Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Më §Çu
M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng trung gian hoÆc ®¹i diÖn mua b¸n
chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa hång. Theo ®ã, c«ng ty chøng kho¸n
®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao dÞch th«ng qua c¬ chÕ giao dÞch t¹i
SGDCK hoÆc thÞ trêng OTC mµ chÝnh kh¸ch hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi
kÕt qu¶ cña m×nh.
Th«ng qua ho¹t ®éng m«i giíi, c«ng ty chøng kho¸n sÏ chuyÓn ®Õn kh¸ch
hµng c¸c s¶n phÈm dÞch vô t vÊn ®µu t kÕt nèi gi÷a nhµ ®Çu t b¸n vµ nhµ ®Çu t
mua chøng kho¸n vµ trong nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh, ho¹t ®éng m«i giíi sÏ trë
thµnh b¹n, ngêi chia sÎ nh÷ng lo ©u, c¨ng th¼ng vµ ®a ra nh÷ng lêi ®éng viªn kÞp
thåich nhµ ®Çu t, gióp nhµ ®Çu t cã nh÷ng quyÕt ®Þnh tØnh t¸o.
TTCKVN b¾t ®Çu ph«i thai tõ nh÷ng n¨m 90 cña thËp kû tríc, tuy nhiªn
thÞ trêng chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng ®¸nh dÊu b»ng viÖc ®i vµo ho¹t ®éng hai
trung t©m giao dÞch chøng kho¸n ®ã lµ TTGDCK thµnh phè HCM (thang 7 n¨m
2005). TTGDCK Hµ Néi( th¸ng 3 n¨m2005). TTGDCK thµnh phè HCM ® vµo
ho¹t ®éng ®îc n¨m n¨m, n¨m n¨m lµ kho¶ng thêi gian kh«ng dµi ®èi víi qu¸
tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c c«ng
ty chøng kho¸n. tuy nhiªn n¨m n¨m còng kh«ng lµ kho¶ng thêi gian ®Ó nh×n
nhËn vµ ®¸nh gi¸ l¹i vai trß cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n trªn thÞ trêng viÖc nam.
Trong nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc th× mét thµnh c«ng lín nhÊt trong 5 n¨m võa qua
®ã lµ gãp phÇn ®µo t¹o ®îc qua thùc tiÔn mét ®éi ngòc¸c nhµ m«i giíi, ph©n tÝch
t vÊn cã hiÖu qu¶ vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña c¸c nhµ ®Çu t còng nh quyÕt
®Þnh ra nhËp thÞ trêng chøng kho¸n cña mét sè doanh nghiÖp.
Bªn c¹nh nh÷ng vÊn ®Ò ®¹t ®îc th× cßn tån t¹i nhÒu h¹n chÕ mµ trong ®ã
lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n thu ®ù¬c tõ nghiÖp vô m«i giíi cßn rÊt
thÊp, cha xøng d¸ng lµ nghiÖp vô c¬ b¶n hµng ®Çu cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n.
cã rÊt nhiÒu nuyªn nh©n ®Ó gi¶i thÝch cho vÊn ®Ò nµy, ®ã lµ do viÖc c¸c c«ng ty
cha cã mét ®éi ngò nh©n viªn m«i giíi chuyªn nghiÖp nªn cha thu hót ®îc kh¸ch
hµng hay viÖc c¸c c«ng r¬i vµo cuéc chiÕn gi¶m møc phÝ m«i giíi ®Ó t¹o sù c¹nh
tranh vµ mét nguyªn nh©n kh¸c ®ã lµ thÞ trêng chøng kho¸n viÖt nam cha ph¸t
triÓn, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy thiÕu ®ång bé.. nh÷ng vÊn ®Ò nµy lµm cho
nghiÖp vô m«i giíi cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n cha thùc sù ph¸t triÓn.
1
Ch¬ng1 kh¸i qu¸t ho¹t ®éng m«i giíi cña c«ng ty
I. C«ng ty chøng kho¸n
1. Kh¸i niÖm c«ng ty chøng kho¸n
TTCK theo quan ®iÓm hÞªn ®¹ith× ®ã lµ n¬I diÔn ra c¸c giao dÞch mua b¸n,
trao ®æi c¸c lo¹i chøng kho¸n trung vµ dµi h¹n. TTCK cã vai trß vµ chøc n¨ng
®Æc biÖt quan träng, nã huy ®éng vèn ®µu t cho nÒn kinh tÕ,cung cÊp m«i trêng
®Çu t cho c«ng chóng, t¹o tÝnh thanh kho¶n cho c¸c chøng kho¸n vµ th«ng qua
®ã ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o m«i trêng gióp cæ phiÕu thùc
hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«.
Môc tiªu cña viÖc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n lµ t¹o nªn kªnh huy
®éng vèn trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ vµ t¹o ra tÝnh thanh kho¶n cho c¸c
lo¹i chøng kho¸n. thÞ trêng chøng kho¸n kh«ng gièng nh c¸c thÞ trêng hµng ho¸
th«ng thêng kh¸c v× hµng ho¸ cña thÞ trêng lµ c¸c chøng kho¸n mét lo¹i hµng
ho¸ ®Æc biÖt. ®Ó thóc ®Èy thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶,
trËt tù vµ c«ng b»ng th× kh«ng thÓ thiÕu sù cã mÆt cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n.
Theo ®iÒu 65 cña nghÞ ®Þnh 144/N§-CP vÒ thÞ trêng chøng kho¸n thi c«ng
ty ®îc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô:
_ M«i giíi chøng kho¸n
_ Tù doanh chøng kho¸n
_ Qu¶n lý danh môc ®Çu t chøng kho¸n
_T vÊn tµi chÝnh vµ ®Çu t chøng kho¸n
Ngoµi ra c«ng ty chøng kho¸n cßn thùc hiÖn c¸c dÞch vô la ký chøng
kho¸n vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Trªn thùc tÕ, mét c«ng ty chøng kho¸n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn tÊt
c¶ c¸c nghiÖp vô võa nªu trªn nhng mét nghiÖp vô thÓ hiÖn râ b¶n chÊt cña c«ng
ty chøg kho¸n lµ nghiÖp vô m«i giíi vµ nã trë thµnh nghiÖp vô c¬ b¶n mµ hÇu hÕt
c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Òu tham gia.
2
2. Ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n
2.1 Theo h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n
Chia theo h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n th× hiÖn
nay c«ng ty chøng kho¸n cã 3 lo¹i h×nh:
- C«ng ty cæ phÇn
- C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷a h¹n
- C«ng ty hîp danh
2.2 Theo h×nh thøc kinh doanh.
- C«ng ty m«i giíi
- C«ng ty ®Çu t ng©n hµng
- C«ng tygiao dÞch phi tËp trung
- Cång ty dÞch vô ®a n¨ng
- C«ng ty bu«n b¸n chøng kho¸n
- C«ng ty bu«n b¸n chøng kho¸n kh«ng nhËn hoa hång
C¸c c«ng ty chøng kho¸n lµ ®èi tîng qu¶n lý cña nguyªn t¾c quy chÕ do
uû ban chøng kho¸n nhµ níc ban hµnh. C¸c quy chÕ nµy chi phèi kinh doanh cña
c¸c c«ng ty chøng kho¸n, kiÓm so¸t hä trong mèi quan hÖ cña c¸c c«ng ty chøng
kho¸n
2.3 Vai trß cña c«ng ty chøng kho¸n
C«ng ty chøng kho¸n võa ®ãng vai trß lµ nhµ ®Çu t trªn thÞ trêng cho chÝnh
m×nh, lai võa lµ tæ chøc trung gian kÕt nèi gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n, gi÷a tæ
chøc ph¸t hµnh vµ nhµ ®Çu t vµ h¬n n÷a nã cßn cung cÊp c¸c dÞch vô nh»m b«i
tr¬n thÞ trêng gióp cho thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n vµ trë
thµnh kªnh huy ®éng vèn dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ.
2.3.1 §èi víi tæ chøc ph¸t hµnh
Th«ng qua h×nh thøc b¶ol·nh ph¸t hµnh, c«ng ty chøng kho¸n sÏ gióp tæ
chøc ph¸t hµnh c¸c c«ng ®o¹n tõ viÖc t vÊn cho doanh nghiÖp lùa chän ph¬ng
thøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, x¸c ®inh ph¬ng ¸n cæ phÇn ho¸, t vÊn ph¸t
hµnh. Kh«ng nh÷ng thÕ c«ng ty chøng kho¸n cßn gióp doanh nghiÖp b×nh æn gi¸
chøng kho¸n sau khi ph¸t hµnh trong giai do¹n ®Çu.
2.3.2 §èi víi c¸c nhµ ®Çu t thamgia trªn thÞ trêng
Th«ng qua ho¹t ®éng nh m«i giíi, t vÊn ®Çu t, qu¶n lý c¸c danh môc ®Çu t,c«ng ty chøng kho¸n sÏgióp c¸c nhµ ®Çu t gi¶m thiÓu chi phÝ giao dÞch, gi¶m
thêi gian giao dÞch .. do ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ c¸ckho¶n ®Çu t.
2.3.3 §«i víi nªn kinh tÕ
Tham gia thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c c«ng ty chøng kho¸n lµ c¸c tæ chøc
tµi chÝnh trung gianvíi vai trß huy ®éng vèn. Nã thÓ hiÖn chøc n¨ng quan träng
3
nhÊt c¶u thÞ trêng chøng kho¸n lµ cung cÊp kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n
cho nÒn kinh tÕ rÊt hiÖu qu¶. C«ng ty chøng kho¸n cã vao trß lµm cÇu nèi trung
gian ®ång thêi lµ kªnh dÉn vèn ch¶y tõ mét hay mét sè bé phËn nµo ®ã cña nÒn
kinh tÕ dang cã sù d thõa vèn ®Õn c¸c bé phËn kh¸c cña nÒn kinh tÕ dang thiÕu
vèn.
2.3.4 C¸c chñ thÓ tham gia thÞ trêng bao gåm c¸c nhµ ph¸t hµnh, c¸c nhµ
®Çu t vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian trong ®ã cã c¸c c«ng ty chøng kho¸n
khi thamgia thÞ trêng c¸c c«ng ty chøng kho¸n cã 4 vai trß chÝnh: c¸c c«ng ty
gãp phÇn t¹o lËp mét c¬ chÕ gi¸ c¶ vµ ®iÒu tiÕt thÞ trêng, c¸c c«ng ty cã chøc
n¨ng cung c¸p c¸c dÞch vô nh»m b«i tr¬n thÞ trêng, cung cÊp cho thÞ trêng mét
c¬ chÕ chuyÓn tiÒn ra tiÒn mÆt, c«ng ty chøng kho¸n gióp t¹o ra c¸ s¶n phÈm míi
cho nÒn kinh tÕ.
2.3.5 §èi víi c¬ quan qu¶n lý thÞ trêng
C¸c c«ng ty cã vao trß cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ trêng chøng kho¸n cho
c¸c c¬ quan qu¶n lý thÞ trêng. Th«ng qua viÖc la ký chøng kho¸n, sè lîng tµi
kho¶n më t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n. c¸c c¬ quan qun¶ lý thÞ trêng n¾m b¾t ®îc thÞ trêng vµ cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý c¸c th«ng tin mµ c«ng ty chøng kho¸n
cung cÊp bao gßm th«ng tin vÒ c¸c giao dÞch mua b¸n trªn thÞ trêng, th«ng tin vÒ
c¸c chøng kho¸n niªm yÕt, th«ng tin vÒ t×nh h×nh la ký chøng kho¸n..nhê c¸c
th«ng tin nµy c¸c c¬ quan qu¶nlý thÞ trêng cã thÓ kiÓm so¸t vµ tõ dã t×m ra c¸
biÖn ph¸p nh»m ®iÒu tiÕt thÞ trêng.
2.4 Kh¸i qu¸t c¸c nghiÖp vô chÝnh cña c«ng ty chøng kho¸n
2.4..1 NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
M«i giíi chøng kho¸nlµ ho¹t ®éng kinh doanh trong ®ã mét c«ng ty chøng
kho¸n lµ ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao dÞch chøng kho¸n th«ng qua c¬
chÕ giao dÞch chøng kho¸n hay thÞ trêng OTC mµ chÝnh kh¸ch hµng ph¶I chÞu
tr¸ch nhiÖm ®èi víi hËu qu¶ kinh tÕ cña viÖc giao dÞch ®ã cña chÝnh m×nh.
Th«ng qua ho¹t ®éng m«i giíi, c¸c c«ng ty chøng kho¸n thÓ hiÖn râ chøc
n¨ng lµ nhµ tµi chÝnh trung gian cung cÊp dÞch vô m«i giíi, c«ng ty chøng kho¸n
t¹o ra sù kÕt hîp gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua. §em ®Õn cho kh¸ch hµng c¸c lo¹i
s¶n phÈm vµ dÞch vô tµi chÝnh.
2.4.2 NghiÖp vô tù doanh chøng kho¸n
Tù doanh lµ viÖc c«ng ty chøng kho¸n tù tiÕn hµnh c¸c giao dÞch mua b¸n
c¸c chøng kho¸n cho chÝnh m×nh. ë nghiÖp vô nµy c¸c c«ng ty chøng kho¸n
®ãng vai trß lµ nhµ ®Çu t trªn thÞ trêng chøng kho¸n nh»m môc ®Ých thu lîi cho
chÝnh c«ng ty vµ tù g¸nh chÞu mäi rñi ro tõ viÖc ®Çu t cña chÝnh m×nh. ho¹t ®éng
4
tù doanh cña c«ng ty chøng kho¸n thÓ ®îc thùc hiÖn trªn thÞ trêng tËp trung hoÆc
trªn thÞ trêng giao dÞch phi tËp trung.
Trong hoat ®éng m«i giíi,c«ng ty chØ thùc hiÖn mua b¸n hé kh¸ch hµng ®Ó
®îc hëng phÝ hoa hång cßn trong nghiÖp vô tù doanh chøng kho¸n, c¸c c«ng ty
chøng kho¸n b»ng chÝnh nguån vèn cña chÝnh m×nh. §iÒunµy ®ßi hái c¸c c«ng
ty chøng kho¸n ph¶i cã nguån vèn lín, cã ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn
m«n cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ nhËn ®Þnh thÞ trêng, cã kh¶ n¨ng tù quyÕt cao vµ
nhÊt lµ tÝnh nh¹y c¶m trong c«ng viÖc.
2.4.3 NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n
B¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n lµ viÖc tæ chøc b¶o hµnh gióp tæ chøc
ph¸t hµnh thùc hiÖn c¸c thñ tôc tríc khi chµo b¸n chøng kho¸n nhËn mua mét
phÇn hay toµn bé chøng khoÊn cña tæ chøc ph¸t hµnh ®Ó b¸n l¹i hoÆc mua sè
chøng kho¸n. cßn l¹i cha ph©n phèi hÕt vµ gióp b×nh æn gia chøng kho¸n. cña
giai ®o¹n ®Çu sau khi ph¸t hµnh. Nhê nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh cua CTY
CK mµ tæ chøc ph¸t hµnh sÏ ch¾c ch¾n thu ®îc vèn ®Çu t ®Ó ph¸t hµnh ,ngêi cã
kÕ ho¹ch sö dông vèn sau ph¸t hµnh th«ng qua sù t vÊn cña CTCK. Qua hµnh
®éng nµy CTCK sÏ thu phÝ b¶o l·nh
2.4. 4 nghiÖp vô t vÊn ®Çu t.
T vÊn tµi chÝnh vµ ®Çu t chøng kho¸n lµ dÞch vô mµ CTCK cung cÊp cho
kh¸ch hµng cña lÜnh vùc ®Çu t chøng kho¸n , t¸i c¬ cÊu tµi chÝnh chia, t¸ch, s¸p,
nhËp, hîp nhÊt doanh nghiÖp vµ hç chî doanh nghiÖp cña viÖc ph¸t hµnh vµ niªm
yÕt chøng kho¸n. trong hµnh ®éng t vÊn CTCK cung cÊp th«ng tin ,c¸ch thøc ®Çu
t , thêi ®iÓm ®Çu t ngêi quan träng nhÊt lµ lo¹i chøng kho¸n phï hîp víi kh¸ch
hµng m×nh. Th«ng thêng hµnh ®éng t vÊn ®Çu t chøng kho¸n lu«n g¾n liÒn víi
c¸c hµnh ®éng nghiÖp vô kh¸c nh m«i giíi , b¶o l·nh ph¸t hµnh
2.4.5. nghiÖp vô qu¶n lý doanh môc ®Çu t
Qu¶n lý doanh môc ®Çu t chøng kho¸n. lµ hµnh ®éng qu¶n lý vèn cña
kh¸ch hµng th«ng qua viÖc mua, b¸n vµ n¾m gi÷ c¸c chøng kho¸n v× quyÒn lîi
cña kh¸c hµng.
D©y lµ mét d¹ng nghiÖp vô t vÊn nhng ë møc ®é cao h¬n v× trong nghiÖp
vô nµy, kh¸ch hµng uû th¸c cho CTCK thay mÆt m×nh quyÕt ®Þnh ®Çu t theo mét
chiÕn lîc hay nh÷ng nguyªn t¾c ®· ®îc kh¸ch hµng chÊp thuËn. Dùa trªn nguån
vèn uû th¸c cña kh¸ch hµng, c«ng ty thùc hiÖn ®Çu t vµo c¸c chøng kho¸n. th«ng
qua viÖc x¸c ®Þnh mét doanh môc ®Çu t hîp lý dùa trªn sù tho¶ thuËn gi÷a CTy
vµ kh¸ch hµng. nh»m sinh lîi cho kh¸ch hµng trªn c¬ së t¨ng lîi nhuËn vµ bo¶
toµn vèn cho kh¸ch hµng. tríc khi thùc hiÖn qu¶n lý doanh môc ®Çu t th× kh¸ch
hµng vµ CTCK phØ ký mét hîp ®ång qu¶n lý. Hîp ®ång qu¶n lý ph¶i ghi râ c¸c
5
®iÒu kho¶n c¬ nh: sè tiÒn nhËn uû th¸c, môc tiªu ®Çu t giíi h¹n quyÒn h¹n tr¸ch
nhiÖm cña c«ng ty vµ phÝ qu¶n lý mµ c«ng ty ®îc hëng. Trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn hîp ®ång nÕu cã ph¸t sinh ngoµi hîp ®ång thÝ ph¶I xin ý kiÕn cña kh¸ch
hµng b»ng v¨n b¶n vµ ph¶I thùc hiÖn theo dóng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. ngoµi ra
c«ng ty cÇn t¸ch rêi ho¹t ®éng nµy víi ho¹t ®éng tù doanh vµ ho¹t ®éng m«i
giíi tr¸nh sö dông vèn cña kh¸ch hµng sai môc ®Ých ®Ó kiÕm lêi cho m×nh.
2.4.6. c¸c nghiÖp vô kh¸c
* NghiÖp vô tÝn dông
§©y lµ mét ho¹t ®éng th«ng dông t¹i c¸c TTCK ph¸t triÓn, c¸c nghiÖp vô
nµy bao gåm cho vay ký quü, cÇm cè chøng kho¸n, cho vay øng truíc tiÒn, b¸n
chøng kho¸n, øng tríc tiÒn cæ tøc. NghiÖp vô nµy thêng ®i kÌm víi nghiÖp vô
m«i giíi trong mét CTCK.
*Lu ký chøng kho¸n
Lµ viÖc lu tr÷ b¶o qu¶n chøng kho¸n hé kh¸ch hµng th«ng qua c¸c tµi
kho¶n lu ký chøng kho¸n mµ kh¸ch hµng më t¹i c«ng ty. ®©y lµ quy ®Þnh b¾t
buéc trong GDCK. Khi thùc hiÖn lu khi chng kho¸n c«ng ty sÏ thu phÝ lu ký,phÝ
göi, phÝ rót vµ chuyÓn nhîng chøng kho¸n. viÖc lu ký chøng kho¸n lµ h×nh thøc
b¾t buéc ®Çu tiªn tríc khi c«ng ty thùc hiÖn niªm yÕt trªm s¸n giao dÞch tËp
chung hay thi trêng OTC, sau khi thùc hiÖn lu ký chøng kho¸n hé kh¸ch hµng
c«ng ty lai tiÕn hµnh t¸i lu ký t¹i chung t©m lu ký quèc gia.
*qu¶n lý cæ tøc thay kh¸c hµng .
Th«ng qua nghiÖp vô la ký chøng kho¸n, CTCK còng hiÖn lu«n viÖc nhËn
cæ tøc, tr¸I tøc hé kh¸ch hµng tõ tæ chøc ph¸t hµnh. Khi thùc hiÖn la ký hé chøng
kho¸n cho kh¸ch hµng, CTCK ph¶i tæ chøc theo dâi t×nh h×nh thu l·I chøng
kho¸n khi ®Õn h¹n ®Ó thu hé råi göi b¸o c¸o cho kh¸ch hµng.
Ngoµi c¸c nghiÖp vô kÓ trªn, CTCK con cã thÓ thùc hiÖn mét sè ho¹t ®éng
kh¸c nh cho vay chøng kho¸n, qu¶n lý quü ®Çu t, kinh doanh b¶o hiÓm ..
3. NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
3.1 kh¸i niÖm m«i giíi chøng kho¸n
M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n trong ®ã mét
c«ng ty ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao dÞch th«ng qua c¬ chÕ giao dÞch
tq¹i së giao dÞch chøng kho¸n hay thÞ trêng OTC mµ chÝnh kh¸ch hµng ph¶I chÞu
tr¸ch nhiÖm ®èi víi hËu qu¶ kinh tÕ cña viÖc giao dÞch ®ã.
Ngêi m«i giíi chøng kho¸n lµ nh÷ng chuyªn gia tµi chÝnh, hä cã kh¶
n¨ng ph©n tÝch t×nh h×nh kinh tÕ- tµi chÝnh, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thÞ trêng hiÖn t¹i
vµ nhËn ®Þnh xu híng t¬ng lai, hä am hiÓu vµ n¾m v÷ng ph¸p luËt. Ngêi m«i giíi
6
lµ ngêi cã uy tÝn trªn th¬ng trêng, hä lu«n tù gi¸c tu©n thñ luËt ph¸p vµ lu«n
lu«n t«n träng ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp.
3.2 ph©n lo¹i m«i giíi chøng kho¸n
Ngêi m«i giíi trªn TTCK cã hai lo¹i: nh÷ng ngêi trung gian m«i giíi mua
b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa hong, hä lµ nh©n viªn cña mét
CTCK Vµ mét lo¹i nhµ m«i giíi ho¹t ®éng ®éc lËp kh«ng phô thuéc vµo mét
CTCK nµo. sau ®©y chóng ta sÏ nghiªn cøa hai lo¹i m«i giíi nµy:
- thø nhÊt m«i giíi thõa hµnh hay m«i giíi giao dÞch. ®ã lµ nh©n viªn
cña CTCK thµnh viªn cña SGDCK. Hä lµm viÖc vµ hëng l¬ng cña
CTCK Vµ ®îc bè trÝ ®Ó thùc hiÖn c¸c lÖnh cho c¸c c«ng ty chøng
kho¸n hay kh¸ch hµng cña c«ng ty trªn sµn giao dÞch. C¸c lÖnh
muab¸n ®îc chuyÓn ®Õn cho c¸c nhµ m«i
- giíi thõa hµnh vµ cã thÓ lµ tõ v¨n phßng c«ng ty hay còng cã thÓ tõ
c¸c m«i giíi ®¹i diÖn.
- Thø hai m«i giíi ®éc lËp hay “ m«i giíi 2 ®« la” chÝnh lµ c¸c nhµ m«i
giíi lµm viÖc cho chÝnh hä vµ hëng hoa hång theo dÞch vô. Hä
HiÖn nay ë viÖt nam chØ tån t¹i mét lo¹i nhµ m«i t giíi lµ m«i giíi uû
nhiÖm hay m«i giíi thõa hµnh mµ kh«ng tån t¹i m«i giíi 2 ®« la. C¸c nhµ m«i
giíi nµy trùc thuéc mét CTCK. Mét nh©n viªn cña CTCK muèn trë thµnh mét
nh©n viªn kinh doanh chøng kho¸n th× hä ph¶I ®¸p øng mét sè tiªu chuÈn nhÊt
®Þnh. Ngêi m«i giíi trªn TTCKVN, theo nghÞ ®Þnh 144/2003/ N§-CP
ngµy
28/11/2003 cña chÝnh phñ vÒ c«ng ty vµ TTCK ph¶I cã giÊy phÐp hµnh nghÒ do
UBCKNN cÊp.
3.3 vai trß ho¹t ®én cña m«i giíi chøng kho¸n
3.3.1 ®èi víi nhµ ®Çu t
* Gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ giao dÞch
§Æc trng cña TTCK lµ lîi nhuËn cao lu«n ®i kÌm víi rñi ro cao, ®iÒu nµy
®ßi hái c¸c nhµ ®Çu t ph¶i thËn träng khi tham gia thÞ trêng, sù hiÖn diÖn cña c¸c
nhµ m«i giíi c¸c trung gian tµi chÝnh trªn thÞ trêng lµ cÇu nèi gi÷a ngêi mua vµ
ngêi b¸n gióp hä gi¶m thiÓu chi phÝ giao dÞch. Thay v× ph¶i tù m×nh thÈm ®Þnh
chÊt lîng hµng ho¸ chøng kho¸n, c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ th«ng qua c¸c lêi t vÊn cña
c¸c nhµ m«i giíi cã thÓ t×m cho m×nh vµ ®èi víi c¸c nhµ ph¸t hµnh, hä kh«ng
ph¶I mÊt qu¸ nhiÒu chi phÝ ®Ó t×m kiÕm c¸c nhµ ®Çu t mua l¹i chøng kho¸n mµ
chÝnh m×nh ®· ph¸t ra.nh vËy vai trß cña nhµ m«i giíi chøng kho¸n lµ tiÕt kiÖm
chi phÝ giao dÞch xÐt theo tõng kh©u vµ trªn tæng thÓ thÞ trêng, gióp n©ng cao tÝnh
thanh kho¶n cho thÞ trêng.
*cung cÊp c¸c th«ng tin vµ t vÊn cho kh¸ch hµng trªn TTCK.
7
Trªn TTCK th«ng tin ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng, nã gãp phÇn ¶nh hëng tíi gi¸ c¶ cña chøng kho¸n. c¸c nh©n viªn m«i giíi thay mÆt c«ng ty cung
cÊp cho kh¸ch hµng c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn thÞ trêng, c¸c th«ng tin liªn quan
®Õn chøng kho¸n niªm yÕt vµ c¸c th«ng tin liªn quan kh¸c cã liªn quan ®Õn
chøng kho¸n. Dùa trªn c¸c th«ng tin nµy, c¸c nhµ ®Çu tiÕn hµnh ph©n tÝch vµ ®a
ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ viÖc mua b¸n chøng kho¸n còng nh gi¸ c¶ sao cho hîp lý.
Ngêi m«i giíi lu«n lµ ngêi n¨m b¾t ®îc c¸c th«ng tin cËp nhËt vÒ chøng kho¸n.
bëi v× nhµ m«i giíi cã c¸c mèi quan hÖ réng r·i, h¬n n÷a hä l¹i lµ ngêi biÕt c¸ch
tiÕp cËn c¸c th«ng tin tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau vµ tiÕn hµnh sµng läc tríc khi
cung cÊp cho kh¸c hµng. Do vËy, th«ng tin mµ nhµ ®Çu t cã ®îc do nhµ m«i giíi
cung cÊp cã gi¸ trÞ b»ng vµng.
* Cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c dÞch vô tµi chÝnh gióp kh¸ch hµng thùc
hiÖn c¸c giao dÞch theo yªu cÇu v× môc ®Ých cña hä.
Nhµ m«i giíi nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng vµ tiÕn hµnh giao dÞch cho hä.
Quy tr×nh ®ã bao gåm c¸c c«ng viÖc: nhËn lªnh cña kh¸ch hµng, thùc hiÖn giao
dÞch, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ giao dÞch vµ chuyÓn kÕt qu¶ giao dÞch ®ã tíi kh¸ch hµng
còng nh th«ng b¸o vÒ sè d tµi kho¶n tiÒn mÆt, sè s chøng kho¸n ®îc phÐp giao
dÞch cµ th«ng b¸o thêng xuyªn tíi kh¸ch hµng. ®Ó tõ ®ã ®a ra c¸c khuyÕn c¸o vµ
cung cÊp th«ng tin. H¬n thÕ, nhµ m«i giíi cÇn n¾m b¾t ®îc sù thay ®æi trong nhu
cÇu tµi chÝnh cña kh¸ch hµng còng nh møc ®é chËp nhËn rñi ro ®Ó tõ ®ã ®a ra c¸c
khuyÕn nghÞ vµ c¸c chiÕn lîc phï hîp.
3.3.2 §èi víi c«ng ty chøng kho¸n
Th«ng qua c¸c lêi khuyªn cña c¸c nhµ m«i giíi tíi kh¸ch hµng dÉn ®Õn
c¸c giao dÞch, c«ng ty chøng kho¸n sÏ thu ®îc phÝ. Ho¹t ®éng cña c¸c nh©n viªn
m«i giíi ®a l¹i nguån thu nhËp lín cho c¸c CTCK. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøa cho
thÊy ë nh÷ng thÞ trêng ph¸t triÓn, 20% trong tæng sè nh÷ng nhµ m«i giíi ®em l¹i
80% nguån thu tõ hoa hång cho nghµnh. chÝnh ®éi ngò nh©n viªn nµy gãp phÇn
t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho c«ng ty, thu hót kh¸ch hµng vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm
dÞch vô cho c«ng ty. Mét c«ng ty chøng kho¸n cã nghiÖp vô m«i giíi ph¸t triÓn,
cã ®éi ngò nh©n viªn m«i giíi cã tr×nh ®é lµ chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng phôc
vô cña nã.chÝnh v× vËy, ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi lu«n lµ mét trong nh÷ng
môc tiªu ph¸t triÓn hµng ®Çu.
3.3.3 §èi víi thÞ trêng
* Gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c dÞch vô hµng ho¸ trªn thÞ trêng, khi thùc hiÖn
vai trß trung gian gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n cã thÓ n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña
kh¸ch hµng vµ ph¶n ¸nh víi c¸c tæ chøc cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô. Ho¹t ®éng
m«i giíi cã thÓ ®îc coi nh l¸ mét kh©u th¨m dß nhu cÇu thÞ trêng vÒ lo¹i hµng
8
ho¸ ®ang cã mÆt trªn thÞ trêng, ®Ó tõ ®ã ®óc kÕt ra c¸c nhu cÇu kh¸ch hµng kh¸c
nhau ®Ó tõ ®ã cung cÊp c¸c ý tëng thiÕt kÕ s¶n phÈm, dÞch vô theo thÞ hiÕu cña
kh¸ch hµng vµ nhê ®ã ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm trªn thÞ trêng.
* Gãp phÇn h×nh thµnh nÒn v¨n ho¸ ®Çu t
§Ó thu hót c«ng chóng ®Çu t, nhµ m«i giíi tiÕp cËn víi nh÷ng kh¸ch hµng
tiÒm n¨ng vµ ®¸p øng nhu cÇu cña hä. Nhµ m«i giíi cÇn thuyÕt phôc hä r»ng ®©u
chØ göi tiÕt kiÖm lµ an toµn vµ ®ång tiÒn sinh lîi rÊt thÊp, cã c¸c h×nh thøc ®Çu t
kh¸c hÊp dÉn h¬n thÕ víi møc sinh lêi cao h¬n ®ã lµ tham gia vµo thÞ trêng
chøng kho¸n. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, nhµ m«i giíi cung cÊp cho hä c¸c kiÕn thøc
c¬ b¶n vÒ TTCK còng nh c¸c th«ng tin cËp nhËt vÒ c¸c lo¹i chng kho¸n trªn thÞ
trêng gióp c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng cã ®îc c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ thÞ trêng tríc khi
hä ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. Ho¹t ®éng cña m«i giíi chøng kho¸n ®· th©m nhËp ssau
réng vµo céng ®ång c¸c doanh nghiÖp vµ gãp phÇn h×nh thµnh nÒn v¨n ho¸ ®Çu t.
3.4 Nh÷ng nÐt ®Æc trng cña nghÒ m«i giíi chøng kho¸n
M«i giíi chøng kho¸n lµ mét nghiÖp vô c¬ b¶n cña c¸c CTCK. NghiÖp vô
m«i giíi cã nghÜa quan träng ®èi víi viÖc thu hót kh¸ch hµng vµ t¹o dùng h×nh
¶nh c«ng ty. M«i giíi chøng kho¸n lµ mét nghÒ ®Æc biÖt víi nh÷ng nÐt ®Æc trng
sau:
- nghÒ m«i giíi lµ mét nghÒ ®ßi hái lao ®éng cËt lùc vµ ph¶i ®îc tr¶ thï lao
xøng ®¸ng.
NghÒ m«i giíi cã thÓ nãi kh«ng biÕt tríc ®îc thêi gian lµm viÖc, bëi v× nÕu
nhµ ®Çu t cã yªu cÇu gÆp gì th× nhµ m«i giíi chøng kho¸n ph¶i bè trÝ thêi gian
®Ó gÆp gì. Buæi gÆp gì cã thÓ diÔn ra t¹i c«ng ty hay t¹i nhµ cña kh¸ch hµng nhng còng cã thÓ diÔn ra t¹i c¸c qu¸n cµ phª, quan ¨n… vµ trong mäi hoµn c¶nh th×
nhµ m«i giíi vÉn ph¶i t×m ra c¸ch giao tiÕp thÝch hîp nhÊt ®Ó cã thÓ l«I kÐo ®îc
kh¸ch hµng vµ nh vËy nhµ m«i giíi míi yªu cÇu ®îc tr¶ thï lao xøng ®¸ng phï
hîp víi c«ng søc mµ hä bá ra.
-NghÒ m«i giíi chøng kho¸n ®ßi hái ngêi m«i giíi cÇn cã nh÷ng phÈm
chÊt nh: kiªn nhÉn, giái ph©n tÝch t©m lý, vµ øng xö trong c¸c cuéc tiÕp xóc víi
c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng.
§Õn víi TTCK, kh«ng ph¶I tÊt c¶ c¸c nhµ ®Çu t ®Òu cã hiÓu biÕt nh nhau,
hä cã thÓ lµ chuyªn gia trong lÜnh vùc tµi chÝnh nhng còng cã thÓ lµ ngêi d©n
b×nh thêng, kh«ng cã ®îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ thÞ trêng, chÝnh v× vËy ®èi víi
tõng ®èi tîng kh¸c nhau, nhµ m«i giíi cÇn cã nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau cho
phï hîp.hiÓu ®îc c¸c ®èi tîng kh¸ch hµng kh¸c nhau th× ngêi m«i giíi míi cã
thÓ t×m ra ®îc c¸ch tiÕp cËn kh¸ch hµng cña m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt.
9
- Víi nghÒ m«i giíi chøng kho¸n th× lç lùc c¸ nh©n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh,
®ång thêi kh«ng thÓ thiÕu sù hç trî cña c«ng ty trong viÖc cung cÊp th«ng tin vµ
kÕt qu¶ ph©n tÝch còng nh viÖc thùc hiÖn c¸c lÖnh cña ng©n hµng.
3.5 quy tr×nh ho¹t ®éng m«i giíi
3.5.1 quy tr×nh ho¹t ®éng m«i giíi cña nh©n viªn m«i giíi khi gÆp gì
kh¸ch hµng
Bíc 1: më tµi kho¶n cho kh¸ch hµng
Tríc khi thùc hiÖn mua b¸n chøng kho¸n qua ho¹t ®éng m«i giíi th× kh¸ch
hµng ph¶i më tµi kho¶n giao dÞch t¹i c«ng ty. Cã thÓ kh¸i qu¸t quy tr×nh më tµi
kho¶n bao gåm c¸c bíc sau:
Bíc 1: Nh©n viªn m«i giíi gÆp gì kh¸ch hµng më tµi kho¶n;
Bíc 2: Nh©n viªn m«i giíi híng dÉn kh¸ch hµng ®iÒn vµo c¸c giÊy yªu cÇu
më tµi kho¶n vµ ký hîp ®ång giao dÞch. Bé hîp ®ång giao dÞch gåm mét giÊy
yªu cÇu më tµi kho¶n vµ hai hîp ®ång më tµi kho¶n giao dÞch chøng kho¸n, sao
chôp giÊp chøng minh nh©n d©n hoÆc hé chiÕu, giÊy ®¨ng ký kinh doanh ®èi víi
kh¸ch hµng lµ tæ chøc, kiÓm tra sù khíp ®óng vµ hîp lÖ;
Bíc 3: nh©n viªn m«i giíi cÊp sè hîp ®ång, sè tµi kho¶n( theo ®óng quy
®Þnh mµ kh«ng trïng víi sè ®· cÊp) cho kh¸ch hµng sau ®ã ®iÒn sè tµi kho¶n vµo
hîp ®ång vµ yªu cÇu më tµi kho¶n sau ®ã ký nh¸y vµo thÎ giao dÞch;
Bíc 4: tËp hîp hå s¬ kh¸ch hµng( hîp ®ång, giÊy yªu cÇu më tµi kho¶n,
b¶n sao chøng minh nh©n d©n, thÎ giao dÞch);
Bíc 5: phã phßng m«i giíi kiÓm tra vµ ký ;
Bíc 6: trëng phßng m«i giíi kiÓm tra, ký duyÖt giÊy yªu cÇu më tµi kho¶n
vµ hîp ®ång;
Bíc 7: nh©n viªn m«i giíi chuyÓn thÎ tµi kho¶n vµ hîp ®ång më tµi kho¶n
cña kh¸ch hµng cã ch÷ ký vµ dÊu;
Bíc 8: nh©n viªn m«i giíi la hå s¬ cña kh¸ch hµng vµ khai b¸o trªn hÖ
thèng m¸y néi bé;
Sau khi gióp kh¸ch hµng më hîp ®ång giao dÞch chøng kho¸n, nh©n viªn
m«i giíi híng dÉn nhµ ®Çu t nép tiÒn lý quü vµ gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c còng
nh nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
Bíc 2: nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng
Khi nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng,nh©n viªn m«i giíi cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra
sè tµi kho¶n tiÒn vµ chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Î xem nhµ ®Çu t cã ®Æt mua
,b¸n vît qu¸ sè tiÒn hay sè chøng kho¸n m×nh cã hay kh«ng. nÕu phiÕu lÖnh hîp
lÖ, nh©n viªn m«i giíi cã tr¸ch nhiÖm nhËp lÖnh cña kh¸ch hµng vµo hÖ thèng
giao dÞch cña thÞ trêng. Trong trêng hîp lÖnh cña kh¸ch hµng kh«ng nhËn kÞp
10
trong giê giao dÞch th× ph¶i th«ng b¸o cho kh¸ch hµng cµ tr¶ l¹i phiÕu lÖnh cho
kh¸ch hµng.
Ngoµi viÖc nhËn lÖnh trùc tiÕp tõ kh¸ch hµng, nh©n viªn m«i giíi cßn ph¶I
nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng qua ®iÖn tho¹i, fax, hay nhËn lÖnh qua online.. tuú
thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña thi trêng.
Bíc 3: thùc hiÖn lÖnh cña kh¸ch hµng
Khi phiÕu lÖnh ®îc kiÓm tra hîp lÖ vµ nhËp thµnh c«ng vµo hÖ thèng m¸y
néi bé cña c«ng ty th× nh©n viªn m«i giíi cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn lÖnh cña
kh¸ch hµng vµo hÖ thèng cña thÞ trêng.
Trªn thÞ trêng giao dÞch tËp trung, lÖnh giao dÞch cña kh¸ch hµng ®îc
chuyÓn ®Õn së giao dÞch tËp trung. C¸c lÖnh ®îc khíp víi nhau ®Ó h×nh thµnh gi¸
c¶ c¹nh tranh víi tèt nhÊt trªn thÞ trêng tuú theo ph¬ng thøc khíp gi¸ cña thÞ trêng. Trªn thÞ trêng OTC còng thùc hiÖn t¬ng tù.
Bíc 4: X¸c nhËn kÕt qu¶ thùc hiÖn lÖnh
sau khi thùc hiÖn nhËp lÖnh xong trªn c¬ së sè lÖnh ®îc khíp do së giao
dÞch chøng kho¸n chuyÓn tíi , c«ng ty chøng kho¸n cã tr¸ch nhiÖm nhËp lËp
th«ng b¸o kÕt qu¶ giao dÞch vµ göi tíi kh¸ch hµng .
Bíc 5: thùc hiÖn thanh to¸n bï trõ giao dÞch
ViÖc thanh to¸n bï trõ giao dÞch dùa trªn sè tµi kho¶n cña c«ng ty chøng
kho¸n t¹i ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n. ®èi víi viÖc thanh to¸n bï trõ vÒ chøng
kho¸n do trung t©m lu ký quèc gia thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng tµi kho¶n lu ký
tai trung t©m.
Bíc 6: thanh to¸n vµ giao nhËn chøng kho¸n
Bíc nµy ®îc thch hiÖn bëi hÖ thèng m¸y néi bé cña c«ng ty, nã tù ®èi
chiÕu vµ thùc hiÖn ghi nî hay ghi cã ®èi víi tµi kho¶n chøng kho¸n vµ thùc hiÖn
ghi cã hay ghi nî ®èi víi tµi kho¶n tiÒn mÆt.
Quy tr×nh ho¹t ®éng m«i giíi cña nh©n viªn m«i giíi khi lµ ®¹i diÖn cho
kh¸ch hµng khi giao dÞch .
- bíc 1: nh©n viªn m«i giíi nhËn lÖnh tõ kh¸ch hµng theo c¸c h×nh thøc:
nhËn lÖnh trùc tiÕp t¹i c«ng ty, tõ c¸c ®¹i lý hoÆc nhËn lÖnh tõ xa qua Fax hoÆc
qua ®iÖn tho¹i.
- bíc 2: nh©n viªn m«i giíi kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña lÖnh sau ®ã ghi sè
lÖnh, giê nhËn lÖnh. Sau ®ã nhËp lÖnh vµo hÖ thèng Ibroker, ®èi chiÕu th«ng tin
vÒ kh¸ch hµng vµ kiÓm tra sè d.
- Bíc 3: nh©n viªn m«i giíi duyÖt lÖnh theo h×nh thøc uû quyÒn.
11
- Bíc 4: trëng hoÆc phã phßng duyÖt lÖnh vît møc uû quyÒn cho nh©n
viªn m«i giíi.
- Bíc 5: nh©n viªn m«i giíi chuyÒn lÖnh ®Õn ®¹i diÖn giao dÞch cña c«ng
ty t¹i sµn.
- Bíc 6: ®¹i diÖn giao dÞch nhËn lÖnh vµ nhËp vµo hÖ thèng cña trung t©m
giao dÞch chøng kho¸n.
- Bíc 7: nh©n viªn m«i giíi lËp x¸c nhËn kÕt qu¶ khíp lÖnh, th«ng b¸o kÕt
qu¶ giao dÞch tr×nh phã trëng phßng kiÓm so¸t.
- Bíc 8: trëng phßng ký duyÖt x¸c nhËn kÕt qu¶ khíp lÖnh vµ th«ng b¸o
kÕt qu¶ giao dÞch.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn giao dÞch nhËp lÖnh thay kh¸ch hµng, nh©n viªn
m«i giíi cÇn chó ý:
- LÖnh cña kh¸ch hµng kh«ng khíp trong ®ît giao dÞch tríc sÏ ®îc hÖ
thèng cña TTGDCK tù ®éng chuyÓn sang ®ît tiÕp theo cïng ngµy nÕu lÖnh ®ã
kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn lÖnh huû( trõ lÖnh ATO).
- §èi víi lÖnh huû, nh©n viªn m«i giíi ®èi chiÕu víi lÖnh gèc vµ thùc hiÖn
huû lÖnh trong hÖ thèng Ibroker nÕu lÖnh ®ã cha ®îckhíp hoÆc cha ®îc nhËp
lÖnh vµo TTGDCK vµ nh©n viªn ph¶I th«ng bo¸ cho ®¹i diÖn giao dÞch ®Ó thùc
hiÖn huû lÖnh t¹i hÖ thèng cña TTGDCK.
3.6 c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng ho¹t ®éng m«i giíi cña c¸c c«ng ty
chøng kho¸n.
3.6.1 c¸c nh©n tè chñ quan.
3.6.1.1 nh©n tè con ngêi
®©y lµ yÕu tè quan träng ¶nh hëng tíi chÊt lîng ho¹t ®éng cña mét c«ng ty
chøng kho¸n, nãi chung vµ nghiÖp vô m«i giíi nãi riªng. nh÷ng ngêi m«i giíi cã
kiÕn thøc , cã c¸c mèi quan hÖ thµnh c«ng, cã nh÷ng lêi khuyªn tèt sÏ mang l¹i
nh÷ng kho¶n tiÒn khæng lå cho c«ng ty. Thµnh c«ng cña nhµ m«i giíi còng chÝnh
lµ thµnh c«ng cña c«ng ty, nÕu hä chiÕm ®îc niÒm tin cña kh¸ch hµng, thu hót ®îc ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn víi c«ng ty th× c«ng ty cµng thu ®îc nhiªu
lîi nhuËn
3.6.1.2 c¬ së vËt chÊt vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ.
C¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i gióp c«ng ty cã thÓ tiÕp nhËn vµ xö lý
nhanh vµ chÝnh xÊc c¸c lÖnh cña kh¸ch hµng. ®iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng
trong ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n . c¬ së vËt chÊt hiÖn ®¹i lµ mét nh©n tè
cñng cè niÒm tin cña c¸c nhµ ®Çu t bëi v× nh thÕ nhµ ®Çu t míi tin tëng r»ng lÖnh
cña m×nh sÏ ®îc thùc hiÖn nhanh chãng kÞp thêi . ®iÒu nµy còng gióp cho nh©n
viªn m«i giíi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp kËn c¸c th«ng tin míi nhÊt ®Ó thùc hiÖn t
12
vÊn cho kh¸ch hµng vµ cung cÊp cho c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c phôc vô yªu cÇu
cña kh¸ch hµng.
3.6.1.3 m« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n .
®©y lµ yÕu tè quan träng cña ¶nh hëng tíi chuyªn m«n ho¸ trong ho¹t
®éng c¸c c«ng ty nãi chung vµ tinh chuyªn m«n ho¸ cña nghiÖp vu m«i giíi nãi
riªng tõ ®ã ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c nghiÖp vô m«i giíi. HiÖn
nay trªn thÞ trêng chøng kho¸n. tån t¹i 3 loai h×nh c«ng ty chøng kho¸n. ®ã lµ
c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn , c«ng ty hîp doanh. Dï ®îc tæ chøc theo m«
h×nh nµo th× mçi lo¹i h×nh c«ng ty còng cã thÕ m¹nh vµ ®iÓm yÕu riªng. nÕu tÝnh
chuyªn m«n ho¸ trong c«ng ty ®îc ban l·nh ®¹o c«ng ty cam kÕt thùc hiÖn ngay
tõ ®Çu ,phÇn m«i giíi ®îc tæ chøc ë mét phßng riªng biÖt, t¸ch h¼n nghiÖp vô
m«i giíi ra khái c¸c nghiÖp vô kh¸c sÏ gióp cho tÝnh tù chñ , tinh chuyªn m«n
ho¸ cña ho¹t ®éng ®îc n©ng cao.
3.6.1.4. c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t
NÕu c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ®îc thùc hiÖn tèt th× hÖ thèng b¶o mËt
th«ng tin cña kh¸ch hµng ®îc n©ng cao bëi v× tÝnh b¶o mËt cao sÎ lµ mét yÕu tè
quyÕt ®Þnh tÝnh c¹nh tranh cña c«ng ty so víi c¸c ®èi thñ kh¸c.C«ng t¸c kiÓm tra
gi¸m s¸t ph¶i ®îc kiÓm tra chÆt chÏ tõ tÊt c¶ c¸c kh©u,tõ kh©umë tµi kho¶n,nép
rót tiÒn ,th«ng b¸o kÕt qu¶ giao dÞch ®èi víi kh¸ch hµng , ®Õn c¸c kh©u nhËp
lÖnh , nhËp lÖnh cña kh¸ch hµng .ë tõng kh©u c«ng ty cÇn cã c¸c quy tr×nh
nghiÖp vô cô thÓ mµ cÇn nh©n viªn cña c«ng ty ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ m«i giíi ph¶i
tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt ®Ó tr¸nh xung ®ét gi÷a quyÒn lîi cña c«ng ty víi
quyÒn lîi cña kh¸ch hµng , quyÒn lîi cña c¸c vµ nhÊt lµ ch¸nh vi ph¹m ®¹o ®øc
nghÒ nghiÖp.
3.6.2 c¸c nh©n tè kh¸ch quan
3.6.2.1 thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ .
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ 1 bé phËn cña nÒn tµi chinh quèc gia . v× vËy sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ¶nh hëng rÊt lín ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
TTCK. Sù æn ®Þnh t¨ng trëng kinh tÕ lµ c¬ së cho mäi sù ph¸t triÓn cña 1 quèc
gia, lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t cña c¸c trung gian tµi chÝnh trong ®ã 1 nh©n tè kh«ng
thÓ thiÕu ®ã lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. thÞ trêng chøng kho¸n lµ ®¹ec chng cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng va níc chØ ph¸t triÓn khin nÒn kinh tÕ cña 1 quèc gia ph¸t
triÓn ®Õn 1 tr×nh ®é nµo ®ã.
3.6.2.2 sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n.
13
Khi TTCK ph¸t triÓn lµ ®iÒu tÊt yÕu nã sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c
nghiÖp vô trªn thÞ trêng trong ®ã cã nghiÖp vô m«i giíi. Sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng ¶nh hëng nhiÒu tíi c¬ héi ph¸t triÓn cña c¸c CTCK.
TTCK ph¸t triÓn sÏ kÐo theo sù tham gia rÊt lín cña c¸c nhµ ®Çu t. §©y lµ
c¬ héi lín cho sù ph¸t triÓn cña nghiÖp vô m«i giíi.
3.6.2.3 M«i trêng ph¸p lý
C¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c
c«ng ty chøng kho¸n. HÖ thèng ph¸p luËt ®Çy ®ñ vµ ®ång bé sÏ gióp b¶o vÖ hîp
ph¸p c¸c chñ thÓ tham gia thÞ trêng trong ®ã cã c¸c c«ng ty chøng kho¸n.§ång
thêi, viÖc kiÓm so¸t chÆt chÏ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n sÏ t¹o lßng
tin ®èi víi c«ng chóng ®Çu t. ®iÒu nµy lµ tÝn hiÖu tèt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c
CTCK.
3.6.2.4 Thãi quen ®Çu t cña d©n chóng
§©y lµ mét yÕu tè hÕt søc quan träng ¶nh hëng tíi chÊt lîng ho¹t ®éng cña
c¸c CTCK. Còng gièng nh c¸c thÞ trêng kh¸c, TTCK còng vËn ®éng theo quy
luËt cung cÇu.ë mét thÞ trêng mµ thãi quen ®Çu t cña c«ng chóng lµ ph¸t triÓn th×
ë ®ã ho¹t ®éng ®Çu t sÏ s«i ®éng h¬n vµ nghiÖp vô m«i giíi còng cã ®iÒu kiÖn
ph¸t triÓn h¬n.
3.6.2.4 C¸c nh©n tè kh¸ch quan kh¸c
Ngoµi c¸c nguyªn nh©n kÓ trªn th× cßn nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan
kh¸c ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng m«i giíi cña c¸c CTCK. Nã bao gåm:
- nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ hiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n
HiÖn nay vai trß cña hiÖp héi thÓ hiÖn rÊt mê nh¹t. ®iÒu nµy mét phÇn
nguyªn nh©n do hiÖn nay c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n cha quy ®Þnh râ
chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña hiÖp héi.viÖc cÊp c¸c chøng chØ ®Ó mét c¸ nh©n cã
thÓ thùc hiÖn viÖc kinh doanh chøng kho¸n vÉn do uû ban chøng kho¸n nhµ níc
cÊp, nhng theo th«ng lÖ quèc tÕ th× nhiÖm vô nµy do hiÖp héi kinh doanh chøng
kho¸n cÊp.®iÒu nµy ®· lµm mÊt ®i chøc n¨ng chÝnh cña hiÖp héi lµ qu¶n lý c¸c
héi viªn trong khi hµnh nghÒ.
-Nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò th«ng tin kh«ng c©n xøng.
Do vÊn ®Ò c«ng bè th«ng tin trªn TTCKVN lµ mét kh©u yÕu cña thÞ trêng.
Th«ng tin lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mét nh©n viªn m«i giíi, hä pahØ thu thËp
th«ng tin tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch tríc khi ®a ra cho
kh¸ch hµng vµ nhÊt lµ tríc khi thùc hiÖn mét sù t vÊn ®èi víi kh¸ch hµng.
- Nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ thÞ trêng tµi chÝnh
14
Vay vèn ng©n hµng hiÖn nay vÉn lµ lùa chän hµng dÇu cña c¸c c«ng ty khi
thùc hiÖn huy ®éng vèn khiÕn cho c¸c c«ng ty nµy chøa mÆn mµ víi TTCK nªn
hang ho¸ hiÖn nay trªn thÞ trêng kh«ng nhiÒu l¾m. h¬n n÷a thãi quen ®Çu t cña
c«ng chóng v½n cha thay ®æi nhiÒu, hÇu hÕt nguån tiÒn nhµn rçi cña d©n c ®Òu
tËp trung ®æ vÒ göi tiÕt kiÖm t¹i c¸c ng©n hµng, mua b¸n c¸c kim lo¹i quý hiÕm
nh vµng ®Ó cÊt tr÷… hä cha cã thãi quen ®Çu t vµo TTCK ®iÒu nµy khiÕn cho
viÖc timg kiÕm kh¸ch hµng cña c¸c nh©n viªn m«i giíi gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n.
Ch¬ng 2 Tr¹ng vÒ ho¹t ®éng kinh doanh m«i giíi cña
c¸c c«ng ty chøng kho¸n.
I. m«i giíi trªn thÞ trêng OTC
Th«ng thêng m«i giíi chøng kho¸n th× nhµ m«i giíi hëng phÝ trªn c¬ së
doanh sè b¸n hµng thµnh c«ng. nhng m«i giíi cæ phiÕu trªn thÞ trêng OTC hä hëng chªnh lÖch gi¸, møc chªnh lÖch kh«ng lín, thêng ®îc gäi nöa gi¸ hay mét
gi¸.Kinh doanh trªn thÞ trêng OTC ngêi m«i giíi khong chuyªn còng dùa trªn
ch÷ tÝn, t¹o lßng tin l©u dµi cho kh¸ch hµngcña m×nh vµ thu hót kh¸ch hµng míi.
Ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n OTC ®· tù ph¸t h×nh thµnh c©u l¹c bé c¸c
nhµ m«i giíi chøng kho¸n kh«ng chuyªn nghiÖp OTC. C©u ;¹c bé nµy ra ®êi tõ
cuèi n¨m 2005 vµ sinh ho¹t ®Ìu ®Æn mçi tuÇn mét lÇn vµo chiÒu chñ nhËt t¹i
qu¸n cµ phª trªn phè t«ng ®¶n g©n víi uû ban chøng kho¸n nhµ níc. Song trªn
thùc tÕ c©u l¹c bä nµy míi chØ thu hót ®îc sè lîng nhá c¸c nhµ m«i giíi chñ yÕu
lµ nh÷ng ngêi quen biÕt. Cßn trong thùc tÕ sè lîng ho¹t ®éng m«i giíi chøng
kho¸n OTC lín gÊp nhiÒu lÇn con sè thµnh viªn cña c©u l¹c bé.
Ho¹t ®éng cña nh÷ng ngêi m«i giíi còng thóc ®Èy thÞ trêng OTC ph¸t
triÓn, c¸c giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ trêng OTC s«i ®éng h¬n vµ lµnh m¹nh
h¬n. còng chÝnh v× ho¹t ®éng trªn thÞ trêng OTC, nªn cha cã khu«ng khæ ph¸p lý
nµo ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña hä. VËy nªn ngêi b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng
OTC th«ng qua ngêi m«i giíi kh«ng chuyªn còng cÇn n¾m ch¾c c¸c quy ®Þnh
ph¸p lý cã liªn quan, chñ ®éng phßng ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra.
ViÖc th¶ næi ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n trªn thÞ trêng OTC võa qua
®· dÉn ®Õn nhiÒu hiÖn tîng vµ hµnh vi ®Çu c¬, lµm gi¸ ®Ó ®Èy gi¸ cæ phiÕu lªn
gÊp nhiÒu lÇn. Thùc tÕ d· chøng minh mét sè cæ phiÕu khi gioa dÞchOTC ®· bÞ
®Èy gi¸ lªn cao vµ khi niªm yÕt gi¸ cña nã ®· tuét dèc kh«ng phanh vµ ®· quay
vÒ víi ®óng gi¸ trÞ ban dÇu cña nã. Trong t×nh tr¹ng nh vËy liÖu chóng ta cã thÓ
x©y dùng ®îc niÒm tin c¶u nhµ ®Çu t ®Ó hä g¾n bã l©u dµi víi chøng kho¸n hay
kh«ng hay chungs ta chØ x©y dùng ®îc mét TTCK nÆng vÒ ®Çu c¬ nh ®¸nh b¹c.
15
I. m«i giíi trªn thÞ trêng tËp trung
viÖc ph¸p lý ho¸ dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n sÏ lµ m«i trêng tèt ®Ó dÞch
vô m«i giíi chøng kho¸n ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®îc n©ng cao c¶ vÒ chÊt vµ vÒ
lîng. HiÖn nay cã mét thùc tÕ lµ ngay t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n lín cña Hµ
Néi c¸c nh©n viªn m«i giíi chøng kho¸n míi chØ dõng l¹i ë møc ®é tiÕp nhËn vµ
thùc hiÖn lÖnh mua b¸n chøng kho¸n hoÆc tham vÊn tµi kho¶n cho nhµ ®Çu t.
Thùc ra cßn nhiÒu dich vô kh¸ch r¸t quan träng nh t vÊn lËp danh môc ®Çu t
chøng kho¸n,cung cÊp th«ng tin vµ t vÊn vÒ thÞ trêng, ph©n tÝch rñi ro..cho nhµ
®µu t th× c¸c c¸c nh©n viªn m«i giíi hÇu nh cha thùc hiÖn hoÆc kh«ng thùchiÖn ë
møc ®é nh mong muèn cña nhµ ®Çu t.
Ch¬ng 3 gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi t¹i thÞ
trêng chøng kho¸n viÖt nam.
II. §Þnh híng ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n viÖt nam
Sù ra ®êi cña TTCKVN n»m trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cña ®¶ng vµ nhµ níc. Trªn thùc tÕ, TTCK ®· më ra kªnh
huy ®éng vèn trung, dµi h¹n cho chÝnh phñ, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng,c¸c doanh
nghiÖp, còng nh ®em l¹i nh÷ng tiÒm n¨ng, vËn héi míi ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t.
Trong thêi gian tíi, ®Ó TTCKVN thùc sù trë thµnh kªnh huy ®ång vèn
trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ, chÝnh phñ vµ UBCKNN ®· ®Ò ra chiÕn lîc ph¸t
triÓn TTCKVN ®Õn n¨m 2010 ®ã lµ:
1. Më réng quy m« cña thÞ trêng chøng kho¸n tËp trung, phÊn ®Êu ®a gi¸
trÞ thÞ trêng ®Õn n¨m 2010 ®¹t møc 10-15% GDP, tËp trung ph¸t triÓn thÞ trêng
tr¸i phiÕu, tríc hÕt lµ tr¸I phiÕu chÝnh phñ ®Ó huy ®éng vèn cho ng©n s¸ch nhµ níc vµ ®Çu t ph¸t triÓn. T¨ng sè lîng c¸c lo¹i cæ phiÕu niªm yÕt trªn thÞ trêng
chøng kho¸n tËp trung nh»m t¨ng quy m« vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp vµ n©ng
cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c c«ng ty niªm yÕt.
2. x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸ TTGDCK, së GDCK, trung t©m løa ký
chøng kho¸n nh»m cung cÊp c¸c dÞch vô giao dÞch, ®¨ng ký, la ký vµ thanh to¸n
chøng kho¸n theo híng hiÖn ®¹i ho¸. X©y dùng TTGD chøng kho¸n TP. Hå ChÝ
Mnh thµnh SGDCK víi hÖ thèng giao dÞch chøng kho¸n, hÖ thèng gi¸m s¸t vµ
c«ng bè th«ng tin thÞ trêng tù ®éng ho¸ hoµn toµn, kÕt nèi víi thÞ trêng chøng
kho¸n trong khu vùc. ChuÈn bÞ trong n¨m 2010 chuyÓn thÞ trêng giao dÞch Hµ
Néi thµnh thÞ trêng giao dÞch phi tËp trung(OTC). Thµnh lËp trung t©m la ký ®éc
lËp cung cÊp c¸c dÞch vô ®¨ng ký chøng kho¸n, la ký vµ thanh to¸n cho ho¹t
®éng giao dÞch chøng kho¸n cña SGDCK vµ TTGDCK; më réng ph¹m vi la ký
cña c¸c chøng kho¸n cha niªm yÕt.
16
3. ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian cho thÞ trêng chøng kho¸n
viÖc nam: t¨ng quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng nghiÖp vô kinh doanh , dÞch vô cña
c¸c CTCK. KhuyÕn khÝch vµ t¹o dÓ c¸c tæ chøc thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã
®ñ ®iÒu kiÖn thµnh lËp c«ng ty chøng kho¸n,khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty chøng
kho¸n thµnh lËp c¸c chi nh¸nh, phßng giao dÞch,®¹i lý nhËn lÖnh ë c¸c tØnh ,
thµnh phè lín, c¸c khu vùc ®«ng d©n c trong c¶ níc. Ph¸t triÓn c¸c c«ng ty qu¶n
lý quü ®Çu t chøng kho¸n c¶ vÒ quy m« lÉn chÊt lîng ho¹t ®éng. Thµnh lËp mét
sè c«ng ty ®Þnh møc tÝn nhiÖn ®Ó ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i rñi ro c¸c lo¹i chøng kho¸n
niªm yÕt vµ ®Þnh møc tÝn nhiÖm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
4. ph¸t triÓn c¸c nhµ ®Çu t cã tæ chøc vµ c¸c nhµ ®Çu t c¸ nh©n. thiÕt lËp
hÖ thèng c¸c nhµ ®Çu t cã tæ chøc bao gåm c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c c«ng ty
chøng kho¸n , c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh , c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, quü ®Çu t…
t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc nµy tham gia thÞ trêng víi vai trß lµ c¸c nhµ ®Çu t
chøng kho¸n chuyªn nghiÖp vµ thùc hiÖn chøc n¨ng cña nhµ t¹o lËp thÞ trêng.
Më réng vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh quü ®Çu t nhá, c¸c nhµ ®Çu t c¸ nh©n tham
gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n th«ng qua gãp vèn vµo quü ®Çu t.
Môc tiªu ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n giai ®o¹n 2006-2010 lµ t¨ng
cêng n¨ng lùc, n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô cña thÞ trêng
chøng kho¸n. phÊn ®Êu trong giai ®o¹n nµy, tæng gi¸ trÞ thÞ trêng ®¹t møc 1015% GDP. N©ng cÊp trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TP Hå ChÝ Minh thanh së
giao dÞch chøng kho¸n tËp trung vµ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n hµ néi
thanh thÞ trêng giao dÞch tËp trung (OTC). Thµnh lËp trung t©m la ký ®éc lËp,
cung cÊp ®ång thêi c¸c dÞch vô la ký ®¨ng ký , thanh to¸n bï trõ cho thÞ trêng
chøng kho¸n…®ång thêi trong giai ®o¹n nay, cÇn t¨ng c êng sè lîng vµ chÊt lîng
ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty niªm yÕt, c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü
vµ thµnh lËp c¸c c«ng ty ®Þnh møc tÝn nhiÖm cho thÞ trêng.
§©y lµ nh÷ng ®Þnh híng hÕt søc râ rµng, nã thÓ hiÖn quyÕt t©m cña ®¶ng
vµ chÝnh phñ lµ biÕn thÞ trêng chøng kho¸n thùc sù trë thµnh kªnh huy ®éng vèn
dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ phôc vô qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n íc. TiÕn tr×nh cæ phµn ho¸, ®·,®ang vµ sÏ tiÕn hµnh m¹nh mÏ trong thêi gian tíi,
®©y sÏlµ bíc t¹o hµng quan träng cho thÞ trêng. Víi c¸c cam kÕt m¹nh mÏ tõ
phÝa c¸c doanh nghiÖp, chóng ta hy väng r»ng trong thêi gian tíi thÞ trêng chøng
kho¸n sÏ cã ®îc c¸c hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao, chÊt lîng tèt ®¸p øng nhu cÇu ngµy
cµng cao cña c«ng chóng ®Çu t.
I. gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n cña
c¸c c«ng ty chøng kho¸n viÖc nam.
17
§Ó kh«ng ngõng cñng cè uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng vµ n©ng cao vÞ thÕ cña
c«ng ty trªn thÞ trêng th× c¸c c«ng ty ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng ho¹t
®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó tiÕn tíi trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng ty chøng
kho¸n hµng ®Çu t¹i viÖt nam. NghiÖp vô m«i giíi lµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña mét
c«ng ty chøng kho¸n, doanh sè còng nh thÞ phÇn cña ho¹t ®éng m«i giíi cña
c«ng ty trªn thÞ trêng sÏ ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng
kho¸n. do vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t déng cña c«ng ty chøng kho¸n th× mét
vÊn ®Ò ph¶I ®îc ®Ò cËp ®Õn hµng ®Çu lµ ph¶i n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng m«i
giíi. Nh÷ng gi¶i ph¸p nµy bao gåm:
1. c¸c c«ng ty ph¶i n©ng cao kü n¨ng t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ ch¨m
sãc kh¸ch hµng cña nh©n viªn m«i giíi.
1.1 C¸c kü n¨ng t×m kiÕm kh¸ch hµng chuyªn nghiÖp cña nhµ m«i giíi
- th«ng qua sù giíi thiÖu cña kh¸ch hµng truyÒn thèng
Nh©n viªn m«i giíi cÇn t¹o ®îc c¸c mèi quan hÖ tèt víic kh¸ch hµn hiÖn
t¹i bëi v× chÝnh sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng nµy ®èi víi nh©n viªn m«i giíi sÏ lµ
nh©n tè chÝnh thóc ®Èy hä giíi thiÖu b¹n bÌ vµ ng¬i th©n cña hä ®Õn c«ng ty.
- Th«ng qua mèi quan hÖ cña c¸ nh©n nhµ m«i giíi, mèi quan hÖ cña c«ng
ty: th«ng qua c¸c mèi quan hÖ cña m×nh, nhµ m«i giíi t×m c¸ch l«I kÐo hä ®Õn
víi c«ng ty.
- Th«ng qua m¹ng líi ®¹i lý nhËn lÖnh
Qua c¸c ®¹i lý nhËn lÖnh c¸c c«ng ty cã thÓ t×m thªm ®îc mét nguån
kh¸ch hµng ë nh÷ng n¬I mµ hiÖn m¹ng líi chi nh¸nh cña c«ng ty cha thÓ triÓn
khai ®Õn ®îc.
- th«ng qua c¸c chiÕn dÞch tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o : th«ng qua c¸c ph¬ng
tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh b¸o chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh c«ng ty cã thÓ triÓn
khai c¸c chiÕn lîc qu¶n c¸o tiÕp thÞ c¸c s¶n phÈm tiÖn Ých mµ c«ng ty ®ang triÓn
khai.
- Th«ng qua website vµ th ®iÖn tö: ®©y lµ h×nh thøc t×m kiÕm kh¸ch hµng
tiªn tiÕn nhÊt vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt.th«ng qua th ®iÖn tö, nhµ m«i giíi cã
thÓ giíi thiÖu kh¸I qu¸t tíi kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm mµ c«ng ty m×nh cung cÊp
vµ híng hä tíi c¸c s¶n phÈm trùc tuyÕn. C«ng ty cÇn hoµn thiÖn webside riªng
cña c«ng ty ®Ó tiÖn cho viÖc qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña c«ng ty còng nh t×m kiÕm ®îc kh¸ch hµng vµ ch¨m sãc kh¸ch hµng .
- Th«ng qua c¸c cuéc héi th¶o vµ gÆp gì c¸c nhµ ®Çu t : c«ng ty cÊn thêng
xuyªn tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o, c¸c buæi phæ biÕn kiÕn thøc tíi c¸c nhµ ®Çu t vµ
c¸c buæi gÆp gì vµ nãi chuyÖn vÒ thÞ trêng vµ gi¶I ®¸p th¾c m¾c cña nhµ ®Çu t.
Phßng m«i giíi cña c«ng ty cÇn duy tr× c¸c buæi gÆp gì hµng tuÇn víi c¸c nhµ
18
®Çu t vµo chiÒu thø s¸u ®Ó b×nh luËn vÒ c¸c phiªn giao dÞch trong tuÇn, ®a ra c¸c
tæng kÕt còng nh c¸c b×nh luËn vÏ xu híng biÕn ®éng c¶u thÞ trêng trong tuÇn tíi.
®©y lµ mét biÖn ph¸p ®Ó duy tr× mèi quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng truyÒn thèng
còng nh l«I kÐo ®îc sù quan t©m cña c¸c nhµ ®Çu t míi.
1.2 X©y dùng chiÕn lîc kh¸ch hµng toµn diÖn vµ hîp lý.
ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng cã métvÞ thÕ ®Æc biÖt quan träng trong toµn bé
ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty ®¨c biÖt lµ phßng m«i giíi. ®Ó cã thÓ ®a ra ®îc
c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn cô thÓ th× viÖc ®Çu tiªn phßng m«i giíi cÇn x©y dùng mét
chiÕn lîc kh¸ch hµng cô thÓ. §Þnh híng ®ù¬c kh¸ch hµng môc tiªu th× nh©n viªn
m«i giíi cÇn tr¶ lêi ®îc c¸c c©u hái:
. kh¸ch hµng mµ c«ng ty híng tíi lµ ai ?
. nhu cÇu hay t©m lý cña ®èi tîng nµy lµ gi ?
. c«ng ty cÇn ®a ra c¸c s¶n phÈm dÞch vô nµo ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ?
kh¸ch hµng môc tiªu?
CÇn lµm g× ®Ó l«I kÐo kh¸ch hµng môc tiªu nµy?
Cã thÓ nãi hÇu hÕt c¸c c«ng tychøng kho¸n hiÖn nay cha cã chiÕn lîc
kh¸ch hµng cô thÓ. Trêng chøng kho¸n lµ n¬i cã sù tham gia cña hµng triÖu ngêi,
thËm chÝ hµng trôc triÖu ngêi, hä ë ®ñ mäi tÇng líp, ®ñ mäi løa tuæi nªn c«ng ty
cÇn híng tíi mét nhãm ®èi tîng kh¸ch hµng cô thÓ ®Ó t¹o th¬ng hiÖu riªng cho
m×nh.
cã chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hÊp hÉn: ®iÒu nµy quyÕt ®Þnh tÝnh c¹nh tranh
trong ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n. trong m«i trêng c¹nh tranh tuy
møc phÝ ph¶i hÕt søc linh ho¹t, kh«ng qu¸ cøng nh¾c vµ ®îc thay ®æi thêng
xuyªn tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng. Møc phÝ ®a ra ph¶I phï hîp víi
tõng kh¸ch hµng, tõng thêi ®iÓm cô thÓ nh»m võa duy tr× mèi quan hÖ l©u dµi víi
kh¸ch hµng truyÒn thèng l¹i võa thu hót thªm ®îc c¸c ®èi tîng kh¸ch hµng míi.
§Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, c«ng ty cÇn tiÕn hµnh ph©n nhãm kh¸ch hµng trong nhãm
kh¸ch hµng môc tiªu theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh doanh sè giao dÞch,
kh¸ch hµng uy tÝn, kh¸ch hµng l©u dµi..®Ó tõ ®ã x©y dùng c¸c møc phÝ a ®·i hîp
lý.
chÝnh s¸ch ph©n lo¹i kh¸ch hµng
C«ng ty cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo c¸c tiªu chÝ kh¸c nhau
nh: doanh sè giao dÞch, thêi gian g¾n bã víi c«ng ty. Lµm ®îc ®iÒu nµy sÏ gióp
c«ng ty thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc kh¸ch hµng toµn diÖn vµ hiÖu qu¶ v× khi ph©n
lo¹i tõng ®èi tîng kh¸ch hµng, c«ng ty sÏ t×m hiÓu ®îc t©m lý còng nh nhu cÇu
19
cña tõng nhãm ®èi tîng kh¸ch hµng tõ ®ã cã cac chiÕn lîc cung cÊp c¸c s¶n
phÈm dÞch vô cho kh¸ch hµng.
2. n©ng cao chÊt lîng c¸c dÞch vô hç trî kh¸ch hµng
c¸c c«ng ty cÇn phèi hîp chÆt chÏ h¬n víi c¸c ng©n hµng ®èi t¸c ®Ó gióp
kh¸ch hµng tèt h¬n viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång tÝn dông.
3. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ®Ó phôc vô tèt h¬n n÷a nhu cÇu
cña c¸c nhµ ®Çu t.
C¸c lo¹i h×nh dÞch vô còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¹nh tranh cña c¸c
c«ng ty chøng kho¸n, c¸c dÞch vô mµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ cung cÊp
chi\o kh¸ch hµng nh lµ: cung cÊp c¸c th«ng tin cho kh¸ch hµng th«ng tin vÒ
phiªn giao dÞch ,c¸c c«ng ty niªm yÕt ..cung cÊp c¸c dÞch vô t vÊn vÝ dô nh t vÊn
®Þnh gi¸ doanh nghiÖp, t vÊn chän thêi ®iÓm mua b¸n chøng kho¸n mét c¸ch
chuyªn nghiÖp dùa trªn c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¬ b¶n vµ ph©n tÝch kü thuËt, t
vÊn dù ®o¸n xu híng biÕn ®éng thÞ trêng..dÞch vô ®Æt lÖnh tõ xa, dÞch vô la ký
chøng kho¸n.c¸c dÞch vô kh¸c nh dÞch vô cho vay øng tiÒn b¸n chøng kho¸n,
dÞch vô vho vay øng tiÓn cæ tøc, dÞch vô cho vay cÇm cè.
§Æt lÖnh trùc tuyÕn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña thÞ trêng,c¸c nhµ ®Çu t
nhiÒu khi kh«ng cã thêi gian ®Ó h»ng ngµy ®Õn c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Ó ®Æt
lÖnh trùc tiÕp bëi v× nghÒ chøng kho¸n kh«ng ph¶I lµ nghÒ duy nhÊt cña hä. Hä
mong muèn lµ ë mäi ®Þa ®iÓm kh¸ch nhau hä còng cã thÓ ®Æt lÖnh tíi c«ng ty vµ
mét gi¶I ph¸p ®Æt ra ®ã lµ giao dÞch trùc tuyÕn. ®Ó triÓn khai ®îc dÞch vô nµy th×
®ßi hái c«ng ty ph¶i cã m¹ng líi c«ng nghÖ th«ng tin hoµn chØnh, cã c¸c thiÕt bÞ
®Çu cuèi vµ nhÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o an toµn khi kh¸ch hµng giao dÞch vµ tÝnh b¶o
mËt th«ng tin c¸ nh©n cña kh¸ch hµng.Nh÷ng kh¸ch hµng ®Æt lÖnh qua trùc tuyÕn
còng ph¶i ®îc nhËn ®ñ th«ng tin nh nh÷ng nhµ ®Çu t kh¸c qua hßm th riªng cña
m×nh vµ hä còng sÏ nhËn ®îc lêi t vÊn cña nh©n viªn m«i giíi qua viÖc trß
chuyÖn trùc tuyÕn.
4. n©ng cao kü n¨ng giao tiÕp cña nh©n viªn m«i giíi
§©y lµ mét nghÖ thuËt t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ gi÷ kh¸ch hµng hiÖu qu¶
nhÊt. Th¸i ®é phôc vô cña nh©n viªn m«i giíi t¹o nªn h×nh ¶nh cña c«ng ty. NghÒ
m«i giíi lµ mét nghÒ rÊt c¨ng th¼ng, h»ng ngµy ngêi m«i giíi ph¶I tiÕp xóc víi
nhiÒu ®èi tîng kh¸ch hµng kh¸c nhau nªn ®ßi hái ngêi m«i giíi ph¶i kiªn tr×,
biÕt l¾ng nghe kh¸ch hµng m×nh nãi vµ ph¶i biÕt ®a cuéc nãi chuyÖn cña m×nh vµ
nhµ ®Çu t ®i ®óng môc ®Ých tr¸nh lÖnh híng g©y l·ng phÝ thêi gian cho c¶ nhµ
m«i giíi vµ nhµ ®Çu t.
5. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña nh©n viªn m«i giíi
20