp cã hay kh«ng cã c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. * §èi víi vËt liÖu mua ngoµi. - Trêng hîp Doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho lµ gi¸ mua kh«ng cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo céng víi c¸c kho¶n chi phÝ mua (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, b¶o hiÓm, chi phÝ thuª kho, b·i, chi phÝ nh©n viªn) trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m gi¸, hµng tr¶ l¹i ( nÕu cã). - Trêng hîp Doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, Doanh nghiÖp kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hoÆc c¸c ho¹t ®éng dù ¸n, sù nghiÖp, ho¹t ®éng v¨n ho¸ phóc lîi vµ ho¹t ®éng kh¸c cã nguån chi riªng th× gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu mua ngoµi lµ tæng gi¸ thanh to¸n ghi trªn ho¸ ®¬n (bao gåm c¸c kho¶n thuÕ nÕu cã, c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng) céng víi c¸c chi phÝ thu mua thùc tÕ trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m gi¸, hµng tr¶ l¹i ( nÕu cã). + §èi víi vËt liÖu do Doanh nghiÖp gia c«ng chÕ biÕn th× trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. + §èi víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ vèn thùc tÕ bao gåm gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho thuª chÕ biÕn céng víi c¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì ®Õn n¬i thuª ®Ó chÕ biÕn vµ tõ ®ã vÒ doanh nghiÖp céng víi sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn gia c«ng chÕ biÕn. * §èi víi vËt liÖu do ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh: Gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸ céng víi c¸c chi phÝ vËn chuyÓn ( nÕu cã). * §èi víi phÕ liÖu nhËp kho: PhÕ liÖu nhËp kho ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ íc tÝnh ( gi¸ thùc tÕ cã thÓ sö dông hoÆc b¸n ®îc). 10 11 * §èi víi vËt liÖu ®îc tÆng thëng. = + 1.3.3.2. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh kÕ to¸n nhËp- xuÊt kho nguyªn vËt liÖu trong c¸c Doanh nghiÖp ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. Song do ®Æc ®iÓm phong phó vÒ chñng lo¹i vµ thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ vµ gi¶m bít khèi lîng tÝnh to¸n, ghi sæ hµng ngµy kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau theo ph¬ng ph¸p nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n. Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho ban hµnh theo Q§149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 cña Bé trëng Bé Tµi chÝnh cã c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt kho nh sau: - Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ( FIFO). - Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc ( LIFO). - Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh ( trùc tiÕp). Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu , kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu cho c¸c nhu cÇu, ®èi tîng kh¸c nhau. ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho cã thÓ tÝnh theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ( nÕu cã thay ®æi ph¶i gi¶i thÝch râ rµng). * Ph¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. - Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt dïng trong kú ®îc tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®Çu kú vµ tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc mua trong kú, gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ tÝnh theo thêi kú hoÆc mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. = x - Cã 3 c¸ch tÝnh ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n. C¸ch 1: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: = Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, gi¶m nhÑ viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, nhng c«ng viÖc h¹ch to¸n l¹i dån vµo cuèi kú h¹ch to¸n nªn 11 12 ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é cña kh©u kÕ to¸n kh¸c, ®ång thêi sö dông ph¬ng ph¸p nµy ph¶i tiÕn hµnh tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu, ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu nhng sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi danh ®iÓm nhiÒu. C¸ch 2: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc. Víi ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n trªn gi¸ thùc tÕ vµ lîng nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú tríc. §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cuèi kú tríc = TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú( cuèi kú tríc) SL thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú( cuèi kú tríc) Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp gi¶m nhÑ khèi lîng tÝnh to¸n cña kÕ to¸n, nhng ®é chÝnh x¸c cña c«ng viÖc tÝnh gi¸ phô thuéc vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ cña nguyªn vËt liÖu nªn trong trêng hîp gi¸ c¶ cña thÞ trêng nguyªn vËt liÖu cã biÕn ®éng lín th× viÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p nµy trë nªn thiÕu chÝnh x¸c. C¸ch 3: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp. - Sau mçi lÇn nhËp, kÕ to¸n x¸c ®Þnh l¹i gi¸ b×nh qu©n cho tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ b×nh qu©n vµ lîng nguyªn vËt liÖu xuÊt kho gi÷a 2 lÇn nhËp kÕ tiÕp ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n say mçi lÇn nhËp TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp = SL thùc tÕ cña NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp - Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp kÕ to¸n tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho kÞp thêi nhng khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu vµ ph¶i tiÕn hµnh tÝnh to¸n theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Ph¬ng ph¸p nµy chØ sö dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu vµ sè lÇn nhËp cña mçi lo¹i kh«ng nhiÒu. - Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ thùc hiÖn trong c¶ th¸ng vµ liªn hoµn trong th¸ng. * Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc ( FIFO). - Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt r»ng sè vËt liÖu vµo nhËp tríc th× xuÊt tríc, xuÊt hÕt sè nhËp tríc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña l« hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu mua tríc sÏ dïng ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tríc vµ do vËy gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu mua vµo sau cïng. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong trêng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh hoÆc cã xu híng gi¶m. Sè lîng xuÊt kho cña tõng lÇn nhËp kho 12 13 Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = x §¬n gi¸ tÝnh theo tõng lÇn nhËp 13 14 - ¦u ®iÓm: + Ph¶n ¸nh t¬ng ®èi chÝnh x¸c gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng vµ tån cuèi kú. + Khi gi¸ nguyªn vËt liÖu cã xu híng t¨ng, ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ cã l·i nhiÒu h¬n khi ¸p dông ph¬ng ph¸p kh¸c v× gi¸ vèn b¸n hiÖn t¹i ®îc t¹o ra tõ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu nhËp kho tõ tríc víi gi¸ thÊp h¬n hiÖn t¹i. - Nhîc ®iÓm: + Ph¶i theo dâi chÆt chÏ chi tiÕt tõng nghiÖp vô nhËp kho nguyªn vËt liÖu. + Doanh thu hiÖn t¹i kh«ng phï hîp víi chi phÝ hiÖn t¹i v× doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra tõ c¸c chi phÝ trong qu¸ khø. * Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc ( LIFO). Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt vËt liÖu vµ nµo nhËp kho sau còng sÏ xuÊt tríc vµ nh÷ng vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ gåm vËt liÖu mua vµo ®Çu kú, ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ë trªn, ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc thÝch hîp trong trêng hîp l¹m ph¸t. - ¦u ®iÓm: + ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ cho doanh thu hiÖn t¹i phï hîp víi chi phÝ hiÖn t¹i v× doanh thu hiÖn t¹i ®îc t¹o ra tõ nguyªn vËt liÖu mua ë thêi ®iÓm gÇn nhÊt. + Khi gi¸ nguyªn vËt liÖu trªn thÞ trêng cã xu híng t¨ng lªn, viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ cho gi¸ vèn cao h¬n. - Nhîc ®iÓm: + Bá qua luång nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu trong thùc tÕ. + Gi¸ trÞ hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh thÊp h¬n so víi gi¸ thùc tÕ nÕu cã xu híng t¨ng. + Ph¶i theo dâi chÆt chÏ chi tiÕt tõng nghiÖp vô nhËp kho. * Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh (ph¬ng ph¸p thùc tÕ). Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. V× vËy khi xuÊt kho l« nµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp kho ®Ých danh cña l« ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ c«ng t¸c tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu ®îc thùc hiÖn kÞp thêi vµ th«ng qua viÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n cã thÓ theo dâi ®îc thêi h¹n b¶o qu¶n cña tõng l« nguyªn vËt liÖu. Tuy nhiªn, ®Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, th× ®iÒu kiÖn cèt yÕu lµ hÖ thèng kho tµng cña doanh nghiÖp cho phÐp b¶o qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Ph¬ng ph¸p nµy cßn cã tªn lµ ph¬ng 14 15 ph¸p ®Æc ®iÓm riªng vµ thêng sö dông víi lo¹i vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao vµ cã tÝnh t¸ch biÖt. 1.4. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch khoa häc vµ hiÖu qu¶ lµ sù ®ßi hái cÊp b¸ch. HiÖn nay, nguyªn vËt liÖu kh«ng cßn lµ khan hiÕm vµ kh«ng cßn ph¶i dù tr÷ nhiÒu nh tríc nhng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc diÔn ra thêng xuyªn ®ång thêi sö dông vèn tiÕt kiÖm nhÊt kh«ng g©y ø ®äng vèn kinh doanh. ChÝnh v× lý do ®ã nªn ta cã thÓ xem xÐt viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trªn c¸c khÝa c¹nh sau: - Qu¶n lý thu mua nguyªn vËt liÖu sao cho hiÖu qu¶ theo ®óng yªu cÇu sö dông víi gi¸ c¶ hîp lý, ®ång thêi tæ chøc tèt kh©u vËn chuyÓn ®Ó tr¸nh thÊt tho¸t. - Thùc hiÖn b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu t¹i kho b·i theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cho tõng lo¹i trong ®iÒu kiÖn phï hîp víi quy m« tæ chøc doanh nghiÖp ®Ó tr¸nh l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu. - Do ®Æc tÝnh cña nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo 1 chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ bÞ tiªu hao toµn bé trong qu¸ tr×nh ®ã. H¬n n÷a chóng thêng xuyªn biÕn ®éng nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng ®Þnh møc tån kho ®Ó ®¶m b¶o tèt nhu cÇu s¶n xuÊt. 1.5. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 1.5.1. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.5.1.1. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông. - Mäi nghiÖp vô liªn quan ®Õn t×nh h×nh nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu ®Òu ph¶i ®îc ph¶n ¸nh ghi chÐp vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ níc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi chÐp vµo thÎ kho vµ c¸c sæ liªn quan chøng tõ kÕ to¸n lµ c¬ së, lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ sè lîng cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu, thùc hiÖn qu¶n lý cã hiÖu qu¶, phôc vô ®Çy ®ñ nhu cÇu nguyªn vËt liÖu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1141/ TC/ Q§/ C§KT ngµy 1/11/ 1995 cña Bé trëng tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ NVL bao gåm. + PhiÕu nhËp kho ( MSO1- VT). + PhiÕu xuÊt kho ( MSO2- VT). + PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( MSO3-VT). + Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ ( MS 08-VT). + Ho¸ ®¬n GTGT ( MS O1- GTGT). + Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho ( MS O3- BH). 15 16 + Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn + B¶ng kª chøng tõ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo ( MS 03- GTGT). Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng chøng tõ cã tÝnh chÊt híng dÉn. + PhiÕu xuÊt t theo h¹n møc ( MS O4- VT). + PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú ( MS O7- VT). Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp cßn sö dông c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ t¹i doanh nghiÖp. - Th«ng thêng trong nghiÖp vô thu mua vµ nhËp kho nguyªn vËt liÖu th× ph¶i dùa vµo ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ( hoÆc ho¸ ®¬n b¸n hµng, ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho) cña bªn b¸n vµ phiÕu nhËp kho cña ®¬n vÞ. - Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng do bªn b¸n lËp ghi râ sè lîng hµng, tõng lo¹i hµng ho¸, ®¬n gi¸ vµ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶. Trêng hîp kh«ng cã ho¸ ®¬n th× bé phËn mua hµng ph¶i lËp phiÕu mua hµng cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña nh÷ng ngêi liªn quan lµm c¨n cø cho nghiÖp vô mua hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng. - PhiÕu nhËp kho do bé phËn mua hµng lËp trªn c¬ së ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n hay phiÕu mua hµng. Thñ kho thùc hiÖn nhËp kho vµ ghi sè thùc nhËp vµo phiÕu nhËp kho. - Trêng hîp mua hµng víi sè lîng lín hoÆc mua c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu cã tÝnh chÊt lý ho¸ phøc t¹p hay quý hiÕm th× ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm nghiÖm ghi râ ý kiÕn vÒ sè lîng chÊt lîng, nguyªn nh©n ®èi víi nh÷ng nguyªn vËt liÖu kh«ng ®óng sè lîng, quy c¸ch, phÈm chÊt vµ c¸ch sö lý tríc khi nhËp kho. - Trong nghiÖp vô xuÊt kho nguyªn vËt liÖu th× kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho hay phiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. PhiÕu xuÊt kho do c¸c bé phËn sö dông hoÆc do phßng kinh doanh lËp, thñ kho ghi sè lîng thùc tÕ xuÊt vµ cïng ngêi nhËn ký vµo phiÕu xuÊt kho. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt, tån kho NVL kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho cña tõng thø NVL ë tõng kho vµo c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt cÇn thiÕt c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ. Sau ®ã tæng hîp vµ tÝnh to¸n gi¸ trÞ NVL xuÊt kho theo tõng ®èi tîng sö dông, môc ®Ých sö dông ®Ó lËp ®Þnh kho¶n vµ ph¶n ¸nh vµo c¸c tµi kho¶n cã liªn quan. 1.5.1.2. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. Sæ kÕ to¸n dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ. Trªn c¬ së chøng tõ kÕ to¸n hîp lý, hîp ph¸p, sæ kÕ to¸n NVL phôc vô cho viÖc thanh to¸n chi tiÕt c¸c nghiÖp vô kinh tÕ liªn quan ®Õn NVL, tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sau. - Sæ ( thÎ) kho. 16 17 - Sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt NVL. - Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - Sæ sè d. Ngoµi ra cßn më thªm c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng luü kÕ tæng hîp nhËp xuÊt tån kho vËt liÖu phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®¬n gi¶n, kÞp thêi. 1.5.1.3. C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc qu¶n lý vËt liÖu do nhiÒu bé phËn, ®¬n vÞ tham gia song viÖc qu¶n lý t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho NVL hµng ngµy chñ yÕu ®îc thùc hiÖn ë bé phËn vµ phßng kÕ to¸n trªn c¬ së vÒ chøng tõ kÕ to¸n vÒ nhËp, xuÊt NVL, thñ kho vµ kÕ to¸n NVL ph¶i ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho theo tõng danh ®iÓm NVL. Bëi vËy, gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n ph¶i cã sù phèi hîp víi nhau ®Ó sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n nhËp, xuÊt NVL mét c¸ch hîp lý trong viÖc ghi chÐp vµo thÎ kho cña thñ kho, ghi vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt cña kÕ to¸n nh»m ®¶m b¶o sù phï hîp sè liÖu gi÷a thÎ kho vµ sæ kÕ to¸n, ®ång thêi tr¸nh ®îc sù ghi chÐp trïng lÆp, kh«ng cÇn thiÕt, tiÕt kiÖm hao phÝ lao ®éng, qu¶n lý cã hiÖu qu¶ nguyªn vËt liÖu. Sù liªn hÖ vµ phèi hîp ®ã t¹o nªn nh÷ng ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt NVL. HiÖn nay, viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt NVL gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng ph¸p sau: + Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. + Ph¬ng ph¸p sæ sè d. + Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. a. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song nghÜa lµ tiÕn hµnh theo dâi chi tiÕt vËt liÖu song song c¶ ë kho vµ phßng kÕ to¸n theo tõng thø vËt liÖu víi c¸ch ghi chÐp gÇn nh nhau chØ kh¸c ë chç thñ kho chØ theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu theo chØ tiªu sè lîng, cßn kÕ to¸n theo dâi c¶ chØ tiªu gi¸ trÞ trªn sæ tiÕt vËt liÖu lµ c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt, tån kho do thñ kho göi ®Õn sau khi kÕ to¸n ®· kiÓm tra l¹i, ®èi chiÕu víi thñ kho. Ngoµi ra ®Ó c¸c sè liÖu ®èi chiÕu kiÓm tra víi kÕ to¸n tæng hîp cÇn ph¶i tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt vµo b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu cho tõng nhãm vËt liÖu. - ë kho: Hµng ngµy khi cã chøng tõ nhËp- xuÊt, thñ kho c¨n cø vµo sè lîng thùc nhËp, thùc xuÊt trªn chøng tõ ®Ó ghi vµo thÎ kho liªn quan, mçi chøng tõ ghi vµo mét dßng trªn thÎ kho. ThÎ kho ®îc më cho tõng danh ®iÓm vËt t, cuèi th¸ng thñ kho ph¶i tiÕn hµnh tæng céng sè lîng nhËp, xuÊt, tÝnh ra 17 18 sè tån kho vÒ mÆt lîng theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú sau khi ghi thÎ kho, thñ kho ph¶i chuyÓn toµn bé chøng tõ nhËp xuÊt kho vÒ phßng kÕ to¸n. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó theo dâi t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån kho hµng ngµy. Sæ chi tiÕt ®îc theo dâi c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt kho do thñ kho chuyÓn ®Õn, nh©n viªn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i kiÓm tra ®èi chiÕu chøng tõ nhËp, xuÊt kho víi c¸c chøng tõ liªn quan nh ( ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu mua hµng...). Cuèi th¸ng, kÕ to¸n céng sæ tÝnh ra tæng sè nhËp, tæng sè xuÊt vµ sè tån kho cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu. Sè lîng NVL tån kho ph¶n ¸nh trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt ph¶i ®îc ®èi chiÕu khíp víi sè tån kho ghi trªn thÎ kho t¬ng øng. Sau khi ®èi chiÕu víi thÎ kho cña thñ kho kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, sè liÖu cña b¶ng nµy ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña sæ kÕ to¸n tæng hîp. - Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu khèi lîng nghiÖp vô (chøng tõ ) nhËp, xuÊt Ýt kh«ng thêng xuyªn vµ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸c bé phËn kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. Cã thÓ kh¸i qu¸t néi dung, tr×nh tù h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 01: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song. Chøng tõ nhËp ThÎ kho Ghi chó: Sè ( thÎ) KT chi tiÕt Chøng tõ xuÊt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra. B¶ng tæng hîp N-X-T KÕ to¸n tæng hîp - ¦u ®iÓm: + §¬n gi¶n dÔ lµm kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é nghiÖp vô cao. - Nhîc ®iÓm: 18 19 + Ph¬ng ph¸p nµy cã sù ghi chÐp trïng lÆp gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng nªn viÖc lËp b¸o c¸o dÔ bÞ chËm. + §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i NVL, khèi lîng nhiÖm vô nhËp xuÊt Ýt kh«ng thêng xuyªn vµ tr×nh ®é kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. b. H¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - ë kho: Thñ kho còng tiÕn hµnh ghi chÐp, ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu nh ph¬ng ph¸p thÎ song song. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu ë tõng kho dïng cho c¶ n¨m nhng mçi th¸ng chØ ghi 1 lÇn vµo cuèi th¸ng. Cuèi kú trªn c¬ së ph©n lo¹i chøng tõ nhËp xuÊt theo tõng danh ®iÓm NVL vµ tõng kho kÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp vËt liÖu, xuÊt vËt liÖu vµ dùa vµo b¶ng kª nµy ®Ó ghi sæ ®èi chiÕu tæng lîng nhËp cña tõng thÎ kho víi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ®ång thêi tõ sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu. S¬ ®å 02: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. Chøng tõ nhËp B¶ng kª nhËp VL ThÎ kho Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Chøng tõ xuÊt Ghi chó: KÕ to¸n tæng hîp B¶ng kª xuÊt VL Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu kiÓm tra - ¦u ®iÓm: Gi¶m bít sè lÇn ghi trïng lÆp vµ sè lîng ghi chÐp vµo sæ kÕ to¸n, tiÖn lîi trong viÖc ®èi chiÕu kiÓm tra sæ s¸ch, cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh ® îc träng t©m qu¶n lý ®èi víi nh÷ng danh ®iÓm vËt liÖu cã ®é lu©n chuyÓn lín. - Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi sæ vÉn bÞ trïng lÆp gi÷a phßng kÕ to¸n vµ thñ kho vÒ chØ tiªu hiÖn vËt, viÖc ®èi chiÕu kiÓm tra còng tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra. - Ph¹m vi ¸p dông: ¸p dông cho doanh nghiÖp cã Ýt nghiÖp vô nhËp xuÊt, kh«ng bè trÝ nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. c. Ph¬ng ph¸p sæ sè d. 19 20 - Nguyªn t¾c h¹ch to¸n: ë kho theo dâi tõng thø nguyªn vËt liÖu, phßng kÕ to¸n chØ theo dâi tõng nhãm NVL. - ë kho: Thñ kho còng dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån theo chØ tiªu hiÖn vËt, cuèi th¸ng, thñ kho cßn sö dông sæ sè d ®Ó ghi chÐp sè tån kho cña vµo cuèi kú theo chØ tiªu sè lîng hoÆc hiÖn vËt. Sæ sè d do phßng kÕ to¸n më sö dông cho c¶ n¨m ®îc chuyÓn xuèng kho cho thñ kho. Thñ kho c¨n cø vµo sæ sè d cuèi th¸ng cña tõng thø vËt t trªn thÎ kho ®Ó ghi vµo cét sè lîng trªn sæ sè d sau ®ã chuyÓn sæ sè d cho phßng kÕ to¸n. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n dùa vµo sè lîng nhËp xuÊt cña tõng danh ®iÓm NVL ®îc tæng hîp tõ c¸c chøng tõ nhËp xuÊt mµ kÕ to¸n nhËn ®îc khi kiÓm tra c¸c kho theo ®Þnh kú 3,5 hoÆc 10 ngµy mét lÇn kÌm theo phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh trÞ gi¸ thµnh tiÒn NVL nhËp, xuÊt theo tõng danh ®iÓm, tõ ®ã ghi vµo b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån (b¶ng nµy ®îc më theo tõng kho) cuèi kú tiÕn hµnh tÝnh tiÕn trªn sæ sè d do thñ khi chuyÓn ®Õn vµ ®èi chiÕu tån kho tõng danh ®iÓm NVL trªn sæ sè d víi tån kho trªn b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån. Tõ b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt tån kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt tån vËt liÖu ®Ó ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n tæng hîp vÒ vËt liÖu. S¬ ®å 03: KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ sè d. Chøng tõ nhËp PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp ThÎ kho N-X-T kho vËt liÖu Chøng tõ xuÊt Ghi chó: Sæ sè d B¶ng luü kÕ B¶ng tæng hîp N-X- T kho vËt liÖu PhiÕu giao nhËn chøng tõ xuÊt KÕ to¸n tæng hîp Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra 20