Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hạch toán chi phí sx và tính giá thành sp tại cty xây lắp vt xd 8...

Tài liệu Hạch toán chi phí sx và tính giá thành sp tại cty xây lắp vt xd 8

.PDF
64
185
70

Mô tả:

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n-íc ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn do cã sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n-íc. Tr-íc sù c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, mèi quan t©m lín nhÊt vµ lµ hµng ®Çu cña c¸c Doanh nghiÖp lµ Lîi nhuËn: Lîi nhuËn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i hay kh«ng tån t¹i cña Doanh nghiÖp. Tõ t×nh h×nh thùc tÕ, c¸c Doanh nghiÖp ph¶i th-êng xuyªn ®iÒu tra, tÝnh to¸n, c©n nh¾c ®Ó lùa chän ph-¬ng ¸n kinh doanh tèi -u sao cho víi chi phÝ bá ra Ýt nhÊt nh-ng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt víi s¶n phÈm cã chÊt l-îng cao. §Ó ®¹t ®-îc môc ®Ých nµy ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i quan t©m tíi mäi yÕu tè ¶nh h-ëng tíi s¶n phÈm cña m×nh. H¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ trong Doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p nãi riªng ®· vµ ®ang lµ mét vÊn ®Ò ®-îc nhiÒu nhµ kinh doanh quan t©m. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu quan träng trong bÊt kú Doanh nghiÖp nµo, hai chØ tiªu nµy lu«n cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt vµ kh«ng t¸ch rêi nhau. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hiÖn nay th× vÊn ®Ò tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa v« cïng to lín trong viÖc n©ng cao lîi nhuËn, t¨ng tÝch luü cho Doanh nghiÖp, nã lµ tiÒn ®Ò ®¶m b¶o cho sù tån t¹i, cñng cè chç ®øng cña Doanh nghiÖp trong sù c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. §Ó lµm tèt c«ng viÖc nµy, ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp cÇn tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®óng ®èi t-îng, ®óng chÕ ®é quy ®Þnh vµ ®óng ph-¬ng ph¸p ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ tiÕt kiÖm c¸c kho¶n môc chi phÝ chi dïng cho s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ nhËn thùc trªn vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty XL vµ VTXD 8 em thÊy r»ng x©y l¾p lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh cña C«ng ty vµ hiÖn nay C«ng ty ®ang dÇn ph¸t huy kh¶ n¨ng vµ -u thÕ cña m×nh trªn thÞ tr-êng nµy. §Ó ®¹t ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt víi chi phÝ bá ra thÊp nhÊt, ®ång thêi s¶n phÈm x©y l¾p ®¹t chÊt l-îng cao th× viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty ®· ®-îc chó ý vµ ®Æc biÖt coi träng. V× nh÷ng lý do trªn nªn em ®· lùa chän ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty X©y l¾p vµ VËt t- x©y dùng “ lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Néi dung cña luËn v¨n tèt nghiÖp gåm 3 phÇn PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. PhÇn 2: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty X©y l¾p vµ VËt t- x©y dùng 8. PhÇn 3: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý hach to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm X©y l¾p t¹i C«ng ty X©y l¾p vµ VËt t- x©y dùng 8. PhÇn I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. I - Chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm, yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý, nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. 1. §Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y l¾p: X©y dùng c¬ b¶n (XDCB) lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã t¹o nªn c¬ së vËt chÊt cho x· héi, t¨ng tiÒm lùc kinh tÕ vµ quèc phßng cña ®Êt n-íc. H¬n thÕ n÷a, ®Çu t- XDCB g¾n liÒn víi viÖc øng dông c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü -1- thuËt ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt. Nã cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, mét bé phËn lín cña thu nhËp quèc d©n nãi chung vµ quü tÝch luü nãi riªng víi vèn ®Çu t-, tµi trî cña n-íc ngoµi ®-îc sö dông trong lÜnh vùc XDCB. So víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, XDCB cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Æc tr-ng, ®-îc thÓ hiÖn rÊt râ ë s¶n phÈm x©y l¾p vµ qu¸ tr×nh s¸ng t¹o ra s¶n phÈm cña ngµnh. §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian sö dông l©u dµi, cã gi¸ trÞ lín ®ßi hái c¸c nhµ x©y dùng ph¶i dù ®o¸n tr-íc xu h-íng tiÕn bé x· héi ®Ó tr¸nh bÞ l¹c hËu. Phong c¸ch kiÕn tróc vµ kiÓu d¸ng mét s¶n phÈm cÇn ph¶i phï hîp víi v¨n ho¸ d©n téc. Trªn thùc tÕ, ®· cã kh«ng Ýt c¸c c«ng tr×nh x©y dùng trë thµnh biÓu t-îng cña mét quèc gia nh- chïa Mét cét ë Hµ néi, th¸p Ephen ë Pari... vµ do ®ã chÊt l-îng cña c¸c c«ng tr×nh x©y dùng còng ph¶i ®-îc ®Æc biÖt chó ý. Nã kh«ng chØ ¶nh h-ëng tíi tuæi thä cña c«ng tr×nh vµ cßn ¶nh h-ëng tíi sù an toµn cho ng-êi sö dông. S¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh tæng hîp ph¸t huy t¸c dông vÒ mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, kÕ to¸n, nghÖ thuËt... Nã rÊt ®a d¹ng nh-ng l¹i mang tÝnh ®éc lËp, mçi mét c«ng tr×nh ®-îc x©y dùng theo mét thiÕt kÕ, kü thuËt riªng, cã gi¸ trÞ dù to¸n riªng vµ t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh, n¬i s¶n xuÊt ra s¶n phÈm còng ®ång thêi lµ n¬i sau nµy khi s¶n phÈm hoµn thµnh ®-îc ®-a vµo sö dông vµ ph¸t huy t¸c dông. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy cã t¸c ®éng lín tíi gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh x©y dùng. Qu¸ tr×nh tõ khi khëi c«ng cho ®Õn khi hoµn thµnh c«ng tr×nh bµn giao vµ ®-a vµo sö dông th-êng kÐo dµi. Nã phô thuéc quy m« vµ tÝnh chÊt phøc t¹p vÒ kü thuËt cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi c«ng ®-îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n thi c«ng l¹i chia thµnh nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau, c¸c c«ng viÖc chñ yÕu diÔn ra ngoµi trêi chÞu t¸c déng rÊt lín cña c¸c nh©n tè m«i tr-êng xÊu nh- m-a, n¾ng, lò, lôt... ®ßi hái c¸c nhµ x©y dùng ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ nh÷ng biÕn ®éng nµy ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng ¶nh h-ëng xÊu cña nã. S¶n phÈm x©y dùng lµ s¶n phÈm ®¬n chiÕc vµ ®-îc tiªu thô theo c¸ch riªng. C¸c s¶n phÈm ®-îc coi nh- tiªu thô tr-íc khi ®-îc x©y dùng theo gi¸ trÞ dù to¸n hay gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t- (gi¸ ®Êu thÇu) do ®ã tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®-îc thÓ hiÖn râ bëi v× s¶n phÈm x©y l¾p lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt. 2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong KD x©y l¾p. a). Kh¸i niÖm Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè: t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng ®ång thêi còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh- vËy ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ nhµ s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, t- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng vËt ho¸ vµ hao phÝ lao ®éng sèng mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p. Thùc chÊt chi phÝ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch vèn, chuyÓn dÞch c¸c yÕu tè s¶n xuÊt t¹o ra c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh. CÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu: Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Tøc lµ nã g¾n liÒn víi khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú. Cßn chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn cña c¸c lo¹i vËt t-, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp bÊt kÓ nã ®-îc dïng víi môc ®Ých g×. b). Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. Trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ kh¸c nhau, do ®ã yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý chi phÝ kh«ng thÓ chØ dùa vµo sè liÖu ph¶n ¸nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i c¨n cø vµo tõng lo¹i chi phÝ riªng biÖt ®Ó phôc vô vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc tõng yÕu tè kinh tÕ ban ®Çu cña chóng theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. Do ®ã ®ßi hái ph¶i cã sù ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. -2- ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p. Trªn c¬ së ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, c¨n cø vµo néi dung ph¸t sinh chi phÝ, kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan. Bªn c¹nh ®ã viÖc ph©n lo¹i cßn gióp doanh nghiÖp kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt trªn doanh thu cña doanh nghiÖp, thóc ®Èy doanh nghiÖp kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, ®èi t-îng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é xem xÐt chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc ph©n lo¹i theo nh÷ng c¸ch sau: Ph©n lo¹i chi phÝ theo dù to¸n. Trong x©y dùng c¬ b¶n gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh cã ý nghÜa trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó lËp dù to¸n c«ng tr×nh ng-êi ta ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt thµnh c¸c kho¶n sau: chi phÝ x©y l¾p, chi phÝ mua s¾m, chi phÝ kh¸c vµ chi phÝ dù phßng. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ trªn kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa víi kÕ to¸n mµ cßn cung cÊp cho nhµ qu¶n lý nh÷ng th«ng tin lµm chuÈn mùc kiÓm tra tiÕn ®é thi c«ng. Vµ dùa vµo ®ã ng-êi ta bãc t¸ch ra nh÷ng chi phÝ vËt liÖu, nh©n c«ng, chi phÝ m¸y thi c«ng. Do ®ã chóng ta cã c¸ch ph©n lo¹i thø hai. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n tÝch c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Theo c¸ch nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc chia thµnh ba kho¶n môc chÝnh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Nh-ng do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n cã chi phÝ vÒ m¸y thi c«ng lín vµ phøc t¹p nªn ba kho¶n môc trªn ®-îc thay b»ng bèn kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Ó cÊu thµnh nªn thùc thÓ c«ng tr×nh nh- vËt liÖu chÝnh (xi m¨ng, thÐp, g¹ch, c¸t, ®¸, sái...), vËt liÖu phô (s¬n, phô gia, èc vÝt...), vËt kÕt cÊu gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo vËt kiÕn tróc (qu¹t th«ng giã, thiÕt bÞ vÖ sinh...) - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ toµn bé tiÒn l-¬ng chÝnh, phô cÊp vµ c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia x©y l¾p c«ng tr×nh (c¶ c«ng nh©n trong vµ ngoµi biªn chÕ). Nã bao gåm tiÒn l-¬ng tr¶ theo thêi gian, tr¶ theo s¶n phÈm, lµm thªm giê, tiÒn th-ëng th-êng xuyªn vµ v-ît n¨ng suÊt lao ®éng. Kho¶n môc nµy kh«ng bao gåm kho¶n trÝch 19% BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña c«ng nh©n gi¸n tiÕp (Ban chØ huy c«ng tr×nh). - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p gåm chi phÝ khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, tiÒn l-¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu, ®éng lùc dïng cho m¸y thi c«ng. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm: + TiÒn l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi; Kho¶n trÝch theo l-¬ng nh- BHYT, BHXH, KPC§ ®-îc tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh (19%) trªn tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi (thuéc biªn chÕ cña Doanh nghiÖp). + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông cho viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt chung cña ®éi. + Chi phÝ c«ng cô s¶n xuÊt phôc vô thi c«ng vµ qu¶n lý ®éi. + Chi phÝ khÊu hao TSC§ nh- nhµ x-ëng, thiÕt bÞ dïng cho qu¶n lý ®éi. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh- ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i.... +Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi. Nh÷ng chi phÝ trong c¸c kho¶n môc chi phÝ trªn ®Òu thuéc ph¹m vi chi phÝ ®-îc tÝnh trong hîp ®ång x©y dùng cô thÓ. Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ: Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ gióp chóng ta gi÷ ®-îc tÝnh nguyªn vÑn cña tõng yÕu tè còng nh- tõng kho¶n chi phÝ kh«ng kÓ nã ®-îc ph¸t sinh tõ ®©u, cã quan hÖ nh- thÕ nµo tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông lín ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n còng nhc«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp ph¶i bá ra bao nhiªu vµ nh÷ng -3- lo¹i chi phÝ nµo, lµm c¬ së cho viÖc lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú sau, lËp kÕ ho¹ch tÝnh to¸n nhu cÇu vËt t-, vèn l-u ®éng (nh- tiÒn mÆt). Theo c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè th× nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt kinh tÕ chung ®-îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng tÝnh ®Õn n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ dïng vµo môc ®Ých g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi víi doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n, chi phÝ s¶n xuÊt gåm c¸c yÕu tè sau: yÕu tè nguyªn vËt liÖu, yÕu tè c«ng cô, dông cô, yÕu tè nhiªn liÖu ®éng lùc, yÕu tè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng, yÕu tè khÊu hao TSC§, yÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, yÕu tè kh¸c b»ng tiÒn. Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh C¨n cø vµo viÖc tham gia cña c¸c chi phÝ vµo ho¹t ®éng kinh doanh, toµn bé chi phÝ ®-îc chia lµm ba lo¹i: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, chi phÝ bÊt th-êng. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®-îc chÝnh x¸c, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh ®óng ®¾n còng nh- viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nhanh chãng, kÞp thêi Ph©n lo¹i theo c¸ch øng xö cña chi phÝ Nh»m môc ®Ých ®¸p øng yªu cÇu lËp kÕ ho¹ch kiÓm so¸t vµ chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ cña nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ph©n lo¹i theo c¸ch øng xö nghÜa lµ khi møc ®é ho¹t ®éng biÕn ®éng th× chi phÝ sÏ biÕn ®éng nh- thÕ nµo. Khi møc ho¹t ®éng kinh doanh thay ®æi, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn thÊy tr-íc chi phÝ sÏ biÕn ®éng nh- thÕ nµo, biÕn ®éng bao nhiªu vµ lo¹i nµo biÕn ®éng ®Ó t-¬ng øng víi biÕn ®éng cña møc ho¹t ®éng. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy tæng chi phÝ cña doanh nghiÖp bao gåm hai lo¹i chi phÝ: biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i trªn ng-êi ta cßn cã mét sè c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nh- sau: - Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ngoµi s¶n xuÊt - Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp - Chi phÝ kiÓm so¸t ®-îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®-îc - Chi phÝ theo thêi kú vµ chi phÝ s¶n phÈm Tãm l¹i, mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa riªng phôc vô cho tõng yªu cÇu qu¶n lý vµ tõng ®èi t-îng cung cÊp th«ng tin cô thÓ. Nh-ng chóng lu«n bæ sung cho nhau nh»m qu¶n lý hiÖu qu¶ nhÊt vÒ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. 3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. a - Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh hay mét h¹ng môc c«ng tr×nh th× doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¶i ®Çu t- vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng mét l-îng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp chi ra trong mét qu¸ tr×nh thi c«ng ®ã sÏ tham gia cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh cña qu¸ tr×nh ®ã. Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ m¸y thi c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n qui -íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu, bµn giao vµ ®-îc chÊp nhËn thanh to¸n. Kh¸c víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ng-êi ta cã thÓ tÝnh to¸n gi¸ thµnh cho mét lo¹t s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt ra trong thêi kú vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm, ®ã lµ mét trong nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n ë doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt. Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l-îng x©y l¾p sau khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã mét gi¸ thµnh riªng. H¬n n÷a, khi nhËn thÇu mét c«ng tr×nh x©y dùng th× râ rµng lµ gi¸ b¸n (gi¸ nhËn thÇu hoÆc gi¸ tróng thÇu) ®· cã ngay tr-íc khi thi c«ng c«ng tr×nh. Nh- vËy, gi¸ b¸n cã tr-íc khi x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh. Do ®ã, gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng -4- tr×nh ®ã chØ quyÕt ®Þnh tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®¹t ®-îc do thi c«ng c«ng tr×nh ®ã mµ th«i. Tuy vËy, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Ó ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®-îc sù cho phÐp cña Nhµ n-íc mét sè doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ®· linh ho¹t, chñ ®éng x©y dùng mét sè c«ng tr×nh (chñ yÕu lµ c«ng tr×nh nh- nhµ ë, v¨n phßng, cöa hµng...) sau ®ã b¸n l¹i cho c¸c ®èi t-îng cã nhu cÇu sö dông víi gi¸ b¸n hîp lý th× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p còng lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n. Tr-íc ®©y ng-êi ta quan niÖm r»ng gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé gi¸ trÞ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh theo sè l-îng vµ lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Nh- vËy, gi¸ thµnh sÏ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng ®¾n b¶n chÊt cña nã vµ Ýt nhiÒu mang tÝnh chÊt chñ quan bëi v×: - TÝnh vµo gi¸ thµnh mét sè kho¶n môc chi phÝ mµ thùc chÊt lµ thu nhËp thuÇn tuý cña x· héi nh-: BHXH, c¸c kho¶n trÝch nép cho c¬ quan cÊp trªn, thuÕ vèn, thuÕ tµi nguyªn... - Mét sè kho¶n môc chi phÝ gi¸n tiÕp ®-îc ph©n bæ vµo gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm hay tõng s¶n phÈm theo c¸c tiªu thøc phï hîp. ViÖc ph©n bæ nµy mang tÝnh chñ quan. b - Ph©n biÖt kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau nh-ng chóng l¹i kh¸c nhau vÒ ph¹m vi, giíi h¹n vµ néi dung. Chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quÝ, n¨m) cßn gi¸ thµnh l¹i liªn quan ®Õn chi phÝ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang kú tr-íc chuyÓn sang nh-ng l¹i kh«ng bao gåm chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú. - Chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp theo tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tÝnh cho mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh. Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p l¹i cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau: chóng ®Òu lµ chi phÝ ph¶n ¸nh lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng t¸c x©y l¾p chØ thèng nhÊt vÒ mÆt l-îng trong tr-êng hîp: khi ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®-îc hoµn thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh hoÆc khèi l-îng x©y l¾p dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau. c - B¶n chÊt, chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p lu«n ®-îc thÓ hiÖn ë mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l-îng. MÆt ®Þnh tÝnh cña chi phÝ ®ã lµ c¸c yÕu tè chi phÝ hiÖn vËt hay b»ng tiÒn tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. MÆt ®Þnh l-îng cña chi phÝ thÓ hiÖn møc ®é tiªu hao cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p ®Ó cÊu thµnh nªn thùc thÓ c«ng tr×nh hoµn thµnh, biÓu hiÖn b»ng th-íc ®o tæng qu¸t lµ th-íc ®o gi¸ trÞ. Môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh hay nãi c¸ch kh¸c môc ®Ých bá chi phÝ cña Doanh nghiÖp lµ t¹o nªn nh÷ng gi¸ trÞ sö dông nhÊt ®Þnh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c Doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c Doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng lu«n quan t©m tíi hiÖu qu¶ chi phÝ bá ra, ®Ó víi chi phÝ bá ra Ýt nhÊt nh-ng thu ®-îc lîi nhuËn tèi ®a. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu tho¶ m·n ®¸p øng ®-îc néi dung th«ng tin trªn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lu«n chøa hai mÆt kh¸c nhau vèn cã bªn trong cña nã lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra vµ l-îng gi¸ trÞ sö dông thu håi ®-îc cÊu thµnh trong khèi l-îng s¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh. Nh- vËy, b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kÕt qu¶ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo s¶n phÈm x©y l¾p, c«ng viÖc lao vô hoµn thµnh. -5- Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu lµ: Chøc n¨ng th-íc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p, mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i ®-îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ do quyÕt to¸n c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµ khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®ã. ViÖc bï ®¾p chi phÝ ®Çu vµo ®ã chØ cã thÓ ®¶m b¶o ®-îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Môc ®Ých s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr-êng ®ßi hái c¸c nhµ doanh nghiÖp ph¶i trang tr¶i, bï ®¾p ®-îc chi phÝ ®Çu vµo ®ång thêi cã lîi nhuËn. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, gi¸ b¸n s¶n phÈm x©y l¾p lµ gi¸ nhËn thÇu. Do ®ã gi¸ nhËn thÇu x©y l¾p biÓu hiÖn gi¸ trÞ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh... ph¶i ®-îc dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n. Th«ng qua gi¸ b¸n s¶n phÈm x©y l¾p mµ ®¸nh gi¸ møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. d - C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña qu¶n lý trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh- tiªu thô s¶n phÈm, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ còng cã ý nghÜa thùc tiÔn cao. Tuy nhiªn yªu cÇu cña qu¶n lý t¹i nh÷ng thêi ®iÓm vµ ph¹m vi kh¸c nhau sÏ kh¸c nhau. Do vËy, viÖc ph©n lo¹i gi¸ thµnh sÏ lµ c¬ së ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh dù to¸n S¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng cã ®Æc ®iÓm lµ cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thi c«ng dµi vµ mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, kÕt cÊu phøc t¹p, quy m« lín. Do ®ã, mçi giai ®o¹n thiÕt kÕ cã mét dù to¸n t-¬ng øng víi møc ®é chÝnh x¸c vµ cô thÓ kh¸c nhau phï hîp víi néi dung cña mçi giai ®o¹n thiÕt kÕ. C¨n cø vµo gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ thµnh dù to¸n. Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-îng s¶n phÈm x©y l¾p nhÊt ®Þnh. Gi¸ dù to¸n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ theo thiÕt kÕ ®-îc duyÖt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông trong lÜnh vùc XDCB do c¸c cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh. KÓ tõ n¨m 1999 theo chÕ ®é míi do cã sù thay ®æi cña thuÕ GTGT nªn gi¸ thµnh dù to¸n ®-îc tÝnh theo c«ng thøc: Z dù to¸n = T + C + TL Trong ®ã: - T: Chi phÝ trùc tiÕp (vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y) - C: chi phÝ chung - TL: Thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tr-íc MÆt kh¸c, ®¬n gi¸ vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh vµ dùa trªn mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr-êng. ChÝnh v× vËy Z dù to¸n kh«ng theo s¸t ®-îc sù biÕn ®éng thùc tÕ, kh«ng ph¶n ¸nh ®-îc thùc chÊt gi¸ trÞ c«ng tr×nh. Do vËy Doanh nghiÖp ph¶i lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Ó dù kiÕn chØ tiªu h¹ gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh ®-îc x©y dùng tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña Doanh nghiÖp trªn c¬ së phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh dù to¸n b»ng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kü thuËt vµ tæ chøc thi c«ng, c¸c ®Þnh møc vµ ®¬n gi¸ ¸p dông trong Doanh nghiÖp x©y l¾p. Z kÕ ho¹ch = Z dù to¸n - Møc h¹ Z dù to¸n Gi¸ thµnh thùc tÕ: Ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh, bµn giao khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p mµ Doanh nghiÖp ®· nhËn thÇu. Gi¸ thµnh nµy bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ theo ®Þnh møc, v-ît ®Þnh møc vµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh kh«ng cã ®Þnh møc (nh- chi phÝ ph¸t sinh do thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng, thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt...). Nã ®-îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ theo kho¶n môc quy ®Þnh thèng nhÊt cho phÐp tÝnh vµo gi¸ thµnh. Nã ®-îc x¸c ®Þnh vµo cuèi kú kinh doanh. ViÖc so s¸nh gi¸ thùc tÕ víi gi¸ dù to¸n cho phÐp ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ cña Doanh nghiÖp x©y l¾p nµy so víi Doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c. NÕu so s¸nh gi¸ thùc tÕ víi gi¸ kÕ -6- ho¹ch, ta cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp x©y l¾p trong ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý. Tõ ®ã ®-a ra nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ Doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn nay trong lÜnh vùc kinh doanh x©y l¾p gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc b¸o c¸o theo hai chØ tiªu: - Gi¸ thµnh thùc tÕ khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p: lµ toµn bé chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p nhÊt ®Þnh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, th-êng lµ mét quý. ChØ tiªu nµy ®-îc x¸c ®Þnh vµo thêi kú ®ã vµ cã t¸c dông ph¶n ¶nh kÞp thêi møc gi¸ thµnh trong thi c«ng ®Ó cã biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh: Bao gåm toµn bé chi phÝ thùc tÕ bá ra ®Ó tiÕn hµnh thi c«ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh, bµn giao cho ®¬n vÞ chñ ®Çu t-. Ngoµi ra s¶n phÈm x©y l¾p cßn cã c¸c lo¹i gi¸ thµnh sau: + Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: Lµ mét lo¹i gi¸ thµnh dù to¸n mµ chñ ®Çu t- ®-a ra ®Ó c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ ®Êu thÇu cña m×nh víi nguyªn t¾c gi¸ ®Êu thÇu c«ng t¸c x©y l¾p nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ dù to¸n, ®¸p øng môc ®Ých tiÕt kiÖm nguån vèn ®Çu t-. + Gi¸ hîp ®ång x©y l¾p: Lµ lo¹i gi¸ thµnh dù to¸n x©y l¾p ghi trong hîp ®ång kinh tÕ ®-îc ký kÕt gi÷a ®¬n vÞ x©y l¾p vµ chñ ®Çu t- sau khi tho¶ thuËn giao nhËn thÇu. VÒ nguyªn t¾c gi¸ hîp ®ång x©y l¾p ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ ®Êu thÇu c«ng t¸c x©y l¾p. VÒ viÖc ¸p dông hai lo¹i gi¸ nªu trªn lµ yÕu tè quan träng trong viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng. Nã thÓ hiÖn tÝnh c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. Ngoµi ra c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p cßn cã thÓ t¹o thÕ chñ ®éng trong viÖc ®Þnh gi¸ s¶n phÈm còng nh- tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. §ã lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ nµy. 4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh: Ho¹t ®éng x©y l¾p lµ sù thèng nhÊt hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh. Nh- vËy cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ cã sù ®éc lËp t-¬ng ®èi víi nhau. Chi phÝ thÓ hiÖn hao phÝ s¶n xuÊt cßn gi¸ thµnh thÓ hiÖn kÕt qu¶ cña qóa tr×nh s¶n xuÊt. VÒ mÆt chÊt: Chóng ®Òu bao gåm c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ Doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong qóa tr×nh thi c«ng x©y l¾p. VÒ mÆt l-îng: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh hao phÝ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ ph¶n ¸nh nh÷ng hao phÝ liªn quan tíi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh, ®-îc bµn giao, ®-îc nghiÖm thu. Gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh chê ph©n bæ, nh-ng l¹i bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú, chi phÝ thùc tÕ ch-a ph¸t sinh nh-ng ®-îc tÝnh tr-íc trong kú vµ chi phÝ ph¸t sinh trong kú tr-íc nh-ng ph©n bæ cho kú nµy. Trong kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹o c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ hai b-íc c«ng viÖc liªn tiÕp g¾n bã h÷u c¬ víi nhau, nÕu t¹m tÝnh gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý ®-îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: A B C D AB: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú BD: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú AC: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm CD: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang + -7- Chi phÝ s¶n ph¸t sinh xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt dë - dang cuèi kú x©y l¾p ®Çu kú trong kú Nh- vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc cña c¸c kho¶n hao phÝ s¶n xuÊt. Mäi c¸ch tÝnh chñ quan, kh«ng ph¶n ¶nh ®óng c¸c yÕu tè gi¸ trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ph¸ vì mèi quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh«ng thùc hiÖn ®-îc t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. 5 . Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh Z s¶n phÈm x©y l¾p: Do ®Æc thï ngµnh XDCB vµ cña s¶n phÈm x©y dùng cho nªn viÖc qu¶n lý vÒ ®Çu tvµ x©y dùng lµ qu¸ tr×nh khã kh¨n, phøc t¹p, nhÊt lµ tõ khi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. ViÖc qu¶n lý thi c«ng nãi chung vµ qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng ph¶i hÕt søc chÆt chÏ. §èi víi s¶n phÈm x©y l¾p tr-íc khi thi c«ng nhÊt thiÕt ph¶i lËp dù to¸n (dù to¸n thiÕt kÕ, dù to¸n thi c«ng). Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i th-êng xuyªn ®èi chiÕu víi dù to¸n ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai lÖch. Cã thÓ nãi dù to¸n ®-îc dïng lµm th-íc ®o ®Ó ®¸ng gi¸ c¸c ho¹t ®éng. Do ph¶i thi c«ng ngoµi trêi nªn c«ng t¸c qu¶n lý viÖc sö dông tµi s¶n, vËt t-, thiÕt bÞ rÊt phøc t¹p, h¬n n÷a do ¶nh h-ëng thêi tiÕt nªn viÖc hao hôt, mÊt m¸t lµ khã tr¸nh khái. §iÒu nµy ®ßi hái tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao cña ng-êi sö dông lao ®éng vµ yªu cÇu ng-êi qu¶n lý ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp. S¶n phÈm cã gi¸ trÞ lín, nhu cÇu vÒ vèn lín mµ trong thi c«ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã s½n, do ®ã ph¶i sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm trong khi vÉn b¶o ®¶m chÊt l-îng c«ng tr×nh theo ®óng dù to¸n thiÕt kÕ, yªu cÇu ®¶m b¶o c«ng tr×nh. TÝnh chÊt phøc t¹p cña ho¹t ®éng ®ßi hái c«ng t¸c qu¶n lý ph¶i x¸c ®Þnh râ tõng b-íc c«ng viÖc tr¸nh sù chång chÐo c¸c chøc n¨ng g©y tèn kÐm vÒ ng-êi vµ cña. Ng-êi qu¶n lý cÇn ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng tr¸ch nhiÖm cho tõng bé phËn, thËm chÝ tõng c¸ nh©n gióp cho ho¹t ®éng tiÕn hµnh tr«i ch¶y. 6 - NhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh Z s¶n phÈm x©y l¾p: a - Vai trß cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: KÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, phôc vô cho ho¹t ®éng qu¶n lý gi¸m s¸t b»ng viÖc thùc hiÖn quan s¸t ®o l-êng, tÝnh to¸n ghi chÐp c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. KÕ to¸n lµ ph-¬ng ph¸p ®o l-êng vµ th«ng tin cña nh÷ng ng-êi cã liªn quan, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ qu¶n lý. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp nh÷ng th«ng tin sinh ®éng vÒ sù tuÇn hoµn cña tµi s¶n, toµn bé bøc tranh cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ kh©u ®Çu tiªn cung cÊp nguyªn vËt liÖu (vËt t-) cho ®Õn kh©u cuèi lµ tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ®Òu ®-îc ph¶n ¸nh thËt ®Çy ®ñ vµ sinh ®éng qua th«ng tin kÕ to¸n. Th«ng tin kÕ to¸n mang tÝnh chÊt hai mÆt lµ chi phÝ vµ kÕt qu¶. Nhê ®ã mµ ng-êi ta x¸c ®Þnh ®-îc hiÖu qu¶ cña mét thêi kú kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp. Nã cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi viÖc øng dông h¹ch to¸n kinh doanh víi néi dung c¬ b¶n lµ ®éc lËp vÒ tµi chÝnh lÊy thu bï chi. H¬n n÷a th«ng tin kÕ to¸n cã hai ®Æc tr-ng c¬ b¶n lµ th«ng tin vµ kiÓm tra. Th«ng tin vÒ ho¹t ®éng ®ång thêi kiÓm tra vÒ tiÕn ®é, ®¬n gi¸, ®Þnh møc sö dông lao ®éng, vËt t- hay dù to¸n chi phÝ. VÝ dô nh-: Th«ng tin kÕ to¸n trong sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt t- cung cÊp cho nhµ qu¶n lý møc vËt t- ®· tiªu hao ®ång thêi cho phÐp kiÓm tra xem møc sö dông nh- thÕ ®· khíp víi dù to¸n hay kh«ng? Hay nãi c¸ch kh¸c viÖc sö dông cã l·ng phÝ kh«ng? Mét trong c¸c bÝ quyÕt gióp c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ thµnh c«ng trong viÖc lùa chän vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh chÝnh x¸c lµ sö dông th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp. Theo quan ®iÓm truyÒn thèng x-a nay ng-êi ta th-êng so s¸nh gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ thµnh cña s¶n -8- phÈm. Trong ®ã nh©n tè gi¸ b¸n kh«ng do Doanh nghiÖp ®Þnh ®o¹t mµ phô thuéc vµo quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng (trõ mÆt hµng ®éc quyÒn). Bëi vËy c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c th-¬ng vô nµo ®ã cã møc lîi nhuËn cao theo c¸ch so s¸nh trªn thÞ tr-êng kh«ng ®-îc tÝnh ®Õn, thËm chÝ cßn bÞ lo¹i bá. C¸c nhµ qu¶n lý do vËy th-êng ra quyÕt ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thµnh do kÕ to¸n cung cÊp mµ chi phÝ l¹i lµ c¬ së ®Ó t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi Doanh nghiÖp, nÕu kh«ng ®-îc tÝnh ®óng tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh sÏ cã thÓ dÉn ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh sai lÇm lµm Doanh nghiÖp ch¼ng nh÷ng bá lì mÊt thêi c¬ kinh doanh mµ cßn cã thÓ ®i ®Õn ph¸ s¶n. §ång thêi thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn gi¸m ®èc c¸c ho¹t ®éng, ph¸t hiÖn vµ kh¾c phôc kÞp thêi c¸c tån t¹i, ph¸t hiÖn tiÒm n¨ng míi ®¶m b¶o cho Doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ tù h¹ch to¸n kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta. H¬n n÷a, XDCB lµ nghµnh s¶n xuÊt t¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, hµng n¨m chiÕm 30% vèn ®Çu t- cña c¶ n-íc. S¶n phÈm cña ngµnh lµ nh÷ng c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông l©u dµi nªn cã ý nghÜa kinh tÕ quan träng. HiÖn nay khèi l-îng c«ng viÖc XDCB cña ngµnh t¨ng nhanh vµ song song víi nã lµ vèn ®Çu tXDCB còng t¨ng nhanh. V× vËy viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cµng trë nªn cã ý nghÜa quan träng gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc qu¶n lý, sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, kh¾c phôc t×nh tr¹ng l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p qua nhiÒu kh©u. Cã thÓ nãi h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vèn ®· lµ mét phÇn hµnh c¬ b¶n trong c«ng t¸c kÕ to¸n l¹i cµng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi Doanh nghiÖp x©y l¾p vµ x· héi. Bªn c¹nh ®ã nã còng lµ c¬ së ®Ó Nhµ n-íc kiÓm so¸t vèn ®Çu t- XDCB vµ thu thuÕ. b - NhiÖm vô cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh Z s¶n phÈm: §Ó thùc hiÖn ®-îc môc tiªu phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p ph¶i sö dông vµo s¶n xuÊt nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau. §øng trªn gi¸c ®é qu¶n lý, cÇn ph¶i biÕt nguån gèc hay con ®-êng h×nh thµnh cña nã, néi dung cÊu thµnh cña gi¸ thµnh, ®Ó tõ ®ã biÕt ®-îc nguyªn nh©n c¬ b¶n nµo, nh÷ng nh©n tè cô thÓ nµo ®· lµm t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ thµnh vµ chØ cã trªn c¬ së ®ã, ng-êi qu¶n lý míi ®Ò ra ®-îc biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ lo¹i trõ ¶nh h-ëng cña nh©n tè tiªu cùc t¸c ®éng nªn vµ ph¸t huy ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè tÝch cùc, khai th¸c kh¶ n¨ng, tiÒm n¨ng trong viÖc qu¶n lý, sö dông nguån vËt t-, lao ®éng vµ tiÒn vèn. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc, ph¶i kÓ ®Õn biÖn ph¸p qu¶n lý c«ng cô kÕ to¸n. Bëi vËy ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh míi ®¶m b¶o ph¸t huy c«ng dông cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong qu¶n lý s¶n xuÊt. Do ®ã nhiÖm vô chñ yÕu cña c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ: x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña Doanh nghiÖp, tho¶ m·n yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra, vËn dông ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch khoa häc, hîp lý. §¶m b¶o cung cÊp mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ c¸c sè liÖu cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý cô thÓ lµ: - Ph¶n ¶nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh cho tõng ®èi t-îng. - KiÓm tra t×nh h×nh chi phÝ vÒ vËt t-, lao ®éng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi kÕ ho¹ch, c¸c kho¶n thiÖt h¹i mÊt m¸t h- háng... trong s¶n xuÊt tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ kh¾c phôc kÞp thêi. - Thùc hiÖn ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ cho c¸c nhµ qu¶n trÞ Doanh nghiÖp ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp. - Tæ chøc tËp hîp ph©n bæ tõng läai chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh b»ng ph-¬ng ph¸p thÝch hîp, x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. -9- - VËn dông ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo ®èi t-îng thÝch hîp, tÝnh ®óng theo c¸c kho¶n môc ®· quy ®Þnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. - Thùc hiÖn ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÞp thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó phÊn ®Êu kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. II. §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p: 1. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n: Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ nãi x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt võa lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn võa lµ c«ng viÖc cã tÝnh chÊt ®Þnh l-îng cho toµn bé kh©u kÕ to¸n nµy. Bëi v×, c¨n cø vµo ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan, x¸c ®Þnh ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý, ®ång thêi cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c, kÞp thêi. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong kinh doanh x©y l¾p lµ ph¹m vi giíi h¹n trong c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p, nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ, cã thÓ lµ ®èi t-îng chÞu chi phÝ. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ ®èi t-îng chÞu chi phÝ. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng chÞu chi phÝ: - §Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, liªn tôc hay song song. Trong s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n phÈm cuèi cïng nhËn ®-îc do qu¸ tr×nh chÕ biÕn liªn tôc vËt liÖu. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÕu tÝnh chÊt s¶n xuÊt phøc t¹p, s¶n phÈm ®¹t ®-îc qua nhiÒu b-íc chÕ biÕn, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm hoÆc c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ Lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t: §èi víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng s¶n phÈm cßn víi s¶n xuÊt hµng lo¹t ®-îc tËp hîp riªng theo tõng l« s¶n phÈm. - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt: NÕu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc tæ chøc theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng (c¸c ®éi x©y dùng, tæ x©y dùng) chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®-îc h¹ch to¸n theo tõng ®¬n vÞ. NÕu kh«ng cã viÖc ph©n chia c¸c bé phËn thi c«ng, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ ®èi t-îng chÞu phÝ. - Yªu cÇu h¹ch to¸n chi phÝ vµ tr×nh ®é tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ. Dùa trªn c¬ së tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.Víi tr×nh ®é qu¶n lý cao ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ ®-îc nh×n nhËn d-íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. Do ®ã cã thÓ chi tiÕt ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ n©ng cao chÊt l-îng th«ng tin kÕ to¸n. Ng-îc l¹i, víi tr×nh ®é qu¶n lý thÊp h¬n, ®èi t-îng h¹ch to¸n cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp. §iÒu ®ã ¶nh h-ëng kh«ng tèt tíi vÊn ®Ò cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n. Trong s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p, víi tÝnh chÊt phøc t¹p cña qui tr×nh c«ng nghÖ vµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th-êng ®-îc ph©n chia thµnh khu vùc, bé phËn thi c«ng c¸c h¹ng môc kh¸c nhau. Trong ®ã mçi bé phËn cã ph-¬ng ¸n tæ chøc kh¸c nhau, mçi h¹ng môc c«ng tr×nh cã thiÕt kÕ, cÊu t¹o vËt chÊt vµ gi¸ thµnh dù to¸n riªng. Do vËy, tuú vµo tõng c«ng tr×nh cô thÓ, tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp nhÊt ®Þnh, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng viÖc hoµn thµnh, bé phËn thi c«ng. Thùc tÕ ë c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p chñ yÕu tËp hîp chi phÝ theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng. X¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ cã ý nghÜa rÊt lín gióp kÕ to¸n chi phÝ tæ chøc hîp lý tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu, tæ chøc tµi kho¶n vµ sæ s¸ch chi tiÕt, tæ chøc h¹ch to¸n theo ®óng ®èi t-îng x¸c ®Þnh. C¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - 10 - Kh¸i niÖm: Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét hoÆc mét hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong giíi h¹n ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Nãi c¸ch kh¸c, ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ ®-îc h×nh thµnh trong sù phô thuéc víi ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Víi mçi ®èi t-îng cô thÓ, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n thÝch hîp. Trong ®¬n vÞ x©y dùng c¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt th-êng ®-îc sö dông bao gåm: - Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh: Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc sö dông khi ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cña doanh nghiÖp lµ toµn bé c«ng tr×nh hay tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. Hµng th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan tíi c«ng tr×nh nµo, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. - Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: Tr-êng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan tíi ®¬n ®Æt hµng nµo sÏ ®-îc ph©n bæ cho ®¬n ®Æt hµng ®ã. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh tæng sè chi phÝ ph¸t sinh theo ®¬n ®Æt hµng kÓ tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã. - Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh: Theo ph-¬ng ph¸p nµy toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong kú ®-îc tËp hîp cho ®èi t-îng chÞu phÝ. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh lµ toµn bé chi phÝ bá ra trong giai ®o¹n thi c«ng khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®ã. - Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ hoÆc theo khu vùc thi c«ng: Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông khi ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cña Doanh nghiÖp x©y l¾p lµ c¸c bé phËn, khu vùc thi c«ng. Theo ph-¬ng ph¸p nµy, c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c bé phËn, khu vùc thi c«ng ®-îc tËp hîp cho c¸c ®èi t-îng chÞu phÝ nh- c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh... Cuèi th¸ng tæng sè chi phÝ ph¸t sinh ë tõng ®¬n vÞ chØ ®-îc so s¸nh víi dù to¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé. Khi c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ b»ng c¸c ph-¬ng ph¸p thÝch hîp. Cho dï c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nµo, trªn thùc tÕ, cã mét sè chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng. Do vËy, nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ tËp hîp trùc tiÕp chi phÝ liªn quan ®Õn mét ®èi t-îng mµ ph¶i ph©n bæ c¸c kho¶n chi phÝ nµy mét c¸ch chÝnh x¸c vµ hîp lý. Cã thÓ sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n bæ sau: ViÖc ph©n bæ nµy ®-îc ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng mµ kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu mét c¸ch riªng lÎ. §Ó thùc hiÖn ph-¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n cÇn ph¶i lùa chän tiªu thøc ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng chÞu phÝ. Yªu cÇu ®èi víi tiªu thøc lµ ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng tíi c¸c ®èi t-îng mét c¸ch râ rÖt. C¸c tiªu thøc th-êng ®-îc sö dông lµ: khèi l-îng c«ng viÖc thùc hiÖn, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, sè giê lao ®éng, ®Þnh møc chi phÝ.v.v. Dùa vµo c¸c tiªu thøc, qu¸ tr×nh ph©n bæ ®-îc tiÕn hµnh theo CT sau: Ti T Ci = *C Trong ®ã: Ci: Chi phÝ ph©n bæ cho ®èi t-îng i C: Tæng chi phÝ tËp hîp cÇn ph©n bæ Ti: Tiªu thøc ph©n bæ cña ®èi t-îng i T: Tæng tiªu thøc ph©n bæ Trong mét sè tr-êng hîp chi phÝ cÇn ph©n bæ nhá kh«ng ¶nh h-ëng ®¸ng kÓ mµ viÖc x¸c ®Þnh tiªu thøc l¹i phøc t¹p ng-êi ta cã thÓ ¸p dông ph-¬ng ph¸p chia ®Òu ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ c«ng søc. Theo ®ã: C Ci = n n: Tæng sè ®èi t-îng cÇn ph©n bæ 2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt vµ néi dung kh¸c nhau, ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh còng kh¸c nhau. ViÖc - 11 - tËp hîp chi phÝ ®-îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi.Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ trong vµ trong doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, tr×nh tù tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c b-íc sau: B-íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn tõng ®èi t-îng sö dông. B-íc 2: TÝnh to¸n, ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt cã liªn quan cho tõng ®èi t-îng sö dông trªn c¬ së khèi l-îng lao vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô phôc vô. B-íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan theo tiªu thøc phï hîp. B-íc 4: X¸c ®Þnh thiÖt h¹i thùc trong s¶n xuÊt (thiÖt h¹i s¶n phÈm háng, ngõng s¶n xuÊt) tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Trong chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cã hai ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn vµ ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Tuú theo ®Æc ®iÓm, qui m« s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ mµ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông mét trong hai ph-¬ng ph¸p trªn. Trong giíi h¹n cña luËn v¨n tèt nghiÖp nµy, nÕu h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn (KKTX) th× chu tr×nh h¹ch to¸n nh- sau: 2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ... ®-îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t-îng ®ã. Tr-êng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®-îc th× ph¶i ¸p dông ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ th-êng ®-îc sö dông lµ: ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l-îng, khèi l-îng s¶n phÈm... C«ng thøc ph©n bæ nh- sau: Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng = Tiªu thøc ph©n bæ x cña tõng ®èi t-îng Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ Tµi kho¶n sö dông: §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp" TK nµy ®-îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng vµ cã kÕt cÊu nh- sau: Bªn Nî: - TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú h¹ch to¸n. Bªn Cã: - TrÞ gi¸ NVL trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt ®-îc nhËp l¹i kho. - KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” vµ chi tiÕt cho c¸c ®èi t-îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p. TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d-. - 12 - s¬ ®å sè 1.1 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (Theo ph-¬ng ph¸p KKTX vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ) TK 152 TK 621 TK 152 XuÊt vËt liÖu vµo s¶n TrÞ gi¸ NVL sö dông kh«ng xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p hÕt nhËp l¹i kho TK 331,111,112 TK 154 Mua NVL sö dông ngay Cuèi kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ (kh«ng qua kho) NVL sö dông cho x©y l¾p TK 141 (1413) Hoµn t¹m øng 2.2.H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kho¶n tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp thùc hiÖn khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p vµ c«ng nh©n phôc vô c«ng t¸c x©y l¾p. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm tiÒn l-¬ng, l-¬ng phô, phô cÊp, th-ëng, ngoµi ra nã cßn bao gåm tiÒn l-¬ng nghØ phÐp, tiÒn l-¬ng trong thêi gian ngõng viÖc hoÆc huy ®éng lµm nghÜa vô x· héi nh- tËp qu©n sù, häc tËp. Kho¶n chi nµy kh«ng bao gåm tiÒn l-¬ng nh©n c«ng ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, tiÒn l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi.... vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KFC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh chñ yÕu theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp. Trong tr-êng hîp kho¶n chi phÝ nµy liªn quan tíi nhiÒu ®èi t-îng chÞu phÝ, kÕ to¸n cã thÓ ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng theo tiªu thøc nh- ®Þnh møc hao phÝ nh©n c«ng tû lÖ víi khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh. Trong XDCB, cã 2 c¸ch tÝnh l-¬ng chñ yÕu ®ã lµ tÝnh l-¬ng theo thêi gian vµ tÝnh l-¬ng theo c«ng viÖc giao kho¸n. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” . KÕt cÊu cña TK nµy nh- sau: Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia qu¸ tr×nh x©y l¾p bao gåm tiÒn l-¬ng, th-ëng, phô cÊp... Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d-. - 13 - S¬ ®å sè 1.2 S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 TK 334,111 TK 154 TiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho KÕt chuyÓn (ph©n bæ ) chi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 335 TrÝch tr-íc tiÒn TK: 1413 l-¬ng nghØ phÐp T¹m øng chi phÝ nh©n c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n 2.3. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Chi phÝ m¸y thi c«ng lµ lo¹i chi phÝ ®Æc thï cña s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p. Nã bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn liªô, m¸y mãc, lao ®éng vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng cña doanh nghiÖp. Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng trong c«ng t¸c x©y l¾p mµ chi phÝ m¸y thi c«ng ®-îc chia lµm 2 lo¹i: - Chi phÝ t¹m thêi: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc l¾p ®Æt, ch¹y thö, di chuyÓn m¸y thi c«ng. C¸c kho¶n nµy ®-îc ph©n bæ dÇn trong thêi gian sö dông m¸y. - Chi phÝ th-êng xuyªn: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh th-êng xuyªn, phôc vô cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng nh-: khÊu hao m¸y, tiÒn l-¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nhiªn liÖu ®éng lùc ch¹y m¸y, chi phÝ söa ch÷a th-êng xuyªn vµ chi phÝ kh¸c. Trong chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng kh«ng bao gåm tiÒn l-¬ng nh©n viªn vËn chuyÓn m¸y, chi phÝ trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo h×nh thøc tæ chøc sö dông m¸y. Th«ng th-êng, c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c h×nh thøc sau ®©y: - NÕu tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y cã tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng, th× viÖc h¹ch to¸n ®-îc tiÕn hµnh t-¬ng tù nh- mét ®éi x©y l¾p vµ sö dông c¸c TK 621, 622, 627 vµ TK 154. - NÕu kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt; hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt nh-ng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y thi c«ng th× toµn bé chi phÝ sö dông m¸y (kÓ c¶ chi phÝ th-êng xuyªn vµ t¹m thêi nh- phô cÊp l-¬ng, phô cÊp l-u ®éng cña xe, m¸y thi c«ng) sÏ sö dông TK 623 "Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng" ®Ó h¹ch to¸n. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK nµy nh- sau: Bªn Nî: C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng (chi phÝ NVL cho m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o d-ìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng...) Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo bªn Nî TK 154. Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d- cuèi kú. TK 623 cã 6 TK cÊp 2. TK 6231: Chi phÝ nh©n c«ng (kh«ng cã trÝch BHXH, BHYT, KFC§) TK 6232: chi phÝ vËt liÖu TK 6233 Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt - 14 - TK 6234: Chi phÝ khÊu hao m¸y mãc thi c«ng TK 6237: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c S¬ ®å sè 1.3 S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (Tr-êng hîp kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt, thi c«ng hçn hîp võa b»ng m¸y, võa thñ c«ng) TK 141 (1413) TK 623 øng chitr¶ phÝcho m¸y thi TiÒnT¹m c«ng ph¶i c«ng c«ng thùc m¸y hiÖn gi¸ trÞ kho¸n nh©n ®iÒu®ÓkhiÓn TK 154 C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng tÝnh cho tõng CT, h¹ng môc CT TK 111,334 Khi xuÊt mua vËt liÖu phô cho m¸y thi c«ng TK 152,153,141,111 Chi phÝ khÊu haom¸y thi c«ng TK 111,112,331 TK 214 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 2.4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña ®éi x©y dùng nh-ng kh«ng trùc tiÕp cÊu thµnh thùc thÓ c«ng tr×nh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm: l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, khÊu hao TSC§, c«ng cô, dông cô phôc vô cho s¶n xuÊt, dÞch vô mua ngoµi, trÝch BHXH, BHYT, KFC§ trªn tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cña c«ng nh©n x©y l¾p, nh©n viªn qu¶n lý ®éi vµ nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng. §Ó h¹ch to¸n kho¶n chi phÝ nµy, kÕ to¸n sö dông TK 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" KÕt cÊu vµ néi dung cña TK 627 Bªn Nî: C¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú nh- l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, trÝch BHXH, BHYT, KFC§ trªn l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng vµ c«ng nh©n x©y l¾p; khÊu hao TSC§ dïng cho cho ®éi vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn Nî TK 154. TK 627 kh«ng cã sè d- cuèi kú vµ cã 6 TK cÊp 2. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6278: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - 15 - S¬ ®å sè 1.4 S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung (§¬n vÞ tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ) TK 141 (1413) TK 627 T¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn TK 111,112,138 C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p TK 334, 338 TiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n trÝch XuÊt dïng NVL cho BHXH, BHYT, KFC§ cña ®éi ®éi x©y dùng TK 153, 142, 335 XuÊt CCL§ vµ s÷a ch÷a TK 154 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung TS C§ thuéc ®éi x©y dùng TK 214 TrÝch khÊu hao TSC§ dïng cho ®éi x©y dùng TK 111,112,331 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 2.5. Tæng hîp chi phÝ toµn c«ng tr×nh: Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c«ng t¸c quan träng phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh- vËy, qu¸ tr×nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®-îc tiÕn hµnh theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c c«ng tr×nh, c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. §Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n sö dông TK 154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". TK nµy ®-îc më cho tiÕt cho tõng ®èi t-îng vµ cã kÕt cÊu nh- sau: Bªn Nî: C¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p c«ng tr×nh. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt - Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao. D- Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn dë dang cuèi kú. - 16 - S¬ ®å sè 1.5 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt TK 621 TK 154 TK 152,111,138 KÕt chuyÓn chi phÝ NVL C¸c kho¶n ghi gi¶m chi trùc tiÕp phÝ s¶n xuÊt TK 622 TK 632 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n Gi¸ thµnh x©y l¾p hoµn c«ng trùc tiÕp thµnh bµn giao TK 623 KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng TK 627 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung xuÊt chung III. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p: 1. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh a - §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. KÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ yªu cÇu qu¶n lý ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý. Trong kinh doanh x©y l¾p do tÝnh chÊt s¶n xuÊt ®¬n chiÕc mçi s¶n phÈm cã lËp dù to¸n riªng nªn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh th«ng th-êng lµ: h¹ng môc c«ng tr×nh, toµn bé c«ng tr×nh, hay khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh. X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n lËp phiÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tæ chøc tÝnh gi¸ thµnh theo ®èi t-îng phôc vô cho viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong kinh doanh x©y l¾p thêi gian s¶n xuÊt s¶n phÈm kÐo dµi. Do vËy xÐt vÒ mÆt l-îng th× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm th-êng kh«ng b»ng nhau. Chóng chØ thùc sù b»ng nhau khi kh«ng cã gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. b - C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng dùa trªn c¸c c¬ së nh- x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cô thÓ nh- sau: - Dùa vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. - 17 - Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ë ®©y lµ s¶n phÈm cuèi cïng. Cßn víi s¶n xuÊt phøc t¹p ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë c¸c b-íc chÕ t¹o cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm ë tõng b-íc chÕ t¹o. - Dùa vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt. Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng. Cßn ®èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t lín phô thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm. - Dùa vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Còng gièng nh- khi x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cßn cÇn ph¶i dùa vµo yªu cÇu tr×nh ®é vµ tæ chøc qu¶n lý. Víi tr×nh ®é cao cã thÓ chi tiÕt ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ng-îc l¹i nÕu tr×nh ®é thÊp th× ®èi t-îng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i. 2. Kú tÝnh gi¸ thµnh Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi gian tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho tõng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh nhÊt ®Þnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ mèc thêi gian mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh tæng hîp sè liÖu thùc tÕ cho c¸c ®èi t-îng. ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, chu kú s¶n xuÊt vµ h×nh thøc bµn giao c«ng tr×nh. - Víi c«ng tr×nh nhá, thêi gian thi c«ng ng¾n (nhá h¬n 12 th¸ng) kú tÝnh gi¸ thµnh lµ tõ khi khëi c«ng cho ®Õn khi hoµn thµnh c«ng tr×nh. - Víi nh÷ng c«ng tr×nh lín, thêi gian thi c«ng dµi (h¬n 12 th¸ng) khi nµo cã mét bé phËn h¹ng môc hoµn thµnh, cã gi¸ trÞ sö dông vµ ®-îc nghiÖm thu, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ bé phËn, h¹ng môc ®ã. - Víi nh÷ng c«ng tr×nh cã thêi gian kÐo dµi nhiÒu n¨m, nh÷ng bé phËn kh«ng t¸ch ra ®Ó ®-a vµo sö dông ®-îc, khi tõng phÇn viÖc l¾p ®Æt ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý theo thiÕt kÕ tÝnh to¸n sÏ tÝnh gi¸ thµnh cho khèi l-îng c«ng t¸c ®-îc hoµn thµnh bµn giao. Kú tÝnh gi¸ thµnh nµy lµ tõ khi b¾t ®Çu thi c«ng cho ®Õn khi ®¹t ®iÓm dõng kü thuËt. 3. KiÓm kª trÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú S¶n phÈm lµm dë trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh dë dang, ch-a hoµn thµnh hay khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p dë dang trong kú ch-a ®-îc chñ ®Çu t- nghiÖm thu, chÊp nhËn thanh to¸n. §Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang mét c¸ch chÝnh x¸c s¶n phÈm lµm dë cuèi kú, tøc lµ x¸c ®Þnh sè chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho s¶n phÈm cuèi kú ph¶i chÞu. Muèn vËy ph¶i tæ chøc kiÓm kª lµ khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p dë dang trong kú ®ång thêi x¸c ®Þnh ®óng ®¾n møc ®é hoµn thµnh theo quy -íc cña tõng giai ®o¹n thi c«ng. ChÊt l-îng cña c«ng t¸c kiÓm kª lµ khèi l-îng x©y l¾p dë dang cã ¶nh h-ëng ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña c«ng viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c doanh nghiÖp x©y dùng. Do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng lµ cã kÕt cÊu phøc t¹p, c«ng t¸c x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña nã lµ rÊt khã kh¨n nªn khi ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë, kÕ to¸n cÇn kÕt hîp chÆt chÏ víi bé phËn kü thuËt vµ bé phËn tæ chøc lao ®éng. Trªn c¬ së kÕt qu¶ kiÓm kª s¶n phÈm lµm dë ®· tæng hîp ®-îc, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë. §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p, th-êng ¸p dông mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë nh- sau: a - Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ dù to¸n Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông trong tr-êng hîp ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh trïng nhau. Theo ph-¬ng ph¸p nµy chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: - 18 - Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi = kú Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p + dë dang ®Çu kú Chi phÝ cña khèi l-îng x©y l¾p hoµn + thµnh bµn giao thêi kú theo dù to¸n Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p thùc hiÖn trong kú Chi phÝ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú theo dù to¸n x Chi phÝ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú theo dù to¸n b - Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo tû lÖ hoµn thµnh t-¬ng ®-¬ng Theo ph-¬ng ph¸p nµy, chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng l¾p ®Æt dë dang cuèi kú ®-îc x¸c ®Þnh nh- sau: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p + dë dang ®Çu kú Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p thùc hiÖn trong kú Tæng gi¸ trÞ dù to¸n cña c¸c giai ®o¹n x©y x dùng theo møc ®é hoµn thµnh Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú Gi¸ trÞ dù to¸n cña khèi l-îng x©y l¾p dë dang cuèi kú tÝnh theo møc ®é hoµn thµnh = Ngoµi ra ®èi víi mét sè c«ng viÖc nh-: n©ng cÊp, söa ch÷a, hoµn thiÖn hoÆc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian thi c«ng ng¾n, theo hîp ®ång bªn chñ ®Çu tthanh to¸n sau khi hoµn thµnh toµn bé th× gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú chÝnh lµ chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh tõ khi khëi c«ng thi c«ng ®Õn khi ®¸nh gi¸, kiÓm kª. 4. C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét hay mét hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh. Nã mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt, tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. Trong kinh doanh x©y l¾p, ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh th-êng lµ h¹ng môc c«ng tr×nh, toµn bé c«ng tr×nh hoÆc khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh. Tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh mµ kÕ to¸n ph¶i lùa chän sö dông mét hoÆc kÕt hîp nhiÒu ph-¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi t-îng. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, th-êng ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau: 4.1. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp) Ph-¬ng ph¸p nµy lµ ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®-îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay v× s¶n xuÊt thi c«ng mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. H¬n n÷a, ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy cho phÐp cung cÊp kÞp thêi sè liÖu gi¸ thµnh trong mçi kú b¸o c¸o vµ c¸ch tÝnh ®¬n gi¶n, dÔ dµng thùc hiÖn. Theo ph-¬ng ph¸p nµy, tËp hîp tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trùc tiÕp cho mét c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Tr-êng hîp c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ch-a hoµn thµnh toµn bé mµ cã khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao th×: - 19 - Gi¸ thµnh thùc tÕ khèi l-îng x©y l¾p hoµn = thµnh bµn giao Chi phÝ thùc tÕ dë dang ®Çu kú + Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Chi phÝ thùc tÕ dë dang cuèi kú Trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp theo c«ng tr-êng hoÆc c¶ c«ng tr×nh nh-ng gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶i tÝnh riªng cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. KÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña c¶ nhãm hoÆc hÖ sè kinh tÕ kü thuËt ®· quy ®Þnh cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. NÕu c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cã thiÕt kÕ kh¸c nhau, dù to¸n kh¸c nhau nh-ng cïng thi c«ng trªn mét ®Þa ®iÓm do mét c«ng tr×nh s¶n xuÊt ®¶m nhËn nh-ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn qu¶n lý theo dâi viÖc sö dông c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh th× tõng lo¹i chi phÝ ®· ®-îc tËp hîp trªn toµn c«ng tr×nh ®Òu ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. Khi ®ã gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh sÏ lµ:  C =  Gdt x H Trong ®ã: H lµ tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh thùc tÕ  C x 100  Gdt C : Tæng chi phÝ thùc tÕ cña c¸c c«ng tr×nh  Gdt : Tæng dù to¸n cña tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh  Gdti : Gi¸ trÞ dù to¸n cña h¹ng môc c«ng tr×nh H= 4.2. Ph-¬ng ph¸p tû lÖ: Trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp theo ®¬n vÞ thi c«ng, kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo hÖ sè kinh tÕ kü thuËt quy ®Þnh cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh vµ chi phÝ s¶n xuÊt cho c¶ nhãm ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. 4.3. Ph-¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: Ph-¬ng ph¸p nµy ®-¬c ¸p dông trong tr-êng hîp c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thi c«ng c¸c c«ng tr×nh lín vµ phøc t¹p, qu¸ tr×nh x©y l¾p ®-îc chia ra c¸c bé phËn s¶n xuÊt kh¸c nhau. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®éi s¶n xuÊt cßn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ toµn bé c«ng tr×nh hoµn thµnh. Theo ph-¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh t¹i tõng ®éi, céng víi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ trõ ®i gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Z = D§K + C1 + C2 +... + Cn - DCK Trong ®ã C1, C2,..., Cn lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh t¹i tõng ®éi s¶n xuÊt hoÆc tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. 4.4. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc Ph-¬ng ph¸p nµy cã môc ®Ých kÞp thêi ph¸t hiÖn ra mäi chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¸t sinh v-ît qu¸ ®Þnh møc, tõ ®ã t¨ng c-êng ph©n tÝch vµ kiÓm tra kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. Néi dung cña ph-¬ng ph¸p nµy cô thÓ nh- sau: C¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh, kÕt hîp víi dù to¸n chi phÝ ®-îc duyÖt, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®Þnh møc. So s¸nh chi phÝ ph¸t sinh víi ®Þnh møc ®Ó x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch. TËp hîp th-êng xuyªn vµ ph©n tÝch nh÷ng chªnh lÖch ®ã ®Ó kÞp thêi t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trªn c¬ së tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc, sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc, kÕt hîp víi viÖc theo dâi chÝnh x¸c sè chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña s¶n phÈm x©y l¾p theo c«ng thøc. - 20 -
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan