Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hiệu quả tín dụng với người ngèo...

Tài liệu Hiệu quả tín dụng với người ngèo

.PDF
25
208
58

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Ò ¸n: Lý thuyÕt tµi chÝnh- tiÒn tÖ §Ò tµi: Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo ë ng©n hµng phôc vô ng-êi nghÌo ViÖt Nam. A- Lêi më ®Çu §ãi nghÌo lµ mét hiÖn t-îng phæ biÕn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, nã tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ nã lµ vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt. §Æc biÖt ë n-íc ta trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êngvíi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp th× t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo l¹i cµng kh«ng thÓ tr¸nh khái thËm trÝ cßn trÇm träng vµ gay g¾t h¬n. §ãi nghÌo kh«ng ph¶i lµ c¸ biÖt mµ ®· trë thµnh hiÖn t-îng phæ biÕn ë kh¾p c¸c vïng trong ph¹m vi toµn quèc tõ thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n, nhÊt lµ vïng s©u, vïng xa, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng, vïng d©n téc thiÓu sè... Trong nh÷ng n¨m qua, thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi do §¶ng khëi x-íng ®· ®-a nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Tr-íc hÕt lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, n¨ng xuÊt vµ s¶n l-îng c¸c s¶n phÈm trång trät vµ ch¨n nu«i t¨ng kh¸ nhanh. Tõ mét n-íc ph¶i lo nhËp khÈu l-¬ng thùc, n-íc ta ®· trë thµnh n-íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai trªn thÕ giíi. C¬ cÊu s¶n phÈm n«ng nghiÖp nãi riªng vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng th«n nãi chung ®· tõng b-íc chuyÓn dÞch h-íng tíi ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸, ®ång thêi ®· xuÊt hiÖn nhiÒu m« h×nh míi trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ dÞch vô ë n«ng th«n nh-: C¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, c¸c trang tr¹i, c¸c tæ hîp dÞch vô... §êi sèng cña ng-êi n«ng d©n dÇn ®-íc c¶i thiÖn vÒ mäi mÆt. Song cïng víi sù ph¸t triÓn ®ã sù ph©n ho¸ gi÷a giµu nghÌo cã xu h-íng ngµy cµng t¨ng, mét bé phËn d©n c- v-¬n lªn lµm ¨n cã hiÖu qu¶ trong c¬ chÕ -1- thÞ tr-êng thu nhËp cao trë lªn giµu cã, bªn c¹nh ®ã kh«ng Ýt ng-êi do m«i tr-êng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu kh¾c ngiÖt, ®Þa h×nh phøc t¹p thiªn tai mÊt mïa... vµ nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c dÉn tíi ng-ìng cöa ®ãi nghÌo. Mét trong nh÷ng yªu cÇu bøc sóc hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò næi cém lªn nhmét trë ng¹i lín ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo lµ thiÕu vèn phôc vô cho s¶n xuÊt nhÊt lµ vèn cho c¸c hé n«ng d©n nghÌo cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh-nh ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn, nghÌo ®ãi. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã nhµ n-íc ®· co nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch ®¸ng nh»m môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ng©n hµng phôc vô ng-êi nghÌo ®· ra ®êi va ®-îc thµnh lËp theo nghÞ ®Þnh sè: 525/TTg, ngµy 31 th¸ng 8 n¨m 1995 cña Thñ t-íng chÝnh phñ vµ quyÕt ®Þnh sè: 230/Q§-NHg, ngµy 01 th¸ng 9 n¨m 1995 cña Thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®Ó ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× ph¶i cÇn cã nhiÒu ®iÒu kiÖn nh- vèn lín muèn nh- vËy th× ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch, nh÷ng biÖn ph¸p huy ®éng vèn cô thÓ bªn c¹nh nh÷ng ph-¬ng h-íng ho¹t ®éng cô thÓ, c¸ch thøc triÓn khai ho¹t ®éng nh- thÕ nµo cho ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt ®ã. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò ®ã, qua t×m hiÓu vµ tra cøu em ®· lùa chän ®Ì tµi nµy: “ Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo ë ng©n hµng phôc vô ng-êi nghÌo ViÖt Nam” lµm ®Ò tµi ®Ò ¸n m«n häc cña em. Trong ®Ò ¸n nµy chñ yÕu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn cña viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ thÓ lÖ cho vay ®èi hé n«ng d©n nghÌo. Do cßn h¹n chÕ trong viÖc nghiªn cøu cho nªn ®Ò tµi chØ chuyªn vÒ lý luËn, Ýt thùc tÕ chñ yÕu tËp trung vµo vÊn ®Ò huy ®éng vèn ®Çu t- tÝn dông ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. §Ò tµi ®-îc chia thµnh 3 phÇn: A- Lêi më ®Çu B- Néi dung I) HiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi ng-êi d©n nghÌo. II) Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ng-êi nghÌo vµ hiÖu qu¶ tÝn dông cña ng©n hµng ng-êi nghÌo ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. -2- III) Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông cña ng©n hµng ng-êi nghÌo ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. C- KÕt luËn. Do cßn nhiÒu h¹n chÕ trong nghiªn cøu vµ t×m tßi cho nªn bµi viÕt cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, kh«ng tr¸nh khái khuyÕt ®iÓm. Do v©y em rÊt mong ®-îc c¸c thÇy c« vµ c¸c ban bæ sung vµ ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy h¬n n÷a vµ gióp em hiÓu s©u h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy -3- B- NéI DUNG I) HiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi ng-êi d©n nghÌo: 1) Thùc tr¹ng cña hé n«ng d©n nghÌo: - NghÌo lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c- cã ®iÒu kiÖn tho¶ m·n mét phÇn nhu cÇu tèi thiÓu c¬ b¶n cña cuéc sèng vµ cã møc sèng thÊp h¬n møc sèng trung b×nh cña céng ®ång xÐt trªn mäi ph-¬ng diÖn. - NghÌo tuyÖt ®èi lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c- kh«ng cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tèi thiÓu nh»m duy tr× cuéc sèng. Nhu cÇu tèi thiÓu lµ nh÷ng ®¶m b¶o ë møc ®é tèi thiÓu nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu vÒ ¨n, ë, mÆc, nhµ ë vµ nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy nh- v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, ®i l¹i giao tiÕp. - NghÌo t-¬ng ®èi lµ t×nh tr¹ng cña mét bä phËn d©n c- cã møc sèng trung b×nh d-íi møc trung b×nh cña ®Þa ph-¬ng ®ang xÐt. - §ãi lµ t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c- cã møc sèng d-íi møc tèi thiÓu vµ thu nhËp kh«ng ®ñ ®¶m b¶o cho nhu cÇu vÒ vËt chÊt ®Ó duy tr× cuéc sèng. §ã lµ nh÷ng hé d©n c- hµng n¨m thiÕu ¨n, ®øt b÷a tõ 1 ®Õn 2 th¸ng th-êng ph¶i vay nî cña céng ®ång vµ thiÕu kh¶ n¨ng chi tr¶ céng ®ång. ChuÈn mùc nghÌo ®ãi trªn ®Þa bµn thµnh thÞ vµ n«ng th«n (Do Bé lao ®éng vµ th-¬ng binh x· héi quy ®Þnh): §Þa bµn N«ng th«n Thµnh thÞ Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi Lo¹i hé Kg g¹o/th¸ng §ång/ th¸ng NghÌo t-¬ng ®èi 20 60000 NghÌo tuyÖt ®èi 16 48000 §ãi 13 39000 NghÌo tu¬ng ®èi 25 75000 NghÌo tuyÖt ®èi 20 60000 §ãi 15 45000 Tõ nh÷ng kh¸i niÖm vµ chuÈn mùc ®ã chóng ta cã thÓ nhËn thÊy ®-îc thùc tr¹ng cña hé n«ng d©n nghÌo hiÖn nay, ®ã lµ chóng ta hiÖn nay cã kho¶ng 20% hé ®ãi nghÌo trong ®ã 90% ë n«ng th«n. §ã mét tû lÖ kh«ng nhá trong khi n-íc ta ®ang tõng b-íc thùc hiÖn CNH-H§H, t-ng b-íc ®æi míi tû lÖ ng-êi giµu ngµy cµng t¨ng th× hé nghÌo ®ãi v·n kh«ng gi¶m lµm cho kho¶ng -4- c¸ch gi÷a c¸c hé giµu nghÌo chÝnh v× vËy mµ §ang vµ chÝnh phñ ®· vµ ®ang cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc hiÖn tr¹ng trªn. §ãi nghÌo lµ hËu qu¶ ®an xen cña nhiÒu nhãm c¸c yÕu tè. Mét sè c¸c chuyªn gia quèc tÕ ®· ®-a ra nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®ãi nghÌo lµ: - Nhãm nguyªn nh©n do b¶n th©n ng-êi nghÌo: N«ng dan thiÕu vèn s¶n xuÊt th-êng r¬ivµo vßng luÈn quÈn, s¶n xuÊt yÕu kÐm, lµm kh«ng ®ñ ¨n, ph¶I ®I lµm thuª, ®I vay ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng tèi thiÓu hµng ngµy. V× vËy hä kh«ng ®ñ vèn ®Ó t¸I s¶n xuÊt, muèn vay vèn ng©n hµng th× kh«ng ®ñ tµI s¶n thÕ chÊp, hä chØ tr«ng chê vµo sù gióp ®ì cña bµ con hµng xãm, cña céng ®ång. Nh-ng sù gióp ®ì nµy chØ rÊt nhá bÐ so víi nhu cÇu chonªn ng-êi n«ng d©n ph¶I b¸n lóa non hoÆc vay nÆng l·I hoÆc øng tr-íc s¶n phÈm. thiÕu vèn s¶n xuÊt lµ nguyªn nh©n chñ yÕu nhÊt vµ nã lµ mét lùc c¶n lín h¹n chÕ sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao ®êi soãng cña c¸c hé n«ng d©n nghÌo. C¸c hé n«ng d©n nghÌo th-êng thiÕu kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc lµm ¨n, lam lò quanh n¨m, b¸n mÆt cho ®Êt b¸n l-ng cho trêi, h¬n n÷a ph-¬ng ph¸p canh t¸c cæ truyÒn ®· ¨n s©u vµo tiÒm thøc cña hä, hä th-êng bÞ c¸ch ly víi thÕ giíi bªn ngoµI v× hä sèng n¬I hÎo l¸nh, giao th«ng ®i l¹I khã kh¨n, thiÕu ph-¬ng tiÖn th«ng tin, con c¸I kh«ng ®-îc häc hµnh. Nh÷ng ®IÒu ®ã ®· lµm cho hé nghÌo kh«ng thÓ n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, kh«ng øng dông ®-îc nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo canh t¸c, kh«ng cã kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh. Ng-êi n«ng d©n nghÌo vÉn mang ®Ëm t- t-ëng ngµy x-a mong cã ®ö c¶ nÕp tÎ cho nªn sinh ®Î nhiÒu, søc khoÎ yÕu l¹i kh«ng ®-îc ch¨m sãc tö tÕ cho nªn kh«ng ®ö søc lµm kinh tÕ. HiÖn t¹i mét ng-êi trong ®ä tuæi lao ®éng cña hé nghÌo ph¶i nu«I tõ 2 ®Õn 3 con, sè hé nghÌo thuéc diÖn chÝnh s¸ch tû lÖ Ýt, phÇn lín lµ ng-êi giµ vµ trÎ em, ng-êi lµm th× Ýt mµ ng-êi ¨n th× nhiÒu, ®ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn thu nhËp thÊp, ®êi sèng gÆp nhiÒu khã kh¨n, kh«ng ®ñ søc lµm kinh tÕ. Do qua tóng thiÕu, nî nÇn d©y d-a cho nªn hä ®· ph¶I b¸n ®Êt canh t¸c hoÆc bÞ kª biªn thu håi, dÉn ®Õn kh«ng cã hoÆc cã rÊt Ýt ®Êt ®ai ®Ó canh t¸c nªn còng lµm cho gia ®×nh lu«n tóng thiÕu gÆp nhiÒu khã kh¨n. Do thu nhËp thÊp cho nªn ng-êi nghÌo th-êng hay bi quan, kh«ng -5- n¨ng ®éng trong cuéc sèng, hay r¬I vµo tinh tr¹ng cê b¹c, r-îu chÌ, nghiÖn hót hoÆc trë thµnh cöu v¹n lµm thuª lµm m-ín. - Nhãm nguyªn nh©n do m«i tr-êng tù nhiªn, x· héi: §iÒu kiÖn tù nhiªn kh¾c nghiÖt ®· t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¸c hé n«ng d©n. ë nh÷ng vïng cã thêi tiÕt khÝ hËu kh¾c nghiÖt nh- thiªn tai, lò lôt, h¹n h¸n, dÞch bÖnh, mÊt mïa, ®Êt ®ai c»n cçi, ®Þa h×nh phøc t¹p, vïng xa x«i hÎo l¸nh, ®-êng giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n, c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm... lµ nh÷ng vïng cã nhiÒu hé nghÌo ®ãi nhÊt. MÆt kh¸c, n«ng th«n n-íc ta cßn ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ cña chiÕn tranh, ®©y còng lµ nguyªn nh©n g©y lªn nghÌo ®ãi. Ngoµi ra, ë n«ng th«n cßn cã vïng l¹c hËu, ®iÒu kiÖn vËt chÊt c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, c¸c thñ tôc tËp qu¸n l¹c hËu võa g©y tèn kÐm võa l·ng phÝ nªn ®· dÉn hä ®Õn nghÌo ®ãi. - Nhãm nguyªn nh©n do c¬ chÕ chÝnh s¸ch: Trung -¬ng còng nh- ®Þa ph-¬ng ch-a cã chÝnh s¸ch ®Çu t- c¬ së h¹ tÇng thÝch ®¸ng, nhÊt lµ ë c¸c vïng nói cao, vïng s©u, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng, thiÕu tÝnh ®ång bé, -u ®·i khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, thiÕu sù tæ chøc ch¨m lo cña céng ®ång x· héi víi ng-êi nghÌo. C¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn nghÌo ®ãi nãi trªn nã cã t¸c ®éng qua l¹i víi nhau lµm cho t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo ë tõng vïng thªm trÇm träng, khiÕn cho c¸c hé nghÌo ®ãi khã cã thÓ v-ît qua, nÕu nhµ n-íc kh«ng cã chÝnh s¸ch, nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu riªng ®èi víi hé nghÌo, vïng nghÌo. 2) Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé nghÌo: TÝn dông ng©n hµng lµ mèi quan hÖ vay m-în gi÷a c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. Thùc tÕ cho thÊy tÝn dông ng©n hµng kÝch thÝch sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ, gia t¨ng tÝch tô vèn ®Ó ®Çu t- vao qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m n©ng cao l¬i nhuËn cho toµn bé nÒn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, tÝn dông ng©n hµng gi÷ mét vai trß quan träng thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau ®©y: -6- -TÝn dông ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Ó duy tr× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc liªn tôc, ®ång thêi gãp phÇn ®Çu t- ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. TÝn dông ng©n hµng lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung vèn vµ tËp trung s¶n xuÊt. -TÝn dông ng©n hµng lµ c«ng cô tµi trî cho c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ ngµnh mòi nhän ®¶m b¶o tèt nhÊt yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông vèn. -TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn t¸c ®éng ®Õn viÖc t¨ng c-êng chÕ ®é hach to¸n kinh tÕ cña c¸c doanh ngiÖp. TÝn dông ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ víi n-íc ngoµi. Nh- chóng ta biÕt, n«ng ngiÖp n«ng th«n n-íc ta cã mét vai trß vµ vÞ trÝ quan träng ®Æc biÖt, v× vËy tr«ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y, §¶ng vµ chÝnh phñ ta ®· rÊt chó träng tËp trung ®Çu t- trong n«ng nghiÖp n«ng th«n, ®Èy m¹nh CNHH§H trong n«ng th«n, n©ng cao ®êi sèng ng-êi d©n ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c hé nghÌo ®ãi (chñ yÕu ë trong khu vùc n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa), muèn lµm nh÷ng ®iÒu nµy §¶ng vµ chÝnh phñ ta ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch yªu ®·i ®èi víi c¸c hé ®ãi nghÌo, ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch nh-: hç trî c¸c hé nghÌo ®ãi vÒ vèn th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ®Æc biÖt lµ ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n mµ cô thÓ lµ ng©n hµng phôc vô ng-êi nghÌo. §Êt n-íc ta ®ang tõng ngµy ®æi míi, tõng b-íc v-¬n lªn hoµ nhËp cïng thÕ giíi nh-ng tû lÖ nghÌo ®ãi ë n-íc ta cßn cao cho nªn vÊn ®Ò ®©u t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò gi¶m bít tû lÖ c¸c hé nghÌo ®ãi cña n-íc ta lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n-íc ta. ChÝnh v× vËy mµ tÝn dông ng©n hµng cã vai trß hªt søc quan träng trong vÊn ®Ò gi¶m bít tû lÖ c¸c hé nghÌo ®ãi trong c¶ n-íc. NhËn thøc ®Çy ®ñ vai trß quan träng cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n, t¹i Héi nghÞ lÇn thø V kho¸ VII cña §¶ng ®· chØ râ “ Khai th¸c ph¸t triÓn c¸c nguån tÝn dông cña nhµ n-íc vµ nh©n d©n t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng tû lÖ hé n«ng d©n ®-îc vay vèn s¶n xuÊt, -u tiªn cho c¸c hé nghÌo, vung nghÌo vay vèn ®Ó s¶n xuÊt” . -7- Mét nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng, æn ®Þnh mçi khi trong x· héi vÉn cßn tån t¹i tû lÖ hé nghÌo ®ãi kh¸ cao. Do vËy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ãi nghÌo ®· vµ ®ang trë thµnh mét yªu cÇu cÊp b¸ch kh«ng chØ vÒ mÆt ph-¬ng diÖn kinh tÕ mµ cßn c¶ vÒ ph-¬ng diÖn x· héi. §Çu n¨m 1998 ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét trong 7 ch-¬ng tr×nh quèc gia. ViÖc t¨ng c-êng huy ®éng vèn trong vµ ngoµi n-íc. §ßi hái ph¶i x©y dùng vµ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu h¬n ®Ó gi¶i quyÕt gi¶m sè hé nghÌo ®ãi nhanh h¬n t¨ng sè hé giµu vµ lµm thay ®æi bé mÆt n«ng th«n. ChÝnh v× vËy mµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé nghÌo lµ v« cïng quan träng trong t×nh h×nh ngµy nay. 3) HiÖu qu¶ tÝn dông: HiÖu qu¶ tÝn dông cã nghÜa lµ ph¸t triÓn viÖc cho vay ®èi víi c¸c hé nghÌo nh»m gióp ®ì ng-êi d©n nghÌo c¶i thiÖn ®-îc ®êi sèng, tho¸t ra c¶nh ®ãi nghÌo, gi¶m tû lÖ ®ãi nghÌo xuèng møc thÊp nhÊt. §ã chÝnh lµ kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi c¸c ng©n hµng phôc vô cho ng-êi nghÌo nh- ng©n hµng ng-êi nghÌo hay ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, cßn hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi tõng ng©n hµng kh¸c nhau th× cã nh÷ng kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò nµy. Trong ®Ò ¸n nµy lµ nãi vÒ hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi c¸c hé nghÌo nªn kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ tÝn dông chñ yÕu liªn quan tíi vÊn ®Ò lµ gióp ®ì ng-êi nghÌo c¶i thiÖn cuéc sèng vµ h¬n n÷a ng©n hµng ng-êi nghÌo lµ ng©n hµng chÝnh s¸ch nh»m gióp ®ì ng-êi nghÌo c¶i thiÖn cuéc sèng theo ®Þnh h-íng cña nhµ n-íc. §Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ tÝn dông víi møc cao nhÊt th-êng th× cã nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng lµm hiÖu qu¶ tÝn dông kh«ng ®¹t ®-îc kÕt qu¶ theo nh- mong muèn trong ®ã cã mét sè c¸c nh©n tè nh-: §Êt n-íc ta lµ mét n-íc ®ang ph¸t triÓn, ®i lªn tõ mét n-íc thuÇn n«ng nghiÖp, l¹i ph¶i tr¶i qua 2 cuéc chiÕn tranh bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ cho nªn vÒ c¬ b¶n ®iÓm xuÊt ph¸t cña n-íc ta lµ rÊt kÐm, ®êi sèng cña nh©n d©n cßn rÊt kÐm. §Êt n-íc ta lµ mét n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu cã nhiÒu s«ng ng¹ch, c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, giao th«ng thuû bé kÐm ph¸t -8- triÓn dÉn ®Õn trong c«ng t¸c tÝn dông gÆp nhiÒu khã kh¨n ®Ë-c biÖt lµ c¸c vïng s©u, vïng xa d©n c- sèng th-a thít. Do n-íc ta lµ mät n-íc thuéc khu vùc «n ®íi giã mïa nªn n¨m nµo còng cã b·o m¹nh ®æ bä vµo g©y khã kh¨n cho ®êi sèng nh©n d©n, ¶nh h-ëng tíi c«ng t¸c tÝn dông, ®ång vèn tÝn dông cho d©n vay trong tr-êng hîp nµy cã nguy c¬ mÊt ®iÒu nµy còng ¶nh h-ëng tíi hiªu qu¶ tÝn dông. Tr×nh ®é d©n trÝ ch-a cao khi hä nh©n ®-îc vèn tÝn dông hä kh«ng biÕt lµm sao cho cã lîi ®ã lµ ®iÒu rÊt thiÖt thßi cho chóng ta ®Æc biÖt lµ cho tÝn dông ng©n hµng, do thiÕu hiÓu biÕt nhiÒu ng-êi cßn ch-a biÕt ®Õn tÝn dông vay vèn, khi cã vèn trong tay ng-êi d©n kh«ng d¸m m¹nh d¹n ®Çu t- kinh doanh, kh«ng d¸m cÇm tiÒn ®-a vµo kinh doanh chÊp nhËn rñi ro. §ã lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng mét c¸ch kh¸ch quan tíi hiÖu qu¶ tÝn dông cãn nh÷ng nh©n tè chñ quan ®ã lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ®èi víi tÝn dông, c¬ chÕ qu¶n lý kÐm hiÖu qu¶. VÒ chÝnh s¸ch ®èi víi tÝn dông ch-a ®ång bé cßn béc lé nhiÒu s¬ hë kÐm linh ho¹t kh«ng ®¸p øng ®-îc c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¬ chÕ qu¶n ký yÕu kÐm dÉn ®Õn tr-êng hîp mét sè c¸n bé yÕu kÐm ®¹o ®øc lîi dông chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña c«ng, qu¶n lý kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶, kh«ng m¹nh d¹n ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch trong c«ng viÖc II) Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ng-êi nghÌo vµ hiÖu qu¶ tÝn dông cña ng©n hµng ng-êi nghÌo ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo: 1) Ng©n hµng ng-êi nghÌo (NHNg): NHNg ®-îc thµnh lËp gåm cã Héi ®ång qu¶n trÞ ®øng ®Çu lµ chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ vµ c¸c thµnh viªn cña héi ®ång, ng-êi ®øng ra qu¶n lý trùc tiÕp lµ tæng gi¸m ®èc NHNg vµ ban Tæng gi¸m ®èc, Tæng kiÓm so¸t Héi ®ång qu¶n trÞ, NHNg ®-îc thµnh lËp ë tÊt c¶ c¸c tØnh trong c¶ n-íc, ë mçi tØnh l¹i cã nhiÒu chi nh¸nh ë c¸c huyÖn, quËn vµ ng-êi l·nh ®¹o ë c¸c tØnh lµ gi¸m ®èc NHNg cïng ban l·nh ®¹o ng©n hµng. Cïng víi m« h×nh ®Æc thï, cã Héi ®ång qu¶n trÞvµ Ban ®¹i diÖn Héi ®ång qu¶n trÞ c¸c cÊp, ®· tËp hîp ®-îc søc m¹nh tæng hîp c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ x· héi vµ ®«ng ®¶o céng ®ång d©n c- tõ mäi miÒn ®Êt n-íc gãp tiÒn, gãp søc ph¸t huy tinh thÇn -9- t-¬ng th©n t-¬ng ¸i cña d©n téc ta.TÝnh ®Õn nay NHNg ®-îc thµnh lËp ë hÇu hÕt c¸c tØnh trong c¶ n-íc vµ ho¹t ®éng cã nhiÒu hiÖu qu¶. Sau gÇn 5 n¨m thµnh lËp vµ ho¹t ®éng, NHNg võa kiÖn toµn bé m¸y ho¹t ®éng vµ x©y dùng c¬ chÕ nghiÖp vô, võa triÓn khai c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ cho vay nh-ng còng ®· ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong viÖc cung cÊp vèn tÝn dông tíi nh÷ng hé nghÌo thiÕu vèn s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt qu¶ ®ã thÓ hiÖn: VÒ nguÇn vèn: TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2000, tæng nhuån vèn cña NHNg ®¹t 5.015 tû ®ång so víi nguån vèn tõ khi thµnh lËp vµ chuyÓn giao tõ Quü cho vay -u ®·i hé nghÌo chuyÓn sang lµ 521 tû ®ång th× nguån vèn ®· t¨ng lªn 4496 tû ®ång víi kÕt cÊu nguån vèn chñ yÕu lµ nguån vèn vay tõ c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh 2.602 tû ®ång chiÕm 55,9% tæng nguån vèn vay vèn Ng©n hµng nhµ n-íc (chiÕm 18%), vèn vay Tæ chøc n-íc ngoµi (Quü OPEC chiÕm 1,7%), vèn nhËn dÞch vô uû th¸c (chiÕm 1%), vèn tõ ng©n s¸ch ®Þa ph-¬ng chuyÓn sang (chiÕm 6,7%) vµ mét phÇn nhá tõ vèn huy ®éng trong céng ®ång d©n c-. VÒ kÕt qu¶ cho vay: Víi tæng nguån vèn nªu trªn, NHNg ®· thùc hiÖn cung cÊp tíi phÇn lín c¸c hé nghÌo cã nhu cÇu vay vèn trªn ph¹m vi toµn quèc. TÝnh ®Õn ngµy 30/9/2000, ®· cã h¬n 5,3 triÖu l-ît hé nghÌo nhËn ®-îc vèn vay tÝn dông tõ NHNg víi tæng sè tiÒn lµ 8.396 tû ®ång. NhiÒu hé nghÌo lµ d©n téc thiÓu sè còng ®· ®-îc vay vèn víi d- nî lµ 733 tû ®ång chñ yÕu lµ ng-êi d©n téc Tµy, Nïng, Th¸i, M-êng, Kh¬ me... VÒ ®èi t-îng phôc vô: Lµ nh÷ng hé gia ®×nh nghÌo cã søc lao ®éng, cã kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh nh-ng thiÕu vèn. Hé nghÌo ®-îc nhËn diÖn theo chuÈn mùc ph©n lo¹i do Bé Lao ®éng Th-¬ng Binh vµ X· héi c«ng bè tõng thêi kú, c¸c ®èi t-îng nµy ch-a ®-îc vay vèn ë c¸c toá chøc tÝn dông. C¸c h« gia ®×nh nghÌo thuéc diÖn chÝnh s¸ch x· héi nh- giµ c¶ neo ®¬n, tµn tËt, kh«ng cã søc lao ®éng, hoÆc c¸c gia ®×nh nghÌo gÆp rñi ro bÖnh tËt, thiªn tai, thiÕu ¨n do Quü x· héi cña Ng©n s¸ch Nhµ n-íc tµi trî. Nh÷ng hé nµy kh«ng thuéc ®èi t-îng ®-îc vay vèn cña NHNg. Hé nhÌo vay vèn NHNg ph¶i - 10 - thùc sù s¶n xuÊt kinh doanh dich vô, kh«ng ®-îc sö dông vèn vay vµo môc ®Ých tiªu dïng, sinh ho¹t, ch÷a bÖnh, cøu ®ãi, tæ chøc héi hÌ, ch¬i ®Ò, nghiÖn hót... ¦u ®·i vÒ l·i suÊt cho vay: Nhà n-íc cã chÝnh s¸ch -u ®·i vÒ l·i suÊt cho vay ®èi víi ng-êi nghÌo, NHNg cho hé nghÌo vay vèn víi l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt cho vay cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i, Quü tÝn dông nh©n d©n. NHNg cho vay cung 1 møc l·i suÊt cho c¸c lo¹i cho vay kh¸c nhau(ng¾n h¹n, trung h¹n). L·i suÊt cho vay hé nghÌo vïng 3(Theo quy ®Þnh cña Uû ban D©n téc vµ miÒn nói) ®-îc gi¶m 0,1% so víi l·i suÊt cho vay th«ng th-êng. L·i suÊt nî qu¸ h¹n b»ng 130% l·i suÊt cho vay ghi trªn sæ vay vèn. (ThÊp h¬n so víi l·i suÊt nî qu¸ h¹n cña ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ b»ng 150% l·i suÊt cho vay th«ng th-êng). L·i suÊt cho vay ®-îc thay ®æi theo t-ng thêi kú do chÝnh phñ quy ®Þnh c¨n cø sù thay ®æi mÆt b»ng l·i suÊt chung trªn thÞ tr-êng. Trong 5 n¨m qua, ®· cã 5 lÇn th©y ®æi theo h-íng h¹ l·i suÊt cho vay ®èi víi hé nghÌo tõ møc l·i suÊt 1,2%/th¸ng h¹ xuèng 1%/th¸ng; 0,8%/th¸ng vµ hiÖn nay ®ang ¸p dông lµ 0,7%/th¸ng, riªng ®èi víi hé nghÌo vïng III ®-îc vay l·i suÊt 0,6%/th¸ng vµ ®Òu thÊp h¬n l·i suÊt cho vay hiÖn hµnh cña c¸c NHTM vµ Hîp t¸c x· tÝn dông. VÒ quy ®Þnh møc cho vay tèi ®a: Khi míi thµnh lËp NHNg: møc cho vay tèi ®a kh«ng qu¸ 2,5 triÖu ®ång/hé. HiÖn nay, ®iÒu chØnh n©ng lªn tèi ®a kh«ng qu¸ 3 triÖu ®ång/hé. Riªng ®èi víi nh÷ng hé nghÌo ®Çu t- cho ch¨n nu«i ®¹i gia sóc, tr«ng c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp, mua s¾m c«ng cô, nu«i trång ®¸nh b¾t h¶i s¶n, kinh doanh ngµnh nghÒ, ®-îc vay vèn tèi ®a ®Õn 5 triÖu ®«ng/hé phï hîp víi t¨ng tr-ëng nguån vèn cña NHNg vµ quy m« sö dông vèn ®èi víi hé nghÌo VÒ thêi h¹n cho vay: ViÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay c¨n cø vµo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr¶ nî cña ng-êi vay nh-ng tèi ®a kh«ng qu¸ 60 th¸ng. Hé nghÌo ®-îc vay vèn nhiÒu lÇn cho ®Õn khi tho¸t khái ng-ìng nghÌo theo chuÈn mùc ph©n lo¹i cña Bé lao ®éng th-¬ng binh x· héi. Thêi h¹n cho vay - 11 - trung h¹n tèi ®a 36 th¸ng, nay ®-îc nghiªn cøu ¸p dông thêi h¹n tèi ®a 60 th¸ng. Ngoµi ra, NHNg cßn ¸p dông c¸c h×nh thøc cho vay l-u vô, gia h¹n nî. VÒ thñ tôc cho vay: Thñ tôc cho vay hé nghÌo ®¬n gi¶n. Hé nghÌo vay vèn kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n. Hé nghÌo chØ ph¶i ®iÒn vµo ®¬n xin vay theo mÉu ®· ®-îc ng©n hµng in s½n. Trong ®¬n nªu râ môc ®Ých vay tiÒn, sè tiÒn xin vay vµ cam kÕt cña hé vay vèn ®èi víi ng©n hµng. C¸c quy ®Þnh kh¸c: Hé nghÌo vay vèn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ gèc vµ l·i ®Çy ®ñ theo ®óng thêi h¹n ®· cam kÕt víi ng©n hµng. Hé nghÌo vay vèn chØ ph¶i tr¶ kho¶n l·i vay theo l·i suÊt vay vèn ®-íc NHNg c«ng bè theo tõng thêi ®iÓm cô thÓ, kh«ng ph¶i tr¶ thªm bÊt kú mét kho¶n phÝ nµo kh¸c. ViÖc tr¶ l·i cã thÓ tr¶ theo th¸ng hoÆc quý tuú theo sù tho¶ thuËn cña ng©n hµng víi ng-êi vay vèn. NHNg kh«ng tÝnh l·i ch-a tr¶ ®Ó nhËp vµo gèc. Nõu l·i ch-a thu ®-îc cña kú tr-íc chuyÓn sang thu vµo kú kÕ tiÕp. NHNg ph¸t tiÒn vay trùc tiÕp cho nh÷ng hé nghÌo n»m trong danh s¸ch ®· ®-îc tæ b×nh nghÞ vµ ®-îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. ChÝnh s¸ch xö lý rñi ro: Nhµ n-íc cã chÝnh s¸ch xö lý rñi ro ®Ó hç trî hé nghÌo vay vèn gÆp rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng nh- thiªn tai, ho¶ ho¹n, dich bÖnh... g©y thiÖt h¹i ®Õn tµi s¶n cña hé vay vèn trong ®ã cã vèn vay ng©n hµng. Nh÷ng tr-êng hîp rñi ro nµy dï x¶y ra trªn diÖn réng hay trªn diÖn hÑp, dï kho¶n vay ®Õn h¹n hoÆc ch-a ®Õn h¹n sÏ ®-îc NHNg xö lý tuú theo møc ®é thiÖt h¹i. Tr-êng hîp hé nghÌo vay vèn ch-a tr¶ ®-îc nî do nguyªn nh©n s¶n xuÊt ra ch-a tiªu thô ®-îc s¶n phÈm th× NHNg cho gia h¹n nî ®Õn khi hé nghÌo b¸n ®-îc s¶n phÈm tr¶ nî ng©n hµng. Nh-ng tèi ®a kh«ng qu¸ 60 ngµy. 2) HiÖu qu¶ tÝn dông cña ng©n hµng ng-êi nghÌo ®èi víi c¸c hé thuéc diÖn ®ãi nghÌo: TÝn dông ng©n hµng lµ mèi quan hÖ vay m-în gi÷a ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. NHNg ®-îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých gióp c¸c hä nghÌo v-ît lªn khã kh¨n tho¸t ra khái c¶nh ®ãi nghÌo hoµ nhËp víi cuéc sèng nh-ng bªn c¹nh ®ã nã - 12 - còng ho¹t ®éng nh»m môc ®Ých kinh doanh thu lîi nhuËn nh-ng víi møc thÊp. ChÝnh v× vËy mµ khi nãi ®Õn hiÖu qu¶ tÝn dông cña NHNg chóng ta ph¶i nãi tíi vÊn ®Ò sö dông vèn vµ hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông vèn ®ã nh- thÕ nµo thu ®-îc lîi nhuËn cao hay thÊp. Cho ®Õn nay sau 5 n¨m ®-îc thµnh lËp NHNg cã tæng sè vèn ban ®Çu lµ 521 tû ®ång vµ b©y giê lµ 5015 tû ®ång nh- v©y sau 5 n¨m ®-îc thµnh lËp NHNg ®· ®-a tæng nguån vèn cña m×nh t¨ng thªm gióp ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, tèt h¬n. Thu l·i cho vay vÉn lµ kho¶n thu chÝnh, duy nhÊt cña NHNg nªn vÉn ®-îc NHNg c¸c cÊp tÝch cùc khai th¸c nh»m gi¶m bít c¨ng th¼ng vÒ kinh phÝ ho¹t ®éng còng nh- t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc sö lý mét sè vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña NHNg, tæng sè l·i thu ®-îc trong n¨m 2000 lµ 325 tû t¨ng 15,6% so víi n¨m 1999, tû lÖ thu l·i b×nh qu©n toµn quèc ®¹t 86,6% t¨ng 1,6% so víi n¨m 1999. Thu l·i tõ tiÒn göi ®©y lµ kho¶n l·i ph¸t sinh tõ sè vèn t¹m thêi nhµn rçi ®ang trªn tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNo. Tæng thu l·i tiÒn göi lµ 5,2 tû ®ång n¨m 2000. HÖ sè sö dông vèn trong n¨m 2000 b×nh qu©n c¶ n¨m lµ 92,6%. Nãi hiÖu qu¶ tÝn dông còng lµ nãi ®Õn vÊn ®Ò ®· cho vay ®-îc bao nhiªu tiÒn trong 1 n¨m vµ nã ®· cã t¸c dông g× gióp c¸c hé nghÌo ®ãi chÝnh v× vËy mµ khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông cña NHNg chóng ta th-êng nh×n vµo kÕt qu¶ nµy, thËt kÝch lÖ lµ cho ®Õn nay sau 5 n¨m thµnh lËp nãi chung lµ trong thêi gian ng¾n nh-ng víi sù ho¹t ®éng cã g¾ng vµ cã hiÖu qu¶ NHNg hµng n¨m cho c¸c ®èi t-îng thuéc diÖn ®-îc vay vèn vay vèn víi sè tiÒn hµng tû ®«ng mçi n¨m nhn¨m 2000 doanh sè cho vay laf 2171 tû ®ång trong ®ã doanh sè cho vay quý IV lµ 724 tû ®ång, chiÕm tû träng 33,4% doanh sè cho vay c¶ n¨m. Doanh sè thu nî ®¹t 1364 tû ®ång, trong ®ã doanh sè thu nî quý IV lµ 452 tû ®ång, chiÕm tû träng 33,1% doanh sè thu nî c¶ n¨m. §Õn ngµy 31/12/2000, tæng dnî cho vay hé nghÌo ®¹t 4704 tû ®ång, t¨ng 807 tû ®«ng(20,7%) so víi n¨m 1999, trong ®ã quý IV t¨ng 326 tû ®ång, chiÕm tû träng 40,4% trong tæng sè d- nî c¶ n¨m vµ ®¹t 89,4% kÕ ho¹ch n¨m 2000. HiÖn cã gÇn 2,5 triÖu hé thuéc 208 ngµn tæ vay vèn cßn d- nî NHNg. D- nî b×nh qu©n mét hé lµ 1880 ngµn ®ång, t¨ng so víi n¨m ®Çu tiªn ho¹t ®éng (1996) lµ 500 ngµn ®ång/hé vµ - 13 - t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 200 ngµn ®ång/ hé. TÝnh ®Õn ngµy 30/9/2000, ®· cã h¬n 5,3 triÖu hé nghÌo nhËn ®-îc vèn tÝn dông tõ NHNg víi tæng sè tiÒn lµ 8396 tû ®ång. Víi sè vèn vay hé nghÌo ®· ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh, chñ yÕu lµ ®Çu t- vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, th©m canh t¨ng vô, më réng ngµnh nghÒ, c¶i thiÖn ®êi sèng vµ n©ng cao thu nhËp ®Ó tr¶ nî ng©n hµng víi doanh sè thu nî ®¹t 4017 tû ®ång. HiÖn cßn 2467 ngµn hé d- nî ng©n hµng víi sè tiÒn 4379 tû ®ång, b×nh qu©n mçi hé d- nî tíi 1,7 triÖu dång. Trong doanh sè cho vay nãi trªn, ng©n hµng ®· thùc hiÖn cung cÊp tÝn dông tíi c¶ nh÷ng hé nghÌo ë vïng III, d- nî hé nghÌo ë khu vùc III lµ 487 tû ®ång víi 280 ngµn hé cßn d- nî, trong ®ã cho vay hé nghÌo ë c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói, vïng s©u, vïng xa theo QuyÕt ®Þnh 135/1998/Q§-TTg ngµy 31/7/1998 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ lµ 324 tû ®ång víi 183 ngµn hé d- nî tÝnh ®Õn n¨m 2000 tû lÖ hé nghÌo ®ãi trong c¶ n-íc cßn 11% gi¶m xuèng rÊt nhiÒu so víi tr-íc ®©y thÓ hiÖn ®-îc chÝnh s¸ch cho vay ®èi víi hé nghÌo ®¹t ®-îc kÕt qu¶ tèt, ®êi sèng ng-êi d©n ®-îc c¶i thiÖn nhiÒu, gióp nhiÒu hé trë l¹i cuéc s«ng hoµ nhËp víi céng ®ång. Thêi gian qua, tÝn dông NHNg ®· tËp trung ®Çu t- cho hé nghÌo thùc sù cã hiÖu qu¶, gãp phÇn t¹o viÖc lµm, thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, chuyÓn dich c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, æn ®Þnh c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho d©n nghÌo. §Õn nay, theo b¸o c¸o cña c¸c chi nh¸nh vèn NHNg ®· gãp phÇn gióp cho 425 ngµn hé tho¸t khái ng-ìng nghÌo ®ãi, v-¬n lªn hoµ mhËp víi céng ®ång. III) Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông cña NHNg ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. 1) Gi¶i ph¸p vÒ huy ®éng vèn: §Ó NHNg cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× cÇn ph¶i cã mét nguån vèn t-¬ng ®èi lín. Muèn vËy ph¶i tËp trung mäi nguån vèn tµi trî g¾n víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo mµ l©u nay ®ang ®-îc c¸c bé, c¸c ngµnh, c¸c cÊp, tæ chøc ®oµn thÓ quÇn chóng qu¶n lý vÒ mét ®Çu mèi lµ NHNg qu¶n lý vµ cho vay. Kh«ng thÓ tån t¹i m·i t×nh tr¹ng nhiÒu ch-¬ng tr×nh hç trî vèn cho n«ng nghiÖp n«ng - 14 - th«n, cho môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo mµ ng-êi nghÌo l¹i thiÕu vèn s¶n xuÊt, Cho nªn ph¶i chó träng viÖc huy ®éng vèn, b¶o toµn vÇ kh«ng ngõng ph¸t triÓn nguån vèn v× NHNg ho¹t ®éng v× môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn. - §èi víi nguån vèn tõ ng©n s¸ch: §Ó tõng b-íc thùc hiÖn ch-¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, Nhµ n-íc cÇn ph¶i dµnh mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trong c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch hµng n¨m ®Ó lËp c¸c quü tµi trî cho ch-¬ng tr×nh dù ¸n quèc gia nh-: Quü gi¶i quyÕt viÖc lµm, quü b¶o trî n«ng nghiÖp, quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo... Thùc tÕ cho thÊy, viÖc hç trî vèn cho ng-êi nghÌo víi h×nh thøc cÊp ph¸t cña ng©n s¸ch sÏ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, t¹o t©m lý mong chê û l¹i ®èi víi ng-êi nghÌo vµ sè vèn sÏ kh«ng ®-îc sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt mµ chØ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng. §Ó vèn tµi trî cña Nhµ n-íc sö dông ®óng môc ®Ých, ®óng ®èi tu-îng vµ ph¸t huy ®-îc hiÖu qu¶ cÇn ph¶i thùc hiÖn th«ng qua kªnh tÝn dông. V× vËy, Nhµ n-íc nªn cã kÕ ho¹ch vµ ph-¬ng ¸n chuyÓn sè vèn tµi trî hµng n¨m vÒ ph¸t triÓn n«ng th«n theo c¸c ch-¬ng tr×nh dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶i quyÕt viÖc lµm...qua hÖ thèng NHNg ®Ó qu¶n lý vµ cho vay víi mét møc l·i suÊt thèng nhÊt th× míi ph¸t huy tèt hiÖu qu¶ c¸c ch-¬ng tr×nh. - §èi víi nguån vèn tµi trî cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n, nguån vèn ®èng gãp quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc, trong d©n c- vµ céng ®ång nh÷ng ng-êi nghÌo ®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn quü cho vay, t¹o ®iÒu kiÖn cho NHNg ho¹t ®éng chñ ®éng h¬n. Ngoµi nguån vèn ®ãng gãp b¾t buéc cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i, NHNg cã thÓ huy ®éng nguån vèn tµi trî tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ tµi chÝnh, tÝn dông vµ c¸ nh©n trong n-íc vµ ngoµi n-íc,nguån vèn nµy ®-îc h×nh thµnh tõ viÖc trÝch mét phÇn vèn kinh doanh, nguån vèn nhµn rçi cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®Ó tµi trî theo c¸c ch-¬ng tr×nh nh©n ®¹o, tõ thiÖn hoÆc cho vay víi l·i suÊt -u ®·i v× môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. §Ó kh¬i t¨ng nguån vèn nµy NHNg cÇn ph¶i : - 15 - + Thùc hiÖn tèt h¬n n÷a viÖc cho vay hé n«ng d©n nghÌo tõ quü cho vay -u ®·i hé nghÌo vµ c¸c nguån vèn tµi trî theo ch-¬ng tr×nh dù ¸n cña ChÝnh phñ. + Phèi kÕt hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng, ban xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ, c¸c c¬ quan h÷u quan ®Ó x©y dùng c¸c ch-¬ng tr×nh dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n cã tÝnh kh¶ thi nh»m thu hót c¸c nguån vèn tµi trî c¶ trong vµ ngoµi n-íc. + Cïng víi c¸c c¬ quan ®oµn thÓ, tæ chøc hiÖp héi tuyªn truyÒn vËn ®éng mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc, mäi tÇng líp nh©n d©n, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c doanh nghiÖp... H·y v× ng-êi nghÌo mµ ®ãng gãp vµo quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, coi ®ã lµ l-¬ng t©m vµ tr¸ch nhiÖm cña toµn x· héi. - §èi víi nguån vèn huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm cña hé n«ng d©n: Nguån vèn t¨ng tr-ëng th«ng qua huy ®éng tõ nhiÒu kªnh nhueng kh«ng thÓ ®¸p øng nÕu nh- NHNg kh«ng huy ®éng ®-îc tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n, nh-ng nÕu huy ®éng vèn theo l·i suÊt thÞ tr-êng ®Ó cho vay -u ®·i lµ chuyÖn nghÞch lý.BiÖn ph¸p ë ®©y lµ Nhµ n-íc ph¶i cã c¬ chÕ xö lý l·i suÊt thÝch hîp. NhiÒu quan ®iÓm cho r»ng hé n«ng d©n nghÌo kh«ng thÓ gi÷ tiÕt kiÖm ®-îc v× møc thu nhËp cña hä qu¸ thÊp l¹i ph¶i dµnh ®a phÇn cho ¨n uèng, sinh ho¹t, thuèc men... th× llµm g× cßn tiÒn göi tiÕt kiÖm n÷a, nh-ng còng cã quan ®iÓm cho r»ng hé nghÌo vÉn cã tiÒn ®Ó göi tiÕt kiÖm v×: B¶n chÊt ng-êi n«ng d©n ViÖt Nam lµ cÇn cï vµ tiÕt kiÖm, hä vÉn th-êng dµnh dôm tiÕt kiÖm chót vèn ch¾t chiu ®Ó ®Ò phßng lóc gi¸p h¹t, mÊt mïa hoÆc c¸c nhu cÇu ®ét xuÊt kh¸c. S¶n xuÊt vµ c¸c ngµnh nghÒ phô ë n«ng th«n cã tÝnh thêi vô, thu nhËp cña ng-êi n«ng d©n l¹i mang tÝnh tæng hîp, ngoµi thu nhËp chÝnh hä cßn thu nhËp th-êng xuyªn c¸c nghÒ phô nh- t¨ng gia mí rau, con gµ... hä cã thÓ tÝch kuü ®-îc tõ ®ã. Nõu coi viÖc gi÷ tiÒn tiÕt kiÖm nh- mét ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó ®-îc vay tiÒn Ng©n hµng th× sÏ khuyÕn khÝch hé n«ng d©n ®Ó dµnh tiÒn göi. Kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy hÇu hÕt c¸c ch-¬ng tr×nh tÝn dông cÊp cho ng-êi nghÌo ®¹t kÕt qu¶ kh«ng ph¶i do viÖc gi¶m l·i suÊt, mµ do t¹o ®-îc - 16 - nhiÒu c¬ héi lµm ¨n cho ng-êi nghÌo, do kiÓm so¸t kh¾t khe viÖc sö dông vèn, g¾n viÖc huy ®éng tiÕt kiÖm b¾t buéc th«ng qua tæ nhãm víi tÝn dông ®Ó t¹o ý thøc tiÕt kiÖm trong toµn d©n. §Ó t¹o thªm nguån vãn cho vay ë khu vùc n«ng th«n, cÇn ph¶i cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch, c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®ã lµ: + Ph¶i tËp trung mäi cè g¾ng ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr-êng tiÒn tÖ, thÞ tr-êng vèn ë n«ng th«n, NHNg ph¶i cã chi nh¸nh ho¹t ®éng ë ®Þa bµn n«ng th«n, ccµn ®æi míi ph-¬ng thøc ho¹t ®éng, c¶i tiÕn c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn phï hîp víi ®iÒu kiÖn ë n«ng th«n ®Î khuyÕn khÝch hä ®Õn víi ng©n hµng. Cã c¬ chÕ khuuyÕn khÝch b¨ng vËt chÊt thÝch hîp víi tõng chi nh¸nh, tõng c¸n bé tham gia huy ®éng vèn vµ cho vay ë tËn lµng, ë vïng s©u, vïng xa, phèi hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ quÇn chóng tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n tham gia göi tiÒn tiÕt kiÖm vµo ng©n hµng. + Thùc hiÖn c¬ chÕ bï lç thÝch hîp, kÞp thêi cho NHNg ®Ó thùc hiÖn viÖc cho vay theo møc l·i suÊt -u ®·i mµ ph¶i sö dôngnguån vèn huy ®éng. + Thùc hiÖn phueoeng thøc huy ®éng vèn tiÕt kiÖm b¾t buéc vµ tiÕt kiÖm tù nguyÖn v× hai ph-¬ng thøc nµy lµ yÕu tè quan träng trong viÖc ®éng viªn vµ thu hót nguån vèn tÝch luü cña hé n«ng d©n nghÌo, nh»m kh¬i t¨ng nguån vèn -u ®·i ®Ó tiÕp tôc më réng diÖn cho vay vµ møc cho vay cña NHNg. 2) Nh÷ng biÖn ph¸p vÒ cho vay ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ NghÞ quyÕt trung -¬ng §¶ng, NHNg cÇn ph¶i cã nh÷ng ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ ®èi víi viÖc thùc hiÖn chñ tr-¬ng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ nong nghiÖp n«ng th«n. HÖ thèng ng©n hµng c©nf cã nh÷ng nç lùc t¨ng c-êng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn t¹i ®Þa bµn d-íi nhiÒu h×nh thøc. §Æc biÖt lµ NHNg ph¶i thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ viÖc huy ®éng vèn t¹i ®Þa ph-¬ng víi l·i suÊt rÎ ®Ó cã ®ñ vèn tgùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña §¶ng nh»m ®Èy nhanh tiÕn bé c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸, ®ång thêi tËp trung vèn vÒ khu vùc n«ng th«n ®Ó t¨ng c-êng cho c¸c ngµnh nghÒ N«ngL©m nghiÖp vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, dich vô kh¸c ph¸t triÓn. Thùc hiÖn nhiÖm vô trªn, NHNg cÇn ph¶i lu«n chó träng ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t-, phÊn ®Êu - 17 - gi¶m d- nî qu¸ h¹n ë møc thËp nhÊt gãp phÇn cñng cè vµ lµm m¹nh ho¸ hÖ thèng ng©n hµng. §Ó ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña NHNg trong thêi gian tíi cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p vÒ cho vay ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo sau: 2.1. X¸c ®inh ®èi t-îng cho vay: §èi t-îng phôc vô cña NHNg lµ nh÷ng hé nghÌo thiÕu vèn s¶n xuÊt, kinh doanh nh-ng ph¶i cã n¨ng lùc s¶n xuÊt. HiÖn nay theo th«ng b¸o cña Bé lao ®éng th-¬ng binh- x· héi: “ VÒ viÖc: X¸c ®Þnh chuÈn mùc hé ®ãi nghÌo cho n¨m 1997-1998(chuÈn mùc tèi thiÓu)” . - Hé nghÌo lµ hé cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi hµng th¸ng quy ®æi ra g¹o vµ gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng: + D-íi 25 Kg g¹o (t-¬ng ®-¬ng 90000 ®ång) ë thµnh thÞ. + D-íi 20 Kg g¹o (t-¬ng ®-¬ng 70000 ®ång) ë n«ng th«n, ®ång b»ng vµ trung du. + D-íi 15 Kg g¹o (t-¬ng ®-¬ng 55000 ®ång) ë n«ng th«n miÒn nói vµ h¶i ®¶o. - Hé ®ãi lµ hé cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi hµng th¸ng quy ®æi ra g¹o vµ gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng: D-íi 13 Kg g¹o (t-¬ng ®-¬ng 45000 ®ång). 2.2. X¸c ®inh ®iÒu kiÖn cho vay: Hé n«ng d©n nghÌo muèn vay vèn NHNg th× ph¶i héi ®ñ ®iÒu kiÖn sau ®©y: + Hé vay vèn ph¶i cã tªn trong danh s¸ch hé nghÌo do Ban xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë x·, ph-êng, thÞ trÊn ®Ò nghÞ, ®-îc Chñ tÞch UBND x· së t¹i xÐt duyÖt, chuyÓn lªn Ban ®¹i diÖn Héi ®ång qu¶n trÞ NHNg quËn, huyÖn, thÞ xa phª duyªt. + Hé nghÌo ph¶i cã hé khÈu th-êng tró t¹i ®Þa ph-¬ng n¬i chi nh¸nh NHNg ®ãng trô së. + Hé nghÌo vay vèn kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n nh-ng ph¶i lµ thµnh viªn tæ t-¬ng trî hoÆc tæ tiÕt kiÖm vµ vay vèn. Tr-êng hîp kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña tæ th× ph¶i ®-îc mät tæ chøc chÝnh trÞ x· héi c¬ së bao l·nh b»ng tÝn chÊp (gäi t¾t lµ tæ tÝn chÊp). - 18 - + Chñ hé vµ ng-êi thõa kÕ hîp ph¸p lµ ng-êi ®¹i diÖn cña hé gia ®×nh chÞu tr¸ch nhiÖm vay vèn vµ tr¶ nî ng©n hµng. + Hé nghÌo tr¶ hÕt nî lÇn tr-íc míi ®-îc xÐt duyÖt cho vay lÇn sau. + Hé nghÌo kh«ng cßn nî vay c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông kh¸c. + Hé nghÌo chÊp nhËn quy ®Þnh nghiÖp vôcho vay cña NHNg vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña NHNg tõ khi nhËn tiÒn vay cho ®Õn khi tr¶ hÕt nî gèc vµ l·i. §ång thêi cam kÕt thùc hiÖn ®Çy ®ö c¸c lo¹i tiÒn göi b¾t buéc. 2.3. L·i suÊt cho vay ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo: - §Ó gióp ®ì cho hé n«ng d©n nghÌo ph¸ triÓn s¶n xuÊt nªn hä vay vèn víi l·i suÊt -u ®·i, cµng thÊp cµng tèt. - Nªn cho hé nghÌo vay vènvíi l·i suÊt thÞ tr-êng, b×nh ®¼ng nh- c¸c ®èi t-îng kh¸ch hµng kh¸c, vÊn ®Ò dÆt ra lµ hé nghÌo nhËn ®-îc vèn vay mét c¸ch kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ thuËn tiÖn, hanj chÕ hé nghÌo ph¶i vay nÆng l·i. Trªn thùc tÕ cã hai quan ®iÎm nh- trªn, mâi quan ®iÓm ®Òu cã -u, nh-îc ®iÓm riªng cña nã. NÕu cho vay vèn víi l·i suÊt -u ®·i vµ kh«ng cã l·i rÊt dÔ t¹o ra cho hä t©m lý ch©y ú, û l¹i, tr«ng chê vµo sù tµi trî cña nhµ n-íc tiÒn vay sÏ kh«ng sö dông vµo s¶n xuÊt, hiÖu qu¶ thÊp dÉn ®Õn kh«ng tr¶ ®-îc nî. Ng-îc l¹i nÕu cho vay vèn víi l·i suÊt thÞ tr-êng th× hä sÏ thiÕu ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi v-¬n lªn. V× vËy ë n-íc ta hiÖn nay l·i suÊt cho vay ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo lµ 0,6%, thÊp h¬n l·i suÊt cho vay ®èi víi c¸c ®èi t-îng kh¸c chØ cao h¬n chót Ýt so víi l·i suÊt huy ®éng. 2.4. Møc cho vay, lo¹i vµ thêi h¹n cho vay: + Møc cho vay: C¨n cø vµo nhu cÇu vèn cña hé nghÌo ®Çu t- cho s¶n xuÊt kinh doanh theo mïa vô hoÆc dù ¸n vµ vèn tù lùc cña c¸c hé ®Ó x¸c ®Þnh møc vèn cho vay ®èi víi hé nghÌo (møc vay tèi ®a hiÖn nay lµ 5 triÖu ®ång/hé) víi møc cho vay hiÖn nay, NHNg cÇn ®Çu t- vµo c¸c ®èi t-îng: Gièng c©y trång, vËt nu«i, ph©n bãn thuèc trõ s©u, thøc ¨n gia sóc gia cÇm, mua s¾m c«ng cô lao ®éng nhá... - 19 - + Lo¹i vµ thêi h¹n cho vay: Môc tiªu chÝnh cña viÖc cho hé n«ng d©n nghÌo vay vèn lµ ®Ó gióp hä duy tr× s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. V× vËy, NHNg chØ nªn ¸p dông lo¹i cho vay ng¾n h¹n vµ cho vay trung h¹n, kh«ng nªn ¸p dông cho vay dµi h¹n. - Cho vay ng¾n h¹n: Thêi h¹n cho vay phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt cña tõng lo¹i c©y trång vËt nu«i, ngµnh nghÒ nh-ng tèi ®a kh«ng qu¸ 12 th¸ng. - Cho vay trung h¹n: Thêi h¹n cho vay tõ 12 th¸ng ®Õn 36 th¸ng tuú thuéc vµo chu kú s¶n xuÊt cña tõng ®èi t-îng vay cô thÓ. §èi t-îng chñ yÕu lµ mua s¾m c«ng cô lao ®éng, ph-¬ng tiÖn s¶n xuÊt nh-: tr©u, bß cµy kÐo, sinh s¶n, ®µo ao th¶ c¸, trång c©y l©u niªn... 2.5. Quy tr×nh vµ thñ tôc cho vay: + CÇn c¶i tiÕn c¸c c¬ chÕ, thñ tôc vµ h×nh thøc cho vay theo h-íng ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn, nhanh chãng, ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o ®-îc c¸c yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o qu¶n lý tiÒn vay vµ thu håi nî, c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý tr-íc khi cho vay vµ trong qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay, g¾n tr¸ch nhiÖm cña ng-êi cho vay víi thu håi nî ®Ó ®¶m b¶o toµn vèn vµ gi¶m bít tæn thÊt trong cho vay. + Cïng víi viÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé ng©n hµng nãi chung vµ c¸n bé tÝn dông nãi riªng vÒ hiÓu biÕt thÊu ®¸o c¸c quy ®Þnh trong ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung vµ ho¹t ®éng tÝn dông hé nghÌo nãi riªng, t¨ng v-êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc trong ho¹t ®éng tÝn dông. 2.6. ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tÝn chÊp trong viÖc cho vay hé n«ng d©n nghÌo: + Trong quy ®Þnh nghiÖp vô cho vay cña NHNg kh«ng ph¶i ¸p dông tµi s¶n thÕ chÊp mµ ph¶i ¸p dông tÝn chÊp bëi v×: ®¹i bé phËn n«ng d©n nghÌo kh«ng cã tµi s¶n g× ®¸ng kÓ ®Ó thÕ chÊp. §iÒu kiÕnèng cña hä bã hÑp trong luü tre lµng, hä g¾n bã mËt thiÕt vµ quqn hÖ rµng buéc víi xãm lµng, cïng ®øc tÝnh tèt ®Ñp, ch©n thËtcña ng-êi lao ®éngvµ phong tùc tËp qu¸n ë lµng x·, th«n xãm buéc hä ph¶i sèng víi ch÷ tÝn, chØ trõ tr-êng hîp gÆp rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng, cßn khi cã thÝ nhËp hä ®Òu tr¶ nî sßng ph¼ng. - 20 -
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan