Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất ...

Tài liệu Hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất

.DOC
65
102
81

Mô tả:

Môc lôc Trang Lêi më ®Çu PhÇn i: c¬ së lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 3 I. Sù cÇn thiÕt cña hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 2. Gi¸ thµnh vµ ph©n lo¹i gÝa thµnh 3. Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 4. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh III. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú VI. Sæ kÕ to¸n ¸p dông trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. PhÇn ii. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii i. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty. 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ho¹t ®éng cña C«ng ty. 3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. 4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô c¸c phßng ban cña C«ng ty. II. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty. 1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. 6 6 1 6 6 9 11 11 14 15 19 19 19 28 30 33 33 33 34 35 37 41 41 43 Chuyªn ®Ó thùc t¹p 2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty III. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty. 1. §Æc ®iÓm ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ 2. Quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt 3. §èi tîng tÝnh gi¸ vµ kú tÝnh gi¸ thµnh 4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. 5. 'Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh . IV. Néi dung h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty 1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp 2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ph©n xëng vµ cho toµn C«ng ty. 5. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú 5. TÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty. 48 48 48 50 51 52 52 52 61 65 67 68 69 PhÇn iii. Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. I. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. 1. ¦u ®iÓm. 2. Nhîc ®iÓm. II. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. 1. Sù cÇn thiÕt hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. 2. §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn. 71 * Lêi kÕt luËn 77 71 72 73 73 73 74 2 Chuyªn ®Ó thùc t¹p Lêi më ®Çu Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng ph¶i cã søc c¹nh tranh, mµ c«ng cô s¾c bÐn cña nã chÝnh lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc, ngµnh giao th«ng, x©y dùng vµ söa ch÷a ®ang lµ ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh, t¹o ra nhiÒu c¬ së vËt chÊt kü thuËt quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu nµy ph¶i kÓ ®Õn sù gãp phÇn cña C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. HÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh giao th«ng trong níc ®îc më réng, ®îc n©ng cÊp, c¸c biÓn b¸o, tÝn hiÖu giao th«ng ®îc l¾p ®Æt lµ do C«ng ty thùc thi tiÕn hµnh. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, C«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu, ho¹ch ®Þnh ra c¸c chiÕn lîc kinh doanh phï hîp víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña níc nhµ. Nhng ®iÒu nµy thËt kh«ng dÔ dµng. Bëi lµm sao ®Ó võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶, chÊt lîng s¶n phÈm vµ c«ng tr×nh sö dông. §iÒu nµy tëng chõng nh rÊt cò nhng l¹i mang tÝnh l©u bÒn vµ h÷u hiÖu. Do ®ã c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vai trß rÊt quan träng trong c¸c doanh nghiÖp, nã tËp hîp vµ cung cÊp th«ng tin cho chñ doanh nghiÖp ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi tõ ®ã lµ c¬ së cho biÕt sù dÞch chuyÓn cña tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cïng víi doanh thu cho phÐp dù tÝnh kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai. V× vËy, viÖc nghiªn cøu c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái hÕt søc bøc thiÕt do thùc tÕ ®Æt ra. Trªn c¬ së ®ã, sÏ thùc hiÖn c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cho hîp lý, ®ång thêi t×m c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹ gi¸ thµnh. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng nµy em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: "KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II". Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, chuyªn ®Ò thùc tËp gåm ba phÇn chÝnh: 3 Chuyªn ®Ó thùc t¹p PhÇn I: c¬ s¬ lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt PhÇn ii: thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii. PhÇn iii: Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii. PhÇn i c¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt Khi ®i vµo kinh doanh bÊt cø mét lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu mong muèn doanh nghiÖp cña m×nh sÏ thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t, ký kÕt ®îc nhiÒu hîp ®ång vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, gãp phÇn ®¶m b¶o møc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n mét c¸ch toµn diÖn, c©n ®èi vµ thèng nhÊt, tõ ®ã sÏ n©ng ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m c¸ch t¨ng n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm, ®ång thêi lµm gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhu©n vµ kh«ng ngõng t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp cã nh vËy míi ®¸p øng ®îc yªu cÇu æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ, h¹ch to¸n chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ chi phÝ bá ra ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, gióp cho bé m¸y qu¶n lý cña ®¬n vÞ thêng xuyªn n¾m ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc hao phÝ vÒ lao ®éng, nguyªn liÖu vµ c¸c chi phÝ kh¸c cña ®¬n vÞ, n¾m ®îc t×nh h×nh l·ng phÝ vµ tæn thÊt trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh s¶n xuÊt còng nh t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ. Ngoµi ra cßn gióp cho bé m¸y cña ®¬n vÞ n¾m ®îc nh÷ng mÆt tèt, nh÷ng mÆt cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng thªm thu nhËp. ChÝnh v× vËy, tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc t¨ng cêng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng vµ qu¶n lý ®¬n vÞ nãi chung. II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp. 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. 1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt. Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®ã lµ sù kÕt tinh cña 3 yÕu tè : t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng, ®ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè trªn. 4 Chuyªn ®Ó thùc t¹p §Ó s¶n xuÊt ra hµng hãa th× ph¶i tiªu hao c¶ vÒ lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Do vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuûªn vèn, sù dÞch chuyÓn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ®Òu liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ cßn cã nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Do ®ã chØ nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ ®îc Doanh nghiÖp ¸p dông tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh sao cho hîp lý. Do ®ã ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tÝnh nhÊt ®Þnh. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¸c chi phÝ cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ®îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ ®Õn chi phÝ ph¸t sinh ë ®©u hay dïng vµo môc ®Ých g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Bao gåm : - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu nh: S¾t, thÐp, t«n. nh«m, s¬n, giÊy ph¶n quang... - Chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc mua ngoµi: X¨ng, dÇu, gas, « xy, b×nh khÝ... - Chi phÝ c«ng cô, dông cô nh: Que hµn, m¸y khoan... - Chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, lao ®éng thuª ngoµi, trÝch BHXH, BHYT, theo tû lÖ quy ®Þnh. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ c¸c hao mßn cña c¸c lo¹i tµi s¶n trong doanh nghiÖp nh: Nhµ xëng lµm viÖc, m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ dông cô qu¶n lý. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, ®iÖn tho¹i... - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. ViÖc ph©n lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n, lµ c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch: Cung øng vËt t, quü tiÒn l¬ng, vèn ®Ó gióp cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. * Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ . C¨n cø vµo c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau nhng cã môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ ®Ó ph©n lo¹i. Cã 4 kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. 5 Chuyªn ®Ó thùc t¹p - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm toµn bé c¸c kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh l¬ng, phô cÊp l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y thi c«ng phôc vô cho viÖc vËn chuûªn, phôc vô c«ng tr×nh nh: tiÒn khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu dïng cho m¸y thi c«ng... - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n xëng (trõ 3 lo¹i chi phÝ trªn) bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao, chi phÝ cho ®iÖn tho¹i, ®iÖn níc, vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c V× vËy ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ cã t¸c dông phôc vô cho qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. * Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng gåm: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô, qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh. - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan dÉn tíi. - Chi phÝ bÊt thêng: Gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cu¶ tõng ho¹t ®éng kinh doanh ®óng ®¾n, gióp cho viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh nhanh, ®óng vµ kÞp thêi. * Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ chi phÝ vµ khèi lîng c«ng viÖc : Theo c¸ch ph©n lo¹i nay th× chi phÝ ®îc chia thµnh: Chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ hçn hîp - Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn): lµ lo¹i chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng ho¹t ®éng. - Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn, biÕn phÝ): lµ c¸c chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng. - Chi phÝ hçn hîp lµ chi phÝ mµ nã bao gåm c¶ ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng gióp nhµ qu¶n trÞ n¾m ®îc m« h×nh chi phÝ - khèi lîng - lîi nhuËn ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn, nh»m ®a ra gi¶i ph¸p tèi u trong kinh doanh, n©ng cao hiÖu qña chi phÝ, lµm h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ chi phÝ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ gåm: - Chi phÝ c¬ b¶n: lµ nh÷ng chi phÝ thuéc c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh kinh doanh nh chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ KHTSC§ dïng vµo s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp kh¸c. - Chi phÝ qu¶n lý phôc vô: lµ nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt qu¶n lý, phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ. 6 Chuyªn ®Ó thùc t¹p Nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× h¹ch to¸n trùc tiÕp, cßn nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n nµo liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× trùc tiÕp ph©n bæ c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp. Chi phÝ qu¶n lý phôc vô th× tËp hîp riªng theo kho¶n môc sau ®ã cuèi kú ph©n bæ mét lÇn cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ liªn quan theo tiªu thøc phï hîp. 2. GÝa thµnh vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh. 2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp bao gåm 2 mÆt ®èi lËp nhau, nhng cã liªn quan mËt thiÕt h÷u c¬ víi nhau. Trong ®ã, mét mÆt lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra, cßn mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ kinh doanh thu ®îc tõ nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. VËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bo ra cã liªn quan tíi khèi lîng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh . Gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang, c¶ chi phÝ trÝch tríc) chi ra tÝnh b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh trong kú. §©y lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh. Tuú theo c¸ch thøc ph©n lo¹i ph¹m vi tÝnh to¸n vµ gãc ®é xem xÐt mµ gi¸ thµnh ®îc ph©n theo nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: * Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gÝa thµnh gåm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së gÝa thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh møc ®é chi phÝ giíi h¹n ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ®Çu th¸ng) nªn ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do vËy, cã thÓ nãi gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o chÝnh x¸c c¸c chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gÝa thµnh ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã bao gåm c¶ chi phÝ kÕ ho¹ch, ®Þnh møc vµ nh÷ng chi phÝ ngoµi kÕ ho¹ch, nh chi phÝ s¶n phÈm háng, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. GÝa thµnh thùc tÕ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. * Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc ph©n chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) vµ gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé). 7 Chuyªn ®Ó thùc t¹p - GÝa thµnh s¶n xuÊt: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xíng s¶n xuÊt. §ã lµ chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ NCTT vµ chi phÝ SXC. - GÝa thµnh tiªu thô: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t s×nh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Hay nãi kh¸c ®i, gi¸ thµnh tiªu thô b»ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng víi chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. ChÝnh v× vËy, gÝa thµnh tiªu thô ®îc gäi lµ gÝa thµnh toµn bé hay gÝa thµnh ®Çy ®ñ. 3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. MÆc dï gi÷a chi phÝ vµ gÝa thµnh cã mèi quan hÖ víi nhau nhng gi÷a chóng cßn cã ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph¹m vi vµ néi dung. V× vËy, cÇn ph©n biÖt ph¹m vi vµ giíi h¹n cña chóng ®Ó øng dông tèt h¬n trong viÖc tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. - Chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mét kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn nã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh liªn quan ®Õn c¶ chi phÝ cña kú tríc chuyÓn sang (chi phÝ dë dang ®Çu kú) vµ chi phÝ cña kú nµy chuûªn sang kú sau (chi phÝ dë dang cu«i kú). - Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi khèi lîng chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh, trong khi ®ã gÝa thµnh l¹i liªn quan mËt thiÕt ®Õn khèi lîng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh s¶n phÈm ®Òu tiªu hao c¸c yÕu tè vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Nhng chóng vÉn cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau: - VÒ mÆt chÊt: Chi phÝ kinh doanh lµ yÕu tè ®a hao phÝ trong qu¸ tr×nh kinh doanh nhng cha h¼n ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng yÕu tè tiªu hao cho qu¸ tr×nh kinh doanh mét lîng s¶n phÈm dÞch vô ®· hoµn thµnh - VÒ mÆt lîng: Thêng vÒ mÆt lîng gi÷a chóng kh«ng cã sù thèng nhÊt víi nhau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ cña thêi kú tríc chuyÓn sang, chi phÝ ®a chi ra trong kú vµ lo¹i trõ chi phÝ chuyÓn sang kú sau. Nã ®îc biÓu hiÖn qua c«ng thøc sau: Trong ®ã: Z  Ddk  C  Dck Dck C D®k : Chi phÝ dë dang ®Çu kú : Chi phÝ ph¸t sinh trong kú : Chi phÝ dë dang cuèi kú Khi gÝa trÞ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau th× gÝa thµnh s¶n phÈm dÞch vô trïng khíp víi chi phi s¶n xuÊt. 8 Chuyªn ®Ó thùc t¹p 4. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm hai giai ®o¹n liªn tôc kÕ tiÕp nhau vµ cã mèi quan hÖ víi nhau, giai ®o¹n ®Çu h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú theo tõng ®èi tîng, chÞu chi phÝ nh tõng ho¹t ®éng kinh doanh, tõng hîp ®ång kinh doanh... vµ ph©n tÝch c¸c chi phÝ ®ã theo yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ nh theo kho¶n môc chi phÝ, theo yÕu tè chi phÝ... Giai ®o¹n hai lµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm theo tõng ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh trªn c¬ së sè liÖu cña chi phÝ ®· tËp hîp ®îc. X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ chèt ®Ó tÝnh gÝa thµnh ®îc chÝnh x¸c. 4.1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn) hoÆc cã thÓ lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ (s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng). ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. Khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tríc hÕt lµ ph¶i c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông, sau ®ã lµ c¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp, cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn viÖc tËp hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt. 4.2. §èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ lµ s¶n phÈm, b¸n s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n vµ tiªu thô s¶n phÈm. 4.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm gièng nhau ë b¶n chÊt chung, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ, cïng phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi phÝ vµ gi¸ thµnh. Nhng chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau sau: - X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ ®îc tËp hîp ph¸t sinh trong kú. Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt. - Mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ cã nhiÒu ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh. Tuy nhiªn, trong nhiÒu trêng hîp ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm còng lµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã ®Ó ph©n biÖt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét, chóng ta cÇn c¨n cø vµo c¸c c¬ së sau :  C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: - Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hoÆc cã thÓ lµ mét nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm cuèi cïng. 9 Chuyªn ®Ó thùc t¹p - Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn. Cßn ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm ë bíc cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm ë tõng bíc chÕ t¹o.  C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt: - Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi tîng chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, cßn ®èi tîng h¹ch to¸n gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n. - §èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín, tuú thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ lµ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, nhãm chi tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ. Cßn ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm.  C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh: - Víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ngîc l¹i nÕu tr×nh ®é thÊp th× ®èi tîng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i. - ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi tîng chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò mang tÝnh ®Þnh lîng cho tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. §ång thêi thÓ hiÖn ®îc môc ®Ých vµ ph¹m vi tiÕn hµnh hai giai ®o¹n cña c«ng t¸c kÕ to¸n nªu trªn. * Kú tÝnh gi¸ thµnh: Lµ thêi kú mµ kÕ to¸n tÝnh gÝa thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cho s¶n phÈm hoµn thµnh. X¸c ®Þnh kú tÝnh gÝa thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc, c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh khoa häc hîp lý, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh thùc tÕ kÞp thêi, ph¸t huy ®îc chøc n¨ng Gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. 5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt : a. Chi phÝ trùc tiÕp Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× chi phÝ ph¸t sinh cho ®èi tîng nµo ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. §Ó thùc hiÖn tèt ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc viÖc ghi chÐp ban ®Çu (chøng tõ g«c) ph¶i theo ®óng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh. Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ gèc theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ liªn quan vµ trùc tiÕp ghi vµo sæ kÕ to¸n (tµi kho¶n cÊp 1, tµi kho¶n cÊp 2, sæ chi tiÕt). Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tËp hîp chi phÝ theo ®óng ®èi tîng chÞu chi phÝ víi møc ®é chÝnh x¸c cao. b. Chi phÝ chung Chi phÝ chung lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nh÷ng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ mµ kh«ng ph©n biÖt riªng rÏ ngay tõ khi h¹ch to¸n ban ®Çu nh chi phÝ 10 Chuyªn ®Ó thùc t¹p ®iÖn níc, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ trùc tiÕp kh¸c. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh kh«ng thÓ tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu riªng theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ ®îc mµ kÕ to¸n ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Sö dông ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n vÉn tËp hîp ®îc chi phÝ cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý. Ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu víi nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, trªn c¬ së ®ã ®Ó tËp hîp sè liÖu theo tõng ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Sau ®ã chän tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý ®Ó tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ ®· tËp hîp cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp lµ tiªu chuÈn cã quan hÖ kinh tÕ t¬ng quan tû lÖ thuËn víi chi phÝ cÇn ph©n bæ ®¶m b¶o cho viÖc ph©n bæ hîp lý, ®ång thêi tiªu chuÈn ®ã ®· cã thÓ tÝnh to¸n hoÆc thu thËp ®îc mét c¸ch dÔ dµng. V× vËy tuú theo tõng kho¶n môc chi phÝ cÇn ph©n bæ vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cô thÓ mµ chän tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho thÝch hîp, ®¶m b¶o cho chi phÝ ®ã ®îc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cã liªn quan mét c¸ch hîp lý vµ chÝnh x¸c nhÊt, l¹i ®¬n gi¶n ®îc thñ tôc tÝnh to¸n, ph©n bæ. C¸c bíc ph©n bæ nh sau: - Bíc 1: Tríc hÕt tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ theo c«ng thøc: Tæng chi phÝ NVL tËp hîp cÇn ph©n bæ HÖ sè ph©n bæ = Tæng tiªu thøc ph©n bæ - Bíc 2: TÝnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng liªn quan theo c«ng thøc: Chi phÝ ph©n bæ HÖ sè Tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng ph©n bæ cho tõng ®èi tîng 6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ th«ng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n cho chi phÝ tõng ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gÝa thµnh, tuú theo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña doanh nghiÖp nh ®èi tîng tËp hîp chi phi vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp, hoÆc ¸p dông kÕt hîp mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm: * Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n): Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt nhng s¶n xuÊt víi sè lîng lín. C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp ®îc trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú x¸c ®Þnh ®îc, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc: Tæng gÝa = CPSX dë dang + CPSX ph¸t sinh - CPSX dë dang thµnh SP ®Çu kú trong kú cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh 11 Chuyªn ®Ó thùc t¹p Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh * Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ : Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may mÆc. ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh nh sau: Tæng gi¸ CP bíc 1 CP bíc 2 CP bíc n thµnh SP hoµn = tÝnh cho + tÝnh cho + ... + tÝnh cho thµnh thµnh phÈm thµnh phÈm thµnh phÈm * Ph¬ng ph¸p hÖ sè: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông t¹i nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ph¶i tËp trung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi tîng h¹ch to¸n CPSX lµ nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ nh÷ng s¶n phÈm . Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. Trong ®ã, lÊy mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô lµm gèc cã hÖ sè gi¸ quy ®Þnh, tõ ®ã c¨n cø vµo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau nh sè lîng NVL tiªu hao, träng lîng s¶n phÈm tÝnh b»ng hÖ sè quy ®æi cho lo¹i s¶n phÈm cßn l¹i. Cuèi kú, c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm, tæng chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp vµ hÖ sè quy ®æi t¬ng ®¬ng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm theo tr×nh tù nh sau: - Bíc 1: Quy ®æi s¶n phÈm c¸c lo¹i vÒ s¶n phÈm chuÈn theo mét hÖ sè quy ®inh nµo ®ã lµm tiªu thøc ph© bæ n Tæng s¶n lîng =  S¶n lîng SPi x HÖ sè quy ®æi quy ®æi i=1 SPi - Bíc 2: TÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc. TÝnh tæng gÝa thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc. Tæng gÝa = CP s¶n phÈm dë + Tæng CPSX ph¸t - CP s¶n phÈm dë thµnh dang ®Çu kú sinh trong kú dang cuèi kú Tæng gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm = Sè lîng s¶n phÈm gèc - Bíc 3: TÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i: Gi¸ ®¬n vÞ s¶n = Gi¸ trÞ s¶n x HÖ sè quy ®æi cña phÈm lo¹i i phÈm gèc s¶n phÈm lo¹i i 12 Chuyªn ®Ó thùc t¹p * Ph¬ng ph¸p tû lÖ chi phÝ: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau nh ¨n mÆc, dÖt kim, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t theo tõng nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a CPSX thùc tÕ so víi CPSX kÕ ho¹ch (®Þnh møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ, tæng thÓ tõng lo¹i. Tæng gÝa thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm Tû lÖ gi¸ thµnh = Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm Gi¸ thµnh thùc tÕ = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x Tû lÖ gÝa thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm i ®¬n vÞ s¶n phÈm i * Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô: §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc nh÷ng s¶n phÈm phô. §Ó tÝnh gÝa trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng CPSX s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ trÞ cã thÓ sö dông, gi¸ trÞ íc tÝnh, gi¸ theo kÕ ho¹ch, gi¸ NVL ban ®Çu. Sau khi tÝnh ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm phô  Tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm chÝnh ®îc tÝnh nh sau: Tæng gÝa GÝa trÞ SP Tæng CPSX Gi¸ trÞ GÝa trÞ SP thµnh SP = chÝnh dë + ph¸t sinh SP phô chÝnh dd chÝnh dang ®Çu kú thu håi cuèi kú *Ph¬ng ph¸p liªn hîp: Lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh b»ng c¸ch kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh: kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, víi ph¬ng ph¸p tû lÖ. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ ho¸ chÊt, may mÆc. Trªn c¬ së c¸c ph¬ng ph¸p gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi trªn, kÕ to¸n cÇn lùa chän ®Ó ¸p dông sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp nh ®Æc ®iÓm bé m¸y tæ chøc, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt quy tr×nh c«ng nghÖ, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lùa chän. - §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt gØan ®¬n: Doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ nh doanh nghiÖp kh¹i th¸c than, h¶i s¶n. Th× viÖc h¹ch to¸n chi phÝ ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng theo ph¬ng thøc trùc tiÕp hay liªn hîp. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n, ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh ¸p dông tuú theo tÝnh chÊt vµ sè lîng s¶n phÈm tõng ®¬n nh ph¬ng ph¸p hÖ sè, liªn hîp. ViÖc tÝnh gÝa thµnh chØ ¸p dông khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú tÝnh gÝa thµnh kh«ng trïng víi kú b¸o c¸o. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Õn kú b¸o c¸o cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ tËp hîp theo ®¬n ®Òu coi lµ s¶n phÈm dë dang. Cßn nh÷ng ®¬n ®· hoµn thµnh th× tæng chi 13 Chuyªn ®Ó thùc t¹p phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã chÝnh lµ tæng gÝa thµnh s¶n phÈm cña ®¬n, gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm b»ng tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chia cho sè lîng s¶n phÈm cña ®¬n. Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt, theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý cÇn x¸c ®Þnh khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh trong kú th× ®èi víi nh÷ng ®¬n míi hoµn thµnh mét phÇn hoÆc theo møc ®é hoµn thµnh cña ®¬n. - §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc th× gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiªu hao vÒ lao ®éng, vËt t vµo ngµy ®Çu kú theo ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trong kú kÕ to¸n h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ ph¸t sinh thµnh 3 lo¹i: Theo ®Þnh møc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gÝa thµnh thùc tÕ s¶n phÈm: Gi¸ thµnh thùc = Gi¸ thµnh ®Þnh + Chªnh lÖch do + Chªnh lÖch víi tÕ s¶n phÈm møc s¶n phÈm thay ®æi ®Þnh møc ®Þnh møc - §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, quy tr×nh c«ng nghÖ gåm nhiÒu bíc nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi bíc t¹o ra mét b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña bíc tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn cña bíc sau. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thÝch hîp lµ theo bíc chÕ biÕn (giai ®o¹n c«ng nghÖ), CPSX ®îc tËp hîp theo phÈm xëng sÏ ®îc ph©n bæ cho c¸c bíc tiÕp theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý, CPSX cã thÓ ®îc tËp hîp theo ph¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm hay kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh thêng lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè hay tæng céng chi phÝ. TÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm: ¸p dông ë doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm s¶n xuÊt ë bíc cã thÓ dïng lµm thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. Gi¸ thµnh ®îc tÝnh nh sau: GÝa thµnh b¸n thµnh = CPNVL + CP chÕ biÕn - Gi¸ trÞ SPDD phÈm bíc 1 chÝnh bíc 2 bíc 2 Gi¸ thµnh b¸n thµnh = Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn - Gi¸ trÞ SPDD phÈm bíc 2 TP bíc 1 bíc 2 bíc 2 Tæng gi¸ thµnh = Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn GÝa trÞ SPDD s¶n phÈm TP bíc n-1 bíc n bíc n TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm: ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈm tõng bíc kh«ng b¸n ®îc ra ngoµi th× chi phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh vµ ®îc kh¸i qu¸t nh sau: Tæng gi¸ thµnh = CP NVL + CP chÕ biÕn + CP chÕ biÕn +...+ CP chÕ biÕn SP hoµn thµnh chÝnh bíc 1 bíc 2 bíc n iii. kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh©u träng t©m trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. H¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c sÏ t¹o ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nh÷ng chi phÝ mµ ®¬n vÞ ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¬ 14 Chuyªn ®Ó thùc t¹p së ®ã tÝnh ®îc chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ngµy cµng thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng. 1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ nh÷ng chØ tiªu quan träng ®îc c¸c nhµ doanh nghiÖp quan t©m v× chóng g¾n lתn víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, th«ng qua sè liÖu do bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp ®Ó c¸c nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp biÕt ®îc chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i dÞch vô còng nh toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi nh»m h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tõ ®ã ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp nh»m t¨ng cêng c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé doanh nghiÖp. 2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 2.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp: * Kh¸i niªm: Chi phÝ NVL TT bao gåm c¸c chi phÝ vÒ NVL chÝnh, NVL phô, nhiªn liÖu, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ NVLTT ph¶i ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Cßn trong trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo tiªu thøc thÝch hîp nh theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng s¶n phÈm. C«ng thøc ph©n bæ nh sau: CP vËt liÖu ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ = * tû lÖ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cña tõng ®èi tîng Tû lÖ (hay hÖ sè) Tæng CPNVL cÇn ph©n bæ ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng * Tµi kho¶n sö dông: TK 621 - Chi phÝ NVL TT Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Néi dung ph¶n ¸nh cña nã trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn - Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt. - Bªn Cã: GÝa trÞ VL sö dông kh«ng hÕt nhËp tr¶ l¹i kho, KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT cho ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh. - Sè D: Cuèi kú kh«ng cã sè d. 15 Chuyªn ®Ó thùc t¹p S¬ ®å 1.1 h¹ch to¸n Tæng hîp chi phi NVLTT: TK 152 TK 621 TK154 XuÊt kho vËt liÖu dïng trùc Kªt chuyÓn CPNVLTT tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm TK151, 111,112,331 mua sö dông trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm TK 152 VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho TK 133 ThuÕ GTGT ®îc KT (nÕu cã) * Kh¸i niªm:Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay c¸c lao vô dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...) Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. * Tµi kho¶n sö dông: TK 622 - Chi phÝ NCTT. - Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ NCTT s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong kú. - Bªn Cã: KÕt chuûªn chi phÝ NCTT vµo c¸c tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. - TK 622 kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng. S¬ ®å 1.2 h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: TK 334 TK 622 TK 154 TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho CNTT s¶n xuÊt KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT TK 338 C¸c kho¶n ®ãng gãp theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng thùc tÕ cña NCTT ph¸t sinh (19% trÝch theo l¬ng) 16 Chuyªn ®Ó thùc t¹p 2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: * Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT. §©y lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm c¸c kho¶n : chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. * Tµi kho¶n sö dông: TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. - Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ SXC, kÕt chuyÓn hay ph©n bæ chi phÝ SXC. - Sè D: cuèi kú kh«ng cã sè d, ®îc më chi tiÕt cho tõng ph©n xëng, tõng bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô vµ ®îc chi tiÕt thµnh c¸c TK cÊp 2 ®Ó ph¶n ¸nh néi dung chi tiÕt. 1. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng 2. TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu 3. TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt 4. TK 6274: Chi phÝ KHTSC§ 5. TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. 6. TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Chi phÝ SXC cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp. C¸c tiªu thøc ph©n bæ CPSXC thêng ®îc sö dông lµ: Ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xu©t, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt. C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Møc chi phÝ SXC Tæng CPSXC cÇn ph©n bæ x Tæng tiªu thøc ph©n bæ cho tõng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña ph©n bæ cña tõng ®èi tîng tÊt c¶ c¸c ®èi tîng ®èi tîng 17 Chuyªn ®Ó thùc t¹p S¬ ®å 1.3 h¹ch to¸n chi phÝ SXC: TK 334, 338 TK 627 Chi phÝ nh©n viªn TK 152,153 TK 111, 112, 152 C¸c kho¶n ghi gi¶m CPSXC TK 154 Chi phÝ vËt liÖu,dông cô TK 142 335 Ph©n bæ (kÕt chuyÓn) chi phÝ SXC Chi phÝ theo dù to¸n TK 111, 112, 331 C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c TK 154 Chi phÝ s¶n xuÊt phô 2.4. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ vµ chi phÝ tr¶ tríc, c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. a) H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc. * Kh¸i niÖm: Chi phÝ tr¶ tríc lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh víi quy m« lín vµ cã liªn quan ®Õn nhiÒu kú kÕ to¸n. C¸c chi phÝ nµy sÏ ®îc tËp hîp l¹i råi ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña nhiÒu kú. * Tµi kho¶n sö dông : TK 142- Chi phÝ tr¶ tríc: - Bªn Nî: TËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n thùc tÕ ph¸t sinh - Bªn Cã: Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kinh doanh - D Nî: Ph¶n ¸nh sè chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n cha ph©n bæ 18 Chuyªn ®Ó thùc t¹p TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n: dïng ®Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n cã liªn quan ®Õn tõ 2 niªn ®é kÕ to¸n trë lªn. - Bªn N¬: TËp hîp chi phÝ tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. - Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh trong kú nµy - D Nî: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 242,142 - TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc Nî TK133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331, 153, 2413 - Gi¸ trÞ ®îc xuÊt dïng, c¸c chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh - §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kinh doanh Nî TK 627, 641,642, 635 - Ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng Cã TK 142, 242 - Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ SXKD trong kú. b) H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ (chi phÝ trÝch tríc) * Kh¸i niÖm: Chi phÝ ph¶i tr¶ lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh vµ sÏ ph¸t sinh trong t¬ng lai víi quy m« lín vµ ¶nh hëng tíi nhiÒu kú kinh doanh . KÕ to¸n trÝch tríc vµo chi phÝ kú nµy ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh * Tµi kho¶n sö dông: TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ - Bªn Nî: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh - Bªn Cã: TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n - D Cã: C¸c kho¶n ®· trÝch tríc nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. - §Þnh kú trÝch tríc c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n Nî TK 627, 641, 642, 622, 635 - TrÝch tríc chi phÝ cho c¸c ®èi tîng Cã TK 335 - TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ ®a vµo chi phÝ kinh doanh - Khi chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111, 112, 152, 331, 334,... C¸c kho¶n ph¶i chi, ph¶i tr¶ - NÕu sè trÝch tríc theo kª ho¹ch lín h¬n thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 335 - Bæ sung kho¶n chªnh lÖch vµo chi phÝ 19 Chuyªn ®Ó thùc t¹p Cã TK 627, 641, 642, 622, 635 - Bæ sung kho¶n chªnh lÖch vµo chi phÝ - NÕu sè trÝch tríc theo kÕ ho¹ch nhá h¬n thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 622, 627, 641, 642 - Ghi t¨ng chi phÝ cho c¸c ®èi tîng Cã TK 335 - Xo¸ sæ kho¶n chªnh lÖch chi phÝ. c) H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng. * Ph©n lo¹i s¶n phÈm háng theo tiªu chuÈn ®Þnh møc - S¶n phÈm háng trong ®Þnh møc: ThiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc sÏ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh phÈm - S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc: ThiÖt h¹i cña nh÷ng s¶n phÈm nµy kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh cña chÝnh phÈm. * Ph¬ng ph¸p h¹ch tãan s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc - Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc Nî TK 1381 -Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc Cã TK 154, 155, 157, 632 - Hµng b¸n råi, háng, tr¶ l¹i - C¸c chi phÝ vÒ s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc Nî TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng Cã TK 111, 112, 152, 334,...Chi phÝ söa ch÷a s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu håi Nî TK 152 - Thu håi phÕ liÖu Nî TK 334, 1388 - C¸ nh©n båi thêng Cã TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng - KÕt chuyÓn s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc. Nî TK 811 - S¶n phÈm háng tÝnh vµo chi phÝ kh¸c Cã TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc  H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt - Trêng hîp 1: Ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch hay ®· dù kiÕn tríc th× chi phÝ thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt sÏ ®îc theo dâi trªn TK 335 - Trêng hîp 2: Ngõng s¶n xuÊt ngoµi kÕ ho¹ch kÕ to¸n theo dâi t¬ng tù s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc 2.5. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Cuèi kú c¸c chi phÝ ®Òu ®îc tËp hîp vµo bªn nî cña TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan