Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp...

Tài liệu Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp

.PDF
92
399
102

Mô tả:

Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Xây lắp
Lêi më ®Çu KÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý tµi chÝnh, lµ c«ng cô ®¾c lùc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng, tÝnh to¸n kinh tÕ vµ kiÓm tra kiÓm so¸t viÖc b¶o vÖ sö dông tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn nh»m ®¶m b¶o sù chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ chñ ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng kh©u träng t©m ®îc c¸c doanh nghiÖp coi träng. Bëi v× trªn c¬ së tÝnh to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, qua ®ã rót ra ®îc nh÷ng ph¬ng híng, biÖn ph¸p, ph¸t huy ®îc nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®îc vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt cßn thiÕu sãt. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc ®ã, C«ng ty C¬ khÝ vµ X©y l¾p víi sù nh¹y bÐn cña m×nh ®· tá ra lµ mét doanh nghiÖp n¨ng ®éng, c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng cña nghiÖp vô c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· ®îc C«ng ty C¬ khÝ vµ X©y l¾p coi träng ®óng møc. Víi ®Æc thï cña C«ng ty cã hai m« h×nh s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ: X©y l¾p vµ C¬ khÝ, do ®iÒu kiÖn thêi gian thùc tËp kh«ng cho phÐp nªn trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy em xin ®îc ®i s©u vÒ lÜnh vùc X©y l¾p víi ®Ò tµi : “H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm X©y l¾p” Néi dung ®Ò tµi, ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò tµi gåm 3 phÇn nh sau: PhÇn 1 : Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇn 2: Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm X©y L¾p t¹i C«ng ty C¬ khÝ vµ X©y l¾p. PhÇn 3 : Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm X©y l¾p t¹i C«ng ty C¬ khÝ vµ X©y l¾p. 1 PhÇn I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp X©y l¾p. I. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó b¶o ®¶m ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau: 1. Néi dung vµ b¶n chÊt kinh tÕ cña chi phÝ : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá qua ®· liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m). Nãi c¸ch kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn – chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ( s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô) 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. Do chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã nhiÒu lo¹i nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ nh»m t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ vµ h¹ch to¸n chi phÝ. Ph©n lo¹i chi phÝ lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau vµo tõng nhãm theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ, cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau, tuy nhiªn lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i nµo lµ ph¶i dùa vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. 3. Ph©n ®Þnh chi phÝ víi gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n¾m râ mèi quan hÖ gi÷a chóng Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n 2 phÈm vµ lao vô ®· hoµn thµnh. VÒ thùc chÊt, chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ( kú nµy hay kú tríc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ tÝnh tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra bÊt kÓ ë kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú. S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm CPSX dë dang ®Çu kú A CPSX ph¸t sinh trong kú B Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm C D CPSX dë dang cuèi kú Qua s¬ ®å ta thÊy : AC = AB + BD – CD Tæng Chi phÝ Chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh = s¶n xuÊt + ph¸t sinh trong kú s¶n phÈm dë dang ( ®· trõ c¸c kho¶n thu thµnh ®Çu kú håi ghi gi¶m chi phÝ) Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang hoµn cuèi kú Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang( CPSXdd) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c nghµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang, th× tæng gi¸ th¸nh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú. 4. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ chÞu chi phÝ. Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc, lao vô cã thÓ vµ cÇn thiÕt ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ. Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cã sù ph©n biÖt ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ 3 s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay mét hÖ thèng ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh chÊt thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. 5. X¸c ®Þnh tr×nh tù h¹ch to¸n vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt thÝch øng: Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng nghµnh, nghÒ, tõng doanh nghiÖp, vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, vµo tr×nh ®é cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n ®îc thÓ hiÖn qua c¸c bíc sau: Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ gi¸ trÞ dÞch vô cña c¸c nghµnh s¶n xuÊt kinh doanh phông vô cho tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng dÞch vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ dÞch vô. Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi tîng kh¸c cã liªn quan Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ néi dung vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. II. Chi phÝ s¶n xuÊt 1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi lo¹i ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xu¸t hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp ba yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ång thêi còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh vËy, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ sù h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm lµ tÊt yÕu kh¸ch qua, kh«ng phô thuéc vµo ý trÝ chñ quan cña ngêi s¶n xuÊt. 4 CÇn chó ý ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiªt cña qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Nh vËy, chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ngîc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp ( chi mua s¾m vËt t hµng ho¸…), chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ( chi cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n lý…) vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô ( chi vËn chuyÓn bèc dì, qu¶ng c¸o…) Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. tæng sè chi phÝ ph¸t sinh trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ ho¹c tiªu dïng cho hÕt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú nµy. Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ lîng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng tÝnh vµo chi phÝ cña kú sau( chi nguyªn vËt liÖu vÒ nhËp kho nhng cha sö dông) vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu( chi phÝ trÝch tríc. Së dÜ cã sù kh¸c biÖt giòa chi tiªu vµ chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ trÝnh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ vµ kinh doanh: Chi phÝ s¶n xuÊt – kinh doanh cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau tuú thuéc vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý . Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n theo c¸c tiªu thøc sau: 2.1. Ph©n theo yÕu tè chi phÝ: §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ ®îc ph¸t sinh theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc, vèn lu ®éng còng nh viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù ®o¸n chi phÝ th× toµn bé chi phÝ ®îc chia lµm 7 yÕu tè sau: + YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô… sö dông vµo s¶n xuÊt kinh 5 doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu, ®éng lùc) + YÕu tè nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú ( trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi) + YÕu tè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. + YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§: ph¶n ¸nh sè trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn tÝnh vµo chi phÝ. + YÕu tè khÊu hao TSC§: Ph¶n ¸nh sè khÊu haoTSC§ ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh + YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô, mua ngoµi mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh + YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Gåm c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cha ph¶n ¸nh ë c¸c yÕy tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. 2.2. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm: C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ ®îc ph©n theo kho¶n môc. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng th× gÝa thµnh toµn bé s¶n phÈm bao gåm 5 kho¶n môc chi phÝ sau: + Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô dÞch vô . + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Gåm toµn bé tiÒn l¬ng ( tiÒn c«ng ) vµ c¸c kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c kho¶n lao vô dÞch vô cïng víi c¸c kho¶n trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh cho c¸c quü KPC§, BHXH, BHYT ( phÇn tÝnh vµo chi phÝ) + Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Gåm toµn bé c¸c chi phÝ cßn l¹i ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt sau khi ®· lo¹i trõ chi phÝ nguyªn, vËt liÖu vµ chi phÝ s¶n xuÊt nh©n c«ng nãi trªn. + Chi phÝ b¸n hµng : Gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinhliªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ lao vô dÞch vô trong kú. 6 + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¶n trÞ kinh doanh vµ qu¶n lý hµnh chÝnh trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch ®îc cho bÊt kú ho¹t ®éng hay ph©n xëng nµo. 2.3. Ph©n theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ Theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua: cßn chi phÝ thêi kú lµ nh÷ng chi phÝ lµ gi¶m lîi tøc trong kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt hoÆc ®îc mua nªn ®îc xem lµ c¸c phÝ tæn, cÇn ®îc khÊu trõ ra tõ lîi nhuËn cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh. 2.4. Ph©n theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng cña c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh: §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt – kinh doanh l¹i ®îc ph©n theo quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo c¸ch nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tû lÖ so víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp …CÇn l u ý r»ng, c¸c chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i tÝnh cã cè ®Þnh. §Þnh phÝ lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n c¸c chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt b»ng, ph¬ng tiÖn kinh doanh,…C¸c chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè lîng s¶n phÈm thay ®æi. 3. X¸c ®Þnh ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: X¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn vµ quan träng cña tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, giai ®o¹n c«ng nghÖ ph©n xëng… vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh. ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi bé vµ theo ®Æc ®iÓm cña tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng doanh nghiÖp vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þn. ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi 7 bé vµ theo ®Æc ®iÓm cña tæ chøc s¶n xu¸t, ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng doanh nghiÖp vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh. Cã thÓ nãi viÖc ph©n chia qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh hai giai ®o¹n lµ do sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊttøc lµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt – vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ – tøc lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Nh v©y, x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ chÞu chi phÝ. Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ, kÕ to¸n lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( tËp hîp ) chi phÝ thÝch hîp. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm, theo ®¬n ®Æt hµng, theo giai ®o¹n c«ng nghÖ, theo ph©n xëng, theo nhãm s¶n phÈm …Néi dung chñ yÕu cña c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kÕ to¸n më thÎ (hoÆc sæ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh , ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ®èi tîng, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi tîng. Mçi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chØ thÝch øng víi mét lo¹i ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ nªn tªn gäi cña c¸c ph¬ng ph¸p nµy lµ biÓu hiÖn ®èi tîng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ. III. Gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô, ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ph¶n ¸nh vµo gi¸ trÞ thùc cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt tiªu dïng cho s¶n xuÊt, tiªu thô vµ c¸c kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan tíi viÖc bï ®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng sèng. 8 Mäi c¸ch tÝnh to¸n chñ quan kh«ng ph¶n ¸nh ®óng c¸c yÕu tè gi¸ trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ph¸ vì c¸c quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh«ng thùc hiÖn ®îc t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. 2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh : §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña qu¶n lý h¹ch to¸n vµ kÕ hoÆch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸ còng nh gi¸ thµnh ®îc xem xÐt ë nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. V× lý luËn còng nh trªn thùc tÕ, ngoµi c¸c kh¸i niÖm gi¸ thµnh x· héi vµ gi¸ thµnh c¸ biÖt, cßn cã c¸c kh¸i niÖm gi¸ thµnh c«ng xëng, gi¸ thµnh toµn bé,… 2.1/Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ. + Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch + Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi trong xuèt c¶ kú kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc vÒ chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®Óm nhÊt ®Þnhtrong kú kÕ ho¹ch ( thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng ) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. + Gi¸ thµnh thùc tÕ : Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh ®îc c¸c nguyªn nh©n vît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. 2.2/Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô. 9 + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n ph¶m trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt. + Gi¸ thµnh tiªu thô ( gi¸ thµnh toµn bé hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ )lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh toµn bé = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt + Chi phÝ qu¶n lý + Chi phÝ cña s¶n phÈm cña s¶n phÈm doanh nghiÖp b¸n hµng. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt qu¶ kinh doanh (l·i, lç) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. Tuy nhiªn, do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh khi lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý cho tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô nªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ cßn mang ý nghÜa nghiªn cøu. 2.3/ §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 2.3.1/X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ, viÖc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai giai ®o¹n lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ giai ®oanh x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ thùc chÊt, x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ. §èi tîng ®ã cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®ang trªn d©y truyÒn s¶n xuÊt tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm. §Ó ph©n biÖt ®îc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét, cÇn dùa vµo ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p), vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt ( ®¬n chiÕc, hµng lo¹t), vµo yªu cÇu cña tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc kinh doanh (cao thÊp). 2.3.2/X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh mµ cã sù ph©n biÖt gi÷a ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ vµ ph10 ¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ c¬ b¶n , ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p sau: Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ( cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n): Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt kinh doanh ng¾n nh c¸c nhµ m¸y ®iÖn níc c¸c doanh nghiÖp khai th¸c ( quÆng, than, gç...) §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ ë c¸c doanh nghiÖp nµy lµ tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. Gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc tÝnh b»ng trùc tiÕp lÊy tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng (+) hoÆc trõ (-) sè chªnh lÖchgi÷a gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú so víi cuèi kú chia cho sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh. Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ : ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng céng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hay tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n, bé phËn s¶n xuÊt t¹o nªn s¶n phÈm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm = Z1 + Z2 + …+ Zn Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ®îc ¸p dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt nhuém, c¬ khÝ, chÕ t¹o, may mÆc… Ph¬ng ph¸p hÖ sè : ph¬ng ph¸p hÖ sè ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét sè nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt, kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi ®Ó quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, råi tõ ®ã , dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc, råi tõ ®ã dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm: Tæng gi¸ thµnh cña tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc = Tæng sè s¶n phÈm gèc ( kÓ c¶ quy ®æi) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i s¶n phÈm gèc x HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm tõng lo¹i 11 Qo= Qi Hi trong ®ã : Qo : Tæng sè s¶n phÈm gèc ®· quy ®æi Qi : Sè lîng s¶n phÈm i ( i =1, n ) Hi : HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm i ( i = 1, n ) Tæng gi¸ thµnh Gi¸ trÞ Tæng chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña = s¶n phÈm + s¶n xuÊt s¶n phÈm c¸c lo¹i s¶n phÈm dë dang ®Çu kú ph¸t sinh trong kú dë dang cuèi kú Ph¬ng ph¸p tû lÖ chi phÝ: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt kim, ®ãng giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o (dông cô, phô tïng…) v.v…®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÐn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch ( hoÆc ®Þnh møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n vÞ s¶n phÈm = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch( hoÆc ®Þnh møc) tõng lo¹i ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i x Tû lÖ chi phÝ Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm Tû lÖ = chi phÝ Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ( hoÆc ®Þnh møc) cña tÊt c¶ s¶n phÈm Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô : §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc c¸c s¶n phÈm phô, ®Ó tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh, kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô ra khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ cã thÓ sö dông ®îc, gi¸ íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ nguyªn liÖu ban ®Çu Tæng Gi¸ trÞ Tæng chi phÝ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh s¶n xuÊt s¶n phÈm s¶n phÈm chÝnh s¶n phÈm = dë dang ph¸t sinh - phô thu håi - dë dang chÝnh ®Çu kú trong kú íc tÝnh cuèi kú -Ph¬ng ph¸p liªn hîp: lµ ph¬ng ph¸p ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ ra, ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau…Trªn 12 thùc tÕ, kÕ to¸n cã thÓ kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi tæng céng chi phÝ, tæng céng chi phÝ víi tû lÖ, hÖ sè víi s¶n phÈm phô…. 2.3.3/Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu Trªn c¬ së ph¬ng ph¸p chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph¶m, kÕ to¸n cÇn lùa chän vµ ¸p dông vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cho phï hîp víi lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ còng nh vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Sau ®©y lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu. 2.3.3.1/Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n: Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n thêng lµ nh÷ng doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ nh c¸c doanh nghiÖp khai th¸c than, quÆng, h¶i s¶n…c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®éng lùc: ®iÖn, h¬i n íc, khÝ nÐn, khÝ ®èt…Do sè lîng mÆt hµng Ýt nªn ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh theo s¶n phÈm, mçi mÆt hµng ®îc më mét sæ hay thÎ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . ViÖc tÝnh gi¸ thµnh thêng ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp gi¶n ®¬n hoÆc ph¬ng ph¸p liªn hîp. 2.3.3.2/Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n hµng . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh tuú theo tÝnh chÊt vµ sè lîng s¶n phÈmcña tõng ®¬n sÏ ¸p dông ph¬ng ph¸p thÝch hîp nh ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p hÖ sè, ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ hay ph¬ng ph¸p liªn hîp… §Æc ®iÓm cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp nµy lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Òu ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµn, kh«ng kÓ sè lîng s¶n phÈm cña ®¬n ®Æt hµng®ã nhiÒu hay Ýt, quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p. §èi víi c¸c chi phÝ trùc tiÕp ( nguyªn, vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp) ph¸t sinh trong kú liªn qu¶nhµ trêng trùc tiÕp ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã theo c¸c chøng tõ gèc ( hay b¶ng ph©n bæ chi phÝ. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung, sau khi tËp hîp xong sÏ ph©n bæ cho tõng ®¬n theo tiªu chuÈn phï hîp ( giê c«ng trùc tiÕp hay nh©n c«ng trùc tiÕp) ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ë trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn naychØ tiÕn hµnh khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh nªn kú tÝnh gi¸ thµnh thêng kh«ng nhÊt trÝ víi kú b¸o c¸o. 13 §èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®Õn kú b¸o c¸o cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã ®Òu coi lµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú chuyÓn kú sau. §èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ®· tËp hîp ®îc theo ®¬n vÞ ®ã chÝnh lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ®¬n vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ sÏ tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ®¬n chia cho sè lîng s¶n phÈm trong ®¬n. 2.3.3.3 /Doanh nghiÖp cã tæ chøc bé phËn s¶n xuÊt – kinh doanh phô S¶n xuÊt phô lµ nghµnh ®îc tæ chøc ra ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt – kinh doanh. S¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt kinh doanh phô ®îc ®îc sö dông phôc vô cho c¸c nhu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, phÇn cßn l¹i ®Ó cung cÊp cho bªn ngoµi... Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lao vô cña s¶n xuÊt , kinh doanh phô tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt phô trong doanh nghiÖp, cô thÓ: Trêng hîp kh«ng cã sù phôc vô lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô hoÆc gi¸ trÞ vµ khèi lîng phôc vô kh«ng ®¸ng kÓ Chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®îc tËp hîp riªng theo tõng bé phËn, tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô. Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vÞ cña tõng bé phËn sÏ ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. Trêng hîp cã sù phôc vô lÉn nhau ®¸ng kÓ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô Víi c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt phô vµ gi÷a chóng cã sù phôc vô lÉn nhau th× cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau ®©y: -Ph¬ng ph¸p ®¹i sè: Lµ ph¬ng ph¸p x©y dùng vµ gi¶i c¸c ph¬ng tr×nh ®¹i sè ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho c¸c ®èi tîng . -Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh ban ®Çu : Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ ban ®Çu cña tõng bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau gi÷a chóng. TiÕp theo, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô cña s¶n xuÊt phô phôc vô cho c¸c bé phËn kh¸c theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi. 14 Tæng Gi¸ trÞ lao vô Gi¸ trÞ lao vô Gi¸ thµnh chi phÝ + nhËn cña bé phËn _ phôc vô cho bé phËn ®¬n vÞ = ban ®Çu s¶n xuÊt phô kh¸c s¶n xuÊt phô kh¸c míi S¶n lîng S¶n lîng phôc vô bé phËn s¶n xuÊt phô kh¸c ban ®Çu vµ s¶n lîng tiªu dïng néi bé (nÕu cã) Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p trªn , chØ thay gi¸ thµnh ®¬n vÞ ban ®Çu b»ng gi¸ thµnh ®¬n vÞ kÕ ho¹ch®Ó tÝnh gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau gi÷a c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt kinh doanh phô. TiÕp theo x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phôc vô cho c¸c ®èi tîng kh¸c theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ míi. 2.3.3.4/Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc: Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu lao ®éng, vËt t hiÖn hµnhvµ dù to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh vÒ gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §ång thêi, h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú thµnh ba lo¹i: Theo ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc vµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c minh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm b»ng c¸ch: Gi¸ thµnh = Gi¸ thµnh + Chªnh lÖch do + Chªnh lªch so thùc tÕ s¶n phÈm ®Þnh møc s¶n phÈm - thay ®æi ®Þnh møc - víi ®Þnh møc ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së ®Þnh møc tiªn tiÕn ngay ®Çu kú ( thêng lµ ®Çu th¸ng). Tuú theo tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm mµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc kh¸c nhau (theo s¶n phÈm hoµn thµnh, theo chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm råi tæng hîp l¹i…)ViÖc thay ®æi ®Þnh møc ® îc tiÕn hµnh vµo ngµy ®Çu th¸ng ®Ó thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc còng nh kiÓm tra viÖc thi hµnh ®Þnh møc. Trêng hîp thay ®æi ®Þnh møc diÔn ra vµo ngay gi÷a th¸ng th× ®Çu th¸ng sau míi ph¶i ®iÒu chØnh gÝa ®Þnh møc. Nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ngoµi ph¹m vi ®Þnh møc vµ dù to¸n quy ®Þnh ®îc gäi lµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc hay tho¸t ly ®Þnh møc. 2.3.3.5 /Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc lµ doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm bao gåm nhiÒu bíc, nèi tiÕp nhau theo 15 mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi bíc t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña bíc tríc lµ ®èi tîng hay nguyªn liÖu chÕ biÕn cña bíc sau. Trong nh÷ng doanh nghiÖp nµy, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch hîp nhÊt lµ h¹ch to¸n theo bíc chÕ biÕn ( giai ®oan c«ng nghÖ). Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh thuéc giai ®o¹n nµo sÏ ®îc tËp hîp cho giai ®o¹n ®ã. Riªng víi chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®îc tËp hîp theo ph©n xëng sÏ ®îc ph©n bæ cho c¸c bíc theo tiªu chuÈn phï hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc tËp hîp theo ph¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm vµ ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh thêng lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ hay hÖ sè ( hoÆc tû lÖ). TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm: Ph¬ng ¸n nµy thêng ®îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. §Æc diÓm cña ph¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy lµ khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, gi¸ trÞ b¸n thµnh phÈm cña c¸c bíc tríc chuyÓn sang bíc sau ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ vµ ®îc ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc chi phÝ. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i tiÕn hµnh lÇn lît tõ bíc1 sang bíc2…cho ®Õn bíc cuèi cïng tÝnh ra gi¸ thµnh thµnh phÈm nªn cßn gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù: 16 S¬ ®å tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ¸n ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm bíc1 + Chi phÝ chÕ biÕn bíc1 + Chi phÝ chÕ biÕn bíc 2 + Chi phÝ chÕ biÕn bíc n - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang bíc 1 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang bíc 2 ph¬ng = Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm bíc1 = Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm bíc 2 .................... Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm bíc (n – 1) _ Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang B.n = Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm. + TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm: Trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈm chÕ biÕn ph¸t sinh trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh thµnh phÈm mét c¸ch ®ång thêi, song song nªn cßn gäi kÕt chuyÓn song song. Theo ph¬ng ¸n nµy, kÕ to¸n kh«ng cÇn tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh trong tõng giai ®o¹n mµ chØ tÝnh gÝa thµnh thµnh phÈm hoµn thµnh b»ng c¸ch tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ. 17 S¬ ®å tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng tÝnh gÝa thµnh b¸n thµnh phÈm Chi phÝ vËt liÖu chÝnh tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ bíc 1 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ bíc 2 tÝnh cho thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh thµnh Chi phÝ bíc… tÝnh cho thµnh phÈm phÈm Chi phÝ bíc n tÝnh cho thµnh phÈm IV. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c Doanh nghiÖp x©y l¾p: 1. Kh¸i niÖm vµ c¸c chØ tiªu gi¸ thµnh x©y l¾p Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ vÒ lao sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã liªn quan tíi khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn thµnh. Theo thêi ®iÓm vµ nguån sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh, chØ tiªu gi¸ thµnh trong x©y l¾p ®îc chia ra : Gi¸ thµnh dù to¸n trong x©y l¾p : Lµ chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ khung giÊ ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n g¾n víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp . Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n – Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu hao phÝ thùc tÕ liªn quan ®Õn khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bao gåm chi phÝ ®Þnh møc, vît ®Þnh møc vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, theo ph¹m vi cña chØ tiªu gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc l¹i chia ra gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé. 18 Gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c s¶n phÈm x©y l¾p ( chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp; chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng; vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ). Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p céng víi c¸c chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý DN ph©n bæ cho s¶n phÈm x©y l¾p. 1.1/Tµi kho¶n h¹ch to¸n §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt , kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n 621,622,623,627,642,154. Néi dung ph¶n ¸nh vµ kÕt cÊu cña c¸c tµi kho¶n nµy nh sau: 1.2/Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ NVL chÝnh, phô , c¸c cÊu kiÖn, bé phËn rêi lÎ (vËt liÖu dïng cho m¸y thi c«ng ) dïng trùc tiÕp cho viÖc x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c c«ng trÝnh . NVL sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× tÝnh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh ®ã. Trêng hîp kh«ng tÝnh riªng ®îc th× ph¶i ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo ®Þnh møc tiªu hao, theo khèi lîng thùc hiÖn... Khi xuÊt kho vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x¨y l¾p, ghi Nî TK 621 ( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) Cã TK 152( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) Trêng hîp thu mua vËt liÖu chuyÓn ®Õn tËn ch©n c«ng tr×nh, kh«ng qua kho, sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p : Nî TK 621( chi tiÕt tõng ®èi tîng )- Gi¸ mua kh«ng thuÕ GTGT Nî TK 133( 1331) : ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK liªn quan ( 111,112, 1412, 331...) Tæng gi¸ thanh to¸n Trêng hîp t¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé ( bé phËn nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n riªng ), khi quyÕt quÊn t¹m øng vÒ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh ®· bµn giao ®îc duyÖt, kÕ to¸n ghi nhËn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp : Nî TK 621 ( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) Cã TK 141 ( 1413) KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp Trêng hîp vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho hay b¸n thu håi 19 Nî TK liªn quan ( 111,112,152...) Cã TK 621( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) 1.3/Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Ph¶n ¸nh sè tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng tr¶ cho lao ®éng thuéc danh s¸ch do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ lao ®éng thêi vô thuª ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc cô thÓ, chi tiÕt theo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ: Nî TK 622( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) Cã TK 334( 3341) Ph¶i tr¶ c«ng nh©n thuéc danh s¸ch Cã TK liªn quan ( 3342,111...) Tr¶ cho lao ®éng thuª ngoµi Trêng hîp t¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé (bé phËn nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n riªng), khi quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh ®· bµn giao ®îc duyÖt , kÕ to¸n ghi nhËn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Nî TK 622( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) Cã TK 141 ( 1413): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng vµo cuèi kú: Nî TK 154 ( 1541) ( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) Cã TK 622( chi tiÕt tõng ®èi tîng ) 1.4/Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n sö dông m¸y thi c«ng Trêng hîp m¸y thi c«ng thuª ngoµi: Toµn bé chi phÝ thuª m¸y thi c«ng tËp hîp vµo TK 623 Nî TK 623 ( 6237) : Gi¸ thuª cha thuÕ Nî TK 133( 1331) : ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 331,111,112... Tæng gi¸ thuª ngoµi Cuèi kú , kÕt chyÓn vµo TK 154 theo tõng ®èi tîng : Nî TK 154( 1541) : Chi tiÕt chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 623( 6237) Trêng hîp tõng ®éi x©y l¾p cã m¸y thi c«ng riªng 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan