Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty cổ phần xây dựng ...

Tài liệu Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty cổ phần xây dựng công trình i

.PDF
67
69
96

Mô tả:

Më ®Çu NÒn kinh tÕ n-íc ta ®· vµ ®ang chuyÓn m×nh cho nh÷ng b-íc ph¸t triÓn míi trong thÕ kû XXI, cïng víi sù ph¸t triÓn ®ã, nh©n tè con ng-êi ®-îc ®Æt lªn vÞ trÝ hµng ®Çu. ViÖc tËn dông hiÖu qu¶ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña ng-êi lao ®éng lµ vÊn ®Ò mµ nh÷ng nhµ qu¶n lý ph¶i quan t©m. Mét ®éng lùc quan träng thóc ®Èy ng-êi lao ®éng lµm viÖc chÝnh lµ lîi Ých ®-îc thÓ hiÖn ë møc l-¬ng, th-ëng vµ c¸c phóc lîi x· héi mµ hä ®-îc h-ëng. Cho nªn cã thÓ nãi ë bÊt kú giai ®oan nµy, doanh nghiÖp nµo vÊn ®Ò tiÒn l-¬ng lu«n lµ mét vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi ng-êi lao ®éng vµ lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý. C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh I víi chøc n¨ng ngµnh nghÒ x©y dùng trong n-íc. Víi nhiÖm vô do Tæng c«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh I giao thùc hiÖn tèt nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, hoµn thµnh nghÜa vô nép ng©n s¸ch. Bªn c¹nh ®ã cßn cã mét nhiÖm vô hÕt søc quan träng lµ gi¶i quyÕt ®-îc mét sè l-îng lao ®éng d«i d- trªn ®Þa bµn tØnh, ng-êi lao ®éng cã viÖc lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh. V× vËy, viÖc x©y dùng mét quy chÕ tr¶ l-¬ng phï hîp th«ng qua c¸c chÕ ®é, c¸c h×nh thøc tiÒn l-¬ng s¸t víi thùc tÕ, c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi thanh to¸n cã ý nghÜa to lín vÒ mÆt kinh tÕ còng nh- chÝnh trÞ ®ång thêi tiÒn l-¬ng ph¸t huy ®-îc chøc n¨ng ®ßn b¶y vÒ kinh tÕ. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò em chän ®Ò tµi: "H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh I" lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Kho¸ luËn ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: Nguyªn lý chung vÒ h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña doanh nghiÖp. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh I. Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh I. 1 Ch-¬ng I Nguyªn lý chung vÒ h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng 1.1. Kh¸i niÖm vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng 1.1.1. Kh¸i niÖm * TiÒn l-¬ng Theo quan niÖm cña c¸c nhµ kinh tÕ hiÖn ®¹i: TiÒn l-¬ng lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng, ®-îc x¸c ®Þnh bëi quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng lao ®éng. ë ViÖt Nam, trong thêi kú kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, tiÒn l-¬ng ®-îc hiÓu lµ mét bé phËn thu nhËp quèc d©n dïng ®Ó bï ®¾p hao phÝ lao ®éng tÊt yÕu, do Nhµ n-íc ph©n phèi cho CNVC b»ng h×nh thøc tiÒn tÖ, phï hîp víi quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng. HiÖn nay theo ®iÒu 55 Bé LuËt Lao ®éng ViÖt Nam quy ®Þnh tiÒn l-¬ng cña ng-êi lao ®éng lµ do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng vµ ®-îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc, møc l-¬ng cña ng-êi lao ®éng kh«ng thÊp h¬n møc l-¬ng tèi thiÓu do Nhµ n-íc quy ®Þnh (lµ 290.000®/th¸ng ®-îc thùc hiÖn tõ 11/2003). Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn hiÖn nay b¶n chÊt cña tiÒn l-¬ng ®-îc nh×n nhËn tõ nhiÒu khÝa c¹nh cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Søc lao ®éng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nªn tiÒn l-¬ng lµ vèn ®Çu t- øng tr-íc quan träng nhÊt, lµ sù ®Çu t- cho sù ph¸t triÓn vµ lµ mét ph¹m trï s¶n xuÊt. Nã yªu cÇu ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ tr-íc khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh lao ®éng vµ s¶n xuÊt. Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ nªn tiÒn l-¬ng lµ ph¹m trï cña trao ®æi, nã ®ßi hái ph¶i ngang gi¸ víi gi¸ c¶ c¸c t- liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Søc lao ®éng lµ mét yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn ph¶i dùa trªn hao phÝ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ lao ®éng cña ng-êi lao ®éng ®Ó tr¶ cho hä, do ®ã tiÒn l-¬ng lµ ph¹m trï cña ph©n phèi. Søc lao ®éng cÇn ph¶i ®-îc t¸i s¶n xuÊt th«ng qua viÖc sö dông 2 c¸c t- liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt, th«ng qua quü tiªu dïng c¸ nh©n, do ®ã tiÒn l-¬ng lµ mét ph¹m trï cña tiªu dïng. Nh- vËy, tiÒn l-¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp quan träng cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn hiÖn nay. VÒ b¶n chÊt cña tiÒn l-¬ng cã thÓ nãi lµ ®ßn b¶y kinh tÕ m¹nh mÏ, cã t¸c dông to lín ®Õn s¶n xuÊt, ®êi sèng vµ c¸c mÆt kh¸c cña kinh tÕ x· héi. Thu nhËp cña ng-êi lao ®éng, ngoµi tiÒn l-¬ng lao ®éng cßn ®-îc h-ëng mét sè kho¶n kh¸c nh- b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ c¸c phóc lîi x· héi kh¸c. * B¶o hiÓm x· héi (BHXH): Quü BHXH ®-îc h×nh thµnh do trÝch lËp vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp theo quy ®Þnh cña Nhµ n-íc. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh hµng th¸ng ®¬n vÞ tiÕn hµnh trÝch lËp quý BHXH theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng cÊp bËc ph¶i chi tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong mét th¸ng vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng liªn quan ®Õn viÖc sö dông lao ®éng. Ng-êi sö dông lao ®éng ph¶i trÝch mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn tæng sè quü l-¬ng cÊp bËc vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn mét tû lÖ do ng-êi lao ®éng trùc tiÕp ®ãng gãp vµ ®-îc khÊu trõ vµo thu nhËp trùc tiÕp cña hä. Quü BHXH ®-îc thiÕt lËp nh»m t¹o ra nguån tµi trî cho c«ng nh©n viªn trong tr-êng hîp èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, nghØ h-u. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh nguån quü BHXH do c¬ quan chuyªn tr¸ch qu¶n lý vµ chi tr¶ c¸c tr-êng hîp nghØ h÷u, mÊt søc lao ®éng, tai n¹n, tö tuÊt, ë t¹i doanh nghiÖp ®-îc ph©n cÊp trùc tiÕp chi tr¶ c¸c tr-êng hîp nh- èm ®au, thai s¶n vµ tæng hîp chi tiªu ®Ó quyÕt to¸n víi c¬ quan chuyªn tr¸ch. ViÖc h×nh thµnh nªn quü BHXH cßn do mét sè nguån kh¸c nh- c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t ñng hé theo c¸c ch-¬ng tr×nh x· héi, thµnh lËp quü ®Òn ¬n ®¸p nghÜa. ViÖc trÝch lËp quü BHXH lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ nh©n ®¹o, ®©y lµ mét néi dung quan träng cña chÝnh s¸ch x· héi mµ Nhµ n-íc ®¶m b¶o tr-íc ph¸p luËt cho mäi ng-êi d©n nãi chung vµ cho mçi ng-êi lao ®éng nãi riªng. 3 * B¶o hiÓm y tÕ (BHYT) BHYT theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh gåm hai nguån: mét phÇn do doanh nghiÖp g¸nh chÞu ®-îc tÝnh tr¸ch vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng cÊp bËc ph¶i tr¶ c«ng nh©n trong kú, mét phÇn do ng-êi lao ®éng g¸nh chÞu ®-îc trõ vµo tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n viªn. BHYT ®-îc nép lªn c¬ quan chuyªn m«n, chuyªn tr¸ch (d-íi h×nh thøc mua BHYT) ®Ó b¶o vÖ, ch¨m sãc søc khoÎ c«ng nh©n viªn. BHYT thùc chÊt lµ sù trî cÊp vÒ y tÕ cho ng-êi lao ®éng thamgia BHYT nh»m gióp hä mét phÇn nµo tiÒn kh¸m ch÷a bÖnh, tiÒn viÖn phÝ, thuèc thang. Môc ®Ých cña BHYT lµ lËp mét m¹ng l-íi b¶o vÖ søc kháe cho toµn céng ®ång kh«ng kÓ ®Þa vÞ x· héi, thu nhËp cao hay thÊp, víi khÈu hiÖu "m×nh v× mäi ng-êi, mäi ng-êi v× m×nh". * Kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) C«ng ®oµn lµ mét tæ chøc ®oµn thÓ ®¹i diÖn cho ng-êi lao ®éng nãi lªn tiÕng nãi chung cña ng-êi lao ®éng, ®øng ra b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh ®ång thêi c«ng ®oµn còng lµ ng-êi trùc tiÕp h-íng dÉn, ®iÒu khiÓn th¸i ®é cña ng-êi lao ®éng ®èi víi c«ng viÖc, víi ng-êi sö dông lao ®éng. KPC§ ®-îc h×nh thµnh tõ viÖc trÝch lËp vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hµng th¸ng cña ®¬n vÞ theo tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho nh©n viªn trong kú. Sè KPC§ ®-îc ph©n cÊp qu¶n lý vµ chØ tiªu theo chÕ ®é, mét phÇn nép lªn c¬ quan qu¶n lý c«ng ®oµn cÊp trªn vµ mét phÇn ®Ó l¹i doanh nghiÖp ®Ó chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn c¬ së t¹i ®¬n vÞ. Cïng víi tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n nép theo l-¬ng: BHXH, BHYT, KPC§ hîp thµnh mét kho¶n chi phÝ vÒ lao ®éng sèng trong tæng chi phÝ cña doanh nghiÖp. ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ vÒ lao ®éng sèng ph¶i dùa trªn c¬ së qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng thï lao lao ®éng, thanh to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i nép theo l-¬ng. Mét mÆt kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn 4 thêi gian, kÕt qu¶ vµ chÊt l-îng cña lao ®éng; mÆt kh¸c gãp phÇn tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm hay chi phÝ cña doanh nghiÖp. 1.1.2. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng * Nhãm nh©n tè thuéc thÞ tr-êng lao ®éng: Cung- cÇu lao ®éng ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn tiÒn l-¬ng. Khi cung vÒ lao ®éng lín h¬n cÇu vÒ lao ®éng th× tiÒn l-¬ng cã xu h-íng gi¶m, vµ ng-îc l¹i khi cung vÒ lao ®éng nhá h¬n cÇu vÒ lao ®éng th× tiÒn l-¬ng cã xu h-íng t¨ng. Cßn khi cung vÒ lao ®éng b»ng víi thÞ tr-êng lao ®éng ®¹t tíi sù c©n b»ng. TiÒn l-¬ng lóc nµy lµ tiÒn l-¬ng c©n b»ng, møc tiÒn l-¬ng nµy bÞ ph¸ vì khi c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi cung cÇu vÒ lao ®éng thay ®æi nh-: n¨ng suÊt ®Þnh biªn cña lao ®éng, gi¸ c¶ cña hµng ho¸, dÞch vô… Khi chi phÝ sinh ho¹t thay ®æi do gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô thay ®æi sÏ kÐo theo tiÒn l-¬ng thùc tÕ thay ®æi. Cô thÓ khi chi phÝ sinh ho¹t t¨ng th× tiÒn l-¬ng thùc tÕ sÏ gi¶m. Nh- vËy, buéc c¸c ®¬n vÞ, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng tiÒn l-¬ng danh nghÜa cho c«ng nh©n ®Ó ®¶m b¶o æn ®Þnh ®êi sèng cho ng-êi lao ®éng ®¶m b¶o tiÒn l-¬ng kh«ng bÞ gi¶m. Trªn thÞ tr-êng lu«n lu«n tån t¹i sù chªnh lÖch tiÒn l-¬ng gi÷a c¸c khu vùc t- nh©n, Nhµ n-íc, liªn doanh chªnh lÖch gi÷a c¸c ngµnh, gi÷a c¸c c«ng viÖc cã møc ®é hÊp dÉn kh¸c nhau, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é lao ®éng còng kh¸c nhau. Do vËy Nhµ n-íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu tiÕt tiÒn l-¬ng cho hîp lý. * Nhãm nh©n tè thuéc m«i tr-êng doanh nghiÖp C¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp: c¸c chÝnh s¸ch l-¬ng, phô cÊp, gi¸ thµnh ®-îc ¸p dông triÖt ®Ó, phï hîp sÏ thóc ®Èy lao ®éng n©ng cao chÊt l-îng, hiÖu qu¶, trùc tiÕp t¨ng thu nhËp cho b¶n th©n. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ¶nh h-ëng m¹nh ®Õn tiÒn l-¬ng: Víi doanh nghiÖp cã khèi l-îng vèn lín th× kh¶ n¨ng chi tr¶ tiÒn l-¬ng cho ng-êi lao ®éng sÏ thuËn tiÖn, dÔ dµng. Cßn ng-îc l¹i nÕu kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh«ng v÷ng th× tiÒn l-¬ng cña ng-êi lao ®éng sÏ rÊt bÊp bªnh. 5 C¬ cÊu tæ chøc hîp lý hay bÊt hîp lý còng ¶nh h-ëng Ýt nhiÒu ®Õn tiÒn l-¬ng. ViÖc qu¶n lý ®-îc thùc hiÖn nh- thÕ nµo, s¾p xÕp ®éi ngò lao ®éng ra sao ®Ó gi¸m s¸t vµ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p kÝch thÝch sù s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt cña ng-êi lao ®éng ®Ó t¨ng hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn t¨ng tiÒn l-¬ng. * Nhãm nh©n tè thuéc b¶n th©n ng-êi lao ®éng Tr×nh ®é lao ®éng: Víi lao ®éng cã tr×nh ®é cao sÏ cã ®-îc thu nhËp cao h¬n so víi lao ®éng cã tr×nh ®é thÊp h¬n bëi ®Ó ®¹t ®-îc tr×nh ®é ®ã ng-êi lao ®éng ph¶i bá ra mét kho¶n chi phÝ t-¬ng ®èi cho viÖc ®µo t¹o ®ã. Cã thÓ ®µo t¹o dµi h¹n ë tr-êng líp còng cã thÓ ®µo t¹o t¹i doanh nghiÖp. §Ó lµm ®-îc nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i cã hµm l-îng kiÕn thøc, tr×nh ®é cao míi thùc hiÖn ®-îc ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho doanh nghiÖp th× viÖc h-ëng l-¬ng cao lµ tÊt yÕu. Th©m niªn c«ng t¸c vµ kinh nghiÖm lµm viÖc th-êng ®i ®«i víi nhau. Mét ng-êi qua nhiÒu n¨m c«ng t¸c sÏ ®óc rót ®-îc nhiÒu kinh nghiÖm h¹n chÕ ®-îc nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra trong c«ng viÖc, n©ng cao b¶n lÜnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr-íc c«ng viÖc ®¹t n¨ng suÊt, chÊt l-îng cao v× thÕ mµ thu nhËp cña hä sÏ ngµy cµng t¨ng lªn. Møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô nhanh hay chËm, ®¶m b¶o chÊt l-îng hay kh«ng ®Òu ¶nh h-ëng ngay ®Õn tiÒn l-¬ng cña ng-êi lao ®éng. * Nhãm nh©n tè thuéc gi¸ trÞ c«ng viÖc: Møc hÊp dÉn cña c«ng viÖc: c«ng viÖc cã møc hÊp dÉn cao thu hót ®-îc nhiÒu lao ®éng, khi ®ã doanh nghiÖp sÏ kh«ng bÞ søc Ðp t¨ng l-¬ng, ng-îc l¹i víi c«ng viÖc kÐm hÊp dÉn ®Ó thu hót ®-îc lao ®éng doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p ®Æt møc l-¬ng cao h¬n. Møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc: víi ®é cµng cao th× ®Þnh møc tiÒn l-¬ng cho c«ng viÖc ®ã cµng cao. §é phøc t¹p cña c«ng viÖc cã thÓ lµ nh÷ng khã kh¨n vÒ tr×nh ®é kü thuËt, khã kh¨n vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc, møc ®é nguy hiÓm cho ng-êi thùc hiÖn do ®ã mµ tiÒn l-¬ng sÏ cao h¬n so víi c«ng viÖc gi¶n ®¬n. 6 §iÒu kiÖn thùc hiÖn c«ng viÖc: Tøc lµ ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cÇn x¸c ®Þnh phÇn viÖc ph¶i lµm, tiªu chuÈn cô thÓ thùc hiÖn c«ng viÖc, c¸ch thøc lµm viÖc víi m¸y mãc, m«i tr-êng thùc hiÖn khã kh¨n hay dÔ dµng ®Òu quyÕt ®Þnh ®Õn tiÒn l-¬ng. Yªu cÇu cña c«ng viÖc ®èi víi ng-êi thùc hiÖn lµ cÇn thiÕt, rÊt cÇn thiÕt hay chØ lµ mong muèn mµ doanh nghiÖp cã quy ®Þnh møc l-¬ng phï hîp. * C¸c nh©n tè kh¸c: ë ®©u cã sù ph©n biÖt ®èi xö vÒ mµu da, giíi tÝnh, ®é tuæi gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, ë ®ã cã sù chªnh lÖch vÒ tiÒn l-¬ng rÊt lín kh«ng ph¶n ¸nh ®-îc søc lao ®éng thùc tÕ cña ng-êi lao ®éng ®· bá ra, kh«ng ®¶m b¶o nguyªn t¾c tr¶ l-¬ng nµo c¶ nh-ng trªn thùc tÕ vÉn tån t¹i. Sù kh¸c nhau vÒ møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng còng ¶nh h-ëng tíi tiÒn l-¬ng cña lao ®éng. 1.1.3. C¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng Nguyªn t¾c c¬ b¶n trong tæ chøc tiÒn l-¬ng ¸p dông tr¶ l-¬ng ngang nhau cho lao ®éng cïng mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. B¾t nguån tõ nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng cã ý nghÜa khi quy ®Þnh c¸c chÕ ®é tiÒn l-¬ng nhÊt thiÕt kh«ng ph©n biÖt tuæi t¸c, d©n téc, giíi tÝnh. §¶m b¶o tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lín h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l-¬ng. §©y lµ nguyªn t¾c t¹o c¬ së cho viÖc gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng tÝch luü bëi v× n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng chØ phô thuéc vµo c¸c nh©n tè chñ quan cña ng-êi lao ®éng (tr×nh ®é tay nghÒ, c¸c biÖn ph¸p hîp lý sö dông thêi gian) mµ cßn phô thuéc vµo c¸c nh©n tè kh¸ch quan (sö dông hîp lý nguyªn vËt liÖu, ¸p dông c«ng nghÖ míi). Ph¶i ®¶m b¶o mèi t-¬ng quan hîp lý vÒ tiÒn l-¬ng gi÷a nh÷ng ng-êi lµm nghÒ kh¸c nhau trong c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. TÝnh chÊt nghÒ nghiÖp, ®é phøc t¹p vÒ kü thuËt gi÷a c¸c ngµnh nghÒ ®ßi hái tr×nh ®é lµnh nghÒ b×nh qu©n cña ng-êi lao ®éng lµ kh¸c nhau. Nh÷ng ng-êi lµm viÖc trong m«i tr-êng ®éc h¹i, nÆng nhäc, tæn hao nhiÒu søc lùc ph¶i ®-îc tr¶ c«ng 7 cao h¬n so víi nh÷ng ng-êi lao ®éng b×nh th-êng. H×nh thøc tiÒn l-¬ng hoÆc quy ®Þnh c¸c møc phô cÊp ë c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau. Tõ ®ã c¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng ®Òu ¶nh h-ëng Ýt nhiÒu ®Õn tiÒn l-¬ng b×nh qu©n cña mçi ngµnh nghÒ. §¶m b¶o tiÒn l-¬ng thùc tÕ t¨ng lªn khi t¨ng tiÒn l-¬ng, nghÜa lµ t¨ng søc mua cña ng-êi lao ®éng. V× vËy t¨ng tiÒn l-¬ng ph¶i ®¶m b¶o t¨ng b»ng cung cÊp hµng ho¸, tÝn dông tiÒn tÖ. Ph¶i ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, chó träng c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr-êng, tr¸nh ®Çu c¬ tÝch tr÷, n©ng cao nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cho ng-êi lao ®éng. MÆt kh¸c tiÒn l-¬ng lµ mét sè bé phËn cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ, gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô lµ mét bé phËn cña thu nhËp, kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã ®¶m b¶o t¨ng tiÒn l-¬ng thùc tÕ cho ng-êi lao ®éng lµ viÖc xö lý hµi hoµ hai mÆt cña vÊn ®Ò c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng-êi lao ®éng ph¶i ®i ®«i víi sö dông tiÒn l-¬ng nh- mét ph-¬ng tiÖn quan träng kÝch thÝch ng-êi lao ®éng h¨ng h¸i s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ h¬n. HiÖn nay ë n-íc ta tiÒn l-¬ng c¬ b¶n ®ang ®-îc ¸p dông réng r·i 2 h×nh thøc ®ã lµ: Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm vµ tr¶ l-¬ng theo thêi gian. * H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm §©y lµ h×nh thøc tr¶ l-¬ng c¬ b¶n ®ang ®-îc ¸p dông chñ yÕu trong khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt hiÖn nay. TiÒn l-¬ng ®-îc tÝnh theo sè l-îng s¶n phÈm thùc tÕ lµm ra ®óng quy c¸ch chÊt l-îng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng. TLSP = S¶n l-îng thùc tÕ x §¬n gi¸ tiÒn l-¬ng Víi h×nh thøc nµy, tiÒn l-¬ng ®-îc g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña mçi ng-êi lao ®éng do ®ã khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng ra søc häc tËp v¨n ho¸, kü thuËt nghiÖp vô ®Ó n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ, c¶i tiÕn kü thuËt, ph-¬ng ph¸p lao ®éng vµ sö dông tèt m¸y mãc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gãp phÇn thóc ®Èy c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, qu¶n lý doanh nghiÖp. H×nh thøc tr¶ l-¬ng nµy cÇn nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n lµ: Ph¶i x©y dùng ®-îc ®Þnh møc lao ®éng cã c¨n cø khoa häc ®Ó tÝnh to¸n c¸c ®¬n gi¸ tr¶ c«ng chÝnh x¸c, tæ chøc phôc vô tèt n¬i lµm viÖc, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a thêi gian kh«ng lµm theo s¶n 8 phÈm ®Ó cã thÓ hoµn thµnh v-ît møc quy ®Þnh. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kiÓm tra, thèng kª, nghiÖm thu s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Lµm tèt c«ng t¸c t- t-ëng cho ng-êi lao ®éng ®Ó hä nhËn thøc ®-îc tr¸ch nhiÖm tr¸nh khuynh h-íng chØ quan t©m ®Õn sè l-îng s¶n phÈm. C¨n cø vµo ®¬n gi¸ s¶n phÈm vµ ®èi t-îng tr¶ l-¬ng, h×nh thøc tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm cã nhiÒu chÕ ®é ¸p dông kh¸c nhau cho tõng tr-êng hîp cô thÓ: Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n: §-îc ¸p dông réng r·i ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn qu¸ tr×nh lao ®éng cña hj mang tÝnh ®éc lËp t-¬ng ®èi, cã thÓ ®Þnh møc vµ kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªng biÖt. ¦u ®iÓm: Mèi qua hÖ gi÷a tiÒn l-¬ng nhËn ®-îc vµ kÕt qu¶ lao ®éng ®-îc thÓ hiÖn râ rµng kÝch thÝch c«ng nh©n cè g¾ng n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng nh»m t¨ng thu nhËp. ChÕ ®é nµy dÔ hiÓu, ng-êi lao ®éng dÔ dµng tÝnh ®-îc sè tiÒn l-¬ng nhËn ®-îc sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc. Nh-îc ®iÓm: Ng-êi lao ®éng Ýt quan t©m ®Õn tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, ®Õn sö dông hiÖu qu¶ m¸y mãc thiÕt bÞ, Ýt ch¨m lo ®Õn c«ng viÖc chung cña tËp thÓ. Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ: ®-îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc cÇn mét tËp thÓ cïng thùc hiÖn x©y dùng, l¾p r¸p thiÕt bÞ, s¶n xuÊt ë c¸c bé phËn lµm viÖc theo d©y chuyÒn. TiÒn l-¬ng c¨n cø vµo sè l-îng s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh do tËp thÓ c«ng nh©n ®¶m nhËn vµ ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. ¦u ®iÓm: khuyÕn khÝch mçi c«ng nh©n n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm tr-íc tËp thÓ vµ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña tæ. Nh-îc ®iÓm: S¶n l-îng cña mçi ng-êi kh«ng trùc tiÕp quyÕt ®Þnh tiÒn l-¬ng cña hä nªn Ýt kÝch thÝch ng-êi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n. Khi ph©n phèi tiÒn l-¬ng kh«ng c«ng b»ng sÏ kh«ng qu¸n triÖt ®-îc nguyªn t¾c tr¶ l-¬ng theo lao ®éng vµ lµm ¶nh h-ëng ®Õn ®oµn kÕt néi bé. 9 Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: ¸p dông cho c«ng nh©n phôc vô mµ kÕt qu¶ lao ®éng cña hä ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp nh- c«ng nh©n söa ch÷a, c«ng nh©n ®iÒu chØnh m¸y mãc thiÕt bÞ. §Æc ®iÓm cña chÕ ®é nµy lµ tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n phô l¹i tuú thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c«ng nh©n chÝnh. ¦u ®iÓm: khuyÕn khÝch c«ng nh©n phôc vô tèt h¬n cho c«ng nh©n chÝnh, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh. Nh-îc ®iÓm: do phô thuéc vµo kÕt qu¶ cña c«ng nh©n chÝnh nªn viÖc tr¶ l-¬ng ch-a ®-îc chÝnh x¸c, ch-a ®¶m b¶o ®óng hao phÝ lao ®éng mµ c«ng nh©n phô ®· bá ra dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cã nh÷ng ng-êi víi c«ng viÖc vµ tr×nh ®é nh- nhau nh-ng l¹i cã møc l-¬ng kh¸c nhau. Tr¶ l-¬ng kho¸n: §-îc ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc mµ nÕu giao dÞch chi tiÕt, bé phËn sÏ kh«ng cã lîi b»ng giao toµn bé khèi l-îng cho mét c«ng nh©n hoÆc tËp thÓ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. TiÒn l-¬ng ®-îc tr¶ theo sè l-îng mµ c«ng nh©n hoµn thµnh ghi trong phiÕu giao kho¸n. ¦u ®iÓm: KhuyÕn khÝch c«ng nh©n hoµn thµnh tr-íc thêi h¹n, ®¶m b¶o chÊt l-îng c«ng viÖc th«ng qua hîp ®ång giao kho¸n chÆt chÏ. Nh-îc ®iÓm: NÕu c«ng t¸c kiÓm tra, nghiÖm thu kh«ng ®-îc tiÕn hµnh chÆt chÏ sÏ lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ. Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn: §-îc ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh ë kh©u träng yÕu cña d©y truyÒn s¶n xuÊt, do yªu cÇu ®ét xuÊt cña nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái ph¶i khÈn tr-¬ng hoµn thµnh kÞp thêi kÕ ho¹ch. §©y lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng mµ tiÒn l-¬ng cña nh÷ng s¶n phÈm trong giíi h¹n ®Þnh møc khëi ®iÓm luü tiÕn th× ®-îc tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh cßn nh÷ng s¶n phÈm v-ît møc khëi ®iÓm luü tiÕn sÏ ®-îc tr¶ theo ®¬n gi¸ luü tiÕn. ¦u ®iÓm: KhuyÕn khÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch. 10 Nh-îc ®iÓm: viÖc qu¶n lý l-¬ng t-¬ng ®èi phøc t¹p, nÕu x¸c ®Þnh biÓu quü tiÒn l-¬ng kh«ng hîp lý sÏ lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ. * H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian Chñ yÕu ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý, lao ®éng kü thuËt, lao ®éng trÝ ãc. Cßn ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt chØ ¸p dông ë nh÷ng bé phËn kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c hoÆc v× tÝnh chÊt cña s¶n xuÊt h¹n chÕ nÕu thùc hiÖn tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¶m b¶o ®-îc chÊt l-îng s¶n phÈm, l¹i kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Tr¶ l-¬ng theo thêi gian c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ møc l-¬ng cÊp bËc cña ng-êi lao ®éng. Cã thÓ chia ra: TiÒn l-¬ng th¸ng = (L-¬ng tèi thiÓu + Phô cÊp) x HÖ sè HoÆc ®-îc tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång lao ®éng. L-¬ng ngµy = Lỗi! x Lỗi! L-¬ng giê = Lỗi! x Lỗi! ¦u ®iÓm: H×nh thøc nµy dÔ tÝnh l-¬ng khi viÖc chÊm c«ng vµ h¹ch to¸n ngµy c«ng, giê c«ng mçi giê ®-îc cô thÓ, chÝnh x¸c. Nh-îc ®iÓm: Nã mang tÝnh b×nh qu©n, kh«ng khuyÕn khÝch sö dông hîp lý thêi gian lao ®éng, cho thùc sù g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. §Ó kh¾c phôc phÇn nµo h¹n chÕ trªn, tr¶ l-¬ng theo thêi gian cã thÓ kÕt hîp chÕ ®é tiÒn th-ëng ®Ó khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng h¨ng h¸i lµm viÖc, kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh th¹o vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ mµ cßn g¾n chÆt víi thµnh tÝch c«ng t¸c cña tõng ng-êi th«ng qua chØ tiªu xÐt th-ëng ®¹t ®-îc. Tuy nhiªn viÖc x¸c ®Þnh tiÒn th-ëng bao nhiªu lµ hîp lý lµ rÊt khã kh¨n nªn nã ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Bªn c¹nh c¸c h×nh thøc l-¬ng, th-ëng ng-êi lao ®éng cßn ®-îc h-ëng c¸c kho¶n trî cÊp thuéc quü BHXH, BHYT trong c¸c tr-êng hîp èm ®au, thai s¶n. C¸c quü nµy ®-îc h×nh thµnh mét phÇn do ng-êi lao ®éng ®ãng gãp, phÇn cßn l¹i tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2. H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng 11 1.2.1. Kh¸i niÖm * H¹ch to¸n: H¹ch to¸n lµ nh÷ng ho¹t ®éng quan s¸t, ®o l-êng, tÝnh to¸n vµ ghi chÐp cña con ng-êi ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x¶y ra trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nh»m thu nhËn, cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ qu¸ tr×nh ®ã phôc vô c«ng t¸c kiÓm tra, c«ng t¸c chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi. * H¹ch to¸n kÕ to¸n: H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ khoa häc thu nhËn, xö lý vµ cung cÊp toµn bé th«ng tin vÒ tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong c¸c ®¬n vÞ nh»m kiÓm tra, gi¸m s¸t toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ®ã. Nh- vËy h¹ch to¸n kÕ to¸n nghiªn cøu vÒ tµi s¶n, sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong c¸c ®¬n vÞ, nghiªn cøu vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh x¶y ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ víi môc ®Ých kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng ®ã ®em l¹i lîi Ých cho con ng-êi. §Ó thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n sö dông mét hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p khoa häc gåm: Ph-¬ng ph¸p chøng tõ kÕ to¸n, ph-¬ng ph¸p tµi kho¶n kÕ to¸n, ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ ph-¬ng ph¸p tæng hîp - c©n ®èi kÕ to¸n. Sö dông th-íc ®o tiÒn tÖ ®Ó ®o l-êng ph¹m vi quy m« ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh, bªn c¹nh ®ã cßn sö dông th-íc ®o lao ®éng vµ th-íc ®o hiÖn vËt. * H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng: Lµ qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, ghi chÐp thêi gian lao ®éng hao phÝ vµ kÕt qu¶ ®¹t ®ùoc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ho¹t ®éng tæ chøc vµ qu¶n lý theo nguyªn t¾c vµ ph-¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô c«ng t¸c kiÓm tra t×nh h×nh sö dông quü l-¬ng, c«ng t¸c chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Quü tiÒn l-¬ng t¨ng lªn ph¶i t-¬ng øng víi khèi l-îng t¨ng gi¸ trÞ tiªu dïng. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng lµ ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é, c¬ cÊu tiÒn l-¬ng, c¸c yÕu tè lµm t¨ng gi¶m quü l-¬ng, h¹ch to¸n tû träng c¸c h×nh thøc 12 vµ chÕ ®é tiÒn l-¬ng nh»m t×m ra nh÷ng h-íng kÝch thÝch m¹nh mÏ vµ tho¶ ®¸ng ®èi víi ng-êi lao ®éng. H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng cÊp bËc, tiÒn th-ëng tõ quü khuyÕn khÝch vËt chÊt nh»m chØ ra h-íng ®i ®óng ®¾n trong tæ chøc tiÒn l-¬ng, t¹o ra sù kÝch thÝch, sù quan t©m ®óng ®¾n cña ng-êi lao ®éng ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp. H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng ph¶i c©n ®èi phï hîp víi chØ tiªu kÕ ho¹ch kh¸c, kh«ng cho phÐp v-ît chi quü tiÒn l-¬ng mµ kh«ng cã c¨n cø x¸c ®¸ng v× ®iÒu ®ã dÉn ®Õn lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµm gi¶m tû sè tÝch luü. V-ît chi quü tiÒn l-¬ng tr¶ cho nh©n viªn kh«ng s¶n xuÊt theo quü l-¬ng kÕ ho¹ch vµ thùc tÕ lµ vi ph¹m kü thuËt tµi chÝnh. H¹ch to¸n thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ quü l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt cÇn tÝnh ®Õn møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch khèi l-îng s¶n phÈm ®Ó tÝnh thùc hiÖn tiÕt kiÖm hay vät chi tuyÖt ®èi quü l-¬ng kÕ ho¹ch. H¹ch to¸n quü l-¬ng ®Ó so s¸nh gi¸ trÞ nguån nh©n lùc trªn thÞ tr-êng lao ®éng. H¹ch to¸n tiÕn ®é t¨ng tiÒn l-¬ng so s¸nh víi tiÕn ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cã nghÜa lµ tû träng tiÒn l-¬ng trong tæng s¶n phÈm còng nh- trong chi phÝ chung cho s¶n phÈm gi¶m xuèng vµ ng-îc l¹i tiÕn ®é t¨ng tiÒn l-¬ng vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cã ¶nh h-ëng ®Õn c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.2.2. Néi dung vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n * H¹ch to¸n lao ®éng Bao gåm h¹ch to¸n vÒ sè l-îng lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. + H¹ch to¸n sè l-îng lao ®éng: lµ viÖc theo dâi kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh t¨ng, gi¶m sè l-îng lao ®éng theo tõng lo¹i lao ®éng trªn c¬ së ®ã lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh tr¶ l-¬ng lµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho ng-êi lao ®éng ®-îc kÞp thêi. Sè l-îng lao ®éng cña doanh nghiÖp ®-îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch th-êng do phßng lao ®éng tiÒn l-¬ng lËp nh»m n¾m ch¾c t×nh h×nh ph©n bæ, sö dông lao ®éng hiÖn cã. 13 Bªn c¹nh ®ã doanh nghiÖp cßn c¨n cø vµo sæ lao ®éng ®-îc më cho tõng ng-êi ®Ó qu¶n lý c¶ vÒ sè l-îng lÉn chÊt l-îng lao ®éng, vÒ biÕn ®éng vµ chÊp hµnh chÕ ®é ®èi víi ng-êi lao ®éng. Sè l-îng lao ®éng t¨ng lªn khi doanh nghiÖp tuyÓn dông thªm lao ®éng. Chøng tõ lµ c¸c hîp ®ång lao ®éng. Sè l-îng lao ®éng gi¶m khi lao ®éng chuyÓn c«ng t¸c kh¸c, th«i viÖc, vÒ h-u, nghØ mÊt søc…Chøng tõ c¸c quyÕt ®Þnh cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp. + H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: Lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c thêi gian lao ®éng cña tõng ng-êi trªn c¬ së ®ã tÝnh l-¬ng ph¶i tr¶ cho chÝnh x¸c. H¹ch to¸n lao ®éng ph¶n ¸nh sè ngµy, sè giê lµm viÖc thùc tÕ hoÆc ngõng s¶n xuÊt, nghØ viÖc cña ng-êi lao ®éng, tõng bé phËn, phßng ban trong doanh nghiÖp. Chøng tõ h¹ch to¸n lµ b¶ng chÊm c«ng ®-îc lËp riªng cho tõng bé phËn trong ®ã ghi râ ngµy lµm viÖc, ngµy nghØ viÖc cña tõng ng-êi. B¶ng do tæ tr-ëng trùc tiÕp ghi vµ ®Ó n¬i c«ng khai ®Ó mäi ng-êi gi¸m s¸t thêi gian lao ®éng cña tõng ng-êi. Cuèi th¸ng b¶ng chÊm c«ng ®-îc dïng ®Ó tæng hîp thêi gian lao ®éng vµ tÝnh l-¬ng, th-ëng cho tõng bé phËn. + H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng: Lµ ghi chÐp kÞp thêi, chÝnh x¸c sè l-îng, chÊt l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh cña tõng ng-êi ®Ó tõ ®ã tÝnh l-¬ng, th-ëng vµ kiÓm tra sù phï hîp cña tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc tÕ, tÝnh to¸n ®Þnh møc lao ®éng tõng ng-êi, tõng bé phËn vµ c¶ doanh nghiÖp. §Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng, kÕ to¸n sö dông nh÷ng lo¹i chøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau tuú theo lo¹i h×nh, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp nh-ng nh÷ng chøng tõ nµy ®Òu bao gåm c¸c néi dung cÇn thiÕt nh- tªn c«ng nh©n, tªn c«ng viÖc, thêi gian lao ®éng, sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh nghiÖm thu. Chøng tõ h¹ch to¸n lao ®éng ph¶i do ng-êi lËp ký, c¸n bé kiÓm tra kü thuËt x¸c nhËn, l·nh ®¹o duyÖt y. Sau ®ã chuyÓn cho nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x-ëng ®Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng toµn ®¬n vÞ råi chuyÓn vÒ phßng lao ®éng tiÒn l-¬ng x¸c nhËn. Cuèi cïng chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n cña doanh 14 nghiÖp ®Ó lµm c¨n cø tÝnh l-¬ng, tÝnh th-ëng. §Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng th× t¹i mçi ph©n x-ëng, bé phËn nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n x-ëng ph¶i më sæ tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng. Trªn c¬ së c¸c chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng do c¸c bé phËn göi ®Õn hµng ngµy (hoÆc ®Þnh kú) ®Ó ghi kÕt qu¶ lao ®éng tõng ng-êi, tõng bé phËn vµo sæ céng sæ, lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ lao ®éng göi bé phËn qu¶n lý liªn quan. Phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp còng ph¶i më sæ tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng ®Ó tæng hîp kÕt qu¶ chung toµn doanh nghiÖp. * H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng: §Ó h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng doanh nghiÖp sö dông c¸c chøng tõ sau: - B¶ng thanh to¸n tiÒn l-¬ng: Lµ chøng tõ lµm c¨n cø ®Ó thanh to¸n tiÒn l-¬ng, phô cÊp cho c«ng nh©n viªn ®ång thêi ®Ó kiÓm tra viÖc thanh to¸n l-¬ng cho c«ng nh©n viªn trong ®¬n vÞ. B¶ng thanh to¸n l-¬ng ®-îc lËp hµng th¸ng, l-¬ng øng víi b¶ng chÊm c«ng, phiÕu nghØ h-ëng BHXH… C¬ së ®Ó lËp b¶ng thanh to¸n l-¬ng lµ cÊp c¸c chøng tõ liªn quan nh-: B¶ng chÊm c«ng, b¶ng tÝnh phô cÊp, trî cÊp, phiÕu nghØ h-ëng BHXH. Cuèi mçi th¸ng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan, kÕ to¸n tiÒn l-¬ng lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l-¬ng chuyÓn cho kÕ to¸n tr-ëng hay phô tr¸ch kÕ to¸n vµ Gi¸m ®èc ®¬n vÞ duyÖt. Trªn c¬ së ®ã lËp phiÕu chi vµ ph¸t l-¬ng cho c«ng nh©n viªn. B¶ng thanh to¸n l-¬ng ®-îc l-u t¹i phßng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. - B¶ng thanh to¸n BHXH: lµ chøng tõ lµm c¨n cø tæng hîp vµ thanh to¸n trî cÊp BHXH tr¶ thay l-¬ng cho ng-êi lao ®éng, lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n BHXH víi c¬ quan qu¶n lý BHXH. Tuú thuéc vµo sè ng-êi ph¶i thanh to¸n trî cÊp BHXH tr¶ thay l-¬ng trong th¸ng cña ®¬n vÞ, kÕ to¸n cã thÓ lËp b¶ng nµy cho tõng phßng ban, bé phËn hay cho toµn ®¬n vÞ. C¬ së ®Ó lËp b¶ng nµy lµ "PhiÕu nghØ h-ëng BHXH", khi lËp b¶ng ph¶i ghi chi tiÕt tõng tr-êng hîp nghØ vµ trong mçi tr-êng hîp ph¶i ph©n ra sè ngµy, sè tiÒn trî cÊp BHXH tr¶ thay l-¬ng. Cuèi th¸ng kÕ to¸n tÝnh tæng sè ngµy nghØ vµ sè tiÒn ®-îc trî cÊp trong th¸ng vµ luü kÕ tõ ®Çu n¨m ®Õn th¸ng b¸o c¸o cho tõng ng-êi vµ cho 15 toµn ®¬n vÞ. B¶ng nµy ®-îc chuyÓn cho tr-ëng ban BHXH x¸c nhËn vµ chuyÓn cho kÕ to¸n tr-ëng duyÖt chi. H¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c víi c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp lµ c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp ®-îc trang tr¶i c¸c chi phÝ ho¹t ®éng thÓ hiÖn c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ ®-îc giao b»ng nguån kinh phÝ tõ ng©n s¸ch hoÆc tõ c«ng quü theo nguyªn t¾c kh«ng båi hoµn trùc tiÕp. Cho nªn tµi kho¶n sö dông vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n còng kh¸c nhau. * §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - kinh doanh §Ó h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK334 "Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: Dïng ®Ó theo dâi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l-¬ng, phô cÊp BHXH, tiÒn th-ëng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña ng-êi lao ®éng. KÕt cÊu: Bªn nî: C¸c kho¶n ®· tr¶ c«ng nh©n viªn C¸c kho¶n khÊu trõ vµo l-¬ng C¸c kho¶n øng tr-íc KÕt chuyÓn l-¬ng ch-a lÜnh. Bªn cã: TÊt c¶ c¸c kho¶n tr¶ c«ng nh©n viªn. D- cã: Sè tr¶ thõa cho c«ng nh©n viªn. Trong hÖ thèng tµi kho¶n kh«ng cã tµi kho¶n cÊp 2 nh-ng chÕ ®é kÕ to¸n th-êng më 2 tµi kho¶n cÊp 2. TK 3341: Chuyªn theo dâi tiÒn l-¬ng TK 3342: Theo dâi c¸c kho¶n kh¸c ngoµi l-¬ng. 16 TK 338: "Ph¶i tr¶ vµ ph¶i nép kh¸c": Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép cho c¬ quan ph¸p luËt, cho c¸c tæ chøc ®oµn thÓ x· héi, cho cÊp trªn vÒ KPC§, BHXH, BHYT… KÕt cÊu: Bªn nî: C¸c kho¶n ®· nép cho c¬ quan qu¶n lý c¸c quü. C¸c kho¶n ®· chi vÒ KPC§ t¹i ®¬n vÞ. Xö lý gi¸ trÞ tµi s¶n thõa. Bªn cã: C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép hay thu hé TrÝch c¸c kho¶n theo l-¬ng vµ chi phÝ hµng ngµy D- nî: Sè chi kh«ng hÕt ph¶i nép tiÕp TK338 cã 5 tµi kho¶n cÊp 2, trong ®ã cã 3 tµi kho¶n liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng nh©n viªn lµ: TK 3382: "Kinh phÝ c«ng ®oµn" TK3383: "B¶o hiÓm x· héi" TK3384: "B¶o hiÓm y tÕ" + Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n Hµng th¸ng trªn c¬ së tÝnh to¸n tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn, kÕ to¸n ghi sæ. Nî TK 662, 627, 641, 642, 241 Cã TK 334 Hµng th¸ng trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh vµo chi phÝ, kÕ to¸n ghi Nî TK662, 627, 641, 642, 241. Cã TK 338 (3382, 3383, 3384) Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n BHXH ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n viªn nhèm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng… Nî TK 338 (3383) Cã TK 334 17 Cuèi kú tÝnh tr¶ sè tiÒn th-ëng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn tõ quü khen th-ëng. Nî TK 431 (4311) Cã TK 334 TÝnh BHXH, BHYT trõ vµo l-¬ng cña ng-êi lao ®éng Nî TK 334 Cã TK 338 (3381,3382) C¸c kho¶n khÊu trõ vµo thu nhËp cña c«ng nh©n viªn Nî TK 334 Cã TK 333 (3338), 141, 138 Thanh to¸n l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cho c«ng nh©n viªn. Nî TK 334 Cã TK 111, 112 NÕu thanh to¸n b»ng vËt t-, hµng ho¸ Nî TK 632 Cã TK 152, 153, 154, 155 Nî TK 334 Cã TK333 (33311) Nép BHXH, BHYT, KPC§ cho c¬ quan qu¶n lý quü Nî TK 338 (3382,3383, 3384) Cã TK 111,112 Chi tiªu KPC§, BHXH, KPC§ chi v-ît ®-îc cÊp bï Nî TK 111,112 Cã TK 338 (3382, 3383) Sè chi kh«ng hÕt ph¶i nép tiÕp cho c¬ quan qu¶n lý quü Nî TK 338 (3382, 3383) Cã TK 111,112 Cuèi kú kÕt chuyÓn sè tiÒn c«ng nh©n viªn ®i v¾ng ch-a lÜnh Nî TK334 Cã TK338 (3388) 18 Tr×nh tù h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®-îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: TK111 TK334 TK335 Thanh to¸n l-¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c TK333 TK662 ThuÕ thu nhËp ph¶i nép (nÕu cã) TÝnh l-¬ng ph¶i tr¶ cho CNV TK336 TK627,641,642 KhÊu trõ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ néi bé TK338 TK431 TrÝch BHXH, BHYT trªn tiÒn l-¬ng CNV TÝnh th-ëng cho c«ng nh©n viªn TK338 TK138 BHXH ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn Chªnh lÖch sè ®· tr¶ vµ khÊu trõ lín h¬n sè ph¶i tr¶ * §èi víi c¸c ®¬n vÞ Hµnh chÝnh sù nghiÖp: Tµi kho¶n sö dông ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l-¬ng cña c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng nh- sau: TK334 "Ph¶i tr¶ viªn chøc": Dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n víi c«ng chøc, viªn chøc trong ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vÒ tiÒn l-¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ theo chÕ ®é Nhµ n-íc quy ®Þnh. 19 KÕt cÊu: Bªn nî: C¸c kho¶n ®· tr¶ cho c«ng chøc, viªn chøc vµ c¸c ®èi t-îng kh¸c. C¸c kho¶n ®· khÊu trõ vµo l-¬ng. Bªn cã: TiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng chøc, viªn chøc vµ c¸c ®èi t-îng kh¸c trong ®¬n vÞ. D- cã: C¸ckho¶n cßn ph¶i tr¶ cho c«ng chøc, viªn chøc, c¸n bé hîp ®ång vµ c¸c ®èi t-îng kh¸c trong ®¬n vÞ. TK334 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2 TK3341: Ph¶i tr¶ viªn chøc Nhµ n-íc TK3348: Ph¶i tr¶ c¸c ®èi t-îng kh¸c. TK 332 "C¸c kho¶n ph¶i nép theo l-¬ng": Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch nép vµ thanh to¸n BHXH, BHYT cña ®¬n vÞ. KÕt cÊu: Sè BHXH, BHYT ®· nép c¬ quan qu¶n lý. Sè BHXH ®· thanh to¸n chi ng-êi ®-îc h-ëng. Bªn cã: TrÝch BHXH, BHYT tÝnh vµo chi phÝ cña ®¬n vÞ Sè BHXH ®-îc cÊp ®Ó chi tr¶ cho c«ng nh©n viªn Sè BHXH, BHYT mµ c«ng chøc, viªn chøc ph¶i nép ®-îc trõ vµo l-¬ng Sè tiÒn ph¹t do nép chËm BHXH. D- cã: BHXH, BHYT cßn ph¶i nép cho c¬ quan qu¶n lý Sè BHXH ®-îc cÊp nh-ng chi ch-a hÕt. D- nî: Ph¶n ¸nh sè BHXH ®· chi ch-a ®-îc c¬ quan BHXH cÊp bï TK 332 cã 2 tµi kho¶n cÊp 2: TK 3321: B¶o hiÓm x· héi 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan