Tài liệu Hệ thống báo cáo kế toán quản trị trong các doanh nghiệp ngành in tại tp hcm hiện nay

-1- MUÏC LUÏC Trang phuï bìa Lôøi cam ñoan Muïc luïc Danh muïc caùc baûng Danh muïc sô ñoà Môû ñaàu Trang CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ, BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ VAØ NGAØNH IN --------------------------------------------------------- - 1 1.1 KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ--------------------------------------------------------- - 9 1.1.1 Keá toaùn quaûn trò vôùi hoaït ñoäng quaûn lyù doanh nghieäp---------------- - 9 1.1.1.1 Khaùi nieäm keá toaùn quaûn trò------------------------------------------- - 9 1.1.1.2 Vai troø cuûa keá toaùn quaûn trò ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh [17, 42] 11 1.2 BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ: ------------------------------------------ 13 1.2.1 Ñoái töôïng söû duïng baùo caùo keá toaùn quaûn trò vaø nhu caàu thoâng tin cuûa hoï: ---------------------------------------------------------------------------------- 13 1.2.2. Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn quaûn trò:-------------------------------- 15 1.2.3. Yeâu caàu ñoái vôùi caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò:------------------------ 16 1.3 VAØI NEÙT VEÀ NGAØNH IN ---------------------------------------------------- 17 1.3.1 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån ngaønh in treân theá giôùi -------------- 17 1.3.1.1 Giai ñoaïn tröôùc 1440 ------------------------------------------------- 18 - -2- 1.3.1.2 Giai ñoaïn 1440-1850-------------------------------------------------- 19 1.3.1.3 Giai ñoaïn 1850-1900-------------------------------------------------- 19 1.3.2 Lòch söû phaùt trieån ngaønh in Vieät Nam----------------------------------- 20 1.3.3 Qui trình coâng ngheä ngaønh in -------------------------------------------- 26 1.3.3.1 Coâng ñoaïn 1: Saép chöõ vaø cheá baûn ---------------------------------- 26 1.3.3.2 Coâng ñoaïn 2: in------------------------------------------------------- 26 1.3.3.3 Coâng ñoaïn 3: beá, xeùn vaø ñoùng thaønh phaåm.------------------------ 27 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP THUOÄC NGAØNH IN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. ----------------------------------------------------------------------------------- 28 2.1 LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ AÙP DUÏNG CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM --------- 28 2.1.1. Giai ñoaïn neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung quan lieâu, bao caáp. (Tröôùc thaùng 12/1986)------------------------------------ 28 2.1.2. Giai ñoaïn xoùa boû cô cheá taäp trung quan lieâu, bao caáp, xaây döïng cô cheá môùi veà quaûn lyù kinh teá - cô cheá keá hoaïch hoùa theo phöông thöùc haïch toaùn kinh doanh xaõ hoäi chuû nghóa, ñuùng nguyeân taéc taäp trung daân chuû.(Töø thaùng 12/1986 ñeán thaùng 6/1991).---------------------------------------------- 35 2.1.3. Giai ñoaïn neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa.(Töø thaùng 6/1991 ñeán nay) 40 2.2 THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ TRONG CAÙC DOANH NGHIEÄP NGAØNH IN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH HIEÄN NAY----------------------------------------------------------------------------------- 47 2.2.1 Khaùi quaùt veà tình hình phaùt trieån ngaønh in thaønh phoá hoà chí minh - 47 2.2.1.1 Thôøi kyø tröôùc giaûi phoùng --------------------------------------------- 47 - -3- 2.2.1.2 Thôøi kyø töø naêm 1975-1985-------------------------------------------- 50 2.2.1.3 Töø naêm 1986 ñeán nay ------------------------------------------------- 52 2.2.2 Khaûo saùt tình hình toå chöùc coâng taùc keá toaùn quaûn trò taïi moät soá doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. -------------------------------- 60 2.2.3 Ñaùnh giaù chung veà thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò trong caùc doanh nghieäp thuoäc ngaønh in taïi TPHCM-------------------------------- 67 CHÖÔNG 3: PHÖÔNG HÖÔÙNG XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP THUOÄC NGAØNH IN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. ------------------------------------------------------ 73 3.1 PHÖÔNG HÖÔÙNG ------------------------------------------------------------- 73 3.1.1 Caùc baùo caùo phuïc vuï cho chöùc naêng laäp keá hoaïch in ----------------- 74 3.1.1.1 Döï toaùn soá löôïng trang in (13 x 19 cm) tieâu thuï ------------------- 74 3.1.1.2 Döï toaùn chi phí tröïc tieáp --------------------------------------------- 74 3.1.1.3 Döï toaùn chi phí giaùn tieáp --------------------------------------------- 74 3.1.2 Caùc baùo caùo phuïc vuï cho vieäc kieåm soaùt, ñaùnh giaù keát quaû cuûa nhaø quaûn trò ngaønh in------------------------------------------------------------------ 75 3.1.2.1 Baùo caùo chi phí saûn xuaát theo yeáu toá -------------------------------- 75 3.1.2.2 Baùo caùo tình hình thöïc hieän ñònh möùc chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp vaø chi phí nhaân coâng tröïc tieáp ------------------------------------------- 75 3.1.2.3 Baùo caùo tình hình thöïc hieän ñònh möùc bieán phí saûn xuaát chung:- 76 3.1.2.4 Baùo caùo tình hình thöïc hieän ñònh möùc ñònh phí saûn xuaát chung:- 76 3.1.2.5 Baùo caùo giaù thaønh saûn phaåm ----------------------------------------- 77 3.1.2.6 Baùo caùo boä phaän:------------------------------------------------------ 77 3.1.2.7 Baùo caùo trung taâm traùch nhieäm -------------------------------------- 78 3.1.3 Baùo caùo phaûn aùnh caùc thoâng tin thích hôïp cho vieäc ra quyeát ñònh -- 79 - -4- 3.2 XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ CUÏ THEÅ CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP THUOÄC NGAØNH IN TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. -------------------------------------------------------------------------- 80 3.2.1 Baùo caùo cung caáp thoâng tin phuïc vuï chöùc naêng laäp keá hoaïch ------- 80 3.2.2 Caùc baùo caùo phuïc vuï cho vieäc kieåm soaùt, ñaùnh giaù keát quaû cuûa nhaø quaûn trò ----------------------------------------------------------------------------- 81 3.2.2.1 Caùc baùo caùo veà chi phí vaø phaân tích tình hình thöïc hieän döï toaùn chi phí-------------------------------------------------------------------------------- 81 3.2.2.2 Caùc baùo caùo veà giaù thaønh saûn phaåm -------------------------------- 84 3.2.2.3 Caùc baùo caùo keá toaùn trung taâm traùch nhieäm ----------------------- 87 3.2.3 Caùc baùo caùo chöùng minh cho vieäc ra quyeát ñònh ---------------------- 89 3.2.3.1 Caùc baùo caùo cung caáp thoâng tin thích hôïp cho vieäc ra quyeát ñònh kinh doanh ngaén haïn ----------------------------------------------------------- 89 3.2.3.2 Caùc baûng tính toaùn, phaân tích vaø xeáp haïng döï aùn ñaàu tö--------- 90 Keát luaän Danh muïc taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc -5- LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Ngaønh in thuoäc heä thoáng caùc ngaønh saûn xuaát vaät chaát trong neàn kinh teá quoác daân, ñoùng vai troø quan troïng trong quaù trình ñaøo taïo ra caùc aán phaåm phuïc vuï cho nhu caàu thoâng tin kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi trong ñôøi soáng kinh teá hieän nay. Saûn phaåm cuûa ngaønh in raát ña daïng vaø phong phuù, bao goàm caùc loaïi aán phaåm baùo chí, tranh aûnh, bao bì, nhaõn maùc haøng hoùa, thieäp möøng,… ñöôïc in treân giaáy hoaëc caùc chaát lieäu khaùc nhau. Cuøng vôùi söï gia taêng cuûa nhu caàu xaõ hoäi ñoái vôùi chaát löôïng in aán, coâng taùc in aán ñoøi hoûi phaûi coù quy trình coâng ngheä hieän ñaïi, trang thieát bò nhieàu maùy moùc kyõ thuaät vaø phöông tieän phuïc vuï saûn xuaát. Ñoùng vai troø ñaàu taøu cuûa toaøn ngaønh, ngaønh in cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån ñaùng keå, luoân daãn ñaàu trong vieäc trang bò maùy moùc thieát bò hieän ñaïi, coâng ngheä môùi, chieám gaàn ½ saûn löôïng cuûa toaøn ngaønh.. Theo soá lieäu ñaêng kyù chính thöùc taïi Sôû Vaên hoùa Thoâng tin TPHCM, chæ rieâng maùy in offset ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän vaø bieån soá kieåm soaùt cho ñeán nay ñaõ laø 957 maùy. Naêng löïc thieát keá cuûa ngaønh in thaønh phoá öôùc khoaûng 271 tæ trang in 13 x 19 cm vaø naêng löïc thöïc teá khoaûng 135 tæ trang in. Hoaït ñoäng cuûa ngaønh in TPHCM goùp phaàn khoâng nhoû cho söï nghieäp ñoåi môùi, phaùt trieån vaên hoaù xaõ hoäi noùi chung. Thöïc teá quaûn lyù doanh nghieäp ngaønh in cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong vaøi naêm gaàn ñaây cho thaáy noåi leân hieän töôïng moät soá doanh nghieäp lôùn bò phaù saûn, maát khaû naêng chi traû daãn ñeán giöït nôï ngaân haøng vaø giöït nôï laãn nhau haøng traêm, haøng ngaøn tæ ñoàng. Haøng loaït caùc xí nghieäp vöøa vaø nhoû laøm aên thua loã daãn ñeán thanh lyù phaù saûn. Ñoù laø heä quaû taát yeáu cuûa söï quaûn lyù chuû quan vaø yeáu keùm nhìn töø nhieàu goùc ñoä khaùc nhau, maø chuû yeáu laø coâng taùc quaûn trò taøi chính keá toaùn noäi boä taïi doanh nghieäp bò buoâng loõng vaø xem nheï. Söï nhaän thöùc vaø hieåu bieát veà keá toaùn quaûn trò vaãn coøn nhieàu haïn cheá. Baát kyø moät doanh nghieäp naøo khi tieán haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñeàu coù muïc tieâu laø lôïi nhuaän. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy ñoøi hoûi quaù trình toå chöùc quaûn lyù cuûa doanh nghieäp cuõng phaûi linh hoaït, kòp thôøi ñaùng tin caäy ñeå giuùp nhöõng nhaø quaûn trò ra ñöôïc nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén. Heä thoáng thoâng tin ñöôïc ñeà caäp ôû ñaây ngoaøi keá toaùn taøi chính khoâng theå thieáu ñöôïc keá toaùn quaûn trò. Thoâng tin do keá toaùn quaûn trò cung caáp ñaët troïng taâm cho töông lai, ñoù laø nhöõng thoâng tin caàn thieát moät caùch tröïc tieáp vaø thöôøng xuyeân ñoái vôùi caùc nhaø quaûn trò – boä naõo ñieàu khieån toaøn boä hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp, luoân coá gaéng ñaûm baûo cho doanh nghieäp -6- toàn taïi vaø khoâng ngöøng phaùt trieån trong moät neàn kinh teá thò tröôøng mang tính caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét. Trong ñieàu kieän kinh doanh theo cô cheá thò tröôøng, moïi doanh nghieäp muoán toàn taïi vaø phaùt trieån thì muïc tieâu haøng ñaàu cuûa noù khoâng khaùc gì hôn laø lôïi nhuaän. Dó nhieân, lôïi nhuaän ñaït ñöôïc caøng cao caøng toát, tuy vaäy trong caùc saùch löôïc hoaïch ñònh cuûa töøng nhaø quaûn trò ñeå ñi ñeán muïc tieâu lôïi nhuaän khoâng phaûi laø gioáng nhau. Moät doanh nghieäp ñöôïc ñaùnh giaù laø coù tình hình taøi chính saùng suûa phaûi coù möùc lôïi nhuaän oån ñònh vaø phaùt trieån qua töøng naêm taøi chính, neáu trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh khoâng coù nhöõng ruûi ro khaùch quan baát ngôø vaø ñaùng keå. Ñieàu naøy ñoøi hoûi doanh nghieäp phaûi coù caùc quyeát ñònh ñuùng ñaén vaø kòp thôøi trong coâng taùc chæ ñaïo moïi maët cuûa doanh nghieäp. Muoán vaäy, ngoaøi vieäc tuaân thuû caùc nguyeân taéc cô baûn trong vieäc thieát laäp caùc baùo caùo taøi chính cho caùc ñoái töôïng söû duïng beân ngoaøi, ngöôøi quaûn trò caàn phaûi hieåu bieát, naém baét ñöôïc coâng taùc toå chöùc, phoái hôïp, tieân lieäu, ra quyeát ñònh vaø kieåm soaùt moïi thöù trong doanh nghieäp haàu chæ ñaïo vaø höôùng daãn doanh nghieäp hoaït ñoäng coù hieäu quaû cao nhaát. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy, caàn phaûi naém vöõng tình hình taøi chính cuûa mình, thoâng qua soá lieäu keá toaùn taøi chính, phaân tích, ñaùnh giaù vaø ñeà ra nhöõng döï aùn cho töông lai. Toùm laïi, ôû moïi lónh vöïc trong heä thoáng kinh teá, caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán quyeát ñònh caàn phaûi ñöôïc löïa choïn, phaân tích, ghi cheùp vaø söû duïng tröôùc khi söï xeùt ñoaùn ñöôïc hình thaønh vaø quyeát ñoaùn ñöôïc ñöa ra. Keá toaùn quaûn trò laø nguoàn cung caáp toát nhaát nhöõng thoâng tin caàn thieát naøy. Trong xu theá toaøn caàu hoùa veà kinh teá ñang dieãn ra maïnh meõ trong khu vöïc vaø treân toaøn theá giôùi hieän nay, yeáu toá quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa moät quoác gia laø hieäu quaû vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa neàn kinh teá, khaû naêng taïo döïng vaø cuûng coá vò trí kinh teá cuûa mình treân tröôøng quoác teá. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng treân, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ vaø ñang doác heát moïi noã löïc ñeå vöïc daäy neàn kinh teá nöôùc nhaø. Chuùng ta ñaõ tham gia vaøo toå chöùc khoái maäu dòch töï do ASEAN (AFTA), ñaõ trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc cuûa toå chöùc Dieãn ñaøn hôïp taùc kinh teá Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông (APEC). Maëc duø Chính phuû cuõng ñang töøng böôùc coá gaéng thöïc hieän caùc chính saùch caûi caùch veà kinh teá, thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc coù lieân quan ñeán söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp nhöng vaán ñeà quan troïng laø caùc doanh nghieäp phaûi töï nhaän thöùc ñöôïc mình treân thöông tröôøng. Söï caïnh tranh taát yeáu cuûa saûn phaåm baùn ra, vieäc kieåm tra treân quy moâ rieâng: giôø coâng lao ñoäng, chi phí moät saûn phaåm, möùc lôïi nhuaän thu ñöôïc treân moät saûn phaåm tieâu thuï, chaát löôïng saûn phaåm baùn ra,…ñaõ laø moät yeáu toá caàn thieát ngaøy caøng lôùn ñoái vôùi keá toaùn quaûn trò doanh nghieäp. Nhö vaäy, vôùi chöùc naêng cung caáp thoâng tin vaø kieåm tra kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá taøi chính xí nghieäp, keá -7- toaùn quaûn trò ñaõ vaø ñang laø coâng cuï thöïc söï quan troïng, moät caàn thieát khaùch quan cho söï taêng tröôûng kinh teá neáu ñöôïc vaän duïng vaø phaùt huy toái ña trong moâi tröôøng quaûn lyù cuûa moïi doanh nghieäp. Ñeå goùp phaàn naâng cao hieäu quaû quaûn lyù cuûa doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong giai ñoaïn hieän nay, vieäc “xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò cho caùc doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh” laø vaán ñeà coù tính caáp thieát caû veà lyù thuyeát laãn thöïc tieãn öùng duïng. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: Nghieân cöùu veà lyù luaän vaø thöïc tieãn cuûa baùo caùo keá toaùn quaûn trò nhaèm muïc ñích laøm roõ vai troø, coâng duïng cuûa thoâng tin töø caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong cô cheá quaûn lyù môùi. Treân cô sôû ñoù, xaây döïng heä thoáng caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò cho caùc doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: - Khaûo saùt tình hình thöïc teá veà coâng taùc xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò taïi moät soá doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. - Nghieân cöùu caùc chuû tröông, chính saùch cheá ñoä vaø caùc taøi lieäu trong nöôùc coù lieân quan ñeán keá toaùn quaûn trò cuûa keá toaùn Vieät Nam. - Nghieân cöùu caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò thoâng qua moät soá taøi lieäu veà keá toaùn quaûn trò trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi nhaèm choïn loïc vaø xaây döïng caùc baùo caùo cuï theå cho caùc doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: - Söû duïng phöông phaùp phaân tích thoáng keâ, toaùn kinh teá ñeå phaân tích, chöùng minh vaø giaûi quyeát vaán ñeà. 5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi: - Khaùi quaùt ñöôïc quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa baùo caùo keá toaùn quaûn trò Vieät Nam keát hôïp phaân tích thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò caùc doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh nhaèm ñöa ra nhöõng ñieåm noåi baät veà thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò caùc doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. - Xaây döïng heä thoáng caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò cho caùc doanh nghieäp ngaønh in noùi chung vaø taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh noùi rieâng. 6. Keát caáu cuûa luaän vaên: Luaân vaên bao goàm -8- Lôøi môû ñaàu Chöông 1: Toång quan veà keá toaùn quaûn trò, baùo caùo keá toaùn quaûn trò vaø ngaønh in chöông 2: Thöïc traïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò cho caùc doanh nghieäp ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh chöông 3: Phöông höôùng xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò cho caùc doanh nghieäp thuoäc ngaønh in taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh Keát luaän Phuï luïc -9- CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ, BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ VAØ NGAØNH IN 1.1 KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ 1.1.1 Keá toaùn quaûn trò vôùi hoaït ñoäng quaûn lyù doanh nghieäp 1.1.1.1 Khaùi nieäm keá toaùn quaûn trò Theo ñònh nghóa cuûa Hieäp hoäi keá toaùn vieân Hoa kyø thì keá toaùn quaûn trò laø [51, 261]: “Quy trình nhaän dieän, ño löôøng, toång hôïp, phaân tích vaø laäp baùo bieåu, giaûi trình vaø truyeàn ñaït caùc soá lieäu taøi chính vaø phi taøi chính cho caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp hoaïch ñònh, ñaùnh giaù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh trong phaïm vi noäi boä doanh nghieäp nhaèm söû duïng coù hieäu quaû caùc taøi saûn vaø quaûn lyù chaët cheõ caùc taøi saûn ñoù”. Theo cuoán töø ñieån thuaät ngöõ keá toaùn Myõ thì keá toaùn quaûn trò ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: [31, 98]: “ Keá toaùn quaûn trò laø lónh vöïc keá toaùn lieân quan ñeán vieäc thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin kinh teá nhaèm hoã trôï nhöõng nhaø quaûn lyù trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh taøi chính, ñaëc bieät laø trong vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch vaø quaûn lyù giaù thaønh”. Theo ñònh nghóa cuûa Hieäp hoäi keá toaùn quoác gia (Myõ) – National Association of Accountants (NAA) – vaên kieän soá 1A thaùng 3/1981, thì “Keá toaùn quaûn trò laø quaù tình cung caáp thoâng tin cho nhaø quaûn lyù doanh nghieäp trong vieäc laäp vaø thöïc hieän keá hoaïch, trong vieäc kieåm soaùt , ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Quy trình cuûa keá toaùn quaûn trò bao goàm caùc coâng vieäc xaùc ñònh, caân ño, ñong, ñeám, thu thaäp, tích luõy, phaân tích, chuaån bò thoâng tin, giaûi thích vaø cung caáp thoâng tin cho caùc nhaø quaûn lyù ñeå caùc nhaø quaûn lyù xöû lyù caùc thoâng tin naøy theo höôùng coù lôïi nhaát cho doanh nghieäp.”[14,21] - 10 - Theo Giaùo sö Tieán só RONALD.HILTON tröôøng Ñaïi hoïc CORNELL Hoa Kyø: “Keá toaùn laø moät boä phaän cuûa heä thoáng thoâng tin quaûn trò trong moät toå chöùc maø caùc nhaø quaûn trò döïa vaøo ñoù ñeå hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc’. [53,3] Theo caùc Giaùo sö Tieán só SACK L.SMITH, ROBET M.KEITS, WILLIAM L.STEPHENS tröôøng Ñaïi hoïc SOUTH FLORIDA HOA KYØ: Keá toaùn quaûn trò laø moät heä thoáng keá toaùn cung caáp cho caùc nhaø quaûn trò nhöõng thoâng tin ñònh löôïng maø hoï caàn ñeå hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt”. [18,11] Hieän nay giöõa caùc nöôùc, hai lónh vöïc Keá toaùn taøi chính vaø Keá toaùn quaûn trò coù nhöõng caùch goïi khaùc nhau, phoå bieán theo caùch goïi cuûa tieáng Anh. Keá toaùn taøi chính “Financial Accounting” vaø Keá toaùn quaûn trò “Management Accounting”. Trong khi ñoù nhieàu nöôùc Chaâu aâu nhö Phaùp, Boà Ñaøo Nha thì keá toaùn taøi chính goïi laø Keá toaùn toång quaùt “Compatabiliteù General” vaø Keá toaùn quaûn trò laø Keá toaùn phaân tích “Comptabiliteù Analitique”, hoaëc keá toaùn quaûn lyù “Comptabiliteù des Gestion”. Qua ñaây ñeå khaúng ñònh keá toaùn taøi chính khoâng phaûi laø keá toaùn toång hôïp vaø Keá toaùn quaûn trò khoâng phaûi laø keá toaùn chi tieát nhö nhieàu ngöôøi ñaõ quan nieäm. Nhö vaäy, coù nhieàu quan ñieåm vaø khaùi nieäm khaùc nhau veà keá toaùn quaûn trò, nhöng ñöùng treân goùc ñoä tieáp caän veà söû duïng thoâng tin cuûa keá toaùn cho hoaït ñoäng quaûn trò, thì ñònh nghóa veà keá toaùn quaûn trò coù theå ñöôïc theå hieän nhö sau: “Keá toaùn quaûn trò laø heä thoáng ghi cheùp, ño löôøng, thu thaäp, toång hôïp, xöû lyù vaø cung caáp thoâng tin kinh teá phuïc vuï cho caùc caáp ñoä quaûn trò trong moät doanh nghieäp ñeå ñaùnh giaù vaø ra quyeát ñònh kinh doanh”. - 11 - Keá toaùn quaûn trò cuõng nhö keá toaùn taøi chính tröôùc heát phaûi nhaän dieän ñöôïc caùc loaïi taøi saûn tham gia hoaït ñoäng kinh doanh vaø xaùc ñònh nguoàn taøi trôï ñeå trang bò caùc loaïi taøi saûn ñoù, ñoàng thôøi nhaän dieän ñöôïc caùc loaïi chi phí tham gia vaøo quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñeå thu thaäp, phaân loaïi, xöû lyù vaø laäp caùc baùo caùo cho nhöõng ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau. Khaùc vôùi keá toaùn taøi chính, keá toaùn quaûn trò cung caáp thoâng tin nhaèm thoûa maõn nhu caàu cuûa nhaø quaûn trò caùc caáp ôû doanh nghieäp, hoï laø nhöõng ngöôøi maø quyeát ñònh haønh ñoäng cuûa hoï seõ chi phoái tröïc tieáp ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa doanh nghieäp ñoù. Nhö vaäy, neáu thoâng tin khoâng ñaày ñuû caùc nhaø quaûn trò seõ gaëp khoù khaên trong vieäc quaûn lyù ñieàu haønh doanh nghieäp. Coøn neáu thoâng tin khoâng chính xaùc, caùc nhaø quaûn trò coù theå ñöa ra caùc quyeát ñònh sai laàm, coù aûnh höôûng ñeán quaù trình sinh lôïi cuûa doanh nghieäp. Maët khaùc neáu thoâng tin khoâng ñaùp öùng kòp thôøi thì caùc vaán ñeà toàn taïi seõ khoâng giaûi quyeát ñöôïc nhanh choùng vaø coù theå maát cô hoäi trong kinh doanh. Keá toaùn quaûn trò xöû lyù phaàn lôùn caùc thoâng tin nhaèm giuùp cho caùc nhaø quaûn trò ra caùc quyeát ñònh ñieàu haønh saûn xuaát kinh doanh ôû doanh nghieäp moät caùch kòp thôøi, nhanh choùng vaø coù hieäu quaû. 1.1.1.2 Vai troø cuûa keá toaùn quaûn trò ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh [17, 42] Do söï caïnh tranh treân thöông tröôøng ngaøy caøng khoác lieät, söùc eùp cuûa giaù thaønh, söï tieán boä nhanh choùng cuûa kyõ thuaät trong vieäc töï ñoäng hoùa cao daãn ñeán khaû naêng to lôùn ñeå thu thaäp vaø baùo caùo soá lieäu ñaõ laøm taêng theâm nhu caàu veà thoâng tin cuûa ngöôøi quaûn lyù. Ñaëc bieät laø caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng noäi boä maø hoï khoâng theå ruùt ra töø caùc baùo caùo thu nhaäp vaø xöû lyù thoâng tin naøy, giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù ra quyeát ñònh kòp thôøi. Vai troø cuûa keá toaùn quaûn trò coøn raát quan troïng trong vieäc xem xeùt chi phí cuûa quaù trình saûn xuaát kinh doanh, giuùp cho vieäc döï toaùn vaø laäp keá hoaïch giaù thaønh phuø hôïp, giaûm giaù thaønh saûn xuaát nhaèm ñaùp öùng kòp thôøi cho nhu caàu quaûn lyù doanh nghieäp. - 12 - Keá toaùn quaûn trò laø keá toaùn theo chöùc naêng quaûn lyù, vì theá vai troø cuûa noù laø cung caáp thoâng tin höõu ích lieân quan ñeán vieäc laäp keá hoaïch toå chöùc, ñieàu haønh hoaït ñoäng; kieåm tra vaø ra quyeát ñònh. - Cung caáp thoâng tin cho quaù trình laäp keá hoaïch: ñöa ra keá hoaïch cho vieäc thöïc hieän ngaén haïn vaø daøi haïn cuûa moät doanh nghieäp. Keá hoaïch maø ngöôøi quaûn lyù ñöa ra thöôøng coù daïng laø döï toaùn ngaân saùch. Chuùng ñöôïc thöïc hieän haøng naêm vaø nhöõng muïc tieâu cuûa quaûn lyù ñöôïc bieåu hieän döôùi daïng soá löôïng vaø giaù trò. - Cung caáp thoâng tin cho quaù trình toå chöùc ñieàu haønh hoaït ñoäng: ngöôøi quaûn lyù coù moät nhu caàu raát lôùn veà thoâng tin keá toaùn trong vieäc laõnh ñaïo hoaït ñoäng haøng ngaøy. Chaúng haïn, laõnh ñaïo coâng ty caàn ñöa ra giaù baùn moät maët haøng naøo ñoù thì hoï phaûi döïa treân caùc thoâng tin keá toaùn ñeå ñaûm baûo giaù baùn ñoù laø phuø hôïp, hoaëc boä phaän quaûn lyù phaûi döïa treân caùc thoâng tin keá toaùn ñeå ñaùnh giaù giaù trò cuûa haøng toàn kho, haøng ñang kinh doanh…Nhö vaäy, coâng vieäc cuûa keá toaùn vaø quaûn lyù gaén vôùi nhau chaët cheõ trong vieäc ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy. - Cung caáp thoâng tin cho quaù trình kieåm soaùt: Vieäc laäp keá hoaïch nhö treân laø chöa ñuû, moät khi keá hoaïch ngaân saùch ñaõ ñöôïc laäp, ngöôøi quaûn lyù caàn nhöõng thoâng tin coù lieân quan ñeán vieäc thöïc hieän. Keá toaùn quaûn trò giuùp cho vieäc taäp hôïp caùc thoâng tin caàn thieát baèng caùch cung caáp caùc baùo caùo thöïc hieän. Baùo caùo thöïc hieän bao goàm caùc chi tieát ñeå quaûn lyù, so saùnh caùc soá lieäu döï toaùn vôùi caùc soá lieäu thöïc teá trong moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. Khi baùo caùo thöïc hieän chæ ra moät vaán ñeà toàn taïi ôû moät khaâu naøo ñoù cuûa doanh nghieäp, ngöôøi quaûn lyù seõ phaûi tìm nguyeân nhaân cuûa vaán ñeà vaø bieän phaùp giaûi quyeát. Neáu baùo caùo thöïc hieän chæ roõ moïi vieäc ñeàu thöïc hieän toát thì ngöôøi quaûn lyù seõ ñeå taâm vaøo coâng vieäc khaùc. Toùm laïi, kieåm - 13 - tra vieäc thöïc hieän keá hoaïch laø böôùc phaûn hoài cuûa ngöôøi quaûn lyù vaø noù coù taùc duïng giuùp ngöôøi quaûn lyù thöïc hieän toát vai troø quaûn lyù cuûa mình. - Cung caáp thoâng tin cho quaù trình ra quyeát ñònh: Chöùc naêng ra quyeát ñònh ñoøi hoûi nhaø quaûn trò phaûi coù sö löïa choïn hôïp lyù trong nhieàu phöông aùn khaùc nhau ñöôïc ñöa ra. Keá toaùn coù nhieäm vuï thu thaäp caùc soá lieäu veà chi phí vaø lôïi nhuaän ñeå thoâng tin cho ngöôøi quaûn lyù. Ví duï, ñeå tung saûn phaåm ra nhaèm caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp khaùc treân thò tröôøng caàn quyeát ñònh phöông aùn haï giaù, môû roäng vieäc quaûng caùo hoaëc keát hôïp caû hai vieäc naøy ñeå chieám lónh thò tröôøng, doanh nghieäp phaûi gaén chaët vôùi caùc soá lieäu veà giaù thaønh vaø lôïi nhuaän do keá toaùn cung caáp. Tuy nhieân, khoâng phaûi luùc naøo caùc soá lieäu caàn thieát cuõng coù ngay theo yeâu caàu thöïc teá, do vaäy keá toaùn seõ thöïc hieän phaân tích chung keå caû vieäc döï toaùn ñeå coù ñöôïc nhöõng soá lieäu ñoù. Nhö vaäy ñeå coù nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén caàn phaûi coù ñaày ñuû caùc thoâng tin caàn vaø chính xaùc. Neáu caùc thoâng tin khoâng ñaày ñuû, khoâng chính xaùc thì daãn ñeán quyeát ñònh seõ bò sai leäch. Maët khaùc, nhu caàu chính cuûa quaûn trò khoâng phaûi laø caùc thoâng tin chi tieát rôøi raïc maø laø caùc baûng toùm taét, töø ñoù ngöôøi quaûn lyù seõ thaáy ñöôïc nôi naøo coù vaán ñeà vaø nôi ñaâu caàn söï quan taâm cuûa nhaø quaûn lyù hôn nöõa ñeå caûi tieán laøm cho coâng vieäc coù hieäu quaû hôn. 1.2 BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ: 1.2.1 Ñoái töôïng söû duïng baùo caùo keá toaùn quaûn trò vaø nhu caàu thoâng tin cuûa hoï: Baùo caùo keá toaùn quaûn trò laø phöông tieän ñeå truyeàn ñaït thoâng taøi chính coù ích cho nhöõng ngöôøi söû duïng ñeå ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh teá. Baùo caùo keá toaùn quaûn trò phaûi ñaûm baûo ñöôïc yeâu caàu cung caáp thoâng tin thích hôïp, kòp thôøi vaø phuø hôïp theo töøng ñoái töôïng söû duïng thoâng tin vôùi moät chi phí xöû lyù thích hôïp. - 14 - Vai troø chuû yeáu cuûa nhaø quaûn lyù laø “ra quyeát ñònh”. Chính vai troø naøy phaân bieät nhaø quaûn lyù vôùi nhöõng ngöôøi khaùc trong doanh nghieäp. Ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc vai troø cuûa mình, caùc nhaø quaûn lyù caàn thoâng tin. Nhu caàu thoâng tin cuûa hoï coù theå ñöôïc ñaùp öùng töø nhieàu nguoàn. Moät trong nhöõng nguoàn cung caáp thoâng tin cho caùc nhaø quaûn lyù laø keá toaùn quaûn trò. Veà nhu caàu thoâng tin cuûa caùc nhaø quaûn lyù ñoái vôùi keá toaùn quaûn trò, coù nhieàu yù kieán khaùc nhau. Ray H. Garrison cho raèng: “Thoâng tin ñöôïc cung caáp bôûi keá toaùn chuû yeáu laø nhöõng thoâng tin mang baûn chaát taøi chính, giuùp cho ngöôøi quaûn lyù thöïc hieän ba coâng vieäc: 1. Xaây döïng keá hoaïch moät caùch hieäu quaû vaø taäp trung chuù yù vaøo nhöõng cheânh leäch so vôùi keá hoaïch. 2. Chæ ñaïo hoaït ñoäng haøng ngaøy. 3. Ñi ñeán nhöõng giaûi phaùp toát nhaát cho nhöõng vaán ñeà hoaït ñoäng maø toå chöùc gaëp phaûi.” [54,p.12-14] Caùc taùc giaû Belverd E. Needles, Jr.; Henry R. Anderson vaø James C. Caldwell, laïi cho raèng: “Ba loaïi thoâng tin ñöôïc caàn ñeán ñeå quaûn lyù moät coâng ty coù hieäu quaû: (1) Caùc coâng ty saûn xuaát vaø dòch vuï caàn thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm (dòch vuï); (2) Taát caû caùc toå chöùc ñeàu caàn döõ lieäu ñeå hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt hoaït ñoäng; vaø (3) Caùc nhaø quaûn lyù caàn caùc baùo caùo vaø nhöõng phaân tích ñaëc bieät ñeå chöùng minh caùc quyeát ñònh cuûa hoï.” [47,p.919] - 15 - Toùm laïi, ñeå phuïc vuï cho nhu caàu ra quyeát ñònh quaûn lyù coù hieäu quaû, caùc nhaø quaûn lyù caàn nhöõng thoâng tin sau töø keá toaùn quaûn trò: - Ñoái vôùi taát caû caùc doanh nghieäp, caùc nhaø quaûn lyù caàn ba loaïi thoâng tin töø keá toaùn quaûn trò: 1) Thoâng tin phuïc vuï cho vieäc xaây döïng keá hoaïch ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. 2) Thoâng tin phuïc vuï cho vieäc ñieàu haønh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng thöôøng xuyeân cuûa doanh nghieäp ñeå chæ ñaïo hoaït ñoäng nhaèm thöïc hieän keá hoaïch ñaõ ñeà ra ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. 3) Thoâng tin phuïc vuï cho vieäc chöùng minh caùc quyeát ñònh ñaëc bieät trong quaù trình hoaït ñoäng. - Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp saûn xuaát vaø dòch vuï, caùc nhaø quaûn lyù coøn caàn loaïi thoâng tin thöù tö töø keá toaùn quaûn trò: Thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm, dòch vuï. 1.2.2. Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn quaûn trò: Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn quaûn trò chi phoái vieäc soaïn thaûo vaø trình baøy baùo caùo keá toaùn quaûn trò. Muïc ñích cuûa baùo caùo keá toaùn quaûn trò ñeán löôït noù laïi chòu söï chi phoái bôûi caùc ñoái töôïng söû duïng vaø nhu caàu thoâng tin cuûa hoï. ÔÛ Vieät Nam, muïc ñích baùo caùo taøi chính ñöôïc xaùc ñònh taïi Quyeát ñònh soá 1141TC/QÑ/CÑKT ngaøy 01-11-1995 cuûa Boä tröôûng Boä taøi chính veà vieäc ban haønh Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp nhö sau: - 16 - “1. Toång hôïp vaø trình baøy moät caùch toång quaùt, toaøn dieän tình hình taøi saûn, coâng nôï, nguoàn voán, tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong moät kyø haïch toaùn. 2. Cung caáp caùc thoâng tin kinh teá, taøi chính chuû yeáu cho vieäc ñaùnh giaù tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ñaùnh giaù thöïc traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp trong kyø hoaït ñoäng ñaõ qua vaø nhöõng döï ñoaùn trong töông lai. Thoâng tin cuûa baùo caùo taøi chính laø caên cöù quan troïng cho vieäc ñeà ra caùc quyeát ñònh veà quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, hoaëc ñaàu tö vaøo doanh nghieäp cuûa caùc chuû doanh nghieäp, chuû sôû höõu, caùc nhaø ñaàu tö, caùc chuû nôï hieän taïi vaø töông lai cuûa doanh nghieäp.” Tuy nhieân, caùc baùo caùo taøi chính cung caáp cho caùc ñoái töôïng söû duïng beân ngoaøi doanh nghieäp khoâng cung caáp toaøn boä thoâng tin maø nhöõng ngöôøi söû duïng coù theå caàn ñeán ñeå ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh teá do chuùng chæ ñöa ra caùc aûnh höôûng taøi chính cuûa caùc söï kieän trong quaù khöù vaø khoâng baét buoäc cung caáp nhöõng thoâng tin phi taøi chính. Thoâng tin töø caùc baùo caùo taøi chính tuy cuõng coù ích cho caùc nhaø quaûn lyù trong noäi boä doanh nghieäp, song coù nhöõng thoâng tin khaùc phuïc vuï cho vieäc hoaïch ñònh, kieåm soaùt vaø ra caùc quyeát ñònh khaùc, khoâng tìm thaáy trong caùc baùo caùo taøi chính. Caùc thoâng tin nhö vaäy chæ coù theå tìm thaáy trong caùc baùo caùo quaûn trò. Ñoù cuõng chính laø muïc ñích cuûa caùc baùo caùo quaûn trò. 1.2.3. Yeâu caàu ñoái vôùi caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò: Khaùc vôùi baùo caùo taøi chính, thoâng tin treân baùo caùo keá toaùn quaûn trò khoâng chòu söï chi phoái cuûa caùc nguyeân taéc, caùc chuaån möïc keá toaùn quaûn trò ñöôïc thöøa nhaän chung. Tieâu chuaån duy nhaát ñoái vôùi thoâng tin treân baùo caùo quaûn trò laø tính coù ích cuûa thoâng tin. Do ñoù, caùc yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn quaûn trò nhaèm höôùng ñeán tính coù ích cuûa thoâng tin. - 17 - Caùc taùc giaû Eric L. Denna vaø Dennis L. Kimmell, khi nghieân cöùu caùc yeâu caàu thoâng tin trong noäi boä doanh nghieäp, cho raèng: “Thoâng tin noäi boä coù tính chaát tuøy yù, vaø nhöõng ngöôøi thieát laäp heä thoáng thoâng tin keá toaùn neân caân nhaéc: a. Thoâng tin naøo neân ñöôïc taïo ra ñeå söû duïng. b. Thoâng tin ñöôïc taïo ra cho ai söû duïng. c. Thoâng tin ñöôïc baùo caùo thöôøng xuyeân ra sao. d. Giaù trò cuûa thoâng tin coù lôùn hôn chi phí cuûa vieäc cung caáp thoâng tin khoâng.” [49] Caùc taùc giaû Keith Ward, Sri Srikanthan vaø Richard Neal cuõng cho raèng: “Maëc daàu hôi cuõ, khaùi nieäm “ñuùng thoâng tin cho ñuùng ngöôøi quaûn lyù vaøo ñuùng thôøi ñieåm” laø khaùi nieäm quyeát ñònh khi thieát keá heä thoáng keá toaùn quaûn trò” [52,p.12] Toùm laïi, yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo quaûn trò laø: phaûi cung caáp thoâng tin thích hôïp cho nhöõng ngöôøi söû duïng thích hôïp vaøo nhöõng thôøi ñieåm thích hôïp vôùi chi phí xöû lyù thoâng tin thích hôïp. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn quaûn trò laø keát quaû xöû lyù thoâng tin cuûa heä thoáng keá toaùn nhaèm cung caáp nhöõng thoâng tin taøi chính coù ích cho nhöõng ngöôøi söû duïng ñeå ñeà ra caùc quyeát ñònh kinh teá. 1.3 VAØI NEÙT VEÀ NGAØNH IN 1.3.1 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån ngaønh in treân theá giôùi Ngaønh in laø moät ngaønh coâng nghieäp trong heä thoáng cuûa neàn kinh teá thöù VIII tröôùc coâng nguyeân ôû Trung Quoác, sau ñoù du nhaäp vaøo chaâu aâu vaøo theá kyû thöù V, oâng toå cuûa ngaønh in laø J.G.Guttenberg (1397 - 1468) ngöôøi Ñöùc vaø phaùt - 18 - trieån ngaøy caøng tinh vi: töø choã in baèng baûn khaéc treân goã, treân kim loaïi, ñeán in baèng baûn kim loaïi coù phuû maøng hoùa chaát (baûn keõm), vaø ngaøy nay in tröïc tieáp baèng tia möïc theo söï ñieàu khieån cuûa maùy tính ñieän töû. Coâng nghieäp in ôû nöôùc Ñöùc, Nhaät, Myõ,.....phaùt trieån raát maïnh. caùc maùy in ñöôïc söû duïng treân khaép theá giôùi ñeàu chuû yeáu ñöôïc saûn xuaát töø ba nöôùc naøy. caùc thöông hieäu maùy in nhö Heidelberg, Rolana, Kamori, Miller, ATF,....trôû neân quen thuoäc ôû taát caû caùc nöôùc treân theá giôùi bôûi vì nöôùc naøo cuõng caàn coù maùy in ñeå in saùch, baùo, tranh aûnh, vaên hoùa phaåm. trình ñoä daân trí moät nöôùc coù theå ñöôïc phaûn aùnh baèng caùc tieâu thöùc: soá taán giaáy/ñaàu ngöôøi-naêm, soá trang in/ñaàu ngöôøinaêm. 1.3.1.1 Giai ñoaïn tröôùc 1440 Ngheà in xuaát hieän sôùm ôû Trung Quoác, vieäc phaùt minh ra giaáy vaø caùc kyû thuaät nhaân baûn baèng con daáu vaø boâi queùt do nhu caàu to lôùn ñoái vôùi vieäc nhaân baûn vaø caùc vaên baûn chuaån hoùa caùc vaên baûn cuûa Khoång giaùo duøng cho vieäc thi cöû tuyeån duïng cuõng nhö nhu caàu to lôùn veà nhöõng vaên baûn Phaät giaùo khoâng theå cheùp tay xueå. Ñôøi Haùn, ngöôøi Trung Quoác ñaõ bieát khaéc chöõ leân baøn ñaù, leân ñaát seùt roài nung thaønh saùch. Ñoù laø phöông phaùp aán loaùt coå sô ñaàu tieân treân theá giôùi. Ñeàn ñôøi Tuøy, Ñöôøng (theá kyû thöù V_VII) thì ngheà in ñaõ töông ñoái hoaøn thaønh vaø ngöôøi ta ñaõ bieát khaéc chöõ treân caùc baûn goã ñeå in treân baøn ñaù vaø treân ñaát seùt…Vaøo thôøi ñieåm naøy ôû Baùc Kinh tôø baùo ñaàu tieân mang teân “Coá vaán cuûa Nhaø nöôùc” (Kaiyuan Zabao) ñaõ ñöôïc in baèng phöông phaùp khaéc vaøo baûng goã. Baèng caùch thoa möïc leân baûng vaø duøng söùc aán maïnh vaøo giaáy (in tay),…phöông phaùp naøy goïi laø “Xylographic”. Vaøo naêm 1041, Taát Thaêng (ñôøi nhaø Toáng) phaùt minh ra phöông phaùp aán loaùt môùi goïi laø “hoaït baûn”, nghóa laø duøng chöõ rôøi saép theo vaên baûn ñeå in saùch. - 19 - Caùch laøm cho pheùp tieát kieäm ñöôïc nhieàu nhaân löïc vaø vaät löïc ñoàng thôøi taêng toác ñoä in aán, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Naêm 1409, cuoán saùch ñaàu tieân ra ñôøi, ñöôïc in ôû Trieàu Tieân baèng caùch saép chöõ kim loaïi. 1.3.1.2 Giai ñoaïn 1440-1850 Naêm 1450, OÂng toå cuûa nghaønh in, Jean Guterbrg ñaõ saùng cheá ra caùch in baèng kyõ thuaät laøm baûng chöõ baèng chì, ñoàng, keõm. Tuy nhieân, maùy in coøn raát thoâ sô baèng goã, baûn chöõ khoâng xeâ dòch. In chæ moät maët, muoán in 2 maët phaûi thay ñoåi maët in sau vaø in töøng tôø moät. Khi in duøng söùc ngöôøi ñeå aán caàn truïc, naêng suaát chæ ñaït khoaûng 300 tôø/ngaøy vôùi khoå giaáy nhoû 57x47cm, 56x76cm. Kyõ thuaät in aán naøy keùo daøi khoaûng 400 naêm. Taát caû caùc maùy in trong thôøi gian naøy ñeàu ñöôïc vaän chuyeån baèng söùc ngöôøi. Nhöõng maùy in naøy coøn coù nhöõng khuyeát ñieåm nhö deã moøn, hoûng khi söû duïng nhieàu. Vaøo naêm 1780, maùy in ñöôïc caûi tieán, baûn chöõ xeâ dòch ñöôïc neân naêng suaát taêng leân 600 tôø/ ngaøy. Naêm 1795, maùy in baèng goã ñöôïc thay theá baèng kim loaïi vaø naêng suaát taêng leân 3000 tôø/ngaøy. Naêm 1814, F.Koâ-eâ-vich cheá taïo ra loaïi maùy in chaïy baèng hôi nöôùc cho tôø Thôøi baùo (Times) toác ñoä ñaï ñöôïc 4.000 tôø/ngaøy. 1.3.1.3 Giai ñoaïn 1850-1900 Trong suoát thôøi gian daøi gaàn 50 naêm sau cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät laàn thöù nhaát, ngöôøi ta ñaõ duøng hôi nöôùc ñeå laøm naêng löôïng vaän chuyeån maùy in. Tröôùc khi in hình phaûi caàn moät thôï chuyeân moân khaéc vaøo baûn vaø kyõ thuaät saép chöõ ñaït 225 chöõ/giôø. Tình traïng naøy gaây trôû ngaïi raát nhieàu cho ngaønh in. Do ñoù, caùc phaùt minh veà ngaønh in luoân ñöôïc caûi thieän theo thôøi gian. - 20 - Naêm 1890, moät ngöôøi Ñöùc di cö sang Myõ laø Ri-Sôùt-Maùc-Sô-Haâu saùng cheá maùy saép chöõ Linotype toác ñoä 5000-7000 chöõ/giôø. Naêm 1900, maùy in vaän chuyeån baèng ñieän toác ñoä leân ñeán 85.000 giôø/ngaøy, so vôùi maùy in baèng tay 300tôø/ngaøy, maùy in kim khí 3000tôø/ngaøy, maùy in vaän chuyeån baèng hôi nöôùc 4.000 tôø/ngaøy. Naêm 1940, maùy in hình maøu ra ñôøi. Naêm 1973, kyõ thuaät in aán ñaõ raát phaùt trieån . Cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa maùy vi tính ñaàu tieân treân theá giôùi (1973), tieáp theo laø söï xuaát hieän cuûa maùy saép chöõ lazer naêm 1978, coâng ngheä in ñieän töû ñaõ thaät söï laø moät cuoäc caùch maïng to lôùn, böôùc ngoaëc vó ñaïi cuûa ngaønh in. 1.3.2 Lòch söû phaùt trieån ngaønh in Vieät Nam Coù theå noùi ngaønh in taïi Vieät Nam baét nguoàn töø khi oâng Tröông Vónh Kyù goùp coâng lôùn vaøo vieäc phoå bieán chöõ Quoác ngöõ. Nhu caàu aán loaùt ñöôïc hình thaønh töø khi oâng Tröông Vónh Kyù laäp tröôøng vaø in saùch hoïc. Luùc naøy, kyõ thuaät in cuõng raát thoâ sô, chöõ kyù khaéc vaøo caây vaø in tay. Ngaønh in tieán boä hôn khi ngöôøi Phaùp du nhaäp maùy in vaøo Vieät Nam. Caùc saùng cheá vaø canh taân veà kyõ thuaät maùy in treân theá giôùi ñeàu ñöôïc ngöôøi Phaùp du nhaäp vaøo Vieät Nam moät phaàn lôùn. Sau Caùch maïng thaùng Taùm naêm 1945, Nhaø in Quoác gia –Cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc ñaàu tieân veà xuaát baûn, in vaø phaùt haønh saùch ôû nöôùc ta ñöôïc thaønh laäp bôûi saéc leänh soá 122/SL ngaøy 10/10/1952 do Chuû tòch Hoà Chí Minh kyù. Keå töø ngaøy khai sinh vaø trong coâng cuoäc ñoåi môùi ngaøy nay, ngaønh in nöôùc ta ñaõ ñoùng goùp tích cöïc treân maët traän tö töôûng vaên hoùa, phaùt trieån kinh teá vaø naâng cao daân trí. Ñaëc bieät trong 15 naêm ñoåi môùi, ngaønh in nöôùc ta ñaõ ñaït ñöôïc