Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ tõ mét nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc ®èi víi nÒn kinh tÕ n-íc ta
trong giai ®o¹n võa qua ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n thö th¸ch. Qu·ng thêi gian ®ã
còng ®ñ dµi ®Ó c¸c doanh nghiÖp nhËn thøc ®-îc chç ®øng còng nh- vai trß cña
m×nh trong nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng mang tÝnh c¹nh tranh gay g¾t,
c¸c DN kh«ng cßn nhËn ®-îc sù b¶o trî cña Nhµ n-íc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh nh- tr-íc, b¾t buéc c¸c DN ph¶i tù v-¬n lªn ®Ó ®¹t ®-îc môc ®Ých
tèi ®a ho¸ lîi nhuËn.
§iÒu nµy víi c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i l¹i cµng ®-îc ®Æt lªn hµng
®Çu vµ gãp phÇn t¹o ra lîi nhuËn chÝnh lµ qu¸ tr×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp.
Ho¹t ®éng b¸n hµng lµ mét m¾t xÝch kh«ng thÓ thiÕu ®Ó hµng ho¸ ®-îc chuyÓn
tíi tay ng-êi tiªu dïng, cã nghÜa doanh nghiÖp th-¬ng m¹i ®· thùc hiÖn ®-îc
chøc n¨ng nèi liÒn gi÷a nhµ s¶n xuÊt vµ ng-êi tiªu dïng. Th«ng qua ho¹t ®éng
nµy nhµ s¶n xuÊt n¾m b¾t ®-îc nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng vµ t¹o ph-¬ng
h-íng nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®ã.
Muèn ho¹t ®éng tæ chøc vµ qu¶n lý b¸n hµng ®¹t hiÖun qu¶ cao, c¸c
doanh nghiÖp th-¬ng m¹i ph¶i nç lùc hÕt m×nh, t×m h-íng ®i ®óng ®¾n còng
nh- n¾m b¾t ®-îc ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng b¸n hµng. Tõ ®ã c¸c DN tù x¸c
®Þnh ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng nãi riªng thËt khoa häc, hîp lý vµ ®ßi hái ph¶i lu«n
®-îc hoµn thiÖn n©ng cao. Cã nh- thÕ doanh nghiÖp míi ph¸t huy ®-îc nh÷ng
mÆt tÝch cùc ®Ó t¨ng lîi nhuËn cña m×nh. C«ng t¸c nµy tõ l©u kh«ng cßn lµ vÊn
®Ò míi vµ yªu cÇu mçi doanh nghiÖp ph¶i nhËn thøc ®-îc ®óng ®¾n vÞ trÝ cña
c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
C«ng ty kinh doanh than Thanh Ho¸ ®· nhËn thøc râ tÇm quan träng cña
c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng. C«ng ty coi ®ã nh- lµ mét c«ng cô ®¾c lùc ®Ó cã thÓ qu¶n lý
vèn, tµi s¶n trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña m×nh.
NhËn thøc râ ®-îc tÇm quan träng cña nh÷ng vÊn ®Ò trªn, vËn dông lý
luËn ®· häc t¹i tr-êng, kÕt hîp víi qu¸ tr×nh kh¶o s¸t thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n
1
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c«ng ty kinh doanh than Thanh Ho¸,
em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp lµ: "Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ
to¸n b¸n hµng vµ x¸c dÞnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i c«ng ty kinh doanh than
Thanh Ho¸".
XÐt trong ®Ò tµi nghiªn cøu, môc ®Ých nghiªn cøu lµ t×m hiÓu nh÷ng lý
luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng, trªn c¬ së lý
thuyÕt ®ã sÏ t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng t¹i c«ng ty kinh doanh than Thanh Ho¸ vµ tõ ®ã ®-a ra nh÷ng kiÕn nghÞ
víi c«ng ty. §Ó nghiªn cøu em ®· lÊy sè liÖu th¸ng 1 n¨m 2009 nh»m minh ho¹
râ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®-îc kÕt cÊu thµnh 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng trong c¸c DN KDTM
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
t¹i c«ng ty
Ch-¬ng III: Hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
t¹i c«ng ty.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, em ®· nhËn ®-îc sù chØ dÉn vµ gióp ®ì tËn t×nh
cña c« gi¸o TS. NguyÔn Thanh Quý vµ phßng kÕ to¸n cña c«ng ty kinh doanh
than Thanh Ho¸. Tuy nhiªn, do khu«n khæ cña b¶n luËn v¨n tèt nghiÖp cïng víi
sù h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ kiÕn thøc nªn em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.
KÝnh mong ®-îc sù chØ b¶o gióp ®ì cña c¸c thÇy c« vµ c¸n bé kÕ to¸n trong
c«ng ty ®Ó bµi luËn v¨n cña em ®-îc hoµn thiÖn.
Sinh viªn
NguyÔn ThÞ Ngäc Thïy
2
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I:
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ
to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕ to¸n b¸n hµng trong
c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng m¹i.
§èi víi mét doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng m¹i th× ho¹t ®éng b¸n hµng
cã vai trß hÕt søc quan träng v× nã thÓ hiÖn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Do ®ã, trong ch-¬ng nµy tr-íc hÕt chóng ta h·y t×m hiÓu nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n
cña c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp
kinh doanh th-¬ng m¹i, sau ®ã sÏ ®i s©u nghiªn cøu néi dung cña c«ng t¸c kÕ to¸n
b¸n hµng còng nh- c¸c kho¶n chi phÝ vµ viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
1.1. §Æc ®iÓm kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng m¹i:
1.1.1. B¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n hµng vµ yªu cÇu qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng.
B¸n hµng lµ mét qu¸ tr×nh quan träng vµ cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng m¹i nãi riªng. Mét
kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh tèt lµ môc ®Ých cuèi cïng cña mäi doanh nghiÖp
vµ ho¹t ®éng b¸n hµng chÝnh lµ ph-¬ng thøc trùc tiÕp ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ®ã.
B¸n hµng hay tiªu thô hµng hãa ë c¸c doanh nghiÖp, lµ qu¸ tr×nh c¸c ®¬n
vÞ thùc hiÖn viÖc chuyÓn giao hµng ho¸ cho ng-êi mua ®Ó thu ®-îc tiÒn ng-êi
mua hoÆc ng-êi mua chÊp nhËn tr¶ tiÒn.
B¸n hµng hay tiªu thô hµng hãa lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña chu kú tuÇn
hoµn vèn trong c«ng ty, lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn mÆt gi¸ trÞ cña hµng ho¸. §ã
còng lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn kinh doanh cña c«ng ty tõ h×nh th¸i hµng
ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ.
KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng b¸n hµng lµ chØ tiªu biÓu hiÖn hiÖu qu¶ cña ho¹t
®éng l-u chuyÓn hµng hãa. ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng chÝnh lµ viÖc so
s¸nh giòa chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh nh- chi phÝ vÒ gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ
b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp víi thu nhËp thuÇn ®¹t ®-îc trong mét
thêi kú nhÊt ®Þnh. NÕu thu nhËp lín h¬n chi phÝ th× kÕt qu¶ lµ l·i vµ ng-îc l¹i
kÕt qu¶ lµ lç.
3
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng th-êng ®-îc tiÕn hµnh vµo cuèi kú
h¹ch to¸n (th¸ng, quý hoÆc n¨m) tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh
doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp.
Qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét yªu cÇu
thùc tÕ, nã xuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp qu¶n lý
tèt kh©u b¸n hµng th× míi ®¶m b¶o ®-îc chØ tiªu hoµn thµnh kÕ ho¹ch tiªu thô
vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã. Do
vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cho mçi doanh nghiÖp lµ:
+ Qu¶n lý kÕ ho¹ch vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô ®èi víi tõng
thêi kú, tõng kh¸ch hµng, tõng ho¹t ®éng kinh tÕ.
+ Qu¶n lý chÊt l-îng, c¶i tiÕn mÉu m· vµ x©y dùng th-¬ng hiÖu s¶n
phÈm lµ môc tiªu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp.
+ Qu¶n lý theo dâi tõng ph-¬ng thøc b¸n hµng, tõng kh¸ch hµng, t×nh
h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng, yªu cÇu thanh to¸n ®óng h×nh thøc, ®óng h¹n
®Ó tr¸nh hiÖn t-îng mÊt m¸t, thÊt tho¸t, ø ®äng vèn. Doanh nghiÖp ph¶i lùa
chän h×nh thøc tiªu thô s¶n phÈm ®èi víi tõng ®¬n vÞ, tõng thÞ tr-êng, tõng
kh¸ch hµng nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô ®ång thêi ph¶i tiÕn hµnh
th¨m dß, nghiªn cøu thÞ tr-êng, më réng quan hÖ bu«n b¸n trong vµ ngoµi n-íc.
+ Qu¶n lý chÆt chÏ vèn cña hµng hãa ®em tiªu thô, gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c
kho¶n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p,
hîp lý cña c¸c sè liÖu, ®ång thêi ph©n bæ cho hµng tiªu thô, ®¶m b¶o cho viÖc
x¸c ®Þnh tiªu thô ®-îc chÝnh x¸c, hîp lý.
+ §èi víi viÖc h¹ch to¸n tiªu thô ph¶i tæ chøc chÆt chÏ, khoa häc ®¶m
b¶o viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tiªu thô, ph¶n ¸nh vµ gi¸m
®èc t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n-íc ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
Song, ®Ó lµm tèt ®-îc c«ng t¸c qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng nªu trªn th×
doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng vai trß còng nh- thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña c«ng
t¸c kÕ to¸n b¸n hµng Vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
1.1.2. Vai trß, nhiÖm vô cña c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng:
4
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
* Víi chøc n¨ng cung cÊp, xö lý th«ng tin, kiÓm so¸t ®-îc c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n chÝnh lµ mét c«ng cô qu¶n lý
®¾c lùc cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt ®èi víi doanh nghiÖp th-¬ng m¹i, kh©u b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ®ãng vai trß chñ chèt ¶nh h-ëng trùc tiÕp
®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp th× yªu cÇu cña viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
b¸n hµng, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i rÊt chÆt chÏ, hiÖu qu¶.
- Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ ho¹t ®éng b¸n hµng do bé phËn kÕ to¸n
b¸n hµng ghi nhËn, c¸c nhµ qu¶n lý sÏ cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ phï
hîp víi nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr-êng. Tõ nh÷ng sè liÖu kÕ to¸n b¸n hµng,
tiªu thô hµng hãa nhµ qu¶n lý cã thÓ ®¸nh gi¸ ®-îc hµng hãa tiªu thô , hµng
chËm lu©n chuyÓn, gi¸ vèn hµng b¸n vµ trªn c¬ së ®ã cã thÓ ®-a ra nh÷ng biÖn
ph¸p tèi -u duy tr× sù c©n ®èi th-êng xuyªn gi÷a hµng mua vµo vµ hµng b¸n ra.
- Ngoµi ra, th«ng qua nh÷ng sè liÖu mµ kÕ to¸n b¸n hµng cung cÊp, c¸c
b¹n hµng cña doanh nghiÖp biÕt ®-îc kh¶ n¨ng mua, dù tr÷, b¸n c¸c mÆt hµng
cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng, biÕt ®-îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh ®Çu t-, cho vay vèn hoÆc cã quan hÖ lµm
¨n víi doanh nghiÖp.
- KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng kh«ng chØ cã vai trß ®èi
víi doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa lín ®èi víi Nhµ n-íc. Th«ng qua sè liÖu
trªn B¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, Nhµ n-íc n¾m ®-îc t×nh h×nh tµi chÝnh
cña doanh nghiÖp, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c nghÜa vô cña doanh nghiÖp víi
Nhµ n-íc, qua ®ã thùc hiÖn chóc n¨ng qu¶n lý, kiÓm so¸t vÜ m« nÒn kinh tÕ.
* X¸c ®Þnh d-îc vai trß kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng,
c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n sau:
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÒ tiªu thô
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô nh- møc b¸n ra, doanh thu b¸n hµng quan träng lµ
l·i thuÇn cña ho¹t ®éng b¸n hµng.
- Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, kÞp thêi chi tiÕt sù biÕn ®éng cña hµng ho¸ ë tÊt c¶ c¸c
tr¹ng th¸i: Hµng ®i ®-êng, hµng trong kho, trong quÇy, hµng gia c«ng chÕ biÕn,
hµng göi ®¹i lý…nh»m ®¶m b¶o an toµn cho hµng ho¸.
- Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÞp thêi doanh thu b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶,
®¶m b¶o thu ®ñ vµ kÞp thêi tiÒn b¸n hµng ®Ó tr¸nh bÞ chiÕm dông vèn.
5
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕt qu¶ tiªu thô, cung cÊp sè
liÖu, lËp quyÕt to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ tiªu thô còng
nh- thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc.
+ X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ
ph¶n ¸nh doanh thu. B¸o c¸o th-êng xuyªn kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh
to¸n víi kh¸ch hµng chi tiÕt theo tõng lo¹i hîp ®ång kinh tÕ… nh»m gi¸m s¸t
chÆt chÏ hµng ho¸ b¸n ra, ®«n ®èc viÖc nép tiÒn b¸n hµng vµo quü.
+ Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù l-u chuyÓn chøng tõ hîp
lý. C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i ®Çy ®ñ, hîp ph¸p, lu©n chuyÓn khoa häc, hîp lý,
tr¸nh trïng lÆp bá sãt.
+ X¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp ph¸t sinh trong kú. Ph©n bæ chÝnh x¸c sè chi phÝ ®ã cho hµng tiªu thô.
Thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô ®ã, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
b¸n hµng còng ®· thÓ hiÖn ®-îc vai trß quan träng cña m×nh, ®¹t ®-îc nh÷ng
yªu cÇu trong c«ng t¸c qu¶n lý.
1.1.3. C¸c ph-¬ng thøc b¸n hµng:
ViÖc b¸n hµng ë doanh nghiÖp ®-îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu ph-¬ng thøc vµ
h×nh thøc kh¸c nhau, theo ®ã hµng ho¸ vËn ®éng tõ doanh nghiÖp ®Õn tay ng-êi
tiªu dïng cuèi dïng. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ tiªu thô mµ doanh
nghiÖp cã thÓ sö dông mét sè ph-¬ng thøc vµ h×nh thøc b¸n hµng sau ®©y:
1.1.3.1. Ph-¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸:
B¸n bu«n hµng ho¸ lµ ph-¬ng thøc b¸n hµng cho c¸c ®¬n vÞ th-¬ng m¹i,
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt... ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt, kinh doanh. §Æc ®iÓm cña
hµng ho¸ b¸n bu«n lµ hµng ho¸ vÉn n»m trong lÜnh vùc l-u th«ng, ch-a ®i vµo
lÜnh vùc tiªu dïng. Do vËy gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ch-a ®-îc
thùc hiÖn. Hµng th-êng ®-îc b¸n theo l« hµng hoÆc b¸n víi sè l-îng lín. Trong
b¸n bu«n th-êng bao gåm hai ph-¬ng thøc:
a. B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho
§©y lµ ph-¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ mµ trong ®ã hµng hãa ®· ®-îc
nhËp vµo kho cña DN råi míi xuÊt b¸n. C¨n cø vµo c¸ch giao hµng ph-¬ng thøc
b¸n bu«n qua kho gåm hai h×nh thøc sau:
* B¸n bu«n theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp
6
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp xuÊt kho hµng ho¸ giao trùc tiÕp cho ®¹i
diÖn bªn mua, bªn mua cö ®¹i diÖn ®Õn kho cña doanh nghiÖp nhËn hµng. Sau khi
®¹i diÖn bªn mua nhËn ®ñ hµng, thanh to¸n tiÒn hµng hoÆc chÊp nhËn nî, tuú
thuéc vµo hîp ®ång ký kÕt gi÷a hai bªn hµng ho¸ ®-îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
* B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng
Theo h×nh thøc nµy, c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng,
doanh nghiÖp xuÊt kho hµng ho¸ b»ng ph-¬ng tiÖn vËn t¶i tù cã hoÆc thuª
ngoµi, chuyÓn hµng ®Õn ®Þa ®iÓm nµo ®ã bªn mua quy ®Þnh trong hîp ®ång.
Hµng ho¸ chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, chØ khi nµo
®-îc bªn mua kiÓm nhËn, thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn th× hµng ho¸ míi ®-îc coi
lµ tiªu thô, ng-êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®· giao. Chi phÝ vËn chuyÓn
do doanh nghiÖp chÞu hoÆc do bªn b¸n chÞu lµ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn quy ®Þnh
trong hîp ®ång ®· ký kÕt gi÷a hai bªn.
b. B¸n bu«n hµng ho¸ vËn chuyÓn th¼ng
Theo ph-¬ng thøc nµy, doanh nghiÖp sau khi mua hµng vµ nhËn hµng
mua kh«ng ®-a vÒ nhËp kho mµ chuyÓn b¸n th¼ng cho bªn mua.
B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng cã thÓ thùc hiÖn theo hai h×nh thøc:
* B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp
(cßn gäi lµ h×nh thøc giao tay ba)
Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp sau khi mua hµng, nhËn hµng mua vµ
giao trùc tiÕp cho ®¹i diÖn cña bªn mua t¹i kho ng-êi b¸n. Sau khi giao, nhËn,
®¹i diÖn bªn mua ký nhËn ®ñ hµng, bªn mua ®· thanh to¸n tiÒn hµng hoÆc chÊp
nhËn nî, hµng ho¸ ®-îc x¸c nhËn lµ tiªu thô, Trong tr-êng hîp nµy, doanh
nghiÖp tham gia thanh to¸n víi c¶ hai bªn: thu tiÒn b¸n hµng cña ng-êi mua vµ
tr¶ tiÒn mua hµng cho ng-êi b¸n.
* B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng
Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp sau khi mua hµng, nhËn hµng mua
dïng ph-¬ng tiÖn vËn t¶i tù cã hoÆc thuª ngoµi vËn chuyÓn hµng ®Õn giao cho
bªn mua ë ®Þa ®iÓm ®· ®-îc tho¶ thuËn.
Hµng ho¸ chuyÓn b¸n trong tr-êng hîp nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña
doanh nghiÖp. Khi nhËn ®-îc tiÒn cña bªn mua thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cña
7
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
bªn mua ®· nhËn ®-îc hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n th× hµng ho¸ chuyÓn ®i
míi ®-îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
1.1.3.2. Ph-¬ng thøc b¸n lÎ hµng ho¸
B¸n lÎ hµng ho¸ lµ ph-¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ng-êi tiªu thô
hoÆc b¸n cho c¸c c¬ quan ®¬n vÞ tiªu dïng tËp thÓ kh«ng mang tÝnh chÊt s¶n
xuÊt. B¸n hµng theo ph-¬ng thøc nµy cã ®Æc ®iÓm lµ khèi l-îng hµng ho¸ b¸n
mçi lÇn nhá, kÕt thóc nghiÖp vô b¸n hµng ho¸ ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng, gi¸ trÞ
vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ®-îc thùc hiÖn vµ ®-îc x· héi thõa nhËn. B¸n lÎ
hµng ho¸ lµ quan hÖ gi÷a ng-êi b¸n vµ ng-êi tiªu dïng trùc tiÕp do ®ã nã
th-êng kh«ng lËp chøng tõ cho tõng lÇn b¸n. C¬ cÊu b¸n lÎ lµ giao hµng, tÝnh
gi¸, phô tr¸ch hiÖn vËt.
Cã nhiÒu h×nh thøc b¸n lÎ, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh hiÖn nay th-êng
¸p dông c¸c h×nh thøc sau:
a. B¸n lÎ theo h×nh thøc thu tiÒn tËp trung
Theo h×nh thøc nµy, nghiÖp vô thu tiÒn vµ giao hµng cho kh¸ch t¸ch rêi
nhau. Mçi quÇy cã mét nh©n viªn thu tiÒn lµm nhiÖm vô thu tiÒn cña kh¸ch, viÕt
ho¸ ®¬n hoÆc tÝch kª cho kh¸ch ®Ó kh¸ch ®Õn nhËn hµng ë quÇy do nh©n viªn
b¸n hµng giao. HÕt ca, hÕt ngµy b¸n hµng nh©n viªn b¸n hµng c¨n cø vµo ho¸
®¬n vµ tÝch kª giao hµng cho kh¸ch hoÆc kiÓm kª hµng ho¸ tån quÇy ®Ó x¸c
®Þnh l-îng hµng ®· b¸n trong ngµy, trong ca vµ lËp c¸c b¸o c¸ob¸n hµng, nh©n
viªn thu tiÒn lµm giÊy nép cho thñ quü.
b. B¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp:
Theo h×nh thøc nµy, nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp thu tiÒn cña kh¸ch hµng
giao hµng cho kh¸ch. HÕt ca, hÕt ngµy b¸n hµng, nh©n viªn b¸n hµng lµm giÊy
nép tiÒn vµ nép tiÒn cho thñ quü. §ång thêi, kiÓm kª hµng ho¸ tån quÇy ®Ó x¸c
®Þnh sè l-îng hµng ho¸ ®· b¸n trong ca, trong ngµy vµ lËp b¸o c¸o b¸n hµng.
c. Mét sè h×nh thøc kh¸c:
* B¸n lÎ tù phôc vô (tù chän)
8
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Theo h×nh thøc nµy, kh¸ch hµng tù chän lÊy hµng ho¸, mang ®Õn bµn tÝnh
tiÒn ®Ó tÝnh tiÒn vµ thanh to¸n tiÒn hµng. Nh©n viªn thu tiÒn kiÓm hµng, tÝnh tiÒn,
lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ thu tiÒn cña kh¸ch hµng. Nh©n viªn b¸n hµng cã tr¸ch
nhiÖm h-íng dÉn kh¸ch hµng vµ b¶o qu¶n ho¸ ®¬n ë quÇy do m×nh phô tr¸ch.
H×nh thøc nµy hiÖn nay ®-îc ¸p dông réng r·i ë c¸c siªu thÞ vµ c¸c cöa
hµng lín vµ thÓ hiÖn râ -u ®iÓm cña nã.
* B¸n hµng tù ®éng:
B¸n hµng tù ®éng lµ h×nh thøc b¸n lÎ hµng ho¸ mµ trong ®ã c¸c doanh
nghiÖp sö dông c¸c m¸y b¸n hµng tù ®éng chuyªn dïng cho mét hoÆc mét vµi
lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã ®Æt ë n¬i c«ng céng. Kh¸ch hµng sau khi bá tiÒn vµo m¸y,
m¸y sÏ tù ®éng ®Èy hµng ra cho ng-êi mua.
* B¸n tr¶ gãp:
Theo h×nh thøc nµy, ng-êi mua ®-îc tr¶ tiÒn mua hµng thµnh nhiÒu lÇn,
ngoµi sè tiÒn thu theo gi¸ b¸n th«ng th-êng doanh nghiÖp cßn thu thªm ng-êi
mua mét kho¶n l·i do tr¶ chËm. VÒ thùc chÊt, ng-êi b¸n chØ mÊt quyÒn së h÷u
khi ng-êi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n khi giao
hµng cho ng-êi mua, hµng ho¸ b¸n tr¶ gãp ®-îc coi lµ tiªu thô, bªn b¸n ghi
nhËn doanh thu.
1.1.3.3. Ph-¬ng thøc göi hµng ®¹i lý hay ký göi hµng ho¸:
§©y lµ ph-¬ng thøc b¸n hµng mµ trong ®ã doanh nghiÖp giao hµng cho
c¬ së ®¹i lý, ký göi ®Ó c¸c c¬ së nµy trùc tiÕp b¸n hµng. Khi ph¸t sinh nghiÖp vô
giao - nhËn ®¹i lý th× hai bªn ph¶i tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång x¸c ®Þnh râ mÆt
hµng, gi¸ b¸n, tØ lÖ hoa hång, ph-¬ng thøc thanh to¸n vµ tr¸ch nhiÖm quyÒn lîi
cña mçi bªn.
§èi víi bªn giao ®¹i lý lµ ®¬n vÞ chñ hµng ph¶i tæ chøc theo dâi hµng ho¸
giao cho ®¹i lý theo tõng c¬ së tõ khi giao ®Õn khi x¸c ®Þnh tiªu thô vµ sau khi
hµng ho¸ giao ®¹i lý ®· tiªu thô th× ph¶i thanh to¸n ®Çy ®ñ cho bªn nhËn ®¹i lý
tiÒn hoa hång.
§èi víi bªn nhËn ®¹i lý, ký göi lµ ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm tæ
chøc qu¶n lý vµ b¸n sè hµng ho¸ ®· nhËn. Sau khi b¸n ®-îc hµng ph¶i thanh to¸n ®Çy
9
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®ñ tiÒn hµng bªn giao ®¹i lý vµ ®-îc h-ëng tiÒn hoa hång tÝnh theo tØ lÖ phÇn tr¨m
trªn gi¸ b¸n hµng ho¸ ®Ó bï ®¾p chi phÝ vµ h×nh thµnh lîi nhuËn. Sè hµng chuyÓn giao
cho c¸c c¬ së ®¹i lý, ký göi vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp cho ®Õn khi c¬
së ®¹i lý, ký göi thanh to¸n tiÒn hay chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc th«ng b¸o vÒ sè hµng
®· b¸n ®-îc, doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy.
Ngoµi c¸c h×nh thøc tiªu thô trªn, nh÷ng tr-êng hîp sau còng ®-îc coi
lµ hµng b¸n:
- Hµng hãa xuÊt ®Ó ®æi lÊy hµng hãa
- Hµng hãa xuÊt lµm quµ biÕu tÆng, chµo hµng, qu¶ng c¸o.
- Hµng hãa xuÊt dïng néi bé phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh néi bé
cña doanh nghiÖp, tr¶ l-¬ng, th-ëng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn.
1.1.4. C¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n:
Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ sù ®æi míi cña
nÒn kinh tÕ viÖc sö dông tiÒn mÆt trong thanh to¸n kh«ng cßn nhiÒu nh- tr-íc
kia. C¸c doanh nghiÖp ®· cã ®iÒu kiÖn ¸p dông nhiÒu ph-¬ng thøc thanh to¸n
sao cho cã lîi cho doanh nghiÖp vµ cho c¶ ®èi t¸c. ViÖc thanh to¸n theo h×nh
thøc nµo tuú thuéc vµo tho¶ thuËn cña hai bªn vµ ®-îc ghi trªn hîp ®ång.
Ph-¬ng thøc thanh to¸n thÓ hiÖn sù tÝn nhiÖm vµ hiÓu biÕt lÉn nhau còng nh- vÞ
thÕ cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng.
Tuú thuéc vµo sè l-îng hµng ho¸ mua b¸n, mèi quan hÖ gi÷a doanh
nghiÖp vµ kh¸ch hµng mµ lùa chän ph-¬ng thøc thanh to¸n cã lîi nhÊt.
1.1.4.1. Ph-¬ng thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt.
§©y lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n thÓ hiÖn quan hÖ trùc tiÕp gi÷a ng-êi
mua víi ng-êi b¸n th-êng ¸p dông ®èi víi b¸n lÎ hµng ho¸, thanh to¸n gi÷a
c¸c ®¬n vÞ c¸ nh©n kh«ng më tµi kho¶n, c¸c ®¬n vÞ më tµi kho¶n nh-ng kho¶n
thanh to¸n kh«ng ®¸ng kÓ.
HiÖn nay ë ViÖt Nam ®-îc sö dông kh¸ phæ biÕn. Tuy nhiªn ph-¬ng thøc
nµy lé râ nh-îc ®iÓm ®èi víi nh÷ng hîp ®ång mua b¸n lín, ®èi víi ®èi t¸c quèc
tÕ. Do ®ã, ph-¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®ang dÇn ®-îc ¸p dông
vµ ph¸t triÓn.
10
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.1.4.2. Ph-¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt víi nh÷ng -u thÕ cña m×nh cã ý nghÜa
rÊt quan träng ®ãi víi c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh- ®èi víi doanh nghiÖp.
Ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy cho phÐp gi¶m ®-îc l-îng tiÒn mÆt sö dông trong
c¸c quan hÖ thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ, do ®ã gi¶m ®-îc c¸c chi phÝ liªn quan
®Õn viÖc in vµ ph¸t hµnh tiÒn mÆt, gi¶m c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc b¶o qu¶n
vµ vËn chuyÓn tiÒn phôc vô cho c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ;
cho phÐp kiÓm so¸t ®-îc dÔ dµng h¬n tÝnh hîp ph¸p cña c¸c quan hÖ thanh to¸n
trong nÒn kinh tÕ.
MÆt kh¸c, ®èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph-¬ng thøc nµy lµm cho qu¸
tr×nh thanh to¸n trë nªn ®¬n gi¶n vµ thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu so víi thanh to¸n
b»ng tiÒn mÆt.
Tuy vËy thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt còng cã nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ
nh- thñ tôc thanh to¸n phøc t¹p, khã ¸p dông phæ biÕn trong d©n c-...
HiÖn nay, c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sau th-êng ¸p dông:
a. Thanh to¸n b»ng sÐc
SÐc thanh to¸n lµ mét h×nh thøc thanh to¸n ®-îc ¸p dông phæ biÕn ë
nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam, h×nh thøc thanh to¸n nµy ®· ®-îc ¸p dông
tõ nh÷ng n¨m 1960 theo N§ - 04/CP ngµy 7/3/1960 ban hµnh thÓ lÖ thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt qua Ng©n hµng nhµ n-íc, sau nµy ®· ®-îc söa ®æi bæ sung
vµo n¨m 1987 vµ 1996.
SÐc lµ lÖnh chi tiÒn v« ®iÒu kiÖn cña ng-êi chñ tµi kho¶n yªu cÇu ng©n
hµng trÝch tõ tµi kho¶n cña m×nh mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó tr¶ cho mét ng-êi thø
ba hoÆc theo lÖnh cña ng-êi nµy ®Ó tr¶ cho ng-êi kh¸c hoÆc tr¶ cho ng-êi cÇm
sÐc b»ng tiÒn mÆt hoÆc b»ng chuyÓn kho¶n.
SÐc ®-îc lËp theo mÉu thèng nhÊt do Ng©n hµng kho b¹c in Ên vµ nh-îng
b¸n l¹i cho c¸c ®¬n vÞ cã nhu cÇu sö dông. SÐc bao giê còng tån t¹i d-íi d¹ng
mét v¨n b¶n viÕt.
* Thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n
11
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ViÖc thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n cã tèc ®é thanh to¸n nhanh, thñ tôc
®¬n gi¶n, ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng cña chñ tµi kho¶n bªn mua trong thanh to¸n.
Tuy nhiªn, chØ ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ cã c¸c giao dÞch
quan hÖ th-êng xuyªn tÝn nhiÖm lÉn nhau do dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng ph¸t hµnh sÐc
qua sè d- vµ ch-a thùc sù ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng-êi b¸n trong thanh to¸n.
* Thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi
SÐc b¶o chi lµ mét tê sÐc th«ng th-êng nh-ng ®-îc Ng©n hµng ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng thanh to¸n chi tr¶ cña tê sÐc b»ng c¸ch trÝch tr-íc mét sè tiÒn t-¬ng
øng víi mÖnh gi¸ cña tê sÐc tõ tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc tµi kho¶n tiÒn vay cña
ng-êi ph¸t hµnh ®Ó chuyÓn sang qu¶n lý t¹i mét tµi kho¶n riªng tr-íc khi sÐc b¶o
chi ®i vµo l-u th«ng (tªn tµi kho¶n lµ tµi kho¶n tiÒn göi ®¶m b¶o thanh to¸n sÐc).
Th-êng ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ cã mèi quan
hÖ giao dÞch kh«ng th-êng xuyªn, kh«ng tÝn nhiÖm lÉn nhau; ®èi víi c¸c ®¬n vÞ
kinh tÕ bÞ ®×nh chØ thanh to¸n b»ng sÐc th«ng th-êng.
H×nh thøc thanh to¸n nµy chÊm døt t×nh tr¹ng ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d-,
trªn c¬ së ®ã ®¶m b¶o quyÒn lîi sÐc trong thanh to¸n. Tuy nhiªn, tèc ®é thanh
to¸n chËm, thñ tôc phøc t¹p, kh«ng ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng cña chñ tµi kho¶n
bªn mua trong thanh to¸n, cã thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng ø ®äng vèn ®èi víi bªn mua
trong thanh to¸n.
b. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu
Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ng-êi
b¸n, ng-êi cung cÊp sau khi hoµn thµnh viÖc cung øng hµng ho¸, dÞch vô cho
ng-êi mua theo tho¶ thuËn hoÆc hîp ®ång th× uû th¸c cho ng©n hµng b»ng mét
giÊy uû nhiÖm (giÊy uû nhiÖm thu) ®Ó ®ßi tiÒn ng-êi mua trªn c¬ së c¸c ho¸
®¬n chøng tõ do m×nh lËp ra cã ký nhËn cña bªn mua.
Th-êng ¸p dông thanh to¸n tiÒn gi÷a c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ cã quan
hÖ giao dÞch tÝn nhiÖm lÉn nhau, thanh to¸n c¸c dÞch vô cã tÝnh chÊt æn ®Þnh
th-êng xuyªn gi÷a ng-êi cung cÊp vµ c¸c kh¸ch hµng.
Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu cã tèc ®é thanh to¸n nhanh, thñ tôc ®¬n
gi¶n, ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng cña ng-êi b¸n trong thanh to¸n. Tuy nhiªn
12
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng thùc sù ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng-êi b¸n, ng-êi cung cÊp trong tr-êng
hîp t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng-êi mua gÆp khã kh¨n.
c. Thanh to¸n b»ng th- tÝn dông ( L/C )
Ph-¬ng thøc thanh to¸n b»ng th- tÝn dông lµ mét sù tho¶ thuËn trong ®ã
ng©n hµng phôc vô ng-êi b¸n theo yªu cÇu cña ng©n hµng phôc vô ng-êi mua
tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ng-êi b¸n vÒ trÞ gi¸ hµng ho¸ ®· chuyÓn giao hoÆc dÞch vô
®· cung øng cña ng-êi b¸n cho ng-êi mua theo hîp ®ång. NÕu ng-êi b¸n xuÊt
tr×nh cho ng©n hµng ®Çy ®ñ c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ hîp lÖ cã ký nhËn cña bªn
mua trong thêi h¹n quy ®Þnh.
Th-êng ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ cã quan hÖ
giao dÞch kh«ng th-êng xuyªn, kh«ng tÝn nhiÖm lÉn nhau, ®èi víi c¸c tæ chøc
®· bÞ kû luËt thanh to¸n
Ph-¬ng thøc nµy ®¶mb¶o quyÒn lîi cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia thanh to¸n
(An toµn hµng ho¸ cho ng-êi b¸n, an toµn tiÒn vèn cho ng-êi mua). Tuy nhiªn
tèc ®é thanh to¸n chËm, thñ tôc phøc t¹p, kh«ng ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng cña
bªn mua trong thanh to¸n, cã thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng ø ®éng vèn ®èi víi bªn mua.
ë ViÖt Nam hiÖn nay, ph-¬ng thøc nµy chñ yÕu sö dông trong giao dÞch
quèc tÕ, trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
d. Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n
ThÎ thanh to¸n còng nh- thÎ tÝn dông lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn
®¹i vµ tiÖn dông ®-îc ¸p dông phæ biÕn ë nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi, tuy nhiªn ë
n-íc ta do ®iÒu kiÖn hÖ thèng th«ng tin giao dÞch trong ng©n hµng vµ gi÷a c¸c
ng©n hµng víi c¸c doanh nghiÖp ch-a ®-îc nèi m¹ng nªn viÖc thanh to¸n cßn
nhiÒu h¹n chÕ ®Æc biÖt lµ thñ tôc thanh to¸n phøc t¹p h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c
n-íc kh¸c trªn thÕ giíi. Nh-ng trong t-¬ng lai kh«ng xa ph-¬ng thøc thanh
to¸n nµy sÏ ph¸t triÓn réng r·i ë ViÖt Nam.
1.1.4.3. Thanh to¸n d-íi h×nh thøc ®æi hµng
Doanh nghiÖp dïng hµng ho¸ ®Ó trao ®æi lÊy hµng ho¸ khi hµng ho¸ xuÊt ra
vµ hµng ho¸ nhËn vÒ kh«ng gièng nhu vÒ b¶n chÊt ®©y lµ mét giao dÞch t¹o ra
doanh thu do ®ã hµng xuÊt ra ®-îc coi lµ hµng b¸n vµ tÝnh vµo doanh thu cña DN.
1.1.5. Ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n:
13
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Gi¸ vèn hµng b¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ gèc cña hµng ho¸ ®· thùc sù tiªu thô
trong kú, ý nghÜa cña gi¸ vèn hµng b¸n chØ ®-îc sö dông khi xuÊt kho hµng b¸n
vµ tiªu thô. Khi hµng ho¸ ®· tiªu thô vµ ®-îc phÐp x¸c ®Þnh doanh thu th× ®ång
thêi gi¸ trÞ hµng xuÊt kho còng ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c
®Þnh kÕt qu¶. Do vËy x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn hµng b¸n cã ý nghÜa quan träng v×
tõ ®ã doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh.Vµ ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp th-¬ng m¹i th× cßn gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý ®¸nh gi¸ ®-îc kh©u mua
hµng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ®Ó tõ ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ thu mua. Trong kú h¹ch
to¸n, hµng hãa ®-îc nhËp kho nhiÒu lÇn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nªn khi
xuÊt b¸n doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n hµng xuÊt kho theo mét ph-¬ng ph¸p
nhÊt ®Þnh. Tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh thùc tÕ vµ yªu cÇu
qu¶n lý, mçi doanh nghiÖp tù cã ph-¬ng h-íng ®Ó chän ®-îc cho m×nh mét
trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn cña hµng b¸n trong kú.
1.1.5.1 Ph-¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n:
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt kho trong kú ®-îc tÝnh
theo c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ hµng
Sè l-îng hµng ho¸
=
XuÊt kho
xuÊt kho
x
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n
Khi sö dông gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n, cã thÓ sö dông d-íi 3 d¹ng:
- Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: Gi¸ nµy ®-îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt
thóc kú h¹ch to¸n nªn cã thÓ ¶nh h-ëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n.
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n c¶ kú dù
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng tån ®Çu kú + nhËp trong kú
=
Sè l-îng hµng thùc tÕ tån ®Çu kú + nhËp trong kú
tr÷
- Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr-íc hay ®Çu kú nµy: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña
hµng xuÊt dïng kú nµy sÏ tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr-íc.Ph-¬ng
ph¸p nµy ®¬n gi¶n dÔ lµm, ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n, mÆc dï ®é
chÝnh x¸c ch-a cao v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ kú nµy.
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n
cuèi kú tr-íc
Gi¸ thùc tÕ hµng tån cuèi kú tr-íc
=
Sè l-îng hµng tån cuèi kú tr-íc
14
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: Ph-¬ng ph¸p nµy võa ®¶m b¶o
tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n, võa ph¶n ¸nh ®-îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña gi¸
c¶. Tuy nhiªn khèi l-îng tÝnh to¸n lín bëi v× cø sau mçi lÇn nhËp kho, kÕ to¸n
l¹i ph¶i tiÕn hµnh tÝnh to¸n.
Gi¸ thùc tÕ hµng tån tr-íc khi nhËp + gi¸ thùc tÕ
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n sau mçi lÇn
=
nhËp
hµng nhËp liÒn kÒ
Sè l-îng hµng tån tr-íc khi nhËp + sè l-îng
hµng nhËp liÒn kÒ
1.1.5.2. Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc (FIFO):
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¶ ®Þnh r»ng sè hµng nµo nhËp tr-íc th× xuÊt
tr-íc, xuÊt hÕt sè hµng nhËp tr-íc th× míi xuÊt sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña
sè hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng
mua tr-íc sÏ ®-îc dïng lµm gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt tr-íc vµ do
vËy gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè hµng mua vµo sau cïng.
Ph-¬ng ph¸p nµy sè liÖu ph¶n ¸nh kÞp thêi, thÝch hîp trong tr-êng hîp gi¸ c¶
æn ®Þnh hoÆc cã xu h-íng gi¶m.
1.1.5.3. Ph-¬ng ph¸p nhËp sau – xuÊt tr-íc (LIFO):
Ph-¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh nh÷ng hµng mua sau cïng sÏ ®-îc xuÊt tr-íc
tiªn, ng-îc l¹i víi ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc.
1.1.5.4. Ph-¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Theo ph-¬ng ph¸p nµy th× gi¸ vèn cña hµng ho¸ thuéc lÇn mua nµo th×
lÊy gi¸ mua ®ã ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c tuyÖt ®èi do ®ã th-êng ®-îc ¸p
dông ®èi víi nh÷ng lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao.
Tuy nhiªn, ®Ó ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i cã ®iÒu kiÖn sau:
+ VÒ ph-¬ng diÖn kÕ to¸n: ph¶i theo dâi chi tiÕt theo tõng mÆt hµng tõ
khi mua ®Õn khi xuÊt b¸n.
+ VÒ ph-¬ng diÖn tæ chøc b¶o qu¶n: cÇn tæ chøc b¶o qu¶n theo tõng lÇn
mua tõ khi mua ®Õn khi b¸n
15
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trong ®¬n vÞ kinh doanh th-¬ng m¹i ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña hµng hãa
xuÊt b¸n trong kú, kÕ to¸n cßn ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ thu mua cho sè
hµng ®· b¸n vµ sè hµng tån cuèi kú. Chi phÝ mua hµng lµ c¸c kho¶n chi tiªu cÇn
thiÕt ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn nghiÖp vô mua hµng vµ dù tr÷ kho hµng nh-:
chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì hµng, chi phÝ kho b·i chøa ®ùng trung gian; lÖ phÝ
cÇu, ®-êng, phµ ph¸t sinh khi mua hµng; chi phÝ hoa hång m«i giíi; hao hôt
trong ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua hµng hãa.
C«ng thøc ph©n bæ chi phÝ thu mua cho hµng tiªu thô trong kú:
Chi phÝ thu mua
Chi phÝ thu
mua ph©n bæ
cho hµng ®·
b¸n
hµng tån ®Çu kú
=
+
Chi phÝ thu mua hµng
ph¸t sinh trong kú
Tiªu thøc ph©n
bæ cña hµng ®·
Tiªu thøc ph©n bæ
+
cña hµng tån cuèi kú
b¸n
Tiªu thøc
x
ph©n bæ cña
hµng ®· b¸n
Sau khi x¸c ®Þnh trÞ gi¸ xuÊt cña hµng b¸n ra trong kú vµ ph©n bæ chi phÝ
thu mua ph¸t sinh trong kú th× ta míi x¸c ®Þnh ®-îc tæng trÞ gi¸ vèn cña hµng
xuÊt b¸n trong kú theo c«ng thøc sau:
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ
hµng xuÊt b¸n
TrÞ gi¸ thùc tÕ
Chi phÝ thu mua ph©n
= mua vµo cña hµng + bæ cho hµng xuÊt
trong kú
xuÊt b¸n trong kú
b¸n trong kú
1.2. Néi dung kÕ to¸n b¸n hµng:
1.2.1. Chøng tõ kÕ to¸n:
Mäi tr-êng hîp b¸n hµng ®Òu ph¶i cã ®Çy ®ñ chøng tõ ®Ó lµm c¬ së ghi
sæ kÕ to¸n vµ tïy theo ph-¬ng thøc ban hµng mµkÕ to¸n h¹ch to¸n b¸n hµng sÏ
sö dông nh÷ng chøng tõ kÕ to¸n sau:
- Ho¸ ®¬n GTGT
- Hãa ®¬n b¸n hµng th«ng th-êng
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé
- PhiÕu xuÊt kho kiªm hµng göi b¸n ®¹i lý
- B¸o c¸o b¸n hµng
- B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô
16
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Biªn b¶n thõa thiÕu hµng ho¸
- Biªn b¶n vÒ gi¶m gi¸, hµng kh«ng ®óng hîp ®ång bÞ tr¶ l¹i
- ThÎ quÇy hµng
- GiÊy nép tiÒn
- PhiÕu thu, phiÕu chi, giÊy b¸o Nî, giÊy b¸o Cã, b¶ng kª nép sÐc...
1.2.2. Tµi kho¶n sö dông:
§Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn h¹ch to¸n b¸n hµng, kÕ to¸n sö
dông mét sè tµi kho¶n sau:
* Tµi kho¶n 156 - hµng hãa
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ hµng hãa t¹i kho, t¹i quÇy,
chi tiÕt theo tõng kho, quÇy, tõng lo¹i, nhãm hµng hãa...
Tµi kho¶n 156
- TrÞ gi¸ mua cña hµng hãa nhËp kho
- TrÞ gi¸ hµng hãa xuÊt kho trong kú
- TrÞ gi¸ hµng thuª gia c«ng, chÕ biÕn
nhËp kho
- Gi¶m gi¸ hµng mua ®-îc h-ëng
- TrÞ gi¸ hµng hãa bÞ ng-êi mua tr¶ l¹i
nhËp vµo kho
- TrÞ gi¸ hµng hãa thiÕu hôt
- ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i ®-îc h-ëng
- TrÞ gi¸ hµng hãa ph¸t hiÖn thõa nhËp kho
- TrÞ gi¸ hµng tån ®Çu kúkÕt chuyÓn
sang TK 611 (KK§K)
- Gi¸ trÞ hµng hãa tån cuèi kú ®-îc kÕt
chuyÓn tõ TK 611 (KK§K)
- Chi phÝ thu mua hµng hãa
D- Nî: TrÞ gi¸ cña hµng tån kho
Tµi kho¶n 156 ®-îc chi tiÕt thµnh:
1561: Gi¸ mua hµng hãa
1562: Chi phÝ thu mua hµng hãa
1567: Hµng hãa bÊt ®éng s¶n
* Tµi kho¶n 157 - hµng göi b¸n
17
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng göi b¸n, ký göi, ®¹i lý
ch-a ®-îc chÊp nhËn. TK nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i hµng, tõng lÇn göi
b¸n kÓ tõ khio göi ®Õn khi ®-îc chÊp nhËn thanh to¸n.
TK 157
- TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng göi cho kh¸ch - TrÞ gi¸ hµng hãa, dÞch vô ®· ®-îc
hµng hoÆc göi b¸n ®¹i lý, ký göi
kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc ®· ®-îc
- KÕt chuyÓn cuèi kú trÞ gi¸ hµng hãa chÊp nhËn thanh to¸n
göi ®i b¸n ch-a ®-îc kh¸ch hµng - KÕt chuyÓn ®Çu kú trÞ gi¸ hµng hãa
chÊp nhËn thanh to¸n (KK§K)
®· göi ®i b¸n chua ®-îc kh¸ch hµng
chÊp nhËn thanh to¸n (KK§K)
- TrÞ gi¸ hµng hãa ®· göi ®i b¸n bÞ
kh¸h hµng tr¶ l¹i
D- Nî: TrÞ gi¸ hµng hãa ®· göi ®i
ch-a ®-îc kh¸ch hµng chÊp nhËn
thanh to¸n
* TK 511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
cña doanh nghiÖp theo hãa ®¬n vµ c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn c¸c kho¶n gi¶m
trõ doanh thu.
TK 511
18
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Sè thuÕ TT§B hoÆc thuÕ XK ph¶i - DT b¸n hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch
nép tÝnh trªn DTBH thùc tÕ cña vô cña DN thùc hiÖn trong kú kÕ to¸n.
hµng hãa vµ ®· ®-îc x¸c ®Þnh lµ tiªu
thô trong kú.
- TrÞ gi¸ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
b¸n hµng: CKTM, HBBTL, GGHB.
- KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vµo TK
911" X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh".
Tµi kho¶n 511 kh«ng cã sè d- vµ ®-îc chi tiÕt thµnh 5 TK cÊp 2:
+ TK 5111 - Doanh thu b¸n hµng hãa
+ TK 5112 - Doanh thu b¸n c¸c s¶n phÈm
+ TK 5113 - Doanh thu cung cÊp dÞch vô
+ TK 5114 - Doanh thu trî cÊp, trî gi¸
+ TK 5117 - Doanh thu kinh doanh bÊt ®éng s¶n ®Çu t-.
* TK 512 - Doanh thu néi bé
TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô tiªu
thô trong néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty, tæng c«ng ty.
TK 512
- TrÞ gi¸ hµng hãa b¸n ®i bÞ tr¶ l¹i, - Tæng sè doanh thu b¸n hµng néi bé
kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®· chÊp cña ®¬n vÞ thùc hiÖn trong kú kÕ
nhËn trªn khèi l-îng s¶n phÈm, hµng to¸n.
hãa tiªu thô néi bé kÕt chuyÓn cuèi kú.
- Sè thuÕ TT§B ph¶i nép cña sè s¶n
phÈm, hµng hãa tiªu thô néi bé.
- KÕt chuyÓn doanh thu tiªu thô néi
bé thuÇn vµo TK 911 " X¸c ®Þnh kÕt
qu¶ kinh doanh"
TK 512 kh«ng cã sè d- vµ ®-îc chi tiÕt thµnh 3 TK cÊp 2:
19
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ TK 5121 - Doanh thu b¸n hµng hãa
+ TK 5122 - Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm
+ TK 5123 - Doanh thu cung cÊp dÞch vô.
* TK 521 - ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i
TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i vµ doanh nghiÖp
®· gi¶m trõ hoÆc ®· thanh to¸n cho ng-êi mua hµng do viÖc ng-êi mua hµng ®·
mua s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô víi khèi l-îng lín theo tháa thuËn vÒ CKTM
®· ghi trªn hîp ®ång kinh tÕ mua b¸n hoÆc cam kÕt mua, b¸n hµng.
TK 521
- Sè CKTM ®· chÊp nhËn thanh to¸n - KÕt chuyÓn toµn bé sè CKTM sang
cho kh¸ch hµng.
TK 511 " Doanh thu b¸n hµng hãa vµ
cung cÊp dÞch vô" ®Ó x¸c ®Þnh doanh
thu thuÇn cña kú h¹ch to¸n.
TK 521 kh«ng cã sè d- vµ ®-îc chi tiÕt thµnh 3 TK cÊp 2:
+ TK 5211 - CK hµng hãa
+ TK 5212 - CK thµnh phÈm
+ TK 5213 - CK dÞch vô
* TK 531 - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ cña sè s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô ®·
tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do c¸c nguyªn nh©n nh-: vi ph¹m cam kÕt,vi ph¹m
hîp ®ång, hµng bÞ mÊt, kÐm phÈm chÊ, kh«ng ®óng chñng lo¹i, quy c¸ch.
TrÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶n n¸h trªn TK nµy sÏ ®iÒu chØnh DTBH
thùc tÕ thùc hiÖn trong kú kinh doanh ®Ó tÝnh doanh thu thuÇn cña khèi l-îng
s¶n phÈm, hµng hãa ®· b¸n ra trong kú kÕ to¸n.
TK 531
20
NguyÔn ThÞ Ngäc Thuú - Líp: KT2C - K2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
.PDF 
93 
53876 
142 
