Tài liệu Hoàn cảnh lịch sử nước ta trước khi

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi NãI ®Çu Chñ TÞch Hå ChÝ Minh ®· cèng hiÕn trän ®êi m×nh cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta còng nh- còng nh- nh©n d©n thÕ giíi . Ng-êi ®· tr¶i qua mét cuéc ®êi oanh liÖt , ®Çy gian khæ hy sinh . Cuéc ®êi Ng-êi ®· tr¶i qua bao nhiªu sãng giã vµ gian khæ , ®· tõng ®i n¨m ch©u bèn biÓn vµ ®· nhiÒu lÇn bÞ ®Çy ¶i qua nhiÒu nhµ lao. Cuéc ®êi cña ng-êi v« cïng cao th-îng vµ phong phó, v« cïng trong s¸ng vµ ®Ñp ®Ï . Cuéc ®êi cña ng-êi lµ tÊm g-¬ng mÉu mùc ®Ó chóng ta noi theo. Víi hoài bão lớn nhất của Hå ChÝ Minh là Tổ quốc được giải phóng, nhân dân được hạnh phúc. Người nói: "Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành". §©y cã thÓ lµ ®iÒu mong -íc cña ng-êi khi ng-êi cßn sèng vµ khi n-íc nhµ vÉn cßn bÞ chia c¾t vµ cßn giÆc ngo¹i x©m . Nh-ng cuèi cïng th× nh÷ng mong -íc vµ sù hy sinh cña c¶ cuéc ®êi m×nh cho d©n téc ViÖt Nam cña Ng-êi nay ®· thµnh hiÖn thùc , mét ®Êt n-íc ViÖt Nam ®ang v-¬n tíi nh÷ng tÇm cao míi vµ ®ang ph¸t triÓn kh«ng ngõng . Bëi vËy chúng ta vẫn đi theo con đường của Người, tiếp tục sự nghiệp vĩ đại của Người. Bởi vì Người vẫn sống mãi với non sông đất nước, tên tuổi và hình ảnh của Người ngày càng khắc sâu trong trái tim, khối óc của mỗi chúng ta. §Ó hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña Hå ChÝ Minh vµ ®Æc biÖt lµ con ®-êng cøu n-íc cña Ng-êi em ®· chän ®Ò tµi nµy vµ hy väng nã sÏ cho em thªm hiÓu biÕt h¬n vÒ L·nh tô Hå ChÝ Minh . MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nh-ng do tr×nh ®é cã h¹n nªn kh«ng tr¸nh ®-îc thiÕu sãt , em rÊt mong ®-îc sù chØ b¶o cña thÇy §oµn V¨n §øc . Em hy väng qua sù chØ b¶o ®ã em sÏ thªm hiÓu biÕt h¬n , vµ sÏ thªm yªu thÝch h¬n m«n häc LÞch Sö §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Ch-¬ng 1 Trang Hoµn c¶nh lÞch sö n-íc ta tr-íc khi NguyÔn ¸i Quèc ra ®i t×m ®-êng cøu n-íc 3 Ch-¬ng 2 TiÓu Sö vµ th©n thÕ cña NguyÔn ¸i Quèc 9 Ch-¬ng 3 Con ®-êng t×m ®-êng cøu n-íc cña NguyÔn ¸i Quèc Ch-¬ng 4 NguyÕn ¸i Quèc ®· t×m ra cho m×nh con ®-êng cøu n-íc 13 ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o . Nã cã ý nghÜa rÊt lín quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña c¶ mét d©n téc vµ cã ¶nh rÊt lín ®Õn Phong trµo céng s¶n quèc tÕ, phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn thÕ giíi. 40 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng 1 Hoµn c¶nh lÞch sö n-íc ta tr-íc Khi NguyÔn ¸i Quèc ra ®i t×m ®-êng cøu n-íc Tõ khi triÒu ®×nh nhµ NguyÔn ®¹i diÖn cho giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn ®· ph¶n béi tæ quèc , b¸n n-íc ta cho giÆc Ph¸p , c¸c phong trµo yªu n-íc cña nh©n d©n ta liªn tôc næi lªn m¹nh mÏ trªn c¶ n-íc . Víi h¬n 300 cuéc ®Êu tranh anh dòng kiªn c-êng , d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau , nh-ng cuèi cïng ®Òu kh«ng giµnh ®-îc th¾ng lîi v× kh«ng cã mét ®-êng lèi cøu n-íc vµ ph-¬ng ph¸p ®Êu trng-êi ®óng ®¾n Thêi kú ®ã c¸c phong trµo yªu n-íc theo hai hÖ t- t-ëng phong kiÕn vµ ts¶n. I. C¸c phong trµo yªu n-íc theo hÖ t- t-ëng phong kiÕn §iÓn h×nh nh- phong trµo CÇn V-¬ng ë Trung kú vµ B¾c kú ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 1895 lóc ®ã NguyÔn Sinh Cung cïng gia ®×nh vµo HuÕ th× cã tin ë NghÖ TÜnh cho biÕt, cô Phan §×nh Phïng ®· qua ®êi; sau ®ã, khëi nghÜa H-¬ng Khª thÊt b¹i. Ph¸p ®ang khñng bè d· man nh÷ng ng-êi khëi nghÜa, chóng cho bän bï nh×n Nam triÒu vµ tªn viÖt gian NguyÔn Th©n lõa b¾t c¸c tú t-íng, nhèt vµo còi khiªng vµo HuÕ råi giÕt. HÌn h¹ h¬n lµ chóng cßn quËt thi hµi cô Phan lªn, ®èt thµnh tro, nhåi vµo thuèc sóng b¾n xuèng dßng s«ng La. Sau khi dËp t¾t phong trµo CÇn V-¬ng (1885-1895), Ph¸p b¾t ®Çu thùc hiÖn ch-¬ng tr×nh khai th¸c thuéc ®Þa. Cuéc khai th¸c b¾t ®Çu tõ khi P«n §ume (Paul Doumer) sang lµm Toµn quyÒn §«ng D-¬ng (1897). Chóng hoµn chØnh bé m¸y cai trÞ, t¨ng c-êng bãc lét vµ ®µn ¸p. T¹i Trung Kú, tíi Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 n¨m 1897, thuÕ th©n ®· t¨ng 12 lÇn, thuÕ ruéng t¨ng 50%. Còng nh- nhiÒu vïng kh¸c, cuéc sèng cña nh©n d©n kinh thµnh HuÕ cµng lao ®ao, khèn ®èn vÒ thuÕ kho¸ vµ phu ®µi t¹p ®Þch.  Phong trµo chèng Ph¸p ë Nam kú (1861-1868)  Cuéc khëi nghÜa yªn ThÕ (1885-1913)  Vµ cßn nhiÒu cuéc khëi nghÜa kh¸c nh-ng kÕt côc ®Òu bÞ ®Õ quèc phong kiÕn ®µn ¸p vµ d×m trong bÓ m¸u. II. C¸c phong trµo yªu n-íc theo hÖ t- t-ëng t- s¶n, tiÓu ts¶n ®iÓn h×nh nh-:  Cuéc vËn ®éng Duy T©n vµ phong trµo §«ng Du (1904-1908)  Phong trµo §«ng Kinh NghÜa Thôc (1907)  Cuéc vËn ®éng c¶i c¸ch d©n chñ t- s¶n cña cô Phan Chu Trinh(1925)  Cuéc khëi nghÜa Yªn B¸i cña ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng(1930), vv… Trong kho¶ng thêi gian nµy mïa hÌ n¨m 1907 lµ kú nghØ hÌ ®Ó l¹i nhiÒu kû niÖm s©u s¾c trong ký øc NguyÔn TÊt Thµnh. Phong trµo kh¸ng Ph¸p, duy t©n ®Êt n-íc ®ang n¶y léc, ®©m chåi. Phong trµo §«ng Du cña Phan Béi Ch©u ®ang cuèn hót nh÷ng tr¸i tim yªu n-íc tõ b¾c chÝ nam. §©y ®ang lµ thêi kú "®¾c ý" cña nhµ chÝ sÜ hä Phan. Th¬ v¨n yªu n-íc cña «ng ®-îc hµng triÖu ng-êi truyÒn miÖng cho nhau. Th¬ v¨n cña «ng nh- xo¸y vµo gan ruét mäi ng-êi d©n, hõng hùc löa c¨m thï, cã søc cæ vò m·nh liÖt tinh thÇn ®oµn kÕt, quyÕt t©m cøu n-íc, cøu nhµ. Phan Béi Ch©u tiªu biÓu cho xu h-íng b¹o ®éng. ¤ng chñ tr-¬ng dùa vµo sù gióp ®ì cña n-íc ngoµi ®Ó ®¸nh ®uæi giÆc Ph¸p. Chñ tr-¬ng Êy ®-îc tiÕn hµnh nhanh, g©y thµnh mét phong trµo rÇm ré kh¾p c¶ n-íc. ¤ng cïng Ng« Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Qu¶ng l«i cuèn ®-îc nhiÒu tÇng líp, kÓ c¶ gi¸o d©n tham gia phong trµo kh¸ng Ph¸p. Còng trong thêi ®iÓm nµy (1906-1907), mét xu h-íng kh¸c n¶y sinh, ®ã lµ xu h-íng c¶i l-¬ng, ®øng ®Çu lµ Phan Ch©u Trinh. ¤ng phã b¶ng Phan Ch©u Trinh, tù lµ T©y Hå, ®Ëu ®ång khoa víi th©n phô NguyÔn TÊt Thµnh. ¤ng ph¶n ®èi chñ tr-¬ng b¹o ®éng cña Phan Béi Ch©u, v× «ng cho b¹o ®éng lµ chÕt, ®õng tr«ng ngoµi (ngo¹i viÖn), tr«ng ngoµi lµ ngu (bÊt b¹o ®éng, b¹o ®éng t¾c tö, bÊt väng ngo¹i, väng ngo¹i gi¶ ngu). Phan Ch©u Trinh v-ît biªn sang NhËt t×m Phan Béi Ch©u ®Ó bµn b¹c vÒ chñ tr-¬ng cña ®«i bªn. Phan Béi Ch©u ®· tù nãi ra sù tr¸i ng-îc nhau vÒ chñ tr-¬ng gi÷a hai «ng: “ ¤ng th× ®i tõ chç dùa vµo Ph¸p ®Ó ®¸nh ®æ vua, t«i th× ®i tõ chç ®¸nh ®æ Ph¸p mµ phôc l¹i ViÖt, do ®ã mµ kh¸c nhau. Nh-ng dï chÝnh kiÕn «ng cã kh¸c t«i, mµ vÒ ý chÝ th× «ng rÊt thÝch t«i...". Víi chñ tr-¬ng nh- vËy, Phan Ch©u Trinh ®· cïng c¸c sÜ phu tiÕn bé kh¸c nh- Huúnh Thóc Kh¸ng, TrÇn Quý C¸p, Lª V¨n Hu©n, NguyÔn §×nh Kiªn dÊy lªn mét cuéc vËn ®éng duy t©n ë Trung Kú, bao gåm nhiÒu mÆt vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. Nh÷ng héi bu«n hµng néi ho¸ xuÊt hiÖn nh-: Qu¶ng Nam hiÖp th-¬ng c«ng ty, TriÖu D-¬ng th-¬ng qu¸n (NghÖ TÜnh)... Mét sè tr-êng häc theo lèi míi ®-îc thµnh lËp ë Qu¶ng Nam. Kh¾p n¬i nh©n d©n lªn ¸n nh÷ng hñ tôc nh- mª tÝn dÞ ®oan..., h« hµo c¾t tãc ng¾n, mÆc ¸o ng¾n, dïng ®å néi ho¸... §ång thêi víi hai phong trµo kÓ trªn, ë B¾c Kú, vµo th¸ng 3 n¨m 1907, tr-êng §«ng Kinh NghÜa Thôc ®-îc thµnh lËp vµ nhanh chãng nh©n phong trµo ra nhiÒu tØnh ë B¾c Kú, thu hót ®«ng ®¶o quÇn chóng. NhiÒu "buæi diÔn thuyÕt ng-êi ®«ng nh- héi". NhiÒu "kú binh v¨n kh¸ch tíi nh- m-a" §«ng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Kinh NghÜa Thôc ho¹t ®éng trong khu«n khæ c«ng khai, hîp ph¸p, lÊy viÖc vËn ®éng duy t©n ®Êt n-íc lµm môc ®Ých. §«ng Kinh NghÜa Thôc kh«ng chèng l¹i chñ tr-¬ng b¹o ®éng cña Phan Béi Ch©u, h¬n thÕ, cßn tÝch cùc vËn ®éng cho phong trµo §«ng Du. §«ng Kinh NghÜa Thôc vµ cuéc vËn ®éng duy t©n ë Trung Kú lµ nh÷ng phong trµo vËn ®éng c¶i c¸ch v¨n ho¸ - x· héi ®Çu tiªn ë ViÖt Nam; ®Òu lµ nh÷ng phong trµo d©n téc cã khuynh h-íng t- s¶n ë n-íc ta vµo ®Çu thÕ kû XX. C¶ hai phong trµo ®ã, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu hç trî cho cuéc vËn ®éng cøu n-íc cña Phan Béi Ch©u, thóc ®Èy sù nghiÖp c¸ch m¹ng chung trong toµn quèc. Tõ nh÷ng phong trµo ®ã n¶y sinh bao nhiªu cuéc tranh luËn s«i næi trong giíi trÝ thøc, häc sinh. TÊt Thµnh h¨ng say bµn t¸n, t×m hiÓu cã khi quªn ngñ quªn ¨n vÒ nh÷ng ®iÒu míi l¹ ®ã. III. Sù häc hái ®-îc kinh nghiªm cña NguyÔn TÊt Thµnh tõ hai hÖ t- t-ëng phong trµo yªu n-íc trªn  Nguyªn nh©n thÊt b¹i cña c¸c phong trµo yªu n-íc nãi trªn lµ ch-a cã ®-êng lèi vµ ph-¬ng ph¸p c¸ch mang thÝch hîp , mµ cèt lâi lµ thiÕu mét giai cÊp tiªn tiÕn l·nh ®¹o  NguyÔn TÊt Thµnh suy nghÜ vÒ con ®-êng cña hai ng-êi tiªu biÓu ®ang ®i: Phan Béi Ch©u vµ Phan Ch©u Trinh. Hai nhµ yªu n-íc næi tiÕng nµy ®Òu lµ b¹n th©n cña th©n phô ng-êi; c¶ hai l¹i ®Òu mÕn ng-êi. Tõ bÐ, ng-êi vèn rÊt kÝnh träng hai «ng vµ rÊt muèn noi theo. Phan Ch©u Trinh, ng-êi b¹n ®ång khoa víi th©n phô ng-êi vµ còng tõng gi÷ chøc thõa biÖn Bé LÔ. Mèi quan hÖ ®ã lµm cho Ng-êi chó ý t×m hiÓu chÝnh kiÕn vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña «ng Phan. Ng-êi t¸n thµnh th¸i ®é chØ trÝch th¼ng thõng cña «ng ®èi víi vua t«i nhµ NguyÔn. Ph¶i gäi vua lµ "d©n tÆc", "®éc phu" nh- «ng míi thÝch ®¸ng. Mét ®iÒu n÷a lµm cho NguyÔn Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TÊt Thµnh h©m mé «ng Phan, ®ã lµ cuéc vËn ®éng duy t©n do «ng khëi x-íng. ChÝnh ng-êi ®· h¨ng h¸i tham gia phong trµo ®ã. Nh-ng c¸i thuyÕt "û Ph¸p cÇu tiÕn bé" (dùa vµo Ph¸p ®Ó tiÕn bé) cña «ng th× ng-êi thÊy cßn ngê ngî, nhÊt lµ sau nh÷ng cuéc ®µn ¸p ®Ém m¸u cña Ph¸p ®èi víi phong trµo duy t©n, §«ng Kinh NghÜa Thôc vµ phong trµo chèng thuÕ. Bän thùc d©n kÕt ¸n «ng vµo téi tö h×nh råi ®µy ®i C«n §¶o. Ng-êi hiÓu con ®-êng cña «ng Phan ®· dÉn «ng ®Õn thÊt b¹i. Cßn Phan Béi Ch©u, ng-êi ®ång h-¬ng th©n thiÕt cña gia ®×nh ng-êi mµ TÊt Thµnh rÊt kÝnh träng? ¤ng ®· lõng lÉy tiÕng t¨m. ¤ng xøng ®¸ng lµ ngän cê tiªu biÓu cña phong trµo yªu n-íc trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû. ¤ng vµo nam ra b¾c, v-ît qua mu«n trïng khã kh¨n ®-a hµng tr¨m thanh niªn ®i du häc ®Ó m-u tÝnh c«ng cuéc gi¶i phãng Tæ quèc. Kú väng cña «ng lµ dùa vµo NhËt - n-íc "®ång chñng, ®ång v¨n", ®· tõng ®¸nh th¾ng n-íc Nga Sa Hoµng - ®Ó chèng Ph¸p. «ng cßn cè c«ng t×m Kú ngo¹i hÇu C-êng §Ó lµm "minh chñ". NguyÔn TÊt Thµnh t¸n thµnh thuyÕt b¹o lùc nh-ng kh«ng ®ång ý chñ tr-¬ng dùa vµo mét «ng "Hoµng" vµ nhê sù gióp ®ì cña NhËt B¶n. §èi víi Phan Béi Ch©u, «ng NguyÔn Sinh Huy cã thÓ giao phã hai con m×nh. Nh-ng khi «ng Phan Béi Ch©u cho ng-êi vÒ n-íc ®-a NguyÔn TÊt Thµnh sang NhËt, Ng-êi ®· tõ chèi. C¸ch nh×n cña NguyÔn TÊt Thµnh nhanh chãng ®-îc chøng minh lµ ®óng: ¤ng Phan bÞ "«ng ng-êi c¶" da vµng m-u toan b¸n rÎ cho Ph¸p. Gi÷a n¨m 1908, c¶nh s¸t NhËt ®ét nhiªn xéc vµo tr-êng §ång v¨n th- viÖn, n¬i häc sinh ViÖt Nam ®ang häc. Hä ghi tªn tuæi, quª qu¸n cña tõng ng-êi råi tuyªn bè: "Theo lêi yªu cÇu cña C«ng sø Ph¸p, mçi häc sinh ph¶i tù tay viÕt mét bøc th- göi vÒ nhµ, do c¶nh binh NhËt ®em bá b-u ®iÖn. NÕu kh«ng, c¶nh binh NhËt sÏ ®em häc sinh ViÖt Nam nép cho C«ng sø Ph¸p". BÞ ph¶n béi bÊt ngê, «ng Phan t×m kÕ tr× ho·n, kh«ng cho häc sinh vÒ n-íc. Th¸ng 10 n¨m 1908, ChÝnh phñ NhËt ra lÖnh gi¶i t¸n tr-êng §ång v¨n Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 th- viÖn. ChÝnh phñ NhËt cÊu kÕt víi ChÝnh phñ Ph¸p, ph¸ ho¹i ®Õn cïng nh÷ng cè g¾ng cña Phan Béi Ch©u. Trong khi phong trµo §«ng Du ®ang l©m nguy th× nghÜa qu©n Hoµng Hoa Th¸m còng bÞ tÊn c«ng dån dËp. Võa ra tÕt Nguyªn §¸n, Ph¸p bÊt ngê ph¶n kÝch (th¸ng 1 n¨m 1909). Cuéc chiÕn ®Êu 20 n¨m cña ng-êi ng-êi hïng Yªn ThÕ v« cïng ng-êi dòng nh-ng còng thÊt b¹i. VËn mÖnh non s«ng ®Êt n-íc råi sÏ ra sao? Con ®-êng duy t©n ®Êt n-íc sÏ theo h-íng nµo? Bao nhiªu vÊn ®Ò n¶y ra khiÕn NguyÔn TÊt Thµnh suy nghÜ. Vµ ®©y còng chÝnh lµ sù khñng ho¶ng vÒ ®-êng lèi gi¶i phãng d©n téc , mµ thùc chÊt lµ khñng ho¶ng vÒ giai cÊp l·nh ®¹o cña n-íc ta trong 30 n¨m ®Çu cña thÕ kû XX. Cuéc khñng ho¶ng vÒ con ®-êng gi¶i phãng d©n téc ®· diÔn ra trÇm träng kÐo dµi , t×nh h×nh ®en tèi t-ëng chõng kh«ng lèi tho¸t. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng 2: TiÓu Sö vµ th©n thÕ cña NguyÔn ¸i Quèc I. Thêi th¬ Êu cña NguyÔn TÊt Thµnh: Ng-êi sinh ngµy 19 th¸ng 5 n¨m 1890 víi tªn lµ NguyÔn Sinh Cung, t¹i lµng Hoµng Trï (lµng Chïa), quª mÑ. Quª cha ë lµng Kim Liªn (lµng Sen). Hai lµng gi¸p nhau, cïng trong mét x· Chung Cù, tæng L©m ThÞnh, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An, nay thuéc x· Kim Liªn, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An. Vµ mÊt ngµy 2-9-1969 t¹i Hµ Néi. MÑ lµ Hoµng ThÞ Loan vµ Cha NguyÔn Sinh S¾c ®¸m c-íi cña hä ®-îc tæ chøc t¹i lµng Chïa n¨m 1883. C¶ hai gia ®×nh, bªn néi (hä Hoµng) vµ bªn ngo¹i (hä NguyÔn) ®Òu cã tiÕng lµ nh©n tõ, träng nghÜa t×nh, sèng gÇn gòi víi nh©n d©n. Khi NguyÔn Sinh Cung cÊt tiÕng khãc chµo ®êi khi ®Êt n-íc ®· mÊt hoµn toµn vÒ tay thùc d©n Ph¸p (s¸u n¨m sau HiÖp -íc Pat¬nèt). D©n téc ViÖt Nam ®ang ®øng tr-íc th¶m ho¹ diÖt vong. NhiÒu cuéc næi dËy chèng Ph¸p, cøu n-íc ®· næ ra nh-ng ®Òu lÇn l-ît thÊt b¹i. NguyÔn Sinh Cung lín lªn trong t×nh th-¬ng yªu ®ïm bäc cña «ng bµ, cha mÑ vµ d× An. Håi NguyÔn TÊt thµnh cßn nhá thêi gian nµo bËn viÖc, «ng ®å S¾c nhê thÇy V-¬ng Thóc §é d¹y thay. §èi víi Sinh Cung, thÇy §é cßn lµ chç bµ con hä hµng vÒ bªn ngo¹i. CËu gäi thÇy §é b»ng "d-îng" (chó). ThÇy V-¬ng Thóc §é cã ng-êi ng-êi trai tªn lµ V-¬ng Hoµng BØnh bÞ giÆc Ph¸p giÕt h¹i. V× vËy, trong lóc d¹y häc, thÇy th-êng cã ý nh¾c nhë häc trß noi theo nh÷ng tÊm g-¬ng nghÜa liÖt. Kh¸c víi nhiÒu thÇy, thÇy V-¬ng hÇu nhkh«ng bao giê ®¸nh häc trß. ThÇy th-êng t©m sù víi ®ång nghiÖp: ph¶i th-¬ng trÎ em nh- th-¬ng m×nh th× míi d¹y chóng häc ®-îc. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tuy häc víi thÇy V-¬ng Thóc §é kh«ng nhiÒu nh-ng NguyÔn Sinh Cung rÊt quý träng vµ biÕt ¬n thÇy. S¸ch cã ch÷ r»ng "b¸n tù vi s-". Mét vinh dù lín cho NguyÔn TÊt Thµnh lµ ®-îc th©n phô göi sang häc víi thÇy V-¬ng Thóc Quý, con trai cô V-¬ng Thóc MËu. Mang nÆng thï nhµ nî n-íc, thÇy võa d¹y häc võa ngÇm liªn kÕt víi nh÷ng ng-êi cã t©m huyÕt ®Ó m-u tÝnh viÖc ®¸nh T©y. ThÇy th-êng göi g¾m t©m sù yªu n-íc vµ c¨m thï giÆc vµo nh÷ng bµi gi¶ng cho häc trß. Häc víi thÇy V-¬ng Thóc Quý, TÊt Thµnh c¶m thÊy rÊt tho¶i m¸i, dÔ hiÓu v× thÇy thøc thêi, kh«ng nÖ cæ, kh«ng b¾t häc trß nhåi sä cæ v¨n theo lèi "tÇm ch-¬ng trÝch có". Lµ tÊm g-¬ng s¸ng cho häc trß noi theo, thÇy gîi cho NguyÔn TÊt Thµnh nh÷ng vÊn ®Ò mµ trong b-íc tr-ëng thµnh ng-êi cßn ph¶i t×m hiÓu cho ®Õn n¬i ®Õn chèn. Thêi gian sau, thÇy V-¬ng Thóc Quý bËn ho¹t ®éng bÝ mËt víi «ng Phan Béi Ch©u, TÊt Thµnh l¹i ®-îc th©n phô göi sang häc víi thÇy TrÇn Th©n ë lµng Ngäc §×nh, x· Chung Cù. ThÇy TrÇn Th©n lµ mét nhµ nho th«ng minh, thanh b¹ch, ®iÒm ®¹m. ThÇy th-êng khuyªn häc trß: "§éc thÞ m«n l©m tù vÊn, hµo v« kim h¾c chi t©m". (NghÜa lµ: ph¶i biÕt tù hái lßng m×nh, chí ®Ó ®ång tiÒn lµm ®en tèi l-¬ng t©m). Tuy rÊt quý träng phÈm chÊt cña thÇy, nh-ng häc víi thÇy, NguyÔn TÊt Thµnh c¶m thÊy gß bã. ThÇy lÊy lµm khã chÞu khi häc trß hái thªm nh÷ng ®iÒu ngoµi s¸ch vë "Th¸nh hiÒn". Còng v× thÕ mµ chØ häc víi thÇy TrÇn Th©n Ýt l©u, NguyÔn TÊt Thµnh l¹i vÒ häc víi th©n phô. Vèn sinh ra trong mét gia ®×nh nhµ nho yªu n-íc, l¹i ®-îc t×nh yªu th-¬ng tha thiÕt cña gia ®×nh vµ lµng xãm ®· gióp cho cËu bÐ Sinh Cung cã mét t×nh yªu bao la víi quª h-¬ng vµ nh÷ng con ng-êi l-¬ng thiÖn . Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NhÊt lµ trong thêi gian nµy NguyÔn TÊt Thµnh ®· ®-îc häc nhiÒu ch÷ nghÜa cña cha vµ nhiÒu thÇy gi¸o trong vïng vµ hä còng ®Òu lµ nh÷ng nhµ yªu n-íc. ChÝnh ®ã lµ nh÷ng ngän löa ®· b¾t ®Çu nhen nhãm lªn lßng yªu n-íc vµ c¨m thï giÆc . II Thêi thanh niªn vµ nh÷ng nhËn thøc vÒ con ®-êng ®i t×m ch©n lý cña NguyÔn TÊt Thµnh Cuèi th¸ng 5 n¨m 1906 , TÊt Thµnh l¹i t¹m biÖt quª h-¬ng lÇn thø hai ®Ó theo cha vµo HuÕ. Dù c¶m thÊy chuyÕn nµy sÏ ®i xa vµ l©u ngµy, TÊt Thµnh ®¶o qua c¸c ngâ xãm chµo t¹m biÖt bµ con hä hµng, bÌ b¹n vµ c¸c thÇy gi¸o cò . Th¸ng 9 n¨m 1906 , TÊt Thµnh vµo tr-êng §«ng Ba häc. Tr-êng §«ng Ba lµ tr-êng tiÓu häc Ph¸p - ViÖt cña tØnh Thõa Thiªn, n»m trªn nÒn chî §«ng Ba, ë ngoµi qu¸ch ChÝnh §«ng. Nguyªn chî §«ng Ba ®· dêi ra ngoµi b·i tõ n¨m 1899, ng-êi ta tu bæ c¸i ®×nh chî ®Ó lµm tr-êng häc. §×nh ®-îc ng¨n lµm n¨m phßng dïng lµm bèn líp häc vµ mét v¨n phßng nhµ tr-êng. B¹n Ph¹m Gia CÇn còng ®-îc «ng th©n sinh cho hít c¸i bói tãc trªn ®Çu vµ cïng TÊt §¹t, TÊt Thµnh tíi häc tr-êng §«ng Ba. Lóc Êy, häc trß ®Õn líp ®Òu ph¶i mang c¶ bót s¾t lÉn bót l«ng vµ nghiªn mùc nho v× nhµ tr-êng vÉn cho häc mçi tuÇn mÊy giê ch÷ H¸n ngoµi ch÷ Ph¸p vµ quèc ng÷. Cµng lªn líp trªn, ch÷ H¸n cµng th-a dÇn, ch÷ Ph¸p t¨ng h¼n lªn ®Õn møc khi ®· vµo líp, häc sinh chØ ®-îc dïng tiÕng Ph¸p trong mäi giao tiÕp. Hai anh em TÊt Thµnh vÉn cã -u thÕ vÒ ch÷ H¸n. Cßn ch÷ Ph¸p th× dÜ nhiªn, hä khã mµ giái h¬n c¸c b¹n con nh÷ng «ng quan to hay c«ng chøc cña Ph¸p. Tuy thÕ, TÊt Thµnh vÉn cã lóc ®-îc thÇy gi¸o khen. Mét h«m, thÇy gi¸o Thä b¶o c¶ líp dÞch c©u tiÕng Ph¸p: "O chat ! O chat! O chat! Voulez - vous manger le rat, monter sur la poutre". TÊt Thµnh ®· sö dông vèn d©n ca cña quª h-¬ng ph-êng v¶i vµ dÞch ngay sang tiÕng ViÖt: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Con mÌo ! Con mÎo ! Con meo! Mµy muèn chÐn chuét th× leo lªn xµ. Cµng häc tiÕn bé, TÊt Thµnh cµng ch¨m chØ. Ngoµi giê häc trªn líp, anh cßn chÞu khã tíi nhµ thÇy gi¸o häc thªm tiÕng Ph¸p. Kú thi tèt nghiÖp tiÓu häc niªn kho¸ 1906-1907, TÊt Thµnh lµ mét trong nh÷ng thÝ sinh cã sè ®iÓm -u tó. NguyÔn TÊt Thµnh ®· cïng anh thi vµo tr-êng Quèc häc HuÕ, n¨m häc 1907-1908, c¶ hai ®Òu tróng tuyÓn. Tr-êng Quèc häc HuÕ ®-îc thµnh lËp theo ®¹o dô ngµy 23 th¸ng M-êi n¨m 1896 cña vua Thµnh Th¸i, vµ nghÞ ®Þnh ngµy 18 th¸ng 11 n¨m 1896 cña Toµn quyÒn Rótx«. Th¸ng 5 n¨m 1908, NguyÔn TÊt Thµnh tham gia cuéc biÓu t×nh cña n«ng d©n 6 huyÖn tØnh Thõa Thiªn ®ßi gi¶m s-u cao thuÕ nÆng. Sau ®ã, TÊt Thµnh kh«ng häc ë tr-êng Quèc häc n÷a. Sím cã lßng yªu n-íc th-¬ng d©n vµ cã chÝ ®¸nh ®uæi thùc d©n Ph¸p, anh quyÕt t©m vµo phÝa nam ®Ó ra n-íc ngoµi t×m con ®-êng míi, gi¶i phãng ®ång bµo khái c¶nh n« lÖ. Tõ nh÷ng suy nghÜ vÒ ý nghÜa s©u xa ®»ng sau nh÷ng tiÕng "Tù do, B×nh ®¼ng, B¸c ¸i", nh×n th¼ng vµo thùc tÕ nãng báng cña ®Êt n-íc, NguyÔn TÊt Thµnh b¾t ®Çu nung nÊu mét hoµi b·o lín: t×m ra con ®-êng gi¶i phãng d©n téc ViÖt Nam. Anh ®ang dån c¶ t©m lùc vµo viÖc thùc hiÖn hoµi b·o ®ã. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng 3: CON §-êng t×m ®-êng cøu n-íc Cña NguyÔn ¸i Quèc I. Lý do ng-êi ra ®i t×m ®-êng cøu n-íc lóc nµy: Khi c¸c phong trµo cøu n-íc, gi¶i phãng d©n téc ®ang trong t×nh tr¹ng khñng ho¶ng ,bÕ t¾c, ng-êi thanh niªn yªu n-íc NguyÔn TÊt Thµnh ®· quyÕt ra ®i t×m ®-êng cøu n-íc. Ng-êi rÊt kÝnh träng , kh©m phôc c¸c tiÒn bèi yªu n-íc, nh-ng kh«ng ®i theo con ®-êng tr-íc ®ã. V-ît qua nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c nhµ yªu n-íc ®-¬ng thêi . Ng-êi ®· cã tinh thÇn chñ ®éng vµ s¸ng t¹o trong viÖc lùa chän con ®-êng cøu n-íc phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña d©n téc vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. NguyÔn TÊt Thµnh sím cã ý thøc h-íng vµo nh÷ng quèc gia næi tiÕng lµ v¨n minh , cã t- t-ëng tù do , b×nh ®¼ng , b¾c ¸i . Muèn ®Õn tËn n¬i , t×m hiÓu kinh nghiÖm cña hä ®· lµm nh- thÕ nµo mµ ®-îc nh- vËy , ®Ó trë vÒ gióp ®ång bµo m×nh ®Ó x©y dùng cuéc sèng Êm no thùc sù h¹nh phóc. §Ó sèng vµ t×m c¸ch ®i ra n-íc ngoµi, NguyÔn TÊt Thµnh ph¶i lµm nhiÒu c«ng viÖc lao ®éng ch©n tay trªn ®Êt Sµi Gßn. N¬i ng-êi th-êng t¹m tró vµ qua l¹i nhiÒu lµ vïng c¶ng Nhµ Rång. §ã lµ c¶ng s«ng. Gäi lµ "Nhµ Rång" v× ë ®©y, trªn nãc ng«i nhµ cña Së ®¹i lý hµng h¶i Ph¸p cã ®¾p hai con rång chÇu mÆt trêi. NguyÔn TÊt Thµnh rÊt chó ý ®Õn c¸c h·ng tµu. Cã hai c«ng ty tµu biÓn lín ch¹y ®-êng Ph¸p - §«ng D-¬ng. §ã lµ h·ng MÐtxagi¬ri Maritim, cßn gäi l¯ h±ng "§Çu Ngùa"; v¯ h±ng S²cgi¬ Rªuyni, cßn gäi l¯ h±ng "N¨m Sao” Tr-a ngµy 2 th¸ng 6 n¨m 1911, NguyÔn TÊt Thµnh ra bÕn Nhµ Rång. Tµu cña h·ng N¨m Sao tõ Tuaran (§µ N½ng) võa cËp bÕn. Ng-êi lªn th¼ng tµu xin viÖc lµm. ThÊy Ng-êi, chñ tµu "Amiran Latus¬ T¬rªvin" h¬i ngÇn Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ng¹i. Nh×n chµng trai kh«i ng«, nh-ng gÇy gß, cã d¸ng häc trß h¬n lµ ng-êi lao ®éng, «ng hÊt hµm hái: - Ng-êi cã thÓ lµm viÖc g×? - T«i cã thÓ lµm bÊt cø viÖc g×! Nghe c©u tr¶ lêi gän lán cña chµng trai, chñ tµu høa: - §-îc, ta sÏ lÊy ng-êi lµm phô bÕp, s¸ng mai ng-êi ®Õn ®©y nhËn viÖc. ThÕ lµ ngµy h«m sau (mång 3 th¸ng 6 n¨m 1911), NguyÔn TÊt Thµnh víi tªn lµ V¨n Ba ®-îc nhËn vµo lµm viÖc trªn tµu. Sù nghiÖp cña ng-êi b¾t ®Çu b»ng ®«i bµn tay tr¾ng. Viªn thuyÒn tr-ëng Lui £®ua Maisen giao cho V¨n Ba cä röa xoong ch¶o, b¸t, ®Üa vµ nh÷ng viÖc kh¸c nh- nhÆt rau, xóc than, cµo lß... Ng-êi sÏ ph¶i lµm quÇn quËt suèt ngµy. Cuéc ®êi b«n ba cña ng-êi b¾t ®Çu tõ ®©y. Ng-êi sÏ lao ®éng ®Ó ®i. Ngµy 5 th¸ng 6 n¨m 1911, tµu Amiran Latus¬ T¬rªvin kÐo mét håi cßi dµi råi nhæ neo, tõ tõ rêi bÕn Nhµ Rång. NguyÔn TÊt Thµnh nh×n ®¨m ®¾m vµo bê nh- muèn kh¾c s©u vµo t©m trÝ h×nh ¶nh cuèi cïng tr-íc gi©y phót ly biÖt quª h-¬ng mu«n vµn yªu dÊu. Chµo t¹m biÖt Sµi Gßn! Chµo t¹m biÖt quª h-¬ng xø së! §· chÝn muåi nh÷ng suy nghÜ tõng nung nÊu l©u ngµy, rÊt tù tin vµo ®«i bµn tay lao ®éng vµ nghÞ lùc cña m×nh, NguyÔn TÊt Thµnh quyÕt chÝ ra ®i. Khi t×nh yªu Tæ quèc, t×nh yªu nh©n d©n ®· bïng lªn, kh«ng mét søc c¶n nµo, kh«ng mét khã kh¨n nµo ng¨n næi b-íc ch©n ng-êi - b-íc ch©n cña tuæi trÎ ®i t×m ®-êng cøu n-íc. II. Cuéc hµnh tr×nh vßng quanh thÕ giíi cña NguyÔn tÊt thµnh: Sau mét th¸ng v-ît biÓn, ghÐ qua c¶ng Xanhgapo, c¶ng C«l«mb« (Sri Lanca), c¶ng Xait (Ai CËp), lÇn ®Çu tiªn NguyÔn TÊt Thµnh ®Õn M¸cx©y, mét h¶i c¶ng quan träng, thµnh phè lín thø hai cña n-íc Ph¸p. Th¨m thµnh Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phè M¸cx©y, Ng-êi kh«ng chØ nh×n thÊy nhiÒu nhµ cao, sang träng, nh÷ng ®-êng phè sÇm uÊt, mµ cßn thÊy nh÷ng c¨n nhµ äp Ñp, tåi tµn, phñ ®Çy må hãng cña d©n nghÌo bÕn c¶ng, n»m däc theo nh÷ng ngâ hÑp ngo¹i vi M¸cx©y. Lóc ®i d¹o trªn ®-êng phè, V¨n Ba gÆp kh¸ nhiÒu ng-êi Ph¸p ¨n mÆc r¸ch r-íi. Ng-êi söng sèt khi nh×n thÊy c¶nh nh÷ng c« g¸i ph¶i b¸n m×nh t¹i c¸c qu¸n r-îu ®Ó nu«i th©n, Ng-êi ng¹c nhiªn vµ xãt xa ®em trao ®æi ®iÒu Êy víi ng-êi b¹n phô bÕp cïng buång víi Ng-êi: ho¸ ra ë n-íc Ph¸p còng cã nh÷ng ng-êi nghÌo khæ nh- ë n-íc chóng t«i. ThÕ th× t¹i sao ng-êi Ph¸p kh«ng chu cÊp ®Çy ®ñ vµ khai ho¸ cho ®ång bµo m×nh ®·, tr-íc khi ®i "d¹y" chóng t«i? Trong n¨m 1912, NguyÔn TÊt Thµnh lµm thuª cho mét chiÕc tµu cña h·ng "VËn t¶i hîp nhÊt" ®i vßng qung-êi ch©u Phi. Ng-êi cã dÞp dõng l¹i ë nhiÒu bÕn c¶ng cña nhiÒu n-íc ch©u ¢u, ch©u Phi, nh- T©y Ban Nha, Bå §µo Nha, Angiªri, Tuynidi, C«ngg«, §ah«m©y, Xªnªgan, Rªuyni«ng, v.v.. §Õn ®©u Ng-êi còng chøng kiÕn c¶nh nghÌo ®ãi, cùc khæ cña ng-êi d©n lao ®éng ë c¸c n-íc t- b¶n vµ thuéc ®Þa. Cuèi n¨m 1912, NguyÔn TÊt Thµnh ®Õn n-íc Mü, võa ®i lµm thuª ®Ó kiÕm sèng, võa t×m hiÓu ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng Mü. Ng-êi ®· xóc ®éng tr-íc ®iÒu kiÖn sèng cña ng-êi d©n da ®en ë khu H¸clem, tr-íc c¶nh "hµnh h×nh kiÓu Lyns¬" cña bän ph©n biÖt chñng téc ®èi xö tµn nhÉn víi ng-êi Mü da ®en. Nh×n t-îng "ThÇn tù do", Ng-êi c¶m nghÜ: "¸nh s¸ng trªn ®Çu ThÇn tù do to¶ ra trªn bÇu trêi xanh, cßn d-íi ch©n ThÇn tù do nµy th× ng-êi da ®en ®ang bÞ chµ ®¹p, sè phËn ng-êi phô n÷ ®ang bÞ chµ ®¹p. Bao giê ng-êi da ®en míi ®-îc b×nh ®¼ng víi ng-êi da tr¾ng, bao giê míi cã sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, bao giê phô n÷ míi b×nh ®¼ng víi nam giíi". Lêi nhËn xÐt nµy kh«ng chØ ®óng víi t×nh h×nh n-íc Mü mµ c¶ ë c¸c n-íc ®Õ quèc kh¸c: tù do, b×nh ®¼ng chØ lµ lêi høa su«ng, mét sù lõa bÞp. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Kho¶ng cuèi n¨m 1913, NguyÔn TÊt Thµnh rêi Mü sang Anh. §Ó sinh sèng, ng-êi ph¶i lµm nhiÒu viÖc nÆng nhäc nh- cµo tuyÕt, ®èt lß nh-ng vÉn miÖt mµi tù häc tiÕng Anh tr-íc vµ sau giê lao ®éng. Vµ hµng tuÇn vµo giê nghØ ng-êi l¹i häc víi mét gi¸o s- ng-êi Italia. Sau ®ã ng-êi chuyÓn sang lµm phô bÕp cho mét kh¸ch s¹n næi tiÕng ë Lu©n §«n - kh¸ch s¹n C¸cl¬t¬n d-íi sù ®iÒu khiÓn cña "vua ®Çu bÕp" tªn lµ Etcèpphie. ë kh¸ch s¹n nµy, hµng ngµy nh÷ng ng-êi phôc vô d-íi bÕp, sau khi kh¸ch ®· ¨n xong, cã nhiÖm vô ph¶i thu dän b¸t ®Üa... vµ ®æ tÊt c¶ nh÷ng thøc ¨n thõa vµo mét c¸i thïng to, råi sau ®ã ®em ®æ ®i. Cã khi nh÷ng thøc ¨n thõa lµ mét phÇn t- con gµ hay c¶ ®Üa bµnh mú, nh÷ng miÕng thÞt bß r¸n to t-íng... §Õn l-ît TÊt Thµnh lµm phô bÕp, nh÷ng thøc ¨n thõa cña ng-êi kh¸c ng-êi ®Òu ®Ó riªng ra vµ ®Ëy l¹i cÈn thËn, s¹ch sÏ, s¾p xÕp gän gµng, råi ®-a vµo cho nhµ bÕp. ThÊy vËy, «ng "vua ®Çu bÕp" hái l¹i ng-êi: - T¹i sao anh kh«ng ®em nh÷ng thøc ¨n nµy ®æ vµo thïng r¸c nhnh÷ng ng-êi kh¸c? Ng-êi ®iÒm tÜnh tr¶ lêi: - Kh«ng nªn ®em vøt nh÷ng thø nµy ®i. ¤ng cã thÓ cho ng-êi nghÌo nh÷ng thø Êy. C©u nãi cña ng-êi lµm cho "vua ®Çu bÕp" rÊt ng¹c nhiªn, v× «ng thÊy tõ tr-íc ®Õn nay ch-a cã ai ë kh¸ch s¹n nµy nghÜ vµ lµm nh- TÊt Thµnh. Víi c¶ tÊm lßng quý mÕn vµ kh©m phôc, «ng giµ Ðtc«pphie võa c-êi võa nãi: - T¹m thêi ng-êi h·y g¸c ý nghÜ c¸ch m¹ng cña anh l¹i mét bªn, vµ t«i sÏ d¹y cho anh c¸ch lµm bÕp, lµm ngon, vµ anh sÏ ®-îc nhiÒu tiÒn. Tõ ®ã ng-êi ®-îc «ng "vua ®Çu bÕp" ®-a vµo chç lµm b¸nh víi sè l-¬ng cao h¬n. Nh÷ng ng-êi trong kh¸ch s¹n cho ®ã lµ mét viÖc lín v× lÇn ®Çu tiªn «ng "vua ®Çu bÕp" lµm nh- thÕ. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngµy 16-4-1915, NguyÔn TÊt Thµnh, lÊy tªn lµ P«n (Paul), göi th- cho Toµn quyÒn §«ng D-¬ng, qua l·nh sù Ng-êi t¹i Sµi Gßn, nhê t×m ®Þa chØ cña cha m×nh. Dï sèng xa c¸ch mu«n trïng d-¬ng, song tÊm lßng hiÕu th¶o cña ng-êi con vÉn h-íng vÒ cha giµ. Kho¶ng cuèi n¨m 1917, khi cuéc ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt s¾p chÊm døt, NguyÔn TÊt Thµnh trë l¹i n-íc Ph¸p. Ng-êi nhËn thÊy n-íc Ph¸p, nhÊt lµ thñ ®« Pari, cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan thuËn lîi cho ho¹t ®é ë Ph¸p, NguyÔn TÊt Thµnh sèng hoµ m×nh víi nh©n d©n lao ®éng Pari, tiÕp xóc víi nhiÒu nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, v¨n ho¸ næi tiÕng cña Ph¸p (Macxen Casanh, P«n V©y¨ng Cutuyriª, Gi¨ng L«ngghª...), tham gia §¶ng x· héi Ph¸p - tæ chøc tiÕn bé nhÊt ë Ph¸p håi bÊy giê bªnh vùc c¸c n-íc thuéc ®Þa. Thêi gian nµy, c¸c n-íc §ång minh th¾ng trËn ®ang häp Héi nghÞ VÐcx©y ®Ó chia nhau quyÒn lîi. NhiÒu ®oµn ®¹i biÓu c¸c d©n téc thuéc ®Þa ®Õn Pari ®Ó tr×nh bµy nguyÖn väng muèn ®-îc ®éc lËp. Thay mÆt Héi nh÷ng ng-êi ViÖt Nam yªu n-íc t¹i Ph¸p, NguyÔn ¸i Quèc (tªn míi cña NguyÔn TÊt Thµnh) göi ®Õn héi nghÞ nµy b¶n yªu s¸ch cña nh©n d©n ViÖt Nam. B¶n yªu s¸ch gåm 8 ®iÓm: 1. ¢n x¸ chÝnh trÞ ph¹m ng-êi b¶n xø. 2. C¶i c¸ch ph¸p luËt ë §«ng D-¬ng ®Ó ng-êi b¶n xø ®-îc b¶o ®¶m vÒ luËt ph¸p nh- ng-êi ch©u ¢u. B·i bá tÊt c¶ nh÷ng toµ ¸n ®Æc biÖt. 3.Tù do b¸o chÝ vµ ng«n luËn. 4.Tù do lËp héi vµ héi häp. 5. Tù do di d©n vµ du lÞch ra n-íc ngoµi. 6. Tù do lËp tr-êng häc trong c¸c tØnh ®Ó d¹y vÒ kü thuËt vµ nghÒ nghiÖp cÇn thiÕt cho d©n b¶n xø. 7. Thay thÕ chÕ ®é s¾c lÖnh b»ng c¸c ®¹o luËt. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 8. BÇu ra ®¹i diÖn th-êng trùc ng-êi b¶n xø lµm viÖc bªn c¹nh Quèc héi Ph¸p ®Ó th«ng b¸o nh÷ng nguyÖn väng cña nh©n d©n. KÌm theo b¶n Yªu s¸ch, NguyÔn ¸i Quèc cßn göi th- riªng cho c¸c ®oµn ®¹i biÓu §ång minh dù héi nghÞ vµ tÊt c¶ nghÞ viªn cña Quèc héi Ph¸p. B¶n Yªu s¸ch trªn ®-îc viÕt b»ng ba thø tiÕng Ph¸p, ViÖt, H¸n víi néi dung nh- nhau. NhËn ®-îc th- vµ b¶n Yªu s¸ch nh-ng kh«ng cã ®¹i biÓu nµo tr¶ lêi. Sau nµy, khi nh×n l¹i viÖc lµm nµy, NguyÔn ¸i Quèc kh¼ng ®Þnh: "Cuéc ®¹i chiÕn kÕt thóc, d©n téc ViÖt Nam còng nh- c¸c d©n téc kh¸c, ®· bÞ mª hoÆc theo nh÷ng lêi tuyªn bè réng r·i cña Uynx¬n vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt... Nh-ng sau mét thêi gian nghiªn cøu theo dâi, chóng t«i nhËn thÊy r»ng "chñ nghÜa Uynx¬n chØ lµ mét trß bÞp bîm lín". Tuy vËy, b¶n Yªu s¸ch ®· g©y ¶nh h-ëng to lín, v× ®-îc ®¨ng trªn c¸c b¸o Nh©n ®¹o vµ D©n chóng, ®ång thêi in thµnh truyÒn ®¬n ph©n ph¸t trong c¸c cuéc häp, mÝt tinh, göi cho ViÖt kiÒu ë Ph¸p vµ göi vÒ n-íc. B¶n truyÒn ®¬n ch÷ ViÖt víi ®Çu ®Ò "ViÖt Nam yªu cÇu ca" ®-îc NguyÔn ¸i Quèc diÔn ®¹t thµnh v¨n vÇn: ..."Mét xin tha kÎ ®ång bµo, V× chung chÝnh trÞ m¾c vµo tï giam. Hai xin ph¸p luËt söa sang, Ng-êi T©y ng-êi ViÖt hai ph-¬ng cïng ®ång. Nh÷ng toµ ®Æc biÖt bÊt c«ng, D¸m xin bá døt réng dung d©n lµnh. Ba xin réng phÐp häc hµnh, Më mang kü nghÖ tËp tµnh c«ng th-¬ng. Bèn xin ®-îc phÐp héi lµng, N¨m xin nghÜ ngîi nãi bµn tù do. S¸u xin ®-îc phÐp lÞch du, Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Bèn ph-¬ng mÆc søc, n¨m ch©u mÆc t×nh. B¶y xin hiÕn ph¸p ban hµnh, Tr¨m ®iÒu ph¶i cã thÇn linh ph¸p quyÒn. T¸m xin ®-îc cö nghÞ viªn, Chóng nhê v¹n quèc c«ng d©n xÐt t×nh...". B¶n Yªu s¸ch... ®· g©y ®-îc ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®èi víi nh©n d©n ViÖt Nam. Hä ®-îc thøc tØnh, cã ý thøc ®Êu tranh cho nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ ®Ó tiÕn tíi ®-îc ®éc lËp hoµn toµn. Thùc d©n Ph¸p ho¶ng sî. Chóng truy t×m t¸c gi¶ b¶n Yªu s¸ch... B¸o chÝ Ph¸p so s¸nh b¶n Yªu s¸ch cña NguyÔn ¸i Quèc nh- "qu¶ bom ®Æt gi÷a tÊt c¶ nh÷ng ng-êi Ph¸p ë §«ng D-¬ng". Nh-ng kh«ng thÓ nãi nh÷ng lêi yªu cÇu Êy lµ kh«ng cã t¸c dông, bëi v× nã ®· ®²nh dÊu mét giai ®o³n míi trong phong tr¯o gi°i phãng d©n téc ”. C¸ch m¹ng Th¸ng M-êi Nga thµnh c«ng (ngµy 7-11-1917) lóc NguyÔn TÊt Thµnh míi ®Õn Pari. TiÕng vang cña cuéc c¸ch m¹ng nµy ®-îc anh chó ý. Tuy lóc ®Çu ch-a hiÓu biÕt ®Çy ®ñ, s©u s¾c vÒ C¸ch m¹ng Th¸ng M-êi, song vèn cã sù nh¹y c¶m vÒ chÝnh trÞ, l¹i cã thùc tiÔn cuéc sèng cña nh©n d©n bÞ ¸p bøc vµ Êp ñ tõ l©u ý t-ëng gi¶i phãng d©n téc nªn Ng-êi nhËn thÊy ®©y lµ mét biÕn cè lín "cã søc l«i cuèn kú diÖu". Sù nhËn thøc "c¶m tÝnh tù nhiªn" ban ®Çu Êy l-u m·i ë Hå ChÝ Minh mét Ên t-îng s©u s¾c, "tùa nh- ng-êi ®i ®-êng ®ang kh¸t mµ cã n-íc uèng, ®ang ®ãi cã c¬m ¨n". DÇn dÇn trong ho¹t ®éng thùc tiÔn vµ ho¹t ®éng lý luËn, NguyÔn ¸i Quèc cµng hiÓu vÒ C¸ch m¹ng Th¸ng M-êi, vÒ Lªnin. ë Pari, Ng-êi ®· tham gia nh÷ng ho¹t ®éng ñng hé C¸ch m¹ng Th¸ng M-êi, ph¶n ®èi bän ®Õ quèc vò trang can thiÖp vµo n-íc Nga X«viÕt. Ngµy 25-12-1920, NguyÔn ¸i Quèc tham gia §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XVIII cña §¶ng X· héi Ph¸p víi t- c¸ch lµ ®¹i biÓu §«ng