H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
TÊN ĐỀ TÀI
GS.TS.KH :
SVTH
:
MSSV:
Lê Huy Bá
Nguyễn Thị Điểm
0773569
Tp.HCM, ngày 18 tháng 07 năm 2009
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
2
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
3
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..................................................................................
PHẦN NỘI DUNG CHÍNH............................................................
1. Tổng quan về cúm H1N1.............................................................
1.1 Tìm hiểu về cúm H1N1..............................................................
1.2 Cấu trúc của virus cúm.............................................................
1.3 Sự lây nhiễm của cúm A/H1N1.................................................
2. Tình hình nhiễm cúm A/H1N1....................................................
2.1 Tình hình nhiễm cúm A/H1N1 trên thế giới............................
2.2 Tình hình nhiễm cúm A/H1N1 ở Việt Nam..............................
3. Những ảnh hưởng của cúm A/H1N1..........................................
3.2 Những ảnh hưởng của cúm A/H1N1 đối với kinh tế - xã hội..
3.3. Những ảnh hưởng của cúm A/H1N1 đối với môi trường.......
4. Biện pháp phòng bệnh khi có dịch cúm xảy ra..........................
KẾT LUẬN......................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
trang 1
trang 2
trang 2
trang 2
trang 4
trang 6
trang 9
trang 9
trang 12
trang 14
trang 14
trang 15
trang 17
trang 18
trang 19
4
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
LỜI CẢM TẠ
Xin chân thành cảm ơn Trường Đại học Công Nghiệp Tp.HCM, thư viện trường,
trung tâm internet trường, thầy hiệu trưởng cùng các thầy cô. Đặc biệt em xin chân
thành cảm ơn GS.TS.KH Lê Huy Bá đã giúp đỡ cho em hoàn thành tốt bài tiểu luận
này.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
5
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
LỜI NÓI ĐẦU
Từ một số bài học mới đây: Thông tin về bưởi và ung thư làm những người sống vì
cây bưởi điêu đứng. Melamin làm nhiều người nông dân nuôi bò sữa kiệt quệ và
nhiều người kinh doanh sữa phá sản. Công bố về kết quả nghiên cứu tác dụng
chống ung thư của xạ đen làm người ta đổ xô đi lùng đến nỗi cây này biến mất tại
nhiều nơi và nhiều người bán cây giả cho người bệnh. Dịch tả làm người sản xuất
mắm tôm khóc dở mếu dở trong khi phẩy khuẩn tả chứ không phải mắm tôm là
nguyên nhân gây bênh... thiết nghĩ cách thức cung cấp thông tin hiện nay thật quan
trọng vì nó ảnh hưởng đến nhiều người, tại nhiều nơi và rộng hơn nữa là lợi ích
quốc gia. Vội vàng, không dựa vào căn cứ khoa học và chậm chạp, không công khai
thông tin đều có thể gây hậu quả nghiêm trọng như nhau. Khi người dân không thể
có thời gian để thu nhận thông tin các bản tin hay bài viết một cách chi tiết nhưng
lại truyền miệng một cách đơn giản, ví dụ như "lợn cúm và cúm người", "virus cúm
lợn, chết người" v.v.v thì thông tin sẽ dễ dàng làm người chăn nuôi, nhà kinh doanh
phá sản khi điều kiện thời tiết thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm thường gặp trên
lợn như dịch tả, phó thương hàn, đóng dấu, tụ huyết trùng sảy ra mà những bệnh
này hoàn toàn không phải do virus cúm!
Tuy nhiên khi có dịch cúm A/H1N1 thì nó là một vấn đề cấp bách. H1N1 là một
phân tuýp của virus cúm A mang kháng nguyên ngưng kết hồng cầu H1 và enzym
tan nhầy N1. Phân tuýp H1N1 có khả năng đột biến thành nhiều chủng trong đó có
chủng virus cúm Tây Ban Nha, các chủng virus gây cúm nhẹ ở người, virus cúm
lợn và nhiều chủng gây bệnh ở gia cầm. Một biến thể của H1N1 là nguyên nhân gây
dịch làm tử vong từ 50 đến 100 triệu người vào khoảng thời gian 1918-1919 trong
thời gian sảy ra dịch mang tên dịch cúm Tây Ban Nha lan khắp thể giới. Ước tính
50% trường hợp nhiễm cúm do những chủng virus H1N1 độc lực thấp tồn tại trong
tự nhiên gây nên. Một biến chủng của H1N1 tồn tại trên lợn. Chỉ với một tỷ lệ biến
đổi rất nhỏ (khoảng 25 đến 30 axit amin trong tổng số hơn 4 ngàn axit amin của
virus) đã có thể biến một virus cúm gia cầm thành "kẻ giết người" và có thể lây từ
người sang người.
PHẦN NỘI DUNG CHÍNH
1. Tổng quan về cúm H1N1:
1.1. Tìm hiểu về H1N1:
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
6
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Các virus cúm được chi thành 3 nhóm chính: A, B và C. Virus thuộc nhóm B
và C thường tìm thấy ở con người nhưng chúng không có tác hại lớn và không có
khả năng gây tử vong cho bệnh nhân. Trong khi đó, các virus thuộc nhóm A là đáng
quan tâm hơn hết, bởi vì chúng có thể đột biến một cách nhanh chóng thành những
virus có khả năng kháng nguyên (antigenic), có nghĩa là chúng có thể tiến hóa thành
những virus mà hệ thống miễn nhiễm của con người không nhận ra được (và không
có khả năng phòng chống chúng).
Virus cúm thuộc nhóm A có cấu trúc gồm hai nhóm protein: hemagglutinin (HA) và
neuraminidase (NA). HA có 15 chi với mã danh H1 đến H15. NA có 9 chi với mã
danh N1 đến N9. Virus H1N1 và H5N1 là một trong những chi virus này. Virus
thuộc chi H1, H2 và H3 đã được biết có lan truyền trong con người từ 100 năm qua
nhưng virus H5 thì vẫn còn là một "kẻ thù" xa lạ đối với hệ thống miễn nhiễm của
con người.
Vi rút cúm A/H1N1
Như chúng ta biết virus cúm A/H 1N1 còn được gọi là cúm lợn. Cúm lợn (Swine
influenza hay Swine flu) là một bệnh đường hô hấp thường gặp ở lợn do các chủng
vi rút cúm A gây nên. Thông thường con người không mắc bệnh cúm lợn nhưng có
thể nhiễm vi rút. Đã từng ghi nhận có trường hợp vi rút cúm lợn lây từ người sang
người nhưng trước đây sự lây nhiễm này rất hạn chế và không lây lan đến quá 3
người. Trên lợn, vi rút cúm lợn gây ra tỷ lệ nhiễm cao nhưng tỷ lệ chết thấp. Vi rút
cúm lợn có thể lưu hành trên lợn suốt cả năm nhưng thường gây dịch trong các
tháng cuối mùa Thu và mùa Đông, tương tự như mùa dịch cúm trên người. Vi rút
cúm lợn thể cổ điển (là một loại vi rút cúm A/H1N1) lần đầu tiên được phát hiện
trên lợn vào năm 1930. Các tuýp phụ vi rút cúm lợn đã từng được phân lập trên lợn
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
7
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
bao gồm: H1N1, H1N2, H3N1, H3N2, và H2N3, trong đó các týp phụ H1N1,
H3N2 và H1N2 là thường gặp nhất. Ở Mỹ vi rút tuýp phụ H1N1 đã được phát hiện
lưu hành trên các đàn lợn trước năm 1998 nhưng kể từ tháng 8/1998 thì đã phân lập
được cả tuýp phụ H3N2 trên lợn. Tại Việt Nam chưa phát hiện vi rút cúm lợn, cả
thể cổ điển và thể vi rút mới hiện nay.
Sơ đồ về sự biến đổi của các chủng cúm
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
8
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Mặc dù vi rút gây bệnh trên người hiện nay ở Mỹ và Mê-hi-cô cũng được gọi bằng
tên vi rút cúm lợn (cũng thuộc týp phụ vi rút cúm A/H1N1) nhưng theo CDC đây là
thể vi rút mới, rất khác biệt so với vi rút cúm lợn thể cổ điển. Vi rút mới này là một
chủng vi rút cúm A (H1N1) có chứa nguyên liệu di truyền từ 4 nguồn: vi rút cúm
lợn Bắc Mỹ, vi rút cúm loài cầm Bắc Mỹ, vi rút cúm người và vi rút cúm lợn chủng
châu Á và châu Âu. Đây là kiểu kết hợp chưa từng xảy ra trước đây. Trong tuyên bố
ngày 26/4/2009, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ Vilsack khẳng định không
phát hiện thấy trường hợp lợn nào nhiễm vi rút mới này.
Hiện nay, trong số các loại thuốc kháng vi rút hiện có thì Tamiflu (oseltamivir)
và zanamivir là những loại thuốc tỏ ra có hiệu quả trong điều trị và phòng vi rút
cúm A (H1N1) nhưng cũng giống như các loại thuốc kháng vi rút khác, thuốc này
chỉ có tác dụng nếu được sử dụng sớm. Việc phát triển vắc xin cũng đã được đề cập
và theo Tiến sỹ Richard Besser, Quyền giám đốc của CDC, CDC đã tạo ra “vi rút
giống” có cấu trúc gen giống với chủng vi rút cúm A mới có thể dùng để sản xuất
vắc xin khi Chính phủ thấy cần phải sản xuất vắc xin.
Tóm lại, H1N1 là một phân tuýp của virus cúm A mang kháng nguyên ngưng
kết hồng cầu H1và enzym tan nhầy N1. Phân tuýp H1N1có khả năng đột biến thành
nhiều chủng trong đó có chủng virus cúm Tây Ban Nha, các chủng virus gây cúm
nhẹ ở người, virus cúm lợn và nhiều chủng gây bệnh ở gia cầm.
1.2. Cấu trúc của virut cúm:
- Vỏ của virut cúm được cấu tạo bởi hai lớp lipid, trên bề mặt hai lớp lipid đó
có những vị trí trồi lên giống như những gai bề mặt dài từ 10- 12nm nhô ra từ lớp
vỏ. Dưới kính hiển vi điện tử, virut cúm hình cầu, đường kính khoảng 100120nm.Các gai này cấu tạo bởi glycoprotein và có hai loại hemaglutinin và
neuraminidase ký hiệu là H và N. Virut chứa 8 mẫu ARN, một sợi đơn nhất, mà hóa
ít nhất 10 protein. Mỗi loại ARN có chức năng như một gen mã hóa 1 hoặc 2
protein. Hiện nay có 16 cấu trúc kháng nguyên H và 9 cấu trúc kháng nguyên N
khác nhau đặc hiệu cho từng thứ týp .
Đặc điểm của vi-rút H1N1. Ảnh lấy từ Internet.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
9
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Bộ gen của virut cúm gồm có:
Colorized transmission electron micrograph depicting the A/New Jersey/76 (Hsw1N1)
virus, while in the virus’ first developmental passage through a chicken egg. This is an
H1N1 strain of influenza A. (Credit: Dr. E. Palmer; R.E. Bates)
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
10
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Chức năng của các gen trong cấu trúc virut
Gen Kích thướcPolypeptid
(nm)
1
2341
PB2
Chức năng
Là tiểu đơn phân của
Polymerasa, nhận diện mũ chụp của ARN tế
bào chủ
2
2341
PB1
3
2233
PA
Là tiểu đơn phân xúc tác của polymerase
Là tiểu đơn phân của
Polymerasa, tham gia tổng hợp ARN
4
1778
HA
Gắn kết virut vào thụ thể tế bào
5
1565
NP
Là thành phần của phức phiên mã, vận
chuyển ARN giữa nhân và tế bào chất
6
1413
NA
Phóng thích virut
7
1027
M1
Protein nền, là thành phần chính của virion
M2
Protein nội màng, kênh ion
NS1
Vận chuyển mARN ra khỏi tế bào chất, dịch
mã
NS2
Vận chuyển RNP rời khỏi nhân
8
890
- Sự biến đổi cấu trúc gen của virut cúm: Chỉ cần một sự thay đổi di truyền nhỏ là
virus cúm vô hại sẽ chuyển đổi thành độc gây tử vong cho gia cầm và con người.
Virus cúm A rất không bền vững vì cấu tạo của chúng gồm tám mảnh RNA rời
nhau, dễ tái tổ hợp với virus cúm A khác kháng nguyên khi cùng nhiễm vào tế
bào.Cấu trúc HA là một cấu trúc đặc biệt. Ðấy là một cấu trúc khác thường: Protein
là một chất tam phân với 2 vùng phân biệt rõ ràng, một cuống bao gồm ba thành
phần xoắn lấy nhau, mở rộng đến 76 angstrom từ màng virus và có một vùng hình
cầu ở bên trên.Quá trình phiên mã, sao chép của vi-rút cúm đặc biệt khác với các
RNA vi-rút khác ở điểm chỉ xảy ra trong nhân tế bào bị xâm nhiễm.
1.3. Sự lây nhiễm của cúm A/H1N1:
Không giống như virus cúm gia cầm H5N1, gây lây nhiễm qua máu, nội tạng
và mô gia cầm, cúm lợn chỉ giới hạn ở đường hô hấp. Nghĩa là nguy cơ con người
bị nhiễm bệnh từ lợn nhỏ hơn 10 hoặc 1.000 lần so với nhiễm bệnh từ gia cầm, ông
Lubroth cho hay.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
11
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Hậu quả của xâm nhập và nhân lên do H1N1 là nguyên nhân kích thích cơ thể
sản sinh một lượng lớn các cytokine (các protein, peptide hay glycoprotein có chức
năng trong quá trình truyền thông tin giữa các tế bào). Đối với các tế bào miễn dịch,
một lượng lớn các cytokine là nguyên nhân của "cơn bão cytokine". Các cytokine
hoạt hóa các tế bào miễn dịch như lympho bào T và đại thực bào, kích thích chúng
sản sinh thêm nhiều cytokine. Bình thường, quá trình này được kiểm soát nhưng
trong một số trường hợp phản ứng của các tế bào đối với cytokine vượt khỏi
ngưỡng và vô số tế bào tại một vị trí được hoạt hóa. Virus cúm được cho là một
trong những nguyên nhân của những cơn bão phản ứng này. Hậu quả của những
cơn bão cytokine là sự tán phá các mô, các cơ quan.
Tuy vậy, người ta đặc biệt lo ngại về lợn bởi chúng có một số đặc điểm sinh
học cơ bản tương đồng với người và chúng là vật chủ nơi các chủng cúm khác nhau
trao đổi vật liệu di truyền. Đó là những gì đã xảy ra để tạo nên chủng cúm lợn hiện
nay.
Virus cúm Tây Ban Nha gây đại dịch cúm năm 1918. Nguồn der Spiegel,
CHLB Đức
Ông Nguyễn Trần Hiển, viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, cho rằng tuy
độc lực của virus H1N1 không mạnh như ban đầu người ta tưởng, nhưng tính chất
lây lan lại rất mạnh. Chưa kể đã có những chùm bệnh nhân đông người chưa tìm
được nguồn lây, có trường hợp lây từ người sang động vật (như ở trại chăn nuôi heo
ở Canada).
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trịnh Quân Huấn, chúng ta chưa biết sự tái tổ hợp
virus trên gia cầm và động vật nuôi gần nhà đến mức nào. Chưa kể mỗi lần tái tổ
hợp, virus sẽ được gắn thêm những mảng gen phù hợp với vật chủ mà nó ký sinh...
Rất may trong thời gian qua, sau mỗi lần tái tổ hợp, độc lực của virus lại giảm đi.
Theo ông Andrew Pekosz, một chuyên gia về sinh học phân tử tại Trường Y tế
công cộng thuộc Đại học John Hopkins, người ta không biết gì nhiều về loại virut
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
12
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
H1N1 gây ra cúm lợn đang phát sinh tại nhiều nước. Virut cúm lợn là virut cúm loại
A gây nên những triệu chứng hô hấp từ nhẹ đến nặng, và khi trầm trọng có thể gây
chết người. Virut này lại lây lan dễ dàng từ người sang người. Ông Pekosz nói
không một ai có tính miễn nhiễm đối với virut cúm lợn, là loại virut được cấu thành
bởi những yếu tố gien từ lợn, người và chim.
Người thường nhiễm từ lợn bệnh, tuy nhiên, một số trường hợp mắc bệnh mà
không thấy tiền sử có tiếp xúc với lợn.Ở người, cúm lợn có thể lây lan giữa người
này với người khác. Biểu hiện của bệnh tương tự như các triệu chứng cúm thông
thường, bao gồm: sốt - ho - đau họng - đau người - đau đầu - ớn lạnh - ỉa chảy và ói
mửa. Những trường hợp nặng như viêm phổi và suy hô hấp cũng từng được ghi
nhận, tại Mexico đã có nhiều người tử vong.
H5N1 và H1N1 đều có khả năng xâm nhập các phế nang của phổi, gây kích
thích quá ngưỡng hệ thống miễn dịch do một lượng lớn cytokine được sản xuất
trong các tế bào của phổi dẫn đến xâm nhập của bạch cầu. Nói một cách đơn giản,
các bạch cầu cùng "kéo nhau về phổi". Tương tự như một dòng cổ động viên hay
một đám đông quá khích, hậu quả do chúng để lại là hủy hoại mô phổi, tăng tiết
dịch viêm gây tràn dịch phổi và biểu hiện khó thở cùng những triệu chứng khác của
cúm xuất hiện. Do đặc điểm của quá trình bệnh lý nên cơ thể có hệ miễn dịch khỏe
mạnh lại mẫn cảm với bệnh hơn. Chính vì vậy những người trẻ tuổi lại mẫn cảm
hơn trẻ em hay người già.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
13
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
2. Tình hình nhiễm bệnh cúm A/H1N1:
2.1. Tình hình nhiễm bệnh cúm A/H1N1 của thế giới:
Ngày 5/5, WHO cho biết số ca mắc cúm A H1N1 đã vượt qua con số 1.000 ca
tại 20 nước trên 5 châu lục
Chính quyền Mexico đã ra tuyên bố dịch cúm A/H1N1 “đang ở giai đoạn thoái
trào” sau khi số người nhiễm mới giảm và các ca nhiễm mới cũng có triệu chứng
nhẹ hơn trước. Tại thủ đô Mexico, lệnh ngưng các hoạt động kinh tế đối với nhà
hàng, quán cà phê, hộp đêm, rạp chiếu phim, nhà hát... dự kiến được gỡ bỏ vào
ngày 6-5. Theo ước tính, biện pháp mạnh này gây tổn thất cho nền kinh tế Mexico
khoảng 100 triệu USD/ngày và đe dọa việc làm của khoảng 450.000 người. Hiện số
ca tử vong được xác nhận là nhiễm cúm A/H1N1 ở Mexico đã tăng lên 22 người với
568 trường hợp nhiễm được xác nhận.
Số người chết do cúm A H1N1 tại Mexico đã lên tới 26 người. (Ảnh AP)
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
14
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Người dân Mexico mang khẩu trang
phòng bệnh. Ảnh: 24h.heures.
Các quan chức Canada thông báo, 200 con lợn ở một trang trại nước này đã nhiễm
virus cúm A H1N1 - bằng chứng đầu tiên cho thấy virus đã lây sang loài khác. Vụ
lây nhiễm này liên quan tới một nông dân vừa từ Mexico về. Tuy nhiên, tới giờ,
người nông dân trên đã bình phục, số lợn nhiễm bệnh đã được cách ly.
Giới chức nông nghiệp Canada cho rằng người lao động trên đã hắt hơi hoặc ho
gần những chú lợn trong chuồng. Khoảng 10% đàn lợn bỏ ăn và bị sốt nhưng đều
đã bình phục.
Theo Trung tâm phòng chống dịch bệnh tại Hoa Kỳ đã xét nghiệm xác định 20
ca bệnh người nhiễm vi rút cúm A/H1N1 (8 ở New York, 7 ở California, 2 ở Texas,
2 ở Kansas, và 1 ở Ohio). Cả 20 trường hợp bệnh đều có triệu chứng cúm nhẹ và
chỉ có 1 người phải nằm viện, các trường hợp khác được điều trị ngoại trú. Không
bệnh nhân nào bị chết. Cả 20 trường hợp này đều nhiễm chủng vi rút giống nhau là
vi rút cúm A/H1N1 mà trước đây chưa từng được phát hiện thấy trên lợn hay trên
người. Việc tất cả các trường hợp bệnh đều không có tiền sử tiếp xúc với lợn và có
2 chùm ca bệnh khiến người ta nghi ngờ đã có sự lây truyền từ người sang người.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
15
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Cảnh sát mang khẩu trang tại Seattle (Mỹ) khi dịch cúm Tây Ban Nha tràn
đến thành phố. Nguồn [1]
Tại Mê-hi-cô đã ghi nhận cơ hơn 1400 ca bệnh nghi nhiễm cúm trên địa bàn 19
bang trong tổng số 32 bang của nước này, trong đó 86 người đã chết; trong số này
phòng thí nghiệm đã xác định 20 ca nhiễm vi rút cúm A (H1N1). Hiện nay các ca
bệnh này đang được điều tra nhằm xác định tính nguy kịch và quy mô lây lan của ổ
dịch ở Mê-hi-cô. Canada cũng đã xác nhận có 6 ca (4 ca ở Nova Scotia và 2 ca ở
British Columbia), cả 6 ca bệnh này đều có triệu chứng nhẹ và đều là những người
gần đây trở về từ Mê-hi-cô. Trong một nỗ lực nhằm kiểm soát dịch bệnh lây lan,
Mê-hi-cô đã áp dụng các biện pháp giống như trước đây Hồng Kông đã từng áp
dụng để với ứng phó dịch SARS, bao gồm đóng cửa trường học, bảo tàng, không tụ
tập đông người, phát miễn phí khẩu trang…
Bên cạnh các ca bệnh đã được xác chẩn ở Bắc Mỹ, các ca bệnh nghi ngờ cũng
được phát hiện tại các nước khác như Niu-di-lân, Tây Ban Nha, Israel - tất cả các
trường hợp này đều là những người gần đây mới trở về từ Mê-hi-cô.
Các trường hợp bệnh thường có biểu hiện triệu chứng lâm sàng của bệnh cúm mùa
vụ như sốt, đau
nhức mình mẩy
ho, chảy nước
mũi, đau họng;
một số trường
hợp nặng thì có
biểu hiện nôn
mửa và tiêu
chảy.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
Tăng cường kiểm soát người nhiễm cúm A
H1N1.
16
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Bên cạnh các nước Châu Âu xảy ra các ca nhiễm cúm rất nặng thì các nước ở
khu vực Châu Á cũng có các ca nhiễm cúm nghiêm trọng cũng không kém phần
nguy hiểm đến con người và cũng gây thiệt hại kinh tế.
Công nhân nhà máy may mặc ở tỉnh Bataan
(Philippines) gấp rút may quần áo bảo hộ cho
nhân viên cách ly ngày 30-4.
2.2. Tình hình nhiễm cúm A/H1N1 ở Việt Nam:
HÀ NỘI, TP.HCM – Ngày 5-7 Bộ Y tế xác nhận có thêm 11 trường hợp
nhiễm cúm A/H1N1 trong ngày nâng tổng số người nhiễm bệnh đến nay lên 226
người. Trong đó, có 196 người miền Nam, 9 người miền Trung, 21 người miền Bắc.
123 người trong số nay đã ra viện. Bộ Y tế khuyến cáo trong những ngày tới, số
người mắc bệnh tiếp tục tăng nhanh do lượng bệnh nhân và các nước có dịch đã
tăng lên 125 quốc gia với gần 90.000 người được xác nhận nhiễm cúm A/H1N1.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
17
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Khu cách ly tại Viện Các bệnh Nhiệt Đới và
truyền nhiễm quốc gia đã được chuẩn bị
trong trường hợp có bệnh nhân nhiễm và
nghi nhiễm cúm A/H1N1 (ảnh chụp chiều 4-5)
- Ảnh: Việt Dũng
Riêng TP.HCM – Sở Y tế TP.HCM cho biết ngày 5-7 đã phát hiện thêm 6
trường hợp nhiễm dương tính với cúm A/H1N1. Như vậy, tính đến nay tại TP.HCM
đã phát hiện 175 trường hợp dương tính với cúm A/H1N1, trong đó có 135 trường
hợp nhiễm cúm và đã xuất viện.
Tại buổi giao ban giữa Sở Y tế TP.HCM với các quận huyện, ông Nguyễn Đắc
Thọ - phó giám đốc Y tế dự phòng TP.HCM – cho biết đến nay tỉ lệ hành khách
được cách ly kiểm dịch ngày càng giảm nhanh. Tại TP.HCM hiện đã có 21/24 quận
huyện có người nhiễm cúm A/H1N1 (trừ Gò Vấp và 2 huyện Củ Chi, Cần Giờ). Đa
số bệnh nhân mắc cúm A/H1N1 dưới 20 tuổi, trình trạng bệnh đều có diễn biến nhẹ
hơn so với các nước khác.
Dịch cúm A H1N1 đã vượt tầm kiểm soát
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
18
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Đến thời điểm này VN ghi nhận 338 trường hợp nhiễm cúm A/H1N1, 279 bệnh
nhân đã ra viện không có tử vong. Giám sát tại sân bay cửa khẩu Tây Sơn Nhất,
Trung tâm kiểm dịch Y tế quốc tế đã phát hiện 18 hành khách nghi nhiễm cúm
A/H1N1, và đã đưa tất cả vào bệnh viện để cách ly và theo dõi.
Bảng thống kê tỷ lệ mắc bệnh của các nước:
Nước
Azerbaijan
Tổng mắc
Tổng chết
8
5
Bangladet
1
0
8
7
38
1
63
141
3
2
1
1
3
25
12
110
25
0
23
115
2
2
0
1
1
17
4
55
Campuchia
Trung quốc
Diibouti
Ai cập
Indonesia
Irắc
CHDCND Lào
Myanmar
Nigeria
Pakistan
Thái lan
Thổ Nhĩ kỳ
Việt Nam
Theo dự báo của Trung ương dự phòng và Kiểm soát dịch bệnh Châu Âu
(ECDC), đến ngày 15-7 toàn thế giớ ghi nhận 125.993 trường hợp dương tính với
cúm A/H1N1 tại 135 quốc gia/vùng lãnh thổ, trong đó có 667 trường hợp tử vong.
3. Những ảnh hưởng của cúm A/H1N1:
3.1. Ảnh hưởng của cúm A/H1N1 đối với kinh tế - xã hội:
Ngay sau khi chính quyền Hongkong xác nhận trường hợp nhiễm virus H1N1
đầu tiên, Trung Quốc đã ra lệnh cấm các chuyến bay từ Mexico tới nước này, đồng
thời giám sát chặt chẽ tất cả hành khách trên chuyến bay từ Mexico tới Thượng Hải
mới đây, àng trăm người trong khách sạn Metropark ở Hongkong đã bị cách ly sau
khi một khách trọ tại đây (mang quốc tịch Mexico) được xác định nhiễm virus cúm
A H1N1. Tuy chưa có thêm bệnh nhân nào chết vì nhiễm virus H1N1, nhưng số
người bị cúm tại Mỹ đã lên tới gần 150 người.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
19
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Nhiều nước đã và đang gửi hàng viện trợ giúp Mexico chống dịch. Nhật Bản sẽ
gửi hàng cứu trợ trị giá khoảng 1 triệu USD đến Mexico. Số hàng viện trợ này bao
gồm 190.000 khẩu trang, 3.000 găng tay, 3.000 áo khoác trắng và 20 thiết bị đo
nhiệt độ cơ thể bằng tia hồng ngoại.
Nhật Bản sẽ tiếp tục viện trợ nếu Mexico đề nghị. Bộ trưởng Y tế Mexico Jose
Angel Cordova cho biết, những nỗ lực của chính phủ đã mang lại một số hiệu quả
tích cực.
Ở Việt Nam, Tiến sỹ Lý Ngọc Kính, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh
đã yêu cầu các bệnh viện tuyến trên khẩn trương thống kê số máy thở hiện còn sử
dụng được. Theo báo cáo mới nhất của 13 bệnh viện tuyến Trung ương, hiện có 401
máy thở, nhưng chỉ có 376 máy sử dụng được bởi nhiều máy hoạt động "quá công
suất".
Chính phủ liên bang Mexico tạm ngưng các hoạt động không thiết yếu, yêu cầu
người dân không ra khỏi nhà
3.2. Ảnh hưởng của cúm với môi trường:
Môi trường
chung
Kinh tế xã
hội
Môi trường
đất
Cúm H1N1
Môi trường
Nước
Con người
Môi
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN
LÝtrường
MÔI TRƯỜNG
không khí
20
H1N1 VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
-
Đối với môi trường đất:
Với tình hình nhiễm dịch ngày càng phát triển mạnh, tình hình ô nhiễm môi
trường cũng đứng trước những nguy cơ phức tạp.
Với mô hình chăm nuôi của nước ta không hiện đại, quy mô kém thì việc ô
nhiễm môi trường là điều tất yếu xảy ra. Một khi những con vật nuôi bị nhiễm cúm
A/H1N1 thì việc ô nhiễm môi trường rất nghiêm trọng. Chất thải và nước thải từ
những khu chăn nuôi thải ra đất làm cho môi trường đất bị ô nhiễm.
Cùng với thói quen sống của người dân ta khi những con lợn nuôi nhiễm bệnh
chết thì họ đã đem xác của những con vật nay đem chôn vào đất. Quá trình phân
hủy diễn ra trên xác những con vật nay trong đất gây ô nhiễm môi trường. Một khi
con lợn bị nhiễm cúm A/H1N1 thì sẽ có hiện tượng lây lan nhanh làm cho số con
lợn chết tăng lên nhiều thì những xác con lợn nay sẽ làm môi trường đất bị ô nhiễm
ngày càng nặng.
Ở con người chúng ta một khi bị nhiễm cúm A/H1N1 thì việc gây ô nhiễm môi
trường đất cũng xảy ra, vì với lối sống kém vệ sinh nước thải sinh hoạt, chất thải
sinh hoạt cứ thải bừa bãi ra môi trường đất.
Đối với môi trường nước:
Với môi trường đất bị ô nhiễm thì thông qua mạch nước ngầm môi trường nước
cũng bị ô nhiễm nghiêm trọng xảy ra khi có đại dịch cúm A/H1N1.
Cộng với việc xả thải trực tiếp của các chuồng trại ra nguồn nước, xác động vật
chết được xả bừa bãi ra các sông suối thì việc ô nhiễm môi trường không thể không
xảy ra.
Việc sống thiếu vệ sinh của con người thì môi trường nước cũng bị ô nhiễm
nghiêm trọng.
Nước là nguồn sống không thể thiếu của con người vì vậy một khi môi trường
nước bị ô nhiễm làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người. Nguồn
nước cũng được coi là một nguồn lây nhiễm chính của dịch cúm A/H1N1.
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
21
- Xem thêm -