Tài liệu Hạch toán kế toán vốn bằng tiền tại công ty tnhh tm & pt thiều hiền

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 MỤC LỤC A. LỜI MỞ ĐẦU……………………………………………………... 4 B. NỘI DUNG CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ THANH TRA THUẾ …………….…… 7 1.1. Những nội dung cơ bản về thanh tra thuế ………………….…. 7 1.1.1. Khái niệm thanh tra thuế ……………………….…………… 7 1.1.2. Mục đích của thanh tra thuế ……………………………….... 8 1.1.3. Nguyên tắc thanh tra thuế …….…………………………… 10 1.1.4. Phương pháp thanh tra thuế …………………………………13 1.1.5. Các hình thức thanh tra thuế …………………………….…. 15 1.1.6. Quy trình thanh tra thuế …………………………………..…16 1.2. Thanh tra thuế trên cơ sở phân tích hồ sơ khai thuế ………... 23 1.2.1. Sự cần thiết của phân tích hồ sơ khai thuế trong công tác thanh tra thuế ……………………………………………………………….. 23 1.2.2. Nội dung hồ sơ khai thuế của người nộp thuế …….. ……… 25 1.2.3. Phân tích thông tin hồ sơ khai thuế ……………………….. . 28 1.2.3.1. Các tiêu thức sử dụng để phân tích, đánh giá rủi ro .…. 28 1.2.3.2. Phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp ……..… 33 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra thuế ………………..… 41 1.3.1. Các nhân tố chủ quan ……………………………………..... 41 1.3.1.1. Nguồn nhân lực phục vụ thanh tra thuế …………….... 41 1.3.1.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ thanh tra thuế …….… 42 1.3.1.3. Hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế ............ 43 1.3.2. Các nhân tố khách quan …………………………………….. 44 1.3.2.1. Cơ chế quản lý thuế …………………………………... 44 1.3.2.2. Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về thuế …... 46 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.3.2.3. Trình độ dân trí và ý thức tuân thủ pháp luật về thuế của người nộp thuế ………………………………………………………… 47 1.3.2.4. Sự hợp tác giữa các cơ quan hữu quan và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thuế ……………………………………………………. 47 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THANH TRA THUẾ DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI ……….. 49 2.1. Khái quát về cơ cấu bộ máy tổ chức của Cục thuế thành phố Hà Nội và tổ chức hệ thống thanh tra ..................................................... 49 2.1.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Cục thuế thành phố Hà Nội ....... 49 2.1.2. Tổ chức hệ thống thanh tra thuế trên địa bàn Hà Nội ............ 52 2.2. Thực trạng thanh tra thuế doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội .................................................................. 55 2.2.1. Khái quát tình hình hoạt động của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội ............................................................ 55 2.2.2. Thực trạng thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn của Cục thuế Thành phố Hà Nội .................... 61 2.2.2.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch thanh tra thuế ........... 61 2.2.2.2. Thực trạng thanh tra tại cơ sở người nộp thuế .............. 67 2.3. Đánh giá thực trạng thanh tra thuế doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội ......................................................... 84 2.3.1. Kết quả đạt được .................................................................... 84 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ........................................................ 88 2.3.2.1. Những hạn chế còn tồn tại ............................................. 88 2.3.2.2. Nguyên nhân hạn chế trong thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội ......................... 92 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THANH TRA THUẾ ĐỐI VỚI Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TRÊN ĐỊA. BÀN HÀ NỘI ....................................................................................................... 103 3.1. Định hướng cơ chế thanh tra mới ............................................ 103 3.1.1. Chuyển từ cơ chế thanh tra nhằm vào tất cả các đối tượng nộp thuế sang cơ chế thanh tra theo kỹ thuật quản lý rủi ro ...................... 103 3.1.2. ChuyÓn tõ thanh tra toµn diÖn sang thanh tra c¸c néi dung theo chuyªn ®Ò ............................................................................................ 105 3.1.3. ChuyÓn tõ thanh tra chñ yÕu t¹i c¬ së kinh doanh sang thanh tra chñ yÕu tiÕn hµnh t¹i c¬ quan thuÕ ...................................................... 106 3.1.4. TËp trung x©y dùng ®éi ngò thanh tra viªn tõ thanh tra tæng hîp sang thanh tra chuyªn sau, chuyªn nghiÖp vÒ tõng lÜnh vùc, ngµnh nghÒ ............................................................................................... 107 3.2. Giải pháp hoàn thiện thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội ................................... 107 3.2.1. Tăng cường nguồn nhân lực phục vụ công tác thanh tra thuế107 3.2.2. Phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ công tác thanh tra thuế ...................................................................................................... 111 3.2.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế ..... 117 3.2.4. Tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận trong Cục thuế thành phố Hà Nội nhằm hỗ trợ tối đa công tác thanh tra thuế ........ 121 3.2.5. Nâng cao chất lượng công tác lập kế hoạch thanh tra hàng năm ............................................................................................... 123 3.3. Một số kiến nghị ........................................................................ 124 3.3.1. Kiến nghị với Quốc hội và Chính phủ Việt Nam ................ 124 3.3.2. Kiến nghị với Bộ Tài Chính và Tổng cục thuế .................... 128 3.3.3. Kiến nghị với Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội .............. 133 C. KẾT LUẬN ................................................................................... 135 LỜI MỞ ĐẦU Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1. Tính cấp thiết của đề tài "Nộp thuế là yêu nước", "Nộp thuế là quyền hạn và trách nhiệm của mọi công dân"… Qua những khẩu hiệu như trên chúng ta đã thấy được tầm quan trọng của thuế đối với đất nước. Nguồn thu từ thuế có vai trò rất quan trọng, là nguồn thu chủ yếu của mỗi quốc gia. Đây là biện pháp động viên bắt buộc của các thể nhân và các pháp nhân trích một phần thu nhập do kinh doanh, do lao động, do đầu tư tài chính mang lại nộp vào ngân sách nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của đất nước và thực hiện vĩ mô nền kinh tế quốc dân. Nền kinh tế nước ta hiện nay đã và đang hội nhập ngày càng sâu rộng với nền kinh tế khu vực và thế giới. Dòng vốn đầu tư nước ngoài vào trong nước ngày càng tăng mạnh, trong đó các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đóng góp một phần không nhỏ cho Ngân sách Nhà nước dưới hình thức nộp thuế. Bên cạnh những thành tựu mà nhà đầu tư nước ngoài mang lại cho nền kinh tế trong quá trình đầu tư tại Việt Nam như vốn, công nghệ kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý… thì lại xuất hiện một vấn đề tương đối phức tạp là tình trạng lợi dụng kẽ hở của các chính sách, chế độ, luật thuế hoặc dựa vào tính chất phức tạp trong hoạt động kinh doanh, khó kiểm soát để khai man, trốn lậu thuế, chây ì, chậm nộp thuế… Điều này đòi hỏi người quản lý phải từng bước nâng cao chuyên môn cả về chiều sâu và rộng. Để làm tốt điều này ngoài việc tăng cường quản lý thì thanh tra thuế là nhiệm vụ quan trọng không thể thiếu được trong công tác thuế. Công tác thanh tra thuế không những là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý Nhà nước mà còn là một đòi hỏi khách quan trong quá trình quản lý thu thuế nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời cho ngân Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 sách nhà nước, đảm bảo công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của các tổ chức cá nhân trong xã hội. Tính hiệu quả của thanh tra thuế có ảnh hưởng chi phối đến hiệu quả của quản lý thuế. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thanh tra thuế, trong thời gian qua, mặc dù Tổng cục Thuế đã có nhiều biện pháp để nâng cao hiệu quả nhưng vì một số lý do, công tác thanh tra thuế vẫn còn nhiều hạn chế thể hiện sự bất cập, chưa theo kịp với sự phát triển của thực tế. Chính vì vậy, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: "Hoàn thiện thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội" 2. Mục tiêu nghiên cứu Luận văn nghiên cứu vấn đề lí luận cơ bản về công tác thanh tra thuế, phân tích và đánh giá công tác thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội công tác thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội. 3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội trong giai đoạn 2006 - 2009. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 4. Phương pháp nghiên cứu Trong luận văn sử dụng các phương pháp: phương pháp hệ thống, phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp thống kê, phương pháp toán kinh tế - tài chính trên cơ sở thu thập và sử dụng các tài liệu, số liệu, biểu đồ làm căn cứ để làm rõ vấn đề nghiên cứu. 5. Đóng góp của đề tài - Khái quát những vấn đề lí luận chung về công tác thanh tra thuế. - Phân tích, đánh giá thực trạng thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội từ năm 2006 2009. - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị có tính khả thi nhằm hoàn thiện thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội. 6. Kết cấu luận án Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, luận văn gồm 3 chương với nội dung căn bản Chương 1: Tổng quan về thanh tra thuế Chương 2: Thực trạng thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội Chương 3: Giải pháp hoàn thiện thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ THANH TRA THUẾ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.1. Những nội dung cơ bản về thanh tra thuế 1.1.1. Khái niệm thanh tra thuế Thanh tra thuế là chức năng thiết yếu của cơ quan thuế đối với việc thực hiện chính sách pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Để hiểu rõ hơn về khái niệm thanh tra thuế, trước hết cần nắm được khái niệm thanh tra. * Khái niệm thanh tra: Hoạt động thanh tra là việc xem xét tại chỗ, làm rõ những việc làm đúng sai đối với nước vụ việc và hành vi của người thừa hành công vụ trong chức năng thực hiện công tác quản lý của mình. Trong mối quan hệ giữa quản lý và thanh tra, quản lý giữ vai trò chủ đạo, chi phối hoạt động của thanh tra. Quản lý Nhà nước và thanh tra có cái chung là nhóm dành quyền lực Nhà nước tác động lên đối tượng quản lý. Song, xét về cơ cấu chức năng của quản lý thì thanh tra là những công cụ, phương tiện để quản lý Nhà nước. Thanh tra mang tính quyền lực Nhà nước, là chức năng của quản lý Nhà nước, thanh tra thể hiện như một tác động tích cực nhằm thực hiện quyền lực của chủ thể quản lý đối với đối tượng quản lý. Chủ thể tiến hành thanh tra luôn luôn là cơ quan Nhà nước. Thanh tra luôn áp dụng quyền lực của Nhà nước trong quá trình tiến hành hoạt động của mình và nhân danh Nhà nước khi áp dụng quyền năng đó. Thanh tra có tính độc lập tương đối. Đây là đặc điểm vốn có, xuất phát từ bản chất của thanh tra, đặc điểm này phân biệt thanh tra với các loại hình cơ quan chức năng khác của bộ máy Nhà nước. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Khái niệm về thanh tra đă được cụ thể hoá trong Luật thanh tra năm 2004: Thanh tra Nhà nước là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan quản lý Nhà nước đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục được pháp luật quy định. *Khái niệm thanh tra thuế: Thanh tra thuế là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan thuế đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về thuế, nghĩa vụ đối với NSNN của các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định trong các văn bản qui phạm pháp Luật về thuế và các quy định khác của pháp luật. Thanh tra thuế nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với Nhà nước các biện pháp khắc phục, phát huy nhân tố tích cực góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực của hoạt động quản lý nhà nước nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của người nộp thuế. 1.1.2. Mục đích của thanh tra thuế Hoạt động thanh tra thuế nhằm: - Phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về thuế: Đây là mục tiêu chủ yếu, trực tiếp của hoạt động thanh tra thuế. Thanh tra thuế là hoạt động thường xuyên của cơ quan quản lý Nhà nước nhằm đảm bảo cho các quyết định quản lý được chấp hành, bảo đảm mọi Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. Tính chất thường xuyên của hoạt động thanh tra có tác dụng phòng ngừa các vi phạm pháp luật. Nghị quyết 26-HĐBT ngày 15/02/1984 của HĐBT nêu rõ thanh tra là "nhằm mục đích phát huy mặt đúng, ngăn ngừa sửa chữa cái sai, làm cho chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước được chấp hành nghiêm chỉnh và thu hành có hiệu quả thiết thực. - Phát hiện và xử lý các vi phạm pháp luật: Định hướng xã hội Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đặt ra yêu cầu phải tăng cường tính pháp chế, kỷ cương pháp luật trong mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức và trong cách thức hành xử của mỗi công dân. Mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải phát hiện nhanh chóng và xử lý nghiêm minh. Hoạt động thanh tra thuế là xem xét việc thực hiện pháp luật về thuế của cơ quan, tổ chức, cá nhân, từ đó tìm ra những hành vi sai phạm, người vi phạm, đánh giá tính chất, mức độ vi phạm, kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý. Hiện nay, khi hành vi vi phạm về thuế còn diễn ra phổ biến thì phát hiện các vi phạm để xử lý là một trong những nhiệm vụ hàng đầu và là mục đích quan trọng của hoạt động thanh tra thuế. - Phát hiện những sơ hở, hạn chế chưa đồng bộ trong cơ chế quản lý và chính sách thuế để kiến nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền kịp thời sửa đổi bổ sung: Hoạt động thanh tra không chỉ nhằm phát hiện và xử lý những vi phạm pháp luật, mà còn giúp cơ quan quản lý Nhà nước đánh giá lại bản thân cơ chế, chính sách, các quy định của pháp luật, các quyết định quản lý của mình đã phù hợp với thực tiễn cuộc sống chưa, có khiếm khuyết, Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 sơ hở gì dễ dẫn đến sự vi phạm để kịp thời sửa đổi, bổ sung nhằm khắc phục các sơ hở, khiếm khuyết đó. - Phát huy nhân tố tích cực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khi thực hiện chính sách pháp luật về thuế: Đây là những mục đích có tính chất gián tiếp nhưng cũng không kém phần quan trọng của hoạt động thanh tra, nhất là việc “Phát huy nhân tố tích cực’ qua hoạt động thanh tra. Nhân tố tích cực ở đây được hiểu là những việc làm hay, mạnh dạn thể hiện một tư duy mới, một tư cách suy nghĩ và hành động mới phù hợp với quan điểm và chủ trương đổi mới toàn diện đất nước của Đảng ta, nhất là trong lĩnh vực thuế. Mặt khác, thanh tra thuế không chỉ xem xét, đánh giá sự việc đúng, sai và còn phải đấu tranh bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của người nộp thuế. Thông qua hoạt động thanh tra thuế cần kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện tham nhũng, nhũng nhiễu gây tổn thất tài sản xã hội chủ nghĩa và xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Đây không chỉ là yêu cầu của nhà nước mà còn là yêu cầu của nhân dân đối với ngành thuế. 1.1.3. Nguyên tắc thanh tra thuế Nguyên tắc thanh tra thuế là tập hợp các quy tắc chỉ đạo, những tiêu chuẩn hành động mà các cơ quan quản lý, các tổ chức thanh tra, các thanh tra viên và các đối tượng thanh tra phải tuân theo trong quá trình hoạt động thanh tra. Hoạt động thanh tra thực hiện theo các nguyên tắc sau đây: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Tuân thủ pháp luật: Không được làm trái pháp luật là nguyên tắc quan trọng đối với cán bộ thanh tra khi thi hành công vụ. Việc tuân theo pháp luật được thể hiện trong quá trình thanh tra, kiểm tra phải đúng những quy định văn bản pháp luật, bảo đảm tính độc lập, nghiêm túc khi thực hiện những thủ tục cần thiết trong phạm vi thẩm quyền cho phép. - Tuân thủ quy trình, quy phạm của hoạt động thanh tra do ngành thuế quy định: Theo nguyên tắc này, muốn tiến hành thanh tra, trước hết phải có quyết định thanh tra do người có thẩm quyền ban hành. Nội dung quyết định thanh tra phải bảo đảm tính pháp lý. Người thực hiện quyết định là Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên được giao nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định pháp luật. Kết thúc cuộc thanh tra, Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên phải có kết luận, kiến nghị, quyết định về nội dung đã được thanh tra và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về các kết luận, kiến nghị các quyết định đó. - Bảo đảm chính xác, khách quan, công khai, dân chủ, kịp thời: Tính chính xác đòi hỏi chủ thể thanh tra thuế phải nhận thức đúng vấn đề, nội dung thanh tra, xác định, đánh giá đúng bản chất của sự việc để kết luận thanh tra được chính xác. Tính chính xác của kết quả thanh tra bảo đảm công tác thanh tra thuế đạt hiệu quả cao. Tính khách quan bảo đảm phản ánh đúng sự vật, hiện tượng như nó vốn có, không được lồng ý kiến chủ quan khi mô tả sự vật, hiện tượng, không thiên lệch và bóp méo sự thật. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tính công khai thể hiện ở chỗ chủ thể thanh tra thuế phải thông báo đầy đủ, công khai từ nội dung, kế hoạch, quyết định thanh tra đến kết luận thanh tra để các tổ chức, các nhân liên quan biết, giám sát và phối hợp thực hiện. Việc công khai hoạt động thanh tra thuế nhằm nâng cao tính khách quan, hạn chế những tiêu cực phát sinh trong quá trình thanh tra thuế. Tuy nhiên, tuỳ tính chất cuộc thanh tra cụ thuể mà cần có hình thức, mức độ công khai phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động thanh tra thuế. Tính dân chủ trong hoạt động thanh tra thuế tạo cơ hội cho đối tượng thanh tra được trình bày ý kiến, quan điểm về nội dung, kết luận thanh tra cũng như về hoạt động của đoàn thanh tra, tránh tình trạng áp đặt của chủ thể thanh tra, góp phần tích cực vào kết quả thanh tra. Tính kịp thời trong hoạt động thanh tra thuế: hoạt động thanh tra thuế nhằm phục vụ các mục tiêu quản lý thuế trong những thời điểm nhất định. Thanh tra thuế kịp thời giúp cho đối tượng thanh tra nhận rõ sai phạm để khắc phục sửa chữa ngay, tránh vi phạm kéo dài. Bên cạnh đó, việc thanh tra thuế kịp thời còn giúp cơ quan thuế chấn chỉnh và sửa đổi cơ chế, chính sách pháp luật về thuế phù hợp thực tiễn, nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Tính kịp thời còn đảm bảo cuộc thanh tra có kết luận đúng thời hạn theo luật định, tránh tình trạng dây dưa kéo dài thời gian, gây khó khăn cho đối tượng thanh tra thuế. - Không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra thuế: Hoạt động thanh tra thuế luôn là "vấn đề hết sức nhạy cảm" đối với đối tượng thanh tra. Việc cơ quan thuế tiến hành thanh tra thuế tại cơ sở kinh doanh của người nộp thuế là cần thiết nhưng ít nhiều cũng sẽ ảnh Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hưởng đến hoạt động của đối tượng bị thanh tra. Nguyên tắc này nhằm hạn chế tối đa những cuộc thanh tra chồng chéo của các cơ quan quản lý, đảm bảo hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra. Trong một năm người nộp thuế chỉ bị thanh tra một lần cùng một nội dung. Cùng với việc thực hiện tốt nguyên tắc kịp thời, nguyên tắc này nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của đối tượng thanh tra thuế. 1.1.4. Phương pháp thanh tra thuế Trong quá trình thanh tra thuế, cán bộ thanh tra thường sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp đối chiếu, so sánh: Nội dung của phương pháp này là thực hiện việc so sánh, đối chiếu nội dung cần thanh tra với các nguồn thông tin khác nhau để đánh giá, xem xét nội dung cần thanh tra. Cán bộ thuế cần so sánh, đối chiếu các nguồn thông tin kê khai của người nộp thuế, phân tích so sánh thông tin về người nộp thuế qua các kỳ với nhau và với biến động của ngành để xác định mức độ ổn định và tuân thủ của người nộp thuế. - Phương pháp kiểm tra từ tổng hợp đến chi tiết: Đây được coi là phương pháp tối ưu để kiểm tra số liệu kế toán. Theo phương pháp này, việc kiểm tra được thực hiện từ kiểm tra từ số liệu tổng hợp đến số liệu chi tiết, tức là từ báo cáo tổng hợp (báo cáo tài chính và các báo cáo thuế khác) đến sổ sách kế toán (sổ tổng hợp), đến nhật ký chứng từ, sổ chi tiết và cuối cùng là chứng từ gốc. Phương pháp này nhằm rút ra những nhận xét tổng quá để từ đó định hướng những nội dung cần đi sâu kiểm tra chi tiết. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Phương pháp kiểm tra chứng từ gốc: Phương pháp này được thực hiện xuôi theo đúng trình từ hạch toán bắt đầu từ chứng từ gốc đến bảng kê, bảng phân bổ, sau đố đến nhật ký, sổ cái và cuối cùng là các báo cáo tổng hợp. Có ba cách kiểm tra chứng từ gốc: + Kiểm tra theo trình tự thời gian là việc kiểm tra chứng từ gốc đã được sắp xếp theo trình tự thời gian phát sinh. Cách thức này mất nhiều thời gian và hiệu quả thấp nên ít được sử dụng. + Kiểm tra theo loại nghiệp vụ là việc thực hiện kiểm tra chứng từ gốc đã được phân loại, sắp xếp theo một nghiệp vụ nhất định, như chứng từ thu, chi tiền mặt, chứng từ ngân hàng, chứng từ xuất nhập kho… Phương pháp này được áp dụng khi cần rút ra kết luận đầy đủ về một loại nghiệp vụ theo yêu cầu của nội dung thanh tra. + Kiểm tra điển hình là việc kiểm tra ngẫu nhiên một số chứng từ của một loại nghiệp vụ kinh tế phát sinh từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc. Phương pháp này tiết kiệm nhiều thời gian nhưng độ tin cậy của kết luận không cao. - Các phương pháp kiểm tra bổ trợ: + Phưong pháp phỏng vấn: phương pháp này được sử dụng khi cần thu thập thông tin từ những người có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đến nội dung thanh tra. Phương pháp này giúp cán bộ kiểm tra có được cái nhìn tổng quát ban đầu về hoạt động của người nộp thuế. Trong một số trường hợp, qua phòng vấn cán bộ thuế có thể phát hiện được những nghi ngờ, mâu thuẫn để có định hướng kiểm tra. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Phương pháp quan sát, tham quan cơ sở doanh nghiệp giúp cán bộ thanh tra nắm bắt tình hình sản xuất kinh doanh thực tế của doanh nghiệp, từ đó so sánh với số liệu được báo cáo trong hồ sơ khai thuế của người nộp thuế. Ngoài ra còn một số phương pháp như: phương pháp thẩm tra, xác nhận từng phần… 1.1.5. Các hình thức thanh tra thuế Hoạt động thanh tra thuế bao gồm các hình thức sau: * Theo tính kế hoạch: Xét theo tính kế hoạch, hoạt động thanh tra thuế có hai hình thức là thanh tra theo chương trình, kế hoạch thanh tra và thanh tra đột xuất. - Thanh tra theo chương trình, kế hoạch thanh tra: được tiến hành theo chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt. Căn cứ vào nguồn nhân lực hiện có, tình hình chấp hành pháp luật thuế trên địa bàn và mục tiêu quản lý thuế, cơ quan thuế xây dựng kế hoạch thanh tra và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tiếp đó, cơ quan thuế tiến hành tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra theo đã được phê duyệt. - Thanh tra đột xuất: được tiến hành khi cơ quan thuế phát hiện người nộp thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc do Thủ trưởng cơ quan quyết định. * Theo nội dung và phạm vi thanh tra: Xét theo nội dung và phạm vi thanh tra, thanh tra thuế bao gồm thanh tra toàn diện và thanh tra hạn chế. - Thanh tra toàn diện: Thanh tra toàn diện là loại hình thanh tra tổng hợp, toàn diện tình hình tuân thủ pháp luật thuế của người nộp thuế mà người nộp thuế đó có nghĩa vụ thực hiện và ngành thuế có trách nhiệm quản lý. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thanh tra toàn diện là hình thức thanh tra được tiến hành một cách đồng bộ đối với tất các các sắc thuế: thu nhập doanh nghiệp, giá trị gia tăng, tiêu thụ đặc biệt, thu nhập cá nhân và các loại thuế khác trong kỳ kê khai thuế. Cán bộ thanh tra cần áp dụng kỹ thuật chọn mẫu và mức độ công việc thanh tra. Số kỳ tài chính cần thanh tra sẽ được mở rộng khi các phát hiện của đội thanh tra yêu cầu phải mở rộng phạm vi thanh tra. Cơ quan thuế cần dự tình nguồn nhân lực cũng như kinh phí để thực hiện thanh tra toàn diện trong quá trình lập kế hoạch thanh tra hàng năm. - Thanh tra hạn chế: Thanh tra hạn chế là thanh tra trong phạm vi hẹp gồm: + Thanh tra một sắc thuế, một hoặc một số kỳ tính thuế; + Thanh tra một hoặc một số bộ hồ sơ hoàn thuế; + Thanh tra một hoặc một số yếu tố liên quan đến một hoặc một số kỳ tính thuế như: thanh tra doanh thu tính thuế, giá vốn hàng bán, khấu hao, tiền lương, tài sản ròng… 1.1.6. Quy trình thanh tra thuế Để chuẩn hoá hoạt động thanh tra thuế và hướng dẫn cán bộ thuế tiến hành thanh tra đảm bảo các nguyên tắc của thanh tra thuế, Tổng cục thuế đã ban hành Quy trình thanh tra thuế. Hiện nay, hoạt động thanh tra thuế được tổ chức tiến hành theo Quy trình thanh tra ban hành theo Quyết định số 460/QĐ-TCT ngày 05/05/2009 của Tổng cục trưởng Tổng cục thuế. Nội dung quy trình có thể tóm lược như sau: Quy trình thanh tra thuế gồm 3 phần cơ bản: lập kế hoạch thanh tra năm, tổ chức thanh tra tại trụ sở người nộp thuế và xử lý kết quả sau thanh tra. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 a. Lập kế hoạch thanh tra năm: Bước 1. Thu thập, khai thác thông tin dữ liệu về người nộp thuế Bộ phận thanh tra thuế và cán bộ thanh tra thuế thu thập, khai thác thông tin về người nộp thuế từ các nguồn thông tin, dữ liệu sau: - Cơ sở dữ liệu thông tin về người nộp thuế của ngành thuế: Hồ sơ khai thuế, hồ sơ hoàn thuế, hồ sơ quyết toán thuế; Báo cáo tài chính doanh nghiệp; Thông tin về tình hình tài chính, sản xuất kinh doanh của người nộp thuế; Thông tin về việc chấp hành pháp luật về thuế của người nộp thuế. - Cơ sở dữ liệu thông tin về người nộp thuế của các cơ quan thuộc ngành Tài chính như: Hải quan và Kho bạc Nhà nước; Thanh tra tài chính; Uỷ ban chứng khoán; Cục quản lý giá... - Dữ liệu, thông tin của các cơ quan khác có liên quan: Kiểm toán Nhà nước; Thanh tra chính phủ; các cơ quan quản lý thuộc Bộ, ngành, hiệp hội ngành nghề kinh doanh; thông tin từ các cơ quan truyền thông phát thanh, truyền hình, báo chí... - Thông tin từ đơn tố cáo trốn thuế, gian lận thuế. Bước 2. Đánh giá, phân tích để lựa chọn đối tượng lập kế hoạch thanh tra. Khi đánh giá, phân tích lựa chọn đối tượng để lập kế hoạch thanh tra thuế, bộ phận thanh tra thuế và cán bộ thanh tra thuế phải dựa vào các căn cứ sau: - Hệ thống tiêu chí xác định rủi ro về thuế và thang điểm từng tiêu chí. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Định hướng xây dựng kế hoạch thanh tra hàng năm của Cơ quan Thuế cấp trên. Bước 3. Trình, duyệt kế hoạch thanh tra thuế năm. 1. Chậm nhất đến ngày 20 tháng 12 năm trước, Lãnh đạo bộ phận thanh tra phải trình Thủ trưởng Cơ quan Thuế duyệt kế hoạch thanh tra năm sau. 2. Chậm nhất đến ngày 30 tháng 12 năm trước Thủ trưởng Cơ quan Thuế duyệt xong kế hoạch thanh tra năm sau. Bước 4. Điều chỉnh, bổ sung kế hoạch thanh tra. Từ ngày 15 tháng 9 đến ngày 20 tháng 9 năm thực hiện kế hoạch thanh tra, Lãnh đạo bộ phận thanh tra tiến hành đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch thanh tra; xác định rõ những khó khăn, thuận lợi; trường hợp cần thiết dự kiến điều chỉnh kế hoạch thanh tra. Các trường hợp thanh tra đột xuất không phải lập kế hoạch: - Qua kiểm tra người nộp thuế, Bộ phận kiểm tra thuế đề nghị chuyển sang hình thức thanh tra. - Thanh tra người nộp thuế theo đơn tố cáo. - Thanh tra người nộp thuế theo chỉ đạo của Thủ trưởng Cơ quan Thuế hoặc theo chỉ đạo của Thủ trưởng Cơ quan Thuế cấp trên. b. Tổ chức thanh tra tại trụ sở người nộp thuế Bước 1. Chuẩn bị thanh tra. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Căn cứ vào kế hoạch thanh tra đã được duyệt, Lãnh đạo bộ phận thanh tra dự kiến thành lập đoàn thanh tra và giao số lượng đơn vị cần thanh tra cho từng đoàn thanh tra theo kế hoạch thanh tra đã được duyệt. - Chậm nhất là 03 ngày làm việc, kể từ ngày Thủ trưởng Cơ quan Thuế ký Quyết định thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra có trách nhiệm giao trực tiếp Quyết định thanh tra cho người nộp thuế hoặc gửi bằng thư bảo đảm có hồi báo cho Cơ quan Thuế biết người nhận Quyết định thanh tra. Trường hợp khi nhận được Quyết định thanh tra, người nộp thuế có văn bản đề nghị hoãn thời gian tiến hành thanh tra thì Trưởng đoàn thanh tra phải báo cáo Lãnh đạo bộ phận thanh tra trình Thủ trưởng Cơ quan Thuế ra thông báo cho người nộp thuế biết về việc chấp nhận hay không chấp nhận hoãn thời gian thanh tra. Bước 2. Công bố Quyết định thanh tra thuế. Thời hạn công bố Quyết định thanh tra chậm nhất là 15 ngày làm việc, kể từ ngày Thủ trưởng Cơ quan Thuế ký Quyết định thanh tra thuế. Bước 3. Phân công công việc và lập nhật ký thanh tra thuế. - Sau ngày công bố Quyết định thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra phân công và giao nhiệm vụ cho từng thành viên đoàn thanh tra theo nội dung Quyết định thanh tra. - Trưởng đoàn thanh tra và mỗi thành viên trong đoàn thanh tra có trách nhiệm lập nhật ký thanh tra để ghi nhận toàn bộ diễn biến của cuộc thanh tra từ khi công bố Quyết định thanh tra đến khi có kết luận thanh tra. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Bước 4. Thực hiện thanh tra theo các nội dung trong Quyết định thanh tra. 1. Trưởng đoàn thanh tra và các thành viên đoàn thanh tra được quyền yêu cầu người nộp thuế cung cấp và tiếp nhận các tài liệu, chứng từ kế toán; sổ sách kế toán; các báo cáo kế toán, báo cáo tài chính; báo cáo giải trình... liên quan đến nội dung thanh tra. 2. Phương pháp áp dụng trong thanh tra là so sánh, đối chiếu giữa tài liệu do người nộp thuế cung cấp với hồ sơ khai thuế mà người nộp thuế gửi Cơ quan Thuế để : - Xem xét tính hợp pháp của các tài liệu người nộp thuế đã cung cấp. - Đối chiếu số liệu ghi chép trên chứng từ kế toán, sổ sách kế toán, báo cáo kế toán, báo cáo tài chính, báo cáo giải trình để phát hiện tăng, giảm so với Hồ sơ khai thuế. 3. Kết thúc từng nội dung thanh tra, từng thành viên đoàn thanh tra phải lập Biên bản xác nhận số liệu thanh tra với người được người nộp thuế uỷ quyền làm việc với đoàn thanh tra. 4. Trưởng đoàn thanh tra có quyền thực hiện một số biện pháp trong quá trình thực hiện thanh tra: Quyết định niêm phong một phần hoặc toàn bộ tài liệu liên quan đến nội dung thanh tra để đảm bảo nguyên trạng tài liệu; kiểm kê tài sản khi phát hiện giữa sổ sách, chứng từ kế toán với thực tế có sự chênh lệch, bất hợp lý; Khi xét thấy cần có sự đánh giá về chuyên môn, kỹ thuật làm căn cứ cho việc kết luận kết quả thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra phải báo cáo Lãnh đạo bộ phận thanh tra trình Thủ trưởng cơ quan Thuế quyết định trưng cầu giám định.