Tài liệu Hoạch toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại công ty may thăng long

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ,s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra lµ ®Ó tiªu thô trªn thÞ trêng ,®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi .ChÝnh v× vËy ,tiªu thô thµnh phÈm lµ mét m¾t xÝch quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh liªn tôc :s¶n xuÊt - trao ®æi - ph©n phèi - tiªu dïng. Môc ®Ých cuèi cïng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo trªn thÞ trêng còng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn .Mµ ®iÒu nµy chØ cã thÓ ®¹t ®îc khi kÕt thóc giai ®o¹n tiªu thô thµnh phÈm cña doanh nghiÖp . Nh vËy,thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi doanh nghiÖp .NhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh hiÖn nay,c¸c doanh nghiÖp ®îc tù do trong c¹nh tranh ,®îc tù chñ trong qu¶n lý vµ chÞu toµn bé tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh .Muèn ®¹t ®îc môc ®Ých th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch nµo ®ã ®Ó xóc tiÕnn tiªu thô sanr phÈm cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt ,hiÖu qu¶ nhÊt. KÕ to¸n cã vai trß nh mét c«ng cô qu¶n lý ®¾c lùc ,cã nhiÖm vô thu thËp xö lý vµ cung cÊp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c ®Çy ®ñ kÞp thêi gióp cho ngêi ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n .§Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ,®Æc biÖt lµ kh©u tiªu thô s¶n phÈm ®¹t kÕt qu¶ tèt ®ßi hái c«ng t¸c tiªu thô ph¶n ¸nh ,gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c chi phÝ vµ thu thËp c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®óng ®¾n. §¹i héi VI ®· ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn míi cho nÒn kinh tÕ ,h×nh thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi viÖc ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh ngµnh nghÒ kinh doanh .§øng tríc thùc tÕ nh vËy viÖc s¶n xuÊt ra thµnh phÈm ®· khã nhng viÖc tiªu thô thµnh phÈm cßn khã kh¨n h¬n nhiÒu ,nã ®ãng vai trß quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp. VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doang nghiÖp lµ kh«ng ngõng t¨ng cêng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm ,mÉu m· s¶n phÈm,më réng tiªu thô ,®Ó lu«n ®øng v÷ng vµ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng .§Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù quan t©m ®Æc biÖt tíi c«ng t¸c thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm .V× vËy trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty may Th¨ng Long em thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c tæ chøc ho¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm trong viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty em ®· h¹n chÕ ®Ò tµi “ Ho¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty may Th¨ng Long”. Néi dung chuyªn ®Ó gåm 3 phÇn chÝnh : 1 PhÇn thø nhÊt :Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp. PhÇn thø hai :C«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty may Th¨ng Long. PhÇn thø ba :Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ toµn thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty may Th¨ng Long. PhÇn thø nhÊt Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt I. sù cÇn thiÕt tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm . 1. Kh¸i niÖm vÒ thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm I.1 Thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm . Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn vµ ®· hoµn thµnh ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn cña quy tr×nh c«ng viÖc ,quyÕt ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã trong ph¹m vi c¸c doanh nghiÖp ®· ®îc bé phËn kü thuËt kiÓm tra x¸c nhËn phï hîp víi tiªu chuÈn kü thuËt ®· lµm thñ tôc nhËp kho hoÆc giao trùc tiÕp cho kh¸ch hµng . Nöa thµnh phÈm lµ nh÷ng thµnh phÈm míi kÕt thóc 1 hay 1 sè c«ng ®o¹n trong quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mµ cha qua giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng ,®îc nhËp kho hay chuyÓn giao ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn hoÆc cã thÓ b¸n ra ngoµi. Thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm ®Òu lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp .Nh vËy kh¸i niÖm “s¶n phÈm” cã ph¹m vi réng h¬n kh¸i niÖm “thµnh phÈm” .Thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm chØ lµ kh¸i niÖm t¬ng ®èi ®îc xÐt trong 1 doanh nghiÖp cô thÓ v× trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 1 s¶n phÈm cã thÓ lµ thµnh phÈm cña doanh nghiÖp nµy nhng l¹i chØ chØ lµ nöa thµnh phÈm cña doanh nghiÖp kh¸c ,®iÒu nµy phô thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña mçi 2 I.2 doang nghiÖp .V× vËy tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh cô thÓ mµ cã sù x¸c ®Þnh ®óng ®¾n thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm. Thµnh phÈm nãi riªng vµ s¶n phÈm nãi chung lµ thµnh qu¶ lao ®éng cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ,nªn cÇn ®îc qu¶n lý vµ b¶o vÖ an toµn . Mçi tæn thÊt ®Òu ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô ®· ký kÕt hay lµm gi¶m thu nhËp cña doanh nghiÖp . V× vËy thµnh phÈm ph¶i ®îc qu¶n lý chÆt chÏ c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ chÊt lîng . Yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm : Nãi ®Õn thµnh phÈm ngêi ta thêng nãi ®Õn sè lîng vµ chÊt lîng .Trong doanh nghiÖp cã thÓ bao gåm nhiÒu lo¹i thµnh phÈm kh¸c nhau nªn qu¶n lý thµnh phÈm ph¶i ®ßi hái thêng xuyªn ph¶n ¸nh gi¸m s¸t t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho - dù tr÷ cña tõng lo¹i s¶n phÈm ,kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng thµnh phÈm tån ®äng l©u trong kho kh«ng ®îc tiªu thô ,tõ ®ã t×m biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn. Bªn c¹nh viÖc qu¶n lý thµnh phÈm vÒ sè lîng vµ chñng lo¹i th× viÖc qu¶n lý chÆt chÏ vÒ mÆt chÊt lîng thµnh phÈm lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc .Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay,nÕu thµnh phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng ,mÉu m· kh«ng ®îc hoµn thiÖn vµ ®æi míi th× kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi. Do vËy mçi doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn n¾m b¾t thÞ hiÕu tiªu dïng cña x· héi ®Ó kÞp thêi thay ®æi ,c¶i tiÕn mÆt hµng .Bé phËn KCS ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm ,cã chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng s¶n phÈm kÐm phÈm chÊt ®Ó lo¹i ra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .Cã nh vËy míi tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ tµi s¶n ,hoµn thµnh nhiÖm vô qu¶n lý thµnh phÈm . Tiªu thô thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm . B¸n hµng (hay tiªu thô) lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn trao ®æi th«ng qua ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ tri vµ gi¸ trÞ sö dông cña thµnh phÈm ,trong ®ã doanh nghiÖp giao thµnh phÈm cho kh¸ch hµng vµ ®ång thêi thu ë kh¸ch hµng mét sè tiÒn tong øng víi gi¸ trÞ cña thµnh phÈm .tøc lµ ®Ó chuyÓn ho¸ vèn cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm : §Ó qu¶n lý kh©u tiªu thô cÇn ph¶i n¾m b¾t ,theo dâi chÆt chÏ tõng ph¬ng thøc b¸n hµng ,tõng thÓ thøc thanh to¸n ,tõng kh¸ch hµng vµ tõng lo¹i thµnh phÈm ,tiªu thô ,®«n ®èc thanh to¸n vµ thu håi ®Çy ®ñ ,kÞp thêi tiÒn vèn . TÝnh to¸n chÝnh x¸c ®óng kÕt qu¶ tõng lo¹i ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp,thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ níc theo chÕ ®é quy ®Þnh. 3 §Ó ®¶m b¶o tÝnh liÖn tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , sö dông vèn cã hiÖu qu¶ th× c«ng t¸c qu¶n ly tiªu thô cÇn ph¶i biÕt râ tõng kho¶n thu nhËp ,nguyªn nh©n t¨ng gi¶m cña c¸c kho¶n thu nhËp ®ã,ph©n tÝch c¸c nguyªn nh©n ®Ó t×m ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m t¨ng thu nhËp ,qu¶n lý chÆt chÏ viÖc nghiªm chØnh chÊp hµnh chÕ ®é tµi chÝnh tÝn dông. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn nh hiÖn nay ,c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp .V× vËy trong qu¶n lý tiªu thô ,cïng víi viÖc hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch tiªu thô theo c¸c hîp ®ång kÕ to¸n ®· ký kÕt ,th× doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng ,n¾m b¾t ®îc c¸c biÕn ®æi vÒ thÞ hiÕu tiªu thô ,coi träng ho¹t ®éng Marketing doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng gîi ý ®Ó kh¸ch hµng nãi vÒ nh÷ng u ®iÓm,nhîc ®iÓm cña s¶n phÈm ,nh÷ng vìng m¾c trong mua b¸n ,nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm vµ nhu cÇu trong thêi gian tíi ,nh÷ng thiÕu sãt trong quan hÖ giao dÞch víi doanh nghiÖp...§ång thêi doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm mét c¸ch khoa häc ,hîp lý ®¸p øng nhu cÊu h¹ch to¸n kinh néi bé còng nh trong toµn bé doanh nghiÖp. 2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm. KÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm nãi riªng muèn thùc sù trë thanhf c«ng cô qu¶n lý s¾c bÐn ,cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt nhiÖm vô sau: - Tæ chøc theo dâi ,ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu thô ,tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ vèn cña hµng b¸n ,ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng ,chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ,doanh thu b¸n hµng ,c¸c kho¶n ®iÒu chØnh gi¶m thu vµ c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú. - Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan ®ång thêi ®Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch kinh tÕ ®èi víi bé phËn tiªu thô . - Tæ chøc theo dâi ,ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ,®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ gi¸m ®èc chÆt chÏ t×nh h×nh hiÖn cã ,sù biÕn ®éng (nhËp,xuÊt) cña tõng lo¹i thµnh phÈm trªn c¶ hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ . - Tµi liÖu kÕ to¸n cung cÊp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c ,kh¸ch quan vµ trung thùc. - Tµi liÖu do kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm cung cÊp ph¶i râ rµng ,dÔ hiÓu . 4 - TÝnh to¸n chÝnh x¸c doanh thu b¸n hµng tõ ®ã x¸c ®Þnh kÕt qu¶. 3. ý nghÜa. Trong mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ,quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gåm hai giai ®o¹n chÝnh ®ã lµ s¶n xuÊt vµ tiªu thô .Ta cã thÓ hiÓu quy tr×nh nµy nh sau: Ban ®Çu doanh nghiÖp bá vèn vÒ kinh doanh mua vËt t ,m¸y mãc thiÕt bÞ ,nhµ xëng ... Nguyªb vËt liÖu ®îc qua qu¸ tr×nh chÕ biÕn l¾p r¸p sÏ trë thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp .Sau ®ã sè s¶n phÈm nµy ®îc ®em ®i tiªu thô nh»m bï ®¾p sè vèn ban ®Çu vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , s¶n phÈm ®îc ®em ra tiªu thô trªn thÞ trêng ,tøc lµ s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông .Vµ ®øng trªn gãc ®é lu©n chuûªn vèn th× tiªu thô lµ qu¸ tr×nh chuyÓn h×nh th¸i gi¸ trÞ cña vèn ,tõ h×nh thøc hµng ho¸ th«ng thêng sang h×nh thøc tiÒn tÖ . Do vËy qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm tèt hay xÊu cã t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, quy ®Þnh ®Õn sù tån t¹i hay ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. Tríc ®©y,trong nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ,mäi ho¹t ®éng trong c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®Òu do nhµ níc chØ ®¹o :kinh phÝ do cÊp trªn cÊp ,lç do nhµ níc bï ,gi¸ do nhµ níc quy ®Þnh ,s¶n xuÊt c¸i g× ,tiªu thô nh thÕ nµo còng do nhµ níc ®Þnh ®o¹t .C¬ chÕ kiinh tÕ nµy lµm mÊt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ,mÊt tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng .H¬n n÷a quy luËt gi¸ trÞ vµ c¸c ph¹m trï cña nã nh chi phÝ s¶n xuÊt ,gi¸ thµnh ,gi¸ c¶ ,lîi nhuËn kh«ng ®îc tÝnh ®Õn .Ngêi ta s¶n xuÊt víi bÊt cø gi¸ nµo mµ kh«ng tÝnh ®Õn ®Çu vµo ,®Çu ra ,hiÖu qu¶ kinh tÕ nh thÕ nµo. HiÖn nay trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ,mçi doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn tù chñ kinh doanh ,tù m×nh tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ lîi nhuËn lu«n lµ môc tiªu cao nhÊt .V× vËy ,ngoµi viÖc lùa chän c«ng nghÖ s¶n xuÊt thÝch hîp th× tiªu thô s¶n phÈm lµ c«ng viÖc rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng .Muèn tiªu thô s¶n phÈm ®¹t kÕt qu¶ nh mong muèn th× doanh nghiÖp ph¶i t×m thÞ trêng ,kh¸ch hµng ®Ó tiªu thô s¶n phÈm .S¶n phÈm khi ®îc tiªu thô th× míi cã ®iÒu kiÖn bï ®¾p toµn bé chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô ,®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ,®ång thêi thu ®îc lîi nhuËn . H¬n n÷a c¨n cø vµo t×nh h×nh tiªu thô vµ kÕt qu¶ kinh doanh ,tæ chøc d©y chuyÒn s¶n xuÊt kinh doanh ...mµ doanh nghiÖp sÏ lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶ nhÊt .Nh vËy trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng s¶n phÈm còng nh tiªu thô s¶n phÈm cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n 5 xuÊt kinh doanh ,quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i ,ph¸t triÓn hay ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. Tiªu thô cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n .Bëi lÏ thùc hiÖn tiªu thô s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô ,gi÷a tiÒn vµ hµnh lang lu th«ng ,®Æc biÖt ®¶m b¶o c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh ,c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®éc l¹ap mµ cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau ,doanh nghiÖp nµy lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp kh¸c ph¸t triÓn trong sù rµng buéc cña hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng xa héi mµ mèi quan hÖ nµy ®îc thÓ hiÖn qua viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña nhau. Tõ ý nghÜa cña thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ®èi víi doanh nghiÖp còng nh ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ,®ßi c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông nhiÒu c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau vµ sö dông nhiÒu c¸c c«ng cô kh¸c nhau ®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ,trong ®ã cã tiªu thô s¶n phÈm .Mµ trong qu¶n lý kÕ to¸n lµ mét c«ng cô rÊt quan träng ,nã ® îc sö dông nh mét c«ng cô s¾c bÐn vµ cã hiÖu lùc nhÊt ®Þnh ®Ó ph¶n ¸nh mét c¸ch kh¸ch quan vµ gi¸m ®èc mét c¸ch tßan diÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .ChÝnh v× vËy viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong mçi doanh nghiÖp. II. kÕ to¸n thµnh phÈm 1.§¸nh gi¸ thµnh phÈm. Thµnh phÈm nhËp - xuÊt - tån kho ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ 1.1 §èi víi thµnh phÈm nhËp kho. Víi thµnh phÈm do c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh hoµn thµnh nhËp khoth× gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ thµnh c«ng xëng bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x¬ngr nh:chi phÝ nguyªn v¹t liÖu trùc tiÕp ,chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung . Víi thµnh phÈm thuª ngo¸i gia c«ng th× gi¸ thµnh thùc tÕ bao gåm :trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt ®Ó chÕ biÕn gia c«ng ,chi phÝ chÕ biÕn gia c«ng ,tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ho¹t ®éng chÕ biÕn gia c«ng vµ chi phÝ kh¸c :chi phÝ vËn chuyÓn ,bèc dì ,hao hôt ... 1.2 §èi víi thµnh phÈm xuÊt kho. S¶n xuÊt trong doanh nghiÖp chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nªn ë mçi thêi ®iÓm kh¸c nhau ,gi¸ thµnh c«ng xëng cña thµnh phÈm kh«ng gièng 6 nhau.V× vËy cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho .§Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho cho kÕ to¸n cã thÓ sö dông 1 trong c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n sau(V× c«ng ty may Th¨ng Long lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng vµ viÖc xuÊt nhËp thµnh phÈm xÈy ra thêng xuyªn nªn chØ ¸p dông 1 trong 2 ph¬ng ph¸p ): - TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú: Theo ph¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho ®îc tÝnh b»ng c«ng thøc: TrÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho =(Sè lîng hµng ho¸ xuÊt kho)(§¬n gi¸ mua thùc tÕ hµng ho¸ tån ®Çu kú) - TÝnh theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn : Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt ph¶i tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n cña hµng lu©n chuyÓn trong kú theo c«ng thøc. §¬n gi¸ b×nh qu©n TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tån ®Çu kú +TrÞ gi¸ mua thùc tÕ hµng nhËp Sè lîng hµng tån ®Çu kú + Sè lîng hµng nhËp trong kú TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho=(§¬n gi¸ b×nh qu©n) ( Sè lîng hµng xuÊt kho) Nhng do viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho thêng thùc hiÖn vµo cuèi kú h¹ch to¸n ,nªn ®Ó theo dâi chi tiÕt t×nh h×nh biÕn ®éng cña thµnh phÈm trong kú kÕ to¸n sö dông gi¸ h¹ch to¸n. Doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi chÐp kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng hµng ngµy cña thµnh phÈm mét c¸ch æn ®Þnh .Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸ thµnh thùc tÕ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ nhËp kho thèng nhÊt mµ doanh nghiÖp quy ®Þnh . Môc ®Ých cña viÖc sö dông gi¸ h¹ch to¸n lµ nh»m ®¬n gi¶n ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp cã nghiÖp vô xuÊt nhËp kho thµnh phÈm nhiÒu ,thêng xuyªn vµ gi¸ thµnh biÕn ®éng lín . Theo c¸ch nµy ,hµng ngµy kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp kho thµnh phÈm theo gi¸ h¹ch to¸n .§Õn cuèi kú h¹ch to¸n sau khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho ,kÕ to¸n tiÕn hµnh ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ,®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt b¸n trong kú vµ tån kho cuèi kú .C«ng thøc sau: Gi¸ thùc tÕ thµnh Gi¸ h¹ch to¸n thµnh HÖ sè gi¸ phÈmxuÊt kho trong kú phÈm xuÊt kho trong kú thµnh phÈm HÖ sè gi¸ thµnh phÈm Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån ®Çu kú+Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm nhËp trong kú Gi¸ HT thµnh phÈm tån ®Çu kú + Gi¸ HT thµnh phÈm nhËp trong kú 2. KÕ to¸n thµnh phÈm. 7 2.1 Chøng tõ sö dông. Mäi nghiÖp vô biÕn ®éng cña thµnh phÈm ®Òu ph¶i ®îc ghi chÐp ,ph¶n ¸nh vµo chøng tõ ban ®Çu ,nh»m thiÕt lËp mét hÖ thèng th«ng tin ban ®Çu hîp lÖ ,hîp ph¸p cho kÕ to¸n ghi sæ. Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n ban hµnh sè 1141/TT/Q§KT ngµy 01/11/1995 cña bé tµi chÝnh c¸c chøng tõ kÕ to¸n thµnh phÈm sö dông chñ yÕu lµ :PhiÕu nhËp kho 01-VT ; phiÕu xuÊt kho 02-VT; phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé 03-VT; biªn b¶n kiÓm kª vËn chuyÓn vËt t ,s¶n phÈm hµng ho¸ 08-VT; ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho 02-BH; thÎ kho 06-VT .Tõ ngµy 01/01/1999 cã thªm ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng .Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn cã thÓ sö dông thªm mét sè chøng tõ cã tÝnh chÊt híng dÉn nh biªn b¶n kiÓm nghiÖm 05-VT; phiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú 06-VT ... ®Ó gióp kÕ to¸n vµ ngêi qu¶n lý cã thªm nh÷ng th«ng tin vµ chØ tiªu cÇn thiÕt cho qu¶n lý. §èi víi chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi ,®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c .Chøng tõ vÒ thµnh phÈm nãi riªng ph¶i tu©n theo chÕ ®é hiÖn hµnh vµ quy ®Þnh cô thÓ cña doanh nghiÖp ,ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c cËp nhËt cña chøng tõ vµ ®iÒu quan träng lµ chøng tõ ph¶i lµ b»ng chøng ®¸ng tin cËy ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vµ c¨n cø ®Ó xem xÐt ,kiÓm tra t×nh h×nh t¨ng gi¶m thµnh phÈm còng nh c¸c lo¹i vËt t ,tµi s¶n vµ tiÒn vèn cña doanh nghiÖp. 2.2 Tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm. §Ó ®¶m b¶o mèi quan hÖ ®èi chiÕu ,kiÓm tra gi÷a phßng kÕ to¸n vµ thñ kho thµnh phÈm ,mçi doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm .Néi dung kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm cÇn ph¶i theo dâi cô thÓ cho tõng nhãm ,thËm trÝ cã thÓ ®Õn tõng thø thµnh phÈm ë tõng kho trªn c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ .Mçi doanh nghiÖp dùa vµo ®Æc ®iÓm riªng cña m×nh mµ lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt cho phï hîp.HiÖn nay kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®îc tiÕn hµnh theo 1 trong 3 ph¬ng ph¸p sau: *Theo ph¬ng ph¸p thÎ song song. Ph¬ng ph¸p nµy sÏ phï hîp víi doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i thµnh phÈm lu©n chuyÓn qua kho nhng mËt ®é nhËp ,xuÊt thµnh phÈm dµy ®Æc ,víi hÖ thèng kho tµng ®îc bè trÝ tËp trung ,®ång thêi doanh nghiÖp ph¶i cã ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng kÕ to¸n ®Ó thùc hiÖn . - T¹i kho : Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ nhËp ,xuÊt kho thµnh phÈm ,thñ kho tiÕn hµnh ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp ,xuÊt kho thµnh phÈm vµo thÎ kho vÒ mÆt sè lîng .Mçi chøng tõ ®îc ghi mét dßng vµo thÎ kho .ThÎ kho ph¶n ¸nh tõnh lo¹i thµnh phÈm cã trong kho.Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho vµ lµm c¨n cø 8 ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n thµnh phÈm .§Þnh kú (tõ 3 ®Õn 5 th¸ng ) thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp ,xuÊt khothµnh phÈm ®· ®îc ph©n lo¹i cho kÕ to¸n thµnh phÈm . - T¹i phßng kÕ to¸n : Kes to¸n thµnh phÈm sö dông sæ(thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm theo tõng lo¹i t¬ng øng víi thÎ khotheo c¶ hai chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ .Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ chi tiÕt thµnh phÈm vµ tiÕn hµnh ®èi chiÕu kiÓm tra víi thÎ kho theo chØ tiªu sè lîng .§ång thêi kÕ to¸n lËp b¶ng kª tæng hîp nhËp ,xuÊt kho thµnh phÈm ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tæng hîp vÒ mÆt gi¸ trÞ . S¬ ®å 1:H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p thÎ song song. PhiÕu nhËp kho ThÎ kho PhiÕu xuÊt kho Ghi chó: ThÎ(sæ)chi tiÕt T/P B¶ng tæng hîp nhËp,xuÊt T/P Ghi hµng ngµy KÕ to¸n tæng hîp nhËp-xuÊt tån Ghi cuèi th¸ng Quan hÖ ®èi øng Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song lµ mét ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ,dÔ lµm ,nÕu trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt lín ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ mÊt nhiÒu thêi gian ,c«ng søc do cßn ghi trïng vÒ chØ tiªu sè lîng .H¬n n÷a viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ chøc n¨ng kÞp thêi cña kÕ to¸n.  Theo ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: Ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¶i tiÕn mét bíc ph¬ng ph¸p thÎ song song .Theo ph¬ng ph¸p nµy ë kho vÉn më thÎ kho ®Ó theo dâi vÒ mÆt sè lîng ®èi víi tõng thµnh phÈm. T¹i phßng kÕ to¸n : KÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp ,xuÊt lµ b¶ng kª chøng tõ nhËp xuÊt kho theo tõng lo¹i thµnh phÈm .B¶ng kª nµy ®îc ghi theo c¶ chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ . Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo dßng céng ë c¸c b¶ng kª nhËp ,xuÊt theo tõng lo¹i thµnh phÈm c¶ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ .Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®îc lËp theo tõng kho .Sau ®ã kÕ to¸n c¨n cø vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ®èi chiÕu víi thÎ kho phÇn sè lîng vµ kÕ to¸n tæng hîp phÇn gi¸ trÞ . 9 ¦u ®iÓm : ¸p dông sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ,c«ng viÖc ghi chÐp cña kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®îc gi¶m nhÑ do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. Nhîc ®iÓm: Toµn bé c«ng viÖc ghi chÐp ,tÝnh to¸n ,kiÓm tra dån hÕt vµo cuèi th¸ng nªn sè lîng cung cÊp kh«ng kÞp thêi ,c«ng viÖc h¹ch to¸n lËp b¸o c¸o hµng th¸ng bÞ chËm trÔ . Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë doanh nghiÖp cã chñng lo¹i kh«ng nhiÒu ,khèi lîng thµnh phÈm xuÊt ,nhËp ,tån kh«ng thêng xuyªn vµ lµ doanh nghiÖp cã quy m« võa . S¬ ®å 2: h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn . PhiÕu nhËp kho ThÎ kho B¶ng kª nhËp Sæ ®èi chiÕu lu©nchuyÓn PhiÕu xuÊt kho Ghi chó:  KÕ to¸n tæng hîp B¶ng kª xuÊt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng Quan hÖ ®èi chiÕu Theo ph¬ng ph¸p sæ sè d. Ph¬ng ph¸p sæ sè d lµ mét bíc c¶i tiÕn c¨n b¶n trong viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm .§Æc ®iÓm næi bËt cña ph¬ng ph¸p nµy lµ kÕt hîp chÆt chÏ viÖc h¹ch to¸n nghiÖp vô cu¶ thñ kho víi viÖc ghi chÐp cña phßng kÕ to¸n vµ trªn c¬ së ®ã ,ë kho chØ h¹ch to¸n vÒ sè lîng vµ phßng kÕ to¸n chØ h¹ch to¸n vÒ gi¸ trÞ cña thµnh phÈm .Nh vËy ®· xo¸ bá ®îc viÖc ghi chÐp trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n ,t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó viÖc kiÓm tra thêng xuyªn vµ cã hÖ thèng cña kÕ to¸n ®èi víi thñ kho vµ sè liÖu ®¶m b¶o chÝnh x¸c kÞp thêi. - T¹i kho: Ngoµi viÖc ph¶n ¸nh c¸c phiÕu nhËp kho ,phiÕu xuÊt kho vµo thÎ kho gièng nh hai ph¬ng ph¸p trªn th× thñ kho cßn ph¶i tiÕn hµnh ph©n loaÞ chøng tõ (chøng tõ nhËp riªng ,chøng tõ xuÊt riªng theo tõng lo¹i thµnh phÈm) råi ®Þnh kú bµn giao l¹i cho kÕ to¸n kÌm theo phiÕu giao nhËn chøng tõ .Ngoµi ra cuèi th¸ng thñ kho sau khi tÝnh sè d theo tõng lo¹i thµnh phÈm cßn ph¶i ph¶n ¸nh vµo sæ sè d .Sæ sè d ®îc kÕ to¸n më cho tõng kho vµ c¶ n¨m ,trong 10 ®ã chØ ph¶n ¸nh sè d cña tùng lo¹i thµnh phÈm . Sæ nµy do kÕ to¸n gi÷ vµ ®îc giao cho thñ kho vµo ngµy cuèi th¸ng ®Ó ghi sæ. - T¹i phßng kÕ to¸n : §Þnh kú sau khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ do thñ kho bµn giao ,kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra ph©n lo¹i chøng tõ ®ã ®ång thêi tÝnh ra ®¬n gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn trªn giÊy giao nhËn chøng tõ .Cuèi th¸ng trªn c¬ së phiÕu giao nhËn chøng tõ tiÕn hµnh lËp b¶ng luü kÕ nhËp ,xuÊt ,tån thµnh phÈm ®ång thêi ®èi chiÕu sè liÖu cña phÇn kÕ to¸n tæng hîp vµ ®èi chiÕu víi sæ sè d. ¦u ®iÓm :C«ng viÖc ®îc giµn ®Òu theo ®Þnh kú trong th¸ng ,khèi lîng ghi chÐp ®îc gi¶m nhiÒu ,kh«ng ghi trïng lÆp chØ tiªu khèi lîng .Sö dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm cña c¶ thñ kho vµ kÕ to¸n. Nhîc ®iÓm: Khã nhËn biÕt ®îc sù biÕn ®éng cña lo¹i thµnh phÈm còng nh sè lîng hiÖn cã vÒ kÕ to¸n chØ ghi sæ theo chØ tiªu gi¸ trÞ .Khi kiÓm tra ®èi chiÕu mµ cã sù sai lÖch gi÷a kho vµ kÕ to¸n th× viÖc kiÓm tra ,ph¸t hiÖn sai xãt,lÇm lÉn rÊt khã. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi doanh nghiÖp cã chñng lo¹i thµnh phÈm nhiÒu ,viÖc nhËp xuÊt thµnh phÈm theo hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n ,hÖ thèng kho tµng tæ chøc ph©n t¸n ,nghiÖp vô qu¶n lý kho tµng v÷ng vµng . §ång thêi tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n vµ c¸n bé qu¶n lý ®¹t tr×nh ®é nhÊt ®Þnh. Tr¸ch nhiÑm cña mçi ngêi ghi chÐp ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c ,trung thùc vµ kh¸ch quan. S¬ ®å 3:h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p sæ sè d. PhiÕu nhËp kho PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp Sæ sè d ThÎ kho B¶ng luü kÕ nhËp xuÊt tån thµnh phÈm Ghi hµng ngµy KÕ to¸nGhi chó: tæng hîp th¸ng Ghi cuèi PhiÕu Quan hÖ ®èi chiÕu PhiÕu giao nhËn chøng tõ xu¸t kho 2.3 KÕ to¸n tæng hîp thµnh phÈm. §Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm kÕ to¸n cã thÓ sö dông 1 trong 2 ph¬ng ph¸p :Kª khai thêng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú ,tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i doanh nghiÖp cô thÓ. a. Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Theo ph¬ng ph¸p nµy tµi kho¶n thµnh phÈm ®îc ghi chÐp mét c¸ch kÞp thêi ,ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña thµnh phÈm . 11 ¦u ®iÓm : T¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng cã thÓ biÕt ®îc gi¸ trÞ thµnh phÈm tån kho. Nhîc ®iÓm: §ßi hái kÕ to¸n ph¶i thêng xuyªn ghi chÐp ,ph¶n ¸nh lªn tµi kho¶n ,do vËy khèi lîng c«ng viÖc kÕ to¸n rÊt nhiÒu . Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ lãn,®Æc tÝnh ký thuËt riªng biÖt . Tµi kho¶n sö dông: §Ó h¹ch to¸n tæng hîp thµnh phÈm kÕ to¸n thµnh phÈm sö dông c¸c tµi kho¶n sau: - Tµi kho¶n 155: Thµnh phÈm KÕt cÊu: + Bªn nî: Ph¶n ¸nh thùc tÕ cña c¸c thµnh phÈm nhËp kho. + Bªn cã: Gi¸ thµnh thùc tÕ b×nh qu©n cña thµnh phÈm gi¶m trong kú. + D nî : Ph¶n ¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i thµnh phÈm tån kho cuèi kú. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã tµi kho¶n cÊp 2 nhng ®îc më chi tiÕt cho tõng lo¹i thµnh phÈm. - Tµi kho¶n 157: Hµng göi ®i b¸n . KÕt cÊu: + Bªn nî: Ph¶n ¸nh tri gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· göi ®i cho khach hµng nhng cha ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. + Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ tri thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· ®îc göi ®i ®· ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô sang tµi kho¶n 632. + D nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm ®· göi ®i cha ®îc tiªu thô cßn l¹i cuèi kú Tµi kho¶n nµy kh«ng cã tµi kho¶n cÊp 2 nhng nã më chi tiÕt ®Ó theo dâi víi tõng ®¹i lý ,tõng kh¸ch hµng mét. - Tµi kho¶n 632: Gi¸ vèn hµng b¸n. KÕt cÊu: + Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hay trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· x¸c ®Þnh tiªu thô . + Bªn cã: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm bÞ tr¶ l¹i. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d cuèi kú. Néi dung h¹ch to¸n:  ViÖc thùc hiÖn h¹ch to¸n thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn cã thÓ ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: 12 Tµi kho¶n154 TK155(theo gi¸ thùc tÕ) TK157,632 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña XuÊt b¸n ,®æi ,biÕu ,tÆng thµnh phÈm nhËp kho. hoÆc dïng tr¶ l¬ng thëng TK157,632 Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK138,642,821 Gi¸ trÞ thiÕu khi kiÓm kª TK642,3381 TK412 Thµnh phÈm thõa ph¸t hiÖn §¸nh gi¸ gi¶m kiÓm kª TK412 TK128 §¸nh gi¸ t¨ng XuÊt gãp liªn doanh ng¾n h¹n TK222 XuÊt gãp vèn liªn doanh dµi h¹n b. Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. - §Æc ®iÓm:Theo ph¬ng ph¸p nµy ,t×nh h×nh biÕn ®éng cña thµnh phÈm kh«ng ®îc ph¶n ¸nh kÞp thêi vµ tµi kho¶n thµnh phÈm chØ ®îc ph¶n ¸nh thµnh phÈm vµo cuèi kú .V× vËy ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng cho biÕt t×nh h×nh hiÖn cã.,biÕn ®éng cña thµnh phÈm t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú .Muèn x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt b¸n ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª. - Ph¬ng ph¸p nµy mÆc dï gi¶m nhÑ viÖc ghi chÐp nhng kh«ng cung cÊp th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi cho qu¶n lý . V× vËy ph¬ng ph¸p nµy chØ phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thµnh phÈm cã gi¸ trÞ ®¬n vÞ nhá ,thêng xuyªn xuÊt b¸n. - Tµi kho¶n sö dông: + TK155 – Thµnh phÈm :Dïng ®Ó b¸n tri gi¸ thµnh phÈm tån kho. KÕt cÊu: Bªn nî:TrÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho cuèi kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thµnh phÈm tån ®Çu kú. D nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho. +TK157 - Hµng göi ®i b¸n :Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng göi ®i b¸n KÕt cÊu: Bªn nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng göi ®i b¸n hiÖn cßn cuèi kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng göi b¸n ®Çu kú. 13 D nî: TrÞ gi¸ hµng hiÑn cßn ®ang göi b¸n . + TK632- Gi¸ vèn hµng b¸n: Ph¶n ¸nh tri gi¸ vèn cña hµng b¸n trong kú. KÕt cÊu: Bªn nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm cha tiªu thô ®Çu kú vµ s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng cha tiªu thô cuèi kú vµ tiªu thô trong kú. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d. TK155,157 TK632 TK155,157 KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thµnh KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thµnh phÈm phÈm cha b¸n ®îc cha b¸n ®îc cuèi kú trong kú TK911 KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña c¸c thµnh TK631 phÈm ®· b¸n ®îc trong kú Gi¸ thµnh phÈm hoµn thµnh TK138 ,cã thÓ b¸n trong kú KÕt chuyÓn trÞ gi¸ cña thµnh phÈm xuÊt kh«ng ph¶i b¸n trong kú 3. KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. 3.1 Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n chi tiÕt nghiÖp vô b¸n hµng. §Ó h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c chøng tõ b¸n hµng .Mét sè chøng tõ ®îc sö dông chñ yÕu lµ :ho¸ ®¬n gi¸ tri gia t¨ng; ho¸ ®¬n b¸n hµng 01a- BH ; ho¸ ®¬n kiÓm phiÕu xuÊt kho...ViÖc lËp chøng tõ b¸n hµng ph¶i tuú thuéc vµo lo¹i hµng ®Ó chän mÉu chøng tõ thÝch hîp trong chØ tiªu b¸n hµng .C¨n cø vµo chøng tõ b¸n hµng ®· lËp ,thñ kho hoÆc ngêi b¸n hay t¹i ph©n xëng s¶n xuÊt sÏ giao nhËn hµng víi kh¸ch hµng . ViÖc tæ chøc chi tiÕt nghiÖp vô b¸n hµng cÇn ph¶i cã sù c¨n cø vµo ®èi tîng cÇn chi tiÕt tøc lµ ngµnh hµng kinh doanh vµ lo¹i h×nh kinh doanh ®îc tæ chøc trong doanh nghiÖp vµ yªu cÇu b¸o c¸o ho¹t ®éng b¸n hµng cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn trªn kÕ to¸n më sæ chi tiÕt b¸n hµng .S«e nµy ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ néi dung kinh tÕ cña tµi kho¶n doanh thu b¸n hµng ,ph¶n ¸nh c¸c quan hÖ ®èi øng chñ yÕu cña tµi kho¶n doanh thu vµ cho biÕt nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cña hµng b¸n còng nh doanh thu thuÇn,gi¸ vèn hµng b¸n vµ c¸c 14 kho¶n trõ doanh thu ,thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép vµ c¸c kho¶n lµm gi¶m trõ doanh thu . 3.2 KÕ to¸n tæng hîp nghiÖp vô b¸n hµng . a. Tµi kho¶n sö dông. - Tµi kho¶n 511: Doanh thu b¸n hµng ,®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc trong mét kú s¶n xuÊt kinh doanh . Tµi kho¶n 511 cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 : + Tµi kho¶n 5111 : Doanh thu b¸n hµng ho¸. + Tµi kho¶n 5112 : Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm. + Tµi kho¶n 5113 : Doanh thu cung cÊp dÞch vô. + Tµi kho¶n 5114 : Doanh thu trî cÊp trî gi¸. - Tµi kho¶n 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé ,ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong tæng c«ng ty hay gi÷a ®¬n vÞ cÊp trªn víi c¸c ®¬n vÞ cÊp díi. Tµi kho¶n 512 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2: + Tµi kho¶n 5121: Doanh thu b¸n hµng ho¸. + Tµi kho¶n 5122: Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm. + Tµi kho¶n 5123: Doanh thu cung cÊp dÞch vô. KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy gièng kÕt cÊu cña tµi kho¶n 511. - Tµi kho¶n 531: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ,tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ kÕt chuyÓn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i sang tµi kho¶n 511,512 ®Ó gi¶m doanh thu. - Tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ b¸n hµng . Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè tiÒn gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng vµ kÕt chuyÓn sè tiÒn gi¶m gi¸ sang tµi kho¶n 511,512 ®Ó gi¶m doanh thu b¸n hµng . - Tµi kho¶n 3331: ThuÕ gi¸ tri gia t¨ng ph¶i nép.Dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ gi¸ tri gia t¨ng (GTGT) ®Çu ra ,sè thuÕ GTGT ph¶i nép ,sè thuÕ GTGT ®· nép vµ sè cßn ph¶i nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc. Tµi kho¶n nµy ¸p dông chung cho ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. b. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. - Khi b¸n hµng ho¸ dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ,kÕ to¸n viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng ph¶i ghi râ gi¸ b¸n cha cã thuÕ GTGT ,phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã),thuÕ GTGT ph¶i 15 nép vµ tæng gi¸ thanh to¸n vµ ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng sè tiÒn b¸n hµng ,cung cÊp dÞch vô(cha cã thuÕ GTGT)ghi: Nî tµi kho¶n 111,112,131... (Tæng gi¸ thanh to¸n). Cã tµi TK 511 Doanh thu b¸n hµng (gi¸ cha cã thuÕ GTGT)hoÆc TK512. - Khi b¸n hµng dÞch vô kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT ,hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ,kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ thanh to¸n (gi¸ ®· cã thuÕ) ghi: Nî tµi kho¶n 111,112,131... Cã TK511- doanh thu b¸n hµng (tæng gi¸ thanh to¸n). Cã TK 512- doanh thu b¸n hµng néi bé(tæng gi¸ thanh to¸n). - Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh bÊt thêng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÈutõ thuÕ nh :Thu vÒ cho thuª TSC§ ;thu vÒ thanh lý nhîng b¸n TSC§ ... ghi: Nî TK 111,112,138... (tæng gi¸ thanh to¸n). Cã TK 711,721 (gi¸ cha cã thuÕ GTGT). Cã TK 3331- thuÕ GTGT ph¶i nép(TK 33311). - §èi víi trêng hîp cho thuª TSC§ theo h×nh thøc tr¶ tiÒn thuª tõng kú hoÆc tr¶ tríc tiÒn thuª cho 1 thêi h¹n thuª. KÕ to¸n x¸c ®Þnh doanh thu cung cÊp dÞch vô lµ gi¸ cho thuª cha cã thuÕ ,ghi: Nî TK 111,112 (tæng sè tiÒn nhËn tríc ) . Cã TK 511- doanh thu cha cã thuÕ . Cã TK 3331- thuÕ GTGT ph¶i nép. Trêng hîp b¸n hµng ®¹i lý ,doanh nghiÖp ®îc hëng hoa hång vµ kh«ng ph¶i kª khai thuÕ GTGT .Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn hoa hång ®îc hëng .Khi nhËn hµng cña ®¬n vÞ giao ®¹i lý ,kÕ to¸n ghi vµo Nî TK 003- hµng ho¸ vËt t nhËn b¸n hé ,ký göi . Khi b¸n hµng thu ®îc tiÒn hoÆc kh¸ch hµng ®· chËp nhËn thanh to¸n ,kÕ to¸n ghi: Nî TK 111,112,131... Cã TK 511 (sè tiÒn hoa hång). Cã TK 331- Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n (sè tiÕn b¸n hµng trõ hoa hång). §ång thêi cã ghi TK 003. B¸n hµng tr¶ gãp ,kÕ to¸n ghi doanh sè b¸n th«ng thêng ë TK 511,sè tiÒn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cao h¬n doanh sè b¸n hµng th«ng thêng ,kho¶n thu ®ã ®îc ghi vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh. + khi xuÊt h¸ng giao cho ngêi mua ,ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng tiªu thô. 16 Nî TK 632 Cã TK 155,154. + Ph¶n ¸nh sè thu cña hµng tr¶ gãp . Nî TK 111,112 :Sè tiÒn ngêi mua thanh to¸n lÇn ®Çu . Nî TK 131 : Tæng sè tiÒn ph¶i thu ë kh¸ch hµng. Cã TK 511: Doanh thu tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn. Cã TK 711: Tæng sè lîi tøc tr¶ chËm . Cã TK 3331(33311): tÝnh trªn gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn. + Sè tiÒn gèc vµ l·i ë c¸c kú sau do ngêi mua thanh to¸n. Nî TK 111,112 Cã TK 131 Ph¬ng thøc b¸n hµng qua ®¹i lý ký göi : + ChuyÓn hµng cho c¬ së nhËn lµm ®¹i lý hay b¸n ký göi: Nî TK 157 Cã TK 154,155 + Khi b¸n hµng ph¶n ¸nh doanh thu vµ thuÕ GTGT Nî TK 111,112,131 :Tæng gi¸ b¸n Cã TK 511 Cã TK 3331 + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng ®¹i lý ,ký göi ®· b¸n ®îc Nî TK 632 Cã TK 157 + Ph¶n ¸nh hoa hång tr¶ cho c¬ së nhËn ®¹i lý ,ký göi. NhËn hoa hång trªn gi¸ b¸n kh«ng cã thuÕ GTGT Nî TK 641 :Hoa hång ®· tr¶ cho ®¹i lý ,ký göi Cã TK 131 : Tæng sè hoa hång NhËn hoa hång trªn gi¸ b¸n cã thuÕ GTGT Nî TK 641 : Hoa hång ®· tr¶ cho ®¹i lý, ký göi Nî TK 3331(33311):ThuÕ GTGT tÝnh trªn hoa hång Cã TK 131 :Tæng sè hoa hånh cã thuÕ GTGT tr¶ cho ®¹i lý - B¸n hµng theo ph¬ng thøc hµng ®æi hµng. + Khi xuÊt hµng trao ®æi ,ghi nhËn doanh thu Nî TK 131 Cã TK 511 Cã TK 3331 + Khi nhËp hµng cña kh¸ch 17 Nî TK 155 Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 131 HoÆc Cã TK 331 NÕu ghi vµo TK 331 ,cuèi kú ph¶i ®èi chiÕu ®Ó bï trõ Nî TK 331 Cã TK 131 - Trêng hîp dïng hµng ho¸ ,vËt t sö dông néi bé cho s¶n xuÊt kinh doanh thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT .KÕ to¸n x¸c ®Þnh doanh thu cña sè hµng nµy t¬ng øng víi chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc hµng ho¸ ®Ó ghi vaß chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc b»ng nguån kinh phÝ. Nî TK 621,627,641,642 Cã TK 512 §ång thêi ghi thuÕ GTGT Nî TK 133 Cã TK 333 - Khi sö dông thµnh phÈm ®Ó biÕu tÆng c¨n cø vµo chøng tõ liªn quan ,kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu cña s¶n phÈm ®em ®i biÕu tÆng ,Ghi: Nî TK 641,642 Cã TK 511 ThuÕ GTGT ph¶i nép ®îc khÊu trõ Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép - Trêng hîp tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn Nî TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 512- Doanh thu b¸n hµng néi bé Cã TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép Nî TK 641,642 Nî TK 431- Quü khen thëng phóc lîi Nî TK 161- Chi sù nghiÖp Cã TK 3331 Cã TK 512- (Chi phÝ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ) - Thµnh phÈm b¸n ra thuéc diÖn tinh¸ thuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt .KÕ to¸n x¸c ®Þnh thuÕ XNK vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép. Nî TK 511,512 Cã TK 333(3332,3333) 18 - Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp b¸n lÎ so s¸nh gi÷a doanh thu b¸n hµng víi sè tiÒn thùc nép. NÕu sè tiÒn thùc nép nhá h¬n doanh thu b¸n hµng Nî TK 111 (Sè tiÒn thùc nép) Nî TK 138 (Sè tiÒn thiÕu) Cã TK 511 NÕu sè tiÒn thùc nép lín h¬n doanh thu b¸n hµng Nî TK 111 (Sè tiÒn thùc nép) Cã TK 511 Cã TK 338 (Sè tiÒn thõa ) - Cuèi kú ,kÕ to¸n tÝnh ,x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép trong kú. + Sè thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ trong kú Nî TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ . + Khi nép thuÕ GTGT vµo ng©n s¸ch nhµ níc trong kú ghi. Nî TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 111,112 - Trêng hîp ®¬n vÞ ®îc gi¶m thuÕ GTGT + NÕu sè thuÕ GTGT ®îc gi¶m trõ vµo sè thuÕ GTGT ph¶i nép Nî TK 3331-ThuÕ GTGT ph¶i nép Cã TK 721- Thu nhËp bÊt thêng + NÕu sè thuÕ GTGT ®îc gi¶m trõ ®îc ng©n s¸ch nhµ n¬c tr¶ l¹i b»ng tiÒn,ghi Nî TK 111,112 Cã TK 721 - §èi víi trêng hîp hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ,kÕ to¸n ghi + Ph¶n ¸nh doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ,ghi Nî TK 531- Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Nî TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép (nÕu cã) Cã TK 111,112,131 + Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nhËp kho ,ghi Nî TK 155 Cã TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n 3.3 KÕ to¸n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 19 KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a doanh thu vµ chi phÝ bá ra gåm :Chi phÝ b¸n hµng; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp; gi¸ vèn hµng b¸n. a. Chi phÝ b¸n hµng TK 641:§îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô thµnh phÈm trong kú. TK 641 cã c¸c TK cÊp 2 sau: TK 6411 :Chi phÝ nh©n viªn. TK 6412 : Chi phÝ vËt liÖu bao b×. TK 6413 : Chi phÝ dông cô ,®å dïng. TK 6414 : Chi phÝ khÊu hao TSC§. TK 6415 : Chi phÝ b¶o hµnh. TK 6417 : Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. TK 6418 : Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. - KÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ,chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. TK 334,338 TK 642 TK 111,138 Chi phÝ nh©n viªn Gi¶m chi phÝ TK 152,153 Chi phÝ vËt liÖu ,c«ng cô ,dông lo¹i ph©n bæ mét lÇn TK 142,335 TK 142(1422) TrÝch tríc,ph©n bæ c¸c kho¶n Chi phÝ qu¶n lý doanh chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kú nghiÖp chuyÓn sang kú sau nµy TK 214 TK 911 TrÝch khÊu hao TSC§ TK 333 C¸c kho¶n thuÕ,phÝ,lÖ phÝ ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ níc TK 139,159 Chi phÝ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ dù phßng nî khã 20