Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại viện nghiên cứu cơ khí

Lêi më ®Çu I. Lý do thùc hiÖn ®Ò tµi. Tõ sau §¹i héi §¶ng lÇn thø VI, nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn tõ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng. Mäi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ ®Òu xuÊt ph¸t tõ tÝn hiÖu thÞ trêng. Trong bèi c¶nh ®ã, ®Ò tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng nç lùc c¹nh tranh nh»m cñng cè vÞ thÕ cña m×nh trªn th¬ng trêng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, tõ ®ã mang l¹i lîi nhuËn ngµy cµng cao. §èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp trong thÞ trêng c¹nh tranh, lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu ®Ó ho¹t ®éng. H¹ gi¸ thµnh lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n, trùc tiÕp ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. ThËt vËy, gi¸ thµnh h¹ sÏ t¹o nªn møc lîi nhuËn lín h¬n trong ®iÒu kiÖn gi¸ b¸n kh«ng ®æi. HoÆc theo c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh h¹ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp h¹ gi¸ b¸n, n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng vßng quay vèn lu ®éng, gióp doanh nghiÖp t¨ng doanh thu, më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã, viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n ë doanh nghiÖp nãi riªng vµ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc trªn, cïng víi sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o vµ c¸c anh chÞ phßng Tµi chÝnh KÕ to¸n ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ, trong thêi gian thùc tËp, em ®· chän ®Ò tµi:”Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ’ lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp. II. Môc ®Ých nghiªn cøu - Tæng hîp, hÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n lý luËn vÒ ho¹t ®éng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Lµm râ mét sè nÐt vÒ nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. - §a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc vµ nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. - KiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn. 1 III. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. - §èi tîng nghiªn cøu trùc tiÕp: Lµ quy tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ t¹i ViÖn Nghiªn cøu c¬ khÝ nãi riªng. - Ph¹m vi nghiªn cøu: TËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ. IV. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. Chuyªn ®Ò sö dông ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö lµm ph¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu, kÕt hîp sö dông c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, thèng kª so s¸nh, tæng hîp kh¸i qu¸t ®Ó nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn. V. Bè côc cña ®Ò tµi. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn néi dung chÝnh cña chuyªn ®Ó ®îc tr×nh bµy theo 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ Do tr×nh ®é lý luËn còng nh kinh nghiÖm thùc tiÔn h¹n chÕ vµ cha cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc nhiÒu víi thùc tÕ nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« vµ c¸c anh chÞ Phßng kÕ to¸n ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em còng xin ®îc c¶m ¬n sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña c« gi¸o NguyÔn Lan H¬ng vµ c¸c anh chÞ phßng KÕ to¸n ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy! Hµ néi, th¸ng 4 n¨m 2004 Sinh viªn NguyÔn V¨n NghÜa 2 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ nhiÖm vô ý nghÜa cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña c¸c yÕu tè vÒ t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. C¸c yÕu tè vÒ t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng lao ®éng (hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸) díi sù t¸c ®éng cã môc ®Ých cña søc lao ®éng (hao phÝ vÒ lao ®éng sèng) qua qu¸ tr×nh biÕn ®æi sÏ trë thµnh c¸c s¶n phÈm. §Ó ®o lêng c¸c hao phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong tõng thêi kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m tæng hîp, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ®Çu ra, phôc vô yªu cÇu qu¶n lý th× mäi hao phÝ cuèi cïng ®Òu ph¶i biÓu hiÖn b»ng thíc ®o tiÒn tÒ vµ ®îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Nh vËy, ta cã thÓ nãi: “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i sinh ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thßi kú nhÊt ®Þnh”. Thêi kú nhÊt ®Þnh ®ã cã thÓ lµ mét th¸ng, mét quý, s¸u th¸ng hoÆc mét n¨m. HoÆc còng cã thÓ lµ thêi kú thùc hiÖn mét ®¬n ®Æt hµng cña doanh nghiÖp tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. ViÖc h×nh thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña ngêi s¶n xuÊt. C¸c nhµ s¶n xuÊt kh«ng thÓ t¹o nªn s¶n phÈm mµ kh«ng cã nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng nãi chung mµ chØ cã thÓ t¸c ®éng ®Õn quy m« cña nh÷ng hao phÝ nµy trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh. Trªn c¸c gãc ®é nghiªn cøu, qu¶n lý kh¸c nhau vµ qua c¸c thêi kú kh¸c nhau, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc hiÓu theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau: §èi víi nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp: Chi phÝ lµ tæng sè tiÒn hä ph¶i bá ra ®Ó mua c¸c yÕu tè cÇn thiÕt t¹o ra s¶n phÈm mang l¹i lîi Ých kinh tÕ. §èi víi kÕ to¸n: Kh¸i niÖm chi phÝ ph¶i lu«n g¾n víi mét kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ ph¶i lµ chi phÝ thùc. 3 Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy ®îc b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ. Cã thÓ kÕt luËn r»ng: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Thùc chÊt chi phÝ lµ sù chuyÓn dÞch vèn – chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸. Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thÓ hiÖn sù hao phÝ, nã cha nãi lªn ®îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong khi ®o, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng kinh doanh cña doanh nghiÖp, chi phÝ ®îc chi ra ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ víi mÆt thø hai cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ã lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu: - Gi¸ thµnh lµ giíi h¹n bï ®¾p chi phÝ: Gi¸ thµnh lµ c¨n cø, lµ møc tèi thiÓu ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ doanh nghiÖp ®· bá ra cho qu¸ t×nh s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn gi¸ trÞ s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó lËp gi¸: §Ó bï ®¾p ®îc chi phÝ ®· bá ra, khi x¸c ®Þnh gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ph¶i c¨n cø vµo gi¸ thµnh cña nã. Víi chøc n¨ng giíi h¹n ®Ó bï ®¾p chi phÝ vµ c¨n cø lËp gi¸, gi¸ thµnh ph¶i ®îc coi lµ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶, hay gi¸ thµnh lµ mét bé phËn t¹o nªn gi¸ trÞ hµng ho¸. Do ®ã, doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× gi¸ c¶ hµng ho¸ ph¶i lín h¬n gi¸ thµnh. Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ ®a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ thùc cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt tiªu dïng cho s¶n xuÊt, tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan tíi viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng sèng. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i, phôc vô c¸c môc ®Ých vµ cã c«ng dông kh¸c nhau. Do ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n ®èi víi c¸c lo¹i dp s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng kh¸c nhau. V× vËy, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 4 2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Trong mét kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¸t sinh rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. Mçi lo¹i chi phÝ cã tÝnh chÊt kinh tÕ, c«ng dông vµ yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau. Qu¶n lý chi phÝ kh«ng thÓ chØ dùa vµo sè liÖu ph¶n ¸nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn dùa vµo sè liÖu cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ riªng biÖt th× míi cã thÓ ®¸p øng ®îc yªu cÇu kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã, ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Theo mçi tiªu thøc chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc ph©n lo¹i nh sau: 2.1.1. Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh. C¨n cø vµo viÖc tham gia cña chi phÝ vµo ho¹t ®éng kinh doanh, toµn bé chi phÝ ®îc ph©n lµm 3 lo¹i: - Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt, tiªu thô vµ qu¶n lý hµnh chÝnh qu¶n trÞ kinh doanh. - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn vµ ®Çu t tµi chÝnh. - Chi phÝ bÊt thêng: Gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c, phôc vô cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña tõng ho¹t ®éng kinh doanh còng nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nhanh chãng, kÞp thßi. 2.1.2. Ph©n theo yÕu tè chi phÝ. C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ ban ®Çu, c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc s¾p xÕp theo tõng yÕu tè. Thùc chÊt chØ cã 3 yÕu tè chi phÝ lµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng, chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng vµ chi phÝ vÒ t liÖu lao ®éng. Tuy nhiªn, ®Ó cung cÊp th«ng tin mét c¸ch cô thÓ hon nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch møc vèn lu ®éng, cho viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ, c¸c yÕu tè chi phÝ trªn ®îc chi tiÕt ho¸ theo néi dung kinh tÕ cô thÓ cña chóng. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, toµn bé chi phÝ ®îc chia ra thµnh 7 yÕu tè: - YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt, nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). - YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú (trõ sè kh«ng dïng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). - YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§: ph¶n ¸nh phÇn BHXH, BHYT, KPC§ 5 trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè khÊu hao TSC§: ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. - YÕu tè dÞch vô mua ngoµi: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. C¸ch ph©n lo¹i nµy cho c¸c nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt cÊu vµ tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi kÕ to¸n, ®ã lµ c¬ së tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng, tÝnh nhu cÇu vèn lu ®éng ®Þnh møc cho kú sau. 2.1.3. Ph©n theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, toµn bé chi phÝ ®îc ph©n chia theo kho¶n môc. C¸c ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt gåm 3 kho¶n môc chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ to¹ s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô dÞch vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tiÒn l¬ng phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng nhng cã tÝnh chÊt phôc vô chung cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp). Nã bao gåm c¸c kho¶n l¬ng vµ trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh... - Ngoµi ra khi tÝnh chi tiªu gi¸ thµnh toµn bé (gi¸ thµnh ®Çy ®ñ) th× chi tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. 2.1.4. Ph©n theo chøc n¨ng trong s¶n xuÊt kinh doanh C¨n cø vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia lµm 3 lo¹i: - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt: Lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô 6 trong ph¹m vi ph©n xëng bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Chi phÝ b¸n hµng: Gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô... - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Gåm c¸c chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ nh÷ng chi phÝ chung kh¸c liªn quan dÕn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng xëng, gi¸ thµnh toµn bé, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho, ph©n biÖt ®îc chi phÝ theo tõng chøc n¨ng còng nh lµm c¨n cø ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ. 2.1.5. Ph©n lo¹i theo c¸ch tiÕp chuyÓn chi phÝ Theo c¸ch nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc ph©n ra thµnh: - Chi phÝ s¶n phÈm: Lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt hoÆc ®îc mua. - Chi phÝ thêi kú: Lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt hoÆc mua nªn ®îc xem lµ c¸c phÝ tèi thiÓu cÇn ®îc khÊu trõ ra tõ lîi tøc cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh. Chi phÝ thêi kú chÝnh lµ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 2.1.6. Ph©n lo¹i theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi l¬ng hoµn thµnh. §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i ®îc ph©n theo quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo c¸ch nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh: - Chi phÝ biÕn ®æi: lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tû lÖ so víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh ch¼ng h¹n chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp... c¸c chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i cã tÝnh cè ®Þnh. - Chi phÝ cè ®Þnh: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tû lÖ so víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cæ ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt b»ng.... C¸c chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®on vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè lîng s¶n phÈm thay ®æi. Tuy nhiªn nÕu vît qua mét møc giíi h¹n quy ®Þnh nµo ®ã th× chi phÝ cè ®Þnh sÏ thay ®æi sang mét møc kh¸c. Ch¼ng h¹n doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt kinh doanh, sè lîng t¨ng h¬n nhiÒu, ®ßi hái mÆt b»ng s¶n xuÊt lín h¬n th× cÇn thuª thªm nhµ xëng, khi ®ã chi phÝ cè ®Þnh vÒ thuª nhµ xëng t¨ng lªn... 2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, cña h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ 7 thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Tuú theo tiªu thøc ph©n lo¹i, gi¸ thµnh ®îc ph©n chia thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau nh sau: 2.2.1. Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ. - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh møc ®é phÝ giíi h¹n ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi trong suèt c¶ kú kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc l¹i ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸ ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do vËy cã thÓ nãi r»ng gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o chÝnh x¸c c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ dp trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ kÕ ho¹ch ®Þnh møc vµ nh÷ng chi phÝ ngoµi kÕ ho¹ch nh chi phÝ háng, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt... Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 2.2.2 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng )vµ gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé). - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (hay gi¸ thµnh ph©n xëng): lµ gi¸ thµnh bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt, ®ã lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé, gi¸ thµnh ®Çy ®ñ): lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Hay nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh tiªu thô b»ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng víi chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ b¸n hµng, chÝnh v× vËy gi¸ thµnh tiªu thô ®îc gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ. 8 ViÖc xem xÐt chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau lµ rÊt cÇn thiÕt v× mçi lo¹i gi¸ thµnh cã ý nghÜa kh¸c nhau trong qu¶n lý kinh tÕ vµ trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp. 3. Mèi liªn hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. TËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai bíc liªn tiÕp vµ g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. Sù l·ng phÝ hay tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp. Do ®ã, qu¶n lý gi¸ thµnh ph¶i g¾n víi qu¶n lý chi phÝ th× míi cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cã thÓ ph¶n ¶nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å sau: CPSX dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh CPSX dë dang cuèi kú Qua s¬ ®å ta thÊy: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh 4. = Chi phÝ s¶n xuÊt d¬ dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú NhiÖm vô vµ ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã thÓ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, lao ®éng t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Ó cã quyÕt ®Þnh thÝch hîp nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c quyÕt ®Þnh nµy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ n©ng cao thu nhËp cho ngêi lao ®éng. Do ®ã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét vÞ trÝ quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh. KÕ to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh 9 mét c¸ch trung thùc, ®Çy ®ñ vÒ mÆt lîng nh÷ng hao phÝ s¶n xuÊt mµ cßn lµ viÖc tÝnh to¸n c¸c chi phÝ b»ng tiÒn theo ®óng nguyªn t¾c vµ ph¶n ¸nh tõng lo¹i chi phÝ ph¸t sinh theo ®óng ®Þa ®iÓm, thêi gian ph¸t sinh chi phÝ vµ ®óng ®èi tîng chÞu chi phÝ. MÆt kh¸c muèn sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh ®Ó phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý th× ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh. NghÜa lµ, ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ph¸t sinh ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. muèn vËy, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, vËn dông ®óng ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. §ång thêi còng cÇn ph¶i lo¹i khái gi¸ thµnh c¸c chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm nh nh÷ng kho¶n chi phÝ mang tÝnh chÊt tiªu cùc, l·ng phÝ kh«ng hîp lý, nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i kh«ng ®îc quy tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ, râ rµng. ViÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc t¨ng cêng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng vµ qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp nãi chung. Gi¸ thµnh chÝnh x¸c sÏ ph¶n ¸nh ®óng ®¾n t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh ®îc ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tr¸nh t×nh tr¹ng l·i thËt lç gi¶. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tÇm quan träng cña chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi yªu cÇu qu¶n lý, qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. tõ ®ã lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hîp lý. - Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p ®· x¸c ®Þnh. - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh kÞp thêi chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p ®· lùa chän. - Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ra quyÕt ®Þnh thÝch hîp tríc m¾t còng nh l©u dµi ®èi víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 10 II. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp. 1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ ph¹m vi ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kú ®ã. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ hoÆc cã thÓ lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. V× vËy, x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tríc hÕt ph¶i c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông cña chi phÝ, sau ®ã c¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp cã ý nghÜa to lín trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn viÖc tæ chøc tËp hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n sæ chi tiÕt... 1.2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra, cÇn ph¶i tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ lao vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ cung cÊp sö dông cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp. VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt, nÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc s¶n xuÊt lµ mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. 2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.1. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Néi dung chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ lµ kÕ to¸n më sæ (thÎ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ®èi tîng, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi tîng. Mçi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ øng víi mét ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ, nªn tªn gäi cña ph¬ng ph¸p nµy biÓu hiÖn ®èi tîng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ. 11 Ch¼ng h¹n: - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm hoÆc theo nhãm s¶n phÈm: Ph¬ng ph¸p nµy phï hîp víi nh÷ng sn cã ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm riªng biÖt: tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt më chi tiÕt cho tõng lo¹i hoÆc tõng nhãm s¶n phÈm. chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc ph©n lo¹i vµ tËp hîp theo tõng lo¹i, tõng nhãm s¶n phÈm riªng biÖt, kh«ng phô thuéc vµo tÝnh phøc t¹p cña s¶n phÈm vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. - H¹ch to¸n chi phÝ theo giai ®o¹n c«ng nghÖ: ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh mét mÆt kÕ to¸n ph©n lo¹i theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, mÆt kh¸c ph©n lo¹i theo c«ng dông chi phÝ ®Ó tËp hîp c¸c tµi kho¶n chi tiÕt (më cho tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ) t¬ng øng. T¬ng tù nh vËy, ®èi víi c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo c¸c ®èi tîng cô thÓ kh¸c nh theo ®¬n ®Æt hµng, theo ph©n xëng th× kÕ to¸n còng ph©n lo¹i chi phÝ vµ tËp hîp vµo c¸c sæ (thÎ) chi tiÕt, c¸c tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt më riªng cho ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. 2.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Tuú theo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nh ®· x¸c ®Þnh ®Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp, hoÆc ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p víi nhau. Dùa trªn sè liÖu vÒ chi phÝ ®· tËp hîp, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ba kho¶n môc chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tuú theo yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp mµ c¸c kho¶n môc chi phÝ nµy cã thÓ ®îc chi tiÕt h¬n. VÒ c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm: (i) Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o, quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, vµ s¶n xuÊt víi khèi lîng lín. C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú x¸c ®Þnh ®îc, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc: 12 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt d¬ dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô = Tæng sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú (ii)Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp mµ quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt, nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may mÆc... ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng, ®Õn kú tÝnh gi¸ thµnh tiÕn hµnh ph©n bæ cho s¶n phÈm dë dang vµ s¶n phÈm hµon thµnh. Sau ®ã tæng céng chi phÝ cña c¸c ph©n xëng cho s¶n phÈm hoµn thµnh ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hµon thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ FX1 ph©n bæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh + Chi phÝ FX2 ph©n bæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh Chi phÝ FXn ph©n bæ +...+ cho s¶n phÈm hoµn thµnh (iii) Ph¬ng ph¸p hÖ sè Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ thµnh cho tõng cÊp lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. Trong ®ã, lÊy mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô lµm s¶n phÈm gèc cã hÖ sè gi¸ lµ 1. Tõ ®ã, c¨n cø vµo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau nh sè lîng nguyªn vËt liÖu tiªu hao, träng lîng s¶n phÈm.... tÝnh hÖ sè quy ®æi cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cßn l¹i. Cuèi kú, c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm, tæng chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp vµ hÖ sè quy ®æi t¬ng ®¬ng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 13 tõng lo¹i s¶n phÈm theo tr×nh tù nh sau: S¶n lîng s¶n phÈm quy ®æi Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ∑ = Chi phÝ s¶n xuÊt d¬ dang ®Çu kú = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô Sè lîng s¶n phÈm lo¹i i + x HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm lo¹i i Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm = Tæng sè s¶n phÈm gèc quy ®æi Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc x HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm tõng lo¹i (iv) Ph¬ng ph¸p tû lÖ Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt kim, ®ãng giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o... ®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch (®Þnh møc); kÕ to¸n sÏ tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i. Tû lÖ gi¸ thµnh Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña lo¹i s¶n phÈm = Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (®Þnh møc) cña c¸c lo¹i s¶n phÈm (v) Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc nhøng s¶n phÈm phô nh doanh nghiÖp chÕ biÕn ®êng, rîu, bia... ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ cã thÓ sö dông, gi¸ trÞ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ nguyªn vËt liÖu ban ®Çu... 14 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Chi phÝ s¶n Chi phÝ xuÊt d¬ = + s¶n xuÊt dang ®Çu ph¸t sinh kú trong kú Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô thu håi Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú (vi) Ph¬ng ph¸p liªn hîp Lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh b»ng c¸ch kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi tæng céng chi phÝ, tæng céng chi phÝ víi tû lÖ... Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hë ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¸ chÊt, dÖt kim, may mÆc... 3. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp 3.1. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn 3.1.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¶i ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Cßn trong trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo tiªu thøc thÝch hîp nh theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng s¶n phÈm... C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi tîng Tû lÖ (hay hÖ sè) ph©n bæ = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng x Tû lÖ ph©n bæ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng §Ó theo dâi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 621 15 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Néi dung ph¶n ¶nh cña nã trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ: Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm Bªn Cã: Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 151, 152 TK 621 VËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp TK 152 VËt liÖu kh«ng dïng hÕt cho chÕ t¹o s¶n phÈm NhËp l¹i kho TK331,111,112 TK 154 CP NVL trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn Mua vÒ dung ngay cho s¶n xuÊt VËt liÖu trùc tiÕp TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp nh sau: 16 S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 334 TK 622 TiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng Ph¶i tr¶ co CN trùc tiÕp SX TK338 TK 154 C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn (BHXH, BHYT, KPC§) Nh©n c«ng trùc tiÕp TK 335 TrÝch tiÒn l­¬ng nghØ phÐp 3.1.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm c¸c kho¶n: chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô chung cho ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh, kÕ to¸n sö dông TK 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, tõng bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô... Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 627 trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ: 17 Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc chi tiÕt thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó ph¶n ¸nh c¸c néi dung chi tiÕt Ngoµi ra, tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, TK 627 cã thÓ ®îc më thªm mét sè tµi kho¶n cÊp 2, cÊp 3 kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh c¸c yÕu tè chi phÝ. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng theo nh÷ng tiªu thøc thø phï hîp. C¸c tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung thêng ®îc sö dông lµ: ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo giê lµm viÖc thøc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt... C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi tîng Tæng chi phÝ = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi tîng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng s¶n xuÊt chung cÇn ph©n bæ Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: 18 S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung (theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 334,338 TK 622 TK 111,112,152 Chi phÝ nh©n viªn ph©n C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ x­ëng s¶n xuÊt chung TK152,153 TK 154 Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ Cô dïng cho ph©n x­ëng chi phÝ SX chung TK 142,335 C¸c kho¶n thuéc vÒ CP tr¶ tr­íc, CP ph¶i tr¶ tÝnh vµo SX chung TK214 Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK111,112,331 Chi phÝ s¶n xuÊt chung b»ng tiÒn kh¸c 3.1.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. (i) Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tËp hîp trong kú s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Õn cuèi kú ®Òu ph¶i tËp hîp vµo bªn Nî TK 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ, néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n nµy lµ 19 Bªn Nî: TËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm Tæng gi¸ thahf s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh D Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô cha hoµn thµnh Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh sau S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n phÈm (Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 621 TK 154 TK 152,111 C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 155 Hoµn thµnh TK622 NhËp kho KÕt chuyÓn chi phÝ nhan C«ng trùc tiÕp TK 627 TK 157 Gi¸ thµnh thùc tÕ Hoµn thµnh SP, LV, DV XuÊt göi b¸n KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt TK 632 chung XuÊt b¸n th¼ng D:xxx Tuy nhiªn ®Ó ph¶n ¸nh bót to¸n gi¸ thµnh th× tríc ®ã kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh nµy. BÊt kÓ doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nµo ®Òu ph¶i ¸p dông c«ng thøc: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt d¬ dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú V× vËy, viÖc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ mét bíc kh«ng thÓ 20