Môc lôc
phÇn a: §Æc ®iÓm kÕ to¸n cña ngµnh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n vµ
ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
I.
Ngµnh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n vµ ®Æc ®iÓm kÕ to¸n
II.
Kh¸i qu¸t vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p x©y dùng
c¬ b¶n
1.
Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p
a. Kh¸i niÖm
b. Ph©n lo¹i
2.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
a. Kh¸i niÖm
b. Ph©n lo¹i
3.
III.
Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p
1.
§èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
2.
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
3.
Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
4.
Néi dung tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
a. TËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
b. TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
c. TËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
d. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
IV.
TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
1.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©yl¾p
2.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
3.
TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ bµn giao cho ®¬n vÞ chñ ®Çu t-
4.
ý nghÜa
PhÇn b: Mét sè nhËn xÐt vµ kÕt luËn
0
Lêi më ®Çu
Trong m-êi n¨m trë l¹i ®©y ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ, nhµ
n-íc ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, khuyÕn khÝch ®Çu t- n-íc ngoµi, t¹o ®iÒu
kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn víi môc ®Ých d©n giµu, n-íc m¹nh.
Nh-ng ®Ó cã thÓ ngang tÇm víi c¸c n-íc ph¸t triÓn kh¸c trong khu vùc chóng ta
cÇn ph¶i ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ¸p dông nh÷ng tiÕn bé
khoa häc kü thuËt vµo tÊt c¶ c¸c ngµnh. §ã chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ
ph¸t triÓn m¹nh. chØ sè ph¸t triÓn cña ViÖt nam hiÖn nay kho¶ng 6% - 7%, ®êi
sèng cña nh©n d©n kh«ng ngõng ®-îc n©ng cao. Nhu cÇu ®i l¹i, ¨n ë còng t¨ng lªn,
®ßi hái ph¶i x©y dùng ®-êng x¸, nhµ cöa, cÇu cèng, xÝ nghiÖp, tr-êng häc, bÖnh
viÖn..., cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc ngµnh x©y l¾p vµ x©y dùng c¬ b¶n còng
ph¸t triÓn m¹nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. BÊt cø ë ®©u vµ lóc nµo ngµnh x©y dùng c¬
b¶n lu«n cã ®Æc ®iÓm næi bËt lµ phôc vô ®¾c lùc cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n,
phóc lîi x· héi vµ lµm giµu ®Ñp cho ®Êt n-íc. §ång thêi khi ngµnh x©y dùng ph¸t
triÓn, c«ng tr×nh x©y dùng sÏ cã chÊt l-îng tèt, gi¸ thµnh h¹, tèc ®é x©y dùng
nhanh.
Do vËy viÖc t¨ng c-êng c«ng t¸c qu¶n trÞ trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p vµ x©y
dùng c¬ b¶n lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu vµ cÇn thiÕt. Cã nhiÒu ph-¬ng ph¸p nh»m t¨ng
c-êng c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, song h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng
c«ng cô s¾c bÐn cña qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh nãi riªng vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp
nãi chung. Mµ träng t©m cña h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung lµ c«ng t¸c ho¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
HiÖn nay, ë n-íc ta ®ang tån t¹i c¸c tæ chøc x©y l¾p nh-: tæng c«ng ty, c«ng
ty, xÝ nghiÖp, ®éi x©y dùng... thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy c¸c ®¬n vÞ nµy
kh¸c nhau vÒ qui m« s¶n xuÊt, h×nh thµnh, qu¶n lý, nh-ng c¸c ®¬n vÞ nµy ®Òu lµ
nh÷ng tæ chøc nhËn thÇu x©y l¾p. S¶n phÈm x©y l¾p cã ®Æc ®iÓm riªng biÖt kh¸c
víi ngµnh s¶n xuÊt kh¸c vµ ¶nh h-ëng ®Õn tæ chøc kÕ to¸n.
Trong ph¹m vi cña ®Ò ¸n m«n häc nµy, em xin tr×nh bµy vÊn ®Ò “ H¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n” .
1
PhÇn A: §Æc ®iÓm kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p,
ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c ®¬n vÞ x©y
l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
I. Ngµnh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶nvµ ®Æc ®iÓm kÕ to¸n
Ngµnh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng, nh»m
t¹o ra c¬ së h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y lµ mét ngµnh s¶n xuÊt mang
tÝnh chÊt c«ng nghiÖp cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c chi
phèi rÊt lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n.
S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu
phøc t¹p, mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi...§Æc ®iÓm nµy ®ßi hái
c«ng t¸c h¹ch to¸n ph¶i lËp dù to¸n chi phÝ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph¶i th-êng xuyªn
kiÓm tra, so s¸nh viÖc thùc hiÖn chi phÝ dù to¸n, ph¶i lÊy chi phÝ dù to¸n lµ th-íc
®o ®Ó tõ ®ã xem xÐt nguyªn nh©n v-ît, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh
doanh. Bªn chñ ®Çu t- vµ bªn nhËn thÇu sÏ c¨n cø vµo gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y l¾p ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n cña c«ng tr×nh x©y l¾p, gi¸
b¸n cña c«ng tr×nh sÏ kh«ng qu¸ gi¸ dù to¸n. ViÖc tiÕn hµnh x©y dùng sÏ th«ng
qua b¶n hîp ®ång kinh tÕ gi÷a ®«i bªn.
S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhm¸y mãc, thiÕt bÞ thi c«ng, ng-êi lao ®éng... ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n
phÈm, qu¸ tr×nh thi c«ng vµ ®iÒu kiÖn thi c«ng kh«ng cã tÝnh æn ®Þnh, lu«n biÕn
®æi theo ®Þa h×nh x©y dùng vµ giai ®o¹n thi c«ng c«ng tr×nh. Ngoµi ra, c¸c c«ng
tr×nh s¶n phÈm x©y l¾p cßn chÞu ¶nh h-ëng trùc tiÕp cña khÝ hËu, thuû v¨n t¹i n¬i
thi c«ng . Do ®ã viÖc qu¶n lý nh©n c«ng, b¶o qu¶n vËt liÖu, ®¶m b¶o chÊt l-îng
c«ng tr×nh lµ hÕt søc khã kh¨n vµ phøc t¹p.
Qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh ®-îc chia ra lµm nhiÒu giai ®o¹n nh-: giai
®o¹n dän mÆt b»ng, thi c«ng phÇn mãng, phÇn th«, phÇn trÇn vµ phÇn hoµn thiÖn...,
mçi giai ®o¹n l¹i bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. C¸c c«ng tr×nh x©y l¾p ®Òu
®-îc tiÕn hµnh theo nhøng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ, ®¸p øng nhøng yªu cÇu cña kh¸ch
hµng vÒ mÆt kü thuËt vµ kiÕn tróc cña c«ng tr×nh ®ã. Khi thùc hiÖn c¸c ®¬n ®Æt
hµng cña kh¸ch hµng, ®¬n vÞ x©y l¾p ph¶i ®¶m b¶o bµn giao ®óng tiÕn ®é c«ng
tr×nh, ®óng thiÕt kÕ kü thuËt vµ ®¶m b¶o chÊt l-îng c«ng tr×nh.
S¶n phÈm x©y l¾p ®-îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tháa thuËn víi chñ
®Çu t- (gi¸ ®Êu thÇu) ngay tr-íc khi b¾t ®Çu c«ng tr×nh th«ng qua b¶n hîp ®ång
kinh tÕ gi÷a ®«i bªn.
2
S¶n phÈm x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ lín vµ
thêi gian sö dông l©u dµi, ®ßi hái viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n sao cho chÊt
l-îng c«ng tr×nh b¶o ®¶m ®óng dù to¸n thiÕt kÕ. §Ó b¶o hµnh c«ng tr×nh bªn B sÏ
gi÷ l¹i 5% gi¸ trÞ c«ng tr×nh cho ®Õn khi hÕt thêi h¹n b¶o hµnh míi tr¶ l¹i cho ®¬n
vÞ x©y l¾p.
Nh÷ng ®Æc thï cña ngµnh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n t¹o ra nh÷ng ®Æc thï
riªng cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p x©y dùng
c¬ b¶n. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p lµ c¸c h¹ng
môc c«ng tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm c¸c h¹ng môc
c«ng tr×nh hoÆc cã thÓ lµ ®¬n ®Æt hµng hoÆc ®¬n vÞ thi c«ng. §èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh lµ c¸c c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng
môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ thêi
®iÓm c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh
Thùc tÕ cho thÊy viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng víi
®Æc ®iÓm t×nh h×nh cña ®¬n vÞ cã mét ý nghÜa rÊt lín, nã lµm cho c«ng viÖc kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tæ chøc hîp lý tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu, tæng hîp
sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n, tiÓu kho¶n vµ chi tiÕt, tæ chøc kÕ to¸n theo ®óng ®èi
t-îng ®· quy ®Þnh.
II. Kh¸i qu¸t vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n PhÈm x©y
l¾p XDCB
1. Chi phÝ s¶n xuÊt:
a. Kh¸i niÖm:
Trong bÊt cø mét x· héi nµo viÖc s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt lµ mét ®iÒu tÊt
yÕu, chØ cã vËy x· héi míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc. Nh-ng ®Ó tiÕn hµnh
s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ 3 yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng, ®èi t-îng
lao ®éng vµ c«ng cô lao ®éng. Sù kÕt hîp gi÷a ba yÕu tè nµy trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô ®Ó phôc vô nhu cÇu cña con ng-êi vµ cña
x· héi. Nh- vËy ta ®· tiªu hao mét l-îng nhÊt ®Þnh vÒ c¸c yÕu tè trªn ®Ó s¶n sinh
ra c¸c s¶n phÈm, dÞch vô ®ã nh- thÓ ng-êi ta nãi sù tiªu hao ®ã lµ chi phÝ. VËy ta
cã thÓ nãi r»ng chi phÝ s¶n xuÊt lµ l-îng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
ho¸ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ dÞch
vô.
Trong x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n, chi phÝ s¶n xuÊt còng lµ sù tiªu hao vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®Ó thi c«ng, l¾p ®Æt c¸c
c«ng tr×nh x©y l¾p vµ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
3
b. Ph©n lo¹i
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè: c¸c yÕu tè cã cïng tÝnh chÊt kinh tÕ ®-îc
xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ chi phÝ ph¸t sinh ë ®©u hay dïng vµo môc
®Ých g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi víi xÝ nghiÖp x©y dùng cã c¸c yÕu tè chi phÝ
sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu nh- xi m¨ng, s¾t thÐp, c¸t, g¹ch, v«i, sái,... nöa
thµnh phÈm mua ngoµi nh- bª t«ng ®óc s½n, panel, cöa gç... vµ c¸c lo¹i phô
tïng thay thÕ c«ng cô dông cô nh- g¨ng tay, ¸o b¶o hé lao ®éng, mò, xÎng,
bóa, dao x©y,...
- Chi phÝ nhiªn liÖu vµ ®éng lùc mua ngoµi nh- x¨ng dÇu, mì, khÝ nÐn, ®iÖn,...
- TiÒn l-¬ng vµ phô cÊp cã tÝnh chÊt l-¬ng lµ tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n viÖn trùc
tiÕp vµ gi¸n tiÕp s¶n xuÊt thi c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp, b¶o hiÓm x· héi,
chi phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm y tÕ, ... vµ c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ kho¶n hao phÝ mµ c¸c nhµ x-ëng lµm viÖc,
kho tµng bÕn b·i, m¸y mãc thi c«ng, m¸y mãc dïng trong qu¶n lý... vµ khÊu
hao tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ c¸c chi phÝ cho viÖc thuª, mua c¸c dÞch vô phôc
vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thi c«ng c¸c c«ng tr×nh nh®iÖn n-íc, ¨n ë phôc vô kh¸c...
- C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc gi¸ thµnh: Trong ngµnh x©y l¾p gi¸ dù to¸n lµ
c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh nhiÖm vô h¹ thÊp gi¸ thµnh còng nh- ®Ó so s¸nh ph©n tÝch t×nh
h×nh biÕn ®éng gi¸ thµnh. V× vËy ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc ph¶i ®¶m b¶o
tÝnh thèng nhÊt vÒ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ néi dung tõng kho¶n môc trong khi
lËp dù to¸n, lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh to¸n gi¸ thµnh thùc tÕ.
Còng gièng nh- c¸c ngµnh kh¸c, nÕu ph©n lo¹i theo chØ tiªu nµy chi phÝ sÏ
gåm cã ba kho¶n môc chÝnh:
1
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ tÊt c¶ nh÷ng nguyªn vËt liÖu ®-îc dïng ®Ó
t¹o nªn c«ng tr×nh nh- vËt liÖu chÝnh (g¹ch, v«i, thÐp, c¸t, xi m¨ng, sái,...), vËt
liÖu phô (s¬n, ve...), c¸c cÊu kiÖn bª t«ng cèt thÐp rêi lÎ...(Kh«ng tÝnh vµo
kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng cho m¸y mãc ph-¬ng tiÖn
thi c«ng.)
4
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé l-¬ng chÝnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y
l¾p, bao gåm l-¬ng tr¶ theo thêi gian, tr¶ theo s¶n phÈm, tr¶ lµm thªm giê, tr¶
tiÒn th-ëng th-êng xuyªn vÒ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm tiÒn
l-¬ng bé phËn qu¶n lý, thñ kho, ®éi b¶o vÖ c«ng tr×nh x©y dùng, tiÒn trÝch
BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn sè tiÒn l-¬ng chÝnh cña c«ng
nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, bé phËn qu¶n lý, thñ kho vµ ®éi b¶o vÖ c«ng tr×nh. Chi
phÝ m¸y mãc thi c«ng ®ã lµ nh÷ng kho¶n chi nh- khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ,
nguyªn vËt liÖu sö dông cho m¸y ch¹y, tiÒn thuª m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn l-¬ng
tr¶ cho c«ng nh©n, vËn hµnh, ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ l¸n tr¹i t¹m thêi ®Ó b¶o vÖ
m¸y, chi phÝ vËn chuyÓn, ch¹y thö,... nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt
dïng cho qu¶n lý ®éi nãi chung, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng
tiÒn kh¸c dïng vµo c¸c viÖc nh-: héi nghÞ, tiÕp kh¸ch, söa ch÷a tµi s¶n,... cña
bé phËn s¶n xuÊt.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc gi¸ thµnh gióp doanh nghiÖp
biÕt ®-îc c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh ®Ó qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp,
gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p XDCB:
a. Kh¸i niÖm
Trong s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ thÓ hiÖn nªn sù hao phÝ ®i, cßn chÊt
l-îng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc xem xÐt th«ng qua mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ chi ra
vµ kÕt qu¶ thu ®-îc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ChÝnh mèi quan hÖ so s¸nh nµy ®· h×nh
thµnh nªn chØ tiªu ®ã lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tæng sè c¸c hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho ®¬n vÞ khèi l-îng s¶n phÈm, dÞch vô vµ lao vô
nhÊt ®Þnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ chi ra nh- chi phÝ vËt
t-, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ m¸y mãc thi c«ng vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c tÝnh cho
tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, hoÆc khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh.
b. Ph©n lo¹i
Trong x©y dùng c¬ b¶n, do ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh mµ h×nh thµnh nªn c¸c
lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau:
5
* Gi¸ thµnh dù to¸n (Zdt): lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y
l¾p c«ng tr×nh, ®-îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ khung gi¸ qui ®Þnh. Gi¸ thµnh dù
to¸n nhá h¬n gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh x©y l¾p ë phÇn lîi nhuËn ®Þnh møc.
* Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (ZKH): lµ gi¸ thµnh x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô
thÓ ë mçi ®¬n vÞ x©y l¾p trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸ ¸p
dông trong ®¬n vÞ. Mèi liªn hÖ gi÷a gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh dù to¸n.
ZKH = Z dt - Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n.
* Gi¸ thµnh thùc tÕ (ZH): lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh bµn giao khèi
l-îng x©y l¾p mµ ®¬n vÞ ®· nhËn thÇu, gi¸ thµnh thùc tÕ ®-îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu
kÕ to¸n.
Gi¸ thµnh c«ng tr×nh l¾p ®Æt thiÕt bÞ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ b¶n th©n thiÕt bÞ
do chñ ®Çu t- ®-a vµo l¾p ®Æt. Do vËy khi ®¬n vÞ x©y l¾p nhËn thiÕt bÞ cña ®¬n vÞ
chñ ®Çu t- (do chñ ®Çu t- mua hoÆc ®-îc cÊp) giao ®Ó theo dâi kh«ng tÝnh vµo gi¸
thµnh c«ng tr×nh l¾p ®Æt. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt vËt kÕt cÊu gåm
cã gi¸ trÞ vËt kÕt cÊu, gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo vËt kiÕn tróc nh- thiÕt bÞ vÖ sinh,
th«ng giã, thiÕt bÞ s-ëi Êm, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é...
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña mét
khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®¹t ®Õn mét thêi ®iÓm kü thuËt nhÊt ®Þnh, nã cho phÐp
chóng ta x¸c ®Þnh kiÓm kª kÞp thêi, s¸t sao vÒ chi phÝ ph¸t sinh ®Ó kÞp thêi ®iÒu
chØnh cho thÝch hîp ë nh÷ng c«ng ®o¹n sau, ph¸t hiÖn nh÷ng nguyªn nh©n t¨ng
gi¶m chi phÝ.
Gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh lµ toµn bé chi phÝ
dµnh cho mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng cho tíi lóc hoµn
thµnh ®-a vµo sö dông vµ ®-îc bªn A chÊp nhËn.
ChØ tiªu gi¸ thµnh thùc tÕ lu«n ®-îc so s¸nh víi chi tiªu gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
vµ ®-îc kiÓm tra lóc quyÕt to¸n. Hai chØ tiªu nµy lu«n bæ sung vµ liªn quan chÆt
chÏ lÉn nhau.
c. C¬ cÊu gi¸ thµnh
Nh- c¸ch ph©n lo¹i trªn ta thÊy cÊu t¹o nªn gi¸ thµnh cã ba kho¶n môc chi
phÝ ®ã lµ: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ
s¶n xuÊt chung. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng cè ®Þnh ®èi víi cïng mét s¶n
phÈm nh- nhau, do ®ã kÕt cÊu gi¸ thµnh thay ®æi tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt,
chÊt l-îng c«ng tr×nh, lo¹i c«ng tr×nh. Tuy nhiªn phÇn ®«ng c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p
cã tØ lÖ lín vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu tõ 70% - 75%, chi phÝ nh©n c«ng tõ 10%15% vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung kho¶n tõ 10%-15%. §èi víi c¸c c«ng tr×nh l¾p ®Æt
th× kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng chiÕm tØ träng cao nhÊt.
6
3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau.
XÐt vÒ mÆt chÊt, th× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ nh÷ng hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸.
XÐt vÒ mÆt kÕ to¸n, th× tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹o c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm. Ng-êi ta nãi c«ng viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ hai b-íc c«ng viÖc liªn tiÕp vµ g¾n bã h÷u c¬ víi nhau.
Tuy vËy, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã sù ph©n biÖt râ
rµng:
NÕu chi phÝ s¶n xuÊt lµ tæng hîp nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh th× gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i lµ tæng hîp nh÷ng chi phÝ chi ra g¾n liÒn víi
viÖc s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét l-îng c«ng viÖc x©y l¾p nhÊt ®Þnh ®-îc nghiÖm
thu, bµn giao thµnh to¸n, nã kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ cho khèi l-îng dë dang
cuèi kú, nh÷ng chi phÝ kh«ng liÖn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, nh÷ng chi phÝ thùc
tÕ ®· chi ra nh-ng chê ph©n bæ cho kú sau, nh-ng l¹i bao gåm nh÷ng chi phÝ s¶n
xuÊt dë dang cuèi kú tr-íc chuyÓn sang, nh÷ng chi phÝ tÝnh tr-íc vµo gi¸ thµnh
nh-ng thùc tÕ ch-a ph¸t sinh vµ nh÷ng chi phÝ cña kú tr-íc chuyÓn sang ph©n bæ
cho kú nµy.
III. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ gi¸ thµnh
1. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
§èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c lo¹i chi phÝ ®-îc tËp hîp trong mét
giíi h¹n nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô cho viÖc kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ hoÆc cã
thÓ lµ ®èi t-îng chÞu phÝ. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i g©y ra chi phÝ vµ ®èi t-îng chÞu phÝ.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo:
- TÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm: lµ s¶n phÈm gi¶n
®¬n hay phøc t¹p, quiy tr×nh chÕ biÕn liªn tôc hay song song;
- Lo¹i h×nh s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t;
- §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt : cã ph©n x-ëng hay kh«ng cã ph©n x-ëng;
- Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña xÝ nghiÖp.
7
2. Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Do cã sù kh¸c nhau vÒ ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nªn ®Ó ®¸p øng
yªu cÇu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng theo tõng ®èi t-îng ®ßi hái ph¶i cã ph-¬ng
ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi tõng ®èi t-îng.
Trong c¸c xÝ nghiÖp x©y l¾p, c¸c ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
th-êng ®-îc sö dông lµ:
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm ( c«ng tr×nh hoÆc h¹ng
môc c«ng tr×nh).
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm ( nhãm c¸c c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cïng lo¹i)
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng
Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng.
Tr-êng hîp xÝ nghiÖp x©y l¾p x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
h¹ng môc c«ng tr×nh hay c«ng tr×nh th× hµng hµng th¸ng chi phÝ ph¸t sinh liªn
quan ®Õn h¹ng môc c«ng tr×nh hay c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp cho h¹ng môc c«ng
tr×nh hoÆc c«ng tr×nh ®ã b»ng ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. C¸c kho¶n chi
phÝ ®ã ®-îc ph©n chia theo c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®èi
t-îng ®ã chÝnh lµ tæng sè chi phÝ ®-îc tËp hîp cho tõng ®èi t-îng kÓ tõ khi khëi
c«ng cho ®Õn khi hoµn thµnh.
Tr-êng hîp xÝ nghiÖp x©y l¾p x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
®¬n ®Æt hµng th× c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh sÏ ®-îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo
®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tæng sè chi phÝ tËp hîp
theo ®¬n ®Æt hµng ®ã kÓ tõ khi khëi c«ng cho ®Õn khi hoµn thµnh chÝnh lµ gi¸
thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã.
Tr-êng hîp xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c ®¬n
vÞ thi c«ng ( c¸c c«ng tr-êng, c¸c ®éi thi c«ng) th× xÝ nghiÖp ¸p dông ph-¬ng ph¸p
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®¬n vÞ thi c«ng. Theo ph-¬ng ph¸p nµy, c¸c chi
phÝ ph¸t sinh ®-îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng, trong mçi ®¬n vÞ thi c«ng c¸c
chi phÝ l¹i ®-îc tËp hîp theo mçi ®èi t-îng chÞu phÝ nh- lµ h¹ng môc c«ng tr×nh,
nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh,... Cuèi th¸ng tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë tõng
®¬n vÞ thi c«ng ®-îc so s¸nh víi dù to¸n cÊp ph¸t ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ h¹ch to¸n
kinh tÕ néi bé. Khi c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh th× ph¶i tÝnh
gi¸ thµnh riªng cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã b»ng ph-¬ng ph¸p
thÝch hîp.
3. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
8
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt vµ néi
dung kh¸ch nhau, ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ tÝnh nhËp chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm còng kh¸c nhau.
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®-îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý,
khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi
®-îc. Trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ta cã thÓ kh¸i qu¸t c¸c b-íc tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh nh- sau:
TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng sö dông
TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao cô cña c¸c nghµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã liªn
quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng sö dông trªn c¬ së khèi l-îng lao vô phôc vô
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.
TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh cã liªn quan.
X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
5. Néi dung tËp hîp c¸c chi phÝ
a. TËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp bao gåm gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh liªn quan trùc
tiÕp ®Õn viÖc x©y dùng hay l¾p ®Æt c«ng tr×nh: vËt liÖu chÝnh (nh- g¹ch, c¸t, v«i,
sái, xi m¨ng,...), vËt kÕt cÊu ( bª t«ng, cèt thÐp...), vËt liÖu phô (s¬n, ve...), c«ng
cô lao ®éng ( cèp pha, dµn gi¸o, xÎng, cuèc,...), thiÕt bÞ ®i kÌm vËt kiÕn tróc
(thiÕt bÞ th«ng giã, chiÕu s¸ng,...) vµ c¸c l¹i vËt liÖu kh¸c. Gi¸ trÞ cña c¸c vËt
liÖu nãi trªn bao gåm c¶ chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n.
Chi phÝ vËt liÖu trong s¶n xuÊt x©y l¾p kh«ng bao gåm gi¸ trÞ vËt liÖu ®· xuÊt
dïng cho sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã dùa trªn c¬ së chøng tõ
gèc, theo gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu vµ theo sè l-îng vËt liÖu thùc tÕ ®· sö dông.
Chøng tõ gèc ®Ó h¹ch to¸n vËt liÖu bao gåm: phiÕu xuÊt vËt t-, phiÕu xuÊt
vËt t- theo h¹n møc, phiÕu xuÊt kho di chuyÓn néi bé, ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt
kho, phiÕu nhËp kho vËt t-... Tr-êng hîp c«ng tr×nh thi c«ng nhËn vËt t- tõ kho vËt
t- cña c«ng ty th× c¨n cø vµo nhu cÇu s¶n xuÊt, tiÕn ®é thi c«ng, ®Þnh møc hao phÝ
vËt liÖu, c¸c ®¬n vÞ thi c«ng sÏ xin lÜnh vËt t- sö dông. Sau khi ®-îc thñ tr-ëng ®¬n
vÞ hoÆc kÕ to¸n tr-ëng xÐt duyÖt, phßng cung øng vËt t- ký nhËn vµ lËp phiÕu xuÊt
kho cho tõng ®¬n vÞ. C¸c lo¹i chøng tõ gèc nµy bao gåm:
PhiÕu xuÊt vËt t-: phiÕu nµy chØ lÜnh mét lÇn, lÜnh xong thñ kho thu håi
phiÕu vµ gi÷ l¹i.
9
PhiÕu XuÊt Kho VËt T-
Sè
ngµy...... th¸ng..... n¨m 2001
Tªn ®¬n vÞ lÜnh:
Lý do lÜnh:
§¬n vÞ: .....................
LÜnh t¹i kho:
Sæ danh
®iÓm
Tªn vËt t-
1
2
§¬n vÞ
tÝnh
3
Sè l-îng
Xin
lÜnh
Thùc
lÜnh
4
5
§¬n
gÝa
Thµnh
tiÒn
Ghi chó
6
7
8
Céng
Céng thµnh tiÒn (viÕt b»ng ch÷):
Thñ kho
Ng-êi nhËn
Phô tr¸ch ®¬n vÞ
PhiÕu xuÊt vËt t- theo h¹n møc: Mçi lÇn lÜnh vËt t- nÕu ch-a lÜnh hÕt vËt ttheo h¹n møc th× thñ kho chØ ghi sè l-îng ®· lÜnh vµo phiÕu mµ ch-a thu håi l¹i
phiÕu. §Õn lÇn lÜnh cuèi cïng (hÕt h¹n møc ghi trªn phiÕu) th× thñ kho thu phiÕu
l¹i. Ngoµi ra trong tr-êng hîp xuÊt vËt liÖu di chuyÓn néi bé ng-êi ta cßn sö dông
phiÕu xuÊt kho di chuyÓn néi bé.
Khi xuÊt vËt liÖu, thñ kho sÏ ghi sæ thùc xuÊt cña c¸c cét phÇn "thùc tÕ" trªn
phiÕu. Sau mçi lÇn xuÊt thñ kho ph¶i c¨n cø vµo sè phiÕu ghi sè thùc xuÊt vµo thÎ
kho. Cuèi th¸ng hoÆc xuÊt hÕt h¹n møc thñ kho ph¶i thu l¹i toµn bé phiÕu cña ®¬n
vÞ lÜnh, kiÓm tra ®èi chiÕu víi thñ kho, ký vµ chuyÓn 1 b¶n cho bé phËn cung øng
vËt t-, 1 b¶n cho phßng kÕ to¸n.
§èi víi nguyªn vËt liÖu tù mua th× chøng tõ gèc ®Ó h¹ch to¸n lµ ho¸ ®¬n
kiªm phiÕu xuÊt kho cña ng-êi b¸n, phiÕu nhËp kho vËt t- vµo kho c«ng tr×nh, ho¸
®¬n vËn chuyÓn, bèc xÕp,... C¸c chøng tõ nµy ®-îc göi vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó ghi sæ.
10
Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho
§¬n vÞ................
Sè...........
ngµy...... th¸ng..... n¨m 2001
Chøng minh th- sè............
Hä tªn ng-êi nhËn:.....................
Tªn vµ ®Þa chØ kh¸ch hµng...........
Theo hîp ®ång sè.......................
Ph-¬ng thøc b¸n........................
H×nh thøc thanh to¸n...................
Ngµy....... th¸ng.....n¨m 2001
XuÊt t¹i kho
TT
Tªn, nh·n hiÖu quy
c¸ch vËt t-
§¬n vÞ
M· vËt
t-
Sè
l-îng
§¬n
gi¸
Thµnh
tiÒn
Ghi
chó
A
B
C
D
1
2
3
4
Céng
Céng thµnh tiÒn (b»ng ch÷): .....................................................................
Phô tr¸ch
Ng-êi nhËn
Thñ kho
KÕ to¸n tr-ëng
T.T
Gi¸ vËt liÖu ph¶n ¸nh vµo gÝa thµnh ph¶i lµ gi¸ thµnh thùc tÕ. NÕu viÖc ghi
chÐp hµng ngµy theo gi¸ h¹ch to¸n th× khi tæng hîp vµ phÈn bæ chi phÝ vËt liÖu xuÊt
dïng. Ph¶i ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ. C«ng thøc tÝnh gi¸ vËt liÖu
thùc tÕ nh- sau:
Gi¸ thùc tÕ cña vËt
liÖu xuÊt trong kú
=
Gi¸ h¹ch to¸n cña
vËt liÖu xuÊt trong kú
x hÖ sè gi¸ thùc tÕ
Trong ®ã:
Gi¸ t.t cña vËt liÖu + Gi¸ t.t cña vËt liÖu nhËp
HÖ sè gi¸ thùc tÕ= tån ®Çu kú
trong kú
.
Gi¸ h.to¸n cña vËt + Gi¸ h.to¸n cña vËt liÖu
liÖu tån ®Çu kú
nhËp trong kú
Cuèi kú h¹ch to¸n hoÆc khi hoµn thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, thñ
kho cïng kÕ to¸n kiÓm kª sè vËt liÖu cßn l¹i n¬i s¶n xuÊt vµ thi c«ng ®Ó ghi gi¶m
trõ chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh cho tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ.
Th«ng qua kÕt qu¶ h¹ch to¸n chi phÝ vËt liÖu tiªu hao thùc tÕ theo tõng n¬i
ph¸t sinh cho tõng ®èi t-îng chÞu phÝ, ph¶i th-êng xuyªn kiÓm tra, ®èi chiÕu víi
®Þnh møc vµ dù to¸n ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng mÊt m¸t, l·ng phÝ, x¸c ®Þnh râ
nguyªn nh©n, ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó nh»m xö lý kÞp thêi, cã chÕ ®é th-ëng
11
ph¹t râ rµng, phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y
dùng chñ yÕu tËp trung vµo viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖô v× nã chiÕm tØ
träng lín trong gi¸ thµnh, nã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi gi¸ thµnh nh-ng vÉn ph¶i
®¶m b¶o chÊt l-îng c«ng tr×nh.
Trong tr-êng hîp c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu kh«ng ¸p dông ®-îc ph-¬ng
ph¸p ph©n bæ trùc tiÕp th× ta ph¶i sö dông ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu
thøc ph©n bæ ®-îc lùa chän phï hîp víi chi phÝ cÇn ph©n bæ, ta cã c«ng thøc ph©n
bæ nh- sau:
Ci = C x ti\ T
Trong ®ã:
C - lµ tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu cÇn ph©n bæ
T - lµ tæng tiªu thøc ph©n bæ
Ci - lµ phÇn chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho ®èi t-îng i
ti - lµ tiªu thøc ph©n bæ thø i cho ®èi t-îng i
§Ó x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông trong kú, cuèi kú kÕ to¸ n ph¶i
x¸c ®Þnh sè nguyªn vËt liÖu ch-a sö dông, sè nguyªn vËt liÖu, phÕ liÖu thu håi
trong kú:
Chi phÝ nguyªn vËt
liÖu t.t chi
=
trong kú
Gi¸ trÞ nguyªn
Gi¸ trÞ nguyªn
Gi¸ trÞ vËt
vËt liÖu, ®-a vµo - vËt liÖu ch-a - liÖu, phÕ
s¶n xuÊt thi c«ng
sö dông ®Õn
liÖuthu håi
- Tµi kho¶n sö dông: TK 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” . Tµi kho¶n nµy
®-îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
- KÕt cÊu cña tµi kho¶n:
Bªn nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông cho thi c«ng c«ng tr×nh.
Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sang TK 154
Cuèi kú TK 621 kh«ng cã sè d- H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô:
Khi xuÊt nguyªn vËt liÖu ®Ó sö dông cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
Nî TK 621 ( chi tiÕt theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh)
Cã TK 152 ( Chi tiÕt nguyªn vËt liÖu)
Khi mua vËt liÖu kh«ng nhËp kho, mµ sö dông ngay cho c«ng tr×nh x©y l¾p:
Nî TK 621 (gi¸ mua kh«ng gåm thuÕ GTGT)
Nî TK 133 (thuÕ GTGT)
Cã TK 111,112, 331 (tæng gi¸ thanh to¸n)
VËt liÖu xuÊt dïng sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho:
Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu)
Cã TK 621 (gi¸ trÞ vËt liÖu thõa)
12
Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sang tµi kho¶n
tÝnh gi¸ thµnh:
Nî TK 154
Cã TK 621
b. TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gåm c¸c kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc
tiÕp x©y l¾p vµ phôc vô thi c«ng c«ng tr×nh. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®-îc tÝnh
vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh chñ yÕu theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp.
Trong tr-êng hîp chi phÝ nh©n c«ng liªn quan tíi nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh, c«ng
tr×nh th× cã thÓ ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng chÞu phÝ theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp nh-:
®Þnh møc tiÒn l-¬ng cña mçi c«ng tr×nh hoÆc theo hÖ sè tØ lÖ víi khèi l-îng x©y l¾p
hoµn thµnh.
Trong x©y dùng c¬ b¶n cã hai c¸ch tÝnh l-¬ng phæ biÕn ®ã lµ tÝnh l-¬ng theo
thêi gian vµ tÝnh l-¬ng theo c«ng viÖc giao kho¸n.
- Tµi kho¶n sö dông: TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” .
- KÕt cÊu cña tµi kho¶n:
Bªn nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt thi c«ng, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô
Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng vµo TK 154
Cuèi kú 622 kh«ng cã sè d- H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô:
Khi tÝnh ra tiÒn l-¬ng chÝnh ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p:
Nî TK 622 ( chi tiÕt cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh)
Cã TK 334
* KÕt chuyÓn l-¬ng khi c«ng tr×nh x©y l¾p hoµn thµnh:
Nî TK 622
Cã TK 141
KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp :
Nî TK 154
Cã TK 622
c. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh
gåm chi phÝ tiÒn l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l-¬ng theo tû
lÖ quy ®Þnh nh- kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, khÊu hao tµi s¶n
cè ®Þnh dïng chung cho ®éi, chi phÝ vËt liÖu c«ng cô dông cô dïng chung cho qu¶n
lý ®éi...
13
Chi phÝ s¶n xuÊt chung phôc vô cho s¶n xuÊt x©y l¾p tËp hîp vµo bªn nî TK
627 ®-îc chi tiÕt theo yÕu tè chi phÝ sau ®ã ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh theo tiªu thøc thÝch hîp nh- theo tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, theo
chi phÝ sö dông m¸y...
- TK sö dông: TK 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung” . Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt
cho tõng tæ ®éi, bé phËn s¶n xuÊt thi c«ng.
- KÕt cÊu cña tµi kho¶n:
Bªn nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh thùc tÕ trong kú
Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh cã liÕn quan ( sang TK 154 )
TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d-. Tµi kho¶n nµy cã 6 tiÓu kho¶n nh- sau:
+ 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng, tæ ®éi
+ 6272 - Chi phÝ vËt liÖu
+ 6273 - Chi phÝ c«ng cô dông cô
+ 6274 - Chi phÝ khÊu hoa TSC§
+ 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
+ 6278 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
- H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô:
Khi ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt chung :
Nî TK 627
Cã TK 334, 338 ( tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña
nh©n viªn qu¶n lý ®éi ; tiÒn l-¬ng phô vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l-¬ng cña nh©n viªn trùc tiÕp)
Cã TK 152, 153 ( vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung )
Cã TK 214
( khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë ®éi )
Cã TK 111, 112, 331
( dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c )
C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 152, 111, 112
Cã TK 627
Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 154
Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung sang tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p:
Nî TK 154
Cã TK 627
d.H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng:
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y thi
c«ng ®Ó thùc hiÖn s¶nphÈm x©y l¾p, gåm cã:
- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng
14
- TiÒn thuª m¸y thi c«ng
- Chi phÝ vÒ nhiªn liÖu, ®éng lùc phôc vô cho m¸y thi c«ng
- TiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña c«ng nh©n vËn hµnh m¸y thi
c«ng.
ViÖc h¹ch to¸n phô thuéc h×nh thøc tæ chøc m¸y thi c«ng:
*NÕu ®éi x©y l¾p cã bé phËn m¸y thi c«ng riªng:
-TËp hîp chi phÝ vËt liÖu:
Nî TK 623
Cã TK 152, 153: xuÊt kho vËt liÖu, dc sö dông cho xe, m¸y thi c«ng
-TËp hîp chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n vËn hµnh m¸y thi c«ng:
Nî TK 623 ( Chi tiÕt m¸y thi c«ng)
Cã TK 334, 111: tiÒn l-¬ng , phô cÊp tr¶ cho c«ng nh©n sö dông m¸y thi
c«ng
-C¸c chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn bé phËn m¸y thi c«ng trong tõng ®éi ( chi phÝ
khÊu hao,chi phÝ söa ch÷a m¸y thi c«ng, chi phÝ ®iÖn n-íc...)
Nî TK 623 ( Chi tiÕt tiÓu kho¶n)
Nî TK 133 ( ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ nÕu cã)
Cã TK 214: khÊu hao xe, m¸y thi c«ng
Cã TK 331, 111, 112: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
sö dông cho xe, m¸y thi c«ng.
- Cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho tõng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
Nî TK 154: chi tiÕt chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Cã TK 623: kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
* C«ng ty tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng:
- KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sö dông cho xe,
m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ®éi xe, m¸y thi c«ng:
Nî TK 1543
Cã TK 621
Cã TK 622
Cã TK 627
- Ph©n bæ chi phÝ cña déi m¸y thi c«ng cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
Nî TK 623 ( DN tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng, h¹ch to¸n phô thuéc)
Cã TK 154
- Ph¶n ¸nh gi¸ vèn dÞch vô b¸n bªn ngoµi
Nî TK 632 ( phôc vô bªn ngoµi hay phôc vô cho c¸c ®éi XL néi bé)
Cã TK 1543
- Ph¶n ¸nh gi¸ b¸n cho ®èi t-îng bªn ngoµi
Nî TK 131, 111, 112 : Tæng gi¸ thanh to¸n
Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 3331: ThuÕ VAT ®Çu ra ph¶i nép
15
* NÕu ®éi thi c«ng kh«ng cã m¸y ph¶i thuª ngoµi:
- TËp hîp chi phÝ liªn quan ®Õn thuª m¸y thi c«ng :
Nî TK 623 (c«ng tr×nh/ h¹ng môc c«ng tr×nh sö dông m¸y thuª )
Nî TK 133 ( thuÕ GTGT)
Cã TK 111, 112, 331 ( tæng gi¸ thanh to¸n )
- KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng:
Nî TK 154
Cã TK 623
iv. tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p xdcb:
1. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh trong x©y l¾p XDCB:
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc lao vô
hoµn thµnh ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng
t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo
®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô mµ xÝ nghiÖp s¶n xuÊt
ra, tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ cung cÊp s¶n phÈm cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh
gi¸ thµnh cho thÝch hîp.
Nh- ta biÕt trong x©y dùng c¬ b¶n do tæ chøc s¶n xuÊt mang tÝnh ®¬n chiÕc,
mçi s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu cã mét dù to¸n vµ thiÕt kÕ riªng nªn ®èi t-îng tÝnh gi¸
thµnh trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c«ng tr×nh ®· hoµn
thµnh c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc ®· hoµn thµnh c¸c khèi l-îng x©y l¾p cã tÝnh dù
to¸n riªng ®· hoµn thµnh.
NÕu c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc thªm c¸c ph©n x-ëng s¶n xuÊt phô nh- (
g¹ch l¸t, méc, tæ c¬ khÝ...) th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c ®¬n vÞ nµy lµ mét
®¬n vÞ s¶n phÈm hay lao vô hoµn thµnh.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã néi dung kh¸c so víi ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt. XÐt ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó më c¸c tiÓu kho¶n,
c¸c sæ chi tiÕt, tæ chøc c«ng t¸c ghi chÐp ban ®Çu, tËp hîp sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt
chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng gióp cho t¨ng c-êng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt
vµ thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ trong xÝ nghiÖp. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh l¹i lµ c¨n cø ®Ó më c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (b¶ng chi tiÕt
gi¸ thµnh s¶n phÈm), tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi t-îng phôc vô
cho viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh to¸n hiÖu
qu¶, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thu nhËp, ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó cã biÖn ph¸p
phÊn ®Êu kh«ng ngõng h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, phôc vô yªu cÇu qu¶n lý gi¸
thµnh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp.
16
2. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p XDCB:
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph-¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ
s¶n xuÊt ®· ®-îc tËp hîp cña kÕ to¸n ®Ó tÝnh to¸n ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n
vÞ s¶n phÈm thùc tÕ cña s¶n phÈm hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh theo c¸c kho¶n môc gi¸
thµnh ®· quy ®Þnh.
Tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh, mèi quan hÖ gi÷a ®èi
t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt víi ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh mµ kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i
sö dông ph-¬ng ph¸p tÝnh kh¸c nhau cho thÝch hîp.
C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh th«ng dông ë c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p bao gåm c¸c
ph-¬ng ph¸p sau:
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ( hay cßn gäi lµ ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp).
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi tr-êng hîp ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh
thèng nhÊt víi ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi
kú trªn b¸o c¸o. Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông ë mét sè c«ng tr×nh x©y dùng.
Do ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh thèng nhÊt víi ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú
tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o th-êng kh«ng cã chi phÝ s¶n phÈm dë dang
hoÆc nÕu cã th× cã kh«ng ®¸ng kÓ, do ®ã tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú
cho mçi ®èi t-îng còng lµ tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm hoµn thµnh t-¬ng øng
trong kú.
C«ng thøc tÝnh nh- sau:
Trong ®ã:
Z=C
Z - lµ tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm
C - lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp theo ®èi t-îng.
Cßn nÕu trong tr-êng hîp mµ cã s¶n phÈm dë dang th× ta cÇn ph¶i ®¸nh gi¸
s¶n phÈm, dë dang theo ph-¬ng ph¸p thÝch hîp. Khi ®ã c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh sÏ
lµ:
Z = C + Ddk - Dck
Trong ®ã:
Ddk - lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú
Dck - lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng : XÝ nghiÖp x©y l¾p cã thÓ ký víi
bªn giao thÇu hîp ®ång nhËn thÇu thi c«ng bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau
mµ kh«ng cÇn h¹ch to¸n riªng cho tõng c«ng viÖc. Trong tr-êng hîp ta cã thÓ x¸c
®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ®Òu lµ ®¬n ®Æt
hµng. Toµn bé chi phÝ thùc tÕ tËp hîp riªng cho tõng ®¬n ®Æt hµng kÓ tõ khi khëi
17
c«ng ®Õn khi hoµn thµnh toµn bé ®¬n ®Æt hµng chÝnh lµ gi¸ thµnh cña ®¬n ®Æt
hµng ®ã.
Tuy nhiªn ®Ó phôc vô cho viÖc h¹ch to¸n néi bé ng-êi ta còng tÝnh gi¸ thµnh
cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh hay phÇn khèi l-îng c«ng viÖc trong toµn bé hîp
®ång. C¸c h¹ng môc c«ng tr×nh nµy tuy cïng mét ®¬n vÞ thi c«ng, cïng mét khu
vùc song chóng cã thiÕt kÕ kh¸c nhau, cã dù to¸n kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸
thµnh thùc tÕ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ng-êi ta ph¶i x¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ
theo c«ng thøc sau:
H = C .
di
Tõ ®ã gi¸ thµnh thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng
thøc:
Ztti = di x H
Trong ®ã : H - lµ hÖ sè ph©n bæ
C - tæng chi phÝ tËp hîp cho toµn bé ®¬n ®Æt hµng
di - gi¸ dù to¸n cña h¹ng môc c«ng tr×nh
Ztti - gi¸ thµnh thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh i
Ph-¬ng ph¸p céng chi phÝ: §-îc ¸p dông thÝch hîp víi viÖc x©y l¾p c¸c c«ng
tr×nh lín vµ phøc t¹p, qu¸ tr×nh x©y l¾p cã thÓ chia ra cho c¸c ®éi s¶n xuÊt kh¸c
nhau cïng tiÕn hµnh thi c«ng. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®éi s¶n xuÊt cßn
®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm c«ng tr×nh cuèi cïng. §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cuèi cïng ph¶i tæng hîp chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ë tõng ®éi vµ
céng thªm chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú.
Ta cã c«ng thøc:
Z = DDK + C1 + C2 + ... + Cn - DCK
Trong ®ã C1, C2,... Cn lµ chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng ®éi s¶n xuÊt hoÆc ë tõng h¹ng
môc c«ng tr×nh cña mét c«ng tr×nh lín.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nãi
trªn ®Òu cã chung mét ®Æc ®iÓm lµ chØ tÝnh gi¸ thµnh sau khi s¶n phÈm ®· hoµn
thµnh, do ®ã chØ thùc hiÖn viÖc kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh sau khi ®·
kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt. Nh- ta biÕt x©y dùng c¬ b¶n cã chu kú s¶n phÈm rÊt dµi,
s¶n phÈm l¹i phøc t¹p kh«ng cã tÝnh æn ®Þnh ( mçi s¶n phÈm cã mét thiÕt kÕ
riªng) do ®ã c¸c ph-¬ng ph¸p trªn sÏ bÞ h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra gi¸m ®èc cña
kÕ to¸n ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh.
§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ta cã ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc.
§©y lµ mét ph-¬ng ph¸p tiªn tiÕn, phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo
18
®Þnh møc. Môc ®Ých cña ph-¬ng ph¸p lµ kÞp thêi v¹ch ra mäi chi phÝ s¶n xuÊt tho¸t
ly víi ®Þnh møc, t¨ng c-êng tÝnh chÊt ph©n tÝch vµ kiÓm tra cña sè liÖu kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh, ng¨n ngõa kÞp thêi hiÖn t-îng v-ît møc chi phÝ s¶n xuÊt.
Néi dung chñ yÕu cña ph-¬ng ph¸p lµ:
Tr-íc hÕt c¨n cø vµo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh vµ dù to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt ®-îc duyÖt ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm.
Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n sæ chi phÝ s¶n xuÊt chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc. TËp
hîp riªng vµ th-êng xuyªn ph©n tÝch nh÷ng chªnh lÖch ®ã ®Ó ®Ò ra kÞp thêi c¸c
biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh.
Trªn c¬ së ®· tÝnh ®-îc gi¸ thµnh ®Þnh møc, sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc
cïng víi viÖc tæ chøc h¹ch to¸n vµ tæng hîp chÝnh x¸c sè chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh
møc, gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm sÏ ®-îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh t.t = gi¸ thµnh ®Þnh
cña s¶n phÈm møc cña SP
chªnh lÖch do
chªnh lÖch do
thay ®æi ®.møc
tho¸t ly ®.møc
Cã thÓ nãi r»ng ph-¬ng ph¸p nµy rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña nghµnh x©y l¾p,
nh-ng ®Ó ph-¬ng ph¸p nµy ph¸t huy t¸c dông tèt th× cÇn cã mét sè ®iÒu kiÖn sau:
+ C¸c lo¹i ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt t-¬ng ®èi chÝnh x¸c, chÕ ®é qu¶n lý ®Þnh møc
®· ®-îc kiÖn toµn vµ ®i vµo nÒ nÕp th-êng xuyªn.
+ Tr×nh ®é tæ chøc vµ nghiÖp vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh t-¬ng ®èi
v÷ng vµng, ®Æc biÖt c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu tiÕn hµnh cã nÒ nÕp chÆt chÏ.
Ngoµi c¸c ph-¬ng ph¸p trªn cßn cã mét sè ph-¬ng ph¸p kh¸c còng cã thÓ ¸p
dông ®-îc nh- : ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp hay ph-¬ng ph¸p hÖ sè
hoÆc tØ lÖ...
Cïng víi viÖc x¸c ®Þnh ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ta ph¶i x¸c ®Þnh kú tÝnh
gi¸ thµnh.
Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ mèc thêi gian mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i tæng hîp
sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh
phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, chu kú s¶n phÈm vµ h×nh thøc nghiÖm thu
bµn giao khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh. cô thÓ kú tÝnh gi¸ thµnh trong ngµnh x©y
l¾p nh- sau:
§èi víi c¸c xÝ nghiÖp khai th¸c c¸t, ®¸, sái, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt cÊu kiÖn bª t«ng,
g¹ch, v«i, ngãi,... chu kú s¶n xuÊt ng¾n th× tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng (vµo cuèi
mçi th¸ng).
19
- Xem thêm -
.PDF 
25 
97 
96 
