Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
Môc lôc
Môc lôc......................................................................................................................1
Lêi më ®Çu.................................................................................................................2
PhÇn 1.........................................................................................................................4
Nh÷ng lý luËn vÒ dù phßng vµ h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng theo chÕ ®é kÕ to¸n
tµi chÝnh hiÖn hµnh cña viÖt nam................................................................................4
1.1 B¶n chÊt vµ ý nghÜa cña dù phßng....................................................................4
1.2 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p lËp dù phßng..............................................................4
1.3 H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n............................................5
1.3.1 §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn lËp.........................................................................5
1.3.2 Môc ®Ých lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n...............................5
1.3.3 Ph¬ng ph¸p lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n........6
1.3.4 Tµi kho¶n h¹ch to¸n.................................................................................7
1.3.5 Tr×nh tù h¹ch to¸n.....................................................................................8
1.4 H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.....................................................9
1.4.1 §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn kiªn lËp.................................................................9
1.4.2 Môc ®Ých lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho........................................9
1.4.3 Ph¬ng ph¸p lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.................9
1.4.4 Tµi kho¶n h¹ch to¸n................................................................................11
1.4.5 Tr×nh tù h¹ch to¸n...................................................................................11
1.5 H¹ch to¸n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi............................................................12
1.5.1 §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn lËp.......................................................................12
1.5.2 Môc ®Ých lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi................................................12
1.5.3 Ph¬ng ph¸p lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.........................12
1.5.4 Xö lý xo¸ nî c¸c kho¶n nî kh«ng thu håi ®îc.......................................14
1.5.5 Tµi kho¶n h¹ch to¸n...............................................................................15
1.5.6 Tr×nh tù h¹ch to¸n...................................................................................15
1.6 Tæ chøc sæ s¸ch kÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh lËp vµ hoµn nhËp c¸c kho¶n dù
phßng........................................................................................................................16
PhÇn 2.......................................................................................................................20
Mét sè kiÕn nghÞ vÒ h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý
trong c¸c doanh nghiÖp............................................................................................20
2.1 ChÕ ®é trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng.............................................................20
2.1.1 TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.............................................20
2.1.2 TrÝch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.....................................................21
2.2 ChÕ ®é h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng...........................................................23
KÕt luËn....................................................................................................................28
Tµi liÖu tham kh¶o....................................................................................................29
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
Lêi më ®Çu
Kinh tÕ thÞ trêng kh¸c víi kinh tÕ bao cÊp ë chç nã ®èi xö b×nh ®¼ng víi tÊt c¶
c¸c doanh nghiÖp. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mäi nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp ®Òu hoµn toµn mang tÝnh kh¸ch quan, n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña
ban gi¸m ®èc doanh nghiÖp. Do ®ã rñi ro kinh doanh ®îc ph©n chia ®Òu cho mçi doanh
nghiÖp.
Song nh vËy kh«ng thÓ suy ra r»ng t¬ng lai cña doanh nghiÖp lµ bÊt ®Þnh vµ r»ng
nguyªn t¾c “ho¹t ®éng liªn tôc” khã cã thÓ ®¹t ®îc. NÕu nh thÞ trêng lµ yÕu tè kh¸ch
quan th× c¸c quyÕt ®Þnh cña ban gi¸m ®èc ®îc xem lµ nh©n tè chñ quan t¸c ®éng ®Õn
ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mét khi c¸c quyÕt ®Þnh chñ quan phï hîp
theo mét c¸ch nµo ®ã víi yÕu tè thÞ trêng kh¸ch quan th× doanh nghiÖp sÏ ph¸t triÓn ®i
lªn. Muèn thÕ nh÷ng ngêi ®øng ®Çu doanh nghiÖp lu«n ph¶i b¸m s¸t t×nh h×nh, diÔn
biÕn thÞ trêng ®a ra c¸c dù b¸o tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt s¸ch t¬ng øng.
ViÖc tÝnh to¸n vµ lËp dù phßng lµ mét phÇn trong c«ng t¸c dù b¸o ë doanh
nghiÖp- dù b¸o vÒ kh¶ n¨ng tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã thÓ bÞ mÊt gi¸ trong t¬ng lai.
Dù phßng thÓ hiÖn sù chñ ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ãn tríc
nh÷ng bÊt æn trªn thÞ trêng tõ ®ã h¹n chÕ ®îc nh÷ng thiÖt h¹i mµ nh÷ng nh©n tè ®ã cã
thÓ t¸c ®éng tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nh vËy, viÖc lËp dù phßng lµ
nhu cÇu tÊt yÕu cña mçi doanh nghiÖp do ®ã h¹ch to¸n dù phßng trë thµnh mét néi
dung ®¬ng nhiªn trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp.
T¹i ViÖt nam, chÕ ®é h¹ch to¸n dù phßng ®· tr¶i qua mét sè lÇn thay ®æi cho thÊy
cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau ®èi víi viÖc h¹ch to¸n dù phßng. C¸ch h¹ch to¸n hiÖn
nay tuy cã u ®iÓm lµ lµm gi¶m khèi lîng ghi chÐp kÕ to¸n song còng cã bÊt cËp ®¸ng
kÓ.
Dù phßng víi nh÷ng ý nghÜa nªu trªn cïng nh÷ng bøc xóc vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n
dù phßng hiÖn nay ®· th«i thóc em ph¶i ®i vµo t×m hiÓu. ChÝnh v× vËy mµ ®Ò ¸n m«n
häc cña em cã tªn: “ Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng ë
c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay”.
§Ò ¸n cã hai phÇn néi dung chÝnh:
PhÇn 1: Nh÷ng lÝ luËn vÒ dù phßng vµ h¹ch to¸n dù phßng theo chÕ ®é kÕ to¸n tµi
chÝnh hiÖn hµnh cña ViÖt nam.
PhÇn 2: Mét sè kiÕn nghÞ vÒ h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ qu¶n lÝ trong c¸c doanh nghiÖp.
§Ó tiÕn tíi thùc hiÖn vµ hoµn chØnh b¶n ®Ò ¸n nµy em ®· nhËn ®îc sù chØ b¶o cña
c« gi¸o NguyÔn Minh Ph¬ng, sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c b¹n trong líp, tuy nhiªn do
tr×nh ®é nghiªn cøu cßn h¹n chÕ nªn ch¾c em sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. V×
vËy qua ®©y rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó em cã thÓ
hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ mét vÊn ®Ò mµ em quan t©m. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Hµ néi, ngµy 18 th¸ng 12 n¨m 2000
Sinh viªn
Phïng Lª Hµ- Líp kÕ to¸n 39A
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
PhÇn 1
Nh÷ng lý luËn vÒ dù phßng vµ h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù
phßng theo chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh hiÖn hµnh cña viÖt
nam
1.1 B¶n chÊt vµ ý nghÜa cña dù phßng
Dù phßng lµ sù x¸c nhËn trªn sæ s¸ch kÕ to¸n mét kho¶n gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n do
nh÷ng nguyªn nh©n mµ hËu qu¶ cña chóng kh«ng ch¾c ch¾n.
Nh vËy,dù phßng thùc chÊt lµ viÖc ghi nhËn tríc mét kho¶n chi phÝ cha thùc chi
vµo chi phÝ s¶n xuÊt-kinh doanh cña niªn ®é b¸o c¸o ®Ó cã nguån tµi chÝnh cÇn thiÕt bï
®¾p nh÷ng thiÖt h¹i vÒ gi¶m gi¸ tµi s¶n cã thÓ sÏ x¶y ra trong niªn ®é tiÕp theo.
Do ®ã, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, dù phßng cã mét ý nghÜa quan träng thÓ hiÖn
trªn c¸c ph¬ng diÖn sau ®©y:
-Ph¬ng diÖn kinh tÕ: Nhê c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸, b¸o c¸o tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n.
-Ph¬ng diÖn tµi chÝnh: Do dù phßng gi¶m gi¸ cã t¸c dông lµm gi¶m lîi nhuËn cña
niªn ®é, nªn doanh nghiÖp tÝch luü ®îc mét sè vèn ®¸ng lÏ ®· ph©n chia, sè vèn nµy
dïng ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n gi¶m gi¸ tµi s¶n thùc sù ph¸t sinh vµ tµi trî c¸c kho¶n chi
phÝ hay lç ®· ®îc dù phßng khi c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh ë niªn ®é sau nµy. Thùc chÊt
c¸c kho¶n dù phßng lµ mét nguån tµi chÝnh cña doanh nghiÖp t¹m thêi n»m trong c¸c
tµi s¶n lu ®éng tríc khi sö dông thùc thô.
-Ph¬ng diÖn thuÕ kho¸: Dù phßng gi¶m gi¸ ®îc ghi nhËn nh mét kho¶n chi phÝ
lµm gi¶m lîi nhuËn ph¸t sinh ®Ó tÝnh to¸n ra sè lîi nhuËn thùc tÕ.
Trªn gãc ®é qu¶n lý nhµ níc, dù phßng vµ nh÷ng lîi Ých cña nã ®îc nh×n nhËn nh
mét ®èi s¸ch tµi chÝnh cÇn thiÕt ®Ó duy tr× doanh nghiÖp, t¹o thu l©u dµi vµo ng©n s¸ch
nhµ níc.
1.2 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p lËp dù phßng
§èi tîng lËp dù phßng bao gåm:
- C¸c vËt t hµng ho¸ phÈm tån kho ®Ó b¸n mµ gi¸ trªn thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ ®ang
h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n.
- C¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi.
-C¸c chøng kho¸n ®Çu t ng¾n h¹n, dµi h¹n bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ ®ang h¹ch to¸n
trªn sæ kÕ to¸n.
VËy, c¸c kho¶n dù phßng theo chÕ ®é hiÖn hµnh bao gåm:
-Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
-Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.
-Dù phßng gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t ng¾n h¹n, dµi h¹n.
§Ó x¸c ®Þnh møc dù phßng cÇn lËp, tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm nh÷ng
b»ng chøng tin cËy vÒ sù gi¶m gi¸ cña tõng ®èi tîng cô thÓ, trªn c¬ së ®ã tÝnh to¸n vµ
x¸c ®Þnh sè dù phßng gi¶m gi¸ cÇn lËp cho mçi ®èi tîng, sau ®ã tæng hîp toµn bé c¸c
kho¶n dù phßng vµo b¶ng kª chi tiÕt cho tõng lo¹i. §Ó thÈm ®Þnh møc ®é gi¶m gi¸ cña
c¸c lo¹i vËt t hµng ho¸, chøng kho¸n vµ x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi, doanh
nghiÖp ph¶i thµnh lËp héi ®ång víi c¸c thµnh phÇn b¾t buéc lµ: Gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr ëng, trëng phßng vËt t hoÆc phßng kinh doanh.
Thêi ®iÓm lËp dù phßng ®îc qui ®Þnh vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n tríc khi lËp c¸c
b¸o c¸o tµi chÝnh. Tríc ®ã, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh hoµn nhËp toµn bé sè dù
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
phßng ®· lËp ë cuèi niªn dé kÕ to¸n tríc. Toµn bé c¸c kho¶n dù phßng cÇn lËp ph¶i
kh«ng ®îc vît qu¸ sè lîi nhuËn thùc tÕ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp (sau khi ®· hoµn
nhËp c¸c kho¶n dù phßng ®· trÝch lËp n¨m tríc).
Trªn ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ dù phßng, ®Ó t×m hiÒu s©u h¬n chóng ta cÇn ®i
vµo xem xÐt cô thÓ néi dung h¹ch to¸n ®èi víi tõng lo¹i dù phßng
1.3 H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n
1.3.1 §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn lËp
Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ dù kiÕn bÞ tæn
thÊt do gi¶m gi¸ c¸c lo¹i chøng kho¸n cña doanh nghiÖp cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ
ho¹ch.
§èi tîng lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n lµ toµn bé c¸c chøng kho¸n
do doanh nghiÖp ®Çu t bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ ®ang h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n.
§iÒu kiÖn lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n: ViÖc trÝch lËp dù phßng
gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n ngoµi ®iÒu kiÖn chung ®Ó trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng th×
viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau
®©y:
- C¸c lo¹i chøng kho¸n bÞ gi¶m gi¸ ph¶i lµ chøng kho¸n ®îc doanh nghiÖp ®Çu t
theo ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
- C¸c chøng kho¸n gi¶m gi¸ ph¶i ®îc tù do mua b¸n trªn thÞ trêng mµ t¹i thêi
®iÓm kiÓm kª, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m cã gi¸ thÞ trêng gi¶m so víi gi¸ ®ang h¹ch
to¸n trªn sæ kÕ to¸n.
Nh÷ng chøng kho¸n kh«ng ®îc phÐp mua b¸n tù do trªn thÞ trêng th× kh«ng ®îc
lËp dù phßng gi¶m gi¸.
1.3.2 Môc ®Ých lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n
Môc ®Ých lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n :
- §Ò phßng vÒ tµi chÝnh cho trêng hîp chøng kho¸n ®ang ®Çu t cã thÓ bÞ gi¶m
gi¸ khi thu håi, chuyÓn nhîng hay b¸n.
- §Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c chøng kho¸n ®ang ®Çu t khi lËp b¶ng c©n
®èi kÕ to¸n.
Gi¸ trÞ thùc cña
= Gi¸ trÞ thùc tÕ ghi sæ kÕ
- Sè dù phßng gi¶m gi¸ ®·
chøng kho¸n
= to¸n cña chøng kho¸n
- lËp cña chøng kho¸n
1.3.3 Ph¬ng ph¸p lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n
Sè dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n ph¶i lËp cho niªn ®é liÒn sau niªn ®é
b¸o c¸o ®îc tÝnh to¸n trªn hai c¨n cø:
- Thùc tÕ diÔn biÕn gi¸ chøng kho¸n x¶y ra trong niªn ®é b¸o c¸o.
- Dù b¸o gi¸ thÞ trêng chøng kho¸n doanh nghiÖp ®ang cÇm gi÷ sÏ x¶y ra trong
niªn ®é liÒn sau.
Trªn c¬ së ®· biÕt doanh nghiÖp x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho n¨m tiÕp theo
qua c¸c bíc c«ng viÖc sau:
Bíc 1: KiÓm kª chøng kho¸n theo lo¹i. §Ó thùc hiÖn ®îc bíc c«ng viÖc nµy,
doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo sæ chi tiÕt ®Çu t chøng kho¸n cã mÉu nh sau:
Sæ chi tiÕt ®Çu t chøng kho¸n
(Dïng cho c¸c TK: 121; 221)
Tµi kho¶n: ..............................
Lo¹i chøng kho¸n: ............... §¬n vÞ ph¸t hµnh: .............
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Chøng tõ
NT
ghi Sè Ngµy
sæ hiÖu th¸ng
1
2
3
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
MÖnh gi¸: ............. L·i suÊt: ............ Thêi h¹n thanh to¸n………
Sè ph¸t sinh
Sè d
Mua vµo
XuÊt ra
TK
Sè
Thµnh
Sè
Thµnh
Sè
Thµnh
DiÔn gi¶i
®èi øng lîng
tiÒn
lîng
tiÒn
lîng
tiÒn
4
5
1. SD ®Çu kú
2. Sè ph¸t
sinh trong kú
…………..
Céng sè ph¸t
sinh
3. SD cuèi k×
6
7
8
9
10
11
Ngµy ..... th¸ng ..... n¨m
Ngêi ghi sæ
KÕ to¸n trëng
( Ký, hä tªn)
( Ký, hä tªn)
Sæ nµy ®îc më theo tõng tµi kho¶n (§Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n :TK 121 ;§Çu
t chøng kho¸n dµi h¹n :TK221) vµ theo tõng lo¹i chøng kho¸n, cã cïng mét gi¸ , tØ lÖ
l·i suÊt ®îc hëng vµ ph¬ng thøc thanh to¸n l·i suÊt. V× vËy, nã t¹o ®iÒu kiÖn rÊt thuËn
lîi cho doanh nghiÖp kiÓm kª chøng kho¸n theo lo¹i vµo ngµy 31/12 n¨m b¸o c¸o.
Bíc 2: LËp b¶ng kÕ chøng kho¸n vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ mua vµo, ®èi chiÕu víi gi¸
thÞ trêng vµo ngµy kiÓm kª-ngµy cuèi niªn ®é b¸o c¸o-niªn ®é x¶y ra dù phßng.
Bíc 3: TÝnh ra møc dù phßng ph¶i lËp cho niªn ®é sau theo lo¹i chøng kho¸n nµo
cã møc b¸o gi¸ thÞ trêng ngµy kiÓm kª thÊp h¬n gi¸ ghi sæ thêi ®iÓm mua vµo cña
chøng kho¸n
Sè lîng chøng
Møc dù phßng
kho¸n A bÞ
gi¶m gi¸ ®Çu t =
gi¶m gi¸ t¹i
*
chøng
kho¸n =
thêi
®iÓm *
cÇn lËp cho
31/12 n¨m b¸o
chøng kho¸n A
c¸o
sau:
Gi¸ thùc tÕ
Gi¸
chøng
chøng kho¸n A
kho¸n A h¹ch
trªn thÞ trêng t¹i
to¸n trªn sæ kÕ
thêi ®iÓm 31/12
to¸n
n¨m b¸o c¸o
ViÖc lËp b¶ng kª dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n cã thÓ tiÕn hµnh theo mÉu
Sè hiÖu TK Lo¹i chøng Sèlîng
kho¸n
121
xxx
221
xxx
Gi¸ ®¬n vÞ
mua vµo
xx x
xxx
1.3.4 Tµi kho¶n h¹ch to¸n
Gi¸ t¹i ngµy Møc dù phßng cÇn
kiÓm kª
lËp
xxx
xxx
xxx
xxx
§Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n kÕ to¸n sö dông
c¸c tµi kho¶n sau.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
- Tµi kho¶n 129 “ Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n”.
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh lËp, xö lý vµ hoµn nhËp c¸c kho¶n dù
phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n (díi 1 n¨m) víi kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n.
Bªn cã: Sè dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n ®îc lËp
D cã: Gi¸ trÞ dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n hiÖn cã
- Tµi kho¶n 229: “ Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n”.
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c kho¶n dù
phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n (trªn 1 n¨m). Víi kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n.
Bªn cã: Sè dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n ®îc lËp.
D cã: Gi¸ trÞ dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n hiÖn cã.
1.3.5 Tr×nh tù h¹ch to¸n
Theo th«ng t sè 33/ 1998/ TT - BTC ngµy 17 - 3 - 1998 híng dÉn h¹ch to¸n trÝch
lËp vµ sö dông c¸c kho¶n dù phßng th× tr×nh tù h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t
chøng kho¸n ®îc tiÕn hµnh nh sau:
- Cuèi niªn ®é h¹ch to¸n, doanh nghiÖp c¨n cø vµo t×nh h×nh gi¶m gi¸ chøng
kho¸n vµ c¸c lo¹i chøng kho¸n hiÖn cã, kÕ to¸n tÝnh, x¸c ®Þnh møc dù phßng gi¶m gi¸
chøng kho¸n cho niªn ®é kÕ to¸n sau, ghi:
Nî TK 811 - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh.
Cã TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n.
Cã TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n.
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n hoµn nhËp toµn bé kho¶n
dù phßng ®· lËp cuèi niªn ®é kÕ to¸n tríc vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh ghi:
Nî TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n.
Nî TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n
Cã TK 711 - Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh
§ång thêi tÝnh x¸c ®Þnh møc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n míi
cho n¨m sau, ghi:
Nî TK 811 - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh.
Cã TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n.
Cã TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n.
Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n ng¾n
h¹n, dµi h¹n qua s¬ ®å sau:
TK 811
TK 711
TK 129, 229
Hoµn nhËp sè dùphßng
gi¶m gi¸ ®Çu t chøng
kho¸n ®· lËp n¨m tríc vµo
thu nhËp ho¹t ®éng tµi
chÝnh
TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸
®Çu t chøng kho¸n vµo cuèi
niªn ®é kÕ to¸n tríc khi lËp
b¸o c¸o tµi chÝnh
S¬ ®å h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
1.4 H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
1.4.1 §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn kiªn lËp
Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ dù kiÕn bÞ tæn thÊt
sÏ ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh do gi¶m gi¸ vËt t, thµnh phÈm, hµng
ho¸ tån kho cã thÓ xÈy ra trong n¨m kÕ ho¹ch.
§èi tîng lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ: Nguyªn vËt liÖu chÝnh dïng
cho s¶n xuÊt, vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm tån kho ®Ó b¸n, mµ gi¸ trªn thÞ trêng thÊp
h¬n gi¸ ®ang h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n ( sau ®©y gäi t¾t lµ vËt t, hµng ho¸)
§iÒu kiÖn ®Ó lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho: ViÖc trÝch lËp dù phßng
gi¶m gi¸ hµng tån kho ngoµi ®iÒu kiÖn chung ®Ó trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng th×
viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Lµ nh÷ng vËt t hµng ho¸ tån kho t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cã gi¸
trÞ thÞ trêng thÊp h¬n gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n.
- VËt t hµng ho¸ lµ mÆt hµng kinh doanh vµ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh
nghiÖp.
- Cã chøng tõ ho¸ ®¬n hîp lý, hîp lÖ ho¨c c¸c chøng cø kh¸c chøng minh gi¸
vèn vËt t hµng ho¸ tån kho.
1.4.2 Môc ®Ých lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
- §Ò phßng vËt t hµng ho¸ gi¶m gi¸ so víi gi¸ gèc trªn sæ, ®Æc biÖt khi
chuyÓn nhîng, cho vay, xö lÝ, thanh lÝ
- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña hµng tån kho trªn hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n:
Gi¸ trÞ thùc cña
hµng tån kho
=
= Gi¸ gèc cña hµng
tån kho
-
- Dù phßng gi¶m gi¸
hµng tån kho
1.4.3 Ph¬ng ph¸p lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
Còng t¬ng tù nh viÖc lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n, dù
phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lËp cho niªn ®é liÒn sau niªn ®é b¸o c¸o ®îc tÝnh to¸n
trªn hai c¨n cø: Thùc tÕ diÕn biÕn gi¸ vËt t hµng ho¸ x¶y ra trong niªn ®é b¸o c¸o vµ dù
b¸o thÞ trêng vËt t hµng ho¸ doanh nghiÖp ®ang cÇm gi÷ sÏ xÈy ra trong niªn ®é liÒn
sau:
Trªn c¬ së ®· biÕt doanh nghiÖp x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp cho n¨m tíi theo
c¸c bíc c«ng viÖc sau ®©y:
Bíc 1: KiÓm kª vËt t hµng ho¸ theo lo¹i.
Doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp biªn b¶n kiÓm kª hµng ho¸ theo mÉu sau:
Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸
STT
Thêi ®iÓm kiÓm kª: ....... giê…… ngµy 31 th¸ng 12 n¨m .......
Ban kiÓm kª gåm:
¤ng, bµ ....................... Trëng ban
¤ng, bµ ....................... Uû viªn
¤ng, bµ ....................... Uû viªn
§· kiÓm kª kho cã c¸c mÆt hµng díi ®©y:
Tªn nh·n hiÖu quy
KÕt qu¶ kiÓm kª
M· sè §¬n vÞ tÝnh §¬n gi¸ Sè lîng
Thµnh tiÒn
c¸ch vËt t hµng ho¸
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
A
Ngµy th¸ng n¨m
Thñ trëng ®¬n vÞ
kª
( Ký, hä tªn)
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
B
C
D
KÕ to¸n trëng
( Ký, hä tªn)
1
Thñ kho
( Ký, hä tªn)
2
3
Trëng ban kiÓm
( Ký, hä tªn)
Bíc 2: LËp b¶ng kª vËt t hµng ho¸ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ mua vµo, ®èi chiÕu víi
gi¸ thÞ trêng vµo ngµy kiÓm kª- ngµy cuèi niªn ®é b¸o c¸o- niªn ®é x¶y ra viÖc lËp dù
phßng.
Bíc 3: TÝnh møc dù phßng ph¶i lËp cho niªn ®é sau khi theo lo¹i vËt t hµng ho¸ nµo cã gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª thÊp h¬n gi¸
gèc cña vËt t hµng ho¸ ®ang ghi sæ kÕ to¸n.
Møc
dù
Sè lîng vËt t hµng
Gi¸ gèc vËt t Gi¸ thùc tÕ vËt t
phßng gi¶m
ho¸ A tån kho bÞ
hµng ho¸ A =
hµng ho¸ A trªn thÞ
gi¸ hµng tån
gi¶m gi¸ t¹i thêi * h¹ch
to¸n
trêng t¹i thêi ®iÓm
kho lËp cho
®iÓm 31/12 n¨m
trªn sæ kÕ
31/12 n¨m b¸o c¸o
vËt t A
b¸o c¸o
to¸n
sau:
ViÖc lËp b¶ng kª dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cã thÓ ®îc tiÕn hµnh theo mÉu
Lo¹i vËt t
Sè hiÖu TK
hµng ho¸
152
153
155
............
Sè lîng
§¬n vÞ
tÝnh
xxx
xxx
xxx
Gi¸ gèc
Gi¸ t¹i
Møc dù phßng
vËt t hµng ngµy kiÓm
cÇn lËp
ho¸
kª
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
1.4.4 Tµi kho¶n h¹ch to¸n
§Ó h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n sau:
TK 159: "Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho"
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc lËp dù phßng, xö lý vµ hoµn nhËp c¸c
kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
Víi kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp
Bªn cã: TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
D cã: Gi¸ trÞ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho hiÖn cßn.
1.4.5 Tr×nh tù h¹ch to¸n
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, doanh nghiÖp c¨n cø vµo t×nh h×nh gi¶m gi¸ sè lîng tån
kho thùc tÕ cña tõng lo¹i vËt t hµng ho¸, kÕ to¸n tÝnh, x¸c ®Þnh møc trÝch lËp dù phßng
cho niªn ®é kÕ to¸n sau, ghi:
Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Cã TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n hoµn nhËp toµn bé kho¶n
dù phßng ®· lËp cuèi niªn ®é kÕ to¸n tríc vµo thu nhËp bÊt thêng, ghi:
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
Nî TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
Cã TK 721 - C¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng.
§ång thêi tÝnh x¸c ®Þnh møc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho míi ph¶i
lËp cho niªn ®é kÕ to¸n sau:
Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Cã TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
Nh vËy, toµn bé qu¸ tr×nh h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cã thÓ kh¸i
qu¸t qua s¬ ®å sau ®©y:
TK 721
TK159
Hoµn nhËp dùphßng
gi¶m gi¸ hµng tån kho
TK 642(6426)
TrÝch kËp dù phßng gi¶m
gi¸ hµng tån kho
S¬ ®å h¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
1.5 H¹ch to¸n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi
1.5.1 §èi tîng vµ ®iÒu kiÖn lËp
Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ dù kiÕn bÞ tæn thÊt cña
c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi, cã thÓ kh«ng ®ßi ®îc do con nî kh«ng cßn kh¶ n¨ng
thanh to¸n cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch.
§èi tîng lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi lµ c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi cña
doanh nghiÖp.
§iÒu kiÖn ®Ó lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi: ViÖc trÝch lËp dù phßng ph¶i thu
khã ®ßi ngoµi ®iÒu kiÖn chung ®Ó trÝch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi ph¶i tho¶ m·n
c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
- Ph¶i cã tªn, ®Þa chØ, néi dung tõng kho¶n nî, sè tiÒn ph¶i thu cña tõng con nî.
Trong ®ã ghi râ sè nî ph¶i thu khã ®ßi.
- §Ó cã c¨n cø lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi, doanh nghiÖp ph¶i cã chøng tõ
gèc hoÆc x¸c nhËn cña con nî vÒ sè tiÒn cßn nî cha tr¶, bao gåm: Hîp ®ång kinh tÕ,
khÕ íc vay nî, biªn b¶n thanh lÝ hîp ®ång, cam kÕt nî, ®èi chiÕu c«ng nî.
C¨n cø ®Ó ®îc ghi nhËn lµ kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi lµ:
Nî ph¶i thu ®· qu¸ h¹n thanh to¸n tõ hai n¨m trë lªn, kÓ tõ ngµy ®Õn h¹n thu nî
®îc ghi trong hîp ®ång kinh tÕ, c¸c khÕ íc vay nî hoÆc cam kÕt nî, doanh nghiÖp ®·
nhiÒu lÇn ®ßi nhng vÉn cha thu ®îc nî.
Trêng hîp ®Æc biÖt tuy thêi gian qu¸ h¹n cha tíi 2 n¨m, nhng con nî ®ang trong
thêi gian xem xÐt gi¶i thÓ, ph¸ s¶n, hoÆc cã c¸c dÊu hiÖu kh¸c nh bá trèn hoÆc ®ang bÞ
c¸c c¬ quan ph¸p luËt giam gi÷, xÐt xö ... th× còng ®îc ghi nhËn lµ kho¶n nî khã ®ßi.
1.5.2 Môc ®Ých lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi
- §Ò phßng nî ph¶i thu thÊt thu khi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî.
- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc cña mét kho¶n tiÒn tån trong thanh to¸n khi lËp b¸o c¸o
tµi chÝnh.
1.5.3 Ph¬ng ph¸p lËp vµ x¸c ®Þnh dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.
§Ó lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi, kÕ to¸n ph¶i dùa trªn c¸c tµi liÖu h¹ch to¸n
chi tiÕt c¸c kho¶n nî ph¶i thu cña tõng kh¸ch hµng, ph©n lo¹i theo thêi gian thu nî, c¸c
kh¸ch hµng qu¸ h¹n ®îc xÕp lo¹i kh¸ch hµng nghi ngê. Doanh nghiÖp cÇn th«ng b¸o
cho kh¸ch hµng vµ trªn c¬ së th«ng tin ph¶n håi tõ kh¸ch hµng (kÓ c¶ b»ng x¸c minh)
®Ó x¸c ®Þnh sè dù phßng cÇn lËp.
Muèn x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c kho¶n nî ph¶i thu cña tõng kh¸ch hµng, doanh
nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo: sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua theo tiÒn ViÖt nam, sæ
chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua b»ng ngo¹i tÖ cã mÉu nh sau (xem trang bªn):
Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua
(Dïng cho TK 131)
Tµi kho¶n: ..............
§èi tîng: ..............
Ngµy
th¸ng
ghi sæ
1
Chøng tõ
SH
2
NT
3
Lo¹i tiÒn VN§
DiÔn gi¶i
4
1.SD ®Êu k×
2.Sèph¸t sinh
TK
®èi
øng
5
Thêi h¹n ®îc
chiÕt khÊu
6
10
Sè ph¸t sinh
Nî
7
Sè d
Cã
8
Nî
9
Cã
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
trong k×
Céng sè ph¸t
sinh
3.SD cuèi k×
Ngµy ....... th¸ng ...... n¨m….
Ngêi ghi sæ
KÕ to¸n trëng
(Ký, hä tªn)
(Ký, hä tªn)
Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua b»ng ngo¹i tÖ
Tµi kho¶n: .................
§èi tîng: ..................
Lo¹i ngo¹i tÖ: .................
Sè d
Cã
1.SD ®Çu k×
2.Sè ph¸t
sinh trong k×
Céng sè ph¸t
sinh
3.SD cuèi k×
Ngµy .......th¸ng ........n¨m
Ngêi ghi sæ
KÕ to¸n trëng
( Ký, hä tªn)
(Ký, hä tªn)
Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua (theo tiÒn ViÖt nam) ®îc më chi tiÕt theo
tõng ®èi tîng thanh to¸n cßn sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua b»ng ngo¹i tÖ ®îc më
theo tõng ®èi tîng vµ theo tõng lo¹i ngo¹i tÖ. Trªn c¬ së sè d nî cña tõng ®èi tîng
kh¸ch hµng thÓ hiÖn trªn c¸c sæ chi tiÕt nªu trªn vµ tû lÖ íc tÝnh mÊt, doanh nghiÖp x¸c
®Þnh ®îc sè dù phßng cÇn lËp cho mçi kh¸ch hµng.
Sè dù phßng cÇn
Sè nî ph¶i thu cña
TØ lÖ íc tÝnh
ph¶i lËp trong niªn = kh¸ch hµng nghi
kh«ng thu ®îc ë
*
®é tíi cho kh¸ch
ngê A
kh¸ch hµng nghi
hµng nghi ngê A
ngê A
§Ó x¸c ®Þnh con sè tæng céng còng nh cã ®îc sù bao qu¸t ®èi víi tÊt c¶ kho¶n dù
phßng ph¶i thu khã ®ßi, cã thÓ tæng hîp chóng vµo mét b¶ng kª theo mÉu nh sau:
Tªn kh¸ch
hµng
Sè nî ph¶i thu cña TØ lÖ íc tÝnh kh«ng Møc dù phßng cÇn lËp
kh¸ch hµng nghi ngê A thu ®îc ë kh¸ch
cho kh¸ch hµng nghi
11
VN§
Nî
Ngo¹i tÖ
Sè ph¸t sinh
Nî
Cã
VN§
Thêi h¹n
®îc chiÕt
khÊu
Ngo¹i tÖ
TØ
gi¸
VN§
TK
®èi
øng
Ngo¹i tÖ
DiÔn gi¶i
VN§
Chøng tõ
SH NT
Ngo¹i tÖ
NT
ghi
sæ
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
t¹i ngµy 31/12 n¨m b¸o hµng nghi ngê A
c¸o
xxx
xxx
ngê A
xxx
ViÖc tÝnh to¸n ra sè dù phßng theo c¸ch nµy kh¸ s¸t víi thùc tÕ thÊt thu cã thÓ x¶y
ra, tuy nhiªn doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt, ph©n lo¹i nî, ®èi chiÕu
x¸c nhËn nî ®èi víi tõng kh¸ch hµng.
Doanh nghiÖp cÇn ph¶i lu ý r»ng: Møc lËp dù phßng c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã
®ßi tèi ®a kh«ng vît qu¸ 20% tæng sè d nî ph¶i thu cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm
31/12 hµng n¨m vµ ®¶m b¶o doanh nghiÖp kh«ng bÞ lç.
1.5.4 Xö lý xo¸ nî c¸c kho¶n nî kh«ng thu håi ®îc
Khi nhËn thÊy mét sè kho¶n nî lµ kh«ng thÓ thu håi ®îc, doanh nghiÖp cÇn ph¶i
xö lý ®Ó xo¸ sæ c¸c kho¶n nî nµy.
C¸c kho¶n nî kh«ng thu håi ®îc khi xö lý xo¸ sæ ph¶i cã mét trong c¸c b»ng
chøng sau ®©y:
- Víi con nî lµ ph¸p nh©n: Ph¶i cã quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n cho xö lý ph¸ s¶n
doanh nghiÖp hay quyÕt ®Þnh cña c¸p cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- Víi con nî lµ thÓ nh©n: Con nî ®ang tån t¹i nhng cã ®ñ chøng cø chøng minh
kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî, hoÆc cã lÖnh truy n· hay x¸c nhËn cña c¬ quan ph¸p luËt ®èi
víi nh÷ng con nî ®· bá trèn hoÆc ®ang thi hµnh ¸n hoÆc con nî ®· chÕt vµ kh«ng cã
kh¶ n¨ng tr¶ nî kÌm theo x¸c nhËn cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng.
Khi xö lý xo¸ nî ph¶i cã biªn b¶n cña héi ®ång xö lý nî ghi râ gi¸ trÞ nî thu håi
®îc, gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc tÕ (sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n thu håi ®îc) vµ lËp b¶ng kª
chi tiÕt c¸c kho¶n nî ph¶i thu ®· xo¸ sæ ®Ó lµm c¨n cø h¹ch to¸n.
§ång thêi doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tæn thÊt thùc tÕ cña kho¶n nî
kh«ng thu håi ®îc cho phÐp xo¸ nî ®Ó h¹ch to¸n vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Møc ®é tæn thÊt cña tõng kho¶n nî kh«ng thu håi ®îc lµ phÇn cßn l¹i sau khi lÊy
sè d nî ghi trªn sæ kÕ to¸n trõ ®i sè nî ®· thu håi ®îc (Do ngêi g©y thiÖt h¹i ®Òu bï, do
ph¸t m¹i tµi s¶n cña con nî, do ®uîc chia tµi s¶n theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n hay c¬
quan cã thÈm quyÒn kh¸c).
C¸c kho¶n nî ph¶i thu sau khi ®· cã quyÕt ®Þnh xo¸ nî, doanh nghiÖp vÉn ph¶i
theo dâi riªng trªn sæ s¸ch trong thêi gian tèi thiÓu lµ 5 n¨m vµ tiÕp tôc cã c¸c biÖn
ph¸p ®Ó thu håi nî. NÕu thu håi ®îc nî th× sè tiÒn thu håi sau khi trõ ®i c¸c chi phÝ liªn
quan ®Õn viÖc thu håi nî, doanh nghiÖp h¹ch to¸n vµo thu nhËp bÊt thêng.
1.5.5 Tµi kho¶n h¹ch to¸n
§Ó h¹ch to¸n dù phßng c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi, kÕ to¸n sö dông tµi
kho¶n:
TK 139 “ Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi..
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc lËp dù phßng vµ xö lý c¸c kho¶n dù phßng
vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi hä¨c cã kh¶ n¨ng kh«ng ®ßi ®îc vµo cuèi niªn ®é kÕ
to¸n. Víi kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: Hoµn nhËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.
Bªn cã: TrÝch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.
D cã: Sè dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi hiÖn cã.
1.5.6 Tr×nh tù h¹ch to¸n
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
Theo th«ng t sè 33/ 1998/ TT - BTC ngµy 17 - 3 - 1998 híng dÉn h¹ch to¸n trÝch
lËp vµ sö dông c¸c kho¶n dù phßng th× tr×nh tù h¹ch to¸n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi
vµ h¹ch to¸n xö lý xo¸ nî c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi nh sau:
H¹ch to¸n trÝch lËp vµ hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng nî ph¶i
thu khã ®ßi:
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, doanh nghiÖp c¨n cø vµo c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi, dù
kiÕn møc tæn thÊt cã thÓ xÈy ra trong n¨m kÕ to¸n, kÕ to¸n tÝnh x¸c ®Þnh møc lËp dù
phßng c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi ghi:
Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Cã TK 139 - Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n sau, kÕ to¸n hoµn nhËp c¸c kho¶n dù phßng nî ph¶i thu
khã ®ßi ®· lËp cuèi niªn ®é kÕ to¸n tríc vµo thu nhËp bÊt thêng ghi:
Nî TK 139 - Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi
Cã TK 721 - C¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng.
§ång thêi tÝnh x¸c ®Þnh møc trÝch lËp dù phßng míi c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã
®ßi cho niªn ®é kÕ to¸n sau, ghi:
Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Cã TK 139 - Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi.
H¹ch to¸n xö lý xo¸ nî c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi:
- ViÖc xö lý xo¸ nî c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ßi ® îc
ph¶i c¨n cø vµo qui ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh. Khi cã quyÕt ®Þnh cho phÐp
xo¸ nî, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Cã TK 131 - Ph¶i thu cña kh¸ch hµng
Cã TK 138 - Ph¶i thu kh¸c.
§ång thêi ghi ®¬n bªn Nî TK 004 - Nî khã ®ßi ®· xö lý.
§èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi ®· xö lý cho xo¸ nî, nÕu sau ®ã l¹i thu
håi ®îc xo¸ nî, kÕ to¸n c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ cña kho¶n nî thu håi ®îc, ghi:
Nî TK 111 - TiÒn mÆt
Nî TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng
Cã 721 - Thu nhËp bÊt thêng.
§ång thêi ghi ®¬n bªn Cã TK 004 - Nî khã ®ßi ®· xö lý
Nh vËy, qu¸ tr×nh h¹ch to¸n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å
sau:
TK 721
TK 139
TK 642(6426)
Hoµn nhËp dù
phßng ph¶i thu khã
®ßi
TrÝch lËp dù phßng ph¶i
thu khã ®ßi vµo cuèi niªn
®é kÕ to¸n tríc khi lËp
b¸o c¸o tµi chÝnh
S¬ ®å h¹ch to¸n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
1.6 Tæ chøc sæ s¸ch kÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh lËp vµ hoµn nhËp c¸c
kho¶n dù phßng
Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, c¨n cø vµo c¸c b¶ng kª lËp vµ hoµn nhËp dù phßng cho tõng
®èi tîng ®· ®îc phª duyÖt, kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo c¸c sæ t¬ng øng víi h×nh thøc tæ chøc
sæ mµ ®¬n vÞ ®ang ¸p dông.
Trêng hîp ®¬n vÞ ¸p dông h×nh thøc NhËt kÝ chung:
Lo¹i sæ sö dông:
-Sæ nhËt kÝ chung
-Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 129, 229, 139, 159, 642, 811, 711, 721.
S¬ ®å h¹ch to¸n
Chøng tõ gèc
( C¸c b¶ng kª dù phßng)
Sæ nhËt ký
chung
Sæ c¸i
B¶ng c©n ®èi
sè ph¸t sinh
Trêng hîp ®¬n vÞ ¸p dôngB¸o
h×nh
thøc
c¸o
tµi NhËt kÝ- sæ c¸i
Lo¹i sæ sö dông:
chÝnh.
NhËt kÝ- sæ c¸i (phÇn sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 129, 229, 139, 159, 642, 811, 711, 721).
S¬ ®å h¹ch to¸n
Chøng tõ gèc
( C¸c b¶ng kª dù phßng)
NhËt kÝ- sæ c¸i
B¸o c¸o tµi
chÝnh.
Trêng hîp ®¬n vÞ ¸p dông h×nh thøc Chøng tõ- ghi sæ
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
Lo¹i sæ sö dông:
-Chøng tõ- ghi sæ: kÕ to¸n lËp mét chøng tõ- ghi sæ cho nghiÖp vô hoµn nhËp vµ
mét chøng tõ- ghi sæ cho nghiÖp vô trÝch lËp dù phßng.
-Sæ ®¨ng kÝ chøng tõ- ghi sæ: chøa ®ùng th«ng tin vÒ ngµy th¸ng lËp, sè hiÖu vµ sè
tiÒn cña c¸c chøng tõ- ghi sæ ®· lËp.
-Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 129, 229, 139, 159, 642, 811, 711, 721.
S¬ ®å h¹ch to¸n:
Chøng tõ gèc
( C¸c b¶ng kª dù phßng)
Chøng tõ- ghi
sæ
Sæ ®¨ng kÝ chøng
tõ- ghi sæ
Sæ c¸i
B¶ng c©n ®èi
sè ph¸t sinh
c¸o
tµi NhËt kÝ- chøng tõ
Trêng hîp ®¬n vÞ ¸p dôngB¸o
h×nh
thøc
chÝnh.
Lo¹i sæ sö dông:
-NhËt kÝ- chøng tõ sè 8: ghi Cã c¸c tµi kho¶n 159, 642, 711, 721, 811, 821, …; ghi
Nî c¸c tµi kho¶n kh¸c.
-NhËt kÝ- chøng tõ sè 10: ghi Cã c¸c tµi kho¶n 129, 139, 229, …; ghi Nî c¸c tµi
kho¶n kh¸c.
-B¶ng kª sè 5: ghi Nî tµi kho¶n 642, ghi Nî c¸c tµi kho¶n kh¸c.
Chøng
gèc642, 811, 711, 721.
-Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n 129, 229,
139, tõ
159,
( C¸c b¶ng kª dù phßng)
S¬ ®å h¹ch to¸n:
NhËt kÝ- chøng tõ
sè 8
NhËt kÝ- chøng tõ
sè 10
Sæ c¸i
B¸o c¸o15tµi
chÝnh
B¶ng kª
sè 5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
PhÇn 2
Mét sè kiÕn nghÞ vÒ h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp
Qua néi dung võa tr×nh bµy cã thÓ dÔ dµng nhËn thÊy ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¸c
kho¶n dù phßng theo chÕ ®é hiÖn hµnh kh¸ ®¬n gi¶n, ®· gióp gi¶m bít g¸nh nÆng tÝnh
to¸n vµ ghi chÐp sæ s¸ch cho kÕ to¸n. Tuy nhiªn, víi b¶n chÊt phøc t¹p cña vÊn ®Ò dù
phßng th× dêng nh c¸ch h¹ch to¸n nh vËy cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ qu¶n lý dù
phßng. §©y lµ h¹n chÕ ai còng nhËn ra, vµ trong khi chê ®îi mét sù thay ®æi chÕ ®« em
xin m¹nh d¹n ®a ra mét vµi ®Ò xuÊt mµ b¶n th©n ®· tù rót ra qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu,
t×m hiÓu vÒ vÊn ®Ò h¹ch to¸n dù phßng ë ViÖt nam vµ c¸c níc.
2.1 ChÕ ®é trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng
2.1.1 TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
Nguyªn t¾c chung lµ khi gi¸ trÞ hµng tån kho bÞ gi¶m sót trªn thÞ trêng nghÜa lµ cã
thÓ sÏ cã mét kho¶n lç ph¸t sinh tõ sù gi¶m gi¸, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh lËp
dù phßng cho sù gi¶m gi¸ nµy.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 2 (IAS 2) vÒ hµng tån kho cho r»ng: doanh
nghiÖp chØ ®îc lËp dù phßng c¸c lo¹i hµng tån kho dïng ®Ó kinh doanh (gåm hµng ho¸,
thµnh phÈm) khi mµ gi¸ vèn thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc hiÖn rßng; cßn ®èi víi nguyªn vËt
liÖu, c«ng cô dông cô ... khi gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt tõ chóng kh«ng bÞ
gi¶m trªn thÞ trêng th× ngêi ta sÏ kh«ng lËp dù phßng. Tuy nhiªn theo th«ng t sè 64/
TC/ TCDN ngµy 15/ 9/1997 híng dÉn chÕ ®é trÝch lËp c¸c kho¶n dù phßng th× ®èi tîng
lËp c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho l¹i bao gåm: nguyªn vËt liÖu chÝnh
dïng cho s¶n xuÊt, vËt t hµng ho¸, thµnh phÈm tån kho ®Ó b¸n mµ gi¸ trªn thÞ trêng
thÊp h¬n gi¸ ®ang h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n.
C¸ch x¸c ®Þnh ®èi tîng hµng tån kho cÇn trÝch lËp dù phßng theo IAS 2 tá ra cã
tÝnh thuyÕt phôc h¬n. Do vËy, theo em doanh nghiÖp chØ cÇn lËp dù phßng gi¶m gi¸ cho
hµng ho¸, s¶n phÈm lµ mÆt hµng kinh doanh, cßn ®èi víi nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông
cô ... dïng cho s¶n xuÊt th× môc ®Ých mua cña doanh nghiÖp râ rµng kh«ng ph¶i ®Ó b¸n
nªn sù gi¶m gi¸ cña c¸c yÕu tè nµy sÏ chØ dÉn ®Õn kho¶n lç khi nµo nh÷ng thµnh phÈm
®îc s¶n xuÊt ra tõ chóng bÞ gi¶m gi¸ trªn thÞ trêng. Nãi c¸ch kh¸c, ngay c¶ trong trêng
hîp gi¸ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®· bÞ gi¶m sót, nÕu gi¸ b¸n cña thµnh phÈm
®îc s¶n xuÊt ra tõ chóng vÉn kh«ng bÞ gi¶m gi¸ trªn thÞ trêng th× viÖc lËp dù phßng cho
chóng lµ ®iÒu kh«ng cÇn thiÕt.
NÕu lËp dù phßng cho tÊt c¶ c¸c kho¶n môc hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸ v× môc ®Ých
duy nhÊt lµ ®Ó c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh trung thùc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp th× môc ®Ých ®ã chØ ®¹t ®îc khi tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm, dÞch vô doanh nghiÖp
cung cÊp ®ång lo¹t bÞ gi¶m gi¸ trªn thÞ trêng. Trong c¸c trêng hîp cßn l¹i, viÖc tiÕn
hµnh trÝch lËp dù phßng cho tÊt c¶ c¸c chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô lµ
tèn c«ng søc v« Ých, h¬n n÷a kh«ng ph¶i dÔ dµng ®Ó kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé
nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô.
Ngoµi ra, ®èi tîng lËp dù phßng chØ lµ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng
ho¸, thµnh phÈm gi¶m gi¸ trªn thÞ trêng th× cha ®ñ, nªn ch¨ng më réng thªm cho
nh÷ng hµng tån kho mµ sæ s¸ch cho thÊy kh¶ n¨ng hµng chËm lu©n chuyÓn do kh«ng
cßn phï hîp víi thÞ trêng hoÆc nh÷ng hµng ho¸ bÞ h háng, khiÕm khuyÕt lçi thêi hay
®¬n gi¶n lµ bÞ ø ®äng do tån tr÷ qu¸ nhiÒu.
Theo th«ng t 64/ TC/ TCDN th× viÖc tÝnh to¸n ra møc dù phßng cÇn lËp ®îc dùa
trªn c¬ së chªnh lÖch gi÷a gi¸ ghi trªn sæ s¸ch víi gi¸ thùc tÕ trªn thÞ trêng vµo thêi
®iÓm 31/12 dång thêi th«ng t cßn qui ®Þnh gi¸ thùc tÕ trªn thÞ trêng lµ gi¸ cã thÓ mua
hoÆc b¸n ®îc trªn thÞ trêng. VÒ mÆt nguyªn t¾c th× ®iÒu nµy kh«ng nhÊt qu¸n bëi v×
trªn thùc tÕ gi¸ gèc mua vµ gi¸ gèc b¸n ph¶i cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ, nªn viÖc ¸p
dông gi¸ mua hay gi¸ b¸n kh«ng thÓ x¸c ®Þnh chung chung mµ cßn ph¶i tuú thuéc vµo
®èi tîng lËp dù phßng (Nh viÖc x¸c ®Þnh møc dù phßng cÇn lËp cho nguyªn vËt liÑu,
c«ng cô dông cô ... th× ph¶i c¨n cø vµo gi¸ mua chø kh«ng thÓ lµ gi¸ b¸n, hay ®èi víi
thµnh phÈm, hµng ho¸ th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trªn thÞ trêng ph¶i c¨n cø vµo gi¸ b¸n ...).
Do vËy cÇn ph¶i cã mét qui ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ c¸c t×nh huèng vµ c¸c lo¹i gi¸ ®îc dïng
lµm c¬ së tÝnh to¸n dù phßng chø kh«ng nªn cã mét qui ®Þnh chung chung lµ gi¸ mua
hay gi¸ b¸n.
2.1.2 TrÝch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi
Theo th«ng t 64/ TC/ TCDN, doanh nghiÖp chØ ®îc lËp dù phßng nî ph¶i thu khã
®ßi tèi ®a kh«ng vît qu¸ 20% tæng sè d nî ph¶i thu cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
31/12 hµng n¨m vµ b¶o ®¶m doanh nghiÖp kh«ng bÞ lç. Qui ®Þnh nh vËy lµ kh«ng hîp
lÝ c¶ vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn:
VÒ mÆt lÝ luËn: Nh ®· biÕt, dù phßng lµ viÖc x¸c nhËn tríc mét kho¶n lç cã thÓ
x¶y ra trong t¬ng lai, vËy th× kho¶n lç nµy ph¶i phô thuéc vµo c¸c sù kiÖn sÏ x¶y ra chø
kh«ng thÓ phô thuéc vµo møc khèng chÕ 20% còng nhng sù ®¶m b¶o r»ng doanh
nghiÖp kh«ng bÞ lç.
VÒ mÆt thùc tiÔn: NÕu ¸p dông th«ng t 64, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ph©n lo¹i
c«ng nî vµ ph¶i chøng minh vÒ viÖc kh«ng thu håi ®îc nî ®Ó tÝnh møc dù phßng ph¶i
l©p. Nh vËy, gi¶ sö sè liÖu thùc tÕ ®¸ng tin cËy nµy vît qu¸ 20% th× lóc ®ã doanh
nghiÖp sÏ xö lÝ nh thÕ nµo. Ch¼ng h¹n nh doanh nghiÖp sÏ ph¶i bá ®i nh÷ng kho¶n dù
phßng cña c¸c con nî nµo, mÆt kh¸c nÕu t¹i doanh nghiÖp chØ cã mét con nî ph¶i thu
khã ®ßi mµ møc dù phßng ph¶i lËp cho con nî nµy l¹i vît qu¸ 20% tæng sè d nî ph¶i
thu cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm 31/12 th× cã nghÜa lµ dï cã b»ng chøng ch¾c ch¾n,
hä còng kh«ng ®îc lËp ®ñ møc dù phßng cÇn thiÕt, khi ®ã viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n
thùc cña doanh nghiÖp trong yªu cÇu lËp dù phßng kh«ng ®îc ®¸p øng.
Do vËy, nÕu th«ng t 64 ®· rµng buéc r»ng: muèn lËp dù phßng nî ph¶i thu khã
®ßi, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng b»ng chøng liªn quan ®Õn nî kh«ng thu håi ®îc
th× theo em lµ chóng ta kh«ng nªn ®Æt thªm møc khèng chÕ 20% trong viÖc x¸c ®Þnh
møc dù phßng khã ®ßi cÇn lËp.
H¬n n÷a, theo th«ng t 64 th× ®iÒu kiÖn ®Ó lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi lµ: c¸c
kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi ph¶i cã tªn, ®Þa chØ, néi dung tõng kho¶n nî, sè tiÒn ph¶i
thu cña tõng con nî trong ®ã ghi râ sè nî ph¶i thu khã ®ßi; ®ång thêi doanh nghiÖp
ph¶i cã chøng tõ gèc hoÆc x¸c nhËn cña con nî vÒ sè tiÒn cßn nî cha tr¶ (hîp ®ång
kinh tÕ, khÕ íc vay nî, b¶n thanh lÝ hîp ®ång, cam kÕt nî, ®èi chiÕu c«ng nî ...); ®©y lµ
c¸c kho¶n nî ®· qu¸ h¹n 2 n¨m, kÓ tõ ngµy ®Õn h¹n thu nî, doanh nghiÖp ®· ®ßi nhiÒu
lÇn nhng vÉn kh«ng thu håi ®ùoc; trêng hîp ®Æc biÖt, tuy cha qu¸ h¹n 2 n¨m nhng con
nî ®ang trong thêi gian xem xÐt gi¶i thÓ, ph¸ s¶n hoÆc cã c¸c dÊu hiÖu kh¸c nh bá trèn
hoÆc ®ang bÞ giam gi÷ xÐt hái. Gi¶ sö doanh nghiÖp cã mét con nî r¬i vµo trêng hîp
®Æc biÖt nªu trªn th× c¸c kho¶n nî hÇu nh kh«ng thÓ hoÆc kh«ng ®ßi ®îc. NÕu lËp dù
phßng trong trêng hîp nµy th× võa phøc t¹p (trong viÖc xem xÐt mét kho¶n nî lµ khã
®ßi) l¹i võa kh«ng thùc sù mang tÝnh chÊt lµ lËp dù phßng.
Do ®ã, chóng ta nªn tÝnh møc dù phßng ph¶i thu khã ®ßi cÇn lËp trong niªn ®é tíi theo c«ng thøc sau:
Sè dù phßng ph¶i thu khã
Doanh sè ph¶i
TØ lÖ íc tÝnh
=
*
®ßi cÇn lËp cho niªn ®é tíi
thu
thÊt thu
C¸ch tÝnh nµy võa ®¬n gi¶n, võa mang ®óng tÝnh chÊt cña lËp dù phßng.
Ngoµi ra ë ViÖt Nam nªn qui ®Þnh thªm mét lo¹i dù phßng n÷a lµ dù phßng rñi ro
vµ tæn phÝ, lo¹i dù phßng nµy ®îc qui ®Þnh kh¸ ®Çy ®ñ ë mét sè níc (ch¼ng h¹n ë
Ph¸p) nh»m ghi nhËn mét kho¶n tiÒn vµo chi phÝ cña niªn ®é b¸o c¸o ®Ó bï ®¾p cho
c¸c kho¶n chi phÝ hay c¸c kho¶n nî nµo ®ã ph¶i tr¶ trong t¬ng lai do c¸c nghiÖp vô x¶y
ra trong hiÖn t¹i ch¼ng h¹n nh chi phÝ kiÖn tông, nép ph¹t, bÊt thêng, b¶o hµnh ...
HiÖn nay, theo qui ®Þnh cña ViÖt Nam, chóng ta hoµn toµn kh«ng cho phÐp lËp
dù phßng rñi ro vµ tæn phÝ. Sù thiÕu v¾ng cña lo¹i dù phßng nµy tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn hËu
qu¶ lµ niªn ®é sau sÏ ph¶i g¸nh chÞu c¸c chi phÝ cña niªn ®é nµy, ®iÒu ®ã sÏ lµm cho
kÕt qu¶ kinh doanh cña niªn ®é nµy kh«ng ®îc ph¶n ¸nh trung thùc.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
Ngoµi ra chóng ta nªn cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp dù phßng gi¶m
gi¸ ®èi víi nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó lo¹i trõ sù gi¶m gi¸ ®Æc biÖt trªn thÞ tr êng cã thÓ
x¶y ra ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh (cha tÝnh ®Õn khi x¸c ®Þnh tØ lÖ khÊu hao).
2.2 ChÕ ®é h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng
Th«ng t sè 64/ TC/ TCDN qui ®Þnh: “ Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù
phßng nî ph¶i thu khã ®ßi vµ dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n ®îc trÝch lËp tríc
vµo chi phÝ ho¹t ®éng cña n¨m b¸o c¸o ®Ó ghi nhËn tríc vµo chi phÝ ho¹t ®éng cña n¨m
b¸o c¸o ®Ó ghi nhËn tríc gi¸ trÞ c¸c kho¶n tæn thÊt cã thÓ xÈy ra trong n¨m kÕ ho¹ch
gióp cho doanh nghiÖp cã nguån tµi chÝnh cÇn thiÕt ®Ó bï ®¾p ba kho¶n tæn thÊt cã thÓ
x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch nh»m b¶o toµn vèn kinh doanh”. Còng theo th«ng t nµy:
“Môc ®Ých lËp c¸c kho¶n dù phßng lµ ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n tæn thÊt do gi¶m gi¸ hµng
tån kho, c«ng nî khã ®ßi vµ gi¶m gi¸ chøng kho¸n ®Çu t”. Nhng theo nguyªn t¾c h¹ch
to¸n kÕ to¸n hiÖn hµnh, c¸c kho¶n tæn thÊt nãi trªn ®· ®îc ph¶n ¸nh trong kÕt qu¶ kinh
doanh. Do vËy, doanh nghiÖp ph¶i hoµn nhËp tÊt c¶ c¸c kho¶n dù phßng vµo thu nhËp
cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, th«ng t 33/1998/TC- BTC híng dÉn trÝch lËp c¸c
kho¶n dù phßng nh sau:
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n x¸c ®Þnh møc dù phßng cÇn lËp cho tõng lo¹i, kÕ to¸n
tiÕn hµnh trÝch lËp dù phßng ®a vµo chi phÝ, ®ång thêi hoµn nhËp toµn bé sè dù phßng
®· lËp cña niªn ®é.
- Cuèi niªn ®é sau, kÕ to¸n ph¶i hoµn nhËp toµn bé sè dù phßng ®· lËp cña niªn
®é kÕ to¸n tríc vµo thu nhËp. §ång thêi x¸c ®Þnh møc dù phßng míi cÇn lËp cho tõng
lo¹i ë niªn ®é tiÕp theo råi tiÕn hµnh trÝch lËp ®a vµo chi phÝ.
Râ rµng lµ qui ®Þnh trªn ®©y ®· kh«ng ph¶n ¸nh ®îc b¶n chÊt vµ vai trß cña dù
phßng. Víi c¸ch lµm nµy viÖc x¸c ®Þnh dù phßng vµ h¹ch to¸n dù phßng chØ cßn l¹i
duy nhÊt ý nghÜa x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc cña tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª cuèi n¨m, tríc
khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh mµ th«i. Nh vËy, môc ®Ých lËp c¸c kho¶n dù phßng lµ ®Ó bï
®¾p c¸c kho¶n tæn thÊt do gi¶m gi¸ hµng tån kho, c«ng nî khã ®ßi vµ gi¶m gi¸ chøng
kho¸n ®Çu t kh«ng thùc hiÖn ®îc bëi v× mäi kho¶n tæn thÊt do gi¶m gi¸ thùc tÕ ph¸t
sinh trong n¨m kh«ng ®îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n dù phßng. H¬n n÷a, víi c¸ch
h¹ch to¸n nµy doanh nghiÖp sÏ kh«ng theo dâi vµ qu¶n lÝ ®îc viÖc chi tiªu quÜ dù
phßng trong niªn ®é diÔn ra nh thÕ nµo. Nªn ch¨ng viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng
cÇn ®îc tiÕn hµnh nh sau:
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n x¸c ®Þnh møc dù phßng cÇn lËp cho tõng lo¹i, kÕ
to¸n tiÕn hµnh trÝch lËp dù phßng ®a vµo chi phÝ. §ång thêi kÕ to¸n hoµn nhËp sè dù
phßng ®· lËp cña niªn ®é kÕ to¸n tríc cßn l¹i cha sö dông ®Õn vµo thu nhËp tµi chÝnh
(víi dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n) hay ghi gi¶m chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
(víi dù phßng ph¶i thu khã ®ßi vµ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho).
- Trong niªn ®é kÕ to¸n tiÕp theo, kÕ to¸n ghi nhËn møc ®é thiÖt h¹i thùc tÕ do
gi¶m gi¸ cña tõng lo¹i. §ång thêi, hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp cña tõng lo¹i kh«ng
dïng ®Õn (nÕu cã).
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, kÕ to¸n hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp cña niªn ®é kÕ
to¸n tríc cßn l¹i. §ång thêi, x¸c ®Þnh møc dù phßng míi cÇn lËp cho tõng lo¹i ë niªn
®é tiÕp theo råi tiÕn hµnh trÝch lËp ®a vµo chi phÝ.
Víi qui tr×nh ®ã, viÖc h¹ch to¸n dù phßng vÉn ®îc tiÕn hµnh trªn c¸c TK 129,
TK 229, TK 159, TK 139 nh chÕ dé qui ®Þnh nhng néi dung vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phïng Lª Hµ
Líp kÕ to¸n 39A
Mét sè suy nghÜ vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¸c kho¶n dù phßng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay
trªn c¸c tµi kho¶n nµy nªn cã sù thay ®æi. KÕt cÊu cña c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh dù
phßng cÇn ®îc qui ®Þnh nh sau:
Bªn nî: - Sù tæn thÊt thùc tÕ do gi¶m gi¸ ph¸t sinh trong k× trõ vµo dù phßng ®·
lËp.
- Hoµn nhËp sè dù phßng ®· lËp kh«ng dïng ®Õn.
Bªn cã: TrÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n.
D cã: Sè dù phßng ®É trÝch lËp cßn l¹i cha sö dông.
Qui tr×nh nµy võa ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt trong viÖc h¹ch to¸n dù phßng, võa
ph¶n ¸nh ®îc t×nh h×nh trÝch lËp vµ sö dông dù phßng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc
kiÓm tra, xÐt duyÖt vµ thÈm ®Þnh dù phßng. MÆt kh¸c x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c chi phÝ vµ
thu nhËp cña tõng ho¹t ®éng (ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t
®éng bÊt thêng) tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng nh hiÖn nay, khi trÝch lËp dù phßng th× ®a vµo chi
phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,nhng khi hoµn nh©p l¹i ®a vµo thu nhËp bÊt thêng
(dù phßng ph¶i thu khã ®ßi vµ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho). Néi dung vµ tr×nh tù
h¹ch to¸n c¸c kho¶n dù phßng sÏ ®îc tiÕn hµnh nh sau:
H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n
vµ dµi h¹n.
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n tiÕn hµnh nhËp toµn bé sè dù phßng cña n¨m tríc cßn l¹i
vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh.
Nî TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n
Nî TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n
Cã TK 711 - Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh
§ång thêi trÝch lËp dù phßng cho n¨m tíi:
Nî TK 811 - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh
Cã TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n
Cã TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n
- Trong niªn ®é kÕ to¸n tiÕp theo:
+ Hoµn nhËp dù phßng kh«ng dïng ®Õn cña sè chøng kho¸n ®· nhîng b¸n hay
thu håi:
Nî TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n
Nî TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n
Cã TK 711 - Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh
+ Ghi nhËn phÇn gi¶m gi¸ thùc tÕ cña chøng kho¸n trõ vµo dù phßng (kÓ c¶ sè
thiÖt h¹i do doanh nghiÖp ph¸t hµnh chøng kho¸n bÞ ph¸ s¶n):
§èi víi chøng kho¸n ng¾n h¹n ghi:
Nî TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n
Cã TK 121 - §Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n
§èi víi chøng kho¸n dµi h¹n ghi:
Nî TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n
Cã TK 221 - §Çu t chøng kho¸n dµi h¹n
- Cuèi niªn ®é kÕ to¸n tiÕp theo:
Doanh nghiÖp tiÕn hµnh hoµn nhËp sè dù phßng cßn l¹i vµo thu nhËp ho¹t ®éng
tµi chÝnh:
Nî TK 129 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n
Nî TK 229 - Dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n
20