Tài liệu Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty sản xuất gạch block

Låìi måí âáöu Trong nãön kinh tãú thë træåìng, muûc tiãu haìng âáöu cuía caïc doanh nghiãûp saín xuáút laì låüi nhuáûn, do âoï ngoaìi viãûc måí räüng quy mä saín xuáút kinh doanh âoìi hoíi caïc doanh nghiãûp saín xuáút (DNSX) phaíi thæåìng xuyãn quan tám âãún chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm. Båíi vç trong caïc DNSX haû giaï thaình saín pháøm laì chè tiãu cáön thiãút âãø tàng låüi nhuáûn, noï cuîng laì tiãön âãö âãø haû giaï baïn tàng sæïc caûnh tranh cho doanh nghiãûp trãn thë træåìng. Âäöng thåìi mang laûi sæû tiãút kiãûm lao âäüng xaî häüi vaì tàng têch luyî cho nãön kinh tãú. Giaï thaình chênh laì chè tiãu kinh tãú coï yï nghéa ráút quan troüng trong quaín lyï hiãûu quaí vaì cháút læåüng saín xuáút kinh doanh cuía doanh nghiãûp. Coï thãø noïi giaï thaình saín pháøm laì táúm gæång phaín chiãúu toaìn bäü caïc biãûn phaïp täø chæïc quaín lyï vaì kyî thuáût maì doanh nghiãûp âaî vaì âang thæûc hiãûn trong quaï trçnh saín xuáút kinh doanh. Våïi yï nghéa âoï thç haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm laì cäng taïc troüng tám cuía kãú toaïn caïc doanh nghiãûp saín xuáút. Tæì nhæîng nháûn thæïc trãn vaì trong thåìi gian thæûc tãú thæûc táûp taûi "Cäng ty Saín xuáút gaûch Block - Âaì Nàông", âæåüc sæû giuïp âåî cuía caïc anh, chë trong cäng ty em âaî âi sáu tçm hiãøu näüi dung cäng taïc kãú toaïn giai âoaûn saín xuáút. Tuy nhiãn do coï mäüt säú màût haûn chãú nãn em khäng thãø âi sáu nghiãn cæïu hãút toaìn bäü cäng taïc kãú toaïn giai âoaûn saín xuáút cuía toaìn cäng ty maì xin âæåüc trçnh baìy âãö taìi: "Haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm gaûch taûi Cäng ty Saín xuáút Gaûch Block - Âaì Nàông". Trang 1 PHÁÖN I NHÆÎNG VÁÚN ÂÃÖ LYÏ LUÁÛN CÅ BAÍN VÃÖ HAÛCH TOAÏN CHI PHÊ SAÍN XUÁÚT VAÌ TÊNH GIAÏ THAÌNH SAÍN PHÁØM I. NHÆÎNG VÁÚN ÂÃÖ CHUNG VÃÖ HAÛCH TOAÏN CHI PHÊ SAÍN XUÁÚT VAÌ TÊNH GIAÏ THAÌNH SAÍN PHÁØM: 1. Khaïi niãûm chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm: 1.1. Khaïi niãûm chi phê saín xuáút: Âãø tiãún haình hoaût âäüng saín xuáút doanh, moüi doanh nghiãûp âãöu phaíi boí ra loaûi chi phê khaïc nhau, thæåìng bao gäöm khoaín: kinh caïc caïc - Chi phê vãö nguyãn liãûu, váût liãûu. - Chi phê nhán cäng. - Chi phê kháúu hao TSCÂ. - Caïc chi phê khaïc bàòng tiãön. Tuy nhiãn khäng phaíi táút caí caïc chi phê maì doanh nghiãûp boí ra tiãön laì chi phê saín xuáút noï coìn bao gäöm caí nhæîng chi phê cuía caïc hoaût âäüng khaïc khäng coï tênh cháút saín xuáút nhæ: chi phê baïn haìng, chi phê quaín lyï âoï laì nhæîng chi phê thåìi kyì âæåüc træì ra khoíi doanh thu cuía thåìi kyì maì noï phaït sinh âãø tênh laîi (läù) cuía hoaût âäüng chênh maì khäng liãn quan âãún chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm. Váûy chi phê saín xuáút laì biãøu hiãûn bàòng tiãön cuía toaìn bäü hao phê vãö lao âäüng säúng vaì lao âäüng váût hoaï phaït sinh trong quaï trçnh saín xuáút kinh doanh åí d doanh nghiãûp trong mäüt thåìi kyì nháút âënh (thaïng, quyï, nàm) 1.2. Khaïi niãûm giaï thaình saín pháøm: Trang 2 Xuáút phaït tæì muûc âêch saín xuáút vaì nguyãn tàõc kinh doanh trong nãön kinh tãú thë træåìng thç moüi saín pháøm taûo ra luän âæåüc caïc doanh nghiãûp quan tám âãún hiãûu quaí do noï mang laûi. âãø saín xuáút vaì tiãu thuû mäüt loaûi saín pháøm thç doanh nghiãûp phaíi täún bao nhiãu chi phê, caïc loaûi chi phê vaì tyí troüng cuía tæìng loaûi chi phê, khaí nàng âãø haû tháúp caïc loaûi chi phê naìy chè tiãu thoaí maîn âæåüc näüi dung âoï laì giaï thaình saín pháøm. Giaï thaình saín pháøm laì täøng säú biãøu hiãûn bàòng tiãön cuía caïc hao phê vãö lao âäüng säúng vaì lao âäüng váût hoaï cho mäüt khäúi læåüng saín pháøm, lao vuû dëch vuû âaî hoaìn thaình trong thåìi kyì âoï. 1.3. Mäúi quan hãû giæîa chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm: Chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm laì 2 khaïi niãûm riãng biãût coï nhæîng màût khaïc nhau. Chi phê saín xuáút luän gàõn liãön våïi tæìng thåìi kyì phaït sinh chi phê coìn giaï thaình laûi gàõn liãön våïi khäúi læåüng saín pháøm, cäng viãûc, lao vuû âaî hoaìn thaình. Chi phê saín xuáút trong kyì bao gäöm caí nhæîng chi phê saín xuáút âaî traí træåïc trong kyì nhæng chæa phán bäø cho kyì naìy vaì nhæîng chi phê phaíi traí trong kyì træåïc nhæng kyì naìy måïi phaït sinh thæûc tãú. Nhæng khäng bao gäöm chi phê traí træåïc cuía kyì træåïc phán bäø cho kyì naìy vaì nhæîng chi phê phaíi traí kyì naìy nhæng thæûc tãú chæa phaït sinh. Ngæåüc laûi giaï thaình saín pháøm chè liãn quan âãún chi phê phaíi traí trong kyì vaì chi phê traí træåïc âæåüc phán bäø kyì naìy. Chi phê saín xuáút trong kyì khäng chè liãn quan âãún nhæîng saín pháøm âaî hoaìn thaình maì coìn liãn quan âãún saín pháøm dåí dang cuäúi kyì vaì saín pháøm hoíng, coìn giaï thaình saín pháøm khäng liãn quan âãún chi phê saín xuáút cuía saín pháøm dåí dang cuäúi kyì vaì saín pháøm hoíng nhæng laûi liãn quan âãún chi phê saín xuáút cuía saín pháøm dåí dang kyì træåïc chuyãøn sang. Tuy nhiãn, giæîa 2 khaïi niãûm chi phê saín xuáút vaì giaï thaình coï mäúi quan hãû máût thiãút vç näüi Trang 3 dung cå baín cuía chuïng âãöu laì biãøu hiãûn bàòng tiãön cuía nhæîng chi phê doanh nghiãûp âaî boí ra cho hoaût âäüng saín xuáút. Chi phê saín xuáút trong kyì laì cå såí âãø tênh giaï thaình saín pháøm, cäng viãûc, lao vuû âaî hoaìn thaình, sæû tiãút kiãûm hay laîng phê cuía doanh nghiãûp vãö chi phê saín xuáút coï aính hæåíng træûc tiãúp âãún giaï thaình saín pháøm haû hay cao. Viãûc quaín lyï giaï thaình gàõn liãön våïi quaín lyï chi phê saín xuáút. 2. Phán loaûi chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm: 2.1. Phán loaûi chi phê saín xuáút: Chi phê saín xuáút cuía caïc doanh nghiãûp bao gäöm nhiãöu loaûi coï näüi dung kinh tãú khaïc nhau, muûc âêch vaì cäng duûng cuía chuïng trong quaï trçnh saín xuáút cuîng khaïc nhau. Âãø phuûc vuû cho cäng taïc haûch toaïn vaì quaín lyï chi phê saín xuáút cáön thiãút phaíi tiãún haình phán loaûi chi phê s xs theo caïc tiãu thæïc khaïc nhau. a. Phán loaûi chi phê saín xuáút theo näüi dung kinh tãú : Theo caïch phán loaûi naìy nhæîng chi phê saín xuáút trong doanh nghiãûp coï cuìng näüi dung kinh tãú seî âæåüc sàõp xãúp chung vaìo mäüt yãúu täú chi phê khäng kãø chi phê âoï phaït sinh åí âáu vaì duìng vaìo muûc âêch gç. Theo quy âënh hiãûn haình gäöm coï caïc yãúu täú chi phê laì: - Chi phê NVL: bao gäöm caïc chi phê vãö NVL, phuû tuìng thay thãú cäng cuû duûng cuû maì doanh nghiãûp sæí duûng cho caïc hoaût âäüng saín xuáút trong kyì. - Chi phê nhán cäng: bao gäöm tiãön læång vaì caïc khoaín trêch theo læång cuía cäng nhán vaì nhán viãn hoaût âäüng saín xuáút trong doanh nghiãûp. - Chi phê Kháúu hao TSCÂ: laì toaìn bäü säú tiãön trêch kháúu hao TSCÂ sæí duûng cho saín xuáút cuía doanh nghiãûp. Trang 4 - Chi phê khaïc bàòng tiãön: bao gäöm caïc chi phê khäng thuäüc caïc loaûi trãn nhæ: chi phê tiãúp khaïch, häüi nghë , thuã quaíng caïo... * doanh doanh phuûc toaïn Taïc duûng cuía caïch phán loaûi naìy: Giuïp nghiãûp biãút âæåüc quaï trçnh saín xuáút kinh cáön chi duìng nhæîng chi phê gç âãø tæì âoï vuû cho viãûc láûp kiãøm tra vaì phán têch dæû chi phê. b. Phán thaình: loaûi chi phê theo khoaín muûc giaï Theo caïch phán loaûi naìy, chi phê saín xuáút âæåüc phán chia thaình nhæîng khoaín muûc tæång æïng våïi nhæîng khoaín muûc giaï thaình laì: - Chi phê NVL træûc tiãúp: gäöm coï nguyãn liãûu, váût liãûu phuû, nhiãn liãûu... tham gia træûc tiãúp vaìo quaï trçnh saín xuáút , chãú taûo saín pháøm hoàûc thæûc hiãûn caïc lao vuû, dëch vuû. - Chi phê nhán cäng træûc tiãúp: laì nhæîng khoaín tiãön phaíi traí, phaíi thanh toaïn cho cäng nhán træûc tiãúp saín xuáút saín pháøm, træûc tiãúp thæûc hiãûn caïc lao vuû dëch vuû nhæ: tiãön læång vaì caïc khoaín trêch theo læång cuía cäng nhán saín xuáút vãö BHXH, BHYT, KPCÂ. - Chi phê saín xuáút chung laì nhæîng chi phê phaït sinh trong phaûm vi phán xæåíng nhæ: tiãön læång, phuû cáúp phaíi traí cho nhán viãn phán xæåíng, chi phê cäng cuû duûng cuû xuáút duìng cho phán xæåíng, bäü pháûn saín xuáút, kháúu hao TSCÂ thuäüc pháûn xæåíng, bäü pháûn saín xuáút caïc chi phê dëch vuû, lao vuû dëch vuû mua ngoaìi vaì caïc chi phê khaïc thuäüc phaûm vi phán xæåíng. Taïc duûng: Caïch phán loaûi naìy coï taïc duûng âãø haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm theo khoaín muûc phuûc vuû cho yãu cáöu quaín lyï chi phê theo âënh mæïc, âäöng thåìi phuûc vuû cho viãûc phán têch giaï thaình saín pháøm thæûc hiãûn theo kãú hoaûch giaï thaình saín pháøm vaì láûp kãú hoaûch giaï thaình cho kyì sau . c. Phán loaûi chi phê theo quan hãû cuía chi phê våïi khäúi læåüng saín pháøm saín xuáút ra: Ngæåìi ta chia chi phê saín xuáút thaình chi phê cäú âënh vaì chi phê biãún âäøi. Trang 5 - Chi phê cäú âënh (âënh phê): laì nhæîng chi phê maì khäúi læåüng saín pháøm saín xuáút ra khäng laìm aính hæåíng hoàûc coï aính hæåíng nhæng khägng âaïng kãø âãún sæû thay âäøi cuía chi phê naìy. - Chi phê biãún âäøi (biãún phê): laì nhæîng chi phê thay âäøi theo tè lãû træûc tiãúp våïi khäúi læåüng saín pháøm saín xuáút ra nhæ: chi phê NVL træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp, chi phê naìy tênh trãn mäüt âån vë saín pháøm thç laûi cäú âënh cho duì khäúi læåüng saín pháøm saín xuáút ra coï bë biãún âäüng. Taïc duûng: caïch phán loaûi naìy seî cung cáúp caïc dæî liãûu âãø cho caïc nhaì quaín lyï láûp dæû toaïn chi phê bao gäöm: dæû toaïn tiãu thuû -> dæû toaïn saín xuáút -> dæû toaïn chi phê váût liãûu træûc tiãúp -> dæû toaïn váût tæ -> dæû toaïn chi phê nhán cäng træûc tiãúp vaì dæû toaïn chi phê saín xuáút chung. Xem xeït chi phê trong mäúi quan hãû våïi doanh thu vaì låüi nhuáûn. d. Phán loaûi chi phê theo chæïc nàng: Gäöm nhæîng chi phê cáön thiãút âãø saín xuáút ra saín pháøm trong phán xæåíng nhæ: chi phê NVL træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp vaì chi phê saín xuáút chung. Chi phê tiãu thuû: gäöm nhæîng chi phê gàõn liãön våïi hoaût âäüng læu thäng saín pháøm cuía doanh nghiãûp. Chi phê quaín lyï laì nhæîng chi phê gàõn liãön våïi kãút quaí hoaût âäüng chæïc nàng toaìn doanh nghiãûp. Taïc duûng: Caïch phán loaûi naìy laì cå såí âãø xaïc âënh giaï thaình cäng xæåíng, giaï thaình toaìn bäü tæì âoï xaïc âënh caïc chè tiãu laîi gäüp vaì laîi træåïc thuãú. e. Caïc caïch phán loaûi chi phê khaïc: Tuyì theo yãu cáöu cuû thãø maì doanh nghiãûp coï thãø aïp duûng mäüt trong caïc caïch phán loaûi trãn. ngoaìi ra coìn coï caïch phán loaûi khaïc laì: phán loaûi chi phê theo phæång phaïp táûp håüp chi phê vaìo âäúi tæåüng tênh giaï thaình thç chia ra: chi phê træûc tiãúp vaì chi phê giaïn tiãúp, phán loaûi Trang 6 theo khaí nàng kiãøm soaït thç chia: chi phê kiãøm soaït âæåüc vaì chi phê khäng kiãøm soaït âæåüc. 2.2. Phán loaûi giaï thaình saín pháøm: Âãø giuïp cho viãûc quaín lyï täút giaï thaình saín pháøm kãú toaïn cuîng cáön phán biãût giaï thaình: a. Phán loaûi giaï thaình theo thåìi gian vaì nguäön väún säú liãûu âãø tênh giaï thaình: Giaï thaình kãú hoaûch: laì giaï thaình tênh træåïc khi bàõt âáöu saín xuáút cuía kyì kãú hoaûch, âæåüc xáy dæûng càn cæï vaìo âënh mæïc vaì dæû toaïn chi phê cuía kãú hoaûch. Giaï thaình âënh mæïc: laì mäüt loaûi giaï thaình âæåüc tênh træåïc khi bàõt âáöu saín xuáút saín pháøm. Giaï thaình âënh mæïc luän thay âäøi phuì håüp våïi sæû thay âäøi cuía caïc âënh mæïc chi phê âaût âæåüc trong quaï trçnh thæûc hiãûn kãú hoaûch. Giaï thaình thæûc tãú: laì giaï thaình âæåüc xaïc âënh sau khi âaî hoaìn thaình cäng viãûc saín xuáút saín pháøm, càn cæï vaìo caïc chi phê thæûc tãú phaït sinh trong quaï trçnh saín xuáút saín pháøm. Noï bao gäöm táút caí nhæîng chi phê thæûc tãú phaït sinh trong âoï coï caí nhæîng chi phê væåüt âënh mæïc, ngoaìi kãú hoaûch. b. Phán loaûi giaï thaình theo phaûm vi phaït sinh chi phê: Giaï thaình saín xuáút: bao gäöm toaìn bäü caïc chi phê phaït sinh coï liãn quan âãún viãûc chãú taûo saín pháøm nhæ chi phê NVL træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp, chi phê saín xuáút chung. Giaï thaình toaìn bäü: duìng âãø xaïc âënh låüi tæïc træåïc thuãú cuía thæï saín pháøm lao vuû, dëch vuû... Giaï thaình toaìn bäü = Giaï thaình SX + Chi phê baïn haìng + chi phê QLDN 3. Vai troì, nhiãûm vuû cuía haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm: 3.1. Vai troì cuía haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm: Trong nãön kinh tãú thë træåìng hiãûn nay muûc tiãu haìng âáöu cuía caïc doanh nghiãûp saín xuáút Trang 7 kinh doanh laì låüi nhuáûn. Do âoï ngoaìi viãûc måí räüng quy mä saín xuáút kinh doanh, doanh nghiãûp cuîng cáön phaíi coï mäüt hãû thäúng cäng cuû quaín lyï chàût cheî âäöng väún cuía mçnh vaì khaí nàng sinh låüi cuía âäöng väún âoï. Cäng taïc haûch toaïn kãú toaïn noïi chung vaì cäng taïc kãú toaïn chi phê saín xuáút vaì giaï thaình saín pháøm noïi riãng coï vai troì ráút quan troüng vç noï chênh laì mäüt bäü pháûn cáúu thaình nãn hãû thäúng cäng cuû quaín lyï cuía doanh nghiãûp coï vai troì têch cæûc trong quaín lyï âiãöu haình vaì kiãøm soaït caïc hoaût âäüng kinh tãú cuía Nhaì næåïc cuîng nhæ caïc hoaût âäüng kinh tãú taìi chênh cuía doanh nghiãûp. Viãûc täø chæïc täút cäng taïc haûch toaïn kãú toaïn coï yï nghéa ráút âàûc biãût: træåïc hãút doanh nghiãûp hçnh thaình âæåüc cho mçnh mäüt hãû thäúng chè tiãu thäng tin cáön thiãút âãø âiãöu haình coï hiãûu quaí moüi quaï trçnh kinh tãú diãùn ra, hån næîa qua säú liãûu kãú toaïn âæåüc thu tháûp, xæí lyï doanh nghiãûp coï thãø tæû chuí quyãút âënh nhæîng váún âãö vãö taìi chênh, saín xuáút kinh doanh thãú naìo cho coï hiãûu quaí nháút, chi phê âáöu vaìo vaì hiãûu quaí cuía noï laì váún âãö máúu chäút trong nghãû thuáût quaín trë doanh nghiãûp: laì sæû thàõng låüi hay tháút baûi trong caûnh tranh saín xuáút, caûnh tranh haìng hoaï, caûnh tranh giaï caí, caûnh tranh thë træåìng. Cuäúi cuìng täø chæïc håüp lyï cäng taïc kãú toaïn coìn coï yï nghéa låïn trong lénh væûc quaín lyï Nhaì næåïc âäúi våïi doanh nghiãûp. Vãö haûch toaïn chi phê saín xuáút cho pheïp doanh nghiãûp biãút âæåüc cå cáúu chi phê âoï hiãûu quaí mang laûi cuía tæìng loaûi saín pháøm. Viãûc theo doîi sæû váûn âäüng cuía chi phê naìy giuïp nhaì quaín lyï âæa ra nhæîng biãûn phaïp hæîu hiãûu âäúi våïi tæìng loaûi saín pháøm trong doanh nghiãûp. Màût khaïc haûch toaïn chi phê saín xuáút laì cå såí âãø hçnh thaình nãn giaï thaình saín pháøm cuía doanh nghiãûp, maì chè tiãu giaï thaình saín pháøm laûi coï yï nghéa ráút nhiãöu trong caïc doanh nghiãûp saín xuáút cuû thãø: + Giaï thaình saín pháøm laì mäüt chè tiãu kinh tãú, myî thuáût täøng håüp âæåüc duìng âãø âaïnh giaï cháút læåüng hoaût âäüng cuía doanh nghiãûp, noï Trang 8 phaín aïnh mäüt caïch täøng quaït caïc màût thuáût, kinh tãú, täø chæïc cuía doanh nghiãûp. kyî + Pháún âáúu haû giaï thaình náng cao cháút læåüng saín pháøm laì nhán täú quyãút âënh náng cao hiãûu quaí saín xuáút kinh doanh cuía doanh nghiãûp, tàng thu nháûp cho ngæåìi lao âäüng, náng cao têch luyî cho doanh nghiãûp. + Tênh toaïn chênh xaïc giaï thaình saín pháøm laì cå såí âãø xaïc âënh giaï baïn håüp lyï cuía saín pháøm, laì cå såí âãø kiãøm tra tçnh hçnh thæûc hiãûn âënh mæïc tiãu hao tçnh hçnh thæûc hiãûn haûch toaïn kinh tãú näüi bäü, laì càn cæï âãø xaïc âënh kãút quaí saín xuáút kinh doanh. Nhæ váûy cäng taïc haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì giaï thaình laì mäüt yãúu täú quan troüng âäúi våïi moüi doanh nghiãûp saín xuáút trong nãön kinh tãú do váûy âoìi hoíi mäùi doanh nghiãûp khäng ngæìng hoaìn thiãûn vaì náng cao cäng taïc haûch toaïn kãú toaïn cuía doanh nghiãûp mçnh, goïp pháön náng cao hiãûu quaí quaín lyï cuía doanh nghiãûp noïi riãng vaì toaìn bäü nãön kinh tãú xaî häüi noïi chung. 3.2. Nhiãûm vuû haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm: Âãø cäng taïc haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm âaïp æïng âáöy âuí, trung thæûc, këp thåìi yãu cáöu quaín lyï thç kãú toaïn haûch toaïn chi phê saín xuáút vaì tênh giaï thaình saín pháøm cáön thæûc hiãûn âæåüc caïc nhiãûm vuû sau: - Càn cæï vaìo âàûc âiãøm quy trçnh cäng nghãû, tênh cháút saín xuáút, saín pháøm vaì âån vëtênh giaï thaình saín pháøm trong doanh nghiãûp maì xaïc âënh âäúi tæåüng vaì phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút cuîng nhæ âäúi tæåüng vaì phæång phaïp tênh giaï thaình thêch håüp. - Ghi cheïp, phaín aïnh âáöy âuí këp thåìi moüi chi phê kinh tãú phaït sinh trong quaï trçnh saín xuáút soí, kiãøm tra tçnh hçnh thæûc hiãûn âënh mæïc tiãu hao lao âäüng váût tæ, caïc dæû toaïn chi phê phuûc vuû quaín lyï saín xuáút nhàòm thuïc âáøy sæí duûng tiãút kiãûm håüp lyï NVL, maïy moïc thiãút bë, lao âäüng trong saín xuáút cuîng nhæ trong quaín lyï Trang 9 vaûch ra âæåüc mæïc âäü vaì nguyãn nhán cuía nhæîng laîng phê vaì thiãût haûi åí tæìng kháu saín xuáút. - Täø chæïc kiãøm kã âaïnh giaï saín pháøm dåí dang vaì tênh toaïn chênh xaïc, këp thåìi giaï thaình vaì giaï thaình âån vë cuía tæìng loaûi saín pháøm, cäng viãûc, lao vuû dëch vuû do doanh nghiãûp saín xuáút ra. Xaïc âënh kãút quaí haûch toaïn kinh tãú näüi bäü cuía caïc phán xæåíng, bäü pháûn saín xuáút trong doanh nghiãûp. II. ÂÄÚI TÆÅÜNG PHÆÅNG PHAÏP HAÛCH TOAÏN CHI PHÊ SAÍN XUÁÚT VAÌ TÊNH GIAÏ THAÌNH SAÍN PHÁØM: 1. Âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút âäúi tæåüng tênh giaï thaình: 1.1. Âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút: Âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút laì giåïi haûn xaïc âënh træåïc âãø táûp håüp chi phê saín xuáút, xaïc âënh âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút thæûc cháút laì xaïc âënh nåi chi phê phaït sinh vaì nåi chëu chi phê âãø laìm càn cæï tênh giaï thaình. Âãø xaïc âënh chi phê saín xuáút ngæåìi ta thæåìng càn cæï vaìo: - Tênh cháút quy trçnh cäng nghãû saín xuáút saín pháøm laì saín xuáút giaín âån hay phæïc taûp, quaï trçnh chãú biãún liãn tuûc hay quaï trçnh chãú biãún song song. + Âäúi våïi quy trçnh cäng nghãû saín xuáút giaín âån thç âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút coï thãø laì saín pháøm, nhoïm saín pháøm hoàûc toaìn bäü quy trçnh cäng nghãû. + Âäúi våïi cäng trçnh cäng nghãû saín xuáút phæïc taûp thç âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút coï thãø laì bäü pháûn, chi phê saín pháøm quy trçnh cäng nghãû hay phán xæåíng saín xuáút. - Càn cæï vaìo loaûi hçnh saín xuáút laì saín xuáút âån chiãúc hoàûc saín xuáút haìng loaût thç âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút coï thãø laì âån âàût haìng, hoàûc saín pháøm nhoïm chi tiãút saín pháøm, hoàûc bäü pháûn saín pháøm, giai âoaûn saín xuáút... - Càn cæï vaìo yãu cáöu vaì trçnh âäü quaín lyï cuía doanh nghiãûp thç âäúi tæåüng haûch toaïn chi Trang 10 phê saín xuáút coï thãø laì phán xæåíng, caïc cäng âoaûn saín xuáút. - Càn cæï vaìo âàûc âiãøm täø chæïc saín xuáút thç âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút laì caïc phán xæåíng nãúu doanh nghiãûp täø chæïc saín xuáút thaình caïc phán xæåíng. Âån vë tênh giaï thaình aïp duûng trong doanh nghiãûp: viãûc læûa choün âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút væìa phaíi baío âaím kiãøm tra, phán têch caïc chi phê theo yãu cáöu quaín lyï vaì haûch toaïn kinh tãú näüi bäü væìa âaïp æïng cho viãûc xaïc âënh giaï thaình âån vë saín pháøm mäüt caïch thuáûn låüi. 1.2. Âäúi tæåüng tênh giaï thaình: Âäúi tæåüng tênh giaï thaình laì saín pháøm, baïn thaình pháøm, cäng viãûc hoàûc lao vuû nháút âënh âoìi hoíi phaíi xaïc âënh giaï thaình âån vë do váûy âäúi tæåüng tênh giaï thaình coï thãø laì saín pháøm cuäúi cuìng , cuîng coï thãø laì saín pháøm trãn dáy chuyãön saín xuáút. 2. Phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút: 2.1. Phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút theo chi tiãút saín pháøm hay bäü pháûn saín pháøm: Theo phæång phaïp naìy caïc chi phê saín xuáút âæåüc táûp håüp vaì phán loaûi theo tæìng chi tiãút hoàûc bäü pháûn saín pháøm riãng biãût phuì håüp våïi tênh cháút quy trçnh cäng nghãû. Phæång phaïp naìy khaï phæïc taûp chuí yãúu aïp duûng haûn chãú åí nhæîng doanh nghiãûp chuyãn män hoaï cao, saín xuáút êt loaûi saín pháøm hoàûc mang tênh âån chiãúc vaì coï êt chi tiãút hoàûc bäü pháûn cáúu thaình. 2.2. Phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút theo saín pháøm: Theo phæång phaïp naìy, chi phê saín xuáút phaït sinh âæåüc táûp håüp vaì phán loaûi theo tæìng thæï saín pháøm riãng biãût, khäng phuû thuäüc vaìo tênh cháút phæïc taûp cuía saín pháøm riãng biãût, khäng phuû thuäüc vaìo tênh cháút phæïc taûp cuía saín pháøm vaì quy trçnh cäng nghãû saín xuáút. Trang 11 Phæång phaïp naìy âæåüc aïp duûng åí nhæîng doanh nghiãûp saín xuáút haìng loaût khäúi læåüng låïn nhæ dãût, khai thaïc... 2.3. Phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút theo nhoïm saín pháøm: Theo phæång phaïp naìy caïc chi phê s xs phaït sinh âæåüc táûp håüp vaì phán loaûi theo nhoïm saín pháøm. Phæång phaïp naìy aïp duûng thêch håüp åí nhæîng doanh nghiãûp saín xuáút nhiãöu chuíng loaûi saín pháøm coï quy caïch khaïc nhau nhæ: âoïng giaìy, may màûc, dãût kim... 2.4. Phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút theo âån âàût haìng: Caïc chi phê saín xuáút âæåüc táûp håüp vaì phán loaûi theo tæìng âån âàût haìng riãng biãût. Khi âån âàût haìng hoaìn thaình thç täøng chi phê saín xuáút theo âån âàût haìng âoï laì giaï thaình thæûc tãú cuía saín pháøm. Phæång phaïp naìy aïp duûng åí nhæîng doanh nghiãûp saín xuáút âån chiãúc nhæ: âoïng taìu, sæía chæîa. 2.5. Phæång phaïp haûch toaïn chi phê saín xuáút theo giai âoaûn cäng nghãû: Theo phæång phaïp naìy chi phê saín xuáút âæåüc táûp håüp vaì phán loaûi theo tæìng giai âoaûn cäng nghãû. Aïp duûng åí nhæîng doanh nghiãûp maì quy trçnh cäng nghãû saín xuáút phaíi qua nhiãöu bæåïc chãú biãún. 3. Phæång phaïp tênh giaï thaình saín pháøm: 3.1. Phæång giaín âån) phaïp træûc tiãúp: (phæång phaïp Phæång phaïp naìy aïp duûng khi âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê cuîng laì âäúi tæåüng tênh giaï thaình. Khi âoï giaï thaình saín pháøm âæåüc tênh theo cäng thæïc sau: Giaï thaình âån = Giaï trë saín pháøm DDÂK + CP phaït sinh TK - Giaï trë SP DDCK Trang 12 vë saín pháøm Säú læåüng saín pháøm saín xuáút ra trong kyì 3.2. Phæång phaïp loaûi træì saín pháøm phuû: Aïp duûng åí nhæîng doanh nghiãûp coï giaï trë saín pháøm phuû khäng låïn làõm trong toaìn bäü chi phê saín xuáút, khäng âoìi hoíi phaíi tênh giaï thaình âån vë saín pháøm phuû vaì coï khaí nàng xaïc âënh giaï trë saín pháøm phuû. Khi âoï quaï trçnh saín pháøm chênh âæåüc xaïc âënh: Giaï thaình SP chênh Giaï trë Chi phê Giaï trë = SP dåí + SXPS - SP dåí dang ÂK trong kyì dang CK Giaï trë saín pháøm phuû 3.3. Phæång phaïp täøng cäüng chi phê : Aïp duûng khi âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê laì caïc chi tiãút, bäü pháûn saín pháøm, giai âoaûn cäng nghãû, phán xæåíng nhæng âäúi tæåüng tênh giaï thaình laì saín pháøm cuäúi cuìng. Giaï thaình saín pháøm âæåüc xaïc âënh bàòng caïch täøng cäüng chi phê saín xuáút cuía caïc chi tiãút saín xuáút, bäü pháûn cáúu thaình saín pháøm hoàûc täøng cäüng cuía giai âoaûn saín xuáút phán xæåíng tham gia chãú taûo saín pháøm. 3.4. Phæång phaïp hãû säú: Aïp duûng trong nhæîng doanh nghiãûp maì trong cuìng mäüt quaï trçnh saín xuáút sæí duûng cuìng mäüt læåüng nguyãn liãûu, tiãún haình trong cuìng mäüt quaï trçnh lao âäüng nhæng saín pháøm thu âæåüc laì nhoïm saín pháøm cuìng loaûi. Do âoï âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút laì nhoïm saín pháøm nhæng âäúi tæåüng tênh giaï thaình laì tæìng thæï saín pháøm thu âæåüc theo mäüt hãû säú quy æåïc naìo âoï. Khi âoï giaï thaình âæåüc tênh nhæ sau: Giaï thaình âån vë SP quy âäøi = Giaï trë saín pháøm DDÂK + Täøng CP PSTK Giaï trë SP DDCK Täøng säú læåüng saín pháøm quy âäøi Trong âoï: Täøng säú læåüng saín = Täøng säú x læåüng saín Hãû säú quy âäøi cuía Trang 13 pháøm quy âäøi pháøm loaûi i saín pháøm i 3.5. Phæång phaïp tyí lãû : Aïp duûng trong nhæîng træåìng håüp âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê saín xuáút laì nhoïm saín pháøm, nhoïm chi tiãút saín pháøm nhæng âäúi tæåüng tênh giaï thaình laì tæìng thæï saín pháøm , chi tiãút. Phaíi càn cæï vaìo täøng chi phê thæûc tãú vaì täøng chi phê kãú hoaûch hoàûc âënh mæïc cuía táút caí cáúc saín pháøm âãø xaïc âënh tyí lãû phán bäø chi phê. Tyí lãû phán bäø chi phê = Täøng giaï thaình saín xuáút thæûc tãú cuía caïc loaûi SP Täøng giaï thaình kãú hoaûch cuía caïc loaûi SP (theo saín læåüng thæûc tãú) Trong âoï: Giaï thaình thæûc tãú âån vë SP tæìng loaûi = Giaï thaình kãú hoaûch âån vë saín pháøm tæìng loaûi x Tyí lãû phán bäø chi phê 3.6. Phæång phaïp liãn håüp : Aïp duûng trong âiãöu kiãûn trong cuìng mäüt quy trçnh saín xuáút væìa taûo ra nhiãöu loaûi saín pháøm chênh vaì coï caí saín pháøm phuû nãn khäng thãø sæí duûng phæång phaïp riãng leî naìo maì phaíi sæí duûng âäöng thåìi nhiãöu phæång phaïp khaïc nhau âãø xaïc âënh giaï thaình saín pháøm. Phæång phaïp træûc tiãúp kãút håüp våïi phæång phaïp hãû säú (hoàûc tyí lãû) âãø xaïc âënh giaï thaình cuía tæìng thæï, tæìng loaûi saín pháøm khi âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê laì nhoïm saín pháøm, nhoïm chi tiãút saín pháøm. Phæång phaïp træûc tiãúp kãút håüp våïi phæång phaïp täøng cäüng chi phê âãø xaïc âënh giaï thaình saín pháøm cuäúi cuìng khi âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê laì chi tiãút, bäü pháûn saín pháøm. III. NÄÜI DUNG HAÛCH TOAÏN CHI PHÊ SAÍN XUÁÚT: 1. Näüi dung vaì phæång phaïp haûch toaïn chi phê NVL træûc tiãúp: Trang 14 1.1. Näüi dung cuía haûch toaïn chi phê NVL træûc tiãúp: Chi phê vãö NVL træûc tiãúp bao gäöm: váût liãûu chênh, váût liãûu phuû, nhiãn liãûu... phaït sinh trong quaï trçnh saín xuáút maì doanh nghiãûp duìng træûc tiãúp cho saín xuáút saín pháøm. Caïc chi phê vãö NVL træûc tiãúp chiãúm tyí troüng låïn trong giaï thaình saín pháøm nãn phaíi haûch toaïn âáöy âuí, chênh xaïc vaì træûc tiãúp cho tæìng âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê: Træåìng håüp naìo coï liãn quan âãún nhiãöu âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê thç phaíi phán bäø theo tiãu chuáøn håüp lyï sau. + Âäúi våïi chi phê NVL chênh: Coï thãø phán bäø theo âënh mæïc tiãu hao, theo hãû säú, theo troüng læåüng saín pháøm. Nãúu phán bäø theo âënh mæïc tiãu hao thç: Hãû säú (tyí lãû) phán bäø = Täøng chi phê NVL sæí duûng thæûc tãú cáön phán bäø Täøng chi phê NVL theo âënh mæïc cáön phán bäø Sau âoï tênh âæåüc: Chi phê NVL phán bäø cho âäúi tæåüng i = Chi phê NVL theo âënh mæïc cho âäúi tæåüng i x Hãû säú (tyí lãû) phán bäø Âäúi våïi chi phê váût liãûu phuû, nhiãn liãûu: nãúu doanh nghiãûp âaî xáy dæûng âënh mæïc thç phán bäø theo âënh mæïc tiãu hao, nãúu chæa xáy dæûng âënh mæïc thç phán bäø nhæ sau: Theo troüng læåüng våïi nguyãn váût liãûu chênh: caïch phán bäø naìy aïp duûng thêch håüp våïi loaûi váût liãûu phuû duìng vaìo saín xuáút coï liãn quan træûc tiãúp âãún troüng læåüng NVL chênh. Theo säú læåüng hoàûc troüng læåüng baïn thaình pháøm âaî chãú taûo caïch phán bäø naìy thêch håüp våïi âiãöu kiãûn hao phê váût liãûu phuû cho thaình pháøm vaì baïn thaình pháøm laì nhæ nhau. Trang 15 Theo säú giåì maïy chaûy: thêch håüp trong âiãöu kiãûn váût liãûu phuû coï quan hãû træûc tiãúp våïi thåìi gian laìm viãûc cuía maïy moïc. Âãø xaïc âënh giaï trë NVL, váût liãûu sæí duûng thæûc tãú trong kyì thç cuäúi thaïng phaíi kiãøm kã xaïc âënh váût liãûu chæa sæí duûng hãút, giaï trë phãú liãûu thu häöi. Chi phê NVL thæûc tãú sæí duûng trong kyì = Giaï trë NVL xuáút âæa vaìo saín xuáút + Giaï trë NVL coìn laûi cuäúi kyì chæa sæí duûng - Giaï trë phãú liãûu thu häöi 1.2. Phæång phaïp haûch toaïn: a. Theo phæång phaïp kã khai thæåìng xuyãn Âãø haûch toaïn chi phê NVL træûc tiãúp kãú toaïn sæí duûng taìi khoaín 621 - Chi phê NVL træûc tiãúp. * Nguyãn tàõc haûch toaïn TK 621. - Giaï trë NVL xuáút duìng cho muûc âêch gç, bäü pháûn naìo thç haûch toaïn træûc tiãúp cho muûc âêch âoï, bäü pháûn âoï. TK 621 âæåüc måí chi tiãút theo ngaìng saín xuáút, nåi phaït sinh chi phê (phán xæåíng, bäü pháûn saín xuáút...) Trang 16 Phæång phaïp haûch toaïn: TK 152 TK 621 Xuáút kho NL-VL duìng træûc tiãúp cho saín xuáút TK 152 Váût liãûu duìng khäng hãút nháûp laûi kho TK 154 TK 111,112,331,141 Mua NL,VL âæa Kãút chuyãøn CP ... vaìo duìng ngay NL,VL duìng træûc b. Theo phæång phaïp kiãøm kã âënh kyì pháøm : tiãúp SX saín Taìi khoaín sæí duûng: TK 611: mua haìng TK 631: giaï thaình saín xuáút Nguyãn tàõc haûch toaïn: chi phê NVL phaín aïnh trãn taìi khoaín naìy âæåüc ghi mäüt láön vaìo cuäúi kyì kãú toaïn. Cuäúi kyì kãú toaïn doanh nghiãûp tiãún haình kiãøm kã vaì xaïc âënh giaï trë tæìng thæï NVL täön kho cuäúi kyì âãø xaïc âënh giaï trë NVL xuáút kho: Cäng thæïc: Giaï trë NVL xuáút trong kyì = Giaï trë NVL nháûp trong kyì + Giaï trë Giaï trë NVL täön - NVL täön âáöu kyì cuäúi kyì Phæång phaïp haûch toaïn: TK 152 TK 611 K/c giaï trë NVL täön âáöu TK 111,112,331kyì TK 621 Giaï trë NVL sæí duûng cho SX trong kyì TK 631 K/c chi phê NVL vaìo giaï thaình SX Giaï trë thæûc tãú NVL mua kyì phæång phaïp haûch toaïn chi phê 2. vaìo Näüi trong dung vaì nhán cäng træûc tiãúp: 2.1. Näüi dung: Chi phê nhán cäng træûc tiãúp bao gäöm tiãön læång, tiãön cäng vaì caïc khoaín trêch theo læång cuía cäng nhán træûc tiãúp saín xuáút. Chi phê nhán cäng træûc tiãúp âæåüc phaín aïnh theo tæìng âäúi tæåüng haûch toaïn chi phê træåìng Trang 17 håüp chi phê liãn quan âãún nhiãöu âäúi tæåüng haûch toaïn thç phaíi phán bäø theo mäüt trong caïc tiãu thæïc laì: + Phán bäø theo tiãön læång âënh mæïc cuía tæìng saín pháøm. + Phán bäø theo tyí lãû khäúi læåüng saín pháøm. 2.2. Phæång phaïp haûch toaïn: Taìi khoaín sæí duûng: TK 622: chi phê nhán cäng træûc tiãúp Nguyãn tàõc haûch toaïn vaìo TK 622 - Khäng haûch toaïn vaìo TK 622 nhæîng khoaín phaíi traí vãö tiãön læång vaì caïc khoaín phuû cáúp cho nhán viãn phán xæåíng, nhán viãn baïn haìng, nhán viãn quaín lyï doanh nghiãûp. - TK 622 âæåüc måí chi tiãút theo doîi tæåüng táûp håüp chi phê saín xuáút kinh doanh. âäúi - Taìi khoaín naìy khäng sæí duûng cho caïc hoaût âäüng thæång maûi. Phæång phaïp haûch toaïn: TK 334 TK 622 Tiãön læång phaíi traí cho CN træûc tiãúp SX TK 338 TK 154 K/c chi phê NCTT Trêch BHXH,BHYT, KPCÂ tênh vaìo chi phê SXKD TK 335 PP KKTX TK 631 PP KKÂK Trêch træåïc tiãön læång nghé pheïp IV. TÄØNG HÅÜP CHI PHÊ SAÍN XUÁÚT VAÌ ÂAÏNG GIAÏ cuía CN saín xuáút SAÍN PHÁØM DÅÍ DANG 1. Täøng håüp chi phê saín xuáút: Chi phê saín xuáút sau khi âæåüc táûp håüp riãng tæìng khoaín muûc chi phê NVL træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp vaì chi phê saín xuáút chung cáön kãút chuyãøn âãø táûp håüp chi phê saín xuáút cuía toaìn doanh nghiãûp vaì chi tiãút cho tæìng âäúi tæåüng kãú toaïn táûp håüp chi phê saín xuáút. Trang 18 Âãø táûp håüp chi phê saín xuáút cuía toaìn doanh nghiãûp, kãú toaïn tuyì thuäüc vaìo viãûc aïp duûng phæång phaïp kãú toaïn haìng täön kho theo phæång phaïp KKTX hay phæång phaïp KKÂK maì sæí duûng caïc taìi khoaín khaïc nhau. 1.1. Âäúi våïi doanh nghiãûp aïp duûng phæång phaïp KKTX: Taìi khoaín sæí duûng: TK 154 - Chi phê saín xuáút kinh doanh dåí dang Nguyãn tàõc haûch toaïn TK 154: Taìi khoaín 154 âæåüc phaín aïnh chi tiãút theo tæìng ngaình nghãö saín xuáút theo saín pháøm, chi tiãút saín pháøm, tæìng loaûi lao vuû, dëch vuû... Taìi khoaín 154 khäng aïp duûng âäúi våïi caïc doanh nghiãûp thæång nghiãûp, ngán haìng ... maì khäng coï hoaût âäüng saín xuáút lao vuû, dëch vuû, thuã gia cäng chãú biãún. Khäng haûch toaïn vaìo TK 154 nhæîng chi phê baïn haìng, chi phê quaín lyï doanh nghiãûp, chi phê sæû nghiãûp, chi phê hoaût âäüng taìi chênh, chi phê báút thæåìng. Taìi khoaín 154 chè aïp duûng âäúi våïi doanh nghiãûp haûch toaïn haìng täön kho theo phæång phaïp KKTX. Phæång phaïp haûch toaïn: TK 621 TK 154 Kãút chuyãøn chi phê NVL træûc tiãúp TK 152 Giaï trë phãú liãûu thu häöi TK 622 TK 138,334 Kãút chuyãøn chi Giaï trë SP hoíng phê Nhán cäng træûc khäng sæía chæîa tiãúp âæåüc ngæåìi gáy ra thiãût haûi bäöi TK 627 TK thæåìng 155(632) Kãút chuyãøn chi Giaï thaình thæûc phê saín xuáút tãú saín pháøm 1.2. Âäúichung våïi doanh nghiãûp duûng phæång hoaìn aïp thaình phaïp KKÂK: Trang 19 Taìi khoaín sæí duûng: TK 631: giaï thaình saín xuáút Nguyãn tàõc haûch toaïn TK 631 Âäúi våïi doanh nghiãûp haûch toaïn haìng täön kho theo phæång phaïp KKTX khäng sæí duûng taìi khoaín naìy. Chè haûch toaïn vaìo TK 631 caïc loaûi chi phê saín xuáút kinh doanh laì chi phê NVL træûc tiãúp, chi phê nhán cäng træûc tiãúp vaì chi phê saín xuáút chung. Khäng haûch toaïn vaìo TK 631 caïc chi phê: baïn haìng, chi phê quaín lyï doanh nghiãûp, chi phê hoaût âäüng taìi chênh, chi phê báút thæåìng, chi phê sæû nghiãûp. Chi phê cuía bäü pháûn saín xuáút kinh doanh phuûc vuû cho saín xuáút kinh doanh chinghs giaï trë väún haìng hoaï, nguyãn liãûu, váût liãûu vaì chi phê thuã ngoaìi gia cäng chãú biãún cuîng âæåüc haûch toaïn vaìo TK 631. TK 631 âæåüc haûch toaïn chi tiãút theo nåi phaït sinh chi phê, theo loaûi nhoïm saín pháøm, chi phê tiãút, lao vuû, dëch vuû... Phæång phaïp haûch toaïn: TK 154 TK 631 Kãút chuyãøn giaï trë SP dåí dang âáöu kyì TK 621 TK 632 Giaï thaình saín pháøm hoaìn thaình Kãút chuyãøn chi phê NVL træûc tiãúp TK 622 Kãút chuyãøn chi phê Nhán cäng træûc tiãúp TK 627 Kãút giaï chuyãøn 2. Âaïnh saínchi pháøm dåí dang: phê saín xuáút chung Trang 20