Tài liệu Han phi tu - gian chi va nhl

HÀN PHI TỬ Nguyễn Hiến Lê & Giản Chi Nguồn: Việt Nam Thư Quán Tạo eBook lần 1: Santseiya Tạo eBook lần 2: Goldfish Ngày hoàn thành: 09/05/2013 www.e-thuvien.com MỤC LỤC: Vài lời thưa trước LỜI MỞ ĐẦU PHẦN I: THỜI XUÂN THU VÀ CHIẾN QUỐC Chương I: TÌNH HÌNH XÃ HỘI Chương II: CÁC PHÁP GIA TRƯỚC HÀN PHI QUẢN TRỌNG TỬ SẢN LÝ KHÔI NGÔ KHỞI THÂN BẤT HẠI THẬN ĐÁO THƯƠNG ƯỞNG PHẦN II: HÀN PHI: ĐỜI SỐNG VÀ TÁC PHẨM Chương I: ĐỜI SỐNG NIÊN BIỂU HÀN PHI Chương II: TÁC PHẨM 1. Các bản từ trước đến nay 2. Nội dung tác phẩm PHẦN III: HỌC THUYẾT HÀN PHI Chương I: LỊCH SỬ QUAN Chương II: XÃ HỘI QUAN: DÂN Chương III: XÃ HỘI QUAN (tiếp): VUA PHỤ LỤC Chương IV: XÃ HỘI QUAN (tiếp): QUỐC GIA Chương V: THẾ Thuởng phạt Chương VI: PHÁP Tính cách của pháp luật theo Hàn Phi Chương VII: THUẬT A. Trừ gian B. Dùng người C. Thuật vô vi KẾT PHẦN IV: VĂN NGHỊ LUẬN CỦA HÀN PHẦN V: TRÍCH DỊCH Thiên L: HIỂN HỌC PHỤ LỤC Thiên XLIX: NGŨ ĐỐ Thiên XL: NẠN THẾ Thiên XLIII: ĐỊNH PHÁP Thiên VII: NHỊ BÍNH Thiên VI: HỮU ĐỘ Thiên XLVIII: BÁT KINH (trích) 1. Theo tình người 2. Đạo làm chúa 3. Loạn do đâu mà dấy 4. Lập đạo 5. Giữ bí mật 6. Tham nghiệm lời nói Thiên XVIII: NAM DIỆN Thiên XLV: NGUỴ SỬ Thiên XLVI: LỤC PHẢN Thiên XVII: BỊ NỘI Thiên IX: BÁT GIAN Thuật thứ nhất là “(do kẻ) chung giường” Thuật thứ nhì là (do kẻ) ở bên Thuật thứ ba là (do bậc) cha anh Thuật thứ tư là nuôi tai ương Thuật thứ năm là do nhân dân Thuật thứ sáu là ăn nói lưu loát Thuật thứ bảy là dùng uy quyền và sức mạnh Thuật thứ tám là do bốn phương Thiên XIV: GIAN KIẾP THÍ THẦN (trích) Thiên XIX: SỨC TÀ (trích) Thiên XLVII: BÁT THUYẾT (trích) Thiên XV: VONG TRƯNG Thiên XXX: NỘI TRỪ THUYẾT THƯỢNG – THẤT THUẬT (trích) Kinh 1. Tham khảo ý kiến Kinh 2. Cương quyết trừng phạt Kinh 3. Khen thưởng Kinh 4. Nghe hết thảy từng người một Kinh 5. Làm bộ như ra lệnh và ra lệnh giả Kinh 6. Giấu điều mình biết rồi Kinh 7. Nói ngược lại Thiên XXXI: NỘI TRỪ THUYẾT HẠ - LỤC VI (trích) Kinh 1. Quyền thế không thể giao cho kẻ khác Kinh 2. Lợi mỗi bên khác nhau Kinh 3. Giống nhau Kinh 4. Việc có bề trái Kinh 5. Quyền thế ngang nhau Kinh 6. Sa thải và bổ dụng Thiên XXXII: NGOẠI TRỪ THUYẾT TẢ THƯỢNG (trích) Kinh 1 Kinh 2 Kinh 3 Kinh 4 Kinh 5 Kinh 6 Thiên XXXIII: NGOẠI TRỪ THUYẾT TẢ HẠ (trích) Kinh 1 Kinh 2 Kinh 3 Kinh 4 Kinh 5 Kinh 6 Thiên XXXIV: NGOẠI TRỪ THUYẾT HỮU THƯỢNG (trích) Kinh 1 Kinh 2 Kinh 3 Thiên XXXV: NGOẠI TRỪ THUYẾT HỮU HẠ (trích) Kinh 1 Kinh 3 Kinh 4 Kinh 5 Thiên XXXVI: NẠN NHẤT (trích) 1. Trong chiến tranh phải lừa gạt quân địch 2. Trị dân không phải là đem thân mình ra làm gương để cảm hóa dân mà là dùng cái thế để trừng trị dân, sửa đổi họ 3. Thuật dùng bề tôi: Không cho một người kiêm nhiệm nhiều chức, không để cho bọn tả hữu ngăn cách vua với quần thần 4. Không có công thì không thưởng, không có tội thì không phạt 5. Vua phải giữ đạo vua, bề tôi phải giữ lễ bề tôi 6. Bề tôi mà khinh vua thì là loạn 7. Không tha kẻ có tội 8. Bề tôi phải trọng vua, làm sáng tỏ pháp luật, không được đòi vua tăng tước lộc cho mình 9. Có thuật thì dùng hai cận thần cũng không sao; không có thuật mà dùng họ thì họ sẽ tranh quyền nhau mà kết giao với nước ngoài, nếu chỉ dùng một thì người đó sẽ chuyên quyền giết mình Thiên XXXVII: NẠN NHỊ (trích) 1. Hình phạt cần phải thích đáng, nhiều ít không thành vấn đề 2. Không có công thì không thưởng mà có tội thì phải phạt 3. Muốn tránh họa thì đừng làm, đừng cho thấy 4. Ngũ Bá (Tề Hoàn Công, Tống Tương công, Tấn Văn Công, Tần Mục công, Sở Trang công) sở dĩ thành công là nhờ sức của các vua lẫn bề tôi, chứ không phải của riêng bề tôi, hoặc của riêng vua 5. Trị nước không phải là việc dễ, nhàn, vì dù lựa được bề tôi giỏi rồi, cũng phải có thuật sai khiến họ, xét họ, đối phó với họ 6. Cần xét kỹ lý do rồi mới kết luận được 7. Vua không cần xông pha tên đạn mà cần biết cách thưởng phạt Thiên XXXVIII: NẠN TAM (trích) 1. Phải trọng dụng kẻ cáo gian (tố cáo kẻ gian) 2. Không nên nghe lời tô điểm (giả dối, tự biện hộ) của bề tôi 3. Không để cho kẻ dưới lấn người trên, địa vị trên dưới phải phân minh 4. Làm cho dân vui, chọn người hiền và tiết kiệm, ba việc đó không cần bằng biết rõ bề tôi 5. Trị dân thì đừng cậy ở trí khôn của mình mà cứ theo pháp luật - Phải lấy vật trị vật, lấy người trị người 6. Trị nước chỉ nên dựa vào cái thế của mình thôi 7. Thưởng phạt mà chỉ căn cứ vào bề ngoài thì bề tôi gian dối sẽ gạt mình được 8. Pháp (luật) thì phải cho mọi người biết, thuật thì phải giấu mọi người Thiên XXXIX: NẠN TỨ (trích) 1. Bề tôi và vua nên giữ phận mình 2. Vua nên sáng và nghiêm 3. Chưa đáng giận thì đừng tỏ sắc giận ra, chưa đáng phạt thì đừng tỏ ý muốn phạt ra 4. Dùng người thì tránh đừng dùng kẻ mình yêu mà không thực hiền Thiên XXII: THUYẾT LÂM THƯỢNG (trích) Thiên XXIII: THUYẾT LÂM HẠ (trích) Thiên XLI: VẤN BIỆN Thiên XII: THUẾ NAN 1. Du thuyết khó ở chỗ hiểu được tâm lý đối phương 2. Những điều nên tránh để khỏi nguy hiểm tới thân 3. Những thuật để thành công 4. Dẫn cố sự để chứng minh 5. Phải xem vua yêu hay ghét mình; đừng làm trái ý vua Thiên III: NAN NGÔN Thiên XI: CÔ PHẪN Thiên XIII: HOÀ THỊ ĐỌC THÊM A. TRÍCH CHIẾN QUỐC SÁCH Tần sách II.13: VUA TẦN ĐUỔI CÔNG TÔN DIỄN Yên sách I.9: VUA YÊN NHƯỜNG NGÔI CHO TỬ CHI Nguỵ sách I.1: TRÍ BÁ VÌ THAM VÀ KIÊU MÀ MẤT NƯỚC Đông Chu sách 10: NGƯỜI ĐẤT ÔN KHÉO ĐỐI ĐÁP MÀ KHỎI BỊ GIAM Sở sách IV. 2: TRỊNH DỮU GHEN Nguỵ sách I.2: NHẠC DƯƠNG ĂN THỊT CON Nguỵ sách II.13: TRỒNG KHÓ, NHỔ DỄ Tề sách I.3: NƯỚC VỚI CÁ A. TRÍCH LIỆT TỬ VÀ DƯƠNG TỬ II.15. ĐỪNG TỰ PHỤ II.15 VIII.15. ĐI TRẮNG VỀ ĐEN C. TRÍCH SỬ TRUNG QUỐC Phái Pháp trị - Cực hữu vi Vài lời thưa trước Khoảng tháng 5 năm 2011, tôi nhờ bạn Quocsan chuyển eBook do bạn Santseiya thực hiện (từ bản đăng trên http://vnthuquan.net/, do Trần Mạnh Hùng, tuusacqui, heo_mapyeu, Cobe, sherlockhomes, muatrongdem, snowqueen244, cunhoi, Ct.Ly, hoa sua, caufale, Chipmuck, taczan299, hai au trang, Ut cung, tuyenduong114 đánh máy – về sau gọi là bản nguồn) thành file .doc để tôi chép thêm một số truyện trong Chiến Quốc sách và trong Liệt tử và Dương tử vì trong Hàn Phi tử có một số truyện tương tự 2 sách kia đã được dịch rồi nên hai cụ Giản Chi và Nguyễn Hiến Lê không dịch lại. Nhưng vì không tìm được sách giấy nên tôi đành gác lại. Gần đây bạn Xuanthe89 có gởi cho tôi ảnh chụp bản Hàn Phi tử do nhà Lạc Việt thực hiện (về sau gọi là bản Lạc Việt) nên mới thực hiện được ước muốn từ hai năm trước. Xin chân thành cảm ở tất cả các bạn. Tôi châm chước bản nguồn và bản Lạc Việt, có khi phải tham khảo thêm các tài liệu khác, để sửa đổi và ghi thêm chú thích. Để tiện tham khảo, trong phần Đọc thêm, ngoài các bài trích trong Chiến Quốc sách, Liệt tử và Dương tử – như đã nói ở trên – tôi còn chép tiết Phái Pháp trị – Cực hữu vi, trích trong bộ Sử Trung Quốc của cụ Nguyễn Hiến Lê. Goldfish Tháng 05/2013