Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại điện lực cát hải

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP LỜI NÓI ĐẦU Mỗi doanh nghiệp là một tế bào quan trọng trong nền kinh tế quốc dân thống nhất, mỗi doanh nhân là một chiến sĩ trên mặt trận kinh tế. Sự phát triển không ngừng của các doanh nghiếp sẽ góp phần đảm bảo cho nền kinh tế phát triển phồn vinh thịnh vượng. Đối với các doanh nghiệp, mục tiêu của hoạt động sản xuất kinh doanh là thu được lợi nhuận cao. Trong nền kinh tế thị trường với sự vận động của nền kinh tế, quy luật cạnh tranh, quy luật cung cầu để hoạt động sản xuất có lợi nhuận cao không đơn giản. Sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có hiệu quả hay không là phụ thuộc vào trình độ quản lý, vào mức độ hoàn thiện các khâu sản xuấtphân phối-tiêu dùng. Như vậy tổ chức quá trình sản xuất tiêu thụ hợp lý là vấn đề bao trùm của hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta hiện nay, Việt Nam đã trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới WTO, thị trường trong nước được mở cửa, điều này tạo điều kiện cho nền kinh tế Việt Nam phát triển nhưng cũng không ít thách thức đối với các doanh nghiệp trong nước. Nó đặt các doanh nghiệp vào những cuộc cạnh tranh gay gắt trên thị trường. Các doanh nghiệp đứng trước hai khả năng hoặc là thất bại và phá sản hoặc là tạo dựng được uy tín và phát triển bền vững. Vì vậy bất cứ một doanh nghiệp nào cũng tìm mọi biện pháp để nâng cao doanh thu, giảm thiểu chi phí nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng sản phẩm, dịch vụ và thu được lợi nhuận cao nhất. Để đạt mục tiêu này, nhà quản lý doanh nghiệp phải nhận thức được vai trò của những thông tin kinh tế như: quan hệ cung-cầu, mặt bằng giá cả, tình trạng cạnh tranh, môi trường kinh doanh của doanh nghiệp…Các thông tin số liệu này chỉ có kế toán mới thu thập và tổng hợp được, qua đó giúp cho nhà quản trị hiểu được tình hình tài chính của doanh nghiệp để từ đó đưa ra những quyết định phù hợp và kịp thời. Hiểu được tầm quan trọng của các thông tin kế toán, các doanh nghiệp luôn muốn tổ chức công tác kế toán của mình thật hoàn chỉnh mang lại hiệu quả cao, thực hiện tốt chức năng phản ánh và giám đốc doanh nghiệp (hai chức năng quan trọng của kế toán). Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp, cùng với sự giảng dạy tận tình của cô giáo, tiến sĩ Giang Thị Xuyến và các cán bộ nhân viên văn phòng kế toán của Điện lực Cát Hải, em đã học thêm được nhiều kiến thức và mạnh dạn Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 1 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP chọn đề tài “ Hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Điện lực Cát Hải”. Nội dung của bài khoá luận ngoài phần mở đầu và kết luận gồm 3 chương :  Chƣơng 1 : Lý luận chung về công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp  Chƣơng 2 : Thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Điện lực Cát Hải  Chƣơng 3 : Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Điện lực Cát Hải Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 2 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Chƣơng 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh Theo chuẩn mực số 14 doanh thu và thu nhập khác ban hành và công bố theo quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính và thông tư số 89/2002/TT-BTC thì: - Doanh thu: Là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm: - Chiết khấu thương mại: Là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua hàng với số lượng lớn. - Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hoá kém phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu. - Giá trị hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán. - Chiết khấu thanh toán: Là khoản tiền người bán giảm trừ cho người mua, do người mua thanh toán tiển mua hàng trước thời hạn theo hợp đồng. - Chi phí: Là các hao phí về nguồn lực để doanh nghiệp đạt được một hoặc những mục tiêu cụ thể, hay nói một cách khác thì chi phí chính là số tiền phải trả để thực hiện các hoạt động kinh tế như sản xuất, giao dịch, v.v…nhằm mua được các loại hàng hoá, dịch vụ cần thiết cho quá trình sản xuất, kinh doanh. - Xác định kết quả kinh doanh: Là việc các định số tiền lãi, lỗ từ các loại hoạt động của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Đây là kết quả cuối cùng Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 3 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP của hoạt động kinh doanh thông thường và các hoạt động khác của doanh nghiệp. 1.1.2. Vai trò của kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh Trong nền kinh tế thị trường với cơ cấu đa ngành nghề như hiện nay thì với mỗi loại hình doanh nghiệp khác nhau có những phương thức kinh doanh khác nhau, có những vị thế, chiến lược khác nhau trên thương trường. Đối với một doanh nghiệp, bán hàng là khâu cuối cùng của một vòng chu chuyển vốn, là quá trình chuyển đổi tài sản từ hình thái hiện vật sang hình thái tiển tệ,do vậy bán hàng có ý nghĩa vô cùng quan trọng - quyết định thành bại, là quá trình thực hiện lợi nhuận, xác định kết quả kinh doanh - mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp. Xác định kết quả kinh doanh là xác định số tiền lãi (lỗ), là cơ sở đánh giá hiêuh quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh trong một thời kỳ nhất định của một doanh nghiệp, là điều kiện tốt nhất để cung cấp các thông tin cần thiết giúp cho ban lãnh đạo có thể phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch và lựa chọn phương án sản xuất kinh doanh, phương án đầu tư có hiệu quả nhất đồng thời cung cấp kịp thời các thông tin tài chính cho các bên có liên quan. Công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh giúp cho ban lãnh đạo doanh nghiệp nắm bắt được tình hình tiêu thu, thu hồi các khoản phải thu của khách hàng, nắm bắt được kết quả kinh doanh của một kỳ, đưa ra phương hướng, kế hoạch cho kỳ tới. Chính vì thế làm tốt công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh sẽ quyết định sự thành bại của doanh nghiệp. 1.1.3. Nhiệm của công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh. Để đáp ứng yêu cầu quản lý doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh, kế toán doanh thu, chi phì và xác định kết quả kinh doanh phải thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: - Ghi chép và phản ánh đầy đủ, kịp thời, chính xác tình hình hiện có và sự biến động của từng loại sản phẩm, hàng hoá theochỉ tiêu số lượng, chất lượng, chủng loại và giá trị. - Ghi chép và phản ánh đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản doanh thu, các Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 4 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP khoản giảm trừ doanh thu, chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp. Đồng thời theo dõi và đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng. - Tính toán và phân bổ đúng đắn, chính xác các khoản chi phí liên quan trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh,các khoản thuế phải nộp nhà nước và tình hình phân phối các kết quả hoạt động. - Cung cấp các thông tin kế toán phục vụ cho việc lập Báo cáo tài chính, định kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng, xác định kết quả kinh doanh, tham mưu cho ban lãnh đạo để đưa ra các quyết định tài chính cho doanh nghiệp 1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 1.2.1. Các phƣơng thức bán hàng Phương thức bán hàng có ảnh hưởng trực tiếp đối với việc sử dụng tài khoản kế toán phản ánh tình hình xuất kho thành phẩm, hàng hoá. Đồng thời có tính quyết định đối với việc xác định thời điểm bán hàng, tình hình doanh thu bán hàng và tiết kiệm chi phí bán hàng để tăng lợi nhuận. Hiện nay các doanh nghiệp thường áp dụng các phương thức bán hàng sau: 1.2.1.1. Phƣơng thức bán hàng trực tiếp *Là phương thức giao hàng trực tiếp cho người mua tại kho, tại quầy, hay tại phần xưởng sản xuất của doanh nghiệp. Sau khi người mua đã nhận dủ hàng và ký vào hoá đơn bán hàng thì số hàng đã bàn giao chính thức được coi là tiêu thụ. Gồm 2 hình thức bán buôn và bán lẻ  Bán buôn: Là phương thức bán hàng cho các đơn vị, cá nhân mà số thành phẩm đó còn nằm trong quá trình lưu thông, chưa đi vào lĩnh vực tiêu dùng, giá trị sử dụng của hàng hoá chưa được thực hiện. Đặc điểm chủ yếu của phương thức bán buôn là khối lượng hàng hoá giao dịch lớn, theo từng lô hàng. Trong hình thức bán buôn có hai hình thức bán buôn qua kho và bán buôn vận chuyển thẳng. Hai hình thức này mỗi hình thức lại có hai hình thức bán: giao hàng trực tiếp và vận chuyển thẳng. Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 5 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP - Bán buôn qua kho : gồm 2 loại + Bán buôn qua kho (giao hàng trực tiếp): Doanh nghiệp xuất hàng từ kho cho người mua theo hợp đồng, người mua có trách nhiệm đưa hàng về đơn vị mình. Người mua ký nhận đủ hàng, thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì số hàng được xác nhận là tiêu thụ. + Bán buôn theo hình thức chuyển hàng: Doanh nghiệp xuất hàng từ kho chuyển đi cho người mua theo hợp đồng. Chi phí vận chuyển do hai bên thoả thuận. Hàng hoá chuyển bán vẫn thuộc sở hữu của Doanh nghiệp. - Bán buôn vận chuyển thẳng không qua kho cũng bao gồm hai hình thức trên chỉ khác là hàng hoá doanh nghiệp sản xuất xong không nhập kho mà giao thẳng cho người bán.  Bán lẻ: Là phương thức bán hàng trực tiếp cung cấp cho người tiêu dùng. Đặc điểm chủ yếu của phương thức này là khối lượng hàng hoá giao dịch mua bán nhỏ. Bán lẻ được thực hiện dưới 3 hình thức sau: - Bán lẻ thu tiền trực tiếp: Nhân viên bán hàng chịu trách nhiệm vật chất về hàng hoá đã nhận bán, có trách nhiệm bán hàng, thu tiền. Cuối ngày, cuối ca nhân viên bán hàng kiểm kê, xác định hàng tiêu thụ, lập báo cáo bán hàng và gửi cho thủ quỹ. - Bán lẻ thu tiền tập trung: Trong phương thức này nghiệp vụ thu tiền và giao hàng cho khách tách rời nhau. Mỗi quầy bố tri một nhân viên thu ngân chuyên thu tiền, viết hoá đơn, tích kê mua hàng giao cho khách hàng để nhận hàng do nhân viên bán hàng giao. Cuối ngày, cuối ca nhân viên bán hàng kiểm kê, xác định hàng tiêu thu, lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu ngân kiểm tiền, nộp tiền cho thủ quỹ. - Bán hàng tự phục vụ: Là phương thức bán hàng mà người mua tự lấy hàng và thanh toán tiền hàng. Quá trình mua bán diễn ra nhanh chóng nhưng đòi hỏi phải có kỹ thuật, có thiết bị tốt mới tránh thất thoát được hàng hoá. 1.2.1.2. Phƣơng thức bán hàng trả góp Là phương thức bán hàng thu tiền nhiều lần. Người mua sẽ thanh toán lần đầu ngay tại thời điểm mua. Số tiền trả chậm phải chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định. Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 6 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Về mặt hạch toán, khi giao hàng cho người mua thì hàng được coi là tiêu thụ ( Về thực chất, người bán chỉ mất quyền sở hữu khi người mua trả hết tiền). 1.2.1.3. Phƣơng thức giao hàng đại lý Theo phương thức này, doanh nghiệp giao hàng cho cơ sở đại lý, cơ sở nhận đại lý ký gửi để họ tiếp tục bán buôn hoặc bán lẻ. Bên đại lý sẽ được hưởng thù lao đại lý dưới hình thức hoa hồng hoặc chênh lệch giá. Các hình thức đại lý - Đại lý hoa hồng - Đại lý hoa tiêu - Đại lý độc quyền - Đại lý mua hàng hoá Bên cạnh các phương thức bán hàng chủ yếu trên thì các doanh nghiệp còn sử dụng các phương thức bán hàng khác như bán hàng theo phương thức đổi hàng, bán hàng trả trước tiền hàng, tiêu thụ sản phẩm dùng ngay cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thành phẩm đựơc đem biếu tặng, trả lương công nhân viên bằng sản phẩm…Mỗi phương thức bán hàng khác nhau sẽ ghi nhận doanh thu khác nhau. Vì vậy tuỳ từng loại hình doanh nghiệp mà lựa chọn phương thức bán hàng phù hợp với doanh nghiệp mình. 1.2.2. Kế toán doanh thu 1.2.2.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ A- Xác định doanh thu và thời điểm ghi nhận doanh thu Theo chuẩn mực số 14: Xác định doanh thu phải tuân thủ các điều kiện sau: - Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được. - Doanh thu phát sinh từ giao dịch được xác định bởi thoả thuận giữa doanh nghiệp với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp lý giữa các khoản đã thu được hoặc sẽ thu được sau khi trừ (-) đi các khoản chiết Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 7 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại. - Đối với các khoản tiền hoặc tương đương tiền không được ghi nhận ngay thì doanh thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của các khoản sẽ thu được trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ lãi suất hiện hành. Giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu có thể nhỏ hơn giá trị danh nghĩa sẽ thu được trong tương lai. - Khi hàng hoá hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hoá hoặc dịch vụ tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Khi hàng hoá hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hoá hoặc dịch vụ không tương tự thì việc trao đổi đó được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Trường hợp này doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hoá hoặc dịch vụ nhận về, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu thêm. Khi không xác định được giá trị hợp lý của hàng hoá hoặc dịch vụ nhận về thì doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hoá hoặc dịch vụ đem trao đổi, sau khi điều chỉnh các khảon tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu thêm. Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thoả mãn tất cả 5 điều kiện sau: - Doanh nghiệp chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hoá cho người mua. - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá như người sở hữu hàng hoá. - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. - Doanh thu đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. - Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. B- Nguyên tắc hạch toán doanh thu - Đối với sản phẩm hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 8 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP phương pháp khấu trừ thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là giá bán chưa có thuế GTGT. - Đối với sản phẩm hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB, hoặc thuế xuất khẩu thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán ( Bao gồm cả thuế TTĐB hoặc thuế xuất khẩu). - Những doanh nghiệp nhận gia công vật tư, hàng hoá thì chỉ phản ánh vào doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ số tiền gia công thực tế được hưởng không bao gồm giá trị vật tư, hàng hoá nhận gia công. - Đối với hàng hoá nhận bán đại lý, ký gửi theo phương thức bán đúng giá hưởng hoa hồng thì hạch toán vào doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hoa hồng bán hàng mà doanh nghiệp được hưởng. - Trường hợp bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp thì doanh nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng theo giá bán trả ngay và ghi nhận vào doanh thu hoạt động tài chính về phần lãi tính trên khoản phải trả nhưng trả chậm phù hợp với thời điểm ghi nhận doanh thu được xác nhận. Những sản phẩm, hàng hoá được xác định là tiêu thụ nhưng vì lý do về chất lượng, về quy cách kỹ thuật…người mua từ chối thanh toán, gửi trả lại người bán hoặc yêu cầu giảm giá được doanh nghiệp chấp nhận hoặc người mua hàng với khối lượng lớn được chiết khấu thương mại thì các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng này được theo dõi riêng biệt trên các TK 531 “Hàng bán bị trả lại”, TK 532 “Giảm giá hàng bán “ hoặc TK 521 “Chiết khấu thương mại”. - Trường hợp trong kỳ doanh nghiệp đã viết hoá đơn bán hàng và đã thu tiền bán hàng nhưng cuối kỳ vẫn chưa giao hàng cho người mua hàng, thì trị giá số hàng này không được coi là tiêu thụ và không được ghi vào TK 511 “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”, mà chỉ hạch toán vầo bên có TK 131 “Phải thu khách hàng” về khoản tiền đã thu của khách hàng. Khi thực hiện giao hàng cho người mua sẽ hạch toán vào TK 511 “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” về giá trị hàng đã giao, đã thu trước tiền bán hàng, phù hợp với các điều kiện ghi nhận doanh thu. - Đối với trường hợp cho thuê tài sản, có nhận trước tiền cho thuê của nhiều năm thì doanh thu cung cấp dịch vụ ghi nhận của năm tài chính là số tiền cho thuê Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K Trang 9 KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP được xác định trên cơ sở lấy toàn bộ tổng số tiền thu được chia cho số năm cho thuê tài sản. - Đối với doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ cung cấp hàng hoá, dịch vụ theo yêu cầu của nhà nước, được nhà nước trợ cấp, trợ giá theo quy định thì doanh thu trợ cấp, trợ giá là số tiền được nhà nước chính thức thông báo hoặc thực tế trợ cấp hoặc trợ giá. Ngoải ra kế toán doanh thu phải thực hiện nguyên tăc doanh thu thực hiện, tức kế toán phải xác định đúng thời điểm tiêu thụ của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ bán ra để ghi nhận doanh thu. C- Chứng từ và tài khoản sử dụng * Chứng từ kế toán Kế toán các khoản doanh thu sử dụng các chứng từ liên quan sau: - Hoá đơn GTGT - Phiếu thu * Tài khoản kế toán - TK 511 “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” Tài khoản này phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán của hoạt động sản xuất kinh doanh từ các giao dịch và nghiệp vụ sau: Bán hàng: Bán sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra,bán hàng hoá mua vào. Cung cấp dịch vụ: Thực hiện công việc đã thoả thuận theo hợp đồng trong một kỳ hoặc nhiều kỳ kế toán như cung cấp dịch vụ vận tải, du lịch, cho thuê TSCĐ theo phương thức cho thuê hoạt động… TK 511 được mở chi tiết TK cấp 2 TK 5111–Doanh thu bán hàng hoá TK 5112–Doanh thu bán các thành phẩm Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 10 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP TK 5113–Doanh thu cung cấp dịch vụ TK 5114–Doanh thu trợ cấp, trợ giá TK 5117 – Doanh thu kinh doanh bất động sản đầu tư - TK 512 “Doanh thu nội bộ” : TK này dùng để phản ánh tình hình bán hàng trong nội bộ một doanh nghiệp hạch toán kinh tế độc lập (Giữa đơn vị hành chính và đơn vị phụ thuộc, giữa các đơn vị phụ thuộc với nhau). TK 512 có 3 TK cấp 2 TK 5121 – Doanh thu bán hàng hoá TK 5122 – Doanh thu bán thành phẩm TK 5113 – Doanh thu cung cấp dịch vụ D- Quy trình hạch toán Sơ đồ 1.1:Quy trình hạch toán doanh thu bán hàng theo phương thức trực tiếp (Trang bên) Trong đó : (1) : Doanh thu bán hàng thu tiền ngay (DN nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ) (2) : Doanh thu bán hàng cho nợ (DN nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ) (3) : Bán hàng theo phương thức đổi hàng (4) : Trả lương cho công nhân viên bằng sản phẩm (5) : Doanh thu bán hàng trực tiếp (DN tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp) (6a) : Doanh thu bán hàng theo phương thức trả chậm (6b) : Lãi bán hàng chậm trả (6c) : Tổng số tiền khách hàng phải thanh toán Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 11 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP (7) : Thuế TTĐB, thuế XNK phải nộp (8) : Giá trị hàng hoá đã bán bị khách hàng trả lại (9) : Giảm giá hàng bán cho khách hàng (10) : Kết chuyển doanh thu thuần 3332,3333 511,512 111,112 (7) 531 (1) 3331 (8) 131 (2) 532 152,153,211 (9) (3) 911 334 (10) (4) 3331 111,112,131 (5) (6a) (6c) 3331 3387 (6b) Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 12 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Sơ đồ 1.2 : Hạch toán doanh thu bán hàng theo phương thức gửi đại lý 1. Bên có hàng đại lý 155,156 157 (1) 632 911 (2) (3) 511 111,112,131 (4) (5) 641 (6) 3331 Ghi chú: (1) : Xuất kho hàng giao đại lý (2) : Kết chuyển giá vốn hàng giao đại lý (3) : Kết chuyển giá vốn để xác định kết quả kinh doanh (4) : Kết chuyển doanh thu hàng gửi đại lý để xác định kết quả kinh doanh (5) : Doanh thu thực tế thu được của hàng giao đại lý (6) : Hoa hồng phải trả cho bên nhận đại lý 2. Bên nhận hàng gửi đại lý 911 511 (1) 331 (2) 111,112,131 (3) (4) Ghi chú: (1) : Kết chuyển doanh thu hoa hồng để xác định kết quả kinh doanh (2) : Doanh thu hoa hồng được hưởng (3) : Số tiền thu về hàng bán ký gửi (4) : Thanh toán tiền hàng cho bên giao đại lý Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 13 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP 1.2.2.2. Kế toán doanh thu tài chính A – Xác định doanh thu hoạt động tài chính  Doanh thu hoạt động tài chính bao gồm: - Tiền lãi : như lãi cho vay, lãi tiền gửi, lãi bán hàng trả chậm, lãi đầu tư trái phiếu, tín phiếu, lãi cho thuê tài chính, chiết khấu thanh toán được hưởng do mua hàng hoá dịch vụ. - Thu nhập từ cho thuê tài sản, kinh doanh bất động sản. - Cổ tức và lợi nhuận được chia. - Thu nhập về hoạt động đầu tư chứng khoán ngắn, dài hạn. - Thu nhập về chuyển nhượng, cho thuê cơ sở hạ tầng. - Thu nhập về các hoạt động đầu tư khác. - Chênh lệch lãi do bán ngoại tệ, chênh lệch tỷ giá. - Chênh lệch lãi do chuyển nhượng vốn …  Chi phí hoạt động tài chính bao gồm các khoản chi phí hoặc các khoản lỗ liên quan đến các hoạt động đầu tư tài chính, chi phí cho vay và đi vay vốn, chi phí góp vốn liên doanh, liên kết, lỗ chuyển nhượng chứng khoán ngắn hạn, chi phí giao dịch bán chứng khoán…Dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán, khoản lỗ phát sinh khi bán ngoại tệ, lỗ tỷ giá hối đoái… B - Chứng từ và tài khoản sử dụng * Chứng từ kế toán Kế toán doanh thu hoạt động tài chính sử dụng các chứng từ liên quan sau: - Giấy báo có của ngân hàng - Hoá đơn GTGT Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 14 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP … * Tài khoản kế toán - TK 515 “Doanh thu hoạt động tài chính” : TK này dùng để phản ánh doanh thu tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức, lợi nhuận được chia và doanh thu hoạt động tài chính khác của doanh nghiệp đã được coi là thực hiện trong kỳ, không phấn biệt doanh thu đã thu được hay sẽ thu được tiền. C – Quy trình hạch toán Sơ đồ1. 3 : Hạch toán tổng hợp doanh thu hoạt động tài chính, chi phí tài chính 111,112,141 635 (1) 911 (6) 515 (10) 111,112,138,121,222 (7) 121,128,221,222 111,112,138 (2) (8a) 121,221 111,112,131 (8b) (3) 111,112,131 (9) 129,229 3331 (4) 214 (5) Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 15 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Ghi chú : (1) : Chi phí lỗ về hoạt động tài chính, đầu tư chứng khoán liên doanh, cho vay vốn. Lo do hoạt động kinh doanh bất động sản, cho thuê TSCĐ. (2) : Lỗ hoạt động tài chính, chi phí liên quan đến hoạt động liên doanh. (3) : Khoản chiết khấu cho người mua được hưởng. (4) : Dự phòng giảm giá đầu tư ngắn hạn, dài hạn. (5) : Chi phí khấu hao TSCĐ cho thuê hoạt động. (6) : Kết chuyển chi phí hoạt động tài chính. (7) : Các khoản thu nhập được chia từ hoạt động liên doanh. Định kỳ thu lãi tín phiếu, trái phiếu, cổ tức được hưởng. (8a) : Tiền lãi khi thanh toán chuyển nhượng, đầu tư chứng khoán ngắn hạn, dài hạn. (8b) : Giá gốc của chứng khoán. (9) : Thu nhập về cho thuê TSCĐ hoạt động, thuê TSCĐ tài chính, bán bất động sản. (10) : Kết chuyển các khoản doanh thu hoạt động tài chính. 1.2.2.3.Kế toán doanh thu hoạt động khác A - Xác định doanh thu hoạt động khác - Thu nhập khác là các khoản thu nhập ngoài các khoản tạo ra doanh thu của doanh nghiệp. - Chi phí khác là các khoản chi phí phát sinh do các sự kiện hay các nghiệp vụ riêng biệt với hoạt động thông thường của các doanh nghiệp. - Doanh thu hoạt động khác là khoản chênh lệch giữa thu nhập khác và chi phí khác. * Thu nhập khác của doanh nghiệp bao gồm: Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 16 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP - Thu nhập tử nhượng bán, thanh lý TSCĐ. - Chênh lệch lãi do đánh giá lại vật tư, hàng hoá, TSCĐ đưa đi góp vốn liên doanh, đầu tư vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác. - Thu nhập từ nghiệp vụ bán và thuê lại tài sản. - Thu tiền được phạt do khách hàng vi phạm hợp đồng. - Thu các khoản nợ khó đòi đã xử lý xoá sổ. - Các khoản thuế được ngân sách hoàn lại. - Thu các khoản nợ phải trả không xác định được chủ. - Các khoản tiền thưởng của khách hàng liên quan đến tiêu thụ hàng hoá, sản phẩm dịch vụ không tính trong doanh thu. - Thu nhập quà biếu, quà tặng bằng tiền, hiện vật của các tổ chức, cá nhân tặng cho doanh nghiệp. - Các khoản thu nhập khác ngoài các khoản thu trên. * Chi phí khác của doanh nghiệp bao gồm: - Chi phí nhượng bán, thanh lý TSCĐ và giá trị còn lại của TSCĐ nhượng bán, thanh lý (nếu có). - Chênh lệch lỗ do đánh giá lại vật tư, hàng hoá, TSCĐ đưa đi góp vốn liên doanh, đầu tứ vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác. - Tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế. - Bị phạt thuế, truy nộp thuế. - Các khoản chi phí khác. B – Chứng từ và tài khoản sử dụng * Chừng từ sử dụng - Hoá đơn GTGT Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 17 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP - Chứng từ kế toán khác. * Tài khoản sử dụng - TK 711 “Thu nhập khác” - TK 811 “Chi phí khác” C – Quy trình hạch toán Sơ đồ1. 4 :Sơ đồ hạch toánThu nhập khác, Chi phí khác 111,112,141 811 (1) 911 (5) 711 111,112,138 (10) (6) 3331 111,112,131 (2) 111,112,131,138 (7) 211 3331 (3) 214 111,112 111,112,333,338 (8) (4) 3331 (9) Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 18 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Ghi chú : (1) : Khi phât sinh các khoản chi phí khác (2) : Chi phí hoạt động nhượng bán, thanh lý TSCĐ (3) : Giá trị còn lại của TSCĐ khi nhượng bán, thanh lý. (4) : Các khoản tiền bị phạt do vi phạm hợp đồng, phạt mức truy nộp thuế (5) : Kết chuyển các khoản chi phí khác. (6) : Các khoản thu nhập khác. (7) : Thu nhập từ hoạt động nhượng bán, thanh lý TSCĐ. (8) : Nợ khó đòi kết chuyển sang thiệt hại nay thu hồi được. (9) : Khoản thu nhập từ năm trước bị bỏ sót, lãng quên. (10) : Kết chuyển các khoản thu nhập khác. 1.2.3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu 1.2.3.1. Kế toán chiết khấu thƣơng mại * Chiết khấu thương mại là khoản tiền mà doanh nghiệp đã giảm trừ hoặc đã thanh toán cho người mua hàng đã mua hàng hoá, sản phẩm, dịch vụ với khối lượng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thương mại đã ghi trên hợp đồng kinh tế mua bán hoặc cam kết mua hàng. * TK sử dụng : TK 521 “ Chiết khấu thương mại”. TK 521 không có số dư. * Quy trình hạch toán Sơ đồ 5 : Sơ đồ hạch toán khoản chiết khấu thương mại 111,112,131 CKTM TTPS 521 Doanh thu không Thuế GTGT 3331 511 Kết chuyển giảm doanh thu Thuế GTGT Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 19 Trang KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP 1.2.3.2. Kế toán hàng bán bị trả lại * Hàng bán bị trả lại là số sản phẩm, hàng hoá doanh nghiệp đã xác định tiêu thụ nhưng bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán do các nguyên nhân thuộc về người bán. * TK sử dụng : TK 531 “Hàng bán bị trả lại “. TK 531 không có số dư. Các chi phí phát sinh liên quan đến hàng bán bị trả lại mà doanh nghiệp phải chi được phản ánh vào TK 641 – Chi phí bán hàng * Quy trình hạch toán Sơ đ ồ 1.6 : Sơ đồ hạch toán Hàng bán bị trả lại 641 111,112,131 Chi phí phát sinh 531 511,512 Trả tiền cho người mua Kết chuyển giảm liên quan doanh thu HBTL Doanh thu không thuế GTGT 333 Thuế GTGT Phản ánh giảm giá vốn 911 155,156 Giá vốn hàng bán bị trả lại kỳ này (hoặc kỳ sau) 632 Giá vốn hàng bán bị trả lại kỳ này(hoặc kỳ sau) 1.2.3.3. Kế toán giảm giá hàng bán * Giảm giá hàng bán là các khoản giảm trừ cho người mua trên giá bán đã thoả thuận do các nguyên nhân dặc biệt thuộc về người bán như hàng kém phẩm chất, hàng không đúng quy cách, hàng xấu, hàng giao không đúng hẹn… Sinh viên : Hoàng Hà My – QT1001K 20 Trang